Мақалада «Дене шынықтыру және спорт педагогикасы», «Педагогика» пәндері бойынша әзірленген оқу-әдістемелік кешеннің «Дене шынықтыру және спорт» білім беру бағдарламасы студенттерінің танымдық белсенділігін арттыруға әсерін зерттеу нәтижелері берілген. Ұсынылған оқыту тәсілдері білім алушылардың танымдық қызығушылығын дамытуға оң әсер ететіндігі көрсетілді, бұл педагогикалық модуль пәндері бойынша білім сапасын арттыруға, оқытудағы дербестікке және студенттердің танымдық белсенділігін дамытуға көмектеседі.

Берілген мақаланың оқу пәні Қазақстанның Павлодар аймағының мүгедектерін жұмысқа орналасырылуы болып табылады. Халықтың мақсатта тобының жұмысқа икемді контингентінің талдауы үшін мүгедектілік топтар бойынша мүгедектердің саны талданды, сонымен қатар аурулар шегінде және РЖБ кәсіби бөлімді есептей келе. Әлеуметтік қызмет көрсетудің берілген саласын зерттеу нәтижесінде мүгедектерді жұмысқа орналастыру бойынша мәселелер айқындалды.

5В010200 «Бастауышта оқыту педагогикасы мен әдістемесі» мамандығы студенттерінің тәрбиелік әлеуетін мақсатты қалыптастырудың негізгі шарты жоғары оқу орнының компонентіне «Бастауыш сынып мұғалімінің тәрбиелік әлеуетін дамыту» арнайы курсын енгізу болып табылады. Мақалада болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің тәрбиелік әлеуеті жиынтығының қалыптасу деңгейін анықтау және оларды қалыптастыру әдістері бойынша өткізілген тәжірибелік-зерттеу жұмыстары қысқаша сипатталады.

Мектептегі оқу процессіндегі пәнаралық байланыс-жетістік оқытудың қажет жағдайы. Геометриялық пішіндердің дұрыс орындалған сызбасы және тіктөртбұрыштық кескін емлесінің денелері геометрия пәнінде математикалық есептердің бір шешімдері болып саналады. Құрылыс тәсілдері - кескіннің тегіс ауысуы, айналуы және қиысуы кескіндіктің таза ұзындығын табуын көрнекті көрсетеді.

Мақалада мұғалімнің кәсіби құзыреттілігі, оның құрылымы мәселесі қарастырылған ғылыми-педагогикалық көздерге талдау жасалған. Құзыреттілік өзара байланысқан мотивация, теориялық білім, тәжірибелік дағды, инетгралды сипаттама ,тұлғаның кәсіби сапасы және рефлексияға негізделген. Биология пән мұғалімінің кәсіби құзыреттілігінде мотивациялы-құндылық, когнитивті-әрекетті және тұлғалы-рефлексті компоненттерін бөліп алады

Мақала өзін-өзі тану пәні арқылы оқушылардың бойына рухани-адамгершілік құндылықтарды қалыптастыру, ұлттық тәрбиенің мәнін толықтай түсінуге мүмкіндік береді. Оқытудың жаңашыл әдістерінің бірі ассоциаиця іс-әрекеті туралы сөз қозғалады.

Бұл мақалада педагогикалық пәндерді оқыту барысында студенттердің кәсіби қабілеттерін қалыптастыру жолдары қарастырылады. Еліміздің білім беру жүйесіндегі жаңа заман талабына сай білім берудегі «құзыреттілік» және «тұлғалық» бағытта оқыту әдістері мен «құзыреттілік» анықтамасын зерттеген ғалымдардың көзқарастары сипатталады.

Maқaлaдa мaтeмaтuкaны oқытyдa aқпapaттық-кoммунuкaцuялық тexнoлoгuяны қoлдaну apқылы oқyшы сабаққа деген қызығушылығы, yaқытын үнeмдeйдi, пәнapaлық бaйлaныc қaлыптacaды, oқyшы өз бетімен жұмыс iстeyгe үйрeнeдi, oқyшының oйлay қaбiлeтi, қажетті ақпаратты жедел түрде алу мүмкінділігі apтaды және де оқушының ой өрісін, дүниетанымын кеңейтуге де, ықпалы зор. Математиканы оқытуда бұл сапалы білім берудің ең басты факторы болып табылады. Осындай әдістермен жасалған теориялық талдаулар үздіксіз жыл бойында жүзеге асырылып отырса, оқушы жаттығып, өз бетінше ізденіп, жаналық ашуға, ғылыми – зерттеу жұмыстарын жасауға дайындалады.

Мақалада көп тілді білім беруді қалыптастыру және дамыту, Қазақстандағы білім беру жүйесінде көптілді кадрларды даярлау механизмі қарастырылған. Полилактикалық білім беру жас ұрпақты өзара байланысты және өзара байланысты әлемде өмірге дайындаудың тиімді құралы болып саналады.

Мақала ағылшын тілінде пән «Ақпараттық және коммуникациялық технологиялар» оқытуда CLIL (Әдеттегі-тілдік интегрированное оқыту) әдістерін қолдануды талқылайды. шет тілі мен оқу- әдістемелік пән арқылы шет тілі арқылы зерттеу, атап айтқанда, пәндік – CLIL екі мақсатқа бар polilingvalnyh тобының осы технологияны қолдану, ең қолайлы болып табылады. Интегративті АКТ іргелі сипаты мен оның зерттеу негізгі нысандарын анықтайды; ақпаратпен жұмыс істеу қабілеті жалпы білім беру дағдыларына жатады. Ағылшын тіліндегі АКТ-ті оқыту студенттерге ағылшын тілін ақпараттық тұрғыдан қарауға мүмкіндік береді. АКТ құзыретті пайдалану дағдыларын және ағылшын тіліндегі бағдарламалық қамтамасыз ету кеңейту ағылшын лексиканы байытады, компьютерлік ғылым саласындағы АКТ және құзыреті негізгі ұғымдары сүйене отырып, пайдаланушы аспектіде студенттердің қолданыстағы білімін бекітіп меңгеру, ағылшын тілі интерфейс қосымшаларда бағдар шеберлігін және кеңсе бағдарламалық қамтамасыз ету қалыптастырады.

Математика – барлық ғылымдардың логикалық негізі болғандықтан да, математика оқушының дұрыс ойлау мәдениетін қалыптастырады, дамытады, оны шыңдай түседі, оған қоса өзге салаларды дұрыс қабылдауға көмек береді. Оқушының ой-өрісін дамытатын логикалық есептер шығаруға, қалжың есептерді талдауға, викториналық сұрақтарға, шығармашылық қабілетін дамытатын математикалық сандық ребустарға, қиынырақ есептерге уақыттың бөлінгені де дұрыс. Берілген мақалада осы бағыт қамтылған.

Мақалада тақырыптық тілде интеграцияланған оқытуда (CLIL) пайдаланылатын міндеттердің түрлері қарастырылады. Оқу үрдісінде қолданылатын әртүрлі міндеттер туралы пән мұғалімдерінің сауалнамасының нәтижелері келтірілген.

Қазіргі уақытта тез өзгеретін экономикалық жағдайы, жаһандық қаржы дағдарысы және нарықтық қатынастардың жылдам дамуы жағдайында сауда ұйымдастырушылардың рөлі өте маңызды. Ең алдымен, кәсіпкерлікті қолдауға, ел ішінде және одан тыс жерлерде сауда қатынастарын дамытуға, жергілікті тауарларды жылжытуға, сауданы ұйымдастыруға және жалпы дамытуға. Бұл басылымда автор кеңестік және ағымдағы кезеңдердегі тауар айналымын талдайды, оның нәтижесінде сауда-саттықты дамыту жағдай жасау үшін мемлекеттен қоспағанда тауар айналымының басқа да субъектілері қажет. Олар сауда ұйымдастырушылары болды. Сонымен қатар, басылымда сауда-саттықтың арнайы субъектілерінің заңды тұлғалары, олардың әрқайсысының негізгі түрлері мен функциялары, міндеттері мен мақсаттары, сондай-ақ сауда ұйымдастырушыларының проблемалары маңызды орын алады.

Мақалада «бұқаралық әдебиеттің» ерекше таралуына ие және бірегей болып табылатын детективтік әдебиеттің жанрлық ерекшелігін анықтауға байланысты әдебиеттанудың өзекті мәселелері қарастырылады; ХХІ ғасырдың екінші онжылдығында «гибридті формалар» алатын детективтік роман жанрының өзгеру процестері назарға алынады. Автор жанр тарихының сұрақтарын көтерді, оның морфологиясы талданады, байланыстық және типологиялық ұқсастықтарын зерттейді, әдебиеттанудың ғана емес, лингвистиканың да, «детектив» пәні болып табылатын «жанр»айқын анықтамасы берілді. Мақалада қазіргі детективтің даму жолдары, оның негізгі жанр жасаушы белгілері, құрылымдық, композициялық және сюжеттік ерекшеліктері көрсетіледі.

Қазіргі кезде жалпы орта білім беру жүйесінде мемлекеттік міндетті стандартының, типтік оқу бағдарламаларының, оқу-әдістемелік кешенінің өзгеруімен жүретін білім берудің жаңартылған мазмұнына көшу жүзеге асуда. Мақалада қазіргі заманғы жағдайда орта білім беру жүйесінде информатика курсының ерекше маңызы байқалады, 3, 6, 8 сынып оқушылары үшін информатика пәні бойынша әзірленген электронды қосымшаларды талдауға талпыныс жасалды.

Қазақстандағы білім беру саласындағы реформалар аясында оқушылардың танымдық қажеттіліктерін қанағаттандыру тәсілдерін олардың қабілеттері мен оқуға деген уәждемесін ескере отырып қайта қарау қажет. Оқуға деген ынтасы жоғары және жекелеген мектеп пәндері бойынша айқын білінетін қабілеті бар балалар ерекше назар аударуға тұрарлық. Бұл "Олимпиада" деп аталады. Мақалада әрбір жалпы орта білім беретін мектепте тұрған проблеманы шешу, атап айтқанда, олардың оңтайлы дамуына ықпал ету үшін осындай балаларды үйрету ұсынылады. Мақала авторлары орта жалпы білім беретін мектептердің жұмысына талдау жүргізіп, оның негізінде оңтайлы және проблемалық жақтары анықталды. Анықталған мәселелерді шешу үшін дарынды балалармен және оқуға ынтасы жоғары балалармен жұмыс бағыты бойынша мектептің жүйесі: мектептің циклдық жұмыс жоспары ұсынылды, олимпиадалық резерв мектебінің жұмысын ұйымдастыру бойынша ұсыныстар берілді, бөлінген балалар тобын оқыту стратегиясы ұсынылды.

Мақалада мақсатқа жету мәселесін іс-әрекет және құзыреттілік көзқарастар тұрғысынан қарастыру ұсынылады. «Жаратылыстану пәнін оқыту әдістемесі» оқу пәні мен мектептегі «Жаратылыстану» курсының мақсаттары мен міндеттерінен нақты тұжырымдар келтірілген. Авторлар ұсынған пәннің мақсаттары мен міндеттерін тұжырымдауда,оқу материалын мазмұндау логикасын сақтау, оның мазмұн ерекшелігіне сәйкес сабақтастықтың дидактикалық қағидаттарын ескеру көрсетілген

Бұл мақалада қазіргі ғылымдағы «концептосфера» ұғымының зерттеу нәтижелері берілген. Негізгі акцент тіл сөздерінің мәндерімен ұсынылған семантикалық салаларға қойылады. Сонымен қатар, авторлар тұжырымы бойынша егер ұлт мәдениеті, оның фольклоры, әдебиеті, ғылым, бейнелеу өнері, тарихи тәжірибесі, діні бай болса, халық концептосферасының тегеуріні бай дегенді көрсетеді. Бұдан басқа, адамның концептосферасы оның бірлігі ретінде концепттерден құрылған білім саласы болып табылады. Мақалада тұжырымдамалардың концептосфералық жиынтығының көздері көрсетілген, олардың ішінен тіл тасымалдаушысының дүниетанымдық көзқарасықалыптасады. Мақалада жеке белгілері бойынша басқа тұжырымдамалармен иерархия, корреляциялық қатынастарға кіретін концептосфераны құрайтын тұжырымдамалардың негізгі тенденцияларына 18 Инновациялық Еуразия университетінің Хабаршысы. 2020. № 2 ISSN 1729-536X талдау жүргізіледі. Концептердің жүйелік қатынастарының нақты сипаты зерттеуді талап етеді, бірақ жүйеліліктің жалпы принципі, сөзсіз, ұлттық концептосфераға қолданылмайды, өйткені ойлаудың өзі ой заттарын санаттауды, ал санаттау оның объектілерін ретке келтіруді болжайды. Мақалада менталдық репрезентациялар, менталдық лексикон, оның бөлігі болып табылатын ой тілі терминдерінде қарастырылуы тиіс тұжырымдамалық жүйені жалпылауы берілген. Сонымен қатар, когнитивтік кеңістік термині жеке когнитивтік кеңістікті шектейді, яғни ол әрбір сөйлеуші, кез келген тілдік тұлғаға тән білім мен ұсыныстардың құрылымынын жиынтығы болып табылады. Авторлар өз зерттеуінде белгілі бір социумға кіретін барлық жеке тұлғалар бар білім мен ұсыныстардың құрылымдалған жиынтығымен ұсынылған ұжымдық когнитивті кеңістікке ерекше көңіл бөлді. Концептосферы және семантикалық тілдің кеңістігін ажыратуға көңіл бөлінген. Авторлардың пікірінше, концептосфера ойлау саласының болуын болжайды. Менталды сфераны ұғымдар, схемалар, гештальттар, ойлау суреттері, фреймдер, сценарийлер түріндегі тұжырымдамалар құрайды. Тілдің семантикалық кеңістігі тілдік белгілердің көмегімен көрсетілетін концентосфера бөлігін білдіреді. Тілдің семантикалық кеңістігі, адам этностарының концептосферасының көп бөлігі тілдің семантикалық кеңістігінде ұсынылғандықта,н когнитивтік лингвистиканың зерделеу пәні болып табылады.

Бұл мақалада мұғалімнің кәсіби өзін-өзі жүзеге асыру нысандарының бірі болып табылатын зерттеу қызметінің мәселесі қарастырылған. Мұғалімнің зерттеу қызметі мұғалімнің кәсіби өзін-өзі жүзеге асыруының бір түрі болып табылады. Қазіргі уақытта мектептер жаңа формациядағы мұғалімдерді, атап айтқанда, мектепте тәжірибелік-эксперименттік жұмыстарды ұйымдастыру және жүргізу әдістерін меңгере алатын зерттеушілерді қажет етеді. Әрине, бұл жерде осындай мәселе туындайды: білім беру жүйесі үнемі реформалауға ұшырайтын заманауи жағдайларда мұғалімнің кәсіби өзін-өзі жетілдіруін дамытуға болатындай. Мектептің оқу-тәрбие үдерісіне инновацияны енгізу педагогтың кәсібилігіне қойылатын талаптарды арттырады. Осындай талаптарға мектеп педагогтарының зерттеу жұмыстарын орындауы да жатады. Өкінішке орай, олардың кейбір қиындықтары бар. Олардың бірі – зерттеу қызметі туралы жеткілікті білімнің болмауы, атап айтқанда, қажетті зерттеу біліктерінің, уәждемелерінің қалыптаспауы болуы мүмкін. Сондықтан, біз мұғалім жүйелі түрде зерттеу қызметімен айналысу үшін оған мотивация қажет деп айтамыз. Алайда, бір мотивация тәжірибесі жеткіліксіз, мұғалім зерттеу іс-әрекетін ұйымдастыру тәсілдерін, зерттеу іс-әрекеттерін меңгеруі тиіс. Өзінің кәсіби қызметінде мұғалім зерттеу қызметі – өзін-өзі жүзеге асыруға жол екенін түсінуі тиіс. Зерттеу жұмысы мұғалімнің өз білімін жетілдіру тақырыбын іске асыруда маңызды рөл атқарады. Сонымен қатар, қазіргі заманғы мектеп мұғалімінің зерттеу қызметі кәсіби қызметтің негізгі элементі, педагогикалық шығармашылықтың жетекші өлшемі, оқытушылар мәртебесінің өсу көзі, жауапкершілік, қабілет және талант көрсеткіші, білім алушылардың дамуы, әлеуметтенуі және өзін-өзі анықтауы үшін жағдай болып табылады. Тек мұғалімнен, оның бастамашылығынан, зерттеу қызметімен, шығармашылықпен айналысқысы келетіндіктен ғана мектептегі инновациялық өзгерістердің сәттілігі байланысты. Егер мектеп даму режимінде өмір сүрсе, онда оған зерттеу, тәжірибелік‐эксперименттік жұмыс, шығармашылық ізденіс тән. Тәжірибелік-эксперименттік және зерттеу қызметі барысында жаңа тәжірибе жасалып, күрделі мәселелерді оңтайлы шешу туады. Мақалада ұсынылған материалды жалпы білім беретін орта мектеп мұғалімдері өз бетімен білім алу және мұғалім портфолиосын құрастыру тақырыбын әзірлеу де пайдаланаалады

Шет тілдерін оқытудағы түрлі әдістер мен тәсілдер қазіргі жаһандану мен интеграция әлемінде жоғары танымалдыққа ие болады. Білім беру жүйесінің интеграциясы шет тілдерін меңгеру үдерісін жеделдетуді және оның сапасын арттыруды негіздейді,осыған байланысты осы мақалада оларды оқу орындарының білім беру жүйесіне енгізу мақсатында оқытудың ең жаңа әлемдік әдістемелері қарастырылады. Атап айтқанда, қазіргі білім беру ортасында болашақ мамандарды кәсіби даярлау (Content and Language Integrated Learning) үдерісінде пәндік және тілдік оқытуды интеграциялау идеясына негізделген, шет тілінде кәсіби бағытталған құзыреттілікті қалыптастыруға ықпал ететін тәсіл ерекше маңызға ие болады. Осыған байланысты мақалада студенттердің дәрістік, тәжірибелік сабақтарда және студенттердің өзіндік жұмысы барысында «Саладағы экономика және кәсіпкерлік» пәні мысалында студенттерге арналған пән-тілдік кіріктірілген оқыту әдістемесіне (CLIL) сәйкес даярлаудың лингвистикалық емес бағыттарының студенттері үшін білім мен дағдыларды белсендіру әдістемесі ұсынылған, бұл студенттердің кәсіби құзыреттілігін дамыту мен жетілдіруге және шет тілін меңгеру деңгейіне ықпал етеді. Сонымен қатар, тілдік компонент теориясын («Language input theory»), екінші тілді қабылдау теориясын («Second language acquisition»), өзара әрекеттесу теориясын («Interaction theory») «Саладағы экономика және кәсіпкерлік» пәні бойынша дәрістік, тәжірибелік сабақтарда және студенттердің өзіндік жұмысы барысында қолдану тәсілдері көрсетілді. Пән ерекшелігіне қарай CLIL әдістемесіне сәйкес сабақ барысының тәжірибелік алгоритмі (дәріс сабақтары мысалында) берілген. Кредиттік оқыту технологиясына сәйкес студенттердің білімін бағалау әдістемесі ұсынылған. Мақалада студенттердің пән материалдарын меңгеруіне көмек ретінде оқытушының қосалқы рөліне ерекше назар аударылады, ол студенттің базалық кәсіби білімі мен іскерлігін меңгеруіне қарай қысқарады. Осы арқылы оқытушының оқытудың бірінші кезеңдерінде (таныстыру, енгізу, оқыту, соның ішінде, шет тілін бір уақытта оқу кезінде өзіндік талдау және деректерді бағалау) студенттердің өз бетінше оқытуымен қосалқы рөлі атап өтілді.

Қаланың лингвистикалық ландшафтын зерттеу – қазіргі лингвистиканың белсенді дамып келе жатқан бағыттарының бірі. Мақалада лингвистикалық ландшафт социолингвистикалық зерттеулердің объектісі ретінде қарастырылып, аталмыш зерттеудің пәні - қала «тілі», оның қоғамдық коммуникативтік кеңістіктегі маңдайшалары, жазулары, жарнамалық билбордтар және тілді жазбаша түрде көрсетудің басқа да көрнекі нысандары ұсынылады. Қала «тілін» зерттеудің негізгі әдістері - бақылау және талдау; зерттеудің мақсаты - адамның өзін-өзі көрсете алу құралдары мен тәсілдерін анықтау, нәтижесі – қала «тілін» қаланың тілдік кеңістігінде бекіту болып табылады. Қаланың коммуникативтік кеңістігінде адамның өзін-өзі көрсетуі белгілі бір аудиторияның, өнім мен қызметті әлеуетті тұтынушының назарын аударуға лингвистикалық және экстралингвистикалық әдістер мен құралдарды қолдану мақсатында іске асырылады. Қаланың лингвистикалық ландшафтарын зерттеу қоғамдық көптілділікті түсіну мақсатында тілді таңдау, тілдер иерархиясы, тілдік байланыстар феномені, тілдерді жазбаша тіркеуді реттеу тұрғысынан қарастырылады. Сондықтан лингвистикалық ландшафт осы аумақта тұратын халықтар тілдеріне қатысты қоғамның тіл саясатының өзіндік көрсеткіші болып отыр. Авторлар белгілі бір аймақтағы тілдік әртүрліліктің ең маңызды және сенімді көрсеткіші - лингвистикалық ландшафт екендігін тұжырымдады. Символдық тұрғыда, лингвистикалық ландшафт – жергілікті қоғам мен аймақтың жекелеген топтарының ахуалын білдіретін белгілі бір көрсеткіш. Лингвистикалық ландшафтта белгілі бір тілдің дәрежесі мен қолдану жиілігінің болуы, үнемі сол қоғамдағы тілдің маңызын, ықпалы мен релеванттылығының көрсеткіші болып табылады.

Мақалада авторлар ағылшын және қазақ тіліндегі «ит» компонентті тұрақты тіркестерге салғастырмалы талдау жасауға талпыныс жасады. Бұл зерттеудің мақсаты – ағылшын және қазақ тілдерінің «ит» компонентті тұрақты тіркестерінде бейнеленетін ұлттық және мәдени ерекшеліктерді қарастыру. Мақалада ағылшын және қазақ тілдеріндегі фразеологизм мәселелеріне қатысты еңбектерге қысқаша шолу жасалады. Жұмыс жалпы ғылыми әдістерге негізделіп жүргізіледі: индукция және дедукция, талдау және синтез. Тұрақты тіркестер жинақталған тілдік материалмен жұмыс сипаттама-аналитикалық әдісті қолдана отырып, үздіксіз іріктеу әдісімен жүргізіледі. Мақалада материалмен жұмыста маңызды орын анықтамалық, контекстік және типологиялық талдау әдістеріне беріледі. Салыстырмалы-салғастырмалы әдісті қолдана отырып, ағылшын және қазақ тілдеріндегі зоонимдердің ұлттық ерекшелігі мен әмбебап ерекшеліктері анықталады. Авторлар дереккөз ретінде тілдік талдау үшін ағылшын және қазақ тілдеріндегі фразеологиялық сөздіктердің материалдарына сүйенді. Талдау барысында тұрақты тіркестердің топтары анықталады және олардың салғастырылған тілдердегі айырмашылықтары мен ұқсастықтары, сондай-ақ жалпыға бірдей мәдени кодтардың негізінде ұлттық және мәдени ерекшелігі анықталады; зоонимдердің ұлттық- мәдени ерекшелігі бірқатар экстралингвистикалық факторлармен айқындалады: елдің орналасқан жері, халықтың тұрмыс жағдайы, олардың әдет-ғұрыптары мен дәстүрлері, тарихы, діні және қоғамдық-саяси құрылымы. Мұның бәрі зоонимдерге ұлттық коннотацияны қамтамасыз етеді және олардың өнімділігін анықтайды. Зерттеуде алынған нәтижелер аксиология призмасы арқылы сәйкес этностық бірлестіктердің құндылықтар парадигмасын (жалпы мәдени және ұлттық-мәдени) және бейқұндылықтарды көрсететін ағылшын және қазақ тілдеріндегі «ит» компонентті тұрақты тіркестерге талдау жасалғанын көрсетеді және мәдениетаралық деңгейде ұсынылатын жалпыадамзаттық құндылықтар анықталады. Зерттеу нәтижелері аксиология призмасы арқылы талдауға сәйкес этникалық қауымдастықтардың құндылықтар парадигмасын (жалпы мәдени және ұлттық-мәдени) және бейқұндылықтарды бейнелейтіндігін көрсетеді. Зерттеудің нәтижелерінің әрі теориялық әрі практикалық маңызы бар, оларды ЖОО орындарындағы филология және шетел тілдері факультеттерінде «Лексикология» пәніне қатысты оқытылатын элективті курстарға қосымша материал ретінде пайдалануға болады.

Қазақстан Республикасы жас ұрпаққа ресурстық орталықтарды, технологиялық парктердің қуатын, агротехникалық құралдарды, өнеркәсіптік технологиялар мен ғылыми-білім беру кешендерін пайдалануға бере отырып, экономиканың барлық салаларында инновациялық жобаларды іске асыру алаңы болып табылады. Мұндағы іс-әрекеттер және негізгі мақсат - ғылыми зерттеулерді жандандыру, ұлттық экономиканың өнеркәсіптік секторларының технологиялық әлеуетін арттыру, ғылыми-зерттеу мен тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар саласындағы инновациялық қызметті дамытуды ынталандыру көзделеді. Кәсіпкерлік мәдениетті дамыту мәселелері идеяларды қалыптастыру мен ілгерілетудің мотивациялық принциптерінің үйлесімін, болашақ экономиканың флагманы ретінде жастар кәсіпкерлігін жандандыруды және әлемдегі кәсіпкерліктің дамуын ғана емес, сонымен бірге қоғамдағы барлық әлеуметтік-экономикалық процестерді тежейтін күрделі эпидемиологиялық жағдайды біріктіретін негізгі мәселе болып табылады. Мақсаты – жастар кәсіпкерлігінің проблемаларын анықтау және юнит-экономиканы қоса алғанда, іске асырудың қағидаттары мен әдістеріне сәйкес оларды шешу жолдарын іздестіру болып табылады. Зерттеу саласы тауар/қызмет бірлігін немесе бір клиент/тапсырыс берушіні өндірудің әсерін ескере отырып, бизнес-модельдердің табыстылығын анықтау үшін халықаралық тәжірибеде сәтті қолданылатын экономикалық модельдеу әдістеріне бағытталған. Бұл тәсілді жүзеге асыру нәтижелерді визуализациялау үшін талдау, салыстыру, графикалық әдіс сияқты дәстүрлі ғылыми зерттеу әдістерін; сандық әдіс және параметрлік әдіс, бірлік экономикасы модельдерінің тиімділігін бағалау процедурасын рәсімдеуге мүмкіндік беретін бағалау құралы ретінде қолдануға ықпал етеді. Бизнес-модельдерді жастар кәсіпкерлігіне қатысты қарастыру кезінде жоғары мектепте кәсіпкерлік блоктың пәндерін оқитын студенттердің дағдылары мен құзыреттеріне назар аударылады. Юнит-экономиканың ұсынылған әдістері бизнес-жоспарлардың құрамдас бөлігі ретінде стартаптарды әзірлеу мен жылжытуда белсенді қолданылады. Жастар бизнесі жаңа жұмыс орындарын ашу және жұмыссыздық деңгейін қысқарту, білікті кадрлар даярлау сияқты әлеуметтік-экономикалық проблемаларды шешуде шешуші рөл атқара бастады деген қорытынды жасалды. Ұсынылған шаралар кешені қосымша мүмкіндіктер береді және жастар кәсіпкерлігінің әсерін күшейтеді, бұл оның әлеуетін ашуға негіз болады.

Студенттерге антидопинг бойынша білім беруді ұйымдастыру «Антидопинг бойынша қамтамасыз ету негіздері» мамандандырылған пәнінің болуын және допингке қарсы тақырыптарды классикалық пәндерге енгізуді көздейді. Студенттердің антидопинг бойынша білім беру салаларында бірқатар құзыреттерді қалыптастыру медициналық-биологиялық цикл пәндерін де, спорттық, педагогикалық және қоғамдық пәндерді де игеру кезінде орын алатын қызметті ұйымдастырудың жаңа интерактивті формаларын қажет етеді. Спортта допингті қолданумен және ұлттың денсаулығымен байланысты салалық мәселелерді саналы түрде қабылдау химия, биохимия, физиология, спорттық медицина туралы білімді қамтамасыз етеді. Мақсаты – спорттық ЖОО-да допингке қарсы қамтамасыз ету бойынша оқу-тәрбие процесін ұйымдастыруды зерделеу. Бүгінгі таңда негізгі әдістемелік инновациялар оқытудың интерактивті технологияларын қолданумен байланысты. Оқытудың интерактивті әдістерін қолдануға негізделген оқу процесі барлық қатысушылардың таным процесіне қосылуын ескере отырып ұйымдастырылады. Білім беру қарым- қатынас ортасы құрылады, ол ашықтықпен, қатысушылардың өзара әрекеттесуімен, олардың дәлелдерінің теңдігімен, бірлескен білімнің жинақталуымен, өзара бағалау мүмкіндігімен сипатталады. ИнЕУ студенттерін антидопинг бойынша қамтамасыз ету бойынша оқу-тәрбие процесін ұйымдастыру білім беру бағдарламасында «Антидопинг бойынша қамтамасыз ету негіздері» мамандандырылған пәнінің болуын және антидопинг бойынша білім беру компоненттерін қалыптасқан пәндерге енгізуді көздейді.

Негізгі мәселе: Мақалада бастауыш мектепте шет тілінде білім беру барысында қоолданылатын заманауи педагогикалық технологиялар сипатталады және олардың бастауыш сынып оқушысының әртүрлі құзыреттерінің дамуына әсері қарастырылады. Авторлар ақпараттық-коммуникациялық педагогикалық технологиялардың оқытуда жеке тұлғаға бағытталған тәсілді жүзеге асыруға көмектесетінін, бастауыш сынып оқушыларының қабілеттерін, олардың оқу деңгейін ескере отырып, оқытуды дараландыру мен саралауды қамтамасыз ететінін айтады. Қазіргі педагогикалық технологиялар іс-әрекетті қайта құрудың жүйелі тұтас құралы ретінде оқу-тәрбие үдерісінің сапасын жақсартуға, жеке тұлғаны дамыту міндеттерін шешуге мүмкіндік беретіні көрсетіледі. Мақсаты: Қазіргі заманғы ағылшын тілі сабағында қолданылатын заманауи білім беру технологияларын талдау. Бастауыш сынып мұғалімдерін даярлаудың қазіргі кездегі қалыптасқан жүйесі оның құрылымын, ұйымдастырылуын, мектеп практикасымен және білім беру жүйесіндегі инновациялық үдерістермен өзара байланысын қайта қарауды талап етеді. Сондықтан мақалада жоғары оқу орнында мамандар даярлаудың сапасын арттыруда мұғалім тұлғасының өздігінен дамуына, оның шығармашылық қабілетінің артуына мүмкіндік жасауды және оқу-тәрбие үдерісін жетілдіруді қамтамасыз ететін жаңа педагогикалық технологияларды пайдалану оқу үдерісінің маңызды бөлігіне айналуы тиіс екендігін дәлелденеді. Әдістері: Зерттеу барысында сипаттама әдісі, жүйелеу, талдау жасаудың әдіс-тәсілдері қолданылды. Нәтижелер мен олардың маңыздылығы: Мақала авторлары бастауыш сыныптарда шет тілдік білім берудің мақсаты ретінде оқушының жеке басының дамуын (адамгершілік және танымдық) және оның айналасындағы көпмәдениетті және көптілді әлеммен ұтымды, тиімді, заман талабына сай қарым- қатынасқа түсу қабілеттерінің кешенін анықтайды. Сондықтан білім берудің мемлекеттік стандарты талаптарына сәйкес болашақ бастауыш сынып мұғалімінің педагогикалық технологияларды қолдана алуға қажетті білім, білік және дағдыларын қалыптастыруы маңызды деп қорытады. Себебі білім берудің жаңа жүйесі жасалып, әлемдік білім беру кеңістігіне бағыт алған қазіргі кезде оқу-тәрбие үдерісіндегі өзгерістер білім берудің парадигмасын өзгертті, білім берудің мазмұнын жаңартып, жаңа көзқарас, жаңаша қарым-қатынас қалыптастырды.

Бұл мақала модернизмнің қарапайым бағыттарының бірі ретінде ғана емес, ХХ ғасыр өнеріндегі көптеген "измдардың" бірі ретінде сюрреализмді зерттеуге арналған. Сюрреализм бұл дәуір мәдениетінде оның негізгі ерекшеліктерін көрсететін әмбебап құбылыс ретінде көрінеді; сюрреализм қазіргі мәдениетке көптеген маңызды сұрақтар қойды, олардың шешуі терең зерттеуге лайықты. Зерттеудің мақсаты – әлемнің сюрреалистік бейнесін құрудағы бейсаналық құбылыстардың маңыздылығын анықтау, сонымен қатар сюрреализм белгілеген шеңберде нақты және елес өнер және шындықтың байланысы мен өзара әсерін ашу. Зерттеу негізінде сюрреалистердің әдеби және көркем шығармаларын философиялық және шығармашылық талдауы шоғырланған. Сюрреализм қайраткерлерінің әртүрлі манифесттері мен еңбектерінде түс көру мен әртүрлі психикалық ауруларды қолдана отырып, адам психикасының тереңдігіне енуге деген ұмтылыс байқалады. Психоанализ саласында ашылған жаңалықтардың сюрреалистік философияның дамуына үлкен әсер еткені белгілі. Сонымен, австриялық ғалым З.Фрейд өз медициналық тәжірибесінде белсенді қолданған еркін бірлестіктер әдісі танымал болды, пациентпен сөйлесіп, оның армандарын талдай отырып, дәрігер негізгі белгілердің көмегімен невроздың себебін анықтады, сонымен қатар сюрреалистер швейцариялық психиатр К. Юнгтің архетиптер мен әртүрлі халықтардың өмірінің символдарын талдауға арналған зерттеулеріне қызығушылық танытты. Зерттеудің практикалық маңыздылығы келесі мән-жайлармен байланысты: бүгінгі мәдениетті қамтыған дағдарыстың себептерін ұғыну қажеттілігімен, оны қалпына келтірудің мүмкіндіктері мен жолдарын іздестірумен; біз қазіргі мәдениеттегі іргелі өзгерісті байқаймыз, біздің көз алдымызда дәстүрлі мәдениет деп аталатынды қарқынды элиминациялау және қандай да бір жаңа, жаһандық-виртуалды мәдени кеңістіктің пайда болып жатыр; осы жұмыстың материалдарын қазақстандық жас авангардист суретшілердің туындыларын зерттеуде пайдалануға болады. Сондай-ақ зерттеу материалдары философия, мәдениеттану, өнер теориясы, психология және басқа да гуманитарлық пәндерді оқыту тәжірибесінде, сондай-ақ өнертанушылар мен мұражай қызметкерлерінің жұмысында пайдаланылуы мүмкін; осы зерттеу материалдары негізінде мәдениет философиясы, мәдениеттану, эстетика және өнер теориясы бойынша арнайы курстар әзірленуі мүмкін.

Бұл мақала орта мектепте жаратылыстану-ғылыми цикл пәндерін ағылшын тілінде оқытудың мәнін ашады. Сабаққа дайындық кезінде оқу материалын мұқият таңдау қажеттілігі туындайды, мұғалім ағылшын тіліне тән негізгі грамматикалық және синтаксистік модельдерді ұмытпай, пәндік терминологияны қолдана отырып, шет тіліндегі мәтінмен жұмыс істеудің нақты алгоритмін ойластырады. Мұндай тілдік ортада шетелдік тасымалдаушылар кәсіби бағытталған сабақтардағы тілдікқиындықтарды жоя отырып, терең білім алады. Осы мәселені ескере отырып, біз мұғалімдерге арналған физика сабақтарында ағылшын тілінде қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмаларды қамтитын әдістемелік құрал құрастыруды ұйғардық. Оның лексика-грамматикалық материалы оқу-танымдық іс-әрекетінде ағылшын тілін (В1) меңгеруге қойылатын талаптарға жауап береді. Ұсынылған прогресс тестілері сонымен қатар жергілікті емес оқытудың тиісті кезеңінің барлық талаптарына сәйкес келеді және кәсіби бағдарланған қарым-қатынас дағдыларын нығайтуға көмектеседі. Мақсаты - ағылшын тілінде физика сабақтарына арналған тапсырмаларды дайындау кезінде ескерілуі керек кейбір қағидаларды ашу, сонымен қатар мұғалімдерге әдістемелік нұсқаулық беру. Бұл мақалада сабақ барысында тиімді болатын бірнеше принциптер көрсетілген. Барлық осы мақалалар студенттердің компьютерлік сауалнамасы арқылы расталды, жауаптар талданды және жариялау үшін жиналды. Біз ұсынған нәтижелерді ескере отырып, орта мектеп мұғалімдері ұсынылған материалдың сапасын жақсарта алады, сонымен қатар сабаққа дайындалуға аз уақыт жұмсайды. Физика - пән мазмұны мен тілдік компонентті біріктіре алатын іргелі ғылымдардың бірі. Мұнда коммуникативтік құзыреттілікті арттыру үшін пәндік-тілдік интеграцияның түрлі әдістері ұсынылған. Осылайша, физика сабақтарын ағылшын тілінде дайындау және өткізу оқу материалын қатаң және мұқият таңдауды қажет етеді және орта мектеп оқушыларының білім профилін ескереді.

Білім берудің жаңартылған мазмұнына көшу жағдайында информатика бойынша электронды оқыту құралдарын әзірлеу және енгізу бұрынғыдан да өзекті болып отыр. Заманауи талаптарға толық сәйкес әзірленген электронды оқыту құралдарының жеткіліксіздігі, әзірлеушіден бағдарламалық құралдарды пайдалану бөлігінде әр түрлі деңгейдегі кәсіби дайындықты талап ететін, оларды жасау үшін бағдарламалық құралдар мен қабықтардың әртүрлілігі мұғалімдердің оқу процесіне авторлық электронды оқыту құралдарын әзірлеу және енгізу проблемасын егжей-тегжейлі қарастыру және талдау қажеттілігін тудырды. Мақалада электронды оқу құралдарын әзірлеуге арналған кейбір бағдарламалық құралдардың негізгі артықшылықтары мен кемшіліктері анықталған. Орта мектептерде электронды оқу құралдарын әзірлеу үшін қазіргі заманғы ең тиімді бағдарламалық құралдардың бірі ретінде «ArticulateStoryline» бағдарламасы бөлінді. Бағдарламалық құралдарды салыстырмалы талдау бірқатар критерийлер бойынша жүзеге асырылады: пайдаланудың қарапайымдылығы мен ыңғайлылығы, бағдарламада дайын шаблондардың болуы, қабаттармен жұмыс істеу мүмкіндігі, тест тапсырмаларын құру, дайын графикалық кескіндерді, бейне және дыбыстық файлдарды ендіру мүмкіндігі, бір слайдта көп беттік мәтінді орналастыру мүмкіндігі. «Articulate Storyline» бағдарламасының ерекшеліктері толығырақ ұсынылған. Бұл бағдарламалық құралды қарапайым қолданушы дайын шаблондарды қолдану арқылы да, кіріктірілген «JavaScript» бағдарламалау тілінің мүмкіндіктері арқылы алдыңғы қатарлы маман ретінде де пайдалану мүмкіндігі атап өтілді. Бағдарламаның мүмкіндіктері 4-сыныпқа арналған Информатика пәні бойынша электронды оқулықты әзірлеу мысалында ұсынылған. Бағдарламалық жасақтаманың мүмкіндіктерін іске асырудың нәтижесі «Articulate Storyline-нің» дайын кейіпкерлер жиынтығын пайдалану, масштабтау функциясы, бейне файлдарды енгізу, «Hotspot» және «sequencedrag-and-Drop» слайдтарын пайдалану арқылы ұйымдастырылған түрлі интерактивті тапсырмалар сияқты ерекшеліктерін көрсететін электронды оқулықтың дамуы болды. Электронды оқулық оқушылардың өзіндік танымдық белсенділігін, олардың оқуға деген ынтасының деңгейін арттыруды, өзін-өзі бақылауды қамтамасыз етеді.

2020 жылдан бастап коронавирустық инфекция бүкіл жер шарын қамтыды. Вирусологтер, эпидемиологтер оны толығымен жою мүмкіндігі туралы болжау жасау қиынға соғады. Бұл – оқу-педагогикалық процестердің негізінен қашықтықтан білім беруге көшу ықтималдығын арттыруды білдіреді. Тиісті тиімді педагогикалық технологияларды дамыту қажеттілігі өзекті болып табылады. Бұған қоғамның қалыптасқан «цифрландыру» тренді, оқу орындарын ақпараттық техникамен, барлық оқушыларды дербес компьютерлермен жабдықтау ықпал етеді. Елдің иммундық жүйесін құрайтын Ұлттық зияткерлік ядролар – мәдениет, ғылым, білім, мемлекеттік басқару жаппай ақпараттық-желілік әсерге ұшырайды. Ең қорғалмаған санат – бұл «ақ-қараны» саналы түрде түйсігіне түйе бермейтін, барлық гаджеттер арқылы ақпараттық-сандық торға батырылған жастар. Адам миы - интеллектуалды иммунитетті, интроспекция, өзін-өзі сынау, өзін-өзі бағалау, өзін-өзі ұйымдастыру, өзін-өзі нормалау және т.б. функцияларды қамтамасыз етуге арналған биологиялық компьютердің бір түрі, «жергілікті» өзін-өзі басқару органы. Нарықтық тұрақсыздық, коронавирус пандемиясы, Қазақстанда ресми артикуляцияланған ұлттық идеяның, ұлттық мүдделер мен идеологияның болмауы жағдайында елдегі білім беру саясатының фокусын пәндік-бағдарламаланған оқытудан рефлексивтік, функционалдық-жүйелік ойлау мен өзара іс-қимыл қабілетін өсіруге ауыстыру қажеттігі айқын сезіледі. Әдіснамалық тұрғыдан алғанда, мәселе – тек ойлауда болады және ұйымдасқан ойлау құралдарының болмауымен, адамның осы құралдарды қолдануға тиісті қабілеттерімен байланысты. Қашықтан, қашықтықтан білім беруге мәжбүрлі көшуді ескере отырып, шешуді қажет ететін ең жақын мәселе – студенттердің рефлексивті, функционалды-жүйелік ойлау және өзара әрекеттесу қабілеттерін қалыптастырудың тиімді педагогикалық құралдарының болмауы. Мақсаты - қашықтықтан білім беру жағдайында оқушылардың рефлексивті, функционалды-жүйелік ойлау және өзара әрекеттесу қабілеттерін қалыптастыруға ықпал ететін авторлық модельдік диалогтарды негіздеу және дамыту. Әдістер: абстрактіден нақтыға (КАК) көтерілу әдісін және объектілердің нақты суреттерін олардың абстрактілі мәніне (сияқты) сүйене отырып түрлендіру әдісін қолдана отырып құрастырылған модельдік диалогтар. Авторлық модельдік диалогтардың келтірілген үлгілері әртүрлі фокустары бар оқушылардың рефлексивті аналитикалық, педагогикалық және басқарушылық қабілеттерін өсірудің инновациялық әдісін көрсетеді.

Нарықтық тұрақсыздық, коронавирус пандемиясы, Қазақстанда ресми артикуляцияланған ұлттық идеяның, ұлттық мүдделер мен идеологияның болмауы салдарынан, жеке, азаматтық және кәсіби өзін-өзі анықтаудың маңызды шарты ретінде жүйелі ойлаудың логикалық негізделген және келісілген координаттарының, гуманитарлық ойлаудың бір мәнді парадигмасының (талдамалық, педагогикалық, басқарушылық, экономикалық және т.б.) болмауы мәселесі айқын сезіледі. Мақсаты - жалпы логикалық координаттар мен қызметте қолданылатын көпмәнді гуманитарлық парадигманы қайта форматтау әдістерін негіздеу. Генетикалық мазмұнды логиканың онтологиялық принципі, нысандардың нақты бейнелерін олардың абстрактілі мәніне сүйене отырып түрлендіру әдісі, абстрактыдан нақты тұлғаға көшу әдісі, ойдың сызбалық бейнелерінің ойбағамдық тілі және іс-әрекеттің әдіснамалық теориясының тілі. Жалпыға ортақ қозғалыстың логикалық негізделген әмбебап абстрактілі-нақты координаттары келтірілген. Өмір мен қызмет әлеміне қатысты оларды координаттармен: «өмір деңгейі – қызметтің тиімділігі», немесе «қызметтің тиімділігі – уақыт» немесе «нәтижелер – шығындар», немесе «сапа – сан» және т.б. ойлау нақтылығы қозғалыс векторларын нақтыдан абстрактіге түсу логикасында, абстрактіден нақтыға көшуде, сондай-ақ олардың комбинациясында нақтылауға болады. Мысал ретінде көрсетілген әдістер мен жұптасқан диалектикалық категорияларды қолдана отырып, білім беру (кәсіпке дейінгі) қызметі мен кәсіби қызмет арасындағы сапалық айырмашылықтың сызбасы келтірілген. Білім беру қызметін кәсіби қызметке айналдырудың рубиконы ретінде қарастырылатын жүйелік нысанның функционалды моделінің сызбасы мен сипаттамасы келтірілген. Гуманитарлық пәндердің белгісіз, көпмәнді парадигмаларын функционалды-логикалық, көрінетін, конструктивті және бір мәнді парадигмаларға қайта форматтау үшін абстрактілі-нақты координаттарды, берілген әдістерді, сызбалық бейнелеу тілін және іс-әрекеттің әдіснамалық теориясының парадигмасын қолдану ұсынылады. Мысал ретінде қызметті дамытудың үлгілік бірлігі түсінігі келтіріледі. Көрінетін бір мәнді парадигма-бұл жоғары белгісіздік жағдайында адамның жеке, азаматтық және кәсіби өзін-өзі анықтауының қажетті, бірақ жеткіліксіз шарты. Жеткілікті алғышарт – субъектілердің өзін-өзі анықтауға, өзін-өзі ұйымдастыруға, өзін-өзі реттеуге және т.б. тиісті рефлексивті-ақыл-ой қабілеттерін игеруі.

Физиологиялық, психологиялық және мінез-құлық деңгейлеріндегі функционалды жағдай оқушының жұмыс жағдайына байланысты және оқушылардың шаршауы мен жұмысына әсер етеді. Мектеп жиһазының әр жаңа дамуы бірнеше сынақ циклдарынан өтеді. Осы циклдердің ешқайсысы жабдықтың жайлылығы мен қауіпсіздігінің түпкілікті нұсқасын бере алмайды. Мектеп жиһазын бағалау бірнеше бағытта жүреді: жасына және басқа физиологиялық параметрлерге сәйкес СНМЕ мен стандарттарға сәйкестік, екіншіден, қазіргі заманғы материалдардың сапасы, беріктігі мен беріктігі, сондай- ақ эстетикалық қажеттіліктерд іқамтамасыз ететін және әртүрлі пәндер бойынша сабақ кезінде балалардың дамуымен түзетілуіне ықпал ететін бірқатар функцияларды қамтамасыз ететін форманың дизайны. Сондықтан осы мақаланың негізгі контексті негізгі эргономикалық талаптарға сәйкес келетін мектеп үстелінің жаңа моделіне қатысатын балалардағы өнімді жұмыс істеу қабілеттілігінің артуын анықтау болып табылады. Осы мақаланың мақсаты – жұмыс орнының эргономикалық параметрлерінің, атап айтқанда жиһаздың оқушылардың физиологиялық, психологиялық және мінез-құлық деңгейлеріне және тірек-қимыл жүйесінің күйіне әсерін гигиеналық бағалау. Осы зерттеудің ғылыми нәтижелеріне қол жеткізу үшін ақпараттық-аналитикалық, кәсіби-графикалық, эргономикалық әдістер, модельдеу, сауалнама және эксперимент әдістері қолданылды. Ақпаратты талдау барысында ғылыми зерттеулердің материалы зерттелді және жіктелді, онда оқушылардың жұмыс істеу қабілеттілігін , қызығушылығын, ынтасын және өзін-өзі дамытуға ықпал ететін ерекше техникалық жетістіктерді қамтитын инновациялық технологиялар негізінде жасалған мектеп жиһазының функционалды орындылығын, экологиялық қауіпсіздігін талдау әдістері негізделген. Авторлық класстерлер мен кестелер мектептерге арналған ерекше, сонымен бірге эргономикалық және экологиялық және қауіпсіз жиһаз жасауға ықпал ететін көркем дизайнның әртүрлі принциптерінің сауалнамалары мен типологиясының мәліметтерін ұсынады

Мақалада бастауыш сынып оқушыларының ауызша және сөйлеу дағдыларын жетілдіру жолдары қарастырылған, онда оқушылардың коммуникативтік білім беру ортасында оқу үдерісінің басқа субъектілерімен оңтайлы өзара іс-әрекеттін ұйымдастыруға бағытталған интерактивті стратегиялар бірінші кезектегі рөлді атқарады. Қазіргі уақытта оқушылардың шет тіліндегі коммуникативтік құзыреттілігін дамыту әдістемесінің негізгі өлшемдері мен көрсеткіштері, интерактивті танымдық стратегияларды қолдану негізінде бастауыш сынып оқушыларына ағылшын тілін оқыту әдістері мен тәсілдері жүйесінің базистік негізі өзгерді. Авторлар интерактивті танымдық стратегияларды қолдана отырып, бастауыш сыныптарда ауызша сөйлеуді дамытудың негізгі құралы ретінде тиісті технологияның барлық кезеңдерінде дәйекті түрде жүзеге асырылатын рецептивті, өнімді және өнімді-шығармашылық сипаттағы жаттығулар жиынтығын атайды: мотивациялық-ынталандырушы, ақпараттық, аналитикалық, актуализация, өнімді, шығармашылық, аналитикалық және бағалау. Олардың бастауыш сынып оқушыларының тілдік құзіреттілігі мен шығармашылық қабілеттерін дамытуға әсері сипатталған. Авторлар мотивациялық-ынталандырушы, ақпараттық, аналитикалық кезеңдер, өзектендіру кезеңі, сондай-ақ өнімді, шығармашылық, аналитикалық және бағалау кезеңдері студенттерді ағылшын тіліндегі танымдық мәселелердің мазмұнын игеру бойынша бірлескен іс-шараларға тартуды қарастырады, кіші мектеп оқушыларының өзара әрекеттесудің қабылданған нормаларына сәйкес коммуникативті қарым-қатынас дағдыларын интернационалдануын болжайды, олардың тілдік және әлеуметтік-мәдени білімдерінің, іскерліктері мен дағдыларының деңгейіне сәйкес интерактивті танымдық стратегияларды қолдану негізінде бастауыш сыныптардағы ағылшын тілі сабақтарында ауызша сөйлеуді дамыту үдерісін ұйымдастыруға бағытталғандығын дәлелдейді. Интерактивті танымдық стратегиялар негізінде бастауыш сыныптарда ауызша сөйлеу дағдыларын дамытудағы әртүрлі тәсілдерді зерттеу, шет тілдік қарым-қатынасты оқытуда интерактивті танымдық стратегияларды практикалық қолданудың мақсаттары мен міндеттерін қолдана отырып, бастауыш сыныптарда ауызша сөйлеу құзыреттілігін қалыптастырудың әртүрлі кезеңдеріндегі тапсырмалар мен жаттығулар кешенін талдау, интерактивті танымдық стратегияларды қолдану негізінде бастауыш сыныптарда ауызша сөйлеуді дамытудың арнайы әдістемесін құру мен іске асырудағы әлеуметтік күтулер мен білім беру практикасының объективті қажеттілігі арасындағы қайшылықтар анықталады. Әдістері: зерттеу барысында сипаттау әдісі, жүйелеу, талдау, түсіндіру әдістері қолданылды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: мақала авторлары интерактивті танымдық стратегияларды қолдана отырып, бастауыш сынып оқушыларының ауызша сөйлеу дағдылары мен қабілеттерін жан-жақты дамыту үшін шет тіліндегі коммуникативті іс-әрекетті жобалау, зерттеу, музыка, бейнелеу, пәндік, әдеби және шығармашылық жағынан біріктірудің маңызы зор екенін көрсетеді. Интерактивті танымдық стратегиялар (мақсаты, міндеттері, тәсілдері, принциптері, мазмұны, технологиясы, құралдары, тиімділік өлшемдері, іске асыру шарттары) негізінде бастауыш сыныптарда ауызша сөйлеу дағдылары мен іскерліктерін дамыту бойынша әзірленген оқыту моделі бастауыш сынып оқушыларының шет тілін меңгеру үдерісінде коммуникативтік біліктер мен тілдік құзыреттіліктерді дамытуға ықпал етеді.

Студенттердің қолында бір ғана компьютер болған кезде қашықтықтан оқыту жағдайында «Ақпараттық технологиялар» білім беру бағдарламаларының студенттері үшін «Параллельді есептеу жүйелерінің архитектурасы» пәнінің материалын игеру үшін мультипроцессорлық есептеулерді ұйымдастыру. Мақсаты – студенттің бір жеке компьютерінде көп процессорлы компьютерлер үшін параллель алгоритмдерді орындай алатын бағдарламалау ортасын құру әдістемесін жасау, яғни көп процессорлы есептеу эмуляциясын құру, соның арқасында студент параллель алгоритмдердің жұмысын іс жүзінде игере алады және параллель есептеулердің жылдамдығын сол мәселені шешудің дәйекті нұсқасымен салыстыру арқылы бағалай алады. Қойылған мақсатты жүзеге асыру үшін кластер құруға болатын еркін таратылатын MPICH ортасын пайдалану ұсынылады. Кластер құру компьютерге MPICH орнату және жұмыс процестері арасында хабарлама жіберу процедураларын қабылдауға қабілетті бағдарламалық жасақтаманы орнату арқылы жүзеге асырылуы керек. Бағдарламалау ортасын орнату және конфигурациялау үшін Visual Studio ортасы, атап айтқанда с++тілі ұсынылады. Мультипроцессорлық есептеулер үшін консольдік қосымшаны әзірлеу қажет, өйткені мұндай есептеулерде деректерді енгізу және шығару барлық басқа процестердегі мүмкін оқиғаларға қарамастан тек бас процессорда жүзеге асырылады, сондықтан консольдік қосымшаны әзірлеу режимі орнатылады. Кластердегі жұмыс барысында есептеу үрдістері хабарлама түрінде ақпарат алмасуы керек. Ұсынылған оқу мысалдары осы алмасудың қалай жүретініне көз жеткізуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар, осы эмулятордың арқасында кластерде іске қосылған үрдістер санының артуымен есептеу жылдамдығы мен есептеу дәлдігі қалай өсетініне көз жеткізуге болады. Қиял кластерінде мультипроцессорлық есептеуді эмуляциялау әдісі ұсынылады. Бұл режимде орындалатын процестер арасында хабарламаларды жіберудің барлық тәсілдерін тексеруге болады. Сонымен қатар, есептеулер үшін жұмсалған уақытты экранға шығаруға болады, бұл әзірленген алгоритмді оның тиімділігі тұрғысынан бағалауға мүмкіндік береді. Осылайша, студенттер қашықтықтан оқыту нысанында бола отырып, қажетті материалды толық көлемде меңгере алады.

Мақалада тарих сабақтарында АКТ қолдану маңызы қарастырылады. Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар тарихқа танымдық қызығушылықты ынталандыруға, оқу жұмысына проблемалық, шығармашылық, зерттеу сипатын беруге, көбінесе тарих пәнінің мазмұндық жағын жаңартуға, оқу процесін жекелендіруге және оқушылардың тәуелсіз қызметін дамытуға ықпал етеді. Қазіргі білім беру жүйесі мұғалім қызметіндегі басымдықтардың өзгеруіне әкеледі: үйрету емес, оқушының өзіндік шығармашылық ізденісіне жағдай жасау. Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар қазіргі мектептегі тарих сабағының қажетті құрамдас бөлігі болып табылады және қазіргі заманғы мұғалім өз жұмысында ақпараттық технологияларды қолданатын жоғары кәсіби мұғалім болып табылады. Қазір мұғалім Power Point бағдарламасында компьютерлік презентацияларды қолдануға, басқа электрондық ресурстарды, интернет мүмкіндіктерін пайдалануға кең мүмкіндіктер ашады, мұның бәрі оқу процесінің тиімділігінің кепілі болып табылады. Мақаланың мақсаты – оқушылардың оқу іс-әрекетін жандандыру құралы ретінде тарих сабақтарында ақпараттық-коммуникациялық технологияларды (АКТ) пайдалану тәжірибесін жүйелеу және жалпылау, әртүрлі тәсілдерді зерттеу. Зерттеудің негізгі әдістері талдау, сипаттамалық әдіс, жүйелеу, түсіндіру әдістері болды. Қазіргі уақытта білім берудің негізгі міндеттерінің бірі-қазіргі ақпараттық қоғамға ену. Тарих сабақтарында АКТ-ны жүйелі қолдану пәнге деген қызығушылық деңгейін арттыруға мүмкіндік берді, бұл оқушылардың оқу қызметін жандандырды. Сонымен қатар білім беруді ақпараттандыру - жаңа ақпараттық технологияларды енгізу жүреді: сабақтарда компьютерлік оқыту бағдарламалары қолданылады, мұғалімдер мен оқушылардың күшімен компьютерлік презентациялар жасалады, компьютерлік тестілеу және модельдеу жүргізіледі, Интернеттен қажетті материалдарды іздеу жүргізіледі. АКТ қолдану нәтижелілігі білім сапасын арттыруға, коммуникативтік құзыреттілікті және тарих пен әлеуметтік ғылымды зерделеуге ынталандыруды қалыптастыруға және дамытуға, мұғалім мен оқушылардың жақсы өзара түсіністігі, олардың Оқу процесіндегі ынтымақтастығы үшін қолайлы жағдайлар жасауға, оқу материалын тиімді меңгеруге, білімнің тұтас жүйесін қалыптастыруға ықпал етеді, оқушылардың білімді меңгеруіне нұқсан келтірмей, сабақта жұмыс қарқынын арттыруға мүмкіндік береді. Оқушылар тарихты оқуға тұрақты қызығушылық танытады, конкурстар мен олимпиадаларға қатысады және жақсы нәтижелер көрсетеді.

Жаһандану – біздің өміріміздің ажырамас бөлігі. Сондықтан, бүгінгі таңда шет тілдерін, атап айтқанда ағылшын тілін үйренудің өзектілігі күмән тудырмайды, өйткені шетелдік мәдениетке, білімге, саяхатқа, шетелде өмір сүруге және жұмыс істеуге деген қызығушылық артып келеді. Ағылшын тілі - ең көп таралған халықаралық байланыс тілі (ақпараттық технологиялар мен веб-кеңістікті қоса). Ағылшын тілін меңгеру білім алушыларға үлкен перспективалар ашады, алайда әрбір адам жоғары оқу орнына түсу кезінде оқытудың лингвистикалық бағытын таңдай бермейді. Ағылшын тілін меңгеру - бұл көп уақытты қажет ететін үрдіс. Лингвистикалық емес бағыттағы жоғары оқу орындарында студенттер үшін басты мәселелердің бірі – ағылшын тілі бейіндік пән немесе болашақ қызмет бағыты болып табылмайтын студенттер үшін тілді меңгеру үрей тудырады және психологиялық кедергі деп аталады. Тілдік үрей мен психологиялық кедергілерді жеңу педагогикалық психология мен жоғары оқу орындарының білім беру үрдісінде өзекті мәселе болып қала береді. Мақаланың мақсаты – сөйлеу дағдыларын оқыту әдістерін, олардың артықшылықтары мен кемшіліктерін сипаттау және шет тілін үйрену кезінде тілдік кедергілерді жоюды егжей-тегжейлі қарастыру. Зерттеудің әдіснамалық базасын Х.Ф. Макаев, О.С. Зорькина, В.П. Ипатова, Л.В. Баринков, Е.В. Зарубин, Е.И. Капутская, Е.И Пассов, Э.Г. Азимов, А.Н. Щукин және басқалар сияқты авторлардың еңбектері құрады. Мәселе бойынша ғылыми және әдістемелік әдебиеттерді сыни талдау, оқытушылардың оң тәжірибесін зерделеу және қорыту; эмпирикалық ақпаратты жинау, эксперимент, деректердің сандық және сапалық талдауы. Зерттеу нәтижелері шет тілін үйренуге деген ынтасын арттыру мақсатында студенттермен психологиялық жұмыс үшін практикалық ұсыныстарды әзірлеу үрдісінде қолдана алады. Сонымен қатар, бұл нәтижелерді мұғалімдер білім беру үрдісінің тиімділігін түзету және арттыру үшін қолдана алады.

Негізгі мәселе: Компьютерлік лингвистиканың алдында тұрған өзекті міндеттердің бірі – мәтіндік құжаттарда әртүрлі нысандар туралы: адамдар, ұйымдар, оқиғалар, орындар және т.б., сондай-ақ олардың арасындағы байланыстар туралы мәліметтерді бөліп көрсету болып табылады. Әрбір ақпараттық объект(нысан) белгілі бір ұғымға/пәндік аймақтың қатынасына сәйкес келеді және белгілі бір құрылымға ие. Табиғи тілді өңдеудегі бұл мәселе референция ұғымымен байланысты болады. Біз мақалада қазақ тіліндегі референциялық қатынасты шешу жолдарын қарастырамыз. Мақсаты: Қазақ тіліндегі есімдік анафорасын шешудің жолдарын қарастыру. Зерттеу барысында есімдік анафорасының морфологиялық, синтаксистік және семантикалық белгілерін жіктеу алгоритмдерін, Support Vector Machine және шешім ағаш әдісін пайдалана отырып «антецедент-анафор» жұбын табу. Біз оқыту және тестілеу деректер жинағы ретінде Tengrinews.kz- тен жаңалықтар топтамасы және Ғ.Мұстафин әңгімелерінен үзінділерді қолдану арқылы әр түрлі мәтін типтеріндегі «антецедент-анафор» жұбын табамыз және сөздер арасындағы қашықтықты есептейміз. Сондай-ақ семантикалық мүмкіндіктердің, атап айтқанда, семантикалық рөлдердің қазақ тіліндегі анафораның шешілуі өнімділігіне қалай әсер ететінін бағалаймыз. Әдістері: Қазақ тілі есімдіктерінің ерекшеліктерін ескеруде әр түрлі мәтіндерді жинақтап формальды талдау жасау әдісін қолдана отырып, жіктеу алгоритмдерін, Support Vector Machine және шешім ағаш әдісі қолданылады. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Қазақ тіліндегі анафоралық есімдіктердің ішінде ең көп кездесетін жіктеу, сілтеу есімдіктері және өздік есімдіктері, зерттеу барысында жинақталған мәтіндерден «антецедент-анафор» жұбының санын білу арқылы анафоралық қатынастың нақты көрсеткіштері саналды, «антецедент-анафор» жұптарының саны есептеліп, график түрінде екінші бөлімде толықтай көрсетілді. Бұл зерттеу жұмысы қазақ тілінің машиналық аударма, ақпаратты іздеу, ақпаратты алу және т.б. жүйелерде қолданылуы мен түрлі деңгейде талдауларға зор мүмкіндік береді.

Мақалада жоба әдісін қолдана отырып, «Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету» білім беру бағдарламасы бойынша студенттерді нысанға бағытталған бағдарламалауға оқыту әдістемесі берілген. Объектілік бағдарламалаудың кез келген түрін зерделеуге бағытталған колледждерде оқу үрдісін ұйымдастыру деңгейінің жеткіліксіздігі мәселесі зерттелуде. Осыған байланысты студенттердің танымдық тәуелсіздігін жандандыруға бағытталған объектіге бағытталған бағдарламалауды оқыту әдістемесін құру кезінде ескеру қажет маңызды аспектілер егжей-тегжейлі сипатталған. Бұл мәселені шешу көбінесе МЖБС-да көрсетілген студенттердің оқу мақсаттарының жетістік деңгейіне, сондай-ақ заманауи білім беру талаптарына сәйкес жасалған объектіге бағытталған бағдарламалау бойынша әдістемелік нұсқаулыққа байланысты екендігі көрсетілген. Қазақстан Республикасының техникалық және кәсіптік білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына, "есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету" білім беру бағдарламасының студенттері үшін "объектіге бағытталған бағдарламалау негіздері" пәні бойынша үлгілік оқу жоспары мен жұмыс оқу бағдарламасына және олардың негізінде әзірленген оқыту әдістемесіне талдау жүргізілді. Мақсаты – студенттерді жоба әдісін қолдану арқылы танымдық белсенділікті арттыратын объектіге бағытталған бағдарламалауға оқыту әдістемесін негіздеу және оны білім беру үрдісінде практикалық қолдану. Мақалада талдау, синтез және дедукция әдістері қолданылды. Жүргізілген талдаудың практикалық нәтижесі, танымдық дербестікті неғұрлым қарқынды дамыту үшін сақталуы қажет жоба әдісін пайдалану шартымен колледж студенттерін объектіге-бағытталған бағдарламалауға оқыту әдістемесі болды. Нәтижелердің практикалық маңыздылығы студенттердің жеке ерекшеліктерін ескере отырып, пәнді оқытудың тиімділігін арттыру болып табылады.

ресурсқа айналып отыр. Қазіргі жағдайда ақпараттың мөлшері бірнеше жыл бұрын басқару жүйелері сақтаған көлемнен едәуір асады. Ақпаратты негізгі ресурстардың бірі ретінде ғана емес, басқару құралы ретінде де пайдаланатын өнеркәсіптің, қызмет көрсету саласының, білім беру және басқа да салалардың қазіргі заманғы дамуы қажетті деректерді жылдам іздеуді қамтамасыз етуді талап етеді. Мысалы, білім беру саласын қарастыра отырып, ақпарат тек оқу үрдістерінің негізін ғана емес, сонымен қатар оқу үрдісін ұйымдастырудағы негізгі ресурс болып табылатындығын көруге болады. Мысал ретінде пәннің жұмыс оқу бағдарламасы болады, онда әр тақырыпты зерттеуге арналған сағат саны, сонымен қатар әр тақырыпқа бекітілген практикалық тапсырмалар мен бақылау сұрақтары көрсетілген. Қызмет көрсету саласында, мысалы, ақпарат бухгалтерлік есеп жүйесінде негізгі ресурс болып табылады, ол ақпаратты өңдеудің кез-келген үрдісін бизнес-үрдіс ретінде анықтайды. Аталған міндеттер ұйымның немесе кәсіпорынның міндеттеріне сәйкес қатаң құрылымдалған ақпаратқа оңтайлы қол жеткізуді қамтамасыз ететін басқарудың ақпараттық жүйесін әзірлеу арқылы шешіледі. Мақалада CASE құралдарының ең танымал әдістемелері қарастырылады: IDEF0, IDEF1X. аталған әдістемелер бағдарламаларды жобалау және әзірлеу үрдіссін автоматтандыруға арналған. Бизнес-процестің функционалды моделі IDEF0 әдіснамасына негізделген. Ақпараттық жүйенің мәліметтер базасының құрылымын көрсететін бизнес-процестің ақпараттық моделі IDEF1X әдіснамасына негізделген. Мақсаты - бағдарламаларды әзірлеу үрдісін автоматтандыруға арналған аспаптық CASE құралдарын қолдана отырып, нақты бизнес-процесс мысалында ақпараттық ішкі жүйені жобалаудың алғашқы кезеңдерін талдау және орындау. Модель құрудан бастап нақты дерекқорды автоматты түрде құруға дейінгі ақпараттық ішкі жүйенің мәліметтер базасын жобалаудың толық циклін көрсетіңіз. Мақалада аспаптық CASE құралдарын қолдана отырып, «Кітапханадағы кітап қорының қозғалысы» ақпараттық ішкі жүйесін талдау және жобалау мысалы келтірілген. SQL Server және MS Access дерекқорларын басқарудың ең танымал жүйелері үшін ақпараттық ішкі жүйенің мәліметтер базасын жобалау үрдісі толығымен аяқталды. Сипатталған мысал талдау мен дизайнды қамтитын бағдарламалық жасақтаманы әзірлеудің негізгі кезеңдерін оңтайландыру үшін заманауи дизайн әдіснамаларын қолданудың айқын артықшылықтарын көрсетеді. Нәтижесінде CASE-әдіснамаларға негізделген аспаптық құралдарды қолдана отырып, «Оқырманға кітап беру» бизнес-үрдісінің кешенді моделі жасалды. Модель екі көзқарасты қамтиды: Функционалды және ақпараттық компоненттер. Сонымен қатар, мысалдағы мәліметтер базасын құру үрдісінің сипаттамасы модель құрудан бастап нақты дерекқорды автоматты түрде құруға дейінгі барлық кезеңдерді қамтиды. Алынған модель, сондай-ақ оның құрылысының сипаттамасы жүйелік талдаушылар мен IT-әзірлеушілерге арналған аспаптық CASE құралдарын қолданудың жақсы мысалы болып табылады.

Негізгі мәселе: мақалада «біліктілік» ұғымының әдістемелік аспектісіне сүйене отырып, педагогикалық ЖОО-да болашақ математика мұғалімдерінің әдістемелік біліктілігін қалыптастыру және кәсіби дайындықты жетілдірудің негізгі бағыттарын талдау және осы мәселе бойынша жеке тұлғаның өзіндік ұстанымын қалыптастыру. ЖОО-ғы геометриялық пәндерді сапалы оқытуға және оқу үдерісін ұйымдастырудағы әдіснамалық және мазмұндық әдіс-тәсілдерін пайдалану арқылы қол жеткізуге болады. Білім беру үдерісінің белгілі бір құрылымын жасап, әдістемесі мен оқыту құралдарын анықтай отырып, пән мазмұнын мұқият таңдау педагогиканың нақты принциптермен анықталды. Негізінде бұл принциптер бүгінгі педагогиканың өзекті жетістіктері болып табылады және олар жүйелі түрде өзгеріп тұрады. Дидактикалық принциптердің қолданыстағы жүйесін біртіндеп өзгерту және ауқымын кеңейтуге болады. Мақсаты: педагогикалық ЖОО-да болашақ математика мұғалімдерін геометриялық есептерді шығаруға және оны оқытуға әдістемелік даярлығын жетілдірудің негізгі дидактикалық принциптерін таңдау және ғылыми-әдістемелік негізін ұсыну. Әдістері: ғылыми-әдістемелік тұрғыдан геометрияны оқыту бойынша тәжірибелі мұғалімдер мен әдіскерлерден сұхбат және сауалнама алу, оқу бағдарламасы мен мазмұнын талдау, оқу үдерісіне педагогикалық бақылау мен диагностика жасалды. Өзіміздің ұсынған әдістердің тиімділігін тексеру мақсатында педагогикалық эксперимент жұмыстары жүргізілді. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: педагогикалық ЖОО-ның мақсаты практикалық және әдістемелік мәселелерді өздері шеше алуға қажетті білімдермен қаруланған білікті мұғалімдер дайындау. Бұл болашақ математика мұғалімдерін дайындаудың барлық жүйесіне, мектептегі білім берудің әдістемесіне, оның ішінде әрбір болашақ математика мұғалімдеріне қажетті математикалық білім деңгейіне қол жеткізуге мүмкіндік беретін геометриялық білім беруге де жаңа міндеттер қойып отыр. Сондықтан, педагогикалық ЖОО-да геометрияны оқытудың негізгі дидактикалық принциптері құрылып негізделген. Оның құрамына болашақ математика мұғалімнің оқытудың инновациялық әдістерін меңгеру пирнципі мен оқытудың жаңа педагогикалық және ақпараттық технологияларды меңгеру принципі енгізілген. Зерттеу жұмысының нәтижелерін ЖОО-да геометрия курсын оқытудың кәсіби бағыттылығының теориялық негіздерін әрі қарай зерттеу үшін әдіснамалық негіз ретінде қолдануға болады.

Компьютерлік технология дамыған заманда компьютер өмірдің ажырамас бөлігі болып табылады. Қазіргі ойын теориясының дамуы мен қалыптасуы адамзат қоғамы дамуының әртүрлі кезеңдерінде тұлғаны оқыту мен тәрбиелеуде болып жатқан әлеуметтік-педагогикалық өзгерістерге сәйкес келеді. Баланың қоршаған әлемге қатынасы үлкендердің бағалауы мен олардың оқиғаларға, құбылыстарға, адамдарға эмоционалды-экспрессивті қатынасы әсерінен қалыптасатыны белгілі.Тақырыпты таңдаудың өзектілігі бір адамға шаққандағы ДК-нің өсуімен, компьютерлік ойындарды жақсы көретін мектеп оқушыларының санының көбеюімен, оқушының психоэмоционалдық саласына кері әсер етуімен (ережелерді бұзумен) анықталады. компьютерді пайдалану). Мақсаты - компьютерлік ойындардың оқушының эмоционалдық жағдайы мен мінез-құлқына оң және теріс әсерін анықтау және кіші жастағы оқушылардың компьютерлік ойындарды қауіпсіз пайдалануы бойынша ұсыныстар әзірлеу. Зерттеу барысында В.В. Ткачевтің «Мектеп жасына дейінгі балалардың эмоционалдық және мінез-құлық саласын бағалау» атты ата-аналарға арналған сауалнамасы жүргізілді; Эмоционалды тұрақтылық пен психоәлеуметтік бейімделу деңгейін бағалауға арналған Кохтың «Ағашты сызу» проективтік әдістемесі; мазасыздықтың жалпы деңгейін анықтауға көмектесетін Р.Теммл, М.Дорки, V.Аминнің проективтік мазасыздық тесті; «Болмайтын жануар» атты агрессивтілік диагностикасы үшін сурет салу әдістемесі. Зерттеу нәтижелері бойынша оқушылар, ата-аналар және сынып жетекшілері: компьютерлік ойындардың пайдалылығын бағалай алады, ойлауды, логиканы, табандылықты дамытатын ойындарды таңдай алады, бұлшықеттер мен көздерге гимнастика жасай алады, компьютерде өткізетін уақытты бақылаңыз, туыстарыңыз бен достарыңызға компьютерде қауіпсіз мінез-құлық ережелерін сақтау қажеттілігі туралы сөйлесіңіз. Зерттеу нәтижелерінің теориялық маңызымен қатар практикалық мәні де бар, ол бастауыш мектеп жасындағы балалардың жеке ерекшеліктерін ескере отырып, пәнді оқудың тиімділігін арттырудан тұрады. Автор ұсынған ұсыныстар кіші жастағы оқушылардың компьютерлік ойындарды қауіпсіз пайдалануына ықпал етеді.

Ұсынылған зерттеудің негізгі тезисі жаһанданудың қазіргі жағдайында азаматтардың білім алу құқығын жүзеге асыру қоғам мен мемлекеттің дамуының маңызды және қажетті шарты болып табылады. Білім алу құқығы әркімге білім, білік, дағды алуды, шығармашылық қабілеттерін дамытуды қамтамасыз етеді, мемлекеттік және қоғамдық институттардың тиімді жұмыс істеуіне, ұлттық қауіпсіздікке кепілдік береді, қоғамдағы тұрақтылықты бекітеді және демократиялық, әлеуметтік құқықтық мемлекеттің дамуына ықпал етеді. Зерттеудің мақсаты – халықаралық тәжірибені ескере отырып, Қазақстан Республикасында білім алу құқығын конституциялық-құқықтық қамтамасыз етудің тұтас тұжырымдамасын әзірлеу және білім алу құқығын реттейтін отандық заңнаманы жетілдіру жөнінде ұсыныстар әзірлеу болып табылады. Әдістемелік негіз – зерттеу пәнін объективті талдауды қамтамасыз ететін философиялық-дүниетанымдық тәсілдер, принциптер, жалпы ғылыми және арнайы ғылыми әдістер жүйесі. Мақалада әркімнің білім алу құқығын қамтамасыз етуге мемлекет мүдделі екендігі негізделеді, өйткені бұл білікті еңбек әлеуетін қалыптастыратын, мемлекеттік істерді басқаруды тиімді жүзеге асыра алатын және оның тапсырмаларын орындай алатын кәсіби мамандарды даярлауды қамтамасыз ететін білім. Өз кезегінде, әдетте, тұлғаның білім беру-біліктілік деңгейін арттыру жалақының өсуіне негіз болып табылады, бұл мемлекеттік бюджетке салықтарды аударудың ұлғаюына, оны толтыруға әсер етеді, демек, бұл мемлекет пен тұтастай қоғамның экономикалық өсуіне әкеледі. Мемлекеттегі білім беру жүйесінің тиімді жұмыс істеуі жұмыссыздықты азайтуға (оқушылар, студенттер жұмыспен қамтылған халық санатына жатады), мемлекеттік институттардың тыныс-тіршілігін, ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге, әлеуметтік мемлекет құруға және қоғамдағы тұрақтылықты бекітуге ықпал етеді. Бұл мақалада қазіргі халықаралық тәжірибе контекстінде Қазақстан Республикасында білім алу құқығына ғылыми талдауды жүзеге асыруға ерекше назар аударылады. Мақалада бірқатар жаңа теориялық тұжырымдар мен ұсыныстар жасалады, атап айтқанда: жалпы (адам және азамат құқықтарының барлық санаттарына тән) және арнайы (конституциялық құқықтар жүйесіндегі білім беру құқығының ерекшелігін ашады)білім беру құқығының белгілері жіктеледі; білім беру құқығы принциптерінің тұжырымдамасы мен мазмұны, оның мәні мен дамудың жалпы бағытын анықтайтын негізгі принциптер, идеялар қандай екендігі анықталды.

Гуманитарлық педагогикалық ойлау орасан зор нәрсені қамтуға тырысады және бұл оның жер қойнауында туылған білім беру жүйелері мен үрдістерінің күші. Оқытушының ілеспе, қамтамасыз етуші рөлімен оқушылардың инновациялық қабілеттерін өзін-өзі ашудың құндылығын өзектендіру үшін өзінің интеллектуалды рефлексивті механизмін білім берудің негізгі пәні ретінде тану қажет. Дамыған рефлексиялық қабілеттер адамның өмірдегі және қызметтегі барлық қиындықтарды өз бетінше жеңуінің логикалық шарты болып табылады. Мақаланың мақсаты - адамның биологиялық организм ретіндегі әлеуметтік-табиғи ойлауы мен іс-әрекетінің «алтын принциптерін» түсіну және ресімдеу теориялық түсінік. Зерттеу барысында келесі әдістер қолданылды теориялық ұғыну, абстрактіліден нақтыға көтерілу әдісі, объектілердің нақты бейнелерін олардың абстрактілі мәніне қарай түрлендіру әдісі, ойды схемалық бейнелеудің алыпсатарлық тілі. Қызмет әлеміндегі технологиялық өзгерістердің жоғары динамикасын ескере отырып, біз рефлексивті өзін-өзі тәрбиелеу қабілетін өмірде қажетті белгілі бір кәсіби қабілеттерді өздігінен ашудың негізгі құралы ретінде қабылдаймыз. Бұл дегеніміз, ең алдымен, студенттер қалай үйренуді үйренуі керек, яғни өз бетінше ойлауды, сыни тұрғыдан қабылдауды және алынған ақпаратты білімге айналдыруды, өз сұрақтарын қоюды, бірқатар жауаптар ұсынуды, әртүрлі көзқарастарды логикалық түрде тұжырымдауды және үйлестіруді, басқалармен бірге білім жинауды үйренуі керек. Педагогикалық қызметтің инновациялық әдістері мен модельдері елдің инновациялық және технологиялық дамуына ықпал ететін студенттердің инновациялық қабілеттерін ынталандырады.

Негізгі мәселе: адамның рухани, зияткерлік және кәсіби әлеуетін жедел ашу идеялары әрдайым ғалымдар мен педагогтарға тиесілі ұғымдар (Я.А. Коменский, К.Д. Ушинский, В.А. Сухомлинский, Я. Корчак, А.С. Макаренко, А. Құнанбаев, Ы. Алтынсарин және басқалар). Қазіргі заманғы жаңашыл педагогтар тұлғаға бағытталған тәсілді, субъект-субъектілік қатынастар идеяларын, ұрпақтар ынтымақтастығын басшылыққа алады. Грузин педагогы Ш.А. Амонашвили: «Гуманитарлық педагогика баланы өзінің табиғатымен қабылдайды. Ол баланың шексіздігін көреді, оның ғарыштық қасиетін түсінеді және оны өмір бойы адамзатқа қызмет етуге дайындайды. Ол баланың жеке басын оның ерік-жігерін анықтау арқылы бекітеді және процессуалдылығы сүйіспеншілікті, оптимизмді және жоғары рухани адамгершілікті алдын-ала анықтайтын педагогикалық жүйелерді құрады. Гуманитарлық педагогикалық ойлау орасан зор нәрсені қабылдауға тырысады және бұл оның ішектерінде пайда болған білім беру жүйелері мен процестерінің күші». Мұғалімнің рөлін қамтамасыз ете отырып, оқушылардың инновациялық қабілеттерін өзін-өзі ашудың құндылығын жүзеге асыру үшін білім берудің негізгі пәні ретінде адамның интеллектуалды рефлексивті механизмін тану қажет. Мақсаты: ел дамуын анықтайтын оқушылардың инновациялық қабілеттерін өсіру үшін педагогикалық қызметтің инновациялық әдістері мен модельдерін анықтау. Әдістері: ғылыми дереккөздерді талдау, жалпылау, синтездеу, модельдеу. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: осы мәдениетті көрсете отырып, мұғалім өзара даму ортасын жасайды және оқушылардың өзін-өзі ашуына жанама түрде ықпал етеді, адамның өмір бойы өзін-өзі тәрбиелеу үрдісін бастайтын өзіндік триггер ретінде әрекет етеді.

Негізгі мәселе: бұл күндері зерттеу құзыреттілігін зерттеу өзектілігін жоғалтпайды, керісінше, жалпы білім беретін мектеп мұғалімдерінің ерекше назарын қажет етеді. Зерттеудің негізгі пәні студенттерге негізгі құзыреттіліктерді меңгерудің ең тиімді әдістерін зерттеу дағдыларын үйрету болып табылады. Мақсаты: студенттерді оқыту процесінде зерттеу құзыреттілігінің рөлін анықтау. Әдістер: талдау, синтез және салыстырмалы талдау зерттеудің негізгі әдістері болып табылады. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: нәтижесінде "зерттеу құзыреттілігі" ұғымы зерттелді. Бұл идеяның әртүрлі көзқарастары қарастырылады. Соңғы он жылда Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық даму бағдарламасы оқушылардың білім беру жүйесін дамытудың негізгі бағыттарын айқындады. Зерттеудің теориялық және практикалық маңызы бар, өйткені оның нәтижелерін биология сабақтарында зерттеу құзыреттілігін дамыту бағдарламалары мен әдістерін әзірлеуде қолдануға болады.

Негізгі мәселе: Мақалада 1304000 «Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету» мамандығының студенттерін объектіге бағытталған бағдарламалауға үйрету кезінде жобалық әдісті қолдануға негізделген авторлық әдістеме қарастырылады. Автор объектіге бағытталған бағдарламалауды оқыту әдістемесін құру кезінде негізделуі керек маңызды аспектілерді келтіреді. Бұл жағдайда мұғалімдер студенттердің танымдық тәуелсіздігін белсендіру процесіне назар аударуы керек. Мақалада сонымен қатар, бұл әдістемені қолданудың сәттілігі ТжКБМЖМС-да жасалған студенттерді оқыту мақсаттарына қол жеткізу дәрежесіне, сондай-ақ қазіргі білім беру талаптарына сәйкес әзірленген объектіге бағытталған бағдарламалау бойынша әдістемелік нұсқаулыққа байланысты екендігі атап өтілген. Автор ұсынған студенттерді жобалық әдісті қолдана отырып, объектіге бағытталған бағдарламалау негіздеріне оқыту әдістемесінің негізінде студенттердің танымдық тәуелсіздігін қалыптастыруға бағытталған оқытушы қызметінің стратегиясы жасалды. Мақсаты: объектіге бағытталған бағдарламалауды оқытупроцесінде жобалар әдісін және оларды оқу процесінде практикалық қолдану стратегиясын қолдану арқылы студенттердің танымдық тәуелсіздігін жандандыруға бағытталған әдістемелік ұсыныстардың сипаттамасы. Әдістері: Мақалада 1304000 «Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасызету» мамандығының студенттері үшін Қазақстан Республикасының техникалық және кәсіптік білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына, «Объектіге бағдарланған бағдарламалау негіздері» пәні бойынша үлгілік оқу жоспары мен жұмыс оқу бағдарламасына талдау жүргізілді. Талдау нәтижелерібойыншаоқу процесінде жоба әдісін қолдану арқылы танымдық тәуелсіздікті қалыптастыруға бағытталған оқыту әдістемесі жасалды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Автор жүргізген талдаудың практикалық нәтижесі колледж студенттерін объектіге бағытталған бағдарламалауға оқыту әдістемесі болды. Бұл әдістемені қолданудың негізгі шарты-жоба әдісін қолдану, оныңсақталуы білімалушылардың танымдық дербестігін неғұрлым қарқынды дамыту үшін қолайлы жағдайлар жасайды. Зерттеу нәтижелері теориялық маңыздылығынан басқа, шығармашылық қабілеттерін дамытуға жағдай жасауда, әркімнің жеке ерекшеліктерін ескере отырып, білімалушылардың танымдық тәуелсіздігін жандандыруда практикалық маңыздылыққа ие. Мақала авторы ұсынған әдістемепәнді оқудың тиімділігін арттыруға ықпал етеді.

Негізгі мәселе: Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың Қазақстан халқына арнаған соңғы Жолдауында: біздің экономикамыздың жүйелі проблемалары жақсы белгілі. Бұл шикізатқа тәуелділік, еңбек өнімділігінің төмендігі, инновациялар деңгейінің жеткіліксіздігі, кірістердің біркелкі бөлінбеуі. Әрине, мұның бәрі – күрделі мәселелер, бірақ оларды шешудің нақты жолдары бар. Олар – макроэкономикалық тұрақтылық, экономиканы әртараптандыру, цифрландыру, шағын және орта бизнесті, адами капиталды дамыту, заң үстемдігін қамтамасыз ету. Дегенмен, бұл мәселелерде әлі де айтарлықтай ілгерілеушілік жоқ. Жаңа тәсілдер қажет екені анық. Нарықтық белгісіздік, коронавирустық пандемия жағдайында Қазақстанда ресми тұжырымдалған ұлттық идеяның, ұлттық мүдделер мен идеологияның жоқтығы, жүйелі ойлаудың логикалық негізделген және келісілген координаттарының жоқтығы проблемасы, гуманитарлық ойлаудың бір мәнді парадигмасы (аналитикалық, педагогикалық, басқарушылық, экономикалық және т.б.) тұлғалық, азаматтық және кәсіби өзін-өзі анықтаудың ең маңызды шарттары ретінде барған сайын айқын жүзеге асуда. Мақсаты: әрекетте пайдаланылатын әртүрлі гуманитарлық парадигманы қайта форматтаудың жалпы логикалық координаттары мен әдістерін негіздеу. Әдістері: генетикалық мазмұнды логиканың онтологиялық қағидаты, объектілердің нақты бейнелерін олардың абстрактілік мәніне сүйене отырып түрлендіру әдісі, абстрактыдан нақты тілге көтерілу әдісі, ойлың схемалық бейнелерінің ойлау тілі және қызметтің әдіснамалық теориясының тілі. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: әмбебап қозғалыстың логикалық негізделген әмбебап дерексіз-бетонды координаталары берілген. Өмірге және қызмет әлеміне қатысты оларды координаттар арқылы анықтауға болады: «өмір сүру деңгейі – қызмет тиімділігі», немесе «әрекет тиімділігі – уақыт», немесе «нәтиже – шығындар», немесе «сапа – сан», т.б. Ойлаудағы анықтық қозғалыс векторларының нақтыдан абстрактіліге түсу, абстрактіліден нақтыға көтерілу логикасында, сонымен қатар олардың үйлесуі арқылы беріледі. Мысал ретінде көрсетілген әдістер мен жұптық диалектикалық категорияларды пайдалана отырып, оқу (кәсібиге дейінгі) іс-әрекет пен кәсіптік іс-әрекеттің сапалық айырмашылығының схемасы келтірілген. Оқу іс-әрекетін кәсіптікке айналдыру үшін рубикон ретінде қарастырылатын жүйелік объектінің функционалдық моделінің диаграммасы мен сипаттамасы ұсынылған. Әрекетте қолданылатын гуманитарлық пәндердің белгісіз, түсініксіз парадигмаларын функционалдық-логикалық, көрінетін, конструктивті және бір мағыналы пәндерге қайта форматтау үшін абстрактілі-нақты координаттарды, келтірілген әдістерді, схемалық бейнелердің тілін және қызметтің әдіснамалық теориясының парадигмасын пайдалану ұсынылады. Мысал ретінде қызметті дамытудың үлгілік бірлігі ұғымы келтіріледі. Көрнекі бір мәнді парадигма – жоғары белгісіздік жағдайларында адамның тұлғалық, азаматтық және кәсіби өзін-өзі айқындауының қажетті, бірақ жеткілікті емес алғышарты. Субъектілердің өзін-өзі анықтауға, өзін-өзі ұйымдастыруға, өзін-өзі нормалауға және басқаларға тиісті рефлексивтік-ойлау қабілеттерін сатып алуы жеткілікті алғышарт болып табылады.

Негізгі мәселе: Мақалада жеткіншектердің танымдық іс-әрекетін дамытуға мамандарды даярлаудың философиялық, педагогикалық, психологиялық, ғылыми-әдістемелік еңбектерге теориялық талдау жүргізу арқылы оны дамытудың өзекті бағыттары айқындалды. Қазіргі кезде жеткіншектердің танымдық іс-әрекетін дамытудағы мамандарды даярлаудың педагогикалық-психологиялық мәселе болып табылатыны көрсетіледі. Мақсаты: жеткіншектердің танымдық іс-әрекетін дамытуға педагог-психолог мамандарды даярлауды теориялық тұрғыдан нақтылау және технологиясын ұсыну болып табылады. Әдіс-тәсілдер: Зерттеу жүргізу кезінде айтарлықтай түсінікті және сенімді болатын статистикалық деректерді қарастыру маңызды болды. Сондықтан біздің зерттеу аясында бақылау және ашық сұрақтар қарастырылған В.Э.Мильманның әдістемесі, сауалнама, сараптамалық бағалау әдісі, әңгімелесу, сұрау, сұхбат алу, тестілеу сериясын қолдандық. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Әдістемелердің нәтижесіне сәйкес әлеуметтік зияттылықтың орташа деңгейінің басым болуы, білім алушылар бойынан төмендегідей белгілерді көруге мүмкіндік берді: кәсіби мінез-құлықтың, іс-әрекеттің, қарым-қатынастың әлеуметтік маңыздылығы бар екендігі, жалпы курс барысындағы теориялық білімдердің толық деңгейдегі меңгерілуі, күнделікті өмірдегі қарым-қатынас жақсаруынан көрінді, рефлексиялық мәдениеттің болуы өз кезегінде аса құнды деп есептейміз. Болашақ педагог-психолог мамандардың ой-өрісін дамыту, оқыту мен тәрбиелеу, шығармашылық қызметке дайындау оқытушының әдістемелік сауаттылығына, ғылыми-зерттеу әрекетін ұйымдастыру біліктілігі мен даярлығына байланысты. Өздігінен білім алуға деген қажеттіліктер мен дағдылар өзінен-өзі пайда болмайды. Мұндай қасиеттер мектепте оқып жүргенде-ақ мұғалім мен оқушылардың сабақ пен сыныптан тыс жұмыстарда бірлесе отырып, оқу-таным әрекетін ұйымдастыру үрдісіне қалыптаса бастайды. Болашақ педагог-психолог маманның кәсіби дайындығының міндеттеріне сәйкес оқытудың белсенді әдістері - проблемалық дәріс, семинарлар, пікірталастар және талқылаулар, кәсіби бағытталған арнайы курстар, курстық және дипломдық жұмыстар, мектеп педагогикасы мен дидактикасы мәселелерін ғылыми зерттеу, ғылыми ұйымдастырылған үздіксіз педагогикалық тәжірибе сияқты оқу іс-әрекетінің формаларында жүзеге асырылады. Педагогикалық іс-әрекетті меңгеру нәтижесінде болашақ педагог-психолог мамандардың кәсіби уәждері қалыптасады, мақсат және міндеттерді түсіну пысықталады, жеткіншектердің танымдық іс әрекетін дамыту үшін қажетті пәндік, психологиялық-педагогикалық және дидактикалық-әдістемелік білімдер, сондай-ақ оларға сәйкес дағдылар мен біліктер игеріледі.