Мақалада әртүрлі мақсаттағы аудиториялар үшін имидж және оның компонеттерінің талдауы көрсетілген. Автор Инновациялық Еуразия университеті үлгісінде компанияның жағымды бейнесін жасау үшін PR-құралдарын қарастырады. Аталған жоғары оқу орнының жұмыс жасау ерекшеліктері көрсетіліп, ұйымның имидж саясатын жүзеге асыру мақсатындағы олардың орны анықталған. Автордың пікірі бойынша, PR-құралдарынталдау ақпарат алушы мақсаттағы аудиторияның ерекшеліктері нетікелейқатысты жүргізілуі керек.

Бүгінгі күні Қарағанды облысының Қазақстан Халқы Ассамблеясының (ҚХА) - қоғамның түрлі салаларында өз қызметін жүзеге асыратын маңызды саяси институт болып табылады. Қарағанды облысының ҚХА жүзеге асыратын жобалар кез келген этностық топтың тілі, мәдениеті, тарихы сияқты маңызды құрылымдарын сақтауға, зерттеуге және дамытуға бағытталған. Бұл оның бірізділігін, ұлттық сана-сезімін қалыптастыратын нәрсе. Сонымен бірге, әр этностың жеке-жеке бай тарихи және мәдени мұрасын дамытып, сақтай отырып, ҚХА біздің республикамыздың біртұтас қауымдастығын - Қазақстан Республикасының азаматтарын, патриотизм және өз Отанына деген сүйіспеншілік сезімін дамыта отырып қалыптастыруға бағытталған. Бүгінде бұл сәнге айналған ұран ғана емес, ол мемлекеттілікті, ғаламдық әлемдегі орнын, жеке басын, бірегейлігін, ұлттық кодын сақтаудың маңызды және қажетті шарты.

Мақалада «Дене шынықтыру және спорт педагогикасы», «Педагогика» пәндері бойынша әзірленген оқу-әдістемелік кешеннің «Дене шынықтыру және спорт» білім беру бағдарламасы студенттерінің танымдық белсенділігін арттыруға әсерін зерттеу нәтижелері берілген. Ұсынылған оқыту тәсілдері білім алушылардың танымдық қызығушылығын дамытуға оң әсер ететіндігі көрсетілді, бұл педагогикалық модуль пәндері бойынша білім сапасын арттыруға, оқытудағы дербестікке және студенттердің танымдық белсенділігін дамытуға көмектеседі.

Мақалада азаматтық іс жүргізу, процеске қатысушылар туралы жалпы сипаттама, іске қатысушы тұлғалардың топтастырылуы, олардың іс жүргізуге қатысу тәртібі, сонымен қатар олардың құқықтары мен міндеттері жан-жақты қарастырылған. Азаматтық іс жүргізу - азаматтық істер бойынша сот төрелігін жүзеге асыру кезінде сот пен процестің басқа да қатысушылары арасында қалыптасатын азаматтық іс жүргізу әрекеттері мен құқықтық қатынастарды реттейтін құқықтық нормалардың жүйесі. Осы іс жүргізудің басты мақсаты -бұзылған құқықты қалпына келтіру және заңмен қорғалатын мүддені қорғау. Іс жүргізу әрекеттері заңда белгіленген тәртіппен және қатаң ретпен жасалады. Заңда белгіленген тәртіп негізінде процестің барлық сатыларында азаматтық іс жүргізу құқықтық қатынастары туындайды, дамиды және тоқтатылады.

Мақалада отандық және шетелдік ғалымдардың шығындар, шығыстар, ұсталым сияқты ұғымдарға көзқарастары қарастырылады. Авторлар экономикалық қатынастар жүйесінің маңызды әлеуметтік-бағытталған субъектісі ретінде кәсіпорын қызметінің тиімділігін арттыру және реттеу үшін қажетті шығындардың жіктелуіне шолу жүргізген.

Мұнай өңдеу өндірісін дамытуҚазақстан Республикасы экономикасының барлық салалары қызметінің қолайлы жағдайларымен, нарықтық өзгерістерді жүзеге асырудың барлық нормативтік-құқықтық негіздерін реттеудің тұрақты процестерімен, сондай-ақ Қазақстан Республикасы өнеркәсібінің мұнай өңдеу секторында басқарушылық және жаңашыл шешімдер қабылдаудың тиімділігімен елеулі дәрежеде айқындалатын әлеуметтік-экономикалық ортаның ерекшеліктерімен тікелей байланысты. Қазіргі уақытта барлық өндірістік үдерістерді ауқымды модернизациялауға, сондай-ақ елдің мұнай өңдеу кешенінің жабдықтарын модернизациялауға көп күш жұмсалып отыр.

Ақпараттық ресурстарды пайдаланудың талдауы ұйымдық-құрылымдық мүмкіндіктердің, ақпараттық қызметті қамтамасыз етудің материалды-техникалық деңгейінің, кадрлардың ақпараттық әлеуетінің, басқару қызметін ақпараттық қамтамасыз ету сапасының көрсеткіштер жүйелерін қалыптастыру және бағалаумен тікелей байланысты.

Мақалада мектептегі білімде қолданылатын негізгі құзыреттер қарастырылған, негізгі құзыреттердің авторлық жіктелімі ұсынылған. Авторлар ынта – тапсырма тұжырымы – ақпарат көзі – есеп түрі сияқты құзыреттілікке бағытталған тапсырмалардың құырылымын талдаған, орыс тілі бойынша дәстүрлі тапсырмаларды құзыреттілікке бағытталған тапсырмаларға өзгерту практикалық мысалдармен көрсетілген.

Осы мақалада тұрмыстық қалдықтарды пайдаға асыру және пенопластты бензинде еріту негізінде пластикалық массалар алу әдістері қарастырылған.

Жұмыста Қазақстанның АӨК болып жатқан инновациялық үрдістердің талдауы жүргізілді және аграрлық өндірісті әрі қарай дамытудың негізгі бағыттары көрсетіледі. Инновациялық технологияларды қолдану халықты азық-түлікпен қаматамасыз ету, агроөнеркәсіптік өндірістің тиімділігін жоғарылату, қоршаған ортаны қорғау бойынша АӨК әлеуметтік – экономикалық мәселелерді шешудің ең тиімді және іскерлік құралы болып табылады.

Бұл мақалада шикізаттың корпорациясының мәселесінің толық сарапшылығы өткіздір-өткізу. Маңызды ақпарлар көрсетілген.

Осы мақалада микрокредиттеудің негізгі қағидалары қарастырылады. Қазақстан Республикасыңдағы микрокредиттік бағдарламардың негізгі критерийлері сипатталып, микроқаржыландырудың шетелдік нарығы қарастырылған.

Этникааралық төзімділік пен қоғамдық келісімді сақтау бойынша қала тұрғындарының этникааралық қатынастарды бағалауын, мемлекеттік органдар мен қоғамдық институттардың қызметін бағалауды анықтау мақсатында 2014 жылғы маусымда әлеуметтік пікіртерім жүргізілді. мақалада Павлодар қ. тұрғындарының этникааралық интеграциясы мен этникаішілік консолидациясын зерттеу нәтижелері ұсынылған.

Мaқaлaдa Қaзaқcтaн Pecпубликacы жacтap caяcaтының жaғдaйы мeн дaму бaғыттapы жәнe oны іcкe acыpудaғы жacтap қoғaмдық біpлecтіктepі мeн ұйымдарының pолі қарастырылады.

Мақаланың тақырыбын өзектілігі мемлекет тарапынан мақсатталған шаралар кешені тұрғысында жүргізіп жатқан инвестициялау саясатының рөлі мен маңыздылығымен шартталған. Мемлекет тарапынан өткізілетін шаралар кешені инвестициялау қызметін жанғырту үшін барлық шаруашылық субъектілеріне жағымды жағдайларды жасауға бағытталған.Мақалада инвестициялау саясатының мəні мен мағынасы қарастырылып, инвестициялау саясатын жүзеге асыру аймақтық аспектілері жəне оны жетілдірудегі негізгі бағыттары көрсетілген.

Мақала М. Дойча шатағы түрлері құрылымдарын, шатақтың даму кезеңдердін қарастырады. Бұл келіспеушіліктің адам тіршілігінің өмір сүруіне əсер етуі серпімділігі көрсетілген. Теориялық материялдың зерттеу нəтижесінде кəсіпорынның қызметінің тиімділігі үшін барлық қызметкерлеінің жақсы. Əлеуметтік ө психологиялық ахуалы жəне психологиялық қауіпсіздігі маңызды болып табылады.

Мақалада аймақтың экологиялық проблемаларын əлеуметтік зерттеу нəтижелері келтіріліп, халықтың экологиялық мəдениетін қалыптастыру бойынша ұсыныстар жасалған.

Авторлар Қазақстан жəне Ресейдің тау жүйелерін зерттеген неміс ғалымдарының қызметін қарастырды. Жұмыста П.С. Паллас жəне Г.Мерцбахердің ғылыми өмірбаяны ұсынылған.

Осы жұмыста Қазақстанның ауыл шаруашылығы экономикасындағы ақпараттық- маркетингтік жүйенің құрылуы мен қалыптасуы баяндалады. «Қазагромаркетинг» АҚ қызметіне талдау жасалған, сонымен қатар ауылдық ақпараттық- консультациялық орталықтарды жетілдіру мен тармақталған аймақтық желіні дамыту бойынша жаңа бағыттар ұсынылған.

Мақалада ауданның ауыл шаруашылығын дамату стратегиясының негізгі басымдықтары, сондай-ақ агроөнеркәсіптік кешенге инвестиция салу қарастырылады, олардың саланы дамыту үшін қаншалықты қажет екендігіне талдау жасалады. Ауданның ауыл шаруашылығын және агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың инвестициялық саясатының тиімділігін арттыруға ықпал ететін негізгі факторлар анықталған.

Бұл мақалада жоғары оқу орнының білім беру қызметі нарығындағы баға белгілеу жоғары оқу орнының жалпы бәсекелестік стратегиясының ажырамас элементі ретінде қарастырылған, сонымен қатар Павлодар аймағының жоғары оқу орнында қолданылатын баға түрлендіру жүйесіне талдау жүргізілген.

Беріліп отырған мақалада Қазақстан Республикасының мұнай-химиялық кешені мысалында елдің өнеркәсіптік салаларын дамытудың «жасыл» экономика принциптеріне сәйкестігін бағалау ұсынылған. Зерттеу тақырыбының өзектілігі «жасыл» аз көміртекті экономика құру қажеттілігінен туындаған. «Жасыл» экономика тұжырымдамасын іске асыру өнеркәсіптің бір қатар салаларын технологиялық жаңарту үшін маңызды ынталандыру болып табылады. Қазақстан Республикасының мұнай-химия өнеркәсібіндегі «жасыл» экономика бығыттарын анықтау бойынша жұмыс атқарылған және өнеркәсіптік өндірістің мұнай-химия саласында «жасыл» экономика қағидаттарын енгізу бойынша талдау жасалған.

Мақалада Павлодар облысының өнеркәсіптік саясатының негізгі аспектілері қарастырылған. Сондай-ақ мақалада аймақтың өнеркәсіптік саясатын іске асырудың қағидалары мен алғышарттары көрініс тапқан. Инновациялық технологияларды енгізу негізінде аймақтық экономикасын жылдам дамыту үшін міндеттердің шешімі және аймақтың өнеркәсіптік саясатын жетілдіру бағыттары ұсынылған.

Мақалада бейресми қатынастардың туындау проблемасы, олардың кәсіпорындар мен ұйымдардың қызметін басқаруға ықпалы қарастырылады. Бейресми қатынастар немен реттеледі, сондай-ақ өтпелі кезеңнің қазіргі әлеуметтік-саяси және әлеуметтік-экономикалық жағдайларын уақытылы бейнелейтін бейресми тәжірибелердің пайда болуы зерттелген.

Бұл мақалада шығындарды үнемдеу үшін ферроқорытпа өндірісінің қалдықтарын ұтымды пайдалану мәселелері қарастырылған, агломерат өндірісінің энергия тиімділігі есептелген, Ақсу ферроқорытпа зауыты материалдарында күйдірудің жылулық теңгерімінің мәліметтері келтірілген. Жылдық экономикалық эффект есептеулеріне сәйкес төмендегідей нәтижелер алынды: аглогаздарды қайта циркуляциялау есебінен отынды үйнемдеу 1334,5 т.у.т.; СО жағып бітіру есебінен – 1491 т.у.т.; агренатта тирристорлық түрлендіргіштерді орнату арқылы электр энергиясын жылдық үнемдеу сағ. 1714 мың кВт·құрады. Осылайша, қатты және газ тәрізді қалдықтарды қайта өңдеу кезінде энергия үнемдеу шараларынан бөлек агломератты пайдалану да АФЗ электрпештерінің өнімділігін көтеретіндігі, электр энергиясының үлес шығыны мен қалпына келтіргіш шығынын, ендеше, дайын өнімнің өзіндік құнын төмендететіндігі анықталды.

Энергия үнемдеу бағыттарының бірі жылулық сорғыларды қолдану болып табылады, олардың көмегімен төменәлеуетті тасталған жылуды пайдалану мүмкін болады. Мақалада жылу эдектр станцияларында жылулық сорғыларды қолдану мүмкіндігі қарастыралған. Жылулық сорғыны орнату арқылы төменәлеуетті тасталған жылуды ЖЭС-та қолдану сұлбасы берілген.

Мақалада интерфейсті жүзеге асырудың екі стратегиясы сипатталады. Бірінші стратегия класс объектілерінің қосымша қасиеттерін береді. Интерфейстен кейін жүретін және оның әдістерін іске асыратын класс оларды анық жүзеге асыра алады. Іске асырудың басқа стратегиясы әдістің атын интерфейстің атымен анықтап, интерфейстің кейбір әдістерін жабық (private) ету болып табылады.

Мақалада жаңа буын оқулықтарын қолдану арқылы оқыту процесін тиімді басқару үшін оқытушының іс-әрекетінің үлгісін жасау қажеттілігі сипатталады. Құрастырылған үлгі ашық түрде оқыту мақсаттарын, әдістерін, нәтижелерін ескереді. Оның көмегімен білі алушының білім деңгейінің мәселесі шешіледі. Сонымен қатар оның танымдық қызметін басқару проблемасы жойылады.

негізінде Қазақстандағы шетелдіктердің коммуникативтік бейімделуінің дәрежесін айқындау мәселелері қарастырылады. Эксперимент жүргізу барысы - дайындық, тәжірибені іске асыру және алынған қорытындыларын талдау кезеңдері сипатталған. Зерттеу нәтижесінде Қазақстандағы әрбір шетелдіктің бейімделу дәрежесі туралы қорытынды шығарылды

Аталған мақалада мектептің бесінші сынып оқушыларының орта буынға көшкен кезде толқулары мен өздерін қолайсыз сезіну жағдайын анықтайтын негізгі себептер қарастырылған. Бейімделу кезеңінде тиімді өтуді ұйымдастыратын оқушылардың шығармашылық аспектілері ашылады. Процестің психологиялық-педагогикалық алып жүруіне бейімдеу жүйелі түрде өткізілуі тиіс.

Бұл мақалада бастапқы сынып оқушыларының өз қызметтерің көріністеріне байланысты құралу мотивациясы қарастырылған. Осы қарастырылған түрлері педагогтармен келесі блок түрінде көрсетеді: эмоционалды, мотивациялық-мақсатты және танымдық. Сонымен қатар мақалада жаттығулар мен тапсырмаларда авторлардың пікірінше бастапқы сынып оқушыларының мотивациясын құрайтын тапсырмалар берілген.

Бұл мақалада, теориялық және тәжірибелік аспектілерін, ерекшеліктерін, оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту, бастауыш және орта мектеп "ММ, Мектеп-лицей, дарынды балаларға арналған №8" г. Павлодар". Мақаласында дәлелденеді қажеттілігі мен мүмкіндігін пайдалану сабақтан тыс қызметінің арнайы курс "Арт-терапия" деңгейін арттыру мақсатында, оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту. Барысында жүргізілген эксперимент дәлелденген ғана емес, шығармашылық, бірақ эмоциаонально-ерік-жігер саласы дамып келеді меңгеру барысында оқушылар осы арнайы курс. Алынған мәліметтер көрсеткендей, оқушылардың шығармашылық қабілеттерін бастауыш және орта фколы дамиды.

Бұл мақалада ана болуға психологиялық тұрғыда дайындалудың кейбір ерекшеліктері туралы мағлұматтар берілген. Ана болуға психологиялық тұрғыдан дайындалу ерекше тұлғалық білім ретінде анықталған. Ана болу психологиялық-әлеуметтік феномен ретінде қарастырылады. Ана болу сезімінің бұзылуының психологиялық факторы қаралады.

Мақалада «Қазақтелеком» АҚ инновациялық дамуының жағдайы, мәселелері, беталысы және заңдылығы қарастырылған. «Қазақтелеком» АҚ 2010–2015 жылдар аралығындағы инновациялық дамуының ұйымдастырылуы мен инновация шолуларының түйін фактілерін талдау негізінде компанияның инновациялық қызметінің келешектегі болжамы ұсынылып отыр. Жұмыста тұтынушылар қызметіндегі нарықтың сегменттелуіне компанияның маркетингтік стратегиясының талдауы ұсынылған.

Бұл мақалада мемлекеттік саясаттың мәні, бәсекеге қабілетті экономиканың ерекшеліктері мен Қазақстан Республикасының макроэкономикалық саясатының басым бағыттары қарастырылған. Ұлттық экономиканың бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ету үшін ашық нарықтық экономикадағы жоғары деңгейдегі шетелдік инвестициялар мен ішкі жинақ ақшамен негізделген ұзақ мерзімді жеті басымдық анықталды.Сонымен қатар, Павлодар облысының әлеуметтік-экономикалық сипаттамасы мен елдегі өңір рөлі көрсетілген.

Мақалада әлеуметтендіру процесі жас ұрпақты жаңа жүйесін нарықтық қарым-қатынастар, ескере отырып, оның бейімдеу әлеуметтік-мәдени ортада. Жоғары білім алуға деген талпынысқа негізделген әлеуметтік мотивацияның дамуы қазір аса өзекті болып келеді, ол әлеуметтік және білім беру саласында жаңа нарықтық тенденцияларды ескереді. Студенттер қауымының проблемаларына деген қызығушылықтың артуы оқу қызметінің мотивациясы, студенттердің мотивациялық ықыластары мен құндылықты бағдарлары, жоғары оқу орындары студенттерінің әлеуметтік жағдайы туралы, жоғары білім жүйесіне және ЖОО-да оқыту сапасына деген қатынас жайлы эмпирикалық әрі теориялық материалдың жинақталуына әкеледі.

Мақалада стресстік тұрақтылықты арттыруға әсер ететін психологиялық әсердің жолдары қарастырылған. Авторлардың ойынша, оқу орталығы тыңдаушылары арасында ұйымдастырылатын белсенді оқыту әдістері мен әлеуметтік-психологиялық тренингтер көмегімен психологиялық әсер беру стресстік тұрақтылық деңгейін арттырады. Мақалада «Стресстік тұрақтылық» кешенді бағдарламасының стресстік тұрақтылықты бекітетін және арттыратын, оған мүмкіндік беретін кейбір жаттығулар ұсынылған.

Бұл мақалада кәсіптік қызметтің әртүрлі кезеңдеріндегі мұғалімнің кәсіби дамуының негізі мен шарттары ретінде педагогтің кәсіби белсенділігін қамтамасыз ететін, бұл үшін тұлғаның жеке қасиеттері мен ресурстары аясында уәждеме, табыс, өзін-өзі бағалау, өздігінен білім алу сияқты кәсіптік қызметтің маңызды құрастырушылары қарастырылады. Мұғалімнің кәсіби өсуі кезеңін жіктеудің әртүрлі амалдары ұсынылған, педагогтердің тұлғалық өсуі мен шығармашылық өз мүмкіндіктерін жүзеге асыруға арналған жағдайлардың сипаттамасы берілген.

Бұл мақалада компьютерлік тестілеу әдісінің көмегімен математика сабақтарында оқудың бақылау моделі қарастырылады. Тестік тапсырмалардың бірнеше құрылымдық моделі көрсетілген. Компьютерлік тестілеудің артықшылығы қарастырылады. Математикалық модельдеу теориялық негіздері зерттелінген.

Білім беру үдерісін тиімді ұйымдастыру, білім беру қызметінің сапалы қамтамасыз етудегі іс – әрекеттің жоспарлануы және қоғамды білім берудің жағдайы туралы ақпаратандыру үшін стандарттандырылған бағалау нәтижелері болуы қажет. Мақалада жоғары білім берудің заманауи кезеңіндегі бағалау жүйесі, білім беру жетістіктерінің мониторинг жүйесіндегі жаңа тәсілдер, тестілеу технологияларының ерекшеліктері қарастырылған. Сонымен қатар дәстүрлі бағалау жүйесі мен білім беруді жаңарту шеңберіндегі жүйе салыстырылған,студенттің жетістіктерін бағалаудағы мониторинг жүйесіне назар аударылған.

Мақала қазіргі жағдайда оқу орындары өзінің білім беру жұмысының нәтижелеріне қосымша жауапкершілікте болатын білім беру үрдісінің сапасы мәселелеріне арналған. Қазақстан Республикасындағы денсаулық сақтау жүйесі жұмысының тиімділігін арттыруға қабілетті медбикелер даярлауға ерекше көңіл бөлініп отыр. Бұлар халықаралық стандарттар мен замануи қоғам талаптарына сәйкес жаңа формациядағы медбикелер. Осы бағыт Павлодар медициналық колледжіндегі «Медбикелік іс» мамандығы бойынша қолданбалы бакалавриаттың білім беру бағдарламасын жүзеге асыру шеңберінде қаралды.

Жаңарту парадигмасы мен 12 жылдық білім қалыптастырумен байланысты оқушылардың негізгі құзыреттіліктерін көмектесетін тану, түсіну және дамыту, қоршаған әлем. оқу материалын білім беру сапасын арттыру мақсатында әзірленген тапсырмалар кешенінің қажеттілігін қайта құру. Аталған материал жасалып, жас ерекшеліктеріне сәйкес бастауыш сынып оқушыларының ұйымдастыруға бағытталған процестерді меңгеру жаңа тәсілдермен іс-әрекеттері оқу-танымдық қызметін қалыптастыруға ықпал етеді. Сұрақ-бабында қаралған, құзыреттілік тәсіл оқушылар білімін іске асыруға мүмкіндік береді. Ұсынылған мақалада жандандыру, оқу мотивация, өзіндік танымдық қызметі, ықпал етеді, жүйелеу және объективтілеу процестерін бақылау және бағалау, оқу) тапсырмалар қарастырылады.

Бұл мақалада 5–6 жас шамасындағы балаларда балабақша жағдайында коммуникативтік дағдылардың қалыптасу үрдісінің ерекшеліктері қарастырылады. Автор коммуникативтік дағдылардың қалыптасуы кезінде жас шамасындағы балаларда құрдастрымен жағдайлық іскерлік қарым–қатынастағы қажеттілік пайда болатынын белгілейді. Бірлескен ойын әрекеті қарым–қатынастыстың мазмұны ретінде болады, құрдастарынан құрметтеу мен қадірлеуге деген қажеттілік туындайды. Қарым қатынас шеңберін кенейту баладан негізгісі сөйлеу тілі болып табылатын қатынас құралын толыққанды игеруды талап етеді. Баланың күрделіленген іс-әрекеті де сөйлеу тілін дамыту бірнеше бағыттарда жүреді өзге адамдармен қарым–қатыныста қолдану жетілдіріледі, сонымен қатар сөйлеу тілі психикалық үрдістердің қайта құрылуының негізі, ойлау құралы ретінде болады. Сондай–ақ, қарым–қатынысқа түсе білу өмір сүру кезінде қалыптасады эәне әлеуметтік тәжірибенің болып табылады.

Мақала бастауыш мектеп жасында белсенділік әрекетін қалыптастырудың тиімділігін арттыруға арналған. Атап айтқанда, ол қызметін арттыру құралы ретінде бейнелік қызметін ашады. Мақалада әр түрлі салалардағы қызмет көріністері, оның қалыптасу мәселелері сипатталады. Біз дамудың әр түрлі деңгейлері бар, бастауыш мектеп жасындағы қызмет түрлерін сипаттадық. Авторлар қалыптастыру қызметінің тиімділігін арттыру құралы ретінде, оқу үдерісіне бейнелік қызметінің жүйесін қолдануды зерттеді.

Бұл мақалада автор экономикалық кеңістік сапасы және желілік байланыстарды қалыптастыру жағдайында бизнес құрылымдардың әлеуметтік-экономикалық қауіпсіздігін қарастырады. Зерттеу нәтижелері бойынша «бизнестің әлеуметтік-экономикалық қауіпсіздігі» түсінігіне авторлық интерпретация берілді. Экономикалық кеңістік ретінде автор аймақты, дәлірек айтқанда, Павлодар облысын зерттейді, ол жоғары әлеуметтік-экономикалық әлеуетіне ие. Аймақ үшін және бизнес үшін де, желілік құрылым құру артықшылықтары анықталған. Алты кезеңнен тұратын іскерлік желісін құру алгоритмі ұсынылған.

Бұл мақалада Шаруашылық жүргізу құқығындағы «Ақтоғай орталық аудандық ауруханасы» қазыналық мемлекеттік кәсіпорнының мәліметтерінде Павлодар облысының денсаулық сақтау саласының мекемелерінің кадрлық қамтамасыз ету мәселелері қарастырылады. Мақалада мемлекеттік қолдау және реттеу тетіктерін қоса алғанда, мәселенің ағымдағы жай-күйін талдауы және оны шешу жолдары берілген.

Берілген мақалада денсаулық сақтауды басқарудың сұрақтары бойынша әдебиеттерге шолу жүргізілген. 2011–2019 жылдардағы денсаулық сақтауды реформалау және дамытудың Мемлекеттік бағдарламасына сәйкес, медициналық ұйым қызметінің экономикалық ынталандырылуын, қолданылатын құралдарының тиімділігін арттыратын медициналық ұйымдарды қаржыландырудың жаңа түрлерін енгізу қарастырылған. Қор ұстанымы – келешегі зор шешім болып табылады.

Мақалада дене шынықтыру және спорт саласындағы мемлекеттік басқарудың ең маңызды қағидаттары қарастырылған. Қазақстан Республикасының дене шынықтыру және спорт саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырудың негізгі аспектілеріне талдау жүргізілген.

Айтылмыш мақалада психологогия-педагогикалық тәжірибесіндгі ойын терапиясының негізгі кезеңдері ұсынылды. Ойын және коррекциялық жұмыстарырының Батыс және Ресей мамандардың тәсілдері мектепке дейінгі балалармен қарастырылған. Ойын терапиясының және топтық терапияның әдістемелер мен атқаратын қызметтері көрсетілген. Қазіргі таңда, психотерапияда ойынды түрлі теоретикалық мектептерде және түрлі бағыттарда іске асырылатының тұжырымға келдік.

Бұл мақалада Қазақстан Республикасындағы шағын және орта кәсіпкерліктің даму мәселелері қарастырылған. Шағын және орта бизнесті қолдаудың негізгі бағдарламалары және кәсіпкерлік әлеуетті күшейту бағыттары көрсетілген. Павлодар облысы бойынша статистикалық мәліметтер келтірілген. «Бизнес жол картасы 2020» бағдарламасын іске асыру жөнінде Павлодар облысы бойынша халықтың сауалнама нәтижелері ұсынылған.

Әлемдік шаруашылықтың тұрақты өсу үлгісіне өтуі мақсатында «жасыл» экономика принциптері оның алдында жүзеге асқан құрылымдық реформаларға шоғырлануы тиіс. «Жасыл» экономиканы қалыптастыратын төрт негізгі бағыттарды ерекше атап өтуге болады. Осыларға байланысты құрылымдық реформалар экономикалық өсімнің қозғалтқышы ретінде қызмет атқара алады. Жасыл экономикаға өтуде осы жерде талданатын құрылымдық реформаларың маңызды элементі саналатын, тұрақты даму мен жаңғыруды қамтамасыз етуде басты ұғымға ие заманауи инфрақұрылымға ерекше назар аударылады. Бүкіл әлем елдері «жасыл» экономикаға өз жылдамдықтарында және ұлттық даму аясындағы міндеттер мен басымдық контекстерінде алға жылжығандарын көрсететін бастамалар ұлттық деңгейде белгіленіп келеді. Әлемнің көптеген елдері соңғы уақытта дәстүрлі үлгіден өту мақсатында қоршаған ортаны қорғау жүктеме болып саналатын, экология даму қозғалтқышы, яғни «жасыл» экономика болатын өздерінің экологиялық саясатын іске қосты.

Бұл мақалада Қазақстан Республикасының жоғары білім беру, соның ішінде жоғары білім беру жүйесінің дамуына жаһандық үрдістері талқыланады. Сондай-ақ олар қарастырылады және процестер болып табылады. Талданатын инновациялық бағытқа негізделген дамудың постиндустриялық кезеңде, көшу анықталады. Мемлекет инновациялық қызметінің бір бөлігі ретінде, оның дамуы мен бәсекеге қабілеттілігін келешегін айқындайтын стратегиялық фактор ретінде зияткерлік капитал саналады. Мұның барлығы тиімді ресурстарын басқару жөніндегі іс-шаралар әзірлеуді көздейді.

Берілген мақалада салауатты өмір салты ұлттық орталығының қызметі қарастырылып, азаматтардың салауатты өмір салтын қалыптастыру және ынталандыру, профилактикалық және қалпына келтіру медицинасын дамытуға бағыттылған. Жұмыста үкімет деңгейіндегі денсаулық сақтау жөніндегі үйлестіру кеңесінің рөлі, олардың елдің әлеуметтік-экономикалық дамуын іске асыру және мониторингі қамтамасыз етіп, оның ішінде денсаулық сақтау саласы көрсетілген. Әлеуметтік маңызды ауруларды және салауатты өмір салтын қалыптастыру үшін тиімді жүйесін құруп алдын ала елде индикаторлар белгіленді.Салауатты өмір салты орталықтарының кейбір акциялары практикалық сипатын көрсетіп, мамандар жұртқка консультациялық-практикалық көмек көрсетеді. Еліміздің және өңірлерде денсаулық сақтау жүйесінің негізгі және жалпы мақсаты- бұл халықтың денсаулығын нығайту, олардың әл-ауқатын арттыру, жауапкершілікпен дағдыларды қалыптастыру, денсаулықты сақтау мен жақсартуға бағытталған, сондай-ақ салауатты өмір салтын насихаттау.

Қалалық көліктік инфрақұрылым қаланың жоспарлы құрылымында логикалық жалғасы бола тұражәне керісінше сыртқы көліктік коммуникациялармен тығыз байланысты. Замануи қаланың көліктік кешеніне: ішкі көліктік қатынастар, сыртқы көліктік қатынастар, жүк тасымалы көліктері, арнайы көліктер, сонымен қатар оның құрылымдығын қамтамасыз ететін түрлі қызметтер мен бөлімшелер кіреді. Адамның қалада жайлы жағдайда өмір сүруінің ең маңызды шарттарының бірі дамыған көліктік инфрақүрылымның болуы табылады. Қаланың көшелі-жол желісі көшелер мен жолдардың қызметтік тіркелуі, көліктік және жаяу жүру қозғалысының интенсивтілігі, аймақтың сәулеттік-жоспарлы ұйымы мен құрылыс сипаты аясында жоспарланған. Жергілікті билік органдары қаланың көліктік жүйесін жүзеге асыру бойынша жоспарлы жұмысын жүргізіп келеді.

Берілген мақалада Қазақстан Республикасының жоғары білім беру жүйесінің құрылымы мен дамуының басты концепциялары қарастырылады. Жоғары білім беру жүйесінің басқармасының саясатын жуйеленуін қарастырады және уақыт өте өзгеріске ұшырайды. Ол басқарудыңжаңа әдістері және жауапкершілікке көңіл бөлуді қарастырады. Басқарудың демократиялық жолдары, жоғары оқу орындарында үлкен өзгеріске ұшырайды. Жоғары оқу орындары субъект болып келеді, сонымен қатар білім берудің жаңа жолдары ашылады. Ең негізгі ашынаулы факторлар ретінде жұмыс берушілер, академиялық қоғамдастықтар, түлектерді компоненттік түрде идентификациялау негізге алынады. Есесіне жұмыс беру аясында кәсіби тұрғыдан алғанда жоғары нәтижеге жетімен қатар, оны қамтамасыз ету керек.

Мақала орыс лингвамәдениетіндегі «иіс» тұжырымдамасының талдауына арналған. Әрбір мәдениет тілдің барлық әсемдігі мен тереңдігін жеткізуге мүмкіндік беретін кез келген мәдениеттің доминанты болып табылатын өздеріне тән иіске ие. Мақалада иіс арқылы адам тұлғасын, оның тәртібін, іс-қимылдарын, жасын, денсаулық жағдайын сипаттайтын түрлі мәдениеттерді иістерге сәйкестендіруді көрсететінфразеологиялық бірліктер қарастырылған.Мақала авторларының айтуынша иістер мәдени-релевантты мәндерге ие екенін атап көрсетеді.

Бұл мақалада қазіргі жағдайда Қазақстанның жастар саясатының қалыптасу ерекшеліктері. Жастар саясатын оқыған басымдықтарын жүзеге асыру, сондай-ақ жас ұрпақ қазіргі қазақстандық қоғамның өзара қарым-қатынасы.

Баспаға ұсынылған мақалада бірінші курс студенттеріне колледж оқу орнына бейімделуде педагогикалық және психологиялық қолдау, бейімделу кезеңдері, себептері қарастырылған. Бейімделудің жалпы сипаты ашылған. Оқу орнына бейімделудің факторлары бойынша зерттеу жұмысының мәліметтерін көрсетілген. Мақала авторлары осы факторлардың жағымды және жағымсыз негіздерін зерттеп, атап көрсеткен. Бірінші курс студенттерінің колледж оқу орнына келіп оқуда психологиялық және әлеуметтік жағынан көретін қиыншылықтарын, олардың себеп-салдарын талдап, педагогикалық қолдаудың ұйымдастыру формалары мен әдіс-тәсілдерін сипаттаған. Мақалада студенттер кәсіби оқу орнының талаптарына бірден үйрене алмайтындығы сипатталған. Үйлесімді жолдармен бейімделу шарттары қарастырылған. Педагогикалық қолдау талаптарына авторлар оқу бағдарламасын жеке даму траекториясына байланысты жүзеге асыру жолдарын айқындап көрсеткен.

Мақалада балалардың танымдық әрекет ерекшеліктері қарастырылады. Танымдық қызметінің деңгейі, компоненттерін, түрлері, принциптері көрсетіледі. Мақалада танымдық қызығушылық оқушының жеке сипаттамасының маңыздылығы, ажырамас таным ретіндегі оқушының оқуға эмоционалды қатынасы жайында сөз етіледі.

Мақалада мемлекеттік қызметшілердің қызметін кәсібилендірудің мазмұны және мемлекеттік қызметшілерді қайта даярлау және біліктілігін арттыру сапасын басқару үдерісін қамтамасыз етудег оның рөлі қарастырылады.

Кәсіпо рынның қызметінің тиімділігін жо ғарылатуға әсер ететін, заманауи эко но микалық әлемде басты факто рлардың бірі – инно вация. Мақалада кәсіпо рынның қызметінің тиімділігін жо ғарлатуға және инно вациялық жо баларды іске асыру үшін инно вациялық сто атегияны қалыптастыру қарастырылды.

Мақалада мәні мен мазмұны интернет-маркетинг бірі ретінде қазіргі заманғы құралдары қызметінің тиімділігін арттыру. Қаралды қолдану аясы құралдар мен технологиялар, интернет-маркетинг және статистика, олардың тиімділігін бағалаудың шетелдік тәжірибесі қызметі құрылымдар. Пайдаланылатын негізгі әдістер дайындау кезінде бабының болып табылады әдістері, статистикалық және талдамалық талдау және графикалық интерпретация нәтижелері, талдамалық шолу шетелдік тәжірибені пайдалану интернет-маркетинг ретінде қазіргі заманғы құрал. Ақпараттық құрамдас бөлігі-бабының, қорытындылар мен ұсыныстар бағдарланған анықтау тиімді моделі аясында бизнесті цифрлық нарық негізінде интернет-маркетинг.

Мақалада ақпараттың құзыреттілігінің мәні динамикалық дамып келе жатқан ақпараттық қоғамда оқушыларды табысты бейімдеу мен өзін-өзі жүзеге асырудың маңызды факторы ретінде анықтайды.

Мақалада емдік дене шынықтыру сабақтарында көз көрулері нашар балалардың психологиялық шығарып салу сапасы қарастырылады. Зерттеулер жүргізілді және кейбір психологиялық әдістерді қолдану нашар көретін балаларға аялауыш тәртіпте физикалық жүктемелерді орындайтындары анықталды. Балалардың жеке ерекшеліктерін, жастарын, жынысын және диагнозын есепке ала отыра авторалр физикалық көмекті ғана емес, сонымен қатар ЕДШ сабақтарында психологиялық шығарып салу мүмкіндігін қарастырып отыр. Олар баланың оқу-сауықтары қызметіне сапалы енуіне ықпал етеді.

Осы мақалада диаспоралардың қалыптастырылуы, олардың мәні мен әлеуметтік-экономикалық, саяси үрдістерге ықпалы, сонымен қатар қазіргі уақытта алатын орны мен мәні, ұлттық-аймақтық және мемлекеттің пайда болуына жасайтын ықпалы.

Бұл мақалада дағдарыс жағдайындағы отбасыларға психологиялық қолдау көрсету мәселелері қарастырылады. Бұл мәселенің кешенді теориялық және әдіснамалық талдауы негіз болды, «дағдарыс жағдайының» тұжырымдамасын іске асыру жүзеге асырылды.

Мақалада әскери ұжымда этносаралық қарым-қатынастың психологиялық аспектілерінің көріністері қарастырылады. Зерттеу негізі Қазақстан Республикасының жекелеген бөлімшелерінде шекара қызметі болды. Әлеуметтік-психологиялық өзара әрекеттесу мәселесі зерттелді, әскери ұжымдардағы қарым- қатынастардың әртүрлі түрлері қаралды, қорытындылар жасалды және тиімді қарым-қатынас жасау үшін ұсыныстар ұсынылды. :

Мақала Павлодар облысының мысалында Қазақстан Республикасының дамуының мемлекеттік бағдарламасына арналған. Осы бағдарламаны іске асыру туралы есеп беріліп, негізгі мәселелер талқыланады. Дамудың басым бағыттары және оларды жүзеге асыру шаралары келтірілген.

Мақала менеджмент жүйесінің барлық элементтерінде ынтымақтастықты дамытуға және өндірістегі теріс көріністердің жойылуына ықпал ететін кез-келген қызметкердің еңбек қызметі үшін толық ориентациялық негіз түсінігін ұсынады. Жұмыс жағдайларының қалыптасуы қызметкерлердің кәсіби әлеуетін арттыруға және жұмыс уақытының 40 % дейін жететін реттелмейтін жұмыс үзілістерінің тоқтатылуына байланысты жұмыс уақытының ұзақтығын арттыруға мүмкіндік береді.

Жұмыстың мақсаты – өндірісте қолданылатын өлшеу құралдары туралы статистиканы есепке алу және сақтау бойынша қызметті жүзеге асыруға мүмкіндік беретін ақпараттық жүйені құру. Бірқатар ірі өнеркәсіптік кәсіпорындарда осындай жүйені пайдалануды талдау жүргізіледі. Қажетті технологиялық позицияларда және техникалық қызмет көрсетуде өлшеу құралдарының деректер базасымен жұмыс істейтін деректер базасы мен бағдарлама жасалды. Бағдарлама жинақталған статистикалық деректер бойынша графиктерді ұсынады.

Бұл мақалада дағдарыс жағдайындағы отбасыларға психологиялық қолдау көрсету мәселелері қарастырылады. Бұл мәселенің кешенді теориялық және әдіснамалық талдауы негіз болды, «дағдарыс жағдайының» тұжырымдамасын іске асыру жүзеге асырылды.

Бұл мақалада посткеңестік кеңістіктегі Орталық Азия елдеріндегі жоғары білім берудегі гендерлік білім беруді дамытудағы жетекші үрдістер айқындалды: 1) жоғары білім саласындағы гендерлік идеяларды жүзеге асырудың нормативтік қамтамасыз ету көлемі; 2) гендерлiк бiлiм берудi ұйымдастыру үшiн жағдайлар; 3) Орталық Азия университеттерінде гендерлік зерттеулер бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстары.

Зерттеу барысында топтық фитнес жаттығуларын ұйымдастыру арқылы 25-35 жас аралығындағы әйел адамдарды сауықтырудың психофизиологиялық ерекшеліктері қарастырылды. Жұмыс тәжірибелік бағытта құрыстырылған. Авторлардың алдына қойған мақсаты: әйел адамдарға психофизиологиялық сауықтыру бағытында көмек беру үшін топтық фитнес жаттығулар кешенін құру. Эксперименттік жұмыста 25-35 жас аралығындағы әйел адамдардың дене дайындықтары мен функционалдық жай-күйі, дене дамуының деңгейлері бағаланды. Міндеттерді іске асыру барысында зерттеуге қатысқандардың дене дайындықтар, функционалдық жай-күйі, дене даму деңгецлерінің нәтижелері анықталып, көрсетіліп отырды. 25-35 жас аралығындағы әйел адамдарға арналған топтық фтнес жаттықтыру кешеніне статодинамикалық және психологиялық блогы да енгізілді.

Шартыеліміздің экономикасының табысты дамуы болуы болып табылады жәнетиімді қызметі, шағын және орта кәсіпкерлік субъектілері. Рәсімі бизнесті ашу және жүргізу түйінді көрсеткіштерінің біріболып табылады бәсекеге қабілеттілік индексінде тиімділігі экономика елдер. Қазақстанда бизнесті ашу рәсімін қабылданады түрлі аймақтарын даәртүрлі, еңалдымен, олын таландырудең гейін кәсіпкерлердің өздері. Қызметі Өңірлік кәсіпкерлер палаталарының көрсетуге бағытталған функционалдық шағын және орта бизнесті қолдау. Бапта көрсетілгенқызметі Өңірлік Павлодар облысы кәсіпкерлер палатасының және сипатталған барлық бағыттары. Павлодар өңірінде кәсіпкерлікті дамытуға үлкен назараударылады, басымдық үшін облысбасшылығы соңғы бірнеше жыл.

Бұл мақалада персоналды дамыту элементтерінің бірі ретінде кәсіби кадрлармен байланыстың теориялық аспектілері талқыланады

Колледж түлектерінің психологиялық профилі өзара байланысты тұлғалық ерекшеліктердің кешені болып табылады, олар кәсіби-тұлғалық қалыптасуына ықпал етеді және түлектердің кәсіби қызмет жағдайларына бейімделу дәрежесін болжауға мүмкіндік береді. Колледж түлектерінің кәсіби талап ету мәселесі әлеуметтік жетілу, еңбек нарығында бейімделуге қабілетті, кәсіби дамуға даярлықты көрсететін мамандарды дайындау қажеттілігін негіздейді. Колледж түлектерінің психологиялық бейінінің оқу-жаттығу мақсатына әсері тек білім беру жүйесінің ғана емес, жалпы қоғамның да түрлі факторларына байланысты. Бұл үдерісте негізгі рөл колледждің білім беру ортасына жатады. Сондықтан оқу жылдарында студенттің табысты кәсіби-тұлғалық қалыптасуының басты шарттарының бірі колледжде олардың зияткерлік-тұлғалық әлеуетін жүзеге асыру үшін қолайлы психологиялық орта құру болып табылады.

Мақалада мемлекеттік аппараттың кәсібилігі мен ашықтығын қамтамасыз ететін кадрларды іріктеу мен насихаттау туралы талдамалар ұсынылған. Мемлекеттік органдардың өкілеттіктерін жүзеге асыруды қамтамасыз ететін заманауи мемлекеттік қызмет күрделі әрі динамикалық әлеуметтік жүйе болып табылатындығы көрсетіледі. Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыру ең оңтайлы жол ретінде саналатын біліктілікке негізделген әдісті қолдана отырып жүргізілуі тиіс және бұл барлық персоналды басқару жұмысының негізі болып есептелінеді

Үкіметтік емес ұйымдар, білім беру қызметін көрсетудегі нарығында халыққа білім беру қызметтерінің ең көп тараған провайдерлерінің бірі болып табылады. Білім беру қызметтерінің сапасын арттыру және мақсатты топтардың қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында үкіметтік емес ұйымдарға арналған НҚ-ты құрастыруды қажет етеді. Әзірленген НҚ құжаттардың мазмұны мен ресімдеуіне қойылатын жалпы талаптарды әзірлеуге, сондай-ақ білім беру сапасын тәуелсіз бағалаудың біріңғай тәсілді жасаудың негізі болады.

Мақалада қылмыстың пайда болу себептері қарастырылды, қылмыстың негізгі себептеріне сипаттама беріледі. Қылмыстың әр түрлі түрлерінің пайда болу себептерін егжей – тегжейлі зерттеу арқылы қылмыс жағдайы-ілеспе, қажетті, жеткілікті түрлерге бөлінетіні анықталды. Екібастұз қаласының Ішкі Істер басқармасы қызметінің мысалында Екібастұз аймағындағы криминогендік жағдайды тұрақтандыруға бағытталған бірқатар ұйымдастырушылық және практикалық шаралар анықталды, сондай-ақ осы шаралардың қорытындылары туралы статистикалық деректер келтірілген. Осы проблеманы зерттеу қорытындыларының бірі – құқық қорғау жүйесінің барлық құрылымдарының кәсіби дайындығын арттыру, қылмыстың материалдық негізі ретінде Экономикалық қылмысқа алдын ала әсер етудің құралдары мен әдістерін жетілдіру үшін тиісті материалдық және техникалық жағдайлар жасау.

Мақалада Қазақстан Республикасының мемлекеттік саясатының маңызды басымдығы – халықтың денсаулығын сақтау және нығайту қаралды. Осы проблеманың контекстінде медициналық мекемелерді басқару сапасы маңызды рөл атқарады. Денсаулық сақтаудағы экономикалық дағдарыс жағдайында басқарудың жаңа нысандарын, әдістері мен үлгілерін енгізу арқылы медициналық мекемелер қызметінің тиімділігін арттыру қажет. Денсаулық сақтау ұйымдарын басқаруды қиындататын факторларды пайда болу тәсілі бойынша шартты түрде екі топқа бөлуге болады: сыртқы орта факторлары және ішкі орта факторлары. Жиынтығында, өзара әрекеттесе отырып, бұл факторлар заманауи медицинаның дамуын тежеуге алып келеді. Осылайша, қазіргі кезеңде медициналық мекемелерді басқару процесінде туындайтын негізгі проблемаларды атап өтуге болады: жеткіліксіз қаржыландырылудың бөлшегі, қазақстандық азаматтардың денсаулық сақтау жүйесіне сенімінің төмен деңгейі, медициналық қызметтердің сапасы мен қол жетімділігінің проблемалары, жоғары білікті медициналық кадрлардың тапшылығы, денсаулық сақтау ұйымдары басшыларының басқарушылық біліктілігінің төмендігі. Денсаулық сақтау саласындағы қызметтердің сапасын арттыру бойынша қорытындылар жасалды.

Мақалада командалық-штабтық оқу-жаттығу өткізді түзету және нақтылау дайындау және өткізу үшін дайындық іс-шаралар барысында бейбіт және соғыс уақытында арналған жоспарларын, күштер тазартылған есептеулер GO және төтенше жою жөніндегі іс-шараларды жүзеге асыру және олардың болуын тексеру үшін білдіреді. төтенше жағдайларда және қауіпсіздік кадрлық жабдықталған алмалы киім астында жұмысты ескере отырып, бірлік жауынгерлік дайындығын тексерді. Қосымша брифингтер өртпен күресу және авариялық-құтқару жұмыстарын жүргізу бойынша қауіпсіздік шараларын сақтауға арналды. Энергиямен жабдықтаудың автономдық көздері, материалдық-техникалық қорлар қоры, азық-түлік қорлары тексерілді. Жалпы алғанда, Қызмет бөлімшелерінің күштері мен құрылыстары күнделікті тәулік бойы ескерту борышы болып табылады және бірінші ескертуде төтенше жағдайлар мен жағдайларды жою бойынша белгіленген тапсырмаларды орындауға дайын.

Мақалада шет тілі сабағын өткізудің бір түрі ретінде кейстерді қолдану арқылы проблемалық-ситуациялық оқыту қарастырылады. Ағылшын тілі сабағында кейс-әдісті жүзеге асыру ерекшеліктері көрсетілген. Ұсынылған мақалада оқу үрдісінде кейстер әдісін қолдану мен әзірлеуге қойылатын талаптарға талдау жүргізілді. Оқу үрдісінде ситуациялық жағдаяттарды қолдану мысалдары келтірілген.

Мақалада мемлекеттегі экономикалық мүдделерінің теориялық негіздері ғана талданып қоймай, мемлекеттің экономикалық қауіпсіздігі туралы авторлық пікірлер айтылып, экономикалық мүдделерді құқықтық қорғауды қамтамасыз етумен айналысатын Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдарының практикалық қызметінің аса маңызды бағыттары зерттеледі. Мақалада Қазақстан Республикасының экономикалық мүдделерін құқықтық қорғауды жүзеге асыратын құқық қорғау органдары мәртебесін белгілеуге байланысты мәселелер егжей-тегжей қаралады. Кейбір қолданыстағы ғылыми зерттеулер Қазақстан Республикасының экономикалық қауіпсіздігіне қатысты барлық мәселелерді қамтымайды. Мұнда зерттелетін тақырып көбінесе өзекті болып табылатын жаңашылдықпен сипатталады.

Автор бұл мақалада талдау жүргізіледі түсіну заңдылық жағдайында құқықтық мемлекет. Атап айтқанда, автор заңдылық құқықтық мемлекеттің негізгі принциптерінің бірі болып табылатындығын атап өтті. Сонымен қатар, демократиялық заңдарды нақты жүзеге асыру биліктің бөлінуі, демократизм, халықтың егемендігі, адам құқықтарын мойындау және кепілдендіру және т. б. сияқты өзге де заңнамалық бекітілген қағидаттарды жүзеге асыруға әкеп соқтырады. Автор қазіргі уақытта Қазақстан Республикасына қатысты құқықтық мемлекет идеясы өзінің жүзеге асырылу сатысында тұр деген қорытынды жасайды.

Бұл мақалада Қазақстан Республикасындағы автомобиль өнеркәсібін, автокөлікті және логистиканы сандық жүйеге көшіру мәселелері талданады. Негізгі акценттер автопромды, көлік пен логистиканы сандық жүйеге көшіруге алып келетін экономика мен қоғам үшін оң нәтижелерді қарауға, осы салалардағы міндеттер мен сандық жүйеге көшіру мазмұнын талдауға, автопромды, автокөлікті және жол логистикасын құқықтық реттеу болашағын осы салаларда сандық жүйеге көшіруді жетілдірудің ішкі заңнамалық және халықаралық-құқықтық құралдары түрінде талдамалық пысықтауға бағытталған. Алдағы уақытта қазақстандық заң шығарушы қабылдауы мүмкін қазақстандық заңдардың жеті жобасына негіздеме берілді. Ең маңызды және бірінші кезектегі заң жобаларына: «Сандық (креативті) экономиканы мемлекеттік басқару туралы», «Өндіру мен пайдалануда интеллектуалдық көлік жүйесін дамыту туралы», «Компаниялар, кәсіпорындар мен мекемелер қызметіне сандық жүйеге көшіруді енгізу туралы», «Барлық қазақстандық автомобиль жолдары бойындағы сандық технология негізінде логистиканы жетілдіру туралы» жатады.

Осы мақалада автор Қырғыз Республикасында пробация институтын қолданудың қазіргі заманғы проблемаларын зерттейді. Мақала авторы пробация қызметінің қызметі мемлекеттік органдардың, жергілікті өзін-өзі басқару органдарының және жергілікті мемлекеттік әкімшіліктердің қылмыстық-атқару мекемелерімен және пробация клиенттерімен тығыз ведомствоаралық өзара іс-қимылын болжайтынын атап көрсетеді. Сонымен қатар, мақалада қазіргі кезеңде Қырғызстанда пробация институты өзінің тиімділігі мен әлеуметтік қажеттілігіне қарамастан, шет мемлекеттермен салыстырғанда жеткіліксіз дамыған.

Жеке тұлғаның құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау мемлекет қызметінің негізгі бағыттарының бірі болып табылады. Ал адам құқықтарын қорғау баланың құқықтарын сақтаудан басталады, ол өзінің физикалық және ақыл-ой жетілмеуіне байланысты мемлекет пен қоғам тарапынан ерекше қамқорлық қажет етеді. Қазақстан Республикасының 1990-шы жылдардағы терең экономикалық дағдарыспен қатар жүретін нарықтық экономикаға көшуі әлеуметтік құрылымның дәстүрлі салаларына: жұмысқа, отбасына, білім беруге кері әсерін тигізді. Осының салдарынан Қазақстан және ТМД – ның басқа да бірқатар елдері шетел азаматтарының асырап алуы үшін оларды шет мемлекеттерге жеткізетін балаларды экспорттаушы елдерге айналды. Кәмелетке толмағандардың сатылуы болып табылатын шет ел азаматтарының ТМД мемлекеттерінің балаларын асырап алудың көптеген фактілері қорғаншы және қамқоршы органдардың, басқа да мемлекеттік органдардың лауазымды адамдары тарапынан қылмыстық – пайдакүнемдік сипатын жиі куәландырады.

Мақала авторлардың сыртқы жарнама ерекшелігін, атап айтқанда, жарнаманың басты міндеттері мен мақсаттарын іске асыруға ықпал ететін оның негізгі функцияларын зерттеуге негізделген. Авторлар функциялар арасында ең маңыздысы деп, ақпараттық және имидждік функцияларды бөледі. Ақпараттық функция әлеуетті сатып алушыларды және тауарды немесе қызметті ақпараттандырудан және ол туралы ақпараттануды қолдаудан тұрады. Имидждік функция тұтынушылардың санасында жарнамаланатын тауардың немесе қызметтің оң бейнесін бекіту, тұтынушының қолайлы қарым-қатынасын қолдау танымалдығы болып табылады

Бұл мақалада өндірушіден тұтынушыға тауар қозғалысына байланысты негізгі және қосымша шығындар қарастырылған. Шаруашылық жүргізудің қазіргі заманғы жағдайларында сауда кәсіпорны қызметінде оңтайлы тиімділікке қол жеткізу жөніндегі міндеттер анықталды. Зерттелетін кәсіпорынның өткізу нарығының динамикасына талдау жүргізілді. Сауда кәсіпорнының оң және теріс жақтары анықталды.

Бұл мақалада Қазақстандағы инновациялық процестердің негізгі даму бағыттары қарастырылған. Инновациялық экономиканың дамуына жағдай жасау жөніндегі мемлекеттік күш-жігерді іске асырудағы негізгі мәселелер көрсетілген, нақты сектордағы көптеген кәсіпорындардың инновациялық белсенділігінің төмен деңгейінің негізгі себептері анықталған. Мақалада қазіргі мемлекеттік саясат ұлттық инновациялық жүйенің кейбір ұйымдастырушылық және заңнамалық негізін құруға ықпал еткені туралы қорытынды жасалды

Мақалада өңірлік басқару жүйесінде кластерлік бастаманы іске асыру процесін жетілдірудің негізгі бағыттары сипатталған. Аймақтың инновациялық белсенділігі нарттыру, кластерлерді құру кезінде кластерлерді қалып тастыру жағдайында, кластерлерді қалып тастырудың алғышарттары найқындау, кластерлік бастаманың қолайлы табиғаты мен формасын негіздеу және оны жүзеге асыру механизмі мен құралы нәзірлеудің ұзақ кезеңі алдында тиімдіе кенін көрсетеді

Мақалада ұсақ үй жануарларындағы вирустық этиология ауруларының дифференциалды диагностикасының бүгінгі күнгі өзекті мәселесіне арналған. Иттер мен мысықтардың вирустық аурулары жоғарыт ұқымды, сондай-ақтұқымсыз жануарлардың арасында кең таралған. Аурудың таралуына ұсақ үйжануарлары санының артуы, питомниктерді ұстауды танымал ету, жануарларды тасымалдауға байланысты трансшекаралық операциялар ықпал етеді. Ірі қарамалдың аденовирустық инфекциясын диагностикалаудың құралдары мен әдістерін қолдану мүмкіндігі қарастырылады. Диагностика мерзімдерін қысқарту жүзегеасырылатын емдеу және эпизоотияғақарсы іс-шаралардың тиімділігін арттыруға ықпал етеді. Иттердің аурушаңдығы құрылымында етқоректілердің жұқпалы гепатитінің орнын аталдау жасалды. Мақалада ұсақүйжануарларының жұқпалы ауруларын тірікезінде және өлгеннен кейін диагностикалауды жүзеге асыру үшін аденовирустар отбасы өкілдерінің белгіленген антигендік туыстық қолдану мүмкіндігі саласындағы ізденістер сипатталады. Авторлар ірі қарамалдың аденовирустық инфекциясын диагностикалау құралдарын пайдалана отырып, иттердің жұқпалы гепатитін диагностикалау үшін серологиялық реакцияларды қоюды жүзеге асыру әдісін ұсынды.

Мақала орыс тілі синтаксисі қарастырмаған мәселелерге, оның ішінде, XI-XIV ғ.ғ. ежелгі орыс жылнамасының ескерткіштеріндегі эгоцентрлік элементтердің қызметіне арналған. Диахроникалық зерттеу қазіргі орыс тілінде эгоцентрикалық бірліктердің табиғатын, функционалдық-семантикалық ерекшеліктерін анықтауға көмектеседі. Мақалада негізгі мәтіннің «семантикалық өрнегін» түсіндіретін, оның әр түрлі элементтерін біріктіретін, күшейтетін және бекітетін метатекстік бірліктердің негізгі белгілері қарастырылады, сондай-ақ олардың ежелгі орыс шежірелік мәтіндердегі сөйлеуші позицияның өзіндік экспликаторы ретіндегі рөлі білінеді. Жылнамалық мәтінде метатекстілік бірліктердің болуы - көне орыс әдебиеті шығармаларындағы авторлық бастаудың қатысуы туралы ғылыми ережені растайды, яғни өз пікірінің (тілдік шығармасының) тілдік кодына авторлық қатынасты анықтауға мүмкіндік береді. Жалпы, метатекстуалды интерпретация объектінің түсінігін жеңілдетуге, оны сипаттаудың жаңа элементтік базасын табуға бағытталған.

Бұл мақалада мұғалімнің кәсіби өзін-өзі жүзеге асыру нысандарының бірі болып табылатын зерттеу қызметінің мәселесі қарастырылған. Мұғалімнің зерттеу қызметі мұғалімнің кәсіби өзін-өзі жүзеге асыруының бір түрі болып табылады. Қазіргі уақытта мектептер жаңа формациядағы мұғалімдерді, атап айтқанда, мектепте тәжірибелік-эксперименттік жұмыстарды ұйымдастыру және жүргізу әдістерін меңгере алатын зерттеушілерді қажет етеді. Әрине, бұл жерде осындай мәселе туындайды: білім беру жүйесі үнемі реформалауға ұшырайтын заманауи жағдайларда мұғалімнің кәсіби өзін-өзі жетілдіруін дамытуға болатындай. Мектептің оқу-тәрбие үдерісіне инновацияны енгізу педагогтың кәсібилігіне қойылатын талаптарды арттырады. Осындай талаптарға мектеп педагогтарының зерттеу жұмыстарын орындауы да жатады. Өкінішке орай, олардың кейбір қиындықтары бар. Олардың бірі – зерттеу қызметі туралы жеткілікті білімнің болмауы, атап айтқанда, қажетті зерттеу біліктерінің, уәждемелерінің қалыптаспауы болуы мүмкін. Сондықтан, біз мұғалім жүйелі түрде зерттеу қызметімен айналысу үшін оған мотивация қажет деп айтамыз. Алайда, бір мотивация тәжірибесі жеткіліксіз, мұғалім зерттеу іс-әрекетін ұйымдастыру тәсілдерін, зерттеу іс-әрекеттерін меңгеруі тиіс. Өзінің кәсіби қызметінде мұғалім зерттеу қызметі – өзін-өзі жүзеге асыруға жол екенін түсінуі тиіс. Зерттеу жұмысы мұғалімнің өз білімін жетілдіру тақырыбын іске асыруда маңызды рөл атқарады. Сонымен қатар, қазіргі заманғы мектеп мұғалімінің зерттеу қызметі кәсіби қызметтің негізгі элементі, педагогикалық шығармашылықтың жетекші өлшемі, оқытушылар мәртебесінің өсу көзі, жауапкершілік, қабілет және талант көрсеткіші, білім алушылардың дамуы, әлеуметтенуі және өзін-өзі анықтауы үшін жағдай болып табылады. Тек мұғалімнен, оның бастамашылығынан, зерттеу қызметімен, шығармашылықпен айналысқысы келетіндіктен ғана мектептегі инновациялық өзгерістердің сәттілігі байланысты. Егер мектеп даму режимінде өмір сүрсе, онда оған зерттеу, тәжірибелік‐эксперименттік жұмыс, шығармашылық ізденіс тән. Тәжірибелік-эксперименттік және зерттеу қызметі барысында жаңа тәжірибе жасалып, күрделі мәселелерді оңтайлы шешу туады. Мақалада ұсынылған материалды жалпы білім беретін орта мектеп мұғалімдері өз бетімен білім алу және мұғалім портфолиосын құрастыру тақырыбын әзірлеу де пайдаланаалады

Шет тілдерін оқытудағы түрлі әдістер мен тәсілдер қазіргі жаһандану мен интеграция әлемінде жоғары танымалдыққа ие болады. Білім беру жүйесінің интеграциясы шет тілдерін меңгеру үдерісін жеделдетуді және оның сапасын арттыруды негіздейді,осыған байланысты осы мақалада оларды оқу орындарының білім беру жүйесіне енгізу мақсатында оқытудың ең жаңа әлемдік әдістемелері қарастырылады. Атап айтқанда, қазіргі білім беру ортасында болашақ мамандарды кәсіби даярлау (Content and Language Integrated Learning) үдерісінде пәндік және тілдік оқытуды интеграциялау идеясына негізделген, шет тілінде кәсіби бағытталған құзыреттілікті қалыптастыруға ықпал ететін тәсіл ерекше маңызға ие болады. Осыған байланысты мақалада студенттердің дәрістік, тәжірибелік сабақтарда және студенттердің өзіндік жұмысы барысында «Саладағы экономика және кәсіпкерлік» пәні мысалында студенттерге арналған пән-тілдік кіріктірілген оқыту әдістемесіне (CLIL) сәйкес даярлаудың лингвистикалық емес бағыттарының студенттері үшін білім мен дағдыларды белсендіру әдістемесі ұсынылған, бұл студенттердің кәсіби құзыреттілігін дамыту мен жетілдіруге және шет тілін меңгеру деңгейіне ықпал етеді. Сонымен қатар, тілдік компонент теориясын («Language input theory»), екінші тілді қабылдау теориясын («Second language acquisition»), өзара әрекеттесу теориясын («Interaction theory») «Саладағы экономика және кәсіпкерлік» пәні бойынша дәрістік, тәжірибелік сабақтарда және студенттердің өзіндік жұмысы барысында қолдану тәсілдері көрсетілді. Пән ерекшелігіне қарай CLIL әдістемесіне сәйкес сабақ барысының тәжірибелік алгоритмі (дәріс сабақтары мысалында) берілген. Кредиттік оқыту технологиясына сәйкес студенттердің білімін бағалау әдістемесі ұсынылған. Мақалада студенттердің пән материалдарын меңгеруіне көмек ретінде оқытушының қосалқы рөліне ерекше назар аударылады, ол студенттің базалық кәсіби білімі мен іскерлігін меңгеруіне қарай қысқарады. Осы арқылы оқытушының оқытудың бірінші кезеңдерінде (таныстыру, енгізу, оқыту, соның ішінде, шет тілін бір уақытта оқу кезінде өзіндік талдау және деректерді бағалау) студенттердің өз бетінше оқытуымен қосалқы рөлі атап өтілді.

Зерттеу тақырыбы Қазақстан Республикасының әлеуметтік-еңбек саясатының жалпы мемлекеттік мәселелерін шешумен тікелей байланысты, яғни әлемдегі жаһандану және аймақтық процестерге, сондай-ақ оны өңірлерде және ең алдымен, Еуразиялық экономикалық одаққа қатысушы мемлекеттерде іске асыру тәжірибесіне сүйену көзделген. Сондай-ақ, ұлттық және ортақ мүдделерді ескере отырып, Қазақстан, Ресей, Беларусь, Армения және Қырғызстан әлеуметтік саясаты мен еңбек әлеуетін салыстырмалы түрде қарау маңызды фактор болып табылады. Біздің елімізде қазіргі кезеңде Вестник Инновационного Евразийского университета. 2020. № 2 ISSN 1729-536X 51 заңсыз еңбек көші-қоны мен адам саудасы проблемаларына ерекше назар аударылады. Негізгі мақсат -әлеуметтік-еңбек саласындағы ынтымақтастықтың құқықтық негіздерін одан әрі дамытуға және құқықтық ғылымның перспективалық және әлеуметтік, интеграциялық саясаттың маңызды бағыты ретінде еңбек құқықтарын әлеуметтік қорғауға бағытталған ұсынымдар, ұсыныстар әзірлеу. Сондай-ақ ЕАЭО елдеріндегі әлеуметтік құбылыс ретінде адам саудасы мен еңбек көші-қонын зерттеу және қарау өте маңызды. Онымен күресудің әдістері мен тәсілдерін зерделеу, сондай-ақ заңнаманы, осы әлеуметтік құбылысқа қарсы іс-қимыл стратегиясын жетілдіру.

Қазақстан Республикасында идеологиялық, әлеуметтік және саяси плюрализмге негізделген нарықтық экономика, демократиялық саяси жүйе және еркін азаматтық қоғам қалыптасып жатыр. Бұл конституциялық нормаларды дамытуға, Конституцияның үстемдігін қамтамасыз ететін жаңа құқықтық институттардың алуан түрлілігіне өз түзетулерін енгізеді. Олардың қатарына Конституциялық Кеңес жатады. 2020 жылы Қазақстан Республикасы Конституциясының қабылданғанына және республиканың бүкіл аумағында Конституцияның үстемдігін қамтамасыз ететін Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесінің құрылғанына 25 жыл толды. Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесі билік үш тармағының ешқайсысына кірмейді және Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңға ғана бағынады. Мақалада Қазақстанның Конституциялық Кеңесі Республиканың конституциялық құрылысының негіздерін, прокуратураның конституциялық қадағалауын, Президент билігінің институтын, функциялары мен құралдарын талдау қарастырылады, сондай-ақ Конституциялық Кеңестің конституциялық-қадағалау органы ретінде ҚР Президенті, ҚР Парламенті және ҚР Үкіметінің өзара іс-әрекеттеріне талдау жүргізілді. Зерттеудің мақсаты – Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесі мен мемлекеттік биліктің басқа да институттары арасындағы өзара іс-әрекетінің теориялық және практикалық мәселелерін кешенді талдау болып табылады. ҚР Конституциялық Кеңесінің қолданыстағы Заңнаманы конституцияландыру жөніндегі қызметін кешенді зерттеу – өзекті теориялық және практикалық мәселелердің бірі болып табылады. Ол түбегейлі қоғамдық реформаларды жүргізу кезеңінде қабылданған қолданыстағы Заңнаманың ауқымы мен сапасына, оны «түзету» және жетілдіру қажеттілігіне негізделген. Бұл тұрғыда, ғылыми талданып және ұғынуды қажет ететін Конституциялық Кеңеске маңызды рөл беріледі. Бұдан басқа, авторлар Конституциялық Кеңестің басқа мемлекеттік билік институттарымен өзара іс-әрекеттерін құру жолдарын зерделеп, ашып көрсетті, Кеңесте конституциялық іс жүргізуге бастамашылық жасау, ұйымдастыру-хаттамалық, ақпараттық рәсімдер, Конституциялық Кеңестің құрамын анықтау, Конституциялық Кеңестің шешіміне Мемлекет басшысының қарсылықтарын еңсеру салалары да қаралды. Мақалада қолданылатын институционалдық әдіс - Конституциялық Кеңестің мемлекеттік билік органдары жүйесінде мәні мен маңызын көрсетуге мүмкіндік берді.

Ғылыми мақалада қылмыстың криминалистикалық сипатының түсінігі мен мәні, осы ұғымның қалыптасу тарихы зерттеледі, сондай-ақ осы ғылыми санаттың қазіргі криминалистика теориясындағы орны мен роліне назар аударылады. Зерттеуде қылмыстарды тергеудің жеке криминалистикалық әдістемесінің дербес элементі болып табылатын криминалистикалық сипаттама криминалистикалық теория мен тәжірибенің негізгі ұғымдарының қатарына жатады. Автор «қылмыстың криминалистикалық сипаттамасы» деген сөз тіркесі ретінде қылмыстың жекелеген түрлерінің элементтері мен олардың механизмдері туралы әдеттегі деректер жүйесін түсіну керектігін көрсетеді. Нақты құқық бұзушылық бойынша нақты қылмыстарға қатысты тергеу субъектісіне түсетін криминалистикалық ақпарат жүйесі туралы мәселені қарау қажет. Еңбекте сапалы жаңа қылмыстық көріністерге қарсы тұру үшін «қылмыстың криминалистикалық сипаттамасы» санатының маңыздылығы атап көрсетіледі, олардың арасында автор киберқылмыстарды бөліп көрсетеді. Қылмыстың криминалистикалық сипаттамасы деген ұғым қылмыстарды ашу, тергеу және алдын алу жөніндегі ғылыми міндеттерді шешумен қатар негізгі тәжірибелік мақсаттарды, оның ішінде қылмыстық құқық бұзушылықтардың жаңа құрамын тергеуге қатысты міндеттерді іске асыруға қабілетті екендігіне күмән жоқ. Нәтижесінде, автор мақалада тұжырымдалған қылмыстардың криминалистикалық сипаттамасы ұғымы қылмыстарды ашу, тергеу және алдын алу жөніндегі ғылыми міндеттерді шешумен қатар тергеудің негізгі тәжірибелік мақсаттарына жататын міндеттерді, соның ішінде қылмыстық құқық бұзушылықтардың жаңа құрамдарын іске асыруға қабілетті деген қорытындыға келеді.

Көптеген елдердің экономикасын тез өзгеретін даму үрдістері инновациялық қызметті және экономиканың нақты секторын ұйымдастыруға бағытталған инвестицияларды мемлекеттік реттеу үшін ұтымды тәсілді талап етеді. Сонымен қатар, инновациялық даму жүйесіндегі қазіргі заманғы мемлекеттік саясатты талдау үшін Қазақстан Республикасы экономикасындағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу механизмдерінің тиімділігін толық деңгейде бағалау қажет. Осыған байланысты, мақалада бәсекеге қабілеттіліктің әлемдік жүйесінде Қазақстан Республикасындағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу механизмдерін бағалау жүргізілген. Осы мақсатта сараптамалық бағалау жүйесі пайдаланылып, Дүниежүзілік экономикалық форумның (ДЭФ) Жа һандық бәсекеге қабілеттілік индексінің әдістемесі түрінде іске асырылды. Қазақстан Республикасының экономикасы бойынша ДЭФ рейтингіне, елдегі инновациялық қызметті жүзеге асыруды бағалауға зерттеу жүргізілді. Осылайша, зерттеудің мақсаты бәсекеге қабілеттіліктің жаһандық жүйесіндегі Қазақстан Республикасындағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу тетіктерін бағалау болып табылады. Зерттеу әдістемесі – синтез, контент-талдау, аккомодация, монографиялық әдіс, факторлық талдау, зерттеудің экономикалық-статистикалық әдісі. Бәсекеге қабілеттіліктің жаһандық жүйесінде Қазақстан Республикасында инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу тетіктеріне жүргізілген бағалау экономикадағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу тетіктерінің тиімділігін толық шамада бағалауға мүмкіндік берді. Авторлар Дүниежүзілік экономикалық форумның халықаралық рейтингінің 2017-2018 ж.ж., 2013-2014 жылдарға қатысты субиндекстерін зерттей отырып, «инновация» субиндексін қоспағанда, Қазақстанда рейтингтің барлық субиндекстерінің және рейтинг факторларының («Негізгі талаптар» және «Бизнестің күрделілігі») төмендегені байқалады деген қорытындыға келді. Субиндекс макроэкономикалық конъюнктураның күрт нашарлауына байланысты айтарлықтай төмендеді, бұл авторлардың пікірінше, мұнай экспортынан түсетін кірістердің айтарлықтай шығындарына тікелей байланысты. Бұл, өз кезегінде, мемлекеттік бюджет көрсеткіштерінің нашарлауына әсер етті.

Мақаланың зерттеу объектісі - Қазақстан Республикасының ақпараттық коммуникациялық қызметтер нарығының телекоммуникация саласы болып табылады. Соңғы жылдары республиканың байланыс және телекоммуникациялар нарығының құрылымы едәуір жақсарғанына қарамастан, олардың дамуының болашағын айқындайтын толыққанды нақты трендін қалыптастыратын саланың әртүрлі сегменттерінің дамуы әртүрлі заңдылықтарға ие. Осыған байланысты, зерттеу мақсаты ретінде Қазақстандағы телекоммуникация саласының жай-күйіне, саланың негізгі ойыншыларын анықтауға, оның сегменттерінің даму тенденциялары мен заңдылықтарына талдау жасалды. Мақалада қойылған мәселені шешудің ғылыми құралы ретінде статистикалық және аналитикалық талдау әдістерінің жиынтығы қолданылды, олардың негізінде талдаудың негізгі нүктелері, мәселелері мен даму тенденциялары негізделді және сипатталды. Қазақстан Республикасының ақпараттық-коммуникациялық қызметтер нарығы мемлекеттің қатысуымен сипатталатынын айта кету керек, оның мәні нарықтық салаларды дамытуда құрылымдық және технологиялық өзгерістерді құрайтын құралдарды пайдалануда да, мемлекеттік нарықтың бәсекеге қабілеттілігін айқындайтын басым бағыттарда оның дамуын қолдау кезінде де көрінеді. Қазақстан Республикасының ақпараттық-коммуникациялық саласын дамытудағы осындай құралдардың бірі – «Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы. Нарықты дамыту технологиялық сектордан жаңа ойыншылардың пайда болуымен қатар жүреді, нәтижесінде қызметтер спектрін кеңейту, олардың сапасы мен баға саясатын жақсарту арқылы тұтынушылар үшін бәсекелестіктің артуы. Бәсекелестік нәтижесінде республиканың телекоммуникациялық қызметтер саласында жетекші операторлардың пулы құрылды, олардың қызметі ұлттық шеңберден тыс шығып жатыр. Сонымен бірге, бұрынғыша саланың инфрақұрылымы өзінің жетілуін керек етеді, цифрлық және серіктік инфрақұрылымның жетілмеуі және деректерді таратудың ұқсас жүйесінің басым болуымен сипатталады. Ұялы телекоммуникациялық қызметтердің әлемдік нарығында жақын арады қарқынды өсу туралы болжамды ескере отырып, бұл операторлардан да, жалпы мемлекеттен де Қазақстанның әлемдік ақпараттық кеңістікке енуінің маңызды факторларының бірі ретінде қолданыстағы телекоммуникациялық инфрақұрылымды жаңғыртуды қажет етеді.

Мақалада кәсіпорында сапа менеджменті жүйесін енгізу нәтижелері келтірілген. ИСО 9001:2015 халықаралық стандартын, сондай–ақ өндірістік бақылауды жүзеге асыру үшін санитарлық-эпидемиологиялық талаптарды зерделеу және талдау жүргізілді. Өнімнің өмірлік циклінің барлық кезеңдерінде кәсіпорындарда өнімнің кіріс, операциялық және шығу бақылауын жүзеге асырудың негізгі талаптары мен ережелері анықталып келтірілген. Сонымен қатар, сапа менеджменті жүйесін енгізу үшін кәсіпорындардың қандай талаптарды сақтауы тиіс екені анықталды. Кәсіпорындардағы бұл жұмыс қажет екенін атап өткен жөн, себебі келесі артықшылықтарға ие: өнім сапасын жақсарту арқылы өнімді өткізу ұлғаяды, кәсіпорын мен персоналды басқару деңгейі ұлғаяды, өнімді әзірлеу, өндіру және пайдалану кезеңдерінде шығындарды үнемдеу жүзеге асырылады. Бұдан сапа менеджменті жүйесін енгізу үшін мынадай міндеттерді қою қажет: кәсіпорын процестерін сипаттау, үдерістерді бағалау және тиімділік критерийлерін әзірлеу, қажетті құжатталған ақпаратты әзірлеу, барлық бөлімшелерде құжаттаманы енгізу, олармен және сапа саласындағы саясатпен және мақсаттармен танысу, одан әрі SWOT-талдау жүргізу үшін ішкі аудиттерді уақтылы жүргізу және сәйкестік сертификатын алу мақсатында сыртқы аудитордың бағалау жүргізу. Сапаны басқаруда маңызды кезең-ұйымның үдерістердің сәйкессіз нәтижелерін жоймауы, әлеуетті сәйкессіздіктерді анықтау, хаттаманы жасау арқылы тәуекелді бағалау, тәуекелдерді азайту мақсатында іс-қимылдарды жоспарлауы және жүзеге асыруы тиіс. Қиындықтар туындауы мүмкін: персоналдың сапа менеджменті жүйесін енгізу қажеттілігін түсінбеуі, айқын көрудің, миссияның болмауы, процестер бойынша толық ақпараттың болмауы, бағалаудың сандық және сапалық критерийлердің жасалмауы, сапаның -процестердің, ресурстардың сапасы ретінде емес, өнімнің сапасы ретінде анықталғандығы, тұтынушылардың қанағаттануына – мониторингтің болмауы. Бұл қиындықтарды тек ISO 9001 бойынша сапа менеджменті жүйесін енгізумен ғана еңсеруге болады, өйткені халықаралық стандартта жазылған талаптар – ұйымды неғұрлым жоғары даму деңгейіне шығаруға көмектесетін кәсіпорын қызметінің тиімділігін арттырудың нақты құралы болып табылады.

Геннадий Арсеньевич Бешкарев-өткен ғасырдың 30-жылдары Павлодарда біраз уақыт тұрған ақын, прозаик, публицист, мемуарист. Сонымен қатар, оның шығармашылық мұрасында "Павлодарские были"атты көркем және тарихи қызығушылық тудыратын естеліктер бар. Бұл шығармада соғысқа дейінгі Павлодар туралы білімімізді байыта түсетін әлеуметтік-тұрмыстық картиналар көркем-публицистикалық түрде айқын берілген. "Павлодарлықтар" ерекше құнды болды, өйткені 20 ғасырдың 30-шы жылдары аймақтың орыс әдебиетіндегі өзіндік "ақ дақ" болып саналды. Кеңеске қарсы қызметі үшін айыпталған Г.А. Бешкарев Сібір лагерлерінде бес жылға мерзімге сотталды және оның жұмысы ұзақ уақыт жарияланған жоқ, тек біздің заманымығана өз оқырманын тауып отыр. Г.А. Бешкарев шығармалары Қазақстанның орыс жазушыларын зерттеу жөніндегі "Павлодар әдеби"хрестоматиясына енгізілді. Осыған байланысты автордың жеке портретін қалпына келтіру маңызды болып көрінеді, оған қазіргі замандастарының естеліктері, олардың жазбаша және ауызша куәліктері ғана көмектесе алады. Бұл мақала сұхбат нәтижесінде алынған деректерді жүйелеп, талдауға тырысады және жазушының өмірбаянын құруға материал бола алады. Мақала авторының 2017 жылдың күзінде Алматы қаласында автордың жақын туыстарымен өткізген әңгімелері жазушының жеке басының ерекшеліктерін, оның өмірдің түрлі аспектілеріне: дәуірге, адамдарға, шығармашылыққа қатынасын ашады. Отбасы мүшелерінің естеліктерінде Бешкарев сирек кездесетін түзу және берік адам ретінде көрінеді, Өз уақытының әділетсіздігімен келіспейді, физикалық тұрғыдан төзімді, төзімділікке ие адам ретінде. Достардың жадында ол талантты шешен, кейде өткір тілді, кейде баурап алатын, қажымас қайратты, адамгершілігі моладам ретінде, әріптестеріне, әйелдерге, оқушыларға қиындықтарды жеңу кезінде жанқиярлықпен және ынтамен көмектесугедайын мұғалім ретінде сақталады. Түйін сөздер: Бешкарев, мемуарлар, Павлодар, совет дәуір, қуғын-сүргін, Павлодар әдебиеті.

Мақалада тиімді құралдардың бірі болып табылатын және әртүрлі факторларды шебер ескеруге мүмкіндік беретін жобаларды басқарудың әртүрлі аспектілері қарастырылады, нәтижесінде оңтайлы өзгерістерді жүзеге асыру және кәсіби қызметтің барлық түрлерінде мақсаттарға қол жеткізу сенімділігі артады. Қазақстанда жобаларды басқару 1990-шы жылдардан басталған, алайда осы басқару құралын нақты практикалық қолдану осы жүзжылдықтың басында байқалады. Авторлардың пікірінше, жеке және мемлекеттік секторларда жобалық тәсілді кеңінен енгізу мен пайдаланудың негізгі проблемаларының бірі - осы бағытты дамытуды ақпараттық-әдіснамалық қолдаудың жеткіліксіздігі. Осы зерттеудің мақсаты-қабылданатын экономикалық шешімдердің сапасы мен тиімділігін арттыру контексінде жобалық басқарудың теориялық-әдістемелік аспектілерін жүйелеу. Кез-келген жоба, бір жағынан, инновацияларды құруға және инвестициялық, сондай-ақ бірқатар басқа ресурстарды тиісті инвестициялауға байланысты, екінші жағынан, жоғары белгісіздік пен тәуекел жағдайында жүзеге асырылатын өзгерістер. Зерттеу барысында: салыстырмалы талдау, жүйелік тәсіл, оның негізінде жобаны басқарудың жалпы және нақты белгілері, сондай-ақ дерексіз-логикалық анықталған әдістері қолданылды. Жаһандану жағдайында компаниялардың, ұйымдар мен мемлекеттердің стратегиялық мақсаттарына қол жеткізуге бағытталған міндеттерді шешу, сондай-ақ бизнес-процестерді үздіксіз жетілдіруді қамтамасыз ету, әлеуметтік-экономикалық, ұйымдастырушылық және басқа сипаттағы кез-келген өзгерістерді жүзеге асыру үшін менеджменттің заманауи принциптері командалық тәсілді қажет етеді. Жобалық технологияларға тиімді көшуді қамтамасыз ететін процестер, сондай-ақ жобалардың мақсаттарына қол жеткізу тұрғысынан жобалық тәсілдің маңызды компоненттері анықталды. Жобаларды басқару әсіресе жеке компанияларда кеңінен қолданылатыны көрсетілген, қазіргі уақытта бұл құрал әртүрлі елдердің мемлекеттік құрылымдарын басқару жүйесінде белсенді түрде енгізілуде. Зерттеу нәтижелерінің маңыздылығы жобалық тәсіл туралы білім – бұл кәсіби қызметтің дербес саласы және іске асырылатын жобалардың экономикалық тиімділігін арттыруға бағытталған үнемді басқару жүйесі ретінде сипатталатын жалпыға бірдей танылған ғылыми бағыт болып табылады. Тұтастай алғанда, Қазақстанда жобаларды басқаруды ілгерілету процестерінің айтарлықтай жанданғанына қарамастан, қазақстандық қоғамның тыныс-тіршілігінің барлық салаларына инновациялық даму құралы ретінде жобалық тәсілдеменің қазіргі заманғы технологияларының трансфертін жүзеге асыру маңызды міндет болып табылатынын атап өткен жөн.

Басты мәселе: Қазіргі жағдайда студенттік кәсіпкерлік қоғамдастықты дамыту, кәсіпкерлік дағдыларды қалыптастыру, стартап-жобалар мен идеяларды қолдау және алға жылжыту болашақ түлектердің бәсекеге қабілеттілігін арттырады және олардың шығармашылық және кәсіпкерлік әлеуетін іске асыруға мүмкіндік береді. Авторлардың пікірі бойынша кәсіпкерлік білім беру саласындағы саясатты жүзеге асыру, кәсіпкерлік экожүйені және кәсіпкерлік ойлауды дамыту тәжірибе алмасуды және студенттермен жұмыс жасаудың жаңа тәсілдері мен әдістерін зерттеуді қажет етеді. Сондықтан мақалада Инновациялық Еуразия университеті мен Олд Доминион университетінің (АҚШ) кәсіпкерлік қоғамдастықты дамытудың негізгі бағыттары талқыланады. Мақсаты: «Кәсіпкерлік» бағыты бойынша оқытуды ұйымдастыру процесін қарастыру және осы бағытта авторлардың пікірлерімен таныстыру. Әдістері: жұмыста теориялық, эксперименттік, әдістемелік, сипаттамалық және аналитикалық зерттеу әдістері қолданылды. Нәтижелер және олардың маңызы: Авторлар «Кәсіпкерлік» бағыты бойынша білім беру траекториясы жаңа формацияны бітірушілердің белсенді өмірлік ұстанымы мен қалыптасуына ықпал етеді, бұл адам әлеуетінің дамуына әсер етеді деген тұжырымға келеді. Университеттердің кәсіпкерлік қоғамдастықты дамытудағы рөлі – студенттердің оқу процесінде, білім сапасын арттыруда және жаңа формалар мен әдістерді дамытуда кәсіптік дағдыларды дамытуға бағытталған білім беру қызметін жүзеге асыру. Кәсіпкерлік қоғамдастықты құру жөніндегі бірлескен жобаларға қатысу жоғары білімнің интернационалдандыру шекараларын кеңейтеді. Сондықтан, осы мақалада авторлар студенттерге кәсіпкерлік білім беру жүйесінің маңызды компоненті ретінде студенттердің кәсіпкерлік қоғамдастығын қалыптастыру бойынша жұмыс тәсілдері мен әдістерін жеткізуге тырысады.

Мақалада Павлодар облысының материалдары негізінде аймақтың нақты секторы салаларында кластерлік даму жағдайы мен мәселелері талданған. Жалпы алғанда Қазақстанның барлық аймақтары сияқты Павлодар облысының инновациялық дамуының басты мәселесі - бұл оларды жүзеге асыратын инновациялардың көлемінен, кезеңділігімен және тиімділігімен көрінетін кәсіпорындардың жеткіліксіз инновациялық белсенділігі. Сонымен бірге экономиканың нақты секторына жататын кәсіпорындардың көпшілік бөлігінде инновациялық қызметті дамыту үшін жеткілікті ресурстары бар. Алайда, олардың технология трансферті мақсатында экономиканың басқа секторы мен салаларындағы кәсіпорындармен өзара әрекеттесуінің болашағы шамалы. Тұтастай алғанда, Қазақстан Республикасының аумақтарын дамытудың 2020 жылға дейінгі бағдарламасында тұжырымдалған аумақтың кеңістіктік дамуының теңгерімді қағидаларына сәйкес келмейді. Бұл мәселені шешу бағыттарының бірі - бизнес субъектілерінің кластерлік тәсілі мен өзара әрекетін қалыптастыру және дамыту. Мақалада кластердің аймақтық даму институты ретіндегі жұмысының тиімділігі бағаланады. Павлодар облысының металлургиялық кластері мысалында аймақтық экономикадағы кластерлік бастамаларды қалыптастырудың негізгі жолдары мен әдістері қарастырылды, аймақтың металлургиялық кластерін дамытуға SWOT талдау жасалды, оның негізгі мәселелері анықталды; кластерлерді дамытудың басым бағыттары атап өтілді (металлургиялық кластер, оның ішінде соңғы өнім өндірісі, теміржол машинажасауының кластері, ауыл шаруашылық кластері), оның дамуы аймақтағы химия және мұнай химиясы кластері, жол кластері және бірқатар жаңа жоғары өндірістік салалардың пайда болуы мен толық дамуы үшін жағдай жасай алады, құрылыс техникасы, көліктік-логистикалық кластер, заманауи өндіріс технологиялары мен инжиниринг кластері, машиналар мен жабдықтарға арналған компоненттер шығаруға арналған кластер және энергетика саласына арналған өнеркәсіптік электротехника мен жабдықтар кластері жүзеге асырылуына жағдай жасайды. Сондай-ақ, авторлар аймақтағы кластерлік бастамаларды дамыту стратегиясын жүзеге асыру «болашақ күн» кластерлеріне негіз қалауы мүмкін екенін атап көрсетеді, мысалы: ресурстарды тиімді пайдалану кластері және экологиялық таза өңдеу, жаңа энергия кластері, инновациялық медицина кластері, туристік-рекреациялық кластер.

Автожанармай құю станцияларының желісін басқару кезінде мынадай міндеттерді динамикада шешу қажет: 1) сатылатын мұнай өнімдерінің түрлері бойынша сатып алу көлемін анықтау және 2) желінің автожанармай құю станциялары бойынша мұнай өнімдері түрлерінің қолда бар көлемін қайта бөлу. Осы басқару міндетінің ерекшелігі, мұнай өнімдерін сақтау қоймаларын толықтыру орталықтандырылған түрде жүзеге асырылады, ал әрбір жанармай түрін өткізу желінің жекелеген автожанармай құю станцияларында, яғни көптеген пункттерде жүргізіледі. Бұл ретте нақты мұнай өнімдеріне маусымдық сұранысты ескере отырып, әрбір желі станциясының әрбір сатылатын жанар түрінің көлемін жеке-жеке есепке алу жүргізілуі тиіс. Сұранысты үлгілеуден басқа, сұранысқа байланысты сатып алу көлемін ұлғайту немесе азайту мүмкіндігімен жеткізушілерден сатып алынуы мүмкін мұнай өнімдерінің көлемі бойынша ақпарат қажет. Осы міндетті шешу үшін жеткізу көлемінің ықтимал диапазоны бар мұнай өнімінің нақты түрін жеткізушілердің тізбесі айқындалуға тиіс. Ұсынылған модельде жоғарыда аталған міндеттерді шешуге әрекет жасалды. Оларды шешу үшін Visual Studio C# бағдарламалау ортасының және MS SQLServer деректер қорын басқару жүйесінің көмегімен іске асырылған басқару моделі әзірленді. Деректер базасы кестелерінің құрылымын әзірлеу кезінде Петри желісі негізінде май құю станцияларының желісін басқару міндеті ескерілді: яғни базаның кестелерінде мұнай өнімдерін жеткізу көлемі, мұнай өнімінің әрбір түрін сату көлемі, сондай-ақ жеткізу және сату уақыты бойынша ақпаратты сақтау көзделген. Барлық жанармай түрлері бойынша орталықтандырылған сатып алу міндетін шешу үшін деректер базасында өнім берушілер және олардың мұнай өнімдерінің әр түрін жеткізу мүмкін болатын көлемдері туралы ақпараты бар кестелер көзделген. Сұранысты болжау міндеттерін шешу үшін модельге жанудың әрбір түрі бойынша жеке жинақталатын динамикалық деректер қатары негізінде мұнай өнімдерін сату көлемі бойынша болжау алгоритмдері енгізілген. Болжам алдағы кезеңге мұнай өнімін сатып алудың қажетті көлемін бағалау мақсатында орындалды. Болжам алгоритмдері екі әдістің көмегімен жүзеге асырылды: 1) сызықтық аппроксимация және 2) Экспоненциалды тегістеу көмегімен. Іске асырылған екі алгоритм сұраныстың маусымдылығын ескеруге мүмкіндік береді.

Мақала математикалық әдістермен өңделген балқытылған ірімшік өнімдерін эксперименттік зерттеу процесінде алынған эксперименттік мәліметтер жиынтығын математикалық модельдеуге арналған. Бұл зерттеудің мақсаты-балқытылған ірімшік өнімінің пластикалық құрылымын қалыптастыруға ықпал ететін балқытылған тұздың түрі мен мөлшерін анықтау. Азық-түлік технологиялары саласындағы ғылыми зерттеулерді талдау Математикалық модельдеудің келесі салаларда қолданылатындығын көрсетті: технологиялық процестердің режимдерін нақтылау, рецептураларды әзірлеу және дайын өнімнің сапасын бағалау, сондай-ақ жаңа өнімдер өндіріске енгізілген кезде сақтау мерзімін болжау. Тамақ өнімдерін өндіру процестерін сипаттау кезінде экспериментті математикалық жоспарлау әдістерін қолдана отырып, көп өлшемді дисперсиялық-регрессиялық талдау модельдері ең өзекті болып табылады. Авторлар X1 және X2 реттелетін факторларының бақыланатын факторларға әсер ету дәрежесін сипаттайтын, өңделген ірімшік өнімдерінің сапасы мен қауіпсіздігін анықтайтын математикалық модельдеуді жүргізді және графикалық тәуелділіктерді анықтады. Реологиялық параметрлердің реттелетін факторларға графикалық тәуелділіктерін Математикалық талдау алынған мәліметтердің дұрыстығын көрсететіні маңызды. Балқытылған тұздың дозасын жоғарылату балқытылған ірімшік өнімінің табиғаты мен консистенциясы күйін көрсететін максималды ығысу кернеуінің жоғарылауына әкеледі деген қорытынды жасалды. Бақыланатын факторларды максималды мәнге қалыпқа келтіру процесі жүзеге асырылды. Графикалық тәуелділіктер құрылды және регрессиялық талдау жүргізілді, оның нәтижелері зерттелетін өнімдердің химиялық және органолептикалық сипаттамаларына балқытылған тұздың түрі мен дозасының әсер ету дәрежесін объективті бағалауға мүмкіндік береді. Авторлар рецепт компоненттерінің құрылымын сақтау кезінде тұрақты балқытылған ірімшік өнімінің пластикалық құрылымына түрлендірудің оңтайлы тиімділігі X1 (Solva 85) және X2 (Solva 120) реттелетін факторларының 1: 1 қатынасында, жалпы құрамы 1,2 мас.%. Сонымен қатар тәжірибелік өнімнің сапалық көрсеткіштері бақыланатын факторлардың мынадай мәндерімен сипатталады: У1 - 1280 Па; У2 - 9 балл, У3 - 9 301 (109 КОЕ / г 2,0-2,2).

Негізгі проблема: Жұмыс гинекологиялық патология кезінде жануарларды алдын алудың этиопатогенетикалық принциптерін анықтау және теориялық негіздеме беруге арналған. Сонымен қатар, олардың денсаулығын сақтауға бағытталған алдын алу іс-шараларын жетілдіру, қазіргі мал шаруашылығы жағдайында жануарларды өсіп-өну қабілетін арттыру және сиырлардың жоғары өнімділігін қамтамасыз ету болып табылады. Осыған орай, кешенді және гомеопатиялық емдеуді қолдана отырып, сиырлардың ұрықтандырылуын арттыру тәсілдерін әзірлеу жұмыстын басты міндеті болып табылады. Мақсат: Ғылыми-зерттеу жұмысы 2016 жылдан бастап 2019 жылға дейін Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің ветеринариялық медицина кафедрасында, Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің «Агротехнопарк» зертханасында, Львов атындағы ветеринарлық медицина және биотехнология ұлттық университетінде және Шығыс Қазақстан облысы Шемонаиха ауданының «Камышинское» шаруа қожалығында орындалды. Әдіс-тәсілдер: Сиырлардың ұрықтануын арттыру үшін жануарлардың 3 тобы алынды: І-ші топтағы жануарлар ынталандыруға ұшырамайды; ІІ-ші топтағы жануарлар ұрықтандыруға 1-3 сағат қалғанда 3 мл сурфагон (15 мкг), 15 мл катозал, 15 мл габивит-Se, ұрықтандыруға 10-15 минут қалғанда 10 мл утеротон, ұрықтандырудан 8 күннен кейін прогестерон 2,5% 2 мл, катозал 15 мл, габивит-Se 15 мл егілді; ІІІ-ші топтағы сиырларға ұрықтандыруға 30-60 минут қалғанда 5 мл овариовит егілді, ұрықтандырғаннан кейін 25-30-күні овариовит және 5 мл-ден лиарсин инъекциялары егілді. Нәтижесінде кешенді және гомеопатиялық препараттар негізіндегі алдын алу сызбалары төмен шығындарды көрсетті. Нәтижелер және олардың маңызы: Алғаш рет Шығыс Қазақстан облысында сауын сиыр шаруашылығында гинекологиялық патологияға және сиырлардың бедеулігіне әкелетін басты этиологиялық факторлар туралы жаңа ғылыми деректер алынды. Осы өңірдің сүт шаруашылығы жағдайында сиырлардың бедеулігін алдын алуға бағытталған іс-шараларды жақсарту және ұрықтануының жоғарылауын ынталандыру бойынша жұмыстар жүргізілді. Гормоналды, гомеопатиялық және басқа да препараттарды пайдалана отырып, ұрықтануын жоғарылауын ынталандырудың жаңа сызбалары сыналды. Нәтижесінде сиырлардың төлдеу қабілеттілігінің жоғарылауы анықталып, ынталандыру сызбалары өндіріске енгізілді. Бірінші рет "Камышинское" шаруа қожалығында сиырлар бедеулігінен келетін шығынға экономикалық баға берілді.

Қаланың лингвистикалық ландшафтын зерттеу – қазіргі лингвистиканың белсенді дамып келе жатқан бағыттарының бірі. Мақалада лингвистикалық ландшафт социолингвистикалық зерттеулердің объектісі ретінде қарастырылып, аталмыш зерттеудің пәні - қала «тілі», оның қоғамдық коммуникативтік кеңістіктегі маңдайшалары, жазулары, жарнамалық билбордтар және тілді жазбаша түрде көрсетудің басқа да көрнекі нысандары ұсынылады. Қала «тілін» зерттеудің негізгі әдістері - бақылау және талдау; зерттеудің мақсаты - адамның өзін-өзі көрсете алу құралдары мен тәсілдерін анықтау, нәтижесі – қала «тілін» қаланың тілдік кеңістігінде бекіту болып табылады. Қаланың коммуникативтік кеңістігінде адамның өзін-өзі көрсетуі белгілі бір аудиторияның, өнім мен қызметті әлеуетті тұтынушының назарын аударуға лингвистикалық және экстралингвистикалық әдістер мен құралдарды қолдану мақсатында іске асырылады. Қаланың лингвистикалық ландшафтарын зерттеу қоғамдық көптілділікті түсіну мақсатында тілді таңдау, тілдер иерархиясы, тілдік байланыстар феномені, тілдерді жазбаша тіркеуді реттеу тұрғысынан қарастырылады. Сондықтан лингвистикалық ландшафт осы аумақта тұратын халықтар тілдеріне қатысты қоғамның тіл саясатының өзіндік көрсеткіші болып отыр. Авторлар белгілі бір аймақтағы тілдік әртүрліліктің ең маңызды және сенімді көрсеткіші - лингвистикалық ландшафт екендігін тұжырымдады. Символдық тұрғыда, лингвистикалық ландшафт – жергілікті қоғам мен аймақтың жекелеген топтарының ахуалын білдіретін белгілі бір көрсеткіш. Лингвистикалық ландшафтта белгілі бір тілдің дәрежесі мен қолдану жиілігінің болуы, үнемі сол қоғамдағы тілдің маңызын, ықпалы мен релеванттылығының көрсеткіші болып табылады.

Пандемия қоғамды цифрландыруға жаңа серпін берді. Цифрландыру-біздің шынайы өміріміздің ең маңызды трендтерінің бірі, ол білім беру саласына да белсенді түрде енгізілуде және Қырғызстанда да өз позицияларына тез ие болуда. Бұл мақалада оқытудың цифрлық технологияларын жүйелі пайдалануға бағытталған қазіргі заманғы білім беру ортасының оң және теріс жақтары қарастырылады. Қазіргі заманғы технологиялар үлкен қарқынмен дамуда. Авторлар заманауи білім беруді, атап айтқанда мектеп бағдарламасын электронды форматқа көшіру процесі сөзсіз болатынына сенімді. Осы және анықталады өзектілігі, қарастырылып отырған тақырып. Автор цифрландыру идеясы іске асырылған кезде білім беру жүйесі ғана емес, оның мәні мен мақсаты да өзгеретінін анықтады. Жаңа өсті сандық ұрпақ; жаңа сандық технологиялар пайда болды, цифрлық экономика, білім беру технологиялары өзгерді-цифрландыру басталды білім беру. Цифрландыру мен цифрландыруды қалай шатастырмауға болады? Қандай заңнамалық білім беруді цифрландыру базасы актілермен нығайтылды ма? Жақсы және жаман жақтары қандай білім беруді цифрландыру? Осы мақалада білім беруді цифрландырудың қандай перспективалары, артықшылықтары мен кемшіліктері бар. Мақалада цифрлық білім берудің негізгі артықшылықтары мен кемшіліктері қарастырылған. Білім беруді цифрландыру қазіргі әлеуметтік шындықты сипаттайтын қажетті және сөзсіз қадам болып табылады, сондықтан болашақта маңызды проблемаларды болдырмас үшін барлық жақсы және жағымсыз жақтарын мұқият зерделеу қажет. Цифрландыру материалды өз бетінше зерделеуді білдіреді. Мұндай жүйенің барлық артықшылықтары мен кемшіліктерін бағалаңыз, оның салдары ондаған жылдардан кейін мүмкін болады. Уақыт келгенде білімнің барлық құрылымы өзгереді.

Жоғары білім беру жүйесі дамудың қазіргі кезеңінде елеулі өзгерістерге ұшырайды. Сондықтан білім беру мәселелері бойынша талқылауда классикалық парадигмаға сыни баға беру жиі байқалады, сондай-ақ білім беру саласындағы қазіргі жағдайға сәйкес келетін білім берудің жаңа үлгілерін белсенді іздеу жүріп жатыр. Оқыту үрдісін ұйымдастыруда педагогтың рөлі өзгереді. Ол тек білім ордалары ғана емес, студенттердің құзыреттілігін қалыптастыру және дамыту үшін бағдар болып табылады. Студент өз кезегінде тек тыңдаушы ғана емес, сонымен қатар білім беру үрдісінің белсенді қатысушысы болып табылады. Бүгінгі күні педагогке практикалық міндеттерге және мәдениет, ғылым және техника жетістіктерін шығармашылық пайдалануға бағытталған оқыту процесін ұйымдастыруға мүмкіндік беретін тетіктер әзірленуі тиіс. Демек, бұл үшін. Инновациялық өзгерістерді іске асыру неғұрлым тиімді болуы үшін әрбір педагогқа осы инновациялық өзгерістерді ұғынуы және түсінуі, олардың даму перспективаларын және өздерінің кәсіби қызметінде оларды қолданудың тәжірибелік құрауыштарын анықтауы қажет. Әрине, бұл мақсаттарды түзетуді, ұсынылған идеяларды эксперименталды тексеруді, алынған нәтижелерді мониторингті және т. б. талап етеді. Сондықтан, оқытушыға оқыту процесінің негізгі ұйымдастырушысы ретінде, бүгінгі күні жаңа тәсілдерді іске асыру бойынша ауқымды тәжірибе мен әзірленген әдістемелер болмаған кезде ғалымдар ұсынған инновацияларды зерттеу және қолдану қажет. Білім беру үдерісі педагог пен білім алушының өзара іс-қимылын білдіреді. Өзара іс-қимыл әдістері мен нысандары білім беру жүйесінің әлеуметтік талаптары негізінде қалыптасатын мақсаттар мен міндеттерге бағынуы және орынды және барабар болуы тиіс. Мақалада критериалды бағалау технологиясын қолдану арқылы диалогтық қарым-қатынас тұрғысынан ЖОО-да сабақтарды ұйымдастыру үлгісі берілген. Жоғары оқу орнының білім беру үдерісінде осы модельді жүзеге асыру оқытушыға сабақтардағы белсенділік принципін жүзеге асыруға және оқушылардың жетістіктерін критериалды бағалау жүйесін толық көлемде пайдалануға көмектеседі. Бұл бағалау жүйесі студентке педагогтың тапсырмаларын орындау кезінде өз жұмысының нәтижесін бірден көруге және өзінің одан әрі кәсіби даму мүмкіндігін бағалауға мүмкіндік береді.

Материал Ресейдің іргелі зерттеулер қорының (РФФИ) жобасы аясында және демеушілік қолдауымен дайындалған. № 18-013-00528 "Көпмәдениетті ортадағы этносаралық қатынастарды үйлестіру үшін білім беру саласындағы медиативтік тәжірибелерді зерттеу". Мақалада жүргізілген талдау көп мәдениетті құзіреттіліктің төмен деңгейін анықтайды, сонымен қатар қашықтықтан оқыту аясында білім беру процесіне қатысушылардың көпұлтты құрамын қарастырады. Зерттеу авторлары көп мәдениетті ортада этносаралық қатынастарды жетілдіруде медиацияның маңыздылығын атап өтеді". Мақалада үздіксіз білім берудің тәжірибеге бағытталған курстарын іске асыру арқылы педагогтердің құзыреттілігін қалыптастыру және білім беру жүйесі үшін медиаторларды дайындау үшін электрондық білім беру ресурстарын әзірлеудің, апробациялаудың және практикалық қолданудың ең танымал әдістері сипатталған. Медиативті тәжірибені қолдану дағдыларын қалыптастыру үшін білім беру процесінде электрондық мазмұнды және виртуалды ортаны қолданудағы соңғы жаңалықтардың толық сипаттамасы берілген. Мақалада сипатталған медиаторларды қайта даярлау және біліктілікті арттыру курстарының бағдарламасы білім беру ұйымдарында жанжалға қатысушы тараптармен жұмыс істейтін мамандар өз жұмысында кездесетін практикалық міндеттерді ескере отырып, модульдік құрылымға ие. Мақала авторлары медиация саласында біліктілікті арттырудың практикалық-бағдарланған курстарының және педагогтарды қайта даярлау бағдарламаларының жоғары тиімділігін негіздейді, бұл дәстүрлі білім беру ресурстарын пайдаланудан covid-өзін-өзі оқшаулау жағдайында электрондық ресурстарға басымдықтарды ауыстыру қажеттілігін көрсетеді Мақала мәтінінде Сібір федералды университетінің порталында электронды білім беру ресурстарын пайдаланудың негізгі артықшылықтары білім беру жүйесі үшін медиаторлық құзыреттілікті қалыптастыру бойынша практикалық бағдарланған біліктілікті арттыру курстары мен кадрларды қайта даярлау бағдарламаларын іске асыруды қолдау үшін дәйекті түрде көрсетілген. Мақалада мұғалімдердің кәсіби дайындығының мазмұнын өзгерту, білім беру ұйымының жанжалсыз ортасын құру үшін оларда көп мәдениетті және конфликтогендік құзыреттерді қалыптастыру мәселелері қарастырылады.

Бұл мақалада автор адам мен азаматтың жеке бостандығына қарсы шабуылдарды криминализациялаудың негіздері мен принциптерін зерттейді. Осы зерттеудің мақсаты – жеке бас бостандығына қол сұғатын әрекеттер криминализациясының негізділігін құқықтық талдау болып табылады. Қоғамда орын алатын әлеуметтік қауіпті әрекеттерді криминализациялау қылмысқа әсер ету құралдары арасында жетекші рөл атқаратындығы баса айтылады. Қылмыстық заңнаманы дамыту тәжірибесінде бұрын қылмыстық ретінде жазылмаған әрекеттер кейіннен заңнамалық деңгейде қылмыс деп танылған көптеген мысалдар бар. Зерттеудің әдіснамалық негізін дәстүрлі жалпы ғылыми және арнайы құқықтық әдістер құрайды: жүйелік-құрылымдық, тарихи-құқықтық және салыстырмалы-құқықтық. Зерттеуші жеке бас бостандығына қарсы қылмыстарды криминализациялау қажеттілігі, ең алдымен, келесі негіздердің болуымен байланысты екенін айтады: қоғамдық қауіптіліктің жоғары деңгейі; осы әрекеттердің теріс динамикасы; қылмыстық жауапкершілікті қолданбай жоюға болмайтын осы қылмыстарды жасау жағдайларының болуы; конституциялық құқықтар мен заңнамалық актілерді қорғаудың қылмыстық-құқықтық кепілдігінің қажеттілігі; қаралып отырған әрекеттерге қарсы іс-қимыл бойынша мемлекеттің халықаралық-құқықтық міндеттемелерінің болуы. Мақала соңында, Қазақстан Республикасында заң шығарушыны жеке басының бостандығына қол сұғушылықты криминализациялауға итермелейтін объективті негіздер шын мәнінде болған және орын алған деген негізделген қорытынды жасалады. Автор жеке бас бостандығына қарсы іс-әрекеттерді криминализациялау қағидаттарына: заңды-криминологиялық (қылмыстық-құқықтық шаралар арқылы әлеуметтік қауіпті әрекеттерге әсер ету мүмкіндігі; қудалаудың процедуралық орындылығы; санкцияның пропорционалдылығы және қуғын-сүргінді үнемдеу принципі); әлеуметтік-экономикалық (қылмыспен келтірілген материалдық және моральдық зиянның маңызды сипаты; оң салдардың негативтерден артықшылығы; қылмыстық-құқықтық тыйым салуды жүзеге асыру үшін материалдық ресурстардың болуы; әлеуметтік-психологиялық (қоғамдық құқықтық сана мен психологияның жеткілікті деңгейі); тарихи дәстүрлерді жатқызады. Мақалада автор қазақстандық заң шығарушының жеке бас бостандығына қарсы іс-әрекеттерді криминализациялау үшін шын мәнінде барлық негіз бар деген қорытынды жасайды. Сонымен бірге, жеке бас бостандығына қол сұғатын іс-әрекеттердің қылмыстық құқық нормаларымен салыстырмалы түрде реттелгеніне қарамастан, олар үшін қылмыстық жауапкершілікті құқықтық реттеу әлі де жетілдіруді талап етеді.

Бұл мақалада ақпараттық қоғамның дамуы жағдайында жеке тұлғаның жеке деректері құпиялылығын қамтамасыз ету мәселелері қарастырылады. Мақаланың мақсаты - экономика мен қоғамды цифрландыру жағдайында Қазақстан Республикасында жеке деректердің құпиялылығын қамтамасыз ету мәселелерін зерттеу. Осы зерттеудің әдіснамалық негізін жалпы ғылыми әдістер құрайды: философиялық, диалектикалық, синергетикалық, индуктивті, дедуктивті, талдау және синтез әдісі, формализация, ұқсастық, зерттеудің тұтастығы мен тепе-теңдігін қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін материалистік және эмпирикалық әдістер, сондай-ақ шет елдерде және Қазақстанда дербес деректерді қорғау жүйесінің мазмұнына барабар талдау жүргізуге мүмкіндік берген формальды-заңдық әдіс. Жаһандану, ақпараттық ашықтық және цифрландыру процестері жеке адам, қоғам және мемлекет мүдделерінің теңгерімін сақтай отырып, ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету проблемаларын шешуге бағытталған бірқатар міндеттер қойды. Осыған байланысты Интернет желісіндегі Дербес деректер айналымының қауіпсіздігін қамтамасыз ету проблемалары бүгінгі күні ғылым мен құқық қолдану тәжірибесі үшін өзекті болып табылады. Қазақстан Республикасының Дербес деректер туралы қолданыстағы заңнамасы ақпараттық жүйелерде дербес деректерді өңдеуге қатысты мәселелерге жеткілікті назар аудармайды. Интернет желісінде дербес деректерді өңдеу қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласындағы Қазақстан Республикасының заңнамасын жетілдіру киберқауіпсіздік тұжырымдамасының («Қазақстанның Киберқалқаны») ережелерін іске асыру шеңберінде өзекті болып отыр. Сонымен қатар, ұлттық заңнамада дербес деректерді рұқсатсыз жинаудан нақты кепілдіктер жоқ. Қазақстан Республикасының осы қатынастар саласындағы қолданыстағы заңнамасында бірқатар заңнамалық шешімдер бар, алайда шет мемлекеттердің озық тәжірибесін пайдалануды ескере отырып, уақтылы түзетулерді талап ететін құқықтық қателіктер бар. Бұл мақалада жеке деректерді бұзудың заманауи қауіптерін зерттеуге ерекше назар аударылады және оларды қорғау әдістері қарастырылған. Авторлар «Дербес деректер және оларды қорғау туралы» Қазақстан Республикасының Заңында дербес деректердің құпиялылығын қамтамасыз ету тәртібіне қойылатын талаптар белгіленгеніне қарамастан, олар жалпы сипатқа ие және одан әрі нақтылауды қажет етеді деген қорытындыға келеді. Бұдан басқа, осы уақытқа дейін тиісті құқықтық регламенттеуді алмаған дербес деректердің құпиялылығын қамтамасыз етуге тікелей қатысы бар бірқатар елеулі аспектілер бар.

Бұл ғылыми мақалада Қазақстан аумағындағы түрме тәрізді қылмыстық-атқару жүйесі түрінің пайда болу және даму тарихы қарастырылады, жазалау жүйесіне, оның мазмұнына, мақсаттарына, негізгі даму бағыттарына талдау жасалған, онсыз қылмыстық жазаларды орындау жүйесінің қалыптасу процесін қадағалау мүмкін емес. Мақалада жазалаудың мәжбүрлеу тәсілі ретінде әлеуметтік-таптық қайшылықтарды шешуде кеңінен қолданылатындығы атап көрсетілген. Дәстүрлі қазақ қоғамы патриархаттық-феодалдық болғандықтан, ол кландық жүйе институттарының (тапқа дейінгі қатынастар) және феодалдық формацияның (таптық қоғам) қатар өмір сүруіне имманентті болды, бұл құбылыстар антагонистік сипат ала алмады. Сондықтан патшалық Ресейге дейінгі кезеңде Қазақстан аумағында түрме болған емес. Мақалада Қазақстандағы түрме мекемелері жүйесінің пайда болуы, қалыптасуы және дамуы тарихи-құқықтық тұрғыдан баяндалған. Авторлар осы мәселені мазмұнды зерттеу негізінде қылмыстық-атқару жүйесі мекемелері, кез-келген басқа әлеуметтік институттар сияқты, қоғамдық дамудың қажеттіліктерімен тығыз байланыста дамыды деген қорытындыға келеді. Мақалада түрме қызметінің ұйымдастырушылық-құқықтық негіздерін жүзеге асыруда жалпы өркениеттік тәсілдің әмбебаптығы қағидасының қолданылуы айқын көрсетілген. Қазақстандағы қылмыстық-атқару жүйесінің бүкіл даму тарихында алдыңғы қатарлы елдердің тәжірибесі ескерілді. Авторлар кеңестік түрмелерде қылмыскерді қоғамнан қатаң оқшаулау тәжірибесі түзету әсері жеткіліксіз деп санайды. Шынында да, «poenitentiarius» (пенитенциарлық) терминінің латын тіліндегі мағынасы – «түзетуші» дегенді білдіреді. Осыған байланысты олар Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексінің түрмелерге қатысты ережелеріне түзетулер енгізуді ұсынады және әлемнің дамыған демократиялық елдерінің озық тәжірибесін ескере отырып, өз қызметіне түрмеге қамаудың прогрессивті жүйесінің кейбір үзінділерін қосады.

лттық құндылықтарды сақтау және көбейту – "Рухани жаңғыру" бағдарламасын іске асыру бойынша жұмыстың негізгі мақсаты. "Рухани жаңғыру" бағдарламасы – қазіргі Қазақстанның тарихи Вестник Инновационного Евразийского университета. 2020. №4 ISSN 1729-536X 35 дамуындағы жаңа кезең. Әрбір тұлғаның қоғамдық санасын жаңғырту – кәсіби қызметте табысқа жету және өзінің бәсекеге қабілеттілігін бекіту мақсатында жастардың өзіне деген көзқарасын қайта қарауды көздейді. Бұл ретте ғасырлар бойы жинақталған барлық оңтайлы тәжірибені,әсіресе, халық пен елдің ерекшеліктерін сақтау маңызды және бұл процесте білім беру жүйе құраушы рөл атқарады. Бүгінгі таңда Қазақстан мен Ресейде құндылықтарды студенттік ортаға жылжыту, жастарда Отанның бүгіні мен өткеніне қатыстылық, оның болашағы үшін жауапкершілік сезімін дамыту мәселесі өзекті, бірақ бұл процесті жүзеге асырудағы білім беру кеңістігінің әлеуеті әлі де толық ашылмаған. Осы мемлекеттердің өзгерген білім беру кеңістігі жағдайында студент жастарды ұлттық құндылықтар жүйесіне тарту, жастар ортасында құндылықтарды ілгерілетудегі және оның бәсекеге қабілеттілігін нығайтудағы білім беру ортасының әлеуетін ашу мәселелерінде отандық және шетелдік тәжірибелерді зерделеу, талдау және қорыту болып табылады. Талдау, жалпылау, салыстыру сияқты әдістер қолданылады, олар білім беру кеңістігінде мәселенің тереңдігі мен өзектілігін ашуға мүмкіндік берді. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: студент жастарды ұлттық құндылықтар жүйесіне тарту мәселелеріндегі отандық және шетелдік тәжірибе зерделенді және жинақталды. Білім беру ресурстары жастардың құндылықтарын қалыптастырудың, сананы жаңғырту жағдайында әрбір азаматтың өзін-өзі анықтауының кепілі ретінде қарастырылды.

Адамзат тарихында дағдарыс пен апаттардың көптеген мысалдары бар. Қазақстанда табиғи апаттардың барлық спектрі болуы мүмкін. Атап айтқанда, жер сілкінісі, су тасқыны, орман және дала алқаптарындағы өрт, қарлы боран және басқалар. Барлық тау және тау бөктеріндегі аймақтарда сырғыма қаупі, қар басу қаупі бар. Сонымен қатар, техногендік себептер бойынша туындаған жағдайлар да бар. Бұл апаттар адам қызметінің нәтижесінде пайда болады. Мұндай төтенше жағдайлар адамның барлық физикалық және психологиялық мүмкіндіктерін шоғырландыруды талап етеді. Әсіресе, бұл экстремалды немесе сыни жағдайларда жиі әрекет ететін әскери қызметшілер үшін маңызды. Мұндай жағдайларды шешуге психологиялық дайындық жеке адамға өз іс-әрекетінің дұрыстығына сенімділік береді және нәтижесінде табысты нәтижеге әкеледі. Бұл мақаланың мақсаты- магистрлік диссертация шеңберінде зерттеу нәтижелерін баяндау болып табылады. Негізгі екпін әскери қызметшілердің экстремалдық жағдай кезіндегі іс-қимылдарға психологиялық дайындығының ерекшеліктерін талдауға жасалған. Авторлар зерттелетін мәселені сыни жағдайда әскери қызметшілерді психологиялық даярлаудың қазіргі заманғы тәсілдері тұрғысынан ашылады. Зерттеудің қолданылатын әдістері(талдау, қорыту, эксперимент) әскери психология үшін өзекті мәселенің тереңдігін ашуға мүмкіндік берді. Зерттеу қазақстандық және шетелдік ғалымдардың заманауи ізденістерінің нәтижелеріне негізделеді. «Экстремалды жағдай» ұғымының мәнін түсіндірудің тәсілдері қарастырылды, дағдарыс жағдайында іс-қимыл жасауға әскери қызметшілердің психологиялық дайындығының ерекшелігін айқындайтын факторлар айқындалды. «Әскери қызметшілердің сыни (экстремалды) жағдайлардағы қызметке психологиялық дайындығы» ұғымы анықталды. Эксперименттің статистикалық нәтижелері ұсынылған. Тәжірибелік жұмыс барысында жүргізілген эксперименталдық қызметтің жоғары практикалық маңызы бар, өйткені Павлодар қаласының3176 "к" әскери бөлімінің жұмыс тәжірибесіне енгізу арқылы табысты сынақтан өтті және әскери қызметшілердің психологиялық даярлығында қолданылуы мүмкін. Мақала психологияның өзекті мәселесіне арналған. Мақалада баяндалған нәтижелер әскери психологтарға пайдалы болуы мүмкін.

Осы мақалада автор адам ұрлауды тергеу кезінде тергеудің сотқа дейінгі кезеңінің ерекшеліктерін қарастырады. Тергеп-тексерудің бастапқы кезеңі: сотқа дейінгі тергеп-тексеруді бастаудан, кезек күттірмейтін тергеу және процестік әрекеттерді жүргізуден және адамды күдікті ретінде тартудан тұрады. Қылмысты тергеудің бастапқы кезеңі, оның ішінде адам ұрлау, қылмыстық жазаланатын әрекеттерді одан әрі сапалы және жазалайтынтергеу жүргізу үшін өте маңызды. Осы мақаланың мақсаты-адам ұрлауды сотқа дейінгі тергеп-тексеруді басталудың мәні мен ерекшеліктерін зерттеу болып табылады. Зерттеу барысында автор ғылыми зерттеудің диалектикалық, жүйелік, сапалық және сандық талдау әдісі, әдеби көздерді жалпылау және зерттеу, салыстырмалы-құқықтық, тарихи-құқықтық, жүйелік-құрылымдық және формальды-логикалық әдістерді, сонымен қатар Жүйелік талдау әдісі сияқты әдістерін қолданды. Қылмыс белгілерін анықтау бойынша іс-шаралар сотқа дейінгі тергеп-тексеруді бастау призмасы арқылы міндетті түрде қаралуы тиіс. Қазіргі уақытта сотқа дейінгі тергеудің басталуы криминалистика тұрғысынан адам ұрлауды тергеудің бастапқы кезеңіндегі ұйымдастырушылық қызметтің ерекше түріне Вестник Инновационного Евразийского университета. 2020. №4 ISSN 1729-536X 55 жатады. Адам ұрлауды ашу және тергеу айтарлықтай күрделілікпен ерекшеленеді, бұл құқық қорғау органдарының қызметкерлерінен қатаң конспирацияны талап етеді. Қылмыстық іс жүргізу заңында көзделген сотқа дейінгі тергеп-тексерудің басталуына себеп болған кезде тергеуші немесе анықтау органының қызметкері онда адамды ұрлау белгілерін көрсететін жеткілікті деректердің болуын анықтауға міндетті. Ол үшін өтініштің мазмұнын мұқият зерделеп, қолда бар нақты деректерді салыстыру қажет. Сотқа дейінгі тергеп-тексерудің басталуы сотқа дейінгі тергеп-тексеру органдары қызметінің өзі соңы болмауға тиіс. Сонымен қатар, олардың барлық алынған фактілер, Ақпарат және жедел материалдар бойынша қорлайтын және бастамашыл жұмысы өте маңызды, өйткені бұл құқық қорғау жүйесінің жеке адамның бостандығына ықтимал заңсыз қол сұғушылықтың алдын алу және жолын кесу, оның ішінде дайындық немесе басталу сатысында тұрған қылмыстық әрекеттердің жолын кесу бағытындағы белсенді ұстанымының көрінісі.

Қазақстан Республикасы жас ұрпаққа ресурстық орталықтарды, технологиялық парктердің қуатын, агротехникалық құралдарды, өнеркәсіптік технологиялар мен ғылыми-білім беру кешендерін пайдалануға бере отырып, экономиканың барлық салаларында инновациялық жобаларды іске асыру алаңы болып табылады. Мұндағы іс-әрекеттер және негізгі мақсат - ғылыми зерттеулерді жандандыру, ұлттық экономиканың өнеркәсіптік секторларының технологиялық әлеуетін арттыру, ғылыми-зерттеу мен тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар саласындағы инновациялық қызметті дамытуды ынталандыру көзделеді. Кәсіпкерлік мәдениетті дамыту мәселелері идеяларды қалыптастыру мен ілгерілетудің мотивациялық принциптерінің үйлесімін, болашақ экономиканың флагманы ретінде жастар кәсіпкерлігін жандандыруды және әлемдегі кәсіпкерліктің дамуын ғана емес, сонымен бірге қоғамдағы барлық әлеуметтік-экономикалық процестерді тежейтін күрделі эпидемиологиялық жағдайды біріктіретін негізгі мәселе болып табылады. Мақсаты – жастар кәсіпкерлігінің проблемаларын анықтау және юнит-экономиканы қоса алғанда, іске асырудың қағидаттары мен әдістеріне сәйкес оларды шешу жолдарын іздестіру болып табылады. Зерттеу саласы тауар/қызмет бірлігін немесе бір клиент/тапсырыс берушіні өндірудің әсерін ескере отырып, бизнес-модельдердің табыстылығын анықтау үшін халықаралық тәжірибеде сәтті қолданылатын экономикалық модельдеу әдістеріне бағытталған. Бұл тәсілді жүзеге асыру нәтижелерді визуализациялау үшін талдау, салыстыру, графикалық әдіс сияқты дәстүрлі ғылыми зерттеу әдістерін; сандық әдіс және параметрлік әдіс, бірлік экономикасы модельдерінің тиімділігін бағалау процедурасын рәсімдеуге мүмкіндік беретін бағалау құралы ретінде қолдануға ықпал етеді. Бизнес-модельдерді жастар кәсіпкерлігіне қатысты қарастыру кезінде жоғары мектепте кәсіпкерлік блоктың пәндерін оқитын студенттердің дағдылары мен құзыреттеріне назар аударылады. Юнит-экономиканың ұсынылған әдістері бизнес-жоспарлардың құрамдас бөлігі ретінде стартаптарды әзірлеу мен жылжытуда белсенді қолданылады. Жастар бизнесі жаңа жұмыс орындарын ашу және жұмыссыздық деңгейін қысқарту, білікті кадрлар даярлау сияқты әлеуметтік-экономикалық проблемаларды шешуде шешуші рөл атқара бастады деген қорытынды жасалды. Ұсынылған шаралар кешені қосымша мүмкіндіктер береді және жастар кәсіпкерлігінің әсерін күшейтеді, бұл оның әлеуетін ашуға негіз болады.

Шағын және орта кәсіпкерлік қазіргі заманғы өндірістің маңызды құрамдас бөлігі ретінде экономикадағы бәсекелестік тонусты сақтауға көп ықпал етеді, нарық қағидаттары негізінде ұйымдастырылған әлеуметтік құрылымға табиғи әлеуметтік тірек береді, сонымен қатар кәсіпкерлердің жаңа әлеуметтік қабатын қалыптастырады. Тәуелсіз Қазақстан қалыптасқан сәттен бастап, кәсіпкерлік саласы әрқашан мемлекеттің басты назарында болды, ал «Қазақстан – 2050» Стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты – кәсіпкерлікті ұлттық экономиканың жетекші күші ретінде жан-жақты қолдау – оның басым міндеттерінің қатарында айқындалды.Дамудың қазіргі кезеңінде Қазақстан Республикасында шағын және орта бизнес саласын мемлекеттік қолдау жүйесі экономиканың осы секторына жан-жақты қолдау көрсетуге арналған бірқатар институттар мен мемлекеттік бағдарламаларды қамтиды. Шағын және орта кәсіпкерлікті (ШОК) қолдау бойынша мемлекет қабылдайтын шараларға қарамастан, өңірлерде және Қазақстан Республикасында осы саланы дамыту тұтастай алғанда бірқатар елеулі, оның ішінде, жүйелік сипаттағы мәселелерге тап болады, бұл шағын және орта кәсіпкерлік саласының жай-күйін зерттеуді, мәселелерін анықтауды және сәйкестендіруді және даму перспективаларын айқындауды көздейді. Павлодар облысының ШОК дамуының жай-күйін, үрдістерін және болашағын зерделеу, өңір кәсіпкерлерінің қызметін ұйымдастыру мәселелерін анықтау және сипаттау. Жұмыста аймақтың кәсіпкерлік қызметінің жағдайы оның дамуының негізгі әлеуметтік маңызды көрсеткіштері тұрғысынан талданады, ШОК дамуының негізгі тенденциялары мен заңдылықтары анықталады және оларды қалыптастыратын себептер негізделеді. Кәсіпкерлік қызметтің дамуын тежейтін себептерді сәйкестендіру және негіздеу құралдарының бірі ретінде зерттеуде аймақтағы ШОБ субъектілерінің мәселлерін анықтау бойынша кәсіпкерлерге сауалнама жүргізілді. Зерттеу нәтижелері бойынша өңірдегі ШОК субъектілерінің басым мәселелерінің шеңбері анықталды, олардың Қазақстан Республикасының ШОК саласындағы ұқсас мәселелермен корреляциясына баға берілді және олардың дамуын қолдаудың мемлекеттік шаралары мәнмәтінінде кәсіпкерлердің негізгі күтулерінің ауқымы айқындалды.

Қазіргі заманғы жағдайларда көптеген компаниялар таланттар қорын басқарудағы осындай проблемалық аспектіні атап өтеді - бұл қызметкерлер арасында көшбасшылық әлеуетті қалыптастыру, бұл - стратегиялық мақсаттарға қол жеткізуге және тұтастай алғанда кәсіпорынның тиімділігіне әсер етеді. Қазіргі экономикалық жағдайларда компанияның даму стратегиясын жүзеге асыруда көшбасшының рөлі өте маңызды. Көшбасшы көшбасшы болған кезде оны жеке қасиеттер, құндылықтар, жекетиімділік, шығармашылық ойлау, кәсіби шеберлік сияқты критерийлер бойынша бағалайды. Бұл негізгі құзыреттіліктер ішкі дамуды қажет етеді. Егер компания өз көшбасшыларын өсіруге бел буса, онда ол кадрлар резервін, болашақ көшбасшылардың белсенді құрамын қалыптастыру саясатын нақты құруы керек. Бұл- жетекші компаниялардың қызметіндегі басты аспект. Мықты корпоративті мәдениетті қалыптастыру және тиімді командалық жұмысты қалыптастыру үшін көшбасшылық әлеуеттің рөлін анықтау. Көшбасшылардың белсенді құрамын қалыптастыру - мықты көшбасшының болуымен, сондай-ақ компания басшылығының қалыптасқан дәстүрлерді сақтауымен, сонымен қатар клиенттерге, қызметкерлерге және басқа да кәсіпкерлерге үнемі қамқорлық танытуымен байланысты. Корпоративті мәдениет даму стратегиясына сәйкес келуі керек, ал стратегияны іске асырудың сәттілігі менеджердің қаншалықты тиімді болатынына, стратегияны іске асыруға жетекшілік ететініне оның көшбасшылық қасиеттері қандай болатынына байланысты. Көшбасшының рөлі, оның кадрлық резервті қалыптастыруға белсенді қатысуы қаншалықты жоғары және маңызды екендігін көрсету маңызды. Жұмыста аналогия әдісі және жеке, мінез-құлықтық, үрдістік және жағдаяттық сияқты басқару тәсілдері қолданылды. Мықты таланттар қорын құру бойынша жұмысты түсіну және қолдау бизнестің нарықтағы тұрақтылығына, өндіріс пен басқару нәтижелерін жақсартуға және өздерін ұзақ мерзімді болашақта көруге көмектеседі.

Мақалада қазіргі заманғы жарықтандыру технологиялары мен энергия үнемдеу факторларын талдауға негізделген шығармашылық дизайн идеяларын жүзеге асыруға ықпал ететін заманауи технологиялар қарастырылады. Бұл мақалада заманауи дизайнның мақсаты - адамның қоршаған ортасын жаңарту арқылы жаңа кеңістік пен құндылықтар құру ретінде анықталады деген болжам бар. Бұл гипотезаны растау үшін жарықтандыру технологиясы мен электрониканы, тұжырымдамалық және көркем жобалау мәселелерін шешуде қолдану негіздемесі болуы керек. Ғылыми зерттеулер кафе интерьерін жобалау мысалында дизайнерлік шешімдерді қабылдау әдістемесіне және шығармашылық қиял мен дизайнердің жаңа тұжырымдамалық шешімдерін іске асырудың жаңа жолдарын ашуға негізделген. Автор интеллектуалды кеңістік, процесс ретінде интерьер, интеграцияланған жарық жүйелері, ішкі кеңістікті ақпараттандыру, безендірудің жаңа әдістері, т.б. терминдерді қарастырады және дәлелдейді. Функционалды міндеттер тұрғысынан жобалау жағдайларын талдау мысалдары келтірілген, жобалық шешімдер қабылдау кезіндегі талаптардың жіктелуі негізделген. Интерьердегі жарықтандыру технологиялары интерьерді қалыптаудың эстетикалық және технологиялық принциптерін біріктіретін барлық міндеттерді шешетін құрал ретінде қарастырылады. Қазіргі заманғы технологиялар дизайнердің құралы ретінде қарастырылады, оны дизайнның ғылыми жетістіктер мен инновациялық технологиялардың тұтынушы ортасына өткізгіш ретіндегі рөлін түсіну үшін қолдану керек.

Жобалық мәселелерді шешу кезінде объектінің тиімділігіне ықпал ететін мүмкін шешімдердің максималды санын ескеру қажет. Көп функциялы объектілердің қызметін талдау кезінде мұндай шешімдер аса маңызды, өйткені олар объектінің өзіндік ерекшеліктерін ескере отырып,ең ұтымды жобалық шешім қабылдауға мүмкіндік береді,әсіресе егер бұл шешімдер экологиялық және энергия тиімді міндеттерді шешу мүмкіндігімен байланысты болса.Қабылданған шешімдер объектінің жұмысында,шешімді қажетті инженерлік шешімдермен қамтамасыз ететін инфрақұрылымды да ескеруі мүмкін. Жобалық шешімдерді қабылдаудағы ең қиын нәрсе зерттелетін жағдайларды жүйелеу және ақпараттық дереккөздерді талдау.Жоба алдындағы талдау әдістерін жүйелеу,жол бойындағы қызмет объектісін жобалау мысалында Жобалық жұмыс тәжірибесін жалпылау.Ақпараттық көздерді құрылымдауға ықпал ететін формалар,сонымен қатар жобалық міндеттерді іске асыру тәсілдерін тез түсінуге мүмкіндік беретін позициялар мен бағыттарды таңдау ерекшеліктері туралы түсінік беретін логикалық кестелер ұсынылған Дизайн мен сәулеттік дизайндағы жобалау процестерінің логикасы дәйектілігін ұйымдастыруға мүмкіндік беретін әдістердің хабардарлығы авторға өз көзқарасы бойынша ең маңызды мәселелерді оқшаулауға және оларды жобалық міндеттер шеңберіне енгізуге мүмкіндік береді.Бұл міндеттерге жауап іздеу ақпаратты құрылымдау және оны көрнекі құрылымдарға шығару тәсілдеріне байланысты қалыптасады, онда сөз белгілі бір символдың мағынасын алады, оның қызметінің барлық аспектілерін ескере отырып, болашақ объектінің жұмыс істеуінің тұтас процесін түсінуді анықтайтын байланыстар тізбегінде.

Негізгі мәселелер: Жайылымдық шөптің өнімділігі мен ұзақ сақталуы жайылымдарды пайдалану тәсіліне байланысты. Қазақстанда жайылымдарды жүйесіз және ретсіз таптау құнды дәнді өсімдіктердің түсуіне және өнімділіктің төмендеуіне алып келді. Нәтижесінде зиянды және улы шөптермен толып кеткен өрісі нашар жайылымдар пайда болды. Шабылған жайылымдарда қарқынды жайылымның әсерінен, шөп түрлерінің жалпы санының азаюы және жайылым жемінің сапасының нашарлауы жолында жайылымдық дегрессия жүреді. Табиғи жайылымдар өнімділігінің біртіндеп төмендеуін тоқтату және оларды одан әрі жақсы деңгейде ұстау үшін күтім жасау және дұрыс пайдалану бойынша бірқатар іс- шараларды жүзеге асыру қажет: шөп себу арқылы шөпті жақсарту; жылдар, жыл мезгілдері бойынша ауылшаруашылық жануарларын жаюдың қатаң тәртібін белгілеу; малдың шабындығын қатаң бақылау; шөпті күту бойынша агротехникалық шараларды жүргізу. Жайылымға күтім жасау және оны пайдалану жөніндегі барлық осы іс-шаралар жайылым айналымы жүйесіне біріктіріледі. Мақсаты: Жамбыл облысының Қордай ауданы жағдайында жайылымдардың тозу себептерін, оларды қалпына келтіру мүмкіндіктерін зерттеу, шалғайдағы жайылымдарды пайдаланумен жайылым ресурстарын ұтымды пайдаланудың ғылыми негізделген тәсілдерін жасау. Әдістер: Өнімді ылғал қоры бойынша термостатты-өлшеу әдісі, сулы сығындының, қарашіріктің катионды-аниондық құрамын – Тюрин бойынша, Мачигин бойынша көмір аммоний сығындысындағы агрохимиялық қызмет көрсету. Орталық ғылыми-зерттеу институты технологиясы бойынша фосфор мен калийдің жылжымалы минералды нысандарының құрамы, нитраттар азотының құрамы ионометриялық әдіспен анықталды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Жамбыл облысы, Қордай ауданы, Кенен ауылы «Батыр» шаруа қожалығы жерінде жүргізілген жұмыстарды іске асыру кезінде дәстүрлі жүйесіз пайдаланумен салыстырғанда жайылымдық айналым жүйесінде маусымдық жайылымдарды пайдаланудың артықшылығы көрсетілген. Зерттеулер жұмысы келесі жүйеде жүргізілді: топырақ – өсімдік – жануарлар – мал шаруашылығы өнімдері. Зерттеу нәтижесінде тозған жайылымдарды қалпына келтіру мақсатында өсімдік жабынының өсімі және өсуі 15-18 %-ға дейін жағдай жасалды. Сонымен қатар тиімді мал жаю жолымен мал өнімін 12 %-ға дейін арттырылып, жайылымды маусымдық пайдалануды қолданғанда зерттеудегі малдардың тірілей салмағының анағұрлым көбірек өсуін қамтамасыз ететіні анықталды.

ХХ ғасырдың соңғы онжылдықтарында көптеген елдердің халық шаруашылығында хлорорганикалық пестицидтер кеңінен қолданылды, олар сыртқы ортадағы тұрақтылықпен, организмдердің әртүрлі тіндерінде жинақталу қабілетімен сипатталады. Линдан (гексахлорциклогексанның гамма-изомері) шектеулі қолданылатын тұрақты органикалық ластағыштар тізіміне кіреді және адам ағзасына күшті және созылмалы әсер ететін экотоксикалық зат болып табылады. Қазіргі кезеңде линданның көмірсулар алмасуына әсерін зерттеу әлі де жеткіліксіз. Бұл факт γ-ГХЦГ әсерін ұйқы безінің инсулиногендік қызметіне in vivo және in vitro тәжірибелерінде зерттеуге әкелді. In vivo тәжірибелерінде тәжірибелі топтардың жануарларына 1/5 DL50 тең дозада (өлшемде) γ-ГХЦГ бір рет ауызша енгізілді. In vitro тұндырылған және сілекей тақталарына бекітілген оқшауланған панкреативтік аралдар 1/5-1/4 DL50-ге тең мөлшерде γ-ГХЦГ әсеріне ұшырады. Тәжірибелік және бақылау жануарларының ұйқы безі тіндеріндегі парафинді бөліктері Gomori-ге сәйкес альдегидфуксинмен боялған, сонымен қатар диэтилпсевдоизоцианинмен бояу арқылы β жасушаларында инсулинді анықтаудың жоғары спецификалық әдісімен тіндердің препараттарын зерттеген, содан кейін люминесцентті микроскоптың ультракүлгін сәулесіндегі препараттарды зерттеген. Осы әдістермен өсірудің 4-ші күнінде ұйқы безінің оқшауланған аралық тіндерінің препараттары зерттелді. Сондай-ақ, ауызша енгізілген γ-ГХЦГ эксперименттегі жануарлардың қанындағы иммунореактивті инсулин деңгейіне әсері зерттелді. Инсулин деңгейі ферментативті-иммунологиялық әдіспен анықталды. ИРИ концентрациясы тәжірибе басталғанға дейін және өткір тұқымнан кейін 4- 4,5 сағаттан кейін орнатылды. Тәжірибедегі жануарлардың ұйқы безінің боялған препараттарын зерттеу кезінде цитоплазмасы микроскопия кезінде бақыланатын бақылау жануарларының препараттарынан ажыратылмайтын мөлшерде альдегидфукцин түйіршіктерімен толтырылған көптеген қарапайым аралдар анықталды.Бақылау және тәжірибелік препараттарды гистофлуориметриялық зерттеу кезінде флуоресценция коэффициентінің шамасы дұрыс ерекшеленбеді. Алайда, ИРИ қан сарысуындағы құрамы тұқым себілгеннен кейінгі алғашқы сағаттарда оның айқын төмендегенін байқады. In vitro тәжірибелерінде екінші күні қоректік ортаға енгізілген мәдени тіндерге γ-ГХЦГ әсерін зерттеу кезінде микроскоптың көру аймағында жалғыз, кішкентай панкреатиялық аралдар анықталды. Пластиналардың тұрақты аймағындағы олардың саны бақылау препараттарын зерттеу кезінде ұқсас көрсеткіштен едәуір төмен болды. Осылайша, γ-ГХЦГ ұйқы безінің эндокриндік бөлігінің гистоструктурасына әсер етпейтіні, бірақ қан сарысуындағы ИРИ-нің сенімді төмендеуіне, сондай-ақ өсірілетін β-жасушалардың гистохимиялық сипаттамаларының өзгеруіне әкелетіні көрсетілген.

Негізгі мәселе: Мақалада қазақ лексикографиясының қазіргі жайы мен даму бағыттары қарастырылады. Қазіргі заманғы лексикография салаларының мақсат-міндеттері мен мүмкіндіктері анықталып, сөздік түзудің ғылыми-теориялық және практикалық негіздері сипатталады. Мақсаты: Лексикография теориясы мен практикасының дамуы лексикографияны тіл білімінің жеке саласы ретінде тану, сөздіктерді құрудың теориялық негізін жасау, сөздіктердің жалпы типологиясы, сөздіктердің макро- және микроқұрылымын анықтау сияқты қажеттіліктерден туындайды. Сондықтан мақалада қазақ лексикографиясының тәжірибесін қорыта отырып, оның жалпы теориялық мәселелерін, даму бағыттарын анықтау, тіл ғылымындағы орнын көрсету мақсаты көзделген. Әдістері: Зерттеу барысында сипаттамалы әдіс, анализ, синтез жасаудың әдіс-тәсілдері қолданылды. Нәтижелер мен олардың маңыздылығы: Қазақ лексикографиясының жалпы теориялық, құрылымдық мәселелері зерделенетін ғылыми еңбектерге, қазақ лексикографиясының тарихы бойынша жасалған зерттемелерге, сөздік түзудің тәжірибесі мен ғылыми негіздері қарастырылатын зерттеу еңбектеріне қысқаша шолу жасалады. Авторлар сөздіктерді жасау жұмысында, олардың сапасын арттырудағы лексикография теориясының маңызын, сөздік бірліктерді сөзтізбеге сұрыптап алуда басшылыққа алынатын ұстанымдар құрамын, олардың қызмет ету ерекшеліктерін, зерттеу нысанына сәйкес сөздік түрінің сөзтізбесіне алынатын тілдік бірліктердің сандық және сапалық құрамын, қазақ лексикографиясының теориялық және практикалық мәселелерін, қазақ тілінің сөздіктерін жасаудың ғылыми- теориялық негіздерін белгілеп, оның сөзтізбесін түзудің құрылымдық ерекшеліктерін анықтайды. Сөздік түзудің ғылыми негіздерін, олардың сөзтізбе құрамы мен құрылымдық ерекшеліктерін зерттеудің таза ғылыми тұрғыдан да, қазақ тілін дамытуға бағытталған мемлекеттік бағдарламаларды жүзеге асыру тұрғысынан да маңыздылығын көрсете отырып, мақала авторлары сөздіктердің түзілу заңдылықтары мен сапасы тілдің қазіргі қоғамдағы қызметіне тікелей байланысты деген қорытынды жасайды. Қазіргі лексикографияның даму үрдісі кез келген сөздікке тән қасиеттерді зерттейтін жалпы лексикографияны және лексикографияның жеке бөлімдерін (оқу, терминологиялық, ономастикалық және т.б.) бөліп көрсетуге мүмкіндік береді. Жалпы лексикография типологияны қолдана отырып, барлық сөздіктердің жалпы (немесе статистикалық тұрғыдан басым) ерекшеліктерін белгілеуі керек, сонымен қатар сөздіктердің қызметі мен қолданылуының жалпы заңдылықтарын зерттеуі керек. Жеке лексикографияда сөздіктің белгілі бір түрінің ішкі құрылымын мен оны жасау әдістерін, сөздіктің белгілі бір түрінің тарихын, сөздіктің белгілі бір түрінің мақсаты мен адресатын зерттейтін бөлімдер болуы керек. Сондықтан лексикограф мамандар лексикографияның одан әрі дамуы болашақта сөздіктердің қолданыстағы түрлерін жетілдіру мен жаңа түрлерін түзуде, күрделі сөздіктердің пайда болуында және лексикографиялық қызметті компьютерлендіруде деп есептейді.

Ақпараттық технологияларды кеңінен енгізу адам қызметінің әр түрлі салаларына айтарлықтай өзгерістер енгізеді. Білім беру саласы да ерекшелік емес. Осыған байланысты, осы мақалада автор электронды оқулықтарды әзірлеуден тұратын және білім беру процесін ақпараттандырудың өзекті және перспективалы бағыттарының бірі болып табылатын өзекті мәселені қарастырды. А.А. Андреев, А.И. Башмаков, Т.И. Коваль, В.М. Кухаренко, Е.С. Полат, П.И. Сердюкова, С.С. Сысоева, А.Ю. Уваровтың еңбектеріне талдау жасалды. Бұл еңбектерде электронды оқу құралдарын жасауға қойылатын талаптар бар . Талдау нәтижелері бойынша автор электронды оқулықтардың даму кезеңдерін, олар сәйкес келуі керек принциптерді сипаттады, сонымен қатар электронды оқулықтан тұратын модульдердің тізімін келтірді. Бағдарламалық жасақтама кешендерінің ішінен автор CourseLab, SmartBuilder, MOS Solo, Googleсайттары, iSpringSuite, TurboSite, AdobeAnimate, HTML5. Мақала авторы ұсынған технологияға сәйкес электронды оқулықтарды әзірлеу және оларды кейіннен оқу процесінде қолдану студенттердің оқу-танымдық қызметін тиімді деңгейде ұйымдастыруға көмектеседі. Мақсаты – қолданыстағы талаптарды ескере отырып, электрондық оқу құралдарын әзірлеу технологиясын сипаттау. Мақалада талдау, синтез және шегеру әдістері қолданылды. Электрондық оқу құралдарын әзірлеудің талаптары мен қағидаттарын талдау сипаттамалық- аналитикалық әдіс негізінде жүргізілді. Әзірленген "Мобильді қосымшаларды әзірлеу" электрондық оқу құралы ұсынылған технологияның практикалық нәтижесі болды. Зерттеу нәтижелері теориялық маңыздылықтан басқа, үнемі өсіп келе жатқан ақпаратағыны мен студенттердің оны игеруге шектеулі мүмкіндіктері арасындағы қайшылықты шешуде оң динамикадан тұратын практикалық маңызы бар. Электрондық оқу құралдарын оқу процесінде саналы пайдалану оқытудың пайдаланылатын әдістері мен әдістемелерін дараландыру және білім алушыға бағытталу жағына өзгерту жолымен білім беру сапасын арттырудың негізг тәсілдерінің бірі болып табылады.

Негізгі мәселе: Мақалада бастауыш мектепте шет тілінде білім беру барысында қоолданылатын заманауи педагогикалық технологиялар сипатталады және олардың бастауыш сынып оқушысының әртүрлі құзыреттерінің дамуына әсері қарастырылады. Авторлар ақпараттық-коммуникациялық педагогикалық технологиялардың оқытуда жеке тұлғаға бағытталған тәсілді жүзеге асыруға көмектесетінін, бастауыш сынып оқушыларының қабілеттерін, олардың оқу деңгейін ескере отырып, оқытуды дараландыру мен саралауды қамтамасыз ететінін айтады. Қазіргі педагогикалық технологиялар іс-әрекетті қайта құрудың жүйелі тұтас құралы ретінде оқу-тәрбие үдерісінің сапасын жақсартуға, жеке тұлғаны дамыту міндеттерін шешуге мүмкіндік беретіні көрсетіледі. Мақсаты: Қазіргі заманғы ағылшын тілі сабағында қолданылатын заманауи білім беру технологияларын талдау. Бастауыш сынып мұғалімдерін даярлаудың қазіргі кездегі қалыптасқан жүйесі оның құрылымын, ұйымдастырылуын, мектеп практикасымен және білім беру жүйесіндегі инновациялық үдерістермен өзара байланысын қайта қарауды талап етеді. Сондықтан мақалада жоғары оқу орнында мамандар даярлаудың сапасын арттыруда мұғалім тұлғасының өздігінен дамуына, оның шығармашылық қабілетінің артуына мүмкіндік жасауды және оқу-тәрбие үдерісін жетілдіруді қамтамасыз ететін жаңа педагогикалық технологияларды пайдалану оқу үдерісінің маңызды бөлігіне айналуы тиіс екендігін дәлелденеді. Әдістері: Зерттеу барысында сипаттама әдісі, жүйелеу, талдау жасаудың әдіс-тәсілдері қолданылды. Нәтижелер мен олардың маңыздылығы: Мақала авторлары бастауыш сыныптарда шет тілдік білім берудің мақсаты ретінде оқушының жеке басының дамуын (адамгершілік және танымдық) және оның айналасындағы көпмәдениетті және көптілді әлеммен ұтымды, тиімді, заман талабына сай қарым- қатынасқа түсу қабілеттерінің кешенін анықтайды. Сондықтан білім берудің мемлекеттік стандарты талаптарына сәйкес болашақ бастауыш сынып мұғалімінің педагогикалық технологияларды қолдана алуға қажетті білім, білік және дағдыларын қалыптастыруы маңызды деп қорытады. Себебі білім берудің жаңа жүйесі жасалып, әлемдік білім беру кеңістігіне бағыт алған қазіргі кезде оқу-тәрбие үдерісіндегі өзгерістер білім берудің парадигмасын өзгертті, білім берудің мазмұнын жаңартып, жаңа көзқарас, жаңаша қарым-қатынас қалыптастырды.

Адамзат тарихында ұлттық мүдде туралы мәселенің шешім таппауына байланысты мысалдар аз емес. «Ұлттық мүдде» санаты әлемнің барлық мемлекеттерінің қазіргі заманғы саяси және ғылыми салаларға мықтап енді. Дамуының дәрежесі мен сипатына қарамастан кез келген елдің белгілі бір баса назар аударатын ұлттық мүдделері бар. Олардың қатарына экономикалық мүдде кіретіні даусыз. Мемлекеттік-ұлттық мақсаттары нақты айқындалмаған халықтың болашағы жоспарсыз, шашыраңқы болуы мүмкін. Сол себепті, оған жат әлеуметтік-саяси құрылым күштеп таңылуы мүмкін. Тарихи тәжірибе көрсетіп отырғандай, нақты проблемаларды боямалау, мүмкін боларлық қателердің алдын алу, мемлекет ішінде қауіпсіздікті нығайту жөніндегі қажетті шараларды қолдану мен өткізуге кері әсерін тигізуі мүмкін. Осы мақаланы толық мәнді және жан-жақты ету үшін біз аса маңызды категория ретінде адамдардың оларды қоршаған әлемге белсенді қатынасын көрсететін «концепт» ұғымына соқпай өте алмаймыз. Зерттеудің мақсаты – Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік-құқықтық институт ретінде экономикалық қауіпсіздік ұғымын талдау болып табылады. Мақалада келесі әдістер қолданылды: қажеттілік салыстырмалы-құқықтық, жүйелік- құрылымдық, сонымен қатар жүйелік талдау әдісі. Қажеттілік, тұлғаның мүдделері әлеуметтік мемлекеттің мәнін зерттеуде - басты буындардың бірі болып табылады. Өйткені, құқықтық мемлекет өз нормаларында тұлғаның өмірдегі әлеуметтік мүдделерін сол қалпында білдіруі тиіс. Осы категориялар әлеуметтік әрекеттердің тікелей себептерін ашуы үшін жасалған, соның нәтижесінде қоғамдық өмірдің түрлі саласында өзгерістер мен толықтырулар болып тұрады. Әрбір елде мүдденің алатын орны ерекше. Мүдделер әртүрлі болып келеді. Әлеуметтік топ та, ұжым да, тұлға да өз қылықтарының, әрекеттерін өз мүдделерімен ұштастырады. Адам оны қоршаған ортаға қажетті мүдделерді анықтайтын өз мақсаты арқылы бірлесе іс-қимыл жасайды. Сондықтан әдеттегі сана деңгейінде адамдардың жеке іс қимылы мен қылықтарында, сондай- ақ жаппай тарихи оқиғалар мен құбылыстарда мүдденің үлкен мағынасы айқындалады. Осы мәселені егжей-тегжейлі қарастырып, оның негізгі принциптерін талдай отырып, біз экономикалық қызығушылық ұғымын анықтаймыз. Қазақстанның экономикалық қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында өзіндік ғылыми-техникалық дамуға, адами және табиғи ресурстарға сүйену, яғни отандық өндірушілердің пайдасына басқару туралы шешім қабылдау және экономиканың басым салаларына күрделі салымдарды қамтамасыз ету қажет.

Осы мақалада авторлар еңбек заңнамасын қолдану саласының ерекшеліктерін қарастырады. Авторлар еңбек заңнамасы нормаларының әртүрлі еңбек қатынастарына таралу дәрежесі әр түрлі екенін айтады. Осыған байланысты, еңбек заңнамасының қолданылу саласы, сондай-ақ азаматтардың әртүрлі санаттарының еңбек қатынастарын реттеу кезінде оны пайдалану шекаралары туралы мәселе өзекті болып отыр. Осы баптың мақсаты еңбек заңнамасын қолдану саласына байланысты проблемалар болып табылады. Бұл зерттеуде заң ғылымы мен еңбек құқығы ғылымында жалпы қабылданған әдістер қолданылды. Сонымен, Диалектикалық, жүйелік-құрылымдық, Тарихи әдістер, сондай-ақ салыстырмалы талдау әдісі сияқты жалпы ғылыми әдістер қолданылды. Арнайы құқықтық әдістердің ішінде ғылыми танымның ресми-құқықтық әдісін бөліп көрсету керек. Еңбек заңнамасының қолданылу аясы, ең алдымен, қоғамдық қатынастар шеңбері, белгілі бір аумақ, сондай – ақ оның нормалары қолданылатын субъектілер шеңбері болып табылады. Еңбек кодексі еңбек құқығын іске асыру жөніндегі барлық қатынастарды реттей алмайды. Бұл Қазақстан Республикасының Конституциясын реттеу саласы. Еңбек заңнамасы еңбек шартының негізінде туындайтын еңбек құқығын іске асыруға қатысты қатынастарды ғана реттей алады. Авторлар еңбек заңнамасы еңбек құқығының тақырыбын құрайтын еңбек қатынастарын ғана реттемейді деген қорытындыға келеді. Сондай-ақ, ол заңмен тікелей қарастырылған жағдайларда еңбек қатынастарының басқа да түрлерін реттейді. Бұл ретте еңбек заңнамасының күші еңбек қатынастарының басқа да түрлеріне тек арнаулы заңда айқындалған шектерде ғана қолданылатынын атап өту қажет. Еңбек заңнамасы жұмысты жеке тұлға орындаған жағдайларда қолданылмайды – кәсіпкерлік қызмет субъектісі дербес немесе жұмысты осы шаруашылықтағы жеке шаруа қожалығының мүшелері орындайды, сондай-ақ жеке тұлға акционерлік қоғамның Байқаушы кеңесі мүшесінің, шаруашылық қоғамның атқарушы органының, заңды тұлғалардың басқа да тиісті басқару органдарының міндеттерін орындаған жағдайларда, егер бұл міндеттер еңбек шартына қарағанда басқа негіздерде орындалса және жеке тұлға белгілі бір жұмысты Шарттың екінші тарапының пайдасына орындауды көздейтін азаматтық шарт бойынша міндеттерді орындаса.

Өнімнің нақты өзіндік құнын есептеу деректері өнеркәсіптік кәсіпорындардағы өндірісті басқаруда, кәсіпорын қабылдаған нормативтік өзіндік құнның сақталуын бақылау, еңбек пен материалдық ресурстардың шығындарын оңтайландыру жолдарын анықтау үшін кеңінен қолданылады. Нарықтық экономика жағдайындағы өнеркәсіптік кәсіпорынның қызметі шығындар деңгейіне байланысты: кірістілік пен табыстылық мөлшері, қызметінің экономикалық тиімділігі. Шығындарды есепке алу және өнімнің өзіндік құнын есептеу әдісін таңдау технология мен өндірісті ұйымдастыру ерекшеліктеріне, сондай-ақ кәсіпорынды басқару тиімділігінің талаптарына байланысты. Өнімнің өзіндік құнын есептеу кезінде бухгалтерлік ақпараттың қалыптасуын зерттеу, шығындар деңгейін алынған кірістермен салыстыру өндірістің экономикалық тиімділігін анықтауға мүмкіндік береді. Осы зерттеудің мақсаты – шығындарды төмендету бойынша шешім қабылдау үшін өнімнің өзіндік құнын есептеу кезінде есептік ақпаратты қалыптастыру проблемаларын анықтау болып табылады. Зерттеу мақсатын жүзеге асыру нәтижелерді визуализациялау үшін салыстырмалы талдау, синтез, графикалық әдіс әдістерін қолдануға ықпал етеді. Шығындарды есептеу кезінде нарық жағдайында шығындарды егжей-тегжейлі есепке алу және өнімнің өзіндік құнын есептеу қажеттілігі туындайтынына назар аударылады. Егер нарық жағдайында өнімнің бағасы сұраныс ретінде қалыптасатынын және сыртқы факторлар сұранысқа әсер ететінін ескерсек, онда әсер тек өзіндік құнға негізделген шығындарға ғана әсер етуі мүмкін. Тиімді басқару шешімдерін қабылдау үшін база бухгалтерлік ақпараттың қаншалықты сенімді және қаншалықты қалыптасқанына байланысты болады. Шығындар өнеркәсіптік кәсіпорындардың пайдасын негізгі шектеуші болып табылады, өйткені кез-келген кәсіпорын қызметінің негізгі стратегиялық мақсаты кірісті ұлғайту тетігі болып табылады. Осы мақсатты іске асыру мүмкіндіктері мынадай ішкі факторлармен шектеледі: шығындарды топтастырудың еңбек сыйымдылығы, технологиялық процестер, өнім сапасына әсері. Бастапқы құжаттардың, құжат айналымының деректеріне және шығындарды топтастыру тәртібіне негізделген ақпараттық жүйені жетілдіру қажет. Ұсынылып отырған шаралар басқарудың бақылау функциясын күшейтуге және соның салдарынан шығындарды тиімді басқаруға ықпал ететін болады.

Негізгі мәселе: Қазақстанда «Зияткерлік көлік жүйесін» құру жұмыстарының атқарылу барысы, жол шаруашылық саласын дамыту, жаңғырту баяндалады. Бірнеше көлік дәліздердің, жаңа жобалардың экономикалық, әлеуметтік тиімділігі талданды. Шетелдегі атаулы мемлекеттердің көлік дәлізі, логистикалық қызмет көрсету әдістері ұсынылды. Мақсаты: Елбасы Жолдауында халық тұрмысының барлық салаларын, соның ішінде Қазақстанның көлік саласын цифрландыру мәселелеріне айрықша мән берді. Қазіргі уақытта ҚР Инвестициялар және даму министрлігімен «Цифрлы Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы аясында «Зияткерлік көлік жүйесін» құру жөнінде жұмыстар атқарылып жатыр (ITS). ITS мақсаты – көлік процесінің қауіпсіздігі мен тиімділігін арттыруға бағытталған көлік инфрақұрылымын, көлік құрылғыларын және пайдаланушыларды заманауи ақпараттық-коммуникациялық технологиялармен жүйелік ықпалдастыру. Әдістері: Тұжырымдамада ITS құрамына 11 компонент кіретін болады. Соның бірі, негізгі автомобиль дәліздерінде орнатылатын арнайы автоматтандырылған өлшеу құралдары (ААӨҚ) болып табылады. Аталған құрылғы қозғалыстағы көліктерді түйіспесіз өлшеп, негізсіз тоқтатуларды алып тастамақ. Биыл ААӨҚ-ның 10 бірлігі іске қосылмақ, ал 2020 жылға қарай олардың санын 46 бірлікке дейін жеткізу жоспарланған. Сондай-ақ, жолдағы ахуал жайында жүргізушілерді ақпараттандыруға мүмкіндік беретін жол қозғалысымен басқару жүйесі, автожолдар бойында метеостанция желісі арқылы жүзеге асырылатын климаттық жағдайларды болжау және талдау жүйесі, бейне-мониторинг және жол жүру ережесін бұзуды анықтауға арналған арнайы бейне камералар желісі, республикалық автожолдар желісін күтіп-ұстауға кететін шығындарды жабатын ақылы автожол жүйелері, т.б енгізілмек. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Олар кезең-кезеңімен 2021 жылға дейін енгізілетін болады. Бұл жобаның жүзеге асырылуы жолдағы адам өлімін қысқартуға, транзиттік тасымал көлемі мен логистикалық қызмет көрсету жылдамдығын арттыруға, негізгі автодәліздерді толығымен өлшеу құралдарымен қамтуға және де жолдарда жүргізушілер үшін қолайлы жағдайлар жасауға мүмкіндік береді. Мұндай жүйелер Оңтүстік Кореяда, Жапонияда, Австралияда, Еуропада және АҚШ-та жұмыс жасауда екен.

Негізгі мәселе: білім беру мекемесін басқару жүйесінің маңызды элементтерінің бірі - білім беру бағдарламалары (ББ) бойынша кірістер мен шығыстарды есепке алу және білім беру және өзге де қызметтердің өзіндік құнын есептеу болып табылады. Заманауи білім беру мекемелерінің алдына білім беру қызметтерінің сапасын жақсарту және олардың тиімділігін арттыру міндеті қойылып отыр. Оны шешу үшін олардың қаржы-шаруашылық дербестігінің шекарасы кеңейтіледі. Қазіргі уақытта жоғары оқу орындары меншік нысанын өзгертуде және коммерциялық емес қоғамдар болуы мүмкін. Жоғары оқу орындарын қаржыландыру жүйесін өзгерту білім беру мекемесін басқарудың жаңа тетіктерін әзірлеуді көздейді. Бұл жағдайда жоғары оқу орнын тиімді басқару міндеттерін қамтамасыз етуге бағытталған білім беру мекемелерінде жаңа есепке алу жүйелерін құру және игеру сөзсіз болады. Ең алдымен, бұл басқару есебі жүйесіне қатысты. Көрсетілетін қызметтердің өзіндік құны – бұл ЖОО-ның білім беру және өзге де қызметтерді іске асыруға ақшалай нысандағы шығыстарының жиынтығы. Жоғары оқу орындарының қаржылық дербестігін кеңейту оларды басқару мақсатында жоғары оқу орнының кірістері мен шығыстары туралы сенімді ақпарат қалыптастыруды көздейді. Мақсаты: білім беру мекемелеріндегі кірістер мен шығыстарды есепке алу мәселелерін анықтау болып табылады. Әдістер: зерттеу мақсатын жүзеге асыру нәтижелерді визуализациялау үшін салыстырмалы талдау, синтез, графикалық әдістерін қолдануға ықпал етеді. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Білім беру мекемелерінде кірістер мен шығыстарды басқару есебінің жүйесін дамыту кірістер мен шығыстарды есепке алу әдістемесін дамытуды, кірістер мен шығыстарды басқару есептілігінің ерекшеліктерін айқындауды көздейтін ақпараттық-талдамалық қамтамасыз етудің тиімді жүйесін қалыптастыруға бағытталған. Білім беру мекемелері қызметінің ерекшелігін көрсететін, кірістердің негізгі көрсеткіштерін есептеуді, оларды шоттарда және басқару есебінің тіркелімдерінде көрсетуді біріктіретін және кірістер мен шығыстардың нақты көрсеткіштерін қалыптастыруға мүмкіндік беретін кірістерді есепке алу әдістемесі ұсынылған. Шығындарды басқару әдісі негізделген, оның аясында топтастырудың жіктеу белгілері ұсынылған. Шығыстарды есепке алу әдісі қызмет түрлері, қаржыландыру көздері, құрылымдық бөлімшелер, жекелеген бағдарламалар мен іс-шаралар бөлінісінде шығыстардың бағыттарын нақтылауға мүмкіндік береді.

Қазіргі экономика жағдайында бизнестің қауіпсіздігіне әсер ететін, бірақ компанияға қатысты сыртқы ресурстарға немесе мүмкіндіктерге қатысты маңызды факторлар пайда болады. Экономикалық ғылымдағы бұл ресурстар мен мүмкіндіктер макро-экономикалық (экономикалық өсу, инфляция, валюта бағамдары, мемлекеттік қолдау) және институционалдық параметрлермен (нормативтік-құқықтық база, транзакциялық шығындар) дәстүрлі түрде анықталды. Экономикалық кеңістіктің ерекшелігіне байланысты мүмкіндіктерді бағалау арқылы экономикалық кеңістік сапасы бизнестің экономикалық қауіпсіздігі тарапынан әсері аз зерттелген. Бұл жағдайда, экономикалық география саласындағы соңғы зерттеулерге сәйкес, экономикалық кеңістік бизнес агенттерінің қарқынды өзара әрекеттесуімен жергілікті нарықтарды құруға қабілетті құрылым құру алаңы ретінде әрекет етеді. Осы зерттеудің мақсаты - бірыңғай экономикалық кеңістікте іскерлік желілерді құру арқылы экономикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету болып табылады Зерттеу саласы экономикалық кеңістіктің сапасын анықтау үшін халықаралық практикада табысты пайдаланылатын экономикалық кеңістікті сипаттайтын көрсеткіштерге шоғырланған. Осы тәсілді іске асыру агломерация аймағын және ондағы іскерлік желілер кеңістігін анықтауға мүмкіндік беретін, алынған нәтижелерді визуалдауға арналған талдау, салыстыру, графикалық әдіс сияқты ғылыми зерттеудің дәстүрлі әдістерін пайдалануды талап етеді. Экономикалық кеңістікті бизнестің қауіпсіздігін арттыруда іскери желіні құруға қатысты қарастыру кезінде аймақтың экономикалық кеңістігінің сапасына назар аударылады. Экономикалық кеңістіктің сапасын бағалаудың ұсынылған әдістері белгілі бір кеңістікте іскери желілерді құру мүмкіндігін анықтау үшін белсенді қолданылады. Авторлар іскери желілер белгілі бір экономикалық кеңістікте бизнестің экономикалық қауіпсіздігін арттыруда шешуші рөл атқарады деген қорытындыға келді. Ұсынылатын шаралар кешені қосымша мүмкіндіктер береді және экономикалық кеңістіктің бизнес қауіпсіздігіне әсерін күшейтеді және барынша сыртқы қауіпсіздік аймағын құрады.

Негізгі мәселе: Қазақстандық өндіруші жалған кәсіпорындардың тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді отандық өндірушілер ретінде «бүркеніп», преференциялар алып, мемлекеттік қолдау шараларын пайдаланған, бұл ретте өндіріске арналған жабдықтардың жеткілікті саны болмай, мемлекеттік және өзге де сатып алуларда жеңіске жеткен кездегі жағдайларға бірнеше рет тап болды. Мақсаты: Мақала Қазақстан Республикасында индустриялық сертификатты қолданудың өзекті мәселелері және перспективаларын қарастыруға арналған. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік сатып алу саласының даму серпіні тауарлар, жұмыстар мен қызметтер өндірісінің жекелеген салаларына қойылатын нақты талаптарға байланысты қаралды. Мақала материалы бір саланың бәсекелес кәсіпорындары арасында адал бәсекелестікті қамтамасыз ету тұрғысынан маңызды болып табылады. Әдістері: талдау және дедукция. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Қазақстан Республикасы тәуелсіздігінің алғашқы жылдарынан бастап Стандарттау, сертификаттау және сапаны басқару жүйесіндегі өзгерістер кешені жүзеге асырылуда. Бұл өзгерістер көптеген жылдар бойы байқалып келді, олардың айқын мысалдары: техникалық реттеудің еуропалық моделін Қазақстан Республикасындағы экономикалық жағдайдың қазіргі заманғы болмысына қолдану, Кеден одағына кіру, Кеден одағының бірыңғай техникалық регламенттерін қабылдау, өнімдер мен қызметтердегі жергілікті қамтудың үлесін, сондай-ақ отандық өндірістердің әлеуетін айқындайтын жаңа нормативтік құжаттар мен нормативтік-құқықтық актілерді енгізу болып табылады. Осы өзгерістердің нәтижелері Қазақстан Республикасының Техникалық реттеу жүйесі экономиканы дамытудың пәрменді құралы болып табылатынын дәлелдеді. Тауарлар мен қызметтердің отандық өндірушілерін қолдау үшін енгізілетін жаңа қазақстандық нормативтік-құқықтық актілер мен нормативтік құжаттарды әзірлеу ескі жүйені қайта құруға және бұрынғыдан түбегейлі ерекшеленетін жаңасын құруға ықпал ететін болады. Мақалада индустриялық сертификаттау саласындағы проблемалық мәселелер, атап айтқанда: білікті кадрлардың жетіспеушілігі қарастырылды; осы салада жүргізілетін жұмыстар үшін баға белгілеудің реттелмеген жүйесі; индустриялық сертификаттау рәсімін жүргізудің күрделілігі; индустриялық сертификаттау тетігі процестерін автоматтандырудың болмауы. Индустриялық сертификаттау тәжірибесін талдай отырып, осы мақалада жоғарыда аталған проблемалық мәселелерді шешу бойынша ұсыныстар ұсынылған. Тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді отандық өндірушілердің тізілімін қалыптастыру және жүргізу, сондай-ақ индустриялық сертификатты беру қағидаларына өзгерістер мен толықтырулардың жаңа редакциясы, «Атамекен» Қазақстан Республикасының Ұлттық Кәсіпкерлер палатасы Төралқасының 28.12.2018 ж. № 28 шешімімен индустриялық сертификатты алу процесін қайта жаңарту қажет. Үрдіс неғұрлым ашық, түсінікті және тиімділігі жоғары болуы керек. Сондай-ақ, өзгерістер енгізіле отырып, жекелеген кәсіпорындардың Индустриялық сертификат алуына кедергі келтірген мәселелер шешілуге тиіс.

Мақалада ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін ерекше маңызы бар объектілер ретінде терроризмге осал объектілерді физикалық қорғау саласындағы қызметтерді ұсыну нарығында қалыптасқан жағдай талданады. Саланың дамуына кедергі болатын негізгі проблемалар: өмірлік циклдің барлық кезеңдерінде, жобадан бастап қолданыстан шығаруға дейінгі, тәуекелді бағалауды ескере 80 Инновациялық Еуразия университетінің Хабаршысы. 2021. № 2 ISSN 2709-3077 отырып, физикалық қорғаныс жүйелерін пайдаланудың барлық аспектілеріне қойылатын талаптарды белгілейтін кешенді нормативтік базаның болмауы; сектораралық өзара іс-қимылдың барлық аспектілері ескерілмейтін бақылау рәсімдерінің формальды сипаты; саланы тиімді реттеуді қамтамасыз ететін тәсілдерді әзірлеу процесіне білікті мамандардың аз тартылуы. Техникалық құралдардың дамуы және күрделенуімен қауіпсіздікті тәжірибелік тұрғыдан шындықтың басты критерийі ретінде қарастырған жөн. Физикалық қорғау жүйелері, басқа күрделі жүйелер сияқты, іске асырылған кезде тиімді тәсілдерді қажет етеді. Қазіргі жағдайдағы басты мақсат – террористік тұрғыдан осал объектілерді (бұдан әрі – ТТОО) қорғау саласындағы қызмет субъектілері арасындағы қатынастарды тиімді реттейтін мемлекеттік органдар мен кәсіби қоғамдастықтың өзара әрекеттесу моделін құру. Мақала авторлары нормативтік құқықтық базаны талдады. Саланың дамуына кедергі болатын жағдайлар анықталды. Мемлекеттік басқару жүйесін дамыту бағыттары бойынша Қазақстан Президентінің жолдауы да зерттелді. ТТОО қорғау саласындағы қызмет субъектілері арасындағы процестер мен байланыстарды модельдеу жүзеге асырылды. Қорғаныс жүйесін сапа көрсеткіштері бойынша бағалау критерийлерінің болмауына байланысты жеткіліксіз қорғаныс деңгейінің басты себебі ашылды. Бұған жүйелерге қойылатын талаптарды әзірлейтін және стандарттарды қолдануды ескермейтін техникалық мамандардың жеткіліксіз құзыреттілігі, сондай-ақ нарық субъектілерінің қызметін бақылауға кәсіби қоғамдастықтың жеткіліксіз араласуы ықпал етеді. Мақала авторлары ТТОО қорғаудың басқару жүйесінің моделін ұсынады, бұл процестердің сапасын жақсартады және кәсіби қоғамдастықты қосымша тарту және нормативтік құжаттарды әзірлеу арқылы нәтижені қамтамасыз етеді. Сонымен қатар, модель ел басшылығы белгілейтін мемлекеттік басқару жүйесінің даму барысына сәйкес келеді. ТТОО қорғауды басқару жүйесінің жаңа моделін енгізу бойынша бірқатар ұсыныстар жасалды. Модель мемлекеттік органдар мен кәсіби қоғамдастықтың өзара әрекеттесуін сипаттайды.

Білім берудің жаңартылған мазмұнына көшу жағдайында информатика бойынша электронды оқыту құралдарын әзірлеу және енгізу бұрынғыдан да өзекті болып отыр. Заманауи талаптарға толық сәйкес әзірленген электронды оқыту құралдарының жеткіліксіздігі, әзірлеушіден бағдарламалық құралдарды пайдалану бөлігінде әр түрлі деңгейдегі кәсіби дайындықты талап ететін, оларды жасау үшін бағдарламалық құралдар мен қабықтардың әртүрлілігі мұғалімдердің оқу процесіне авторлық электронды оқыту құралдарын әзірлеу және енгізу проблемасын егжей-тегжейлі қарастыру және талдау қажеттілігін тудырды. Мақалада электронды оқу құралдарын әзірлеуге арналған кейбір бағдарламалық құралдардың негізгі артықшылықтары мен кемшіліктері анықталған. Орта мектептерде электронды оқу құралдарын әзірлеу үшін қазіргі заманғы ең тиімді бағдарламалық құралдардың бірі ретінде «ArticulateStoryline» бағдарламасы бөлінді. Бағдарламалық құралдарды салыстырмалы талдау бірқатар критерийлер бойынша жүзеге асырылады: пайдаланудың қарапайымдылығы мен ыңғайлылығы, бағдарламада дайын шаблондардың болуы, қабаттармен жұмыс істеу мүмкіндігі, тест тапсырмаларын құру, дайын графикалық кескіндерді, бейне және дыбыстық файлдарды ендіру мүмкіндігі, бір слайдта көп беттік мәтінді орналастыру мүмкіндігі. «Articulate Storyline» бағдарламасының ерекшеліктері толығырақ ұсынылған. Бұл бағдарламалық құралды қарапайым қолданушы дайын шаблондарды қолдану арқылы да, кіріктірілген «JavaScript» бағдарламалау тілінің мүмкіндіктері арқылы алдыңғы қатарлы маман ретінде де пайдалану мүмкіндігі атап өтілді. Бағдарламаның мүмкіндіктері 4-сыныпқа арналған Информатика пәні бойынша электронды оқулықты әзірлеу мысалында ұсынылған. Бағдарламалық жасақтаманың мүмкіндіктерін іске асырудың нәтижесі «Articulate Storyline-нің» дайын кейіпкерлер жиынтығын пайдалану, масштабтау функциясы, бейне файлдарды енгізу, «Hotspot» және «sequencedrag-and-Drop» слайдтарын пайдалану арқылы ұйымдастырылған түрлі интерактивті тапсырмалар сияқты ерекшеліктерін көрсететін электронды оқулықтың дамуы болды. Электронды оқулық оқушылардың өзіндік танымдық белсенділігін, олардың оқуға деген ынтасының деңгейін арттыруды, өзін-өзі бақылауды қамтамасыз етеді.

Жемістер мен көкөністер көбінесе тамақтанар алдында мұқият өңдеусіз тұтынылады. Кейбір өсімдік өнімдері ұзақ сақтау мерзімін қамтамасыз ету үшін вакуумдық пакеттерге салынған, сонымен қатар өнімнің сапасы мен қауіпсіздігін сақтайды. Жемістер мен көкөністерде табиғи патогенді емес эпифитті микрофлора бар. Өсіру, жинау, тасымалдау және одан әрі әрекет ету кезінде оларды адам немесе жануарлардың патогендерімен бірнеше рет ластануы мүмкін. Жаңа піскен жеміс-жидек дақылдары бірқатар құжатталған тамақ ауруларының өршуіне қатысты болды. Бактериялар, вирустар және паразиттер тудыратын аурулардың өршуі эпидемиологиялық тұрғыдан көкөністер мен жемістердің кең спектрін тұтынумен байланысты болды. Біздің зерттеуіміздің мақсаты жеміс-жидек дақылдарының ластану қаупін және осы пісіп-жетілген мәселені шешу жолдарын, атап айтқанда көкөністер мен жемістердің табиғи емес патогендік микрофлорамен ластануын бағалау болып табылады.

Бүгінгі таңда қоғамдық санада инклюзия туралы пікір кез-келген балаға, бұзушылықтың түрі мен ауырлығына қарамастан, өзінің нормативтік дамып келе жатқан құрдастарымен бірге оқуға мүмкіндік беретін ең прогрессивті (интеграциямен салыстырғанда) тәсіл ретінде бекіп келеді. Мектеп тәжірибесіне инклюзивті тәсілдерді енгізуді Қазақстан Республикасының мемлекеттік білім беру саясатының басымдықтарының бірі деп атауға болады. Шынайы инклюзивті білім беру жоғары сапалы білімге тең қол жеткізуге мүмкіндігі бар балалардың заңмен кепілдендірілген құқығы мен оны жүзеге асырудағы нақты теңсіздік арасындағы қайшылықты шешуге мүмкіндік береді. Инклюзия стихиялық және стихиялық емес, жүйелі және мақсатты болуы керек. Сондықтан үздіксіз жалпы білім беру жүйесі аясында мүмкіндігі шектеулі баланы оқыту оңтайлы болып табылады. Бұл жүйені құру және оның тиімді жұмыс істеуі – инклюзивті білім беруді жүзеге асырудың негізгі тұлғасы болып табылатын – мұғалімсіз мүмкін емес. Ерекше білім беру қажеттіліктері бар ОБ балаларды инклюзивті білім беруде әлеуметтендіру үшін жоғары сапалы білімге тең қол жеткізу және мүмкіндігі шектеулі балалардың кепілдендірілген құқығы арасындағы қайшылықты негіздеу және ашу қажет. Зерттеу барысында инклюзивті білім беруде теориялық тұжырымдамаларды, мемлекеттік бағдарламаларды, заңнамалық актілерді қолдануда сипаттамалық, жүйелендіру және аналитикалық әдістер қолданылды. Зерттеу мақсатын жүзеге асыру бұзылыстың түрі мен ауырлығына қарамастан үйлесімді түрде дамып келе жатқан құрдастарымен бірге оқуға мүмкіндік беретін ОБ бар балалардың прогрессивті дамуы үшін оқу процесін сынып-сабақ ұйымдастырудың баламасын қолдануға ықпал етеді. Жоғарыда келтірілген педагогикалық бақылау осы зерттеудің практикалық нәтижесі болып табылады. Білім беру мекемелерінде мүмкіндігі шектеулі балаларға арналған оқу процесін сыныптық-сабақтық ұйымдастыру жүйесін дамыту инклюзивті білім беруді жан-жақты дамытуды қамтамасыз етудің тиімді жүйесін қалыптастыруға бағытталған.

Бұл ғылыми-тәжірибелік мақала Украинаның Львов қаласынан келген «Львов» кәсіби футбол клубының балалар мен жасөспірімдер футбол командасы ойыншысының ішкі әлемін дамыту жобасын құру үрдісін психологиялық-педагогикалық қамтамасыз етуге бағытталған және эксперимент нәтижелерін талдауға арналған. Студенттік психиканың дамуын жобалауда психологиялық-педагогикалық қолдаудың ерекшелігі – Мәскеу әдістемелік-педагогикалық үйірмесінің (ММПК) нұсқасында, адамның психикалық механизмдерінің қалыптасу жолын түсіндіретін сызбалық бейнелер мен субъективтілік пирамидасының тілін қолдана отырып, танымдық, эмоционалды және конативті процестердің бірлігінде, олардың даму деңгейінен бастап, рухани деңгейге дейін іс-әрекет теориясының парадигмасын қолдану. Мақаланың тағы бір ерекшелігі – әдістер мен әдістемелерді ұсыну оның жеке бөлігінде болмайды, бірақ футболда кәсібилендірудің акмеологиялық әлеуеті бар барлық кәсіби спортшылар үшін қалыптасатын даму жоспарын жобалау қадамдарын сипаттау процесінде жүргізіледі. Ол ойыншының жеке даму траекториясын құрудың 11 қадамы түрінде ұсынылған. Осы қадамдардың әрқайсысында жаттықтырушылар мен ойыншылардың ата-аналарымен, клуб өкілдерімен қатысуы маңызды, олардың өз тарапынан қажетті күш-жігердің көлемі мен сапасы бойынша өз компоненті бар. Мақалада ойыншыны дамытудың негізделген жоспарын құрудың 4 қадамының алғашқысы көрсетілген. Мысалы, ойыншылардың бірімен жұмыс қарастырылады. Дәл осы суреттің мазмұны өте демонстративті және көрнекі мысал болып табылады. Бұл басылымда оқушылардың дамуын басқару тақырыбын ашатын бірқатар мақалалар ұсынылады, олар ғылыми-теориялық және шолу жұмыстарын қамтиды. Келесі мақала дәл осы даму жоспарын жүзеге асырудың сәттілігін көрсету бөлігінде ұқсас түрде ұйымдастырылған 22 ойыншыдан тұратын команданың бірнеше ойыншыларының мысалында болады, яғни. футбол клубының Вестник Инновационного Евразийского университета. 2021. № 3 ISSN 2709-3077 33 жаттықтырушыларының ойлау, сенсорлық-мотивациялық және ерікті ерекшеліктерін дамытуды психологиялық-педагогикалық қолдауды ұйымдастырудың әдіснамалық критерийлерін қолдана отырып өткізіледі.

Мемлекеттік жоспарлау және Өңірлік даму жүйесінің ресми танылған мәселелерінің бірі – мемлекеттік органдар қызметін іске асырудың тиімділігі мен нәтижелілігін бағалау әдіснамасының жетілдірілмеуі болып табылады. Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігі мен жергілікті уәкілетті органдардың есептері тікелей нәтижелердің абсолютті және кейде салыстырмалы мәндерін береді. Іс жүзінде экономикалық, әлеуметтік тиімділікті бағалау және қоғамға әсерді бағалау жүргізілмейді. Осыған байланысты авторлар мемлекеттік Бағдарламалардың сапасын (тиімділігін) бағалаудың әдістемелік тәсілдерін әзірледі (Қазақстан Республикасының «Жұмыспен қамту жол картасы – 2020» бағдарламасы мысалында) өңірлік дамудың теориясы мен тәжірибесі үшін өзекті міндет болып табылады. Жұмыстың мақсаты -Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту саласындағы мемлекеттік бағдарламаларын іске асыру сапасын бағалаудың әдіснамалық негіздерін зерттеу болып табылады (Қазақстан Республикасының «Жұмыспен қамтудың жол картасы – 2020» бағдарламасының материалдары бойынша). Мақалада сапалық және сандық әдістердің бірлігін қамтамасыз ететін мәселелерді шешудің жүйелі тәсілі қолданылады: сапалы контент-талдау; ғылыми әдебиеттер мен заңнамалық базаны толығырақ шолуға негізделген зерттеу объектісін егжей-тегжейлі зерделеуге мүмкіндік беретін монографиялық әдіс; экономикалық-статистикалық зерттеу әдісі. Зерттеудің маңыздылығы-мемлекеттік басқару жүйесінде бағдарламаларды бағалауға әдіснамалық тәсілдердің анықталуында. Бағдарламаның бір қатысушысына үлестік шығындарды есептеу мен талдауды көздейтін экономикалық бағалау үшін «ЖҚЖК-2020» бағдарламасының бағыттары бойынша түпкілікті нәтижелерге қол жеткізуге арналған үлестік шығындардың мәндеріне динамикалық және салыстырмалы талдау жүргізу ұсынады. Бұл бағдарламаның жекелеген жобалары мен бағыттары динамикадағы шығындар бойынша салыстыруға және болашақта олардың негізсіз өсуіне әсер ететін факторларды анықтауға мүмкіндік береді. Ұсынылған көрсеткіштерді есептеу аймақтық бөлімде де маңызды, өйткені ол ұлттық мәндерден бір бағытта немесе басқа бағытта айтарлықтай ауытқитын аймақтарды көруге мүмкіндік береді.

Негізгі мәселе: ақша нарықтық экономикада үлкен рөл атқарады. Тауарлар мен қызметтер айналымын жүзеге асыратын ақшалай қаражаттың қозғалысы болмай нарық мүмкін емес. Ақша қозғалысы тауарларды сатуға, сондай-ақ қаржы нарығының қозғалысына қызмет етеді. Өнеркәсіптік кәсіпорынның ақша қаражаттары айналым активтерінің ажырамас бөлігі болып табылады. Ақша жеткізушілермен және мердігерлермен есеп айырысуды жүзеге асыру, бюджетке төлемдер жасау, қызметкерлерге жалақы, сыйлықақылар беру және төлемдердің басқа түрлерін жүзеге асыру үшін қажет. Ақшаны ұйымдастырудың мәні белгілі бір уақыт кезеңіндегі ақша ағындарын талдау нәтижелері мен бухгалтерлік есеп деректері негізінде шаруашылық жүргізуші субъектінің ақша ағындарын тиімді басқару болып табылады. Ақпараттық қамтамасыз ету-бұл өнеркәсіптік кәсіпорынның нақты жағдайын бағалауға және басқару шешімдерінің тиімділігін арттыруға ықпал ететін факторларды анықтауға мүмкіндік беретін ақпарат жүйесі және оны өңдеу әдістері. Мұндай жағдайларда ақшаны есепке алу және аудит үшін ақпараттық қолдауды жетілдіру сөзсіз болады. Мақсаты: ақпараттық қамтамасыз етуді жетілдіру жолымен өнеркәсіптік кәсіпорындардағы ақша қаражатын есепке алу және аудит мәселелерін анықтау болып табылады. Әдістері: зерттеу мақсатын жүзеге асыру нәтижелерді визуализациялау үшін салыстырмалы талдау, синтез, графикалық әдіс әдістерін қолдануға ықпал етеді. Нәтижелер және олардың маңызы: кез-келген кәсіпорын үшін өндіріс циклінің басында қаражат жеткілікті болуы керек, ал соңында олардың өсуі қамтамасыз етіледі. Мұндай іс жүргізу кезінде ақша қаражатының тұрақты айналымы қамтамасыз етіледі, ол кәсіпорынды ақша қаражатының ағынымен қамтамасыз етеді және негізгі қызмет арқылы жинақталатын ақша есебінен басқа салалардағы (инвестициялық немесе қаржылық) қызметті жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Нарықтық экономика жағдайында ақшаны шебер пайдалану кәсіпорынға қосымша табыс әкеледі деген қағидаттан бастау керек, сондықтан кәсіпорын пайда табу үшін уақытша бос ақшаны ұтымды инвестициялау туралы үнемі ойлануы керек. Авторлар қаржылық есептілік негізінде қызмет түрлері бойынша ақша қаражаттарының қозғалысына талдау жүргізді және ақша ағындарын басқаруды арттыруға бағытталған ақша қаражаттарын есепке алу және аудит мәселелерін шешу бойынша ұсыныстар әзірледі, бұл өнеркәсіптік кәсіпорынға белгіленген мақсаттар мен жоспарларға барынша қол жеткізуге мүмкіндік береді.

Мақалада графикалық файлдағы мәтіндік ақпаратты жасыру мәселелері қарастырылған. Мәтіндік ақпаратты кескін пикселдерінде жасыру формуласы ұсынылған. Құпия мәтінді кескіннің кездейсоқ пикселдеріне енгізу үшін стеганография схемасы жасалды. Кездейсоқ байттар бастапқы кескіннің пиксельдерінің әр жолына алдын-ала салынған. Жүргізілген операциялардың нәтижесінде кескін-кілт алынады. Мәтін кодтары берілген RGB арнасының кездейсоқ пиксель байтына салынған. Құпия хабарламаны қалыптастыру үшін ASCII код кестесінің таңбалары қолданылады. Python 3.5.2 бағдарламалау тілінде шифрлеу және шифрды шешудің демонстрациялық бағдарламалары жасалды. Шифрлеу кілті ретінде графикалық файл қолданылады. Мақаланың мақсаты – суреттегі кездейсоқ пикселдерге мәтіндік ақпаратты енгізу алгоритмін жасау. Ақпаратты графикалық суреттерде жасыру әдістерінің ішінде LSB әдісі кеңінен қолданылады. Ақпаратты жасыру, онда түстердің кодталуына жауап беретін сурет байттарындағы мағызды биттер құпия хабарламаның биттерімен ауыстырылады.Ақпаратты графикалық файлдарда жасыру әдістері мен арлгоритмдерді талдау жасырын ақпаратты анықтаудан қорғау денгейінің жоғарылауын көрсетті. Стеганографияның тағы бір танымал әдісі – деректердің жоғалуымен сығуды қолданатын деректер форматтарының ерекшеліктерін қолдану. Бұл әдіс (LSB әдісінен айырмашылығы) түрлендіруге және анықтауға көбірек төзімді, өйткені Сығылған кескіннің сапасын кең ауқымда өзгерту мүмкіндігі бар, бұл Вестник Инновационного Евразийского университета. 2021. № 3 ISSN 2709-3077 79 кіріктірілген ақпаратты табу мүмкін емес. Деректер ретінде кез-келген ақпаратты пайдалануға болады: мәтін, хабарлама, сурет және т. б. Ұсынылған стеганография сызбасын және құпия хабарламаның байттарын графикалық файлға енгізу алгоритмін қолдана отырып, жасырын ақпаратты анықтаудан қорғаныс айтарлықтай артады. Бұл стеганография сызбасының артықшылығы – шифрлеу үшін кескін қолданылады – кездейсоқ байттар алдын-ала салынған кілт. Сонымен қатар, контейнер кескінінің барлық пиксель биттері түс реңктерін көрсету үшін қолданылады.Сондай-ақ, дамыған стеганография сызбасы құпия ақпаратты жіберуге ғана емес, сонымен қатар кескінге сандық басып шығаруды немесе жасырын белгілерді қосуға мүмкіндік беретінін атап өтуге болады.

Қазіргі уақытта қауіпті өндірістік объектілердегі өнеркәсіптік қауіпсіздікке (ары қарай - ӨҚ) ерекше назар аударылуда. Себебі өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарын сақтаудың техногендік апаттарға әкелуі, апаттардың пайда болуымен тікелей байланысты, халықтың денсаулығы мен өміріне теріс әсер етеді. Кез келген басқа саладағыдай өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз етуде де мәселелер болады. Бұған бірнеше себептер бар: нормативтердің ғылыми-техникалық үрдістен артта қалуы, мемлекеттік уәкілетті органдардың айрықша құзыреті, тәуекелге бағдарланған тәсілдің болмауы. КСРО ыдырағаннан кейін Қазақстан Республикасындағы (бұдан әрі - ҚР) өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптары іс жүзінде өзгерген жоқ: нормативтік-құқықтық актілер бекітіледі және қолданысқа енгізіледі, одан кейін үнемі өзгертіледі және толықтырылады; шын мәнінде, уақыт шындығының ықпалын ескере отырып, КСРО нормативтері негізінде қайта өңделген ұлттық және халықаралық стандарттардың болуы еш өзгеріссіз қалған. Қолданыстағы стандарттар болашаққа, ғылыми-техникалық үрдіске, инновацияға бағдарланбаған деп қорытынды жасауға болады, сондықтан олар үнемі өзгеріске ұшырайды, осылайша қазіргі заман талап ететін қажетті талаптарға бейімделеді. Мемлекеттік реттеу өнеркәсіптік қауіпсіздіктің тиімді дамуына ықпал етпейді. Бұл мемлекеттің тек қадағалау функцияларын атқаратындығына байланысты (осылайша тек тәрбиелік сипатта болады), ал уәкілетті мемлекеттік органдар, сарапшылар ұйымдары, ғылыми ұйымдар, сынақ зертханалары арасында диалог жоқ. Егер Ресей Федерациясының (бұдан әрі – РФ) өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы тәжірибесін қарайтын болсақ, онда қандай да бір тәжірибені қабылдаудың мағынасы жоқ, өйткені: ҚР-мен ұқсас Нормативтік-құқықтық актілер және нормативтік-техникалық құжаттама (және олардың тұрақты серпіні), Еуразиялық экономикалық одақ шеңберінде РФ-мен ынтымақтастықты дамыту. Тиісінше, ҚР мен РФ-ға қарағанда реттеу мен қадағалаудың тиімділігіне байланысты Еуропа мен Америка Құрама Штаттарының өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы тәжірибесін қарау орынды. Бұл мақалада АҚШ пен Еуропалық Одақ елдеріндегі өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы халықаралық тәжірибе туралы ақпарат берілген. ҚР, РФ, АҚШ, Еуроодақ елдеріндегі өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы мемлекеттік реттеудің міндеттері егжей-тегжейлі сипатталған. Нормативтік-құқықтық актілер мен нормативтік-техникалық құжаттамаға талдау жүргізілді. Халықаралық тәжірибені талдау негізінде Қазақстан Республикасы үшін өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы мәселелердің шешімдері келтірілген. Осы мақаланың мақсаты ҚР-дағы өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы мәселені ашу. Өнеркәсіптік қауіпсіздікті тиімді қамтамасыз ету мақсатында ҚР алатын халықаралық тәжірибе. Өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы (АҚШ, Еуроодақ елдері, РФ) халықаралық тәжірибені: нормативтерді талдау; ӨБ қамтамасыз ету бойынша реттеу (бақылау-қадағалау функциялары) бөлігінде зерделеу. Осы мақала бойынша нәтижелер Қазақстан Республикасында өнеркәсіптік қауіпсіздікті тиімді қамтамасыз етуге кедергі келтіретін проблемаларды көрсетуге және оларды шешу жолдарын ұсынуға мүмкіндік береді.

Эмоционалды интеллект – бұл жеке тұлға пирамидасының өзіндік негізі. Бұл пирамиданың көлемі неғұрлым көп болса, адамның өміріне, басқа адамдардың өміріне және жалпы әлемге көбірек мүмкіндіктер мен әсер етуі мүмкін. Барлық төрт профиль бірдей перспективалы. Тиімді өмірлік стратегияны құру үшін сіз өзіңіздің күшті драйверлеріңізді түсініп, әлсіздерге назар аударуыңыз керек. IQ интеллект векторымен бірге эмоционалды интеллект «жасаушылардың» өмірлік стратегиясын қалыптастырады. Бұл адамның әлеуетін іске асыруға және өзін-өзі танудың жоғарғы деңгейіне жетуге көмектеседі. Мақсаты – эмоционалды зияткерлікті қалай дамыту туралы сұрақтың пайда болуын негіздеу. Эмоционалды реакциялар танымдық үрдістер мен ойлауға әсер етеді, өйткені оңтайлы толқындарға бейімделу және бейімделу арқылы ақпаратты адам жақсырақ қабылдайды. Авторлардың пайдаланған әртүрлі әдістері: генетикалық мазмұнды логиканың онтологиялық принципі, нысандардың нақты бейнелерін олардың дерексіз мәніне сүйене отырып түрлендіру әдісі. Ойлауды ынталандыру үшін эмоцияларды жақсы түсіну керек. Біздің зерттеуіміздің нәтижелері жоғары сынып оқушыларында (яғни менің құрдастарымда) эмоционалды зияткерлікті дамыту бойынша осы әдістер мен жаттығуларды енгізудің тиімділігін көрсетеді. Осылайша, теориялық дереккөздер мен өз зерттеулерінің талдауы эмоционалды зияткерлікті дамыту үшін жоғары сынып оқушыларында эмоционалды зияткерлікті дамытудың белсенді әдістерін кешенді қолдану арқылы эмоционалды интеллекттің танымдық, аффективті және мінез-құлық компоненттерін кезең-кезеңімен қалыптастыру қажет екенін көрсетті.

Нарықтық тұрақсыздық, коронавирус пандемиясы, Қазақстанда ресми артикуляцияланған ұлттық идеяның, ұлттық мүдделер мен идеологияның болмауы салдарынан, жеке, азаматтық және кәсіби өзін-өзі анықтаудың маңызды шарты ретінде жүйелі ойлаудың логикалық негізделген және келісілген координаттарының, гуманитарлық ойлаудың бір мәнді парадигмасының (талдамалық, педагогикалық, басқарушылық, экономикалық және т.б.) болмауы мәселесі айқын сезіледі. Мақсаты - жалпы логикалық координаттар мен қызметте қолданылатын көпмәнді гуманитарлық парадигманы қайта форматтау әдістерін негіздеу. Генетикалық мазмұнды логиканың онтологиялық принципі, нысандардың нақты бейнелерін олардың абстрактілі мәніне сүйене отырып түрлендіру әдісі, абстрактыдан нақты тұлғаға көшу әдісі, ойдың сызбалық бейнелерінің ойбағамдық тілі және іс-әрекеттің әдіснамалық теориясының тілі. Жалпыға ортақ қозғалыстың логикалық негізделген әмбебап абстрактілі-нақты координаттары келтірілген. Өмір мен қызмет әлеміне қатысты оларды координаттармен: «өмір деңгейі – қызметтің тиімділігі», немесе «қызметтің тиімділігі – уақыт» немесе «нәтижелер – шығындар», немесе «сапа – сан» және т.б. ойлау нақтылығы қозғалыс векторларын нақтыдан абстрактіге түсу логикасында, абстрактіден нақтыға көшуде, сондай-ақ олардың комбинациясында нақтылауға болады. Мысал ретінде көрсетілген әдістер мен жұптасқан диалектикалық категорияларды қолдана отырып, білім беру (кәсіпке дейінгі) қызметі мен кәсіби қызмет арасындағы сапалық айырмашылықтың сызбасы келтірілген. Білім беру қызметін кәсіби қызметке айналдырудың рубиконы ретінде қарастырылатын жүйелік нысанның функционалды моделінің сызбасы мен сипаттамасы келтірілген. Гуманитарлық пәндердің белгісіз, көпмәнді парадигмаларын функционалды-логикалық, көрінетін, конструктивті және бір мәнді парадигмаларға қайта форматтау үшін абстрактілі-нақты координаттарды, берілген әдістерді, сызбалық бейнелеу тілін және іс-әрекеттің әдіснамалық теориясының парадигмасын қолдану ұсынылады. Мысал ретінде қызметті дамытудың үлгілік бірлігі түсінігі келтіріледі. Көрінетін бір мәнді парадигма-бұл жоғары белгісіздік жағдайында адамның жеке, азаматтық және кәсіби өзін-өзі анықтауының қажетті, бірақ жеткіліксіз шарты. Жеткілікті алғышарт – субъектілердің өзін-өзі анықтауға, өзін-өзі ұйымдастыруға, өзін-өзі реттеуге және т.б. тиісті рефлексивті-ақыл-ой қабілеттерін игеруі.

Қазіргі уақытта экологиялық қауіпсіздік мәселелері қоғам алдында тұр. Өнеркәсіп жыл сайын дамып келеді. Осы сыни экономикалық жағдайда мұнай өнеркәсібі Әзірбайжандағы экономика секторы үшін стимулятор болып табылады. Өнеркәсіптің осы саласының даму деңгейі басқа себептерге байланысты да өзекті: Әзірбайжан экономикасының әлеуметтанулық, технологиялық және ерекшеліктері. Зиянды заттар мен энергияны өзіне шоғырландыра отырып, мұнай өңдеу жөніндегі өндірістік қызмет техногендік қауіптілік пен табиғи ортаның ластану көзі болып табылады. Тәуекелдерді басқару үрдісі негізінен үш кезеңнен тұрады - тәуекел қауіпсіздігін талдау, тәуекелдерді бағалау, ол тәуекелдің есептік және нақты деңгейлерін, қолайлы тәуекел деңгейлері деп аталатын және тиісті нормативтік актілер мен басқару шешімдерін қабылдау арқылы салыстырылады. Тәуекел мен қауіпсіздікті бағалау кезінде ескерілетін факторлардың бірі - қажетті шығындарды анықтау. Бұл шығындар тікелей төленетіндіктен, кәсіпорын оларды барынша азайтуға тырысады, бұл тәуекелдерді бағалаудың дәлдігін төмендетеді. Зерттеу мақсаттарының бірі - қажетті шығындардың оңтайлы мәнін анықтау. Әдіс неғұрлым сенімді болса, оны жүзеге асыру құны соғұрлым аз болады. Жұмыстың әдіснамалық негізі өнеркәсіптік кәсіпорындарда қауіпсіздікті қамтамасыз ету және қауіпті бағалау бойынша ғалым-экономистердің, математиктердің аталған мәселелер бойынша ғылыми еңбектер болды. Ұсынылған техниканы әзірлеу кезінде «Dow Chemical» фирмасы әзірлеген есептеу алгоритмдері қолданылды. Бұл компания шығындарды ескере отырып, апаттар статистикасы бойынша үлкен көлемде материал жинады. Алынған және эксперименттік тексерілген мәліметтер негізінде мұнай өңдеу кәсіпорындарының тәуекелін сапалы және сандық бағалау үшін индекстер жүйесі, әртүрлі көрсеткіштерді бағалау жасалды. Мұнай өңдеу кәсіпорындарының техногендік қауіптілігін талдау экологиялық және экономикалық шығындарды анықтауға және қолайлы қауіптің ұтымды мүмкіндіктерін таңдауға мүмкіндік береді. Тәуекел деңгейіне байланысты талап етілетін шығындар тәуекел себептерінің туындау ықтималдығын есептеу дәлдігін арттыру негізінде айқындалады. Мақалада тәуекелдің күтілетін деңгейі мен күтілетін экономикалық залалды анықтауға мүмкіндік беретін жеке технологиялық блоктарда мұнай өңдеу кезіндегі экономикалық шығындар арасындағы байланыс қарастырылады.

Қазіргі уақытта ауылдық аймақтарды дамытуда әлеуметтік-экономикалық және экологиялық сипаттағы түрлі мәселелер бар, олардың ішінде негізгілері: базалық қызметтерге қол жеткізу, көліктік байланыстың болмауы, тиісті емес әлеуметтік, тұрғын үй инфрақұрылымы және басқалар. Аумақтың тұрақты дамуына қол жеткізу кез-келген мемлекет үшін үлкен маңызға ие маңызды басымдықтардың бірі болып табылады. Тұрақты даму экономика, әлеуметтік сала және экология тұрғысынан үйлесімді даму деп түсіндіріледі. Сонымен бірге, егер ағымдағы жағдайға және олардың жұмыс істеуінің ұзақ мерзімді тұрақтылығына тікелей әсер етуі мүмкін көптеген факторлар мен жағдайлар ескерілмесе және мемлекет тарапынан түрлі саясатты іске асыру шеңберінде осы үрдістерге араласу жасалмаса, әлеуметтік-экономикалық және табиғи жүйелердің тұрақты дамуы мүмкін емес. Осыған байланысты осы зерттеудің мақсаты - тұрақты дамудың мақсаттары мен міндеттері контексінде елдің ауылдық өңірлерінің теңгерімді дамуын айқындайтын және ықпал ететін негізгі факторларды анықтау және зерделеу болып табылады. Ғылыми зерттеу жүргізу шеңберінде экономикалық танымның эмпирикалық әдістері, индукция және дедукция, синтез әдістері, сондай-ақ логикалық әдістер қолданылған. Ауылдық аумақтардың орнықты дамуының қалыптасуына әсер ететін маңызды факторларды жіктеу кезінде орнықты дамудың елеулі белгісін – қоғамдық дамудың экономикалық, әлеуметтік және экологиялық құрамдас бөліктерінің үйлесімді тіркесімін ескеру қажет. Осы зерттеудің логикасын ескере отырып, ауылдық аумақтардың тұрақты дамуына ықпал ететін факторлардың алуан түрлілігіне сүйене отырып, оларды жүйелеуі жүзеге асырылды.

Интерьерді безендіру әдістері, бұл интерьердің тұжырымдамалық идеясының бірегейлігі мен толықтығына ықпал ететін технологиялар ғана емес, сонымен қатар дизайн - Дизайн әдістері мен, атап айтқанда интерьерді безендіру әдістері мен шешілуі керек бірқатар сындарлы, технологиялық, эмоционалды, психологиялықжәнетіптімаркетингтікміндеттер. Осығанбайланысты зерттеу объектілері кеңістікті қабылдау принциптері, сәулет ортасын зерттеуді ынталандыратын факторлар, оны белгілі бір объектіге жататын элемент ретінде тану әдістері және сәулет объектісінің бейнесіне сәйкес келеді. Кез келген интерьер, бұл объектіні адаммен байланыстырудың өзіндік әдісі, оған дизайн-дизайнер дизайн кезеңінде модельдейтін әртүрлі тәсілдермен қол жеткізеді. Бұл мақалада университет объект ретінде қарастырылады және қажетті көркемдік бейнені қалыптастыру үшін дизайнердің концептуалды идеясын өнер объектісінде ашуға қабілетті материалдарды синтездеу мүмкіндіктері қарастырылады. Мақсаты – әртүрлі материалдардың үйлесімі интерьердің көркем-бейнелі міндеттерін сенімді түрде түсіндіруге мүмкіндік беретін әртүрлі объектілердің технологиялық және көркемдік ерекшеліктерін ашу мақсаты қойылды. Зерттеу міндеттерін іске асыру үшін ақпаратты жинау мен өңдеудің әртүрлі кезеңдерінде эксперименттер жүргізуге және осы мақалада келтірілген авторлық кестелерде, диаграммаларда және кластерлерде әртүрлі деректерді жіктеуге мүмкіндік беретін құрылымдық-логикалық әдістер қолданылды. Сонымен қатар, мақалада университетнақты дизайн нысаны ретінде қарастырылады және мақалада тұжырымдалған деректерді болашақта осындай оқу орындарының көркемдік бейнесі тұжырымдамасын қалыптастыру үшін әдістемелік материал ретінде пайдалануға болады. Осы зерттеудің нәтижесі интерьер дизайнында қолданылатын сәндік материалдардың жіктелуі, әртүрлі заттардың психоэмоционалды аспектілерін және олардың интерьердің көркемдік бейнесін қалыптастырудағы маңыздылығын талдауға мүмкіндік беретін әртүрлі объектілерді талдау және салыстырмалы сипаттамалары болды.

Аналық малды және одан да маңыздысы, оны өсіру кезеңінде ұтымды және дұрыс азықтандыру байқалса ғана, құстың генетикалық әлеуетінің дамуы, сондай-ақ жинау немесе одан әрі инкубациялау үшін жоғары сапалы жұмыртқалар алу мүмкін болады. Бұл кезеңде жоғары сапалы ақуызды қоректену маңызды орын алады, бұл құстың өнімділік деңгейін, тұрақты өсуін, ұрпақты болу қабілетін, сондай-ақ азықтандыру кезеңінде денсаулық жағдайын анықтайды. Негізгі қызметі сүтті және етті малдарды өсіруге бағытталған ауыл шаруашылығы жерлері үшін белок тапшылығы әрқашан өзекті мәселе болып қала береді. Осыған байланысты дәстүрлі емес протеиндік жемдерді пайдалануды іздеу бойынша зерттеулер қажет. Құстарды нәруыздық және аминқышқылды қоректену саласындағы қазіргі жетістері және оның түрлі ерекшеліктерін ескере отырып қорытындылайтын болсақ, өнеркәсіптік өндірісте азықтық қоспаларды ала отырып ең тиімді жолын табуға болады. Сипатталған зерттеулерге сүйене отырып жұмыртқа-ет бағытындағы тауықтардың рационында шаянтәрізділерден Artemiasalina жемдік қоспасын қолдану мүмкіндігін, оңтайлы дозасын тәжірибелік негіздеу мен тиімділігін зерттеуге бағытталған. Негізгі мақсаты – өнімділігінің жұмыртқа-ет бағытындағы тауықтардың рационында шаян тәрізділерден Artemia salina жемдік қоспасын қолдану мүмкіндігін, оптималды дозасын тәжірибелік негіздеу және тиімділігін зерттеу. Мақаланы жазу барысында қолданыланған әдістер: теориялық ақпаратты талдау және жалпылау. Бұл мақалада теориялық материалды талдау және жалпылау нәтижелері берілген. Теориялық маңыздылығы оның өзекті мәселелерді шешуге, отандық құс өнімдерінің тиімділігін, бәсекеге қабілеттілігін және сапасын арттыруға тікелей байланысты ғылыми-практикалық мәселелерге инвестициялануымен анықталады.

Мақалада бастауыш сынып оқушыларының ауызша және сөйлеу дағдыларын жетілдіру жолдары қарастырылған, онда оқушылардың коммуникативтік білім беру ортасында оқу үдерісінің басқа субъектілерімен оңтайлы өзара іс-әрекеттін ұйымдастыруға бағытталған интерактивті стратегиялар бірінші кезектегі рөлді атқарады. Қазіргі уақытта оқушылардың шет тіліндегі коммуникативтік құзыреттілігін дамыту әдістемесінің негізгі өлшемдері мен көрсеткіштері, интерактивті танымдық стратегияларды қолдану негізінде бастауыш сынып оқушыларына ағылшын тілін оқыту әдістері мен тәсілдері жүйесінің базистік негізі өзгерді. Авторлар интерактивті танымдық стратегияларды қолдана отырып, бастауыш сыныптарда ауызша сөйлеуді дамытудың негізгі құралы ретінде тиісті технологияның барлық кезеңдерінде дәйекті түрде жүзеге асырылатын рецептивті, өнімді және өнімді-шығармашылық сипаттағы жаттығулар жиынтығын атайды: мотивациялық-ынталандырушы, ақпараттық, аналитикалық, актуализация, өнімді, шығармашылық, аналитикалық және бағалау. Олардың бастауыш сынып оқушыларының тілдік құзіреттілігі мен шығармашылық қабілеттерін дамытуға әсері сипатталған. Авторлар мотивациялық-ынталандырушы, ақпараттық, аналитикалық кезеңдер, өзектендіру кезеңі, сондай-ақ өнімді, шығармашылық, аналитикалық және бағалау кезеңдері студенттерді ағылшын тіліндегі танымдық мәселелердің мазмұнын игеру бойынша бірлескен іс-шараларға тартуды қарастырады, кіші мектеп оқушыларының өзара әрекеттесудің қабылданған нормаларына сәйкес коммуникативті қарым-қатынас дағдыларын интернационалдануын болжайды, олардың тілдік және әлеуметтік-мәдени білімдерінің, іскерліктері мен дағдыларының деңгейіне сәйкес интерактивті танымдық стратегияларды қолдану негізінде бастауыш сыныптардағы ағылшын тілі сабақтарында ауызша сөйлеуді дамыту үдерісін ұйымдастыруға бағытталғандығын дәлелдейді. Интерактивті танымдық стратегиялар негізінде бастауыш сыныптарда ауызша сөйлеу дағдыларын дамытудағы әртүрлі тәсілдерді зерттеу, шет тілдік қарым-қатынасты оқытуда интерактивті танымдық стратегияларды практикалық қолданудың мақсаттары мен міндеттерін қолдана отырып, бастауыш сыныптарда ауызша сөйлеу құзыреттілігін қалыптастырудың әртүрлі кезеңдеріндегі тапсырмалар мен жаттығулар кешенін талдау, интерактивті танымдық стратегияларды қолдану негізінде бастауыш сыныптарда ауызша сөйлеуді дамытудың арнайы әдістемесін құру мен іске асырудағы әлеуметтік күтулер мен білім беру практикасының объективті қажеттілігі арасындағы қайшылықтар анықталады. Әдістері: зерттеу барысында сипаттау әдісі, жүйелеу, талдау, түсіндіру әдістері қолданылды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: мақала авторлары интерактивті танымдық стратегияларды қолдана отырып, бастауыш сынып оқушыларының ауызша сөйлеу дағдылары мен қабілеттерін жан-жақты дамыту үшін шет тіліндегі коммуникативті іс-әрекетті жобалау, зерттеу, музыка, бейнелеу, пәндік, әдеби және шығармашылық жағынан біріктірудің маңызы зор екенін көрсетеді. Интерактивті танымдық стратегиялар (мақсаты, міндеттері, тәсілдері, принциптері, мазмұны, технологиясы, құралдары, тиімділік өлшемдері, іске асыру шарттары) негізінде бастауыш сыныптарда ауызша сөйлеу дағдылары мен іскерліктерін дамыту бойынша әзірленген оқыту моделі бастауыш сынып оқушыларының шет тілін меңгеру үдерісінде коммуникативтік біліктер мен тілдік құзыреттіліктерді дамытуға ықпал етеді.

Негізгі мәселе: Мақалада қазіргі заманғы бағалау технологияларын тәжірибеге белсенді енгізу арқылы ағылшын тілі сабақтарында білімді бағалау жүйесінің тиімділігін арттыру мәселесі қарастырылады. Бағалау кезеңінің білім беру жүйесіндегі негіз қалаушы ретіндегі маңыздылығына баса назар аударылады. Қазіргі кезде мектеп оқушыларының білімін бағалау мәселесі ең көп талқыланатын аса өзекті тақырып болып саналады. Критериалды бағалау кезінде оқушының үлгерімі алдын-ала анықталған бағалау критерийлерінің жиынтығына сәйкес бағаланады. Білім деңгейі бірдей, ал оқу қызметіне деген көзқарас әртүрлі. Мақсаты: Шет тілі сабақтарындағы оқушылардың жетістіктерін бағалаудың формалары мен әдістерін оқушының өзін-өзі бағалауы мен өзара бағалауын дамыту құралы ретінде, шет тілін үйренуге ынталандыру факторы ретінде қарастыру және талдау. Әдістері: Бағалау әдісі оқушылардың үлгерімін диагностикалау әдісі ғана емес, сонымен бірге жалпы білім беру сапасын арттырудың тиімді құралы екенін баса айтылады. Осыған орай мақала авторы ағылшын тілі оқытушысының танымал әрі ғылыми негізделген бағалау жүйелерін белсенді қолданысқа енгізуі арқылы баланың шет тілін үйренуін тиімді жолға қою мүмкіндігін атап өтеді. Сонымен қатар, сабақты ұйымдастырудың бұл тәсілі оқушылардың педагогикалық ықпал ету объектісі ретіндегі белсенділігін арттыруға мүмкіндік беретіндігі айтылады. Бұдан басқа мақалада критериалды бағалаудың қалыптастырушы бағалау, жиынтық бағалау, диагностикалық бағалау және кері байланыс сияқты түрлері жан-жақты қарастырылады. Әрбір тәсілдің оқу үрдісіндегі маңызы мен ерекшелігі сипатталады. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Бұл қазіргі мектепте шет тілін үйренуге ынталандыру факторы ретінде өзін-өзі бағалауды, өзара бағалауды дамыту құралы ретінде оқушының оқу жетістіктерін бағалау әдістерін қолдану факторлары мен жағдайларын жалпылауға байланысты. Қазіргі уақытта мектептердегі бағалау жүйесін жан-жақты жетілдіру қажет. Тек қана мектептерде ғана емес, сонымен қатар ЖОО-да қолданыстағы бағалау жүйесін жетілдіру керек деп пайымдалады. Жалпы мектептердегі оқытушыларды бағалау жүйесіне қатысты келесі талаптар заңдылыққа айналуы қажет:- оқушының қаншалықты табысты оқып, білім алып жатқанын анықтауға мүмкіндігінің болуы;- оқушының тәжірибелік дағдыларды қаншалықты игергенін анықтай алу мүмкіндігі;

Негізгі мәселе: Денсаулық сақтау мекемелерін басқарудың ерекшелігі: денсаулық сақтау - бұл басқа қызмет түрлерінен айтарлықтай өзгеше қызметтің ерекше саласы. Халықтың денсаулығын қорғау саласындағы аса маңызды басқарушылық міндеттердің бірі - мынадай нысаналы бағдарларға қол жеткізу болып табылады: медициналық қызметтер нарығында тез өсіп келе жатқан бәсекелестіктегі денсаулық сақтаудың шектеулі қаржылық, материалдық, еңбек және өзге де ресурстарын тиімді пайдалану есебінен медициналық көмектің сапасы мен қолжетімділігін арттыру. Мақсаты: денсаулық сақтау саласындағы менеджменттің отандық және шетелдік тәжірибесін қарастыру және қорытындылау. Мақалада соңғы жылдары отандық денсаулық сақтау жүйесінде болып жатқан елеулі институционалдық өзгерістер мемлекеттік кепілдіктер бағдарламасын іске асыру кезінде медициналық қызметтердің сапасын арттыруға, медициналық көмекті қаржыландырудың бір арналы моделіне көшуге, нәтижеге бағдарланған бюджеттеу қағидаттарын енгізуге, қоғамдық маңызы бар қызметтер көрсететін әлеуметтік бағдарланған ұйымдардың қызметіне бағытталғаны атап өтілген. Жоғарыда аталған жаңалықтарды іс жүзінде іске асыру басым бағыттары үздік әлемдік практикаға сәйкес келетін денсаулық сақтау саласындағы басқару тұжырымдамасын қайта қарауды талап етеді. Ұлт денсаулығын сақтау - денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік реттеудің стратегиялық бағдары болып табылады. Әдістері: мақала жазу кезінде дәстүрлі әдістер (салыстыру, сипаттау, өлшеу), зерттеудің жалпы логикалық әдістері мен тәсілдері (талдау, жалпылау және т.б.) қолданылды. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: мақалада нарықтық жағдайларда денсаулық сақтау менеджменті жүйесінің негізгі теориялық негіздері мен ұйымдастырушылық-экономикалық механизмдері қарастырылған. Автор тиімді Денсаулық сақтау реформасының барлық ерте кезеңдерінде әлеуметтік-саяси жағдайды тұрақтандырудың маңызды факторы екенін айтады. Сондықтан өтпелі кезеңдегі денсаулық сақтаудағы экономикалық қатынастарды, Денсаулық сақтау мекемелерін басқарудағы инновациялық саясаттың рөлін зерттеу өзекті бола түседі. Бұл ретте денсаулық сақтау мекемелерінің жұмыс істеу тиімділігі мәселелері ерекше маңызға ие болуда, олар сайып келгенде ғылыми - техникалық прогрестің жетістіктерін, жаңа медициналық технологияларды пайдалана отырып, өндіргіш күштердің прогрессивті дамуы үшін әлеуметтік - экономикалық, ғылыми - техникалық және ұйымдық - шаруашылық алғышарттарын құрумен айқындалады.

Мақалада мемлекеттік органдардың азаматтар мен ұйымдарға қызмет көрсету сапасын жақсартуға және мерзімдерін қысқартуға, ақпараттық базаларға қолжетімділікті қамтамасыз етуге бағытталған жер қатынастары жүйесін автоматтандырудың шетелдік тәжірибесі қарастырылды, бұл жер ресурстарын тиімді пайдалану мақсатында тиімді мемлекеттік шешімдерді әзірлеуге оң әсер етеді, сондай-ақ қоғамдық әл-ауқатты арттырады. Қазақстанда жер-кадастрлық ақпаратты электрондық тасығыштарға аудару жалғасуда, жер кадастрының автоматтандырылған ақпараттық жүйесі жетілдірілуде. Жер учаскелеріне құқықтарды кейінгі мемлекеттік тіркеуден өткізу және Мемлекеттік кірістер комитетінің аумақтық органдарына мәліметтерді беру үшін, жер учаскелерін және олармен тығыз байланысты жылжымайтын мүлік объектілерін сәйкестендіру және дараландыру, барлық қағидалар мен технологиялар бойынша жер учаскелерін мемлекеттік кадастрлық есепке алудың бірыңғай тетігін құру өзекті міндет болып қала береді. Ресми жер ақпараттық жүйелерін дамыту арқылы жер қатынастары жүйесінде мемлекеттік қызмет көрсету саласында дамыған елдердің тәжірибесін зерделеу қажет. Мақалада абстрактіден нақты, синтездеу және теориялық жалпылау, индукция, шегеру және жүйелік талдауға дейінгі жалпы ғылыми әдістер қолданылды. Дамыған елдердің зерделенген тәжірибесі негізінде тиісті қорытындылар мен ұсыныстар жасалды: Ақпараттық технологиялар пайдалы құрал болып табылады, мемлекеттік пен жеке секторлардағы бюрократияны, артта қалушылықты, оқшаулануды, монополистік практиканы және тиімсіздікті еңсеруге көмектесе алады; мемлекеттік органдардың міндеттерін кең спектрін шешуге мүмкіндік беретін географиялық ақпараттық жүйелерді (ГАЖ) тиімді реттеу мақсатында пайдалануы, сондай-ақ қазіргі заманғы ақпараттық технологияларды қолдану мемлекеттік органдар қызметінің мемлекеттік бақылаудың сапалы жаңа деңгейіне өтуіне ықпал етеді, бұл елдің жер қоры және жылжымайтын мүлік нысандары туралы ақпараттың толық ашықтығын, сондай-ақ оның халық үшін қолжетімділігін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Ақпараттық және коммуникациялық технологияларды қолдана отырып, жер қатынастары саласында мемлекеттік қызметтер көрсету бизнестегі кіріс тосқауылдары мен транзакциялық шығындарды азайтады, бәсекелестікті арттырады және осы саладағы тетіктерді жақсартады.

Салық жүйесі мемлекеттік саясаттың экономикалық бағытының ажырамас саласы ретінде әлеуметтік-экономикалық дамудағы мемлекеттік саясатының Салық жүйесі мемлекеттік саясаттың экономикалық бағытының ажырамас саласы ретінде әр түрлі деңгейдегі бюджеттерге салық түсімінің жеткілікті көлемін қамтамасыз етуге ықпал ететін әлеуметтік-экономикалық дамудың мемлекеттік саясатының негізгі векторларымен тікелей байланысты болатын құрылыс пен дамуды дереу талап етеді. Әлемнің көптеген елдерінде COVID-19 пандемиясы мемлекеттік қаржының айтарлықтай нашарлауына әкелді. Ұстап қалу шаралары, мемлекеттік шығыстардың ұлғаюы және салық түсімдерінің төмендеуі бюджет тапшылығы мен мемлекеттік қарыздың өсуіне әкелді, ол ЖІӨ-нің пайызында соңғы бірнеше онжылдықта ең жоғары деңгейге жетті. Мемлекеттік қаржыны қалпына келтіру барлық елдер үшін алдағы көптеген жылдарға басымдық мақсат болып табылады. Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасында өңірдегі макроэкономикалық ахуалдың даму үрдістерін, сондай-ақ қаржы ағындарының қолданыстағы құрылымының салалық және өңірлік факторларының салық базасының жай-күйіне және оны дамыту перспективаларына әсерін айқындайтын көрсеткіштер жүйесі негізін құруға тиіс бірыңғай құжат әзірлеу қажеттілігі туындады. Мақаланың мақсаты – қазіргі жағдайда аймақтың салықтық әлеуетін бағалаудағы салық паспортының рөлін негіздеу. Өңірдің салық паспортын өңірдің қолданыстағы салық базасын, салық жүктемесінің деңгейін серпінде, салалар бойынша жекелеген салық түрлері бөлінісінде бағалауға мүмкіндік беретін құжат ретінде қарау, сондай-ақ қолданыстағы заңнама шарттарында да, оның ықтимал өзгеруін ескере отырып, салықтар мен алымдардың перспективаға түсу болжамын әзірлеу қажет. Мақала жазу кезінде танымның диалектикалық әдісі, ғылыми жалпылау және жіктеу әдістері, жүйелік және салыстырмалы талдау әдісі қолданылды. Салық паспорттарын енгізу нарықтық жағдайларға және экономиканы жандандыру ауқымына сәйкес келетін салық жинаудың сапалы жаңа жүйесінің басталуын білдіретін болады, салық қызметі міндеттерінің өзгеруіне ықпал ететін болады (орта мерзімді болашақта салық түсімдерінің көлемін болжау, әлеуметтік бағдарламаларға зиян келтірместен бизнестің дамуына ықпал ететін салық салу саласындағы жаңа тұжырымдамаларды әзірлеу, сыртқы экономикалық қызмет саласындағы протекционистік саясатты қамтамасыз ету үшін салық бағдарламаларын негіздеу қажет болады.

Негізгі мәселе: Әлеуметтік саясатты жүзеге асыру барысында шет елдерде ең көп таралған тәжірибе – әлеуметтік қызмет алушыларға қызмет құнының бір бөлігін төлеу. Бірақ, мұндай шешім кейбір күмәнді тудырады. Өйткені, бұл қызметтер өздеріне қамқорлық жасай алмайтын және әдетте, ақша таба алмайтын қоғам мүшелеріне арналған. Екінші жағынан, шығындарды мемлекет тарапына һтелген жағдайда, шамадан тыс тұтыну қаупі бар. Әлеуметтік күтім қызметін алушының әлеуметтік қызмет көрсету шығындарына қандай дәрежеде қатысуы туралы шешім көптеген жағдайларға байланысты: елдегі әлеуметтік әділеттілік критерийлері мен әлеуметтік әділеттілік туралы идеялар (мысалы, ақы төленбейтін әлеуметтік күтім қызметтерін барлығына немесе тек аз қамтылғандарға беру керек пе деген қоғамдық пікір), әлеуметтік қамқорлыққа мұқтаж адамдар тобынан (әлеуметтік қауіп-қатер тобындағы балаларға, әсіресе мүгедектіктің ауыр түрлерімен ауыратын адамдарға әлеуметтік қамқорлық қызметтері, әдетте, тегін), тегін әлеуметтік қызметтерді және т.б. мемлекеттің экономикалық қабілетіне орай ұсынылады. Мақсаты: Қазіргі жағдайда әлеуметтік қызмет көрсетудің оңтайлы шетелдік тәжірибені зерттеу. Мемлекеттің әлеуметтік саясатты іске асырудағы үстем орган ретіндегі рөлін айқындау. Әдістер: Зерттеу жүйелі тәсіл принциптеріне негізделген. Сондай-ақ, мақала жазу кезінде танымның диалектикалық әдісі, ғылыми жалпылау және жіктелім әдістері, салыстырмалы талдау әдісі қолданылды. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Әлеуметтік қызметтерді ұсыну кезінде шетелдік тәжірибенің негізгі мақсаттары мен міндеттерін айқындауды ескере отырып жүйелеу және қорыту, соңғы екі онжылдықта дамыған елдерде әлеуметтік қорғау саласында болып жатқан өзгерістер нарықтық қатынастардың үстемдігіне негізделген әлеуметтік көмекті ұйымдастыру моделі көптеген елдерде жұмыс істейтінін көрсетеді. Иерархиялық модель шеңберінде әлеуметтік қызметтерді ұйымдастыру жауапкершілік пен мемлекеттік функцияларды тіке бөлуге негізделген, ал мемлекет әлеуметтік қызмет көрсетуге және мемлекеттік немесе мемлекеттік емес күтім мекемелерін қаржыландыру кезінде монополиялық құқыққа ие. Алайда, соңғы онжылдықта әлеуметтік көмек қызметтері нарық қатысушыларынан сатып алынды және мемлекет емес, әлеуметтік көмекке мұқтаж адам қаржыландырды. Алайда, мұндай нарық таза емес, өйткені мемлекет қызметтерді сатып алуға да, бағаға да қатысады.

Негізгі мәселе: жоғары оқу орнында (ЖОО) корпоративтік басқаруды қалыптастыру процесі ұзақ мерзімді терең сипатқа ие және жоғары білімнің жұмыс істеу тетіктеріне ғана емес, сонымен бірге жеке сектормен тығыз байланыс пен ынтымақтастыққа да қатысты. Ол корпоративті экономиканың, мәдениеттің және практиканың университет өміріне елеулі енуімен сипатталады. Корпоративтік басқару процестері жоғары оқу орындарының сыртқы және ішкі ортасына әсер етеді. Мақсаты: Жоғары оқуорындарында корпоративтік басқаруды қалыптастырудың ұйымдастырушылық-экономикалық негіздерін қарау. Мақалада «Астана» медицина университеті» КеАҚ мысалында ҚР жоғары оқу орындарында корпоративтік басқаруды дамыту ерекшеліктері қарастырылған. Жоғары оқу орнының басқарудың корпоративтік қағидаттарына көшуінің негізгі шарты оның дербестігінің жоғары дәрежесі болып табылады, онда ресурстарға билік ету еркіндігі ұлғаяды және клиентке бағдарланған тәсілдемені іске асыру жолындағы кедергілер жойылады. Сонымен қатар, басқарудың басты қағидаты – жеке білім беру траекторияларына бағдарлану, корпоративтік тапсырысқа арналған оқу жоспарларымен бағдарламаларын әзірлеу, құзыреттілік тәсілді іске асыру, еңбек нарығындағы өзгерістерге ден қоюдың икемділігі мен жылдамдығын арттыру . Әдістері: мақала жазу кезінде экономикалық және логикалық талдау әдістері, жүйелік тәсіл, аналогия әдісі, жалпылау әдістері, сараптамалық бағалау әдісі және т.б. қолданылды, осы проблема бойынша қолданбалы зерттеулер, сондай-ақ «Астана» медицина университеті» КеАҚ практикалық тәжірибесі қолданылды. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: мақалада тұтастай алғанда жоғары білім беру саласында және жоғары кәсіптік білім берудің жекелеген мекемелерінде корпоративтік басқаруды қалыптастыру процесінде туындайтын ұйымдастырушылық -экономикалық қатынастардың жиынтығы қарастырылады. Автор басқарудың корпоративтік қағидаттары негізінде жұмыс істейтін жоғары оқу орындары елдің жоғары кәсіптік білім беру жүйесінің құрамдас бөлігі бола отырып, білім, Мемлекет және бизнес мүдделерін ескере отырып, білім экономикасы дәуіріндегі ұзақ мерзімді өсу қажеттіліктеріне сәйкес келуі керек дейді.

Заманауи ұйымдастыруда үдемелі дамытуды басқару проблемаларының бірі - оның кадрлық әлеуетінің тиімділігі мәселесі. Бұл мәселені мемлекет деңгейінде де, аймақтар деңгейінде де көбінесе, жас мамандарды даярлау сапасының, еңбек нарығын тиімсіз реттеу сұрақтарының салғырттығына әкеліп тірейді. Ұйымдастырудағы бұл сыртқы факторлар, күмәнсіз, оның қызметіне әсер етеді, бірақ қазіргі уақытта мемлекет пен бизнес қауымдастық бұл мәселені шешу құралдарын қалыптастырды. Алайда қызметкерлерді басқару саласында компанияның мақсаттарымен, міндеттерімен, стратегиясымен үйлесім, кадр саясатында нақты келісім мен тұрақтылық, белгілі бағыт жоқтығымен алғышартталған бірқатар ішкі мәселелер бар. Тек осы жағдайда ғана кадрлық стратегия мен кадр саясаты компанияны дамыту жолында қойылған стратегиялық мақсаттар тұрғысынан қызметкерлерді басқарудың тиімді құралы бола алады. Мақсаты - бірқатар қазақстандық компаниялардың кадр саясатының мазмұнын қарастырып, салыстырмалы талдау жүргізу, компанияның негізгі стратегиясы мен кадр саясатының өзара байланысына және келісімділігіне талдау жүрігізу. Мақаланы дайындау және онда зерттелген мәселені негіздеу кезінде анализ, салыстыру, сипаттау, жалпылау, негіздеу және т.б. дәстүрлі әдістер қолданылды. Қазақстан Республикасының ірі компанияларының материалдары бойынша авторлар мақалада кадрлық стратегия мен кадр саясатының мазмұнын отандық жұмыс берушілердің адам ресурстарын басқару мәселелеріне келгенде ескеретін негізгі факторлары ретінде зерттеп, сәйкестендірді. Талдау Қазақстан Республикасы ұйымдарының кадрлық потенциалды қалыптастыру және дамыту мәселелеріне келгенде қолданатын тәсілдерінің көп векторлы екенін көрсетті. Қазақстан компанияларының кадр саясаты осы уақытқа дейін де жағдайлық сипатқа ие болғанын және қазір де жағдайлық сипатқа ие екені анық. Бұл нарық конъюнктурасының динамикасымен және оларды дамыту мақсаттары мен міндеттерінің динамикасымен байланысты кадрлық мәселелерді шешу қажеттілігімен алғышартталған. Авторлар қызметкерлерді басқару тиімділігі және ұйымның кадр саясатының тиімділігі ұйымдағы адам ресурстарының рөлі мен маңызын анық түсінуді талап етеді. Объективті түрде бұл түсінік меншік формасы, салалық ерекшелік, өндіріс масштабы, пайдаланылатын технологиялар мен ұйым өткізетін өнім немесе қызмет нарығының динамика деңгейі сияқты факторлар бойынша анықталатын болады. Бұл түсініктің ұйымның кадрлық стратегиясы мен кадр саясатында көрініс тапқаны және оның нарықтық даму стратегиясымен үйлескені өте маңызды.

Медициналық қызмет көрсету маркетингі немесе медициналық ұйымдардың маркетингі - маркетингтің ең күрделі түрлерінің бірі. Бұл бірқатар себептерге байланысты. Ең алдымен, медициналық қызметтер адамның ең басты құндылығы - оның өмірі мен денсаулығын сақтаумен байланысты. Тағы бір себеп – бюджеттен тыс қаржыландыру көздерін іздеуге мәжбүр ететін бюджет қаражатының шектеулі болуы. Бұл ретте ұзақ уақыт бойы тегін медициналық көмек алатын Қазақстан халқының ақылы медицинаны қабылдамайтынын және халықтың негізгі бөлігінің төлем қабілеттілігі төмен екенін ескеру қажет. Осылайша, медициналық қызметтер нарығын маркетингтік зерттеу ақысыз және ақылы медицинаның арақатынасының нақты тенденциясын, тұтынушылардың медициналық қызмет көрсету сапасына қанағаттануын, әртүрлі аймақтардағы сұраныстың ерекшеліктерін және демографиялық және психо-графикалық сипаттамалары бойынша әр түрлі топтарды анықтауға арналған. Авторлардың анықтағаны – қазіргі заманғы үрдістерді анықтау және ұлттық нарықта коммерциялық емес ұйымдардың жұмыс істеуінің экономикалық негіздерін анықтауға және нығайтуға мүмкіндік беретін медициналық қызметтердің өңірлік нарығында маркетингті дамыту стратегияларын қалыптастыру. Зерттеу маркетингтік зерттеудің дәстүрлі әдістерін қолдана отырып жүргізілді: сапалық: терең сұхбат, фокус-топтар; сандық: сауалнама, сондай-ақ экономикалық талдау әдістері: салыстырмалы, графикалық және сценарийлік жоспарлау. Денсаулық сақтаудағы маркетингтің мәні қаралды, маркетингтік зерттеудің ерекшеліктері ескерілді; Павлодар облысының медициналық қызметтер нарығы талданды және бағаланды және оны жетілдіру жолдары ұсынылды. Зерттеу нәтижелері Қазақстан Республикасындағы медициналық ұйымдардың қызметін одан әрі жетілдіру мақсатында іс-шараларды әзірлеу үшін пайдалы болуы мүмкін.

Сапасыз ластанған ауыз суды пайдалануға байланысты өлім мен аурулардың саны тез өсуде. Судағы химиялық және микробиологиялық ластану деңгейінің жоғарылау себептері ескірген тазарту қондырғылары, ескі құбырлар және хлормен зарарсыздандыру болып табылады. Мақалада адам денсаулығын сақтаудың басты мақсаты ретінде судың сапасын қамтамасыз ету талданады. Павлодар қаласының ауыз суының ластану деңгейіне статистикалық талдау жүргізілді. Ағынды сулар мен ауыз судың химиялық және микробиологиялық көрсеткіштерін зерттеу жалпы қабылданған стандарттарды қолдану арқылы жүргізілді. Мақаланың мақсаты - Павлодар қаласының ағынды және ауыз суының сапасын зерттеу. Зерттеу әдістері сарқынды сулардың сынамаларын іріктеу, сарқынды және ауыз суға химиялық және бактериологиялық талдау жүргізу, статистикалық әдіс, эксперименттік алынған нәтижелер мен есептік сипаттамалардың корреляциялық талдауы және т. б. болды. Халықтың денсаулығына қауіп төндіретін аймақ ауыз сумен жабдықтау көзі болып табылатын су объектілерінің ластануымен байланысты. Ертіс өзенінің су қоймасын гигиеналық бағалау, кешенді көрсеткіштер бойынша, суды пайдалану орындарында судың ластануының жоғары деңгейін көрсетеді. Санитарлық-химиялық, органолептикалық және жалпы санитарлық талаптар, сондай-ақ микробиологиялық көрсеткіштер бойынша облыстың жер үсті су қоймаларындағы су сапасының көрсеткіштері төмен болып табылады. Павлодар қаласындағы Ертіс өзенінің негізгі ластаушылары су қоймаларына тазартылмаған немесе жеткіліксіз тазартылған сарқынды суларды ағызатын өнеркәсіптік кәсіпорындар мен тұрғын үй-коммуналдық объектілер болып табылады Ауыз суды ластау себептерінің жиынтығы: сумен жабдықтау желілерінің жоғары тозуы, олардың жұмыс деңгейінің төмендігі нәтижесінде олардың апаттылығы, тазарту құрылыстарының жұмысындағы ақаулар, өнеркәсіптік кәсіпорындардың өндірістік сарқынды суларды адал емес тазартуы анықталды. Павлодар және т.б. өмір көзі ретінде судың сапасын жақсартудың басымды профилактикалық бағыттары: Павлодар қаласының сумен жабдықтау және су бұру желілері мен құрылыстарын жаңғырту жөніндегі іс-шараларды ұзақ мерзімді мақсатты жоспарлауды жүзеге асыру. Халықты сапалы ауыз сумен қамтамасыз ету, сумен қамтамасыз етудің жай-күйі және оны жақсарту шаралары тұрақты бақылауда болуы және санитарлық-эпидемияға қарсы комиссиялардың отырыстарында қаралуы тиіс.

Кез келген ақпараттық жүйе (АЖ) көптеген кәсіпорындарға тән өндірістік үрдістердің функцияларын орындауды (типтік міндеттер), сондай-ақ нақты Тапсырыс берушінің әзірлеушілер алдына қойған бірегей міндеттерін шешуді қамтуы мүмкін. Бұл ақпараттық жүйені әзірлеу тәсілдерін, әдістерін және технологияларын ақпараттық жүйелерді талдау және жобалау үрдісінде әзірлеуші таңдауы керек бағдарламалық өнім ретінде анықтайды. Мысалы, типтік мәселелерді шешу үшін дайын шешімдер (үлгілер) тұжырымдамасына негізделген типтік дизайнды таңдауға болады. Екінші жағынан, егер әзірлеуші белгілі бір өндіріске қатысты ерекше міндеттер қойса, онда «басынан бастап» «қолмен» жобалау қолайлы болады. Мақалада тапсырыс берушінің қажеттіліктеріне барынша жауап беретін соңғы бағдарламалық өнімді алу үшін әзірлеушілерге қойылған мақсаттар мен міндеттерге байланысты ақпараттық жүйелерді жобалау әдістерінің жіктелуі келтірілген. Зерттеу аясында кросс-платформалық ақпараттық жүйені жобалау кезеңінде әзірлеушінің еңбек шығындарын барынша төмендететін әдіснамалардың оңтайлы кешенін анықтау қажет. Ақпараттық жүйелерді дамыту технологиялары жүйелердің өмірлік циклінің тәсілдері мен кезеңдеріне байланысты өзгереді. Бірақ барлық типтік нұсқаларда бірінші кезең ақпараттық жүйені талдау мен жобалауды қамтиды. Жобалау әдістері автоматтандыру әдістері мен типтік шешімдерге байланысты жіктеледі. Әр түрдің сипаттамаларын түсіну бағдарламалық жасақтама өнімінің сапасын жақсартады. Жобалау әдістерін ақпараттық жүйелерді дамыту технологиясының бірінші кезеңі ретінде қарастыра отырып, олардың жіктелуін, сондай-ақ ең жақсы нұсқаны таңдауды анықтау керек. Жобалаудың негізгі элементтері ретінде ақпараттық жүйелерді жобалаудың әртүрлі әдістерінің тіркесімі жобалау технологияларын таңдауды да анықтайды. Дизайн технологиясының негізгі түрлеріне ақпараттық жүйелердің канондық және автоматтандырылған дизайны жатады. Мақалада әдіснамалардың жіктелуі жасалды, таңдалған әдісті қолдана отырып, шағын кәсіпорынның бизнес-үрдісінің моделі жасалды, нәтижесінде диссертациялық зерттеу аясында ақпараттық жүйені құрудың оңтайлы әдістемесі туралы қорытынды жасалды.

Студенттердің қолында бір ғана компьютер болған кезде қашықтықтан оқыту жағдайында «Ақпараттық технологиялар» білім беру бағдарламаларының студенттері үшін «Параллельді есептеу жүйелерінің архитектурасы» пәнінің материалын игеру үшін мультипроцессорлық есептеулерді ұйымдастыру. Мақсаты – студенттің бір жеке компьютерінде көп процессорлы компьютерлер үшін параллель алгоритмдерді орындай алатын бағдарламалау ортасын құру әдістемесін жасау, яғни көп процессорлы есептеу эмуляциясын құру, соның арқасында студент параллель алгоритмдердің жұмысын іс жүзінде игере алады және параллель есептеулердің жылдамдығын сол мәселені шешудің дәйекті нұсқасымен салыстыру арқылы бағалай алады. Қойылған мақсатты жүзеге асыру үшін кластер құруға болатын еркін таратылатын MPICH ортасын пайдалану ұсынылады. Кластер құру компьютерге MPICH орнату және жұмыс процестері арасында хабарлама жіберу процедураларын қабылдауға қабілетті бағдарламалық жасақтаманы орнату арқылы жүзеге асырылуы керек. Бағдарламалау ортасын орнату және конфигурациялау үшін Visual Studio ортасы, атап айтқанда с++тілі ұсынылады. Мультипроцессорлық есептеулер үшін консольдік қосымшаны әзірлеу қажет, өйткені мұндай есептеулерде деректерді енгізу және шығару барлық басқа процестердегі мүмкін оқиғаларға қарамастан тек бас процессорда жүзеге асырылады, сондықтан консольдік қосымшаны әзірлеу режимі орнатылады. Кластердегі жұмыс барысында есептеу үрдістері хабарлама түрінде ақпарат алмасуы керек. Ұсынылған оқу мысалдары осы алмасудың қалай жүретініне көз жеткізуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар, осы эмулятордың арқасында кластерде іске қосылған үрдістер санының артуымен есептеу жылдамдығы мен есептеу дәлдігі қалай өсетініне көз жеткізуге болады. Қиял кластерінде мультипроцессорлық есептеуді эмуляциялау әдісі ұсынылады. Бұл режимде орындалатын процестер арасында хабарламаларды жіберудің барлық тәсілдерін тексеруге болады. Сонымен қатар, есептеулер үшін жұмсалған уақытты экранға шығаруға болады, бұл әзірленген алгоритмді оның тиімділігі тұрғысынан бағалауға мүмкіндік береді. Осылайша, студенттер қашықтықтан оқыту нысанында бола отырып, қажетті материалды толық көлемде меңгере алады.

Мақалада тарих сабақтарында АКТ қолдану маңызы қарастырылады. Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар тарихқа танымдық қызығушылықты ынталандыруға, оқу жұмысына проблемалық, шығармашылық, зерттеу сипатын беруге, көбінесе тарих пәнінің мазмұндық жағын жаңартуға, оқу процесін жекелендіруге және оқушылардың тәуелсіз қызметін дамытуға ықпал етеді. Қазіргі білім беру жүйесі мұғалім қызметіндегі басымдықтардың өзгеруіне әкеледі: үйрету емес, оқушының өзіндік шығармашылық ізденісіне жағдай жасау. Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар қазіргі мектептегі тарих сабағының қажетті құрамдас бөлігі болып табылады және қазіргі заманғы мұғалім өз жұмысында ақпараттық технологияларды қолданатын жоғары кәсіби мұғалім болып табылады. Қазір мұғалім Power Point бағдарламасында компьютерлік презентацияларды қолдануға, басқа электрондық ресурстарды, интернет мүмкіндіктерін пайдалануға кең мүмкіндіктер ашады, мұның бәрі оқу процесінің тиімділігінің кепілі болып табылады. Мақаланың мақсаты – оқушылардың оқу іс-әрекетін жандандыру құралы ретінде тарих сабақтарында ақпараттық-коммуникациялық технологияларды (АКТ) пайдалану тәжірибесін жүйелеу және жалпылау, әртүрлі тәсілдерді зерттеу. Зерттеудің негізгі әдістері талдау, сипаттамалық әдіс, жүйелеу, түсіндіру әдістері болды. Қазіргі уақытта білім берудің негізгі міндеттерінің бірі-қазіргі ақпараттық қоғамға ену. Тарих сабақтарында АКТ-ны жүйелі қолдану пәнге деген қызығушылық деңгейін арттыруға мүмкіндік берді, бұл оқушылардың оқу қызметін жандандырды. Сонымен қатар білім беруді ақпараттандыру - жаңа ақпараттық технологияларды енгізу жүреді: сабақтарда компьютерлік оқыту бағдарламалары қолданылады, мұғалімдер мен оқушылардың күшімен компьютерлік презентациялар жасалады, компьютерлік тестілеу және модельдеу жүргізіледі, Интернеттен қажетті материалдарды іздеу жүргізіледі. АКТ қолдану нәтижелілігі білім сапасын арттыруға, коммуникативтік құзыреттілікті және тарих пен әлеуметтік ғылымды зерделеуге ынталандыруды қалыптастыруға және дамытуға, мұғалім мен оқушылардың жақсы өзара түсіністігі, олардың Оқу процесіндегі ынтымақтастығы үшін қолайлы жағдайлар жасауға, оқу материалын тиімді меңгеруге, білімнің тұтас жүйесін қалыптастыруға ықпал етеді, оқушылардың білімді меңгеруіне нұқсан келтірмей, сабақта жұмыс қарқынын арттыруға мүмкіндік береді. Оқушылар тарихты оқуға тұрақты қызығушылық танытады, конкурстар мен олимпиадаларға қатысады және жақсы нәтижелер көрсетеді.

Мақалада кәсіпкерлердің жеке басындағы кәсіби деформациясының алдын-алу мәселесі қарастырылған. Әр адамның өмірінде кәсіби қызмет маңызды орын алады. Мамандықты таңдау және іс-әрекеттің өзі адамның жеке басының одан әрі дамуына әсер етеді, адамның мінез-құлқына және оның өмір салтына әсер етеді. Сонымен қатар, мамандықтың әсері оң да, теріс те болуы мүмкін. Кейде бұл әсер кәсіби қызметті жүзеге асыратын адамға қатысты деструктивті болуы мүмкін. Пандемиядан туындаған жаһандық экономикалық дағдарыстың қазіргі жағдайында бизнес құрылымдарының өкілдеріне жоғары кәсіби дайындық қана емес, сонымен қатар тұрақты моральдық-психологиялық қасиеттер қажет. Қалыпты жұмыс күні, ақпараттың үлкен және үнемі өзгеріп отыратын ағымы, көптеген адамдармен үнемі байланыста болу, психикалық және физикалық күштерді толық қалпына келтіру қажеттілігі дененің функционалды резервтерін олардың толық сарқылуына дейін төмендетеді. Созылмалы күйзеліспсихикалық танымдық процестерге ғана емес, сонымен бірге эмоционалды-еріктік салаға, психикалық күйлер мен жеке қасиеттерге теріс әсер етеді, бұл адамды эмоционалды және кәсіби күйзеліске, депрессияға, психосоматикалық ауруларға әкеледі. Сондықтан кәсіпкерлердің жеке басын деформациялау тақырыбы бүгінгі күні өте өзекті. Мақсаты - кәсіби қызметтегі күйзеліс жағдайын талдау, бизнесмендер тұлғасының демалысы мен деформация дәрежесінің өзара байланысын ашу (Павлодар қ. шағын және орта бизнес мысалында). Зерттеудің эмпирикалық базасына жынысы бойынша теңестірілген Павлодар қаласындағы орта бизнестің өкілдерінің ішінен 40 адам қатысты. Респонденттер зерттеуге өз еріктерімен қатысты. Шағын және орта бизнес өкілдерінің демалыс ерекшеліктерін зерттеу үшін біз барлық респонденттермен сауалнама және стандартталған сұхбат жүргіздік. Сауалнама мен сұхбат сұрақтарын автор құрастырған және бизнес өкілдерінің демалу ерекшеліктері мен олардың демалуға қатынасын зерттеуге бағытталған. Сұхбат барысында кәсіпкерлердің мінез-құлқын бақылау нәтижелері де тіркелді.

Мақалада электронды оқу құралдарын қолдану арқылы студенттердің танымдық дербестігін қалыптастыру моделі, сондай-ақ оны дамытуға қойылатын негізгі талаптар қарастырылады. Ұсынылған модель көрсетуі керек маңызды аспектілер егжей-тегжейлі сипатталған. Сонымен қатар, мақалада автор зерттеген мәселенің шешімі, атап айтқанда білім беру процесінде электронды оқулықтарды қолдана отырып танымдық тәуелсіздікті қалыптастыру процесі көбінесе студенттердің танымдық Тәуелсіздігін қалыптастыру моделін құруға және жүзеге асыруға және электронды оқулықтарды қолдану негізінде педагогикалық процесті құру моделіне байланысты екендігі айтылған. Қарастырылған модельдерге сүйене отырып, студенттердің танымдық тәуелсіздігін қалыптастыруға неғұрлым қолайлы және тиімді әсер ететін электронды оқулықтарды қолдану арқылы студенттерді оқытудағы мұғалімнің іс-әрекет стратегиясы анықталды. Мақаланың мақсаты – электрондық оқу құралдарын қолдану арқылы студенттердің танымдық дербестігін қалыптастыру моделін құру технологиясын сипаттау және оны оқытушы қызметінің ұсынылған стратегиясы негізінде оқу процесінде практикалық қолдану. Мақалада талдау, синтез және шегеру әдістері қолданылды. Джон Дьюидің дидактикалық тұжырымдамасын және оның негізінде қалыптасқан талаптар мен электронды оқулықтарды белсенді қолдану арқылы танымдық тәуелсіздікті қалыптастыруға бағытталған педагогикалық үрдістің моделін құру принциптерін талдау сипаттамалық-аналитикалық әдісті қолдана отырып жүргізілді. Автор ұсынған модельдердің практикалық нәтижесі ұйымдастырушылық және педагогикалық жағдайлардың жиынтығы болды, оларды сақтау электронды оқулықтарды қолдану арқылы оқу үрдісінде студенттердің танымдық тәуелсіздігін қарқынды дамыту үшін қажет. Зерттеу нәтижелері теориялық маңыздылықтан басқа, электронды оқу құралдарын қолдану негізінде құрылған педагогикалық үрдісінде қойылатын талаптарды ескере отырып, мұғалімнің іс-әрекет Стратегиясынан тұратын практикалық мәнге ие. Автор ұсынған модель электронды оқулықтарды қолдану арқылы білімді игеру процесінде студенттердің танымдық тәуелсіздігін тиімді қалыптастыруға ықпал етеді.

Қазақстан Республикасының өңірлерін дамытудың негізгі міндеті өзінің бәсекеге қабілеттілігі мен инновациялық белсенділігін арттыру есебінен олардың орнықты әлеуметтік-экономикалық дамуын қамтамасыз ету болып табылады.Табысты стратегияны әзірлеу үшін, сондай-ақ оны кейіннен сәтті іске асыру үшін жақын болашақта аймақтың қандай болатындығы туралы нақты көзқарас пен түсінік болуы керек. Қойылған мақсаттарға жету үшін күш-жігерді дұрыс үйлестіру үшін бұл көріністі барлық мүдделі тараптар нақты тұжырымдап, түсінуі керек. Өз кезегінде пайымдау негізінде әртүрлі бастамалар мен іс-шаралар қалыптастырылады, оларды іске асыру өңірдің тұрақты дамуының негізгі бағыттарын іске асыруға бағытталған. Мақсаты – өңірдің бәсекеге қабілетті, орнықты және қауіпсіз даму стратегиясын іске асырудың негізгі бағыттарын қарау. Теориялық және әдіснамалық негізге – отандық және шетелдік зерттеушілердің еңбектерінде ұсынылған тұжырымдамалар, гипотезалар мен теориялар алынды. Әдістеме жүйелік тәсілге негізделген, оның шеңберінде салыстырмалы, факторлық, субъектілік-Объектілік, құрылымдық-функционалдық, статистикалық талдау және экстраполяция әдістері қолданылған. Павлодар облысының тұрақты дамуын қамтамасыз ету үшін болашақта жаңа секторларды құру үшін негіз қалыптастыру, сондай-ақ өңірлік экономиканы әртараптандыру мүмкіндіктерін қарау қажет. Қазіргі уақытта жұмыс орындарында құрылымдық өзгерістер орын алуда, бұл ақпараттық технологиялар, инжиниринг саласындағы кәсіби қызметтер салаларының рөлін арттыруға алып келеді. Өңірде шағын, орта бизнес пен кәсіпкерліктің даму деңгейі төмен деңгейде екенін атап өткен жөн, бұл экономикада шикізат секторларының басым болуына байланысты. Бұл салалар технологиялық процестің ерекшеліктеріне байланысты айналасында жеткізушілер жүйесін құрмайды. Алайда, өңірдің өнеркәсіптік кешенінің үдемелі дамуын қамтамасыз ету үшін өңірде шағын және орта бизнесті дамыту үшін жағдай жасау және тиісінше, жетекші өндірістік кәсіпорындардың айналасында өнім берушілер жүйесін құру маңызды.Павлодар облысының жоғары бәсекеге қабілеттілігі перспективада 2030 жылға дейін басым кластерлерді дамыту есебінен, сондай-ақ экономиканың жаңа өнеркәсіптік секторларының пайда болуы есебінен қамтамасыз етілетін болады. Осылайша, "бүгінгі" басым кластерлерге мыналар жатады: түпкілікті өнім өндіруді қамтитын металлургиялық кластер; темір жол машина жасау кластері; аграрлық азық-түлік кластері.

Негізгі мәселе: Өңірлердің тұрақты әлеуметтік-экономикалық дамуы бірқатар факторлармен анықталады, олардың қатарына әлеуметтік функцияларды орындау, деңгейаралық ұйымдастырушылық қатынастарды реттеу, өңірлердің экономикалық және қаржылық дербестігін күшейтуге арналған ерекше рөлдегі тиімді бюджет саясатын іске асыру жатады.Бюджет саясатын тиімді басқару -басқарудың барлық деңгейлерінде бюджеттік реттеу тетіктерін мақсатты пайдалануға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, ол бірқатар функцияларды жүзеге асыруды қамтиды, олардың ішінде бақылау функциясы ең маңызды болып табылады. Экономикалық қатынастар жүйесінде ол мамандандырылған қаржы органы – қазынашылыққа жүктеледі. Мыналар өзекті міндеттер болып табылады: өңірдің бюджеттік ағындарын реттеу, бюджет қаражатының түсуі мен нысаналы пайдаланылуын бақылауды күшейту; бюджетаралық қатынастарды жетілдіру; бюджеттердің кіріс базасын олардың жиналуын арттыру есебінен ұлғайту; және т.б. Осы міндеттерді шешу процесінде басқарушылық, ұйымдастырушылық және әдістемелік сипаттағы бірқатар проблемалар туындайды, оларды шешу аймақтың бюджет саясатының тиімділігін арттыруға және соның салдарынан оның экономикалық дамуына ықпал етеді. Мақсаты: Павлодар бюджетінің мысалында жергілікті бюджеттерді қалыптастыру және орындау бөлігінде бюджет саясатын іске асырудың өңірлік ерекшеліктерін зерделеу, өңірде орын алған проблемаларды анықтау және бюджет процесін жетілдіру бағыттарын айқындау болып табылады. Әдістері: Зерттеудің әдіснамалық негізін танымның жалпы ғылыми және арнайы әдістері құрады: талдау және синтез, шегеру және индукция, тарихи, логикалық, құрылымдық-функционалдық және салыстырмалы талдау, сонымен қатар жеке-ғылыми әдістер: статистикалық-экономикалық және есептеу-аналитикалық. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Жергілікті бюджетті қалыптастыру бірыңғай әдіснаманы, Бірыңғай бюджет заңнамасын қолдану және мемлекеттік жоспарлау жүйесінің орта мерзімді кезеңге арналған басты құжаты – Қазақстанның 2050 жылға дейінгі ұзақ мерзімді даму стратегиясын іске асыру үшін әзірленген Қазақстан Республикасының 2025 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспарына бағдарлау арқылы жүзеге асырылады. Республиканың стратегиялық даму жоспарларында қойылған барлық міндеттерді іске асыру жергілікті бюджеттер деңгейінде бастау алады. Мемлекеттік міндеттерді шешуге, ең алдымен, жергілікті деңгейде халықтың қажеттіліктерін қанағаттандыруға кепілдік беріледі. Барлық ұдайы өндіру процесі бойындағы өңірлердің рөлін асыра бағалау мүмкін емес, сондықтан жергілікті деңгейде бюджет қаражатын пайдаланудың дербестігі, икемділігі және тиімділігінің жоғары дәрежесі – кез келген аумақта қоғамның, өндіріс пен бизнестің табысты дамуының кепілі.

Өндірістің кез-келген саласында өндіріс көлемінің өсуі қоршаған ортаға, оның ішінде атмосфераға антропогендік әсердің қарқындылығын арттыратыны белгілі. Бұл мәселе әсіресе мұнай өңдеу зауыттарына тән. Бұл мұнай өңдеу үрдістерінің күрделілігіне және өңдеу кезінде атмосфераға әртүрлі көмірсутек қосылыстарының шығарылуына байланысты. Сондықтан мұнай өңдеумен байланысты Әзірбайжан өңірлерінде тұрақты экологиялық-экономикалық дамуды іске асыру кезінде өнім көлемінің ұлғаюы қоршаған ортаға әсер етудің өсуін тудырмауы тиіс. Бұл мәселе кәсіпорынның экономикалық жағдайына тікелей әсер ететін, сондай-ақ жалпы қоғам үшін белгілі бір экологиялық, әлеуметтік және экономикалық мәселелер тудыратын факторлардың бірі болып саналады. Мақсаты – декаплинг әсерінің болуын анықтау мәселесін шешуде корреляциялық-регрессиялық әдісті қолдану мүмкіндіктерін зерттеу. Өндірілген мұнай өнімдерінің көлемі мен атмосфераға шығарылатын ластаушы заттардың мөлшері арасындағы байланыс кездейсоқ болып табылады және стохастикалық және статистикалық тәуелділікпен сипатталады. Сонымен қатар, корреляциялық-регрессиялық талдау әдістерін және өндірістік функция әдісін өзара салыстыру негізінде корреляциялық-регрессиялық талдаудың тиімділігі анықталады. Жұмыстың әдістемелік негізі өнеркәсіптік кәсіпорындардағы декаплингтің әсерін анықтауды қамтамасыз ететін ғалым-экономистердің, математиктердің ғылыми еңбектері болды. Ұсынылған Әдістемеде нақты уақыт режимінде орындалған бағалау белгіленген параметрдің мәндеріне байланысты өзгереді. Ұсынылған техниканы әзірлеу кезінде STATISTIKA бағдарламалық пакеті қолданылды. Аталған бағдарламаны StatSoft әзірледі. Алынған және эксперименталды түрде тексерілген мәліметтер негізінде сызықтық регрессияға тәуелділік теңдеуі анықталды. Зерттеулер кезінде кейбір жағдайларда кездейсоқ шаманың статистикалық сипаттамаларын бағалау мүмкін емес немесе елеулі қателіктермен бірге жүретіні анықталды. Сондықтан деректерді өңдеу кезінде математикалық күтулер мен дисперсиялардың орнына біз математикалық күтулер мен дисперсияларды таңдадық. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: корреляциялық-регрессиялық талдау негізінде мұнай өңдеу кәсіпорындарының экологиялық-экономикалық жағдайын талдау декаплинг әсерінің болуын анықтауға мүмкіндік береді. Өндірістік мұнай өнімдерінің көлемі мен атмосфераға шығарылатын өнімнің арасындағы корреляция коэффициенті осы параметрлер арасында статистикалық маңызды байланыстың жоқтығын көрсетеді. Осылайша, мұнай өнімдерін өндіру және атмосфераға ластаушы заттардың шығарындылары көлемінің декаплинг әсеріне қол жеткізу бар

Негізгі мәселе: Жергілікті өзін-өзі басқару органдары-демократиялық мемлекеттегі құрылым негізінің ажырамас тетігі. Бүгінгі таңда жалпы қоғамдық қатынастар жүйесінде және экономикалық қарым-қатынастарда жергілікті өзін-өзі басқару жиі кездеседі. Бұл жүйе жеткілікті және сапалы деңгейде дамымаса, заңнамалық, қажетті мүмкіндіктер болмаса, жергілікті деңгейде экономикалық, әлеуметтік, тұрмыстық, мәдени және басқа мәселелерді шешу өте қиын болмақ. Жергілікті өзін-өзі басқару органдары – бұл биліктің ерекше деңгейі, онда қоғамдық және мемлекеттік қағидаттары біріктіріледі. Конституциялық және әкімшілік құқықтың өзекті теориялық және тәжірибелік мәселелерінің ішінде жергілікті өзін-өзі басқарудың орны мен рөлін айқындау және мемлекеттік билік органдары мен өзін-өзі басқару органдарының, бір жағынан, жергілікті өкілетті және атқарушы құрылымдар мен институттардың теңгерімді өзара қарым-қатынасын бекіту аса маңызды мәнге ие болады. Мақсаты: қазіргі қоғамда жергілікті өзін-өзі басқарудың рөлі мен орнын зерделеу, Қазақстанда жергілікті билік органдар дамудың болашақ көріністері мен құрылуы бойынша тәжірибелік нұсқаулықтар тұжырымдау. Әдістері: мақаланы жазу барысында суреттеу, сараптама және жинақтау, негіздеу, қисынды моделдеу, жүйелік сараптау және т.б. тәсілдер қолданылды. Қазақстан Республикасының заңнамалық актілері мен нормативтік құжаттарын сараптау үшін жүйелік-талдағыш әдіс қолданылған. Жергілікті өзін-өзі басқарудың, сондай-ақ басқарудың функционалдық жүесінің құрылуын зерделеуде құрылымдық-талдағыш сараптама тәсілі қолданылды. Нәтижелері мен олардың маңыздылығы: жүргізілген зерттеу нәтижесінде алынған тұжырымдар мен ұсынымдар: Қазақстан Республикасы мәслихаттары мен әкімдіктерінің, мемлекеттік қызметшілердің тәжірибелік қызметінде; жоғары оқу орындарындағы курстарда оқу процесінде, сондай-ақ одан әрі жалпы теориялық және қолданбалы зерттеулер үшін пайдаланылуы мүмкін.

Қаржы институттарының қызметі ел экономикасының тиімді жұмыс істеуін анықтайды, өйткені шаруашылық жүргізуші субъектілер мен мемлекеттік құрылымдарды бір-бірімен байланыстыратын банктер. Санкцияларды шектеу мәселелерін ел ішіндегі және одан тысқары байланысты институттар арасындағы өзара іс-қимылдың нақты, жақсы үйлестірілген алгоритмінің арқасында теңестіруге болады. Бүгінгі таңда ресейлік банктерге қарсы Ресейге қарсы санкциялардың әсері қазақстандық еншілес банктер Сбербанк, Банк ВТБ және Альфа-Банктің жұмысы үшін үлкен маңызға ие. Нәтижесінде бұл банктердегі кассалық есеп айырысу қызметтері жүйесі зардап шекті, POS-терминалдар толыққанды жұмысын тоқтатты, адамдар жаппай басқа банктердегі қызметтерге ауысып, ақша аудара бастады. Банк секторында нарықты қайта бөлу орын алды, нәтижесінде Альфа-Банкті ЦентрКредит Банк сатып алды, ал Сбербанктің несие портфелінің бір бөлігін Халық Банкі сатып алды. Мақала ресейлік банктердің жұмыс істеуіне әсер еткен негізгі оқиғаларды, бұған қандай факторлар әсер еткенін және ресейлік банктердің SWIFT төлем жүйесінен ажыратылуына не әкелгенін қарастырады. Мақаланың мақсаты – Ресейлік банктерге қарсы санкциялардың Қазақстан Республикасының аумағындағы әсерін зерттеу, банк нарығындағы жағдайды, ресейлік банктерге, жеке және заңды тұлғаларға тигізетін теріс салдарын талдау. Мақаланы дайындау және ондағы зерттелген мәселені негіздеу кезінде талдау, сарапшыларға шолу, жаңалықтар ресурстары, салыстыру, сипаттау, жалпылау, негіздеу және т.б әдістер қолданылды.«Ресей Жинақ банкі» АҚ ЕБ 2022 жылғы сәуірдегі қаржылық есеп беруі. , акционерлік қоғамның негізгі көрсеткіштері, нормативтік-анықтамалық материалдар, банк нарығының ағымдағы жағдайының материалдары, статистикалық деректер және зерттеу тұрғысынан қызығушылық тудыратын басқа да материалдар.

Соңғы жылдары білім беру мекемелерінің басшыларының да, мұғалімдерінің күйзелістері күрт өсті. Бұл эмоционалды күйзеліс синдромы. Бұл мәселеге қызығушылық мамандардың күйіп қалуы байқалмай басталады және бастапқы кезеңде ұйым үшін ешқандай қиындық туғызбайды, нәтижесінде ол өте қымбат. Эмоционалды жану - бұл кәсіби деформация құбылыстарының бірі және, әдетте, қызмет түрі бойынша басқа адамдармен көп қарым-қатынас жасауы керек мамандар арасында дамиды. Мұғалімдердің эмоционалды күйзеліс синдромы - бұл маманның тұлғааралық қарым-қатынастың ұзаққа созылған күйзеліс әсеріне реакциясы. Бұл мұғалімнің жұмыс деңгейіне, психофизиологиялық әл-ауқатына және тұлғааралық қатынастардың сипатына тікелей әсер ететін мінез-құлық үлгісі мен психологиялық тәжірибелерден тұратын кешен. Жұмыс істеген жылдар ішінде мұғалімдер, оның ішінде бастауыш білім беру, көптеген психологиялық проблемаларды жинақтайды, ол оны шеше алмайды, бұл көбінесе өз кәсібінің бұзылуына, кәсіби күйзелісіне әкеледі. Күйіп қалу - бұл салыстырмалы түрде тұрақты жағдай, бұл маманның кәсіби қызметіне сөзсіз зиян келтіреді, сондықтан бұл синдромның алдын-алу білім беру мекемесінің алдын-алу жүйесіндегі маңызды аспект болып табылады. мұғалімдерге эмоционалды күйзелісті қалай болдырмауға болады? – деген сұрақ туындайды, Біздің ойымызша, мұғалімдердің эмоционалды күйзеліс синдромы ең қауіпті кәсіби аурулардың бірі болғандықтан, біз бастауыш сынып мұғалімдерінің мысалында зерттеу жүргіздік. Мақсаты - мұғалімнің жеке ресурстарын жаңарту арқылы бастауыш сынып мұғалімдерінде эмоционалды күйзелістің алдын-алудың тиімді шараларын анықтау. Бастауыш сынып мұғалімдерінде мұғалімнің жеке ресурстарын жаңарту арқылы эмоционалды күйзелістің алдын алу. Зерттеу барысында талдау, синтездеу және тестілеу әдістері қолданылды. Эмоционалды күйзеліс салыстырмалы түрде тұрақты жағдай болғандықтан, маманның кәсіби қызметіне сөзсіз зиян келтіреді, сондықтан оны қолдану қажет жеке ресурстарды жаңарту бойынша практикалық шараларды бастауыш сынып мұғалімдерінде эмоционалды күйзелістің алдын алу құралы ретінде қолдануға болады.

Қазақстанда ресми түрде артикуляцияланған ұлттық идея мен идеологияның болмауы, әлеуметтік-экономикалық қайта құрудың сенімді тұжырымдамалық тіректерін іздеу жағдайында педагогикалық және басқарушылық ойлау парадигмасын қайта құру қажеттілігі айқын мойындалып отыр. Мұғалім кәсібі білім беру қызметіне жатады, мұғалім барлық субъектілердің кәсібилік деңгейіне жауап береді. Басқарушы нысанаралық өзара іс-қимылды ұйымдастырады және кәсіби әлеуетті іске асырудың тиімділігі үшін жауапты болады. Қолданыстағы педагогикалық және басқарушылық парадигманың едәуір бөлігі нормативтік құқықтық құжаттардағы қақтығыстарды, әлеуметтік дамудың бұлыңғыр бағыттарын анықтайтын екіұшты сипатқа ие. Мақаланың мақсаты - табиғи әлемнің бірлігі мен функционалдық тұтастығының объективті қағидаттарын және инновациялық әдіснамалық құралдарды пайдалана отырып, Қазақстан Республикасының қолданыстағы Конституциясы мысалында педагогикалық және басқарушылық ойлау парадигмасын талдау және қайта жаңарту. Зерттеу барысында келесі әдістер қолданылды: абстрактіден нақтыға генетикалық тұрғыдан көтерілу әдісі, ойдың сызбалық бейнелерінің алыпсатарлық тілі, мәтінмен жұмыс жасау әдісі. Конституция мәтінінің үзінділері елдің әлеуметтік-экономикалық дамуы тұрғысынан маңыздылық критерийі бойынша көрсетілген. Мәтінді талдау мен қайта құрудың бастапқы тұжырымдамалық нүктесі ретінде Конституцияның мазмұнын адамның өзін қоса алғанда, табиғи әлемнің бірлігі мен функционалдық тұтастығының объективті принциптерінің талаптарына сәйкес келтіру қажеттілігі қабылданды. Ел дамуының тұжырымдамалық моделі құрылды. Модель ел аумағында орналасқан, Негізгі Заңмен (Конституциямен) және қызметтің әдіснамалық теориясымен жиектелген негізгі субъектілердің өзара іс-қимылының функционалдық-жүйелік қаңқасын қамтиды. Құрылған модельге сәйкес, барлық блоктардың функционалды өзара тәуелділігі Конституцияның да, елдің басқа да нормативтік құқықтық актілерінің мазмұнына логикалық талаптарды анықтайды. Әдіснамалық құралдар мен ел дамуының тұжырымдамалық моделін пайдалана отырып, қоғам, азаматтық қоғам, мемлекет, жалпы халықтық меншік, мемлекеттік меншік сияқты түйінді ұғымдар жаңартылды. Жоғары құндылықтар, қызметтің негізгі қағидаттары ұғымдары кеңейтілді, Қазақстан Республикасының ұлттық идеясы ұсынылды. Көрсетілген толықтырулар мен нақтылауларды енгізу ҚР Конституциясының келтірілген баптарын әртүрлі түсіну мен түсіндірудегі қайшылықтарды жояды. Қоғамға есеп беретін құқықтық мемлекетті қалыптастырудың, тиімді, бәсекеге қабілетті ел құруда халықты біріктіру мен жұмылдырудың басты шарты педагогикалық және басқару парадигмасының озыңқы жаңаруын, педагогикалық және басқару кәсібилігін тиісінше арттыруды қарау ұсынылады.

Негізгі мәселе: Әрбір елді мекенде әлеуметтік-экономикалық тұрақтылыққа қол жеткізу әлеуметтік стандарттарды қамтамасыз ету және ауыл халқының өмір сүру сапасының параметрлерін арттыру үшін тиісті жағдайлар жасауға, сондай-ақ негізгі экономикалық базис-ауыл шаруашылығы өндірісін дамытуға бағытталуы тиіс атқарушы және өкілді билік органдарының үйлестірілген іс-қимылына байланысты. Осы тұрғыда, бүгінгі шындықта ауылдық елді мекендердің тұрақты дамуының өзекті мәселесі тиісті өндірістік және әлеуметтік инфрақұрылымды қамтамасыз ету болып табылады, өйткені ауылдық аймақтардың жүйелі дамуы тұтастай алғанда аумақтық әлеуметтік-экономикалық ішкі жүйенің элементі ретінде әрекет ететін ауылдың осы инфрақұрылымына байланысты. Мақсаты: Осыған байланысты осы зерттеудің мақсаты орнықты дамудың мақсаттары мен міндеттері контексінде елдің ауылдық өңірлерінің өндірістік және әлеуметтік инфрақұрылымын теңгерімді дамытуды айқындайтын және ықпал ететін негізгі факторларды анықтау және зерделеу болып табылады. Жүргізілген зерттеу нәтижелері бойынша ауылдық аймақтардың өндірістік және әлеуметтік инфрақұрылымын қамтамасыз етуге негізделген ауылдық аумақтардың тұрақты дамуының негізгі ерекшеліктері анықталды, ол ауылдық жерлердегі халықтың өмір сүру деңгейі мен сапасымен, сондай-ақ аграрлық өндірістің түпкілікті нәтижелерімен байланысты. Әдістері: осы зерттеуді жүргізудің әдіснамалық негізі ретінде жалпы методологиялық принциптер, жүйелі тәсіл және экономикалық танымның эмпирикалық әдістері: экономикалық-статистикалық модельдер, болжау және модельдеу, индукция және шегеру, синтез әдістері, сондай-ақ логикалық әдістер қолданылады. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Зерттеу нәтижелері жергілікті атқарушы органдар мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарының қызметінде практикалық негіз ретінде пайдаланылуы мүмкін. Оларды ауылдардың экономикалық базасын және ауыл халқының барлық топтарының әл-ауқатын сапалы арттыруға бағытталған аймақты дамыту жоспары аясында аймақтың ауылдық аумақтарының өндірістік және әлеуметтік инфрақұрылымын дамытудың кешенді жоспарларын әзірлеуді және іске асыруды ғылыми негіздеу үшін пайдалануға болады.

Әрбір компания үшін отандық өндірушілердің тізіліміне кіруге мүмкіндік беретін Индустриялық сертификатты алу өте маңызды, өйткені олар үлкен тапсырыстар алуға үміттенеді. Индустриялық сертификатты алғаннан кейін олардың әртүрлі тендерлер мен сатып алуларға қатысу перспективалары едәуір артады, онда олар өз қабілеттерін көрсете алады, отандық өндірушілермен бәсекеге түсе алады, сондай-ақ импорттаушылар алдында артықшылыққа ие болады. 2019 жылғы 1 шілдеден бастап индустриялық сертификат Мемлекеттік сатып алуға қатысу үшін міндетті болды. Мемлекеттік сатып алуларды жүзеге асыру ережелеріне тиісті өзгерістерді ҚР Қаржы министрлігі енгізді. Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің м.а. 24.02.2015 ж. №155 бұйрығымен бекітілген «тауардың шығарылған елін айқындау, тауардың шығарылуы туралы сертификат беру және оның күшін жою жөніндегі қағидалардың» тәжірибесін ескере отырып, құжат жекелеген өндірістердің бірқатар» тар «ерекшеліктерін ескермейтіні түсінікті болады. Мақаланың мақсаты – минералдық тыңайтқыштар өндіру жөніндегі химия өнеркәсібі кәсіпорнының Индустриялық сертификат алу мүмкіндігі үшін «отандық тауарлар, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер өндірушілердің тізілімін қалыптастыру және жүргізу, сондай-ақ Индустриялық сертификат беру қағидаларына» өзгерістер мен толықтырулар әзірлеу. Берілген зерттеуде келесідей әдістер қолданылды: әдеби дереккөздерді зерттеу және талдау, Индустриялық сертификатты беру рәсімдерін модельдеу және статистика. Авторлардың ұсынысы бойынша қолдану проблемалары зерделенді, осы проблемаларды шешу жолдары табылды және «отандық тауар, жұмыс және қызмет өндірушілер тізілімін қалыптастыру және жүргізу, сондай-ақ Индустриялық сертификат беру қағидаларына» өзгерістер мен толықтырулар әзірленді. қазіргі уақытта ережелер мұқият пысықтауды қажет етеді. Бұл мәселені уәкілетті мемлекеттік органдармен, қауымдастықтармен және бизнес өкілдерімен бірлесіп қарау қажет, өйткені Индустриялық сертификат алу Мемлекеттік сатып алуға қатысуға, тиісінше Қазақстан Республикасының экономикасына тікелей әсер ететін болады.

мәселесі өзекті болып табылады. Дәл осы жануарлар, ең алдымен, ұстау және азықтандыру технологиясының бұзылуына, әлсіз дене төзімділігіне, жеміс беру және сүт өндіру кезінде ауыр жүктемелерге байл анысты әртүрлі ауруларға бейім. Зат алмасуының әртүрлі бұзылыстары нәтижесінде шаруашылықтарда сиырлардың төлдеуі әртүрлі ауытқулармен жүретіні белгілі. Гормоналды бұзылуларға байланысты қандағы кальцийдің болмауы малдың өлуіне жиі себеп болатын төлдегеннен кейін гипокальциемияға және парезге әкеледі. Сондықтан сиырлардағы төлдеу парезінің алдын алу және емдеу сызбаларын жетілдіру өте өзекті. Мақаланың мақсаты – Ақмола ауданындағы «Тассу» шаруа қожалығы базасында сиырлардың төлдегеннен кейінгі парезінің алдын алу және емдеу шараларын жетілдіру. Ақмола облысындағы мал шаруашылығында, «Тассу» шаруа қожалығында көктемгі-жазғы кезеңдердегі жұмыстар өндірістік жағдайда жүргізілді. Зерттеу нысаны – буаздығы 250-260 күн болатын қара ала сиырлар. Тәжірибе тобында – 22, бақылау тобында – 12 жануар іріктелді. Жануарлардың орташа салмағы 567±34,5 кг, жасы 5-6 жас. Тәжірибе тобының сиырлары Карсулен препаратының инъекциясын алды, оның құрамына: 2 % Cardus marianus D3, 1 % Sulfur D6 және 1 % Arsenycum album D6 кіреді. Қарсуленді сиырларға 100 кг мал салмағына 1 мл мөлшерінде бұлшықет ішіне немесе тері астына енгізді, дозасы бір жануарға 5 мл-ден кем болмауы керек. Төлдегеннен кейінгі кезеңде сиырлардағы төлдегеннен кейінгі парезді кешенді терапияда Қарсуленді күніне 1-2 рет бұлшықет ішіне немесе тері астына қолданады. Карсулен препаратын қолдану құрамы: 1 % Cardus marianus D3, 1 % күкірт D6 және 1 % Arsenycum album D6 белок, көмірсу, май алмасуына реттеуші әсер етеді, асқазан-ішек жолдарының бұзылған қызметін қалпына келтіреді. , бауыр және бүйрек.

Негізгі мәселе: Үй жануарларының жарақаттары барлық жұқпалы емес аурулардың 50-70 % құрайды. Сүйектердің, негізінен аяқ-қолдардың сынуы 44,5% жағдайда кездеседі. Сынықты емдеудің негізгі мақсаты аяқ-қолдың қалыпты қызметі мен қозғалысын қалпына келтіру болып табылады және мұны емдеу тәсілдері әртүрлі. Емдеу кезеңінде жануарға оны қолдануға мүмкіндік беретін аяқ-қолдың қозғалысын шектемейтін әдістерге басымдық беріледі. Мақсаты: Бұл мақалада сүйек сынықтарын емдеуде өзін дәлелдеген және бүгінгі күні ветеринарияда өзекті болып табылатын сүйек остеосинтезі әдісі қарастырылады. Әдістері: Негізгі зерттеу Павлодар қаласындағы «Шанс» ветеринарлық клиникасының базасында жүргізілді. Остеосинтез үшін остеосинтезге арналған пластиналар және титан қорытпасынан жасалған бұрандалар пайдаланылды. Бұл сүйек сынықтарын бекітетін бір-бірінен ерекшеленетін металдар жанасқанда олардың тотығуы мүмкін болатындығына байланысты. Жануарлар емханаға сынықтарға әкелетін жарақаттар нәтижесінде келеді. Ең жиі кездесетін себептер: биіктіктен құлау, көлік құралдары, жануарларды, басқа жануарларды абайсызда немесе өрескел ұстау. Сынық айқын белгілермен анықталған кезде немесе сынық күдіктенсе, мұндай науқастар бұрын рентгенге жіберілді. Рентген суретін алғаннан кейін және жануардың иесінің келісімімен остеосинтез жүргізіледі. Сүйек фрагменттеріне қол жеткізген кезде бұлшықет талшықтары бойымен кесу жасалды. Остеосинтез В.М. сипаттаған әдіс бойынша жүргізілді. Шаповалов (2009). Нәтижелер және олардың маңызылығы: Остеосинтезден кейінгі жануарлардың жалпы жағдайы 3-5 күннен кейін қалпына келді. Барлық жануарлар сүйек остеосинтезінен кейін аяқ-қолға толығымен сүйенді. Көрші буындардың контрактурасы және бұлшықет атрофиясы анықталмаған. Қажетті құрал мен шығын материалдары болған кезде жамбас сүйегінің қарапайым остеосинтезін орындау өте қиын емес. Сүйек остеосинтезін орындау аяқ-қолды қозғалыс әрекетіне ерте кезеңде қосуға мүмкіндік береді, жануар оңалту кезеңінде мүшені белсенді пайдаланады, жануарды күтуде қарапайымдылық.

Негізгі мәселе: ұсынылған мақалада «әскери коммунизм» кезеңіндегі Қазақстандағы кеңестік билік институттарының пайда болуы мен қызметі қарастырылады. Мұрағат материалдары мен жарияланған еңбектер негізінде авторлар Кеңестердің, революциялық комитеттердің қызметіне талдау жүргізілген. Қорытындылай келе, кеңестік билік институттарының пайда болуы мен мақсатын анықтайтын тұжырымдар жасалады. Мақсаты: 1918-1921 жылдардағы Қазақстандағы жергілікті басқару органдары эволюциясының негізгі тенденциялары мен ерекшеліктерін зерттеу. Әдістер: зерттеу тарихтік, ғылыми объективтілік және жүйелік құрылымдық-функционалдық талдау принциптеріне негізделген. Осыған байланысты біз келесі әдістерді қолдандық: кеңестік, партиялық және басқа да жергілікті органдардың басқарушылық қызметін қайта құру үшін тарихи реконструкция әдісі; жергілікті құбылыстар мен билік саласындағы үрдістерге қатысты жергілікті (аймақтық) ерекшеліктерді зерттеуге арналған оқшаулау әдісі; әр түрлі типтегі жергілікті билік органдарын анықтауға және сипаттауға мүмкіндік берген типологизация әдісі. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: 1918-1921 жылдары азаматтық қарсыласу, «әскери коммунизм» және ЖЭС-тің басталуы кезінде Қазақстанда жаңа Кеңес үкіметінің органдары пайда болды және жұмыс істеді. Олардың іс-әрекетін, тіпті қысқа уақыт ішінде мұқият зерделеу, келесідей қорытынды жасауға мүмкіндік береді: а) антидемократиялық мәні; ә) қатаң әлеуметтік бағдар; б) байырғы халықтың одан алыстауы; в) жанжалды жағдайлар жасауға имманентті қасиет; г) проблемалық жағдайды шешудің оңтайлы емес жолдары мен тәсілдерін таңдау; д) партия мен мемлекетті біріктіру процесі басталды: кез-келген лауазымды большевик қана иелене алады. Сайып келгенде, Конституцияда көзделмеген партиялық номенклатураның кеңейтілген және епсіз сыныбы пайда болды.

Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың Қазақстан халқына соңғы Жолдауларында шикізатқа тәуелділік, еңбек өнімділігінің төмендігі, инновацияның жеткіліксіз деңгейі, кірістің біркелкі бөлінбеуі сияқты экономикамыздың жүйелі проблемалары айқындалған. Мақалада еңбек нарығын дамытуға, сұранысқа ие мамандарды даярлауға және болашақ мамандықтарды дамытуға байланысты осы мәселелерді шешудің ықтимал тәсілдері қарастырылған. Бірте-бірте жасанды интеллект алмастырылатын адам қызметін цифрландыру мен роботтандырудың өсуі маңызды рөл атқарады. Осының аясында адамның жеке мүмкіндіктерін ашуға онтологиялық көзқарас негізделеді. Мақсаты – тұлғаның жеке мүмкіндіктерін ашудың әдісі мен шарттарын негіздеу. Для исследования применялись такие методы, как абстрактіліден нақтыға көтерілу әдістері, олардың абстрактілі мәніне негізделген заттардың нақты бейнелерін түрлендіру әдісі, ойды схемалық бейнелеудің алыпсатарлық тілі. Өмірге және әрекет әлеміне қатысты тұлғаның жеке потенциалы «жеке тұлға», «студент» және «субъект» позицияларында көрінеді. Ойлаудың сенімділігі қозғалыс векторларының нақтыдан абстрактіліге түсу, абстрактіліден нақтыға көтерілу логикасында, сондай-ақ олардың үйлесуі арқылы беріледі. Жеке тұлғаның әлеуетін ашу және оны кәсіби ортада да, күнделікті өмірде де пайдалану үшін жеткілікті қабілеттері бар тұлғаның жеке әлеуетін ашу жүзеге асырылатын оқу қызметінің субъектісіне айналу циклінің сипаттамасы. Субъектілердің өзін-өзі анықтау, өзін-өзі ұйымдастыру, өзін-өзі реттеу және т.б. үшін тиісті рефлексиялық-ойлау қабілеттерін меңгеруі жеткілікті алғышарт болып табылады.

Негізгі мәселе: мақалада «біліктілік» ұғымының әдістемелік аспектісіне сүйене отырып, педагогикалық ЖОО-да болашақ математика мұғалімдерінің әдістемелік біліктілігін қалыптастыру және кәсіби дайындықты жетілдірудің негізгі бағыттарын талдау және осы мәселе бойынша жеке тұлғаның өзіндік ұстанымын қалыптастыру. ЖОО-ғы геометриялық пәндерді сапалы оқытуға және оқу үдерісін ұйымдастырудағы әдіснамалық және мазмұндық әдіс-тәсілдерін пайдалану арқылы қол жеткізуге болады. Білім беру үдерісінің белгілі бір құрылымын жасап, әдістемесі мен оқыту құралдарын анықтай отырып, пән мазмұнын мұқият таңдау педагогиканың нақты принциптермен анықталды. Негізінде бұл принциптер бүгінгі педагогиканың өзекті жетістіктері болып табылады және олар жүйелі түрде өзгеріп тұрады. Дидактикалық принциптердің қолданыстағы жүйесін біртіндеп өзгерту және ауқымын кеңейтуге болады. Мақсаты: педагогикалық ЖОО-да болашақ математика мұғалімдерін геометриялық есептерді шығаруға және оны оқытуға әдістемелік даярлығын жетілдірудің негізгі дидактикалық принциптерін таңдау және ғылыми-әдістемелік негізін ұсыну. Әдістері: ғылыми-әдістемелік тұрғыдан геометрияны оқыту бойынша тәжірибелі мұғалімдер мен әдіскерлерден сұхбат және сауалнама алу, оқу бағдарламасы мен мазмұнын талдау, оқу үдерісіне педагогикалық бақылау мен диагностика жасалды. Өзіміздің ұсынған әдістердің тиімділігін тексеру мақсатында педагогикалық эксперимент жұмыстары жүргізілді. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: педагогикалық ЖОО-ның мақсаты практикалық және әдістемелік мәселелерді өздері шеше алуға қажетті білімдермен қаруланған білікті мұғалімдер дайындау. Бұл болашақ математика мұғалімдерін дайындаудың барлық жүйесіне, мектептегі білім берудің әдістемесіне, оның ішінде әрбір болашақ математика мұғалімдеріне қажетті математикалық білім деңгейіне қол жеткізуге мүмкіндік беретін геометриялық білім беруге де жаңа міндеттер қойып отыр. Сондықтан, педагогикалық ЖОО-да геометрияны оқытудың негізгі дидактикалық принциптері құрылып негізделген. Оның құрамына болашақ математика мұғалімнің оқытудың инновациялық әдістерін меңгеру пирнципі мен оқытудың жаңа педагогикалық және ақпараттық технологияларды меңгеру принципі енгізілген. Зерттеу жұмысының нәтижелерін ЖОО-да геометрия курсын оқытудың кәсіби бағыттылығының теориялық негіздерін әрі қарай зерттеу үшін әдіснамалық негіз ретінде қолдануға болады.

Бүгінгі таңда ақпараттық технологияларды кеңінен енгізу үрдісі қарқынды жүріп жатыр. Қазіргі уақытта адам қызметінің әртүрлі салаларына, соның ішінде білім беру саласына айтарлықтай өзгерістер енгізілуде. Осы мақаланың авторы осыған сүйене отырып, қазіргі заманғы оқу процесін ақпараттандырудың өзекті және перспективалы бағыттарының бірі болып табылатын және электрондық оқу құралдарын жасаудан тұратын өзекті мәселені қарастырды. Ғалымдар С.С. Сысоева, В.М. Кухаренко, А.И. Башмакова, Т.И. Коваль, Е.С. Полат, А.Ю. Уваров, П.И. Сердюков, А.А. Андреевтің электронды оқу құралдарын әзірлеу бойынша талаптары бар жұмыстарына талдау жүргізілді.Жүргізілген талдау қорытындылары бойынша ғылыми мақалада электрондық оқу құралдарын әзірлеу кезеңдері, бұл ретте сақталуы тиіс қағидаттар сипатталған, сондай-ақ электрондық оқу құралы жасалуы тиіс модульдердің қажетті тізбесі келтірілген. Қолданыстағы бағдарламалық жасақтама кешендерінің ішінен автор CourseLab, Smart Builder, MOS Solo, Google сайттары, iSpring Suite, TurboSite, Adobe Animate, HTML5-ті бөліп көрсетеді. Автор ұсынған технология бойынша электрондық оқу құралдарын әзірлеу және оларды кейіннен білім беру үрдісіде қолдану білім алушылардың оқу-танымдық қызметін неғұрлым тиімді деңгейде ұйымдастыруға көмектеседі. Мақсаты – қолданыстағы талаптарды ескере отырып, электрондық оқу құралдарын әзірлеу технологиясының сипаттамасы. Мақалада талдау, синтез және дедукция әдістері қолданылды. Электрондық оқу құралдарын әзірлеу талаптары мен принциптерін талдау сипаттамалық-аналитикалық әдіс негізінде жүргізілді. Зерттеу нәтижелері ақпараттың үздіксіз өсіп келе жатқан ағыны мен білім алушыларда оны игеру мүмкіндіктерінің шектелуі арасындағы қайшылықты шешуге ықпал етеді. Оқу үрдісінде электрондық оқу құралдарын саналы түрде пайдалану оқытудың қолданылатын әдістері мен әдістемелерін білім алушыға қарай өзгерту арқылы білім беру сапасын арттырудың негізгі әдістерінің бірі болып табылады.

Қазіргі еңбек нарығы белгілі бір мәселелердің болуымен сипатталады, олардың арасында жұмыс берушілердің кадр қажеттіліктері мен адамдардың кәсіби құзыреттіліктері арасындағы сәйкессіздікті атап өту қажет. Еңбек нарығының ерекшеліктерін қарастыру барысында еңбек нарығына тән ерекшеліктер, тенденциялар мен заңдылықтар көрсетіледі. Қазақстанның еңбек нарығының негізгі айырмашылығы жасырын жұмыссыздықтың жоғары деңгейі болып табылады, ол бір жағынан өндірісті кеңейту резерві болып табылады, ал екінші жағынан өндірісті кеңейтумен әлеуметтік қатынастарды тұрақсыздандырудың маңызды факторына айналуы мүмкін. Экономикалық жағдайдың нашарлауы. Осыған байланысты жұмыс күшінің ұсынысы мен оған сұраныс арасындағы сәйкессіздіктер мен қайшылықтарды жою жолдарын іздеудің өзектілігі артып келеді. Мақсаты - Қазақстанның қазіргі еңбек нарығына салыстырмалы талдау жасау, жұмысбастылық пен жұмыссыздықтың негізгі көрсеткіштеріне шолу, соңғы бірнеше жылда еңбек нарығындағы сұраныс пен ұсыныс арасындағы сәйкессіздіктің өсу деңгейіне шолу жасау. Мақаланы дайындау және ондағы зерттелген мәселені негіздеу кезінде талдау, салыстыру, сипаттау, жалпылау, негіздеу, т.б. сияқты дәстүрлі әдістер қолданылды. Қазақстандағы еңбек нарығы саяси, экономикалық және әлеуметтік факторлардың әсерінен үнемі дамып отырады, бірақ даму жағынан әлі де қазіргі заман талаптарынан едәуір артта қалып отыр. Осы себепті жұмыспен қамту және жұмыссыз азаматтарды әлеуметтік қорғау саласында көптеген шешімін таппаған мәселелер туындады. Еңбек нарығының ерекшелігі оның проблемалары ел басшылығының көзқарасында болуы керек екендігімен анықталады, әйтпесе реттелмеген мәселелер қоғамның негізгі өндіргіш күштерін – еңбек ресурстарын тиімсіз пайдалануға ғана емес, еңбек ресурстарының жоғалуына да әкелуі мүмкін. адам ресурстарының қысқаруына байланысты елдің бәсекелестік артықшылығы, сонымен қатар олардың күрделі әлеуметтік қақтығыстарға айналуы. Сондықтан халықты жұмыспен қамтуға байланысты мәселелерді тез арада шешу, еңбек нарығын мемлекеттік реттеудің әдістері мен нысандарын жетілдіру және институционалдық өзгерістерді жүзеге асыру қажет. Халықты жұмыспен қамтуды арттыруға бағытталған мемлекеттік шараларды тиімді жүзеге асыру – ел Үкіметінің басты мақсаты. Макродеңгейдегі мемлекеттік жұмыспен қамту саясаты азаматтардың еңбек ету және өмір сүрудің жоғары деңгейіне қол жеткізу құқығын іске асырудың қажетті алғышарты ретінде толық жұмыспен қамтуды қамтамасыз етуге бағытталуы тиіс. Сондықтан халықты толық жұмыспен қамтуға жәрдемдесу – мемлекеттің стратегиялық мақсаты.

Негізгі мәселе: мақалада Қазақстан Республикасының өнеркәсіптік кәсіпорнының аутсорсингті іске асыру тәжірибесі қарастырылады. Отандық және шетелдік зерттеулер көрсеткендей, қазақстандық аутсорсинг нарығы республикада оны дамыту үшін қолда бар әлеуетке қарамастан, әлі де өзінің қалыптасу сатысында тұр, сонымен бірге қазіргі ғылыми жарияланымдар мен сол немесе өзге уақытта жүргізіліп жатқан зерттеулердің нәтижелері осы мәселенің белгілі бір көзқарасын қалыптастыруға мүмкіндік береді. Атап айтқанда, зерттеулер көрсеткендей, қорқынышқа қарамастан, отандық бизнес аутсорсингті қолдануға мүдделі. Мұның негізі объективті және субъективті себептер болып табылады. Нәтижесінде аутсорсинг қызметтеріне тапсырыс беруші кәсіпорындар аутсорсинг қызметтерін сыртқы жеткізушілермен фирмааралық өзара қарым-қатынастардың «Павлодар мұнай-химия зауыты» ЖШС материалдарындағы мақалада сәйкестендірілген және мысал ретінде қаралған ұйымдық-экономикалық форматын дербес айқындайды. Мақсаты: өнеркәсіптік кәсіпорын мысалында «Павлодар мұнай-химия зауыты» ЖШС («ПМХЗ» ЖШС) фирмааралық өзара іс-қимыл тетігін ұйымдастыру бойынша әдіснамалық тәсілдің мазмұнын зерттеу, оны іске асыру алгоритмін құрылымдау және кәсіпорынның адами ресурстары саласындағы аутсорсингті іске асыру мысалында аутсорсингті іске асыру тетігінің мазмұнын қарастыру. Әдістері: мақаланы дайындау, дәлелдеу және зерттелетін мәселені негіздеу кезінде статистикалық талдау және талдау сияқты дәстүрлі әдістер қолданылды аналитикалық ақпарат және ішкі құжаттама. Талқылау логикасы, қорытындылар мен нәтижелерді дәлелдеу салыстыру, сипаттау, жалпылау, құрылымдау, негіздеу және т.б. әдістерге негізделген. Нәтижелері мен олардың маңыздылығы: мақалада «Павлодар мұнай-химия зауыты» ЖШС материалдарында аутсорсинг тетігін ұйымдастыру мен іске асырудың әдіснамалық тәсілінің тұжырымдамалық алгоритмі негізделді, аутсорсингтің ұйымдастырушылық-экономикалық тетігінің мазмұны сәйкестендірілді және "ПМХЗ" ЖШС материалдарында адами ресурстар сияқты кәсіпорынды басқарудың функционалдық аймағы мысалында оны іске асырудың реттілігі қарастырылған.

Негізгі мәселе: Қазақстанда «елішілік құндылықты және экспортқа бағдарланған өндірістерді дамыту» Бағдарламасын іске асыру шеңберінде сүттің құрамдас бөліктерін шоғырландыру үшін мембраналық үрдістер енгізілетін жаңа заманауи сүт кәсіпорындары белсенді жаңғыртылып, құрылуда. Бұл шикізатты ұтымды және кешенді пайдалану үшін, оның ішінде екінші реттік ресурстарды қайта өңдеу есебінен қажет, олардың негізгісі сарысу болып табылады. Дәстүрлі тамақ өнімдерін өндіру үрдістерін жетілдіру және инновациялық технологияларды әзірлеу жаңа технологиялар мен технологиялық жабдықтарды пайдалану кезінде ғана мүмкін болады. Мембраналық үрдістер сұйық сүт өнімдерін фракциялау мен концентрациялауды қолдану үшін кеңінен қолданылады, бұл шикізатты қайта өңдеу мәселелерін жаңа жолмен шешуге мүмкіндік береді және тағамның жаңа түрлерін дамытуға мүмкіндіктер ашады. Мақсаты: Қазақстанда сүт сарысуын өндіру мен өңдеуге талдау жасау. Мембраналық технологиялардың негізгі түрлерін және оларды Қазақстан Республикасында сүт өнеркәсібінде пайдаланудың артықшылықтарын қарастыру. Сүт сарысуын өңдеудегі мембраналық технологиялардың рөлін негіздеу, сүт сарысуының минералсыздандырылуын қамтамасыз ету, биологиялық құндылығы жоғары және тұтынушылық қасиеттері бар өнімдерді алу, энергия тасымалдаушылардың құнын төмендету, көлік шығындарын үнемдеу мақсатында шикізат көлемін азайту үшін мембраналық өңдеу әдістерін енгізудің әртүрлі тәсілдерін сипаттау, сүттің қатты заттарын қалдықсыз өңдеу, суды қайталама пайдалану. Әдістері: әдеби көздерді, сүт шикізатын және қайталама сүт өнімдерін өңдеудің мембраналық әдістерін зерттеу және талдау. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Қазақстан Республикасында сүт өнімдерін өндіруде ресурс үнемдейтін мембраналық технологияларды қолдану мәселелері зерделенді, кәсіпорындардың экономикалық тиімділігін арттыру үшін осы проблемаларды шешу жолдары табылды, елдегі әлеуметтік және экологиялық тиімділікке оң әсерін тигізеді.

Негізгі мәселе: қазіргі кезде елімізде мал бағудың қарқынды дамыту мен ауыл шаруа шылығы жануарлары нәтижелілігі одан әрі өсуі үшін жеткілікті мөлшерінде арзан құнды жем шөп қажет болып отыр. Елімізде ежелгі заманнан бері табиғи жем шөп алқаптары мал шылық үшін азық өндірудің негізгі көзі болып табылады. Әлемдегі бағындық жерлердің қазіргі жағдайы қанағаттанарлықсыз деп бағаланып отыр. Табиғатты қолданудың теріс факторларының жиынтық әсерінен әлсіз және оңай бүлінетін бағындық жерлер экологиялық жүйелері тозуға ұшырайды. Өсемдіктер мен жер қыртысының азуы, шөлейттену жердің солт. Америкада 28 %, оңт. Америкада 23 %, Африкада 17 % және Австралияда 15 %-ын құрайды. Жемшөп базасының қанағаттанғысыз жай-күйін көбінесе бағындық жерлерді оң пайдаланбайтын фермерлік және шаруа қожалықтарының өздері күрделендіретіндігін, жануарларды жүйе сіз және нормаға сәйкес емес жаюға мүмкіндік береді және сол арқылы өсемдік жамылғысының нәтижелілігінің төмендеуіне, шөптің құрамы мен жем сапасының өзгеріске ұшырауына, арам шөптермен және жеуге болмайтын өсемдіктермен толып кетуіне, кейіннен жер қыртысының жел эрозиясының пайда болуына ықпал ететіндігін атап өткен жөн. Әлемімізде екі миллиард гектар немесе адамзаттың пайдаланатын жерлердің 24 %-ы белгілі бір дәрежеде деградацияға ұшырайды. Ауыл шаруа шылығы дақылдарының шығымдылығын және бағындық жерлердің құнарлылығын төмендету, мал басының және олардың нәтижелілігін азайту, сондай-ақ ауыл шаруа шылығының экспорттық әлеуетін қысқарту жер тозуының негізгі экономикалық салдары болып табылады. Мақсаты: еліміздің оңт.-шығысының тік аймақтылығы жағдайында бағындық жерлердің тозу себептерімен қоса оларды қалпына келтіру мүмкіндіктерін зерттеу, малды жаю әдісін пайдалана отырып бағындық жерлердің ресурстарды дұрыс пайдаланудың ғылыми тәсілдерін әзірлеу. Әдістер: термо стат салмақ әдісі, Тю рин әдісі, Мачи гин әдісі, ионо метриялық әдісі. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: оңтүстік шығысының тік аймақтылығы жағдайында Батыр шаруа қожалығының тау бөктірлік дала, тау бөктірлік қуаң дала және тау бөктірлік шөлейт аймағындағы теңіз деңгейінің биіктігіне байланысты бағындық жерлер алуан түрлі, соған орай жер қыртысының жамылғысы мен бағындық жерлердің ботаникалық құрамы зерттелінген болатын. Қойлардың меншікті ауырлылығы зерттеу барысында жаюдың тәсіліне қарай динамикасы бағаланды. Зерттеу жұмысы жер қыртысы өсемдік жануар мал бағу өнімдері жүйесінде жүргізілді.

Негізгі мәселе: Бұл мақалада кәсіби қарым қатынасты толеранттықпен жетілдіру қажеттілігі бастауыш, орта және жоғары білім беретін оқытушылардың психологиялық-педагогикалық біліктілігін арттыру міндетін, олардың кәсіби құзыреттілігін педагогика, психология, акмеологияның заманауи жетістіктері саласында қарым-қатынасын арттыру ретінде анықтайды. Мақсаты:Тыңдаушылар үшін біліктілікті жетілдіру мен білім құру жолдары арқылы шешуді қарастырады. Осы орайда, оларда жаңа жеке ресурстардың анықталуы жағдайында және заманауи педагогтың кәсіби қарым қатынасының өсуінде тиімді стратегияларды құру мақсатында оларды неғұрлым тиімді пайдалану сөз болады. Әдістері: Акмеологиялық жобалау өмірдің стратегиясымен, мінез-құлық немесе кәсіби қарым қатынасының жетілдірудің анықтамасымен байланысты жеке жұмыс үшін қолданылатыны кеңінен ашылған. Акмеологиялық кеңес беру – бұл педагогтардың кәсіби қызметтердің қарым қатынас шыңына жетуге көмек көрсетеді. Қарым-қатынас бірлескен жұмысты ұйымдастыруға, жоспар құруға және оны талқылауға және оларды жүзеге асыруға көмектеседі. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Адамдардың қарым-қатынасының мақсаты өсуде: дүние туралы білім алу және жеткізу, оқыту және тәрбиелеу, бірлескен іс-әрекеттегі адамдардың психикалық әрекеттерін үйлестіру, жеке және іскерлік қарым-қатынастарды анықтау және орнату кеңінен талдау жасаланған.

Мақала оқу үрдісінде электрондық оқу құралдарын тәжірибеде қолдануға негізделген білім алушылардың танымдық дербестігін қалыптастыру моделін сипаттауға арналған. Сондай-ақ, оқытудың осы моделін әзірлеуге қойылатын негізгі талаптар және ұсынылған модель көрсетуі керек негізгі аспектілер қарастырылады. Қарастырылған модельдерге сүйене отырып, студенттердің танымдық тәуелсіздігін қалыптастыруға неғұрлым қолайлы және тиімді әсер ететін электрондық оқу құралдарын қолдану арқылы студенттерді оқытудағы оқытушы қызметінің стратегиясы анықталды. Мақаланың мақсаты – электрондық оқу құралдарын қолдану арқылы студенттердің танымдық Тәуелсіздігін қалыптастыру моделін құру технологиясының сипаттамасы және оны оқытушы қызметінің ұсынылған стратегиясы негізінде білім беру үрдісінде тәжірибе кезінде қолдану. Мақалада талдау, синтез және дедукция әдістері қолданылды. Джон Дьюидің дидактикалық тұжырымдамасын және оның негізінде қалыптасқан талаптар мен принциптерді талдау, электронды оқу құралдарын белсенді қолдану арқылы танымдық тәуелсіздікті қалыптастыруға бағытталған педагогикалық үрдістің моделін құру сипаттамалық-аналитикалық әдіс негізінде жүргізілді. Автор ұсынған модельдердің практикалық нәтижесі ұйымдастырушылық және педагогикалық жағдайлар кешені болып табылады, олардың сақталуы электронды оқу құралдарын қолдану арқылы оқу үрдісінде студенттердің танымдық дамуына ықпал етеді. Зерттеу нәтижелері теориялық маңыздылығынан басқа, электронды оқу құралдарын қолдану негізінде құрылған педагогикалық үрдісінде қойылатын талаптарды ескере отырып, мұғалімнің іс-әрекетінің стратегиясында практикалық маңыздылыққа ие.

Білім - мықты және дені сау мемлекет құрылатын және сақталатын іргетас екені белгілі. Бастауыш мектепте білім беру жүйесінің іргетасы қаланады, ол бүкіл оқу қызметі барысында толықтырылады. Сонымен қатар, көптеген бастауыш сынып оқушылары бағдарламалық материалды нашар меңгереді, бұл кейінгі оқуда сәтсіздікке әкеледі. Сондай-ақ оқушылар қанағаттанарлық баға алып, жақсырақ оқи алады. Сондықтан, бастауыш сыныптарда баланың қиындықтары оларға міндетті мектеп бағдарламасын игеруге кедергі келтіреді. Мұғалімнің маңызды міндеті - оқудағы қиындықтарды болдырмау үшін уақтылы көмек көрсету. Ол үшін олардың оқу іс-әрекетіндегі себептерін, диагностиканың көмегімен мұғалімнің қайсысы нақты жағдайда әрекет ететінін анықтай білу, оларды уақытында жою немесе салдарын түзету керек. Осылайша, бастауыш сынып оқушыларының үлгерімін арттыруға бағытталған уақтылы түзету жұмыстары қажет. Бүгінгі таңда бастауыш сынып оқушыларының үлгерімін арттыру бойынша түзету жұмыстарын ұйымдастыру - қазіргі мектептің өзекті мәселелерінің бірі болып табылады. Мақаланың мақсаты - бастауыш сыныптарда үлгерімі төмен оқушылармен түзету жұмыстарының тиімділігін арттыру. Зерттеу барысында сипаттамалық әдіс, жүйелеу, талдау және түсіндіру әдістері, синтез қолданылды. Мектептегі сәтсіздік мәселесі өте күрделі, оны зерттеу көптеген әртүрлі тәсілдерді қамтиды, бірақ олардың барлығы мәселені қарастырудың екі негізгі аспектісіне топтастырылған: мұғалім қалай сабақ береді, оқушы қалай оқиды және оның дамуы қалай жүзеге асырылады. Бастауыш мектепте осы ерекшеліктерін ескере отырып, түзету жұмыстарын ұйымдастыру бойынша ұсыныстар білім беру үрдісінің тиімділігін арттыруға және жалпы орта мектептің бастауыш бөліміндегі үлгерімсіздік деңгейін төмендетуге көмектеседі.

жаңғыртуға және адами капиталды дамытуға белсенді қатысуын күшейту мақсатында қазақстандық қоғамның барлық деңгейлерінде корпоративтік әлеуметтік жауапкершілікті (КӘЖ) енгізуге және ілгерілетуге бағытталған шараларды шұғыл әзірлеу қажет. Осыған байланысты әлеуметтік жауапкершіліктің тиімді тетігін қалыптастыру, сондай-ақ отандық компанияларды басқару практикасына корпоративтік әлеуметтік жауапкершілік қағидаттарын енгізу проблемасы туындайды Мақаланың мақсаты – зерттеу отандық бизнес-сектордың нақты контекстінде Қазақстандағы бизнестегі КӘЖ дамуының негізгі кезеңдерін анықтауға бағытталған. Жүйелі, салыстырмалы және статистикалық талдау, сондай-ақ сараптамалық бағалау әдістері қолданылды. Зерттеудің эмпирикалық әдістері ретінде сараптамалық сауалнама, құжаттарды талдау, әлеуметтік зерттеулердің қайталама талдауы, «case study» әдісі қолданылды. Құжаттарды талдау Қазіргі мемлекеттерде бизнес пен биліктің өзара іс-қимылын жүзеге асыру практикасын айқындайтын заңнамалық және нормативтік базаны зерделеу мақсатында жүргізілді. КӘЖ енгізу модельдерін анықтау және сипаттау үшін бірқатар шетелдік салыстырмалы зерттеулерден алынған қайталама деректер әдісі қолданылды. «Case study» әдісі отандық бизнес-құрылымдардың әлеуметтік инвестициялар саласындағы әлеуметтік мемлекеттік-жекешелік әріптестік тетіктерін тиімді енгізуінің эмпирикалық жағдайларын анықтауға мүмкіндік берді. Отандық және шетелдік тәжірибені зерттеуге негізделген мақалада аймақтық экономикалық жүйелердің мәселелерін шешуде бизнес пен биліктің өзара әрекеттесу механизмі қарастырылды. Қазақстандағы КӘЖ практикалары эволюциясының негізгі кезеңдері анықталды және сипатталды, қазіргі жағдайда өңірдің мәселелерін шешу кезінде бизнес пен биліктің өзара іс-қимылының құрылымдық (субъектілер, институттар) және реттеуші (заңнама, стратегиялар, бағдарламалар, стандарттар) компоненттері белгіленді. Сонымен қатар, отандық КӘЖ жүйесінің еуропалық модельден негізгі айырмашылықтары қарастырылады, оның жалпы сипаттамалары мақалада келтірілген

Негізгі мәселе: тіл коммуникацияның негізгі векторы болып табылады, өз кезегінде коммуникация адамзат тарихында тілдерді дамытады. Адамдардың табиғи қажеттілігі-ана тіліндегі қарым-қатынас, өзін-өзі көрсетудің және басқаларды түсінудің ең ыңғайлы құралы дегенмен, қазіргі заман коммуникацияның жаһандық парадигмасын өзгертті, бұл тілдердің рөлін ресми және бейресми қауымдастықтармен, соның ішінде әртүрлі тілдерде сөйлейтіндермен қайта бағалауды білдірді. Коммуникацияның жалпы тілін таңдауға контекст қана емес, сонымен қатар коммуниканттардың әлеуметтік, мәдени, экономикалық сипаттамалары да әсер етеді. Мәдениетаралық контексте қарым-қатынасқа қатысушылардың бейімделу мәселесі туындайды, қабылдаушы Тараптың тілін меңгеруімен тығыз байланысты, оны білмеу табысты қарым-қатынасқа кедергі болып табылады. Толерантты коммуникативті мінез-құлық дағдыларын дамыту үшін халықаралық қарым-қатынас тілдерінде қол жетімді қажетті оқу-әдістемелік материалдармен жабдықталған арнайы бағдарламалар жасау қажет. Кейбір осындай семинарлар аталмыш мақалада ұсынылған. Мақсаты: тілдің әртүрлі лингвистикалық және әлеуметтік-мәдени ортадағы адамдарды біріктіретін экономикалық үрдістердің дамуына әсерін анықтау, сондай-ақ өзара әрекеттесетін тілдердің кәсіби қызметтің әртүрлі аспектілеріне әсерін және мәдениетаралық контекстке жаңа ұрпақтарды енгізудегі білім берудің рөлін сипаттау. Мақсатты жүзеге асыру үшін келесі міндеттер қойылды: тілдің экономикалық теориясының негізгі ережелерін ұсыну; мәдениетаралық ортада компаниялармен жұмыс істеу кезінде аудармашылардың қайшылықты рөлін көрсету; студенттердің мәдениетаралық кәсіби контексте сәтті бейімделуі үшін шет тілдерін оқытудың мәселелері мен рөлін анықтау. Әдістері: теориялық және әдіснамалық негіз отандық және шетелдік зерттеушілердің еңбектерінде ұсынылған тұжырымдамалар, гипотезалар мен теориялар болды. Әдістеме жүйелік тәсілге негізделген, оның аясында салыстырмалы, құрылымдық және функционалды және статистикалық талдау әдістері қолданылды. Эмпирикалық деректерді алу үшін мәдениетаралық коммуникация жүйесіне енгізілген респонденттерге сауалнама жүргізу және сауалнама жүргізу әдістері қолданылды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: алынған нәтижелер бойынша, әдетте, көп жағдайда халықаралық тілдердің бірі немесе титулдық ұлттың тілі болып табылатын ортақ коммуникация тіліне артықшылық беріледі деп айтуға болады. Этникалық байланыстар, сенім және төзімділік көбінесе коммуникацияның ортақ тілін меңгерумен байланысты

Банктердің негізгі міндеті – несие беру болып табылады, ал несие – қазіргі заманғы экономика үшін тірек, елдің экономикалық дамуының ажырамас элементі. Бүгінгі таңда несиелеуді жеке және заңды тұлғалар пайдаланады, яғни несиелерді мемлекеттен бастап азаматтарға дейін барлығы пайдаланады. Елдегі экономикалық жағдайды тұрақтандыру және экономикалық қатынастарды дамыту жағдайында заңды тұлғаларға көп мөлшерде ақша қаражатын пайдалану қажеттілігі туындатады. Бұл ретте, әрбір банк цифрлық технологиялар мен жаңа техникалық шешімдерге негізделген өзінің кредиттеу технологиясын әзірлейді. Зерттеу мақсаты – коммерциялық банктің несиелік операцияларын басқарудың тиімділігін Банк «ФК Открытие» КАҚ-ның қызметі мысалында бағалау,. Осыған байланысты зерттеуде алынған нәтижелерді визуализациялау үшін салыстырмалы талдау, синтез, графикалық әдіс әдістері қолданылды. Зерттеу нәтижелері бойынша автор Банк «ФК Открытие» КАҚ-ның коммерциялық банкінде корпоративтік Кредиттеу динамикасын және талданатын кезең ішінде жүргізілген өзгерістерді анықтады, оның нәтижелері бойынша корпоративтік Кредиттеу үлесі бастапқыда 2021 жылға қарай артып, 2022 жылдың соңына қарай төмендеу үрдісіне ие екені анықталды. Мәселен, 01.01.2020 ж. корпоративтік Кредиттеу үлесі 1,3 пайызды, 01.01.2021 ж. – 3,8 пайызды құрады, содан кейін мән қайтадан төмендеп, 1,2 пайыз мәніне оралды. Талдау нәтижелеріне сәйкес 2021 жылы корпоративтік кредиттеуді арттыру осы кезеңде ірі корпоративтік клиенттерді тарту есебінен қамтамасыз етілді. Нәтижесінде, коммерциялық банктің корпоративтік портфелін жақсарту үшін автор оны жақсарту және нәтижелі көрсеткіштерге қол жеткізу бойынша жаңа ұсыныстар әзірледі. Зерттеу қорытындысы бойынша автор резервтік қорларды арттыру бойынша ұсыныстар жасады. Тұтастай алғанда, Кредиттеу көлемінің ұлғаюын және тұрақты қаржылық көрсеткіштерді, Банк клиенттердің сенімін арттыруға, белсенді кредиттік саясатқа және коммерциялық банктер рейтингінде лайықты орынға ұмтылуын қамтамасыз ететін банктің тиімді жұмысы қажет екенін атап өту қажет

Ұсынылған зерттеудің негізгі тезисі жаһанданудың қазіргі жағдайында азаматтардың білім алу құқығын жүзеге асыру қоғам мен мемлекеттің дамуының маңызды және қажетті шарты болып табылады. Білім алу құқығы әркімге білім, білік, дағды алуды, шығармашылық қабілеттерін дамытуды қамтамасыз етеді, мемлекеттік және қоғамдық институттардың тиімді жұмыс істеуіне, ұлттық қауіпсіздікке кепілдік береді, қоғамдағы тұрақтылықты бекітеді және демократиялық, әлеуметтік құқықтық мемлекеттің дамуына ықпал етеді. Зерттеудің мақсаты – халықаралық тәжірибені ескере отырып, Қазақстан Республикасында білім алу құқығын конституциялық-құқықтық қамтамасыз етудің тұтас тұжырымдамасын әзірлеу және білім алу құқығын реттейтін отандық заңнаманы жетілдіру жөнінде ұсыныстар әзірлеу болып табылады. Әдістемелік негіз – зерттеу пәнін объективті талдауды қамтамасыз ететін философиялық-дүниетанымдық тәсілдер, принциптер, жалпы ғылыми және арнайы ғылыми әдістер жүйесі. Мақалада әркімнің білім алу құқығын қамтамасыз етуге мемлекет мүдделі екендігі негізделеді, өйткені бұл білікті еңбек әлеуетін қалыптастыратын, мемлекеттік істерді басқаруды тиімді жүзеге асыра алатын және оның тапсырмаларын орындай алатын кәсіби мамандарды даярлауды қамтамасыз ететін білім. Өз кезегінде, әдетте, тұлғаның білім беру-біліктілік деңгейін арттыру жалақының өсуіне негіз болып табылады, бұл мемлекеттік бюджетке салықтарды аударудың ұлғаюына, оны толтыруға әсер етеді, демек, бұл мемлекет пен тұтастай қоғамның экономикалық өсуіне әкеледі. Мемлекеттегі білім беру жүйесінің тиімді жұмыс істеуі жұмыссыздықты азайтуға (оқушылар, студенттер жұмыспен қамтылған халық санатына жатады), мемлекеттік институттардың тыныс-тіршілігін, ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге, әлеуметтік мемлекет құруға және қоғамдағы тұрақтылықты бекітуге ықпал етеді. Бұл мақалада қазіргі халықаралық тәжірибе контекстінде Қазақстан Республикасында білім алу құқығына ғылыми талдауды жүзеге асыруға ерекше назар аударылады. Мақалада бірқатар жаңа теориялық тұжырымдар мен ұсыныстар жасалады, атап айтқанда: жалпы (адам және азамат құқықтарының барлық санаттарына тән) және арнайы (конституциялық құқықтар жүйесіндегі білім беру құқығының ерекшелігін ашады)білім беру құқығының белгілері жіктеледі; білім беру құқығы принциптерінің тұжырымдамасы мен мазмұны, оның мәні мен дамудың жалпы бағытын анықтайтын негізгі принциптер, идеялар қандай екендігі анықталды.

Мақала математикалық модельдеу әдістерін қолдана отырып, сүт өнімдерінің негізгі формулаларын жобалау мәселесіне арналған. Автор тамақ технологиялары саласындағы мәселелерді талдап, математикалық модельдеу келесі бағыттарда қолданылады деген қорытындыға келді: технологиялық үрдістердің режимдерін нақтылау, формулаларды жобалау және дайын өнімдердің сапасын бағалау, сондай-ақ оларды өндіріске қою кезінде жаңа өнімдердің жарамдылық мерзімдерін болжау. Мақсатты функциялардың максималды мәніне сүйене отырып, оңтайлы қалыпқа келтірілген қоспалар және дигидрокверцетиннің шекті рұқсат етілген концентрациясы таңдалады. Алынған математикалық тәуелділіктер мен модельдерге талдау жасалды, сызықтық теңдеулер жүйесі жасалды. Пробиотикалық дақылдардың өміршеңдігінің дигидрокверцетиннің массалық үлесіне тәуелділігінің математикалық моделі кремді ақуызды сүзбе өнімінің формулаларын жобалау кезінде жасалды, сүт ингредиенттерінің химиялық құрамы матрицасы ұсынылды, негізгі формулалардың сызықтық теңдеулер жүйесі жасалды. Зерттеу дигидрокверцетиннің кеңістіктік конфигурацияларын, сондай-ақ оның сүт майының тотығу үрдістеріне әсерін зерттеді. Дигидрокверцетиннің пробиотикалық қасиеттері бар микроорганизмдердің өміршеңдігіне әсерін зерттеу бойынша эксперименттік деректерді математикалық модельдеу жүргізілді. Дигидрокверцетиннің массалық үлесінің ашыту үрдісіне әсерін зерттеу бойынша алынған нәтижелер кешенінің қалыпқа келуі зерттелді. Дигидрокверцетинмен модельдік ортаны ашыту үрдісін сипаттайтын басқарылатын факторлар анықталды. Дигидрокверцетин кешені 0,50% - дан жоғары нормалау белгіленді, мақсатты функция оның ең төменгі мәні 0,53-ке дейін төмендейді.

Негізгі мәселе: ақуыздардың тағамдық құндылығы ең алдымен маңызды аминқышқылдарының құрамымен сипатталады және сіңімділігімен анықталатыны белгілі. Адам ағзасы жақсы жұмыс істеуі үшін ақуыздар ғана емес, маңызды аминқышқылдарының белгілі бір мөлшері қажет. Себебі олардың біреуінің жетіспеушілігі немесе болмауы денсаулықтың ауыр бұзылуын тудырады. Ақуыздың жетіспеушілігі мәселесі көптеген себептерге байланысты жаһандық болып табылады және оны шешу үшін тағамдық ақуыздың дәстүрлі емес көздері, атап айтқанда өсімдік тектес көздерін пайдалану перспективаларын зерттеу қажет. Мақсаты: осыны ескере отырып, бұл мақала бірнеше жыл бойы жүргізілген зерттеулердің нәтижелерін ұсынады. Олардың нысандары сүт-өсімдік өнімдері және ноқат ұнынан ақуыз гидролизаты таңдалуы керек. Сонымен қатар, дайын өнімнің жаңа түрінің физика-химиялық және құрылымдық-механикалық қасиеттерін жақсарту үшін оны өсімдік тектес толтырғыш ретінде қолдану мүмкіндігі анықталды. Бұл зерттеулердің мақсаты – сүт компоненттерімен бірге өсімдік компоненттері қолданылатын функционалды бағыты бар сүт-өсімдік тектес өнімнің жаңа түрін өндірудің технологиялық кезеңдерін анықтау және айқындау. Әдістері: компоненттерді таңдағанда жергілікті аймақта өсірілген шикізатқа артықшылықты берілетінін атап өткенін жөні қоршаған орта. Әсіресе жас ұрпақ үшін маңызды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: жаңа сүт-көкөніс сүзбе массасының технологиясын жасау кезінде әрбір технологиялық операцияның оңтайлы режимдері және көкөніс компонентін енгізудің ең мақсатты кезеңі анықталды. Жасалған өнімді өндіріске енгізе отырып, өндіруші қажетті құрал-жабдықтардың болмауы және оны қымбат сатып алу мәселесіне тап болмайды. Ұсынылған технология бойынша ұйымдастырылған өндіріс сүзбе және сүзбе өнімдерін өндірумен айналысатын кәсіпорындарда бар жабдықтарға барынша бейімделгендіктен, технологиялық қайта жарақтандыруды қажет етпейді.

Гуманитарлық педагогикалық ойлау орасан зор нәрсені қамтуға тырысады және бұл оның жер қойнауында туылған білім беру жүйелері мен үрдістерінің күші. Оқытушының ілеспе, қамтамасыз етуші рөлімен оқушылардың инновациялық қабілеттерін өзін-өзі ашудың құндылығын өзектендіру үшін өзінің интеллектуалды рефлексивті механизмін білім берудің негізгі пәні ретінде тану қажет. Дамыған рефлексиялық қабілеттер адамның өмірдегі және қызметтегі барлық қиындықтарды өз бетінше жеңуінің логикалық шарты болып табылады. Мақаланың мақсаты - адамның биологиялық организм ретіндегі әлеуметтік-табиғи ойлауы мен іс-әрекетінің «алтын принциптерін» түсіну және ресімдеу теориялық түсінік. Зерттеу барысында келесі әдістер қолданылды теориялық ұғыну, абстрактіліден нақтыға көтерілу әдісі, объектілердің нақты бейнелерін олардың абстрактілі мәніне қарай түрлендіру әдісі, ойды схемалық бейнелеудің алыпсатарлық тілі. Қызмет әлеміндегі технологиялық өзгерістердің жоғары динамикасын ескере отырып, біз рефлексивті өзін-өзі тәрбиелеу қабілетін өмірде қажетті белгілі бір кәсіби қабілеттерді өздігінен ашудың негізгі құралы ретінде қабылдаймыз. Бұл дегеніміз, ең алдымен, студенттер қалай үйренуді үйренуі керек, яғни өз бетінше ойлауды, сыни тұрғыдан қабылдауды және алынған ақпаратты білімге айналдыруды, өз сұрақтарын қоюды, бірқатар жауаптар ұсынуды, әртүрлі көзқарастарды логикалық түрде тұжырымдауды және үйлестіруді, басқалармен бірге білім жинауды үйренуі керек. Педагогикалық қызметтің инновациялық әдістері мен модельдері елдің инновациялық және технологиялық дамуына ықпал ететін студенттердің инновациялық қабілеттерін ынталандырады.

Негізгі мәселе: адамның рухани, зияткерлік және кәсіби әлеуетін жедел ашу идеялары әрдайым ғалымдар мен педагогтарға тиесілі ұғымдар (Я.А. Коменский, К.Д. Ушинский, В.А. Сухомлинский, Я. Корчак, А.С. Макаренко, А. Құнанбаев, Ы. Алтынсарин және басқалар). Қазіргі заманғы жаңашыл педагогтар тұлғаға бағытталған тәсілді, субъект-субъектілік қатынастар идеяларын, ұрпақтар ынтымақтастығын басшылыққа алады. Грузин педагогы Ш.А. Амонашвили: «Гуманитарлық педагогика баланы өзінің табиғатымен қабылдайды. Ол баланың шексіздігін көреді, оның ғарыштық қасиетін түсінеді және оны өмір бойы адамзатқа қызмет етуге дайындайды. Ол баланың жеке басын оның ерік-жігерін анықтау арқылы бекітеді және процессуалдылығы сүйіспеншілікті, оптимизмді және жоғары рухани адамгершілікті алдын-ала анықтайтын педагогикалық жүйелерді құрады. Гуманитарлық педагогикалық ойлау орасан зор нәрсені қабылдауға тырысады және бұл оның ішектерінде пайда болған білім беру жүйелері мен процестерінің күші». Мұғалімнің рөлін қамтамасыз ете отырып, оқушылардың инновациялық қабілеттерін өзін-өзі ашудың құндылығын жүзеге асыру үшін білім берудің негізгі пәні ретінде адамның интеллектуалды рефлексивті механизмін тану қажет. Мақсаты: ел дамуын анықтайтын оқушылардың инновациялық қабілеттерін өсіру үшін педагогикалық қызметтің инновациялық әдістері мен модельдерін анықтау. Әдістері: ғылыми дереккөздерді талдау, жалпылау, синтездеу, модельдеу. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: осы мәдениетті көрсете отырып, мұғалім өзара даму ортасын жасайды және оқушылардың өзін-өзі ашуына жанама түрде ықпал етеді, адамның өмір бойы өзін-өзі тәрбиелеу үрдісін бастайтын өзіндік триггер ретінде әрекет етеді.

Шет тілдерін үйрену мәселесі өзектілігін жоғалтпайды, керісінше, мұғалімдердің, әдіскелердің, филологтардың өсіп келе жатқан санына назар аудартады. Осы зерттеулердің тақырыбы болып табылатын негізгі сұрақ - студенттерді шет тілін меңгерудің ең тиімді және тиімді стратегиялары және әдістерімен қамтамасыз ету. Берілген мақаланың мақсаты – интерференция терминін және оның шет тілдерді оқып үйренудегі рөлін анықтау. Зерттеудің негізгі әдісі салыстырмалы-салғастырмалы талдау болып табылады. Нәтижесінде екі шет тілін (ағылшын және неміс) оқып үйренудегі интерференцияның конструктивті және деструктивті әсері талдалды, тілдің әртүрлі деңгейлерінде біреуінің екіншіге жағымды және жағымсыз әсерін көрсететін мысалдар келтірілді. Зерттеудің теориялық және практикалық маңызы бар, өйткені нәтижелер шет тілдерін үйренудің бағдарламалары мен әдістемелерін әзірлеуді және студенттердің практикалық сабақтарда шет тілдерін үйрену барысында тікелей қолданылуы мүмкін.

Елдің қоғамдық қатынастардың нарықтық ұйымымен үздіксіз қалыптасуы жағдайында білім беру және кәсіби қызмет субъектілерінің біліктілік деңгейін біржақты бағалаудың құралдары мен тәсілдерін іздеу барған сайын өзекті болып отыр. Мәселе субъектілердің білімі мен қабілеттерін бағалау парадигмасы мен әдістерінің сәйкес келмеуінен тұрады. Мақаланың мақсаты - Қазақстан Республикасының Ұлттық біліктілік жүйесін әзірлеу мен іске асырудағы қиындықтарды еңсеру бойынша ұсыныстар мен ұсынымдар әзірлеу. Абстрактіліден нақтыға көтерілудің мазмұнды-генетикалық логикасы әдісі, ойдың функционалды-сызбалық бейнелерінің алыпсатарлық тілі қолданылды. Салыстырмалы талдау жүргізілді және ҚР Білім және ғылым министрлігі мен ҚР Еңбек, жұмыспен қамту және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Қазақстан Республикасының Ұлттық біліктілік жүйесін әзірлеу тәсілдеріндегі Қайшылықтар анықталды. Қызмет, жұмыспен қамту, жұмыс, еңбек, кәсіп, лауазым, білім, қабілет, біліктілік және т. б. сияқты кілт сөздердің әзірленген біліктілік құжаттарында көптеген семантикалық терминологиялық «желімдеулер», қате анықтамалар орнатылды. Бекітілген нормативтік құжаттардың түсініксіздігін және түсініксіздігін жою мақсатында олардың атауларын бір типті тапсырмалық-біліктілік форматында артикуляциялау ұсынылады. Тиісті мысалдар келтірілген. Барлық субъектілердің жоғары біліктілік деңгейін қамтамасыз етуде педагогикалық қызметкерлер ерекше рөл атқарады. Сондықтан олардың функционалдық сауаттылығын арттыру, педагогикалық парадигманы жаңарту және білім беру қызметкерлерінің біліктілік деңгейін бағалау жүйесін әзірлеу ұсынылады. Біліктілік рәсімдерінде қолданылатын терминдердің бірегейлігін, тұжырымдамалық мәртебесін қамтамасыз ету үшін мазмұнды-генетикалық логикасының инновациялық әдісін және адамгершілік, логика және жүйелілік критерийлері бойынша салынып жатқан ұғымдарды визуализациялауға, тексеруге және түзетуге мүмкіндік беретін функционалды-сызбалық кескіндердің алыпсатарлық тілін бірлесіп қолдану ұсынылады. Мысал ретінде позиция, рөл, мамандық, мамандық, лауазым ұғымдарын логикалық тұжырымдау және ажырату схемасы, сондай-ақ кәсіби қызметтің типтік бірлігі келтірілген.

Ел экономикаларының қарқынды дамып келе жатқан даму үрдістері экономиканың нақты секторын ұйымдастыруға бағытталған инновациялық қызмет пен инвестицияларды мемлекеттік реттеуге ұтымды көзқарасты талап етеді. Сонымен қатар, инновациялық даму жүйесіндегі қазіргі заманғы мемлекеттік саясатты талдау үшін мемлекеттің - Қазақстан Республикасының экономикасындағы инновациялық қызметті реттеу тетіктерінің тиімділігін бағалау қажет. Мақсаты - жаһандық бәсекеге қабілеттілік жүйесіндегі Қазақстан Республикасындағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу тетіктерін бағалау. Синтез, мазмұнды талдау, факторлық талдау, аккомодация, монографиялық және экономикалық-статистикалық әдістер сияқты әдістер қолданылды. Жаһандық бәсекеге қабілеттілік жүйесінде Қазақстан Республикасындағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу тетіктерін бағалау экономикадағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу тетіктерінің тиімділігін толық бағалауға мүмкіндік берді. Дүниежүзілік экономикалық форумның 2021-2022 жылдардағы Халықаралық рейтингінің 2017-2018 жылдарға қатысты ішкі индекстерін зерттей отырып, авторлар Қазақстанда «инновация» қосалқы индексін қоспағанда, рейтингтің барлық ішкі индекстерінің және олардың факторларының («негізгі талаптар» және «Бизнестің күрделілігі») төмендеуі байқалады деген қорытындыға келді. Бұл субиндекс макроэкономикалық конъюнктураның күрт нашарлауына байланысты айтарлықтай төмендеді, бұл авторлардың пікірінше, мұнай экспортынан түсетін табыстың айтарлықтай жоғалуына тікелей байланысты. Бұл өз кезегінде мемлекеттік бюджет көрсеткіштерінің нашарлауына әсер етті. Мақалада елдің әлеуметтік-экономикалық саясатындағы инновациялық қызметі - мемлекеттік реттеудің орны мен рөліне ерекше назар аударылады. Қазақстан Республикасында инновациялық саясатты әзірлеу және іске асыру кезіндегі ұйымдастырушылық-әдістемелік мәселелер егжей-тегжейлі зерттелді, бұл өз кезегінде, оларды өңірлік және ұлттық деңгейлерде инновациялық саясаттың тиімділігіне қол жеткізу үшін шешуді қажет етеді.

Тетіктер мен форматты трансформациялау еңбек нарығы шеңберіндегі бәсекелестік, бір жағынан және жоғары білім беру саласында, екінші жағынан, қазіргі уақытта дайындық сапасының мазмұнын өзгертті және түлектің маман ретінде бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз етумен және оның кәсіби ұтқырлығын арттырумен ғана емес, сонымен қатар оны табысты тұлға, мобильді тұлға ретінде қалыптастырумен байланысты бірқатар тенденциялардың қалыптасуына әкелді көп өлшемді өзгеретін әлемде, мәдени әмбебаптық әлемінде. Қоғам мен нарықты дамытудың қазіргі кезеңінде «маманның сапасы» ұғымы өзгеріске ұшырайды. Маманның сапасына қойылатын орталық талаптар әлі де маманның біліктілік деңгейі мен құзыреттілігін сипаттайтын қасиеттер болып табылады. Олардың жанында жұмыс берушілер әлеуетті қызметкерлердің іскерлік және жеке қасиеттеріне көбірек қызығушылық таныта бастады, ал соңғыларының арасында икемді дағдылар (soft-skills) жиі атап өтіледі. Мақаланың мақсаты - жас маманның жеке тиімділігі мен бәсекеге қабілеттілігін арттыратын фактор ретінде студенттердің икемді дағдыларын қалыптастырудың рөлі мен маңыздылығын қарастыру. Зерттеу барысында кешенді талдау, топтау әдістері, жалпылау, жүйелі сипаттау, сауалнама әдістері қолданылды. ЖОО жүйесінде икемді дағдыларды қалыптастырудың негізгі бағыттарының шеңбері зерттеліп, айқындалды, нақты ЖОО мысалында оларды қалыптастыру тетіктерінің тиімділігі мен қалыптасу деңгейіне баға берілді, жоғары оқу орындары түлектерін даярлау және бәсекеге қабілеттілігін арттыру сапасын қамтамасыз ету жүйесіндегі икемді дағдылардың рөлі белгіленді

Әрбір елді мекенде әлеуметтік-экономикалық тұрақтылыққа қол жеткізу әлеуметтік стандарттарды қамтамасыз ету және ауыл халқының өмір сүру сапасының параметрлерін арттыру үшін тиісті жағдайлар жасауға, сондай-ақ негізгі экономикалық базис - ауыл шаруашылығы өндірісін дамытуға бағытталуы тиіс атқарушы және өкілді билік органдарының үйлестірілген іс-қимылына байланысты. Осы тұрғыда, бүгінгі шындықта ауылдық елді мекендердің тұрақты дамуының өзекті мәселесі - тиісті өндірістік және әлеуметтік инфрақұрылымды қамтамасыз ету болып табылады, өйткені ауылдық аймақтардың жүйелі дамуы тұтастай алғанда аумақтық әлеуметтік-экономикалық ішкі жүйенің элементі ретінде әрекет ететін ауылдың осы инфрақұрылымына байланысты. Осыған байланысты осы зерттеудің мақсаты - орнықты дамудың мақсаттары мен міндеттері контексінде елдің ауылдық өңірлерінің өндірістік және әлеуметтік инфрақұрылымын теңгерімді дамытуды айқындайтын және ықпал ететін негізгі факторларды анықтау және зерделеу болып табылады. Жүргізілген зерттеу нәтижелері бойынша ауылдық аймақтардың өндірістік және әлеуметтік инфрақұрылымын қамтамасыз етуге негізделген ауылдық аумақтардың тұрақты дамуының негізгі ерекшеліктері анықталды, ол ауылдық жерлердегі халықтың өмір сүру деңгейі мен сапасымен, сондай-ақ аграрлық өндірістің түпкілікті нәтижелерімен байланысты. Осы зерттеуді жүргізудің әдіснамалық негізі ретінде жалпы методологиялық принциптер, жүйелі тәсіл және экономикалық танымның эмпирикалық әдістері: экономикалық-статистикалық модельдер, болжау және модельдеу, индукция және шегеру, синтез әдістері, сондай-ақ логикалық әдістер қолданылады. Зерттеу нәтижелері жергілікті атқарушы органдар мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарының қызметінде практикалық негіз ретінде пайдаланылуы мүмкін. Оларды ауылдардың экономикалық базасын және ауыл халқының барлық топтарының әл-ауқатын сапалы арттыруға бағытталған аймақты дамыту жоспары аясында аймақтың ауылдық аумақтарының өндірістік және әлеуметтік инфрақұрылымын дамытудың кешенді жоспарларын әзірлеуді және іске асыруды ғылыми негіздеу үшін пайдалануға болады.

Негізгі мәселе: мемлекеттің жария қаржылық қызметтің бірінші кезеңін – жария ақша қорларын жұмылдыруды іске асыруын қамтамасыз ете отырып, салық салу саласы ғалымдардың назары мен қоғамдық мүдденің артуының мәні болып табылады. Қазақстан Республикасында болып жатқан салық реформасының үрдістері салық-құқықтық реттеудің серпінін көрсетеді, салық қатынастары саласындағы бірқатар халықаралық стандарттардың пайда болуына әкеледі, бұл салық құқығының жаңа немесе айтарлықтай өзгерген институттарын теориялық тұрғыдан түсіну мен жан-жақты жалпылау, талдау мен бағалаудың шұғыл қажеттілігін тудырады. Салықтық әкімшілендіру салықтық құқықтық қатынастардың динамикасы мен статикасын көрсететін рәсімдік-үрдістік сипатқа ие. Статика тұрғысынан салықтық әкімшілендіру тиісті бюджеттерге салық төлемдерінің түсуін қамтамасыз етуге бағытталған салық заңнамасында көзделген барлық салық рәсімдерінің жиынтығы болып табылады. Мақсаты: Қазақстан Республикасындағы жеке және заңды тұлғалардың салықтар мен алымдарды төлеу жөніндегі міндеттерін олардың құқықтық табиғатын анықтау арқылы орындау рәсімдерін құқықтық реттеуді анықтау және осы міндетті орындамағаны үшін әкімшілік жауапкершілікке тарту болып табылады. Әдістері: қазіргі таным әдістері құрады: диалектикалық, формальды-логикалық, тарихи, салыстырмалы-құқықтық, аналитикалық-синтетикалық, жүйелік-құрылымдық, логикалық-құқықтық Нәтижелер және олардың маңыздылығы: мақалада статика (салық заңнамасында көзделген, тиісті бюджеттерге салық төлемдерінің түсуін қамтамасыз етуге бағытталған барлық салық рәсімдерінің жиынтығы ретінде) және динамика (салық рәсімдерін іске асыру жөніндегі тиісті субъектілердің қызметі ретінде) тұрғысынан Қазақстан Республикасында салықтар мен алымдарды төлеу жөніндегі міндеттерді орындауды құқықтық реттеу сипаттамасы берілген. Салықтық әкімшілендіруді кең және тар мағынада бөлу жүргізілді: салықтарды төлемегені үшін әкімшілік жауапкершілікке тартуды қоса алғанда, рәсімдердің барлық жиынтығын, сондай-ақ әкімшілік келісу режимінде және сот тәртібімен салық жанжалдарын шешу рәсімдерін қамтитын салық салуды әкімшілендіру; салық төлеуді әкімшілендіру – іске асыру нәтижесі бюджеттерге қаражаттың нақты түсуін қамтамасыз ететін мемлекеттің барлық салық қызметіне бағытталған салықтар мен алымдарды төлеу жөніндегі рәсімдер. Сондай-ақ, мақалада әкімшілік сот ісін жүргізу шеңберінде салық төлемегені үшін заңды тұлғаларды әкімшілік жауапкершілікке тартудың бірқатар ерекшеліктері қарастырылған.

Негізгі мәселе: ұсынылған зерттеудің негізгі тезисі - жаһандану мен ақпараттық қоғамның дамуының қазіргі жағдайында тауарға азаматтық-құқықтық айналымдағы және сәйкесінше адам құқықтарын қорғаудағы көзқарастар түбегейлі өзгереді. Электрондық сауданы дамыту аясында ақпарат та пайда болды, бұл ғылымда көптеген қайшылықтарды тудырады. Мүмкін, бұл ақпарат Азаматтық құқық ғылымы үшін салыстырмалы түрде жаңа объект болып табылады, мысалы, екі мың жылдан астам уақыттан бері белгілі және классикалық болып саналатын құқық объектілерімен салыстырғанда. Ақпарат, құпия ақпарат (коммерциялық құпия және ноу-хау) құқық объектілері деп аталатындарға жатады, ал өркениеттер оларды типтік емес деп атайды, өйткені олар жақында азаматтық құқыққа белгілі болды. Экономикалық қатынастарды дамыту, әдетте, болашақта Республика Конституциясына қайшы келмейтін жеке азаматтық-құқықтық институт құра алатын құқық нормаларының жаңа, тиісті массивін әзірлеуді талап етеді. Мақсаты: зерттеудің мақсаты-электрондық коммерция қатынастарының құқықтық табиғатын, оның маңызды белгілері мен электрондық коммерция мен ақпарат саласындағы қатынастарды азаматтық-құқықтық реттеудің ерекшеліктерін жан-жақты азаматтық-құқықтық талдау негізінде өз тұжырымдарын жасау; көрсетілген саладағы заңнаманы жетілдіру үшін ұсыныстар мен ұсынымдар беру. Сонымен қатар, мақалада электрондық коммерция қызметтерін тұтынушылардың құқықтарын қорғауға баса назар аударылады. Әдістері: зерттеу жүргізу кезінде автор келесі әдістерді басшылыққа алды: жалпы ғылыми (тарихи, ресми-логикалық, жүйелік-құрылымдық, жүйелік-салыстырмалы және сол сияқтылар) және арнайы заңдық (ресми-құқықтық, салыстырмалы-құқықтық және басқалар). Нәтижелер және олардың маңыздылығы: мақалада жазбаша нысанды тасымалдаушының эволюциясы жазбаша нысанның жанында жаңа нысанның пайда болуына әкелмейтіндігі негізделеді: деректерді электронды түрде беру құралдарында ерік-жігерді тіркеудің ерекшелігі тек мәтіндік құжатты әзірлеуде ғана емес, сонымен қатар дыбыстық, бейне файлдар, графикалық файлдар арқылы ерік-жігерді бекіту мүмкіндігі болып табылады. Азаматтық құқық доктринасында тұжырымдамалық тәсіл тұжырымдалған, оған сәйкес ақпаратқа меншік құқығының пайда болу және өмір сүру мүмкіндігі жоққа шығарылады. Азаматтық-құқықтық мағынада мұндай ақпаратты зат ретінде пайдалануға немесе зияткерлік, шығармашылық қызметтің нәтижесі ретінде пайдалануға болмайды. Мақалада кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырумен байланысты емес жеке, отбасылық, тұрмыстық, мәдени-тұрмыстық және басқа да жеке тұрмыстық қажеттіліктерді қанағаттандыру мақсатында тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) сатып алуға, тапсырыс беруге бағытталған шарттардан туындаған жеке тұлға-кәсіпкердің қарым-қатынасына тұтынушылардың құқықтарын қорғау заңнама қолданылуы тиіс деген тұжырым тұжырымдалған.

Негізгі мәселе: айыппұл ата-аналарға бала тәрбиесі жөніндегі міндеттерді тиісінше орындамағаны үшін қолданылатын құқықтық санкциялардың жеткілікті тиімді түрі болып табылады. Алайда, оның қолданыстағы заңнамадағы әлеуеті толық көлемде ашылған жоқ, бұл санкциялар жүйесіндегі жазаның осы түрінің орнын жеткіліксіз дәл анықтауға байланысты; айыппұл мөлшерін санкция түрі ретінде айқындаудың қазіргі заманғы шындыққа сай келмейтін тәсілін пайдалану; айыппұлдың жасалған құқық бұзушылық сипаттамаларымен және санкцияда белгіленетін басқа да жаза түрлерімен арақатынасы туралы мәселенің шешілмеуі; айыппұлды қосымша санкциялар ретінде қолданудың іс жүзінде іске асырылмаған идеясы. Мақсаты: зерттеудің мақсаты санкцияларды құқықтық реттеуді жетілдіру мүмкіндігі бойынша айыппұл түрінде, атап айтқанда ата-аналарға балаларды тәрбиелеу жөніндегі міндеттерді тиісінше орындамағаны үшін қолданылатын авторлық ұсыныстарды білдіру болып табылады. Ұсынылған өзгерістерді енгізу осы санкцияның рөлін нақтылайтын, оған құқық бұзушыға нақты әсер ету шарасының белгілерін беретін, сондай-ақ оның алдын алу шарасы ретіндегі рөлін күшейтеді. Әдістері: қойылған міндеттер мен мақсаттарға сәйкес зерттеу әдіснамасының негізі зерттеу тақырыбын объективті талдауды қамтамасыз ететін жалпы ғылыми және жеке ғылыми әдістер болды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: мақалада баланың құқықтарын құқықтық реттеу және оларды сот арқылы қорғауды қамтамасыз ету саласында, оның ішінде ата-ана құқықтарынан айыру жолымен болған елеулі оң өзгерістерге қарамастан, бүгінде мемлекет тиімді қорғау тетігін толық көлемде құрмағаны негізделеді. Ата-анасының қамқорлығынан айырылған балалар санының өсуімен жауапкершілікке тартылған ата-аналар санының арту үрдісі де байқалады. Алайда, ата-ана құқығынан айыру туралы істердің саны басқа санаттағы істер ондаған, кейде жүздеген есе көп болса да, балалардың құқықтарын қорғауға бағытталған болса да, аталған санаттағы істерді қарау мен шешуге қатысты құқық қолдану тәжірибесі қарама-қарсы және даулы болып табылады. Әлбетте, қазіргі уақытта заң шығарушы ең ауыр жаза ретінде танылған айыппұл, тіпті жоғары мөлшерде болса да, құқық бұзушы төлеуге болатын айыппұл бала тәрбиесі міндеттерін тиісінше орындамау сияқты құқық бұзушылық қаупінің жоғары дәрежесіне сәйкес келмеуі мүмкін

Адвокатура азаматтық қоғам институты ретінде азаматтың құқықтары мен бостандықтарын қорғауды қамтамасыз етеді, әділ сот төрелігіне кепілдік береді. Ұзақ уақыт бойы адвокат қорғаушы деп аталды-ол адамды, оның құқықтары мен заңды мүдделерін қорғайды. Қазақстан Республикасының құқық жүйесінде адвокаттық құпия өзін-өзі басқаратын адвокатура құрылымдары деңгейінде моральдық-этикалық мәселе ретінде қарастырылады. Адвокаттық құпия мәселелері бойынша жеткілікті ғылыми-теориялық зерттеулердің болмауы, қорғау институтының жүйесінде де, сот төрелігі жүйесінде де адвокатура мәртебесінің белгісіздігі адвокаттық құпияның құқықтық мәртебесінің реттелмеуіне әкеледі, бұл ғылыми зерттеу тақырыбының өзектілігін де анықтайды. Зерттеудің мақсаты - "адвокаттық құпия" ұғымының мазмұнын тарихи-құқықтық талдау; Қазақстан Республикасы Конституциясының және адам құқықтары саласындағы халықаралық-құқықтық актілердің ережелерін ескере отырып, адвокаттық құпия ұғымын, мазмұны мен кепілдіктерін құқықтық реттеудегі олқылықтарды анықтау; адвокаттық құпияны қамтамасыз етудің проблемалық мәселелерін шешу жолдарын айқындау болып табылады. Әдістемелік негіз-зерттеу тақырыбын ашуға және мақсатқа жетуге мүмкіндік берген жалпы ғылыми және философиялық әдістердің жиынтығы. Мақалада бірқатар тезистер негізделеді: адвокаттық құпия құқықты талдаудың сандық және сапалық әдістері негізінде және адам мен азаматтың құқықтары мен бостандықтарын қорғаудың моральдық-этикалық және тарихи-құқықтық мәселелерінің кең базасында қарастырылады; адвокаттық құпия мен адвокатура мәселелері әлеуметтік және, атап айтқанда, құқықтық институттар жүйесінде тұтастай институттандыру үрдісі ретінде қарастырылады. Басқаша айтқанда, әлеуметтік қатынастарды объективті білу қажеттілігі өзектендіріледі, оның негізгі элементі құқықтық қатынастар, ал белгілі бір сала – құпия; адвокаттық құпияны сақтау қажеттілігіне байланысты туындайтын құқықтық қатынастар жүйесі, адвокаттардың өз қызметін ойдағыдай жүзеге асыруы және мемлекеттегі адвокатқа деген сенімін арттыру үшін адвокаттық құпияны құқықтық қамтамасыз ету жүйесі талданды.

Негізгі мәселе: бұл зерттеу еңбек заңнамасын жетілдірудің мәселелерін қарастырады. Қазақстан Республикасындағы нарықтық қайта құруларды дамытудың қазіргі кезеңінде, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Еуразиялық экономикалық одаққа кіруін ескере отырып, еңбек заңнамасын реформалау мәселелері аса маңызды мәнге ие болады. Бұл еңбек құқығын іске асыру саласындағы қоғамдық қатынастарды құқықтық реттеуге жаңа көзқарастардың пайда болуын қажет етті. Осыған байланысты еңбек құқығының көптеген қағида ережелерін қайта қараудың өзектілігі пайда болады және олардың арасында нарықтық экономика жағдайында еңбек қатынастарының әртүрлі салаларында еңбек заңнамасын жетілдіру мәселелері соңғы орын алмайды. Қазақстан Республикасының қазіргі даму кезеңінде еңбек заңнамасы тек еңбек қана емес, сонымен қатар басқа да әлеуметтік-экономикалық және жеке құқықтар мен бостандықтардың кең кешенін жүзеге асыруға кепілдік беруі тиіс. Салыстырмалы түрде зерттелгеніне қарамастан, еңбек заңнамасын одан әрі жетілдіру мәселелерін зерттеу Қазақстан Республикасының заңнамасы да, атап айтқанда еңбек заңнамасы да үнемі дамып, одан әрі дамыту мен жетілдіруді қажет ететіндігін ескере отырып, өзектілігін жоғалтпайды. Мақсаты: зерттеудің мақсаты - Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасының қазіргі жай-күйін кешенді зерттеу және еңбек құқықтарын қорғау тұрғысынан оны жетілдірудің негізгі бағыттарын айқындау болып табылады. Әдістері: зерттеудің әдіснамалық негізін қазіргі таным әдістері құрады: диалектикалық, формальды-логикалық, тарихи, салыстырмалы-құқықтық, аналитикалық-синтетикалық, жүйелік-құрылымдық, логикалық-құқықтық. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: мақалада Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасын жетілдірудің негізгі бағыттарын қарауға жаңа теориялық-әдіснамалық тәсілдердің қажеттілігі негізделеді, осыған байланысты адам мен азаматтың еңбек құқықтарын одан әрі жетілдіру тұрғысынан қамтамасыз етуге арналған еңбек заңнамасын зерттеудің шұғыл қажеттілігі туындайды. Еңбек заңнамасын жетілдіру тұжырымдамасы анықталды, ол мемлекеттің құзыретті органдарының осы қатынастарды құқықтық реттеудің тиімділігін қамтамасыз етуге бағытталған еңбек және олармен тығыз байланысты қатынастарды дамыту қажеттіліктеріне сәйкес оның сапалы жағдайын қолдау жөніндегі қызметін білдіреді.

Мақалада салауатты өмір салтын ұйымдастыру шеңберінде спортпен, фитнеспен айналысатын халықтың тиісті физикалық жай-күйін қолдау мәселесін шешуге бағытталған спортшылардың тамақтануы үшін мамандандырылған тамақ өнімдерін әзірлеу және өндіру жөніндегі бағыттың өзектілігі негізделген. Мақаланың мақсаты - спортпен, фитнеспен айналысатын және дене шынықтырумен айналысатын халыққа арналған жалпы сауықтыру сипатындағы мамандандырылған тамақ өнімдерін әзірлеу. Алынған нәтижелер корреляциялық және регрессиялық талдау әдістерін және "Statistica 6.0"стандартты бағдарламалық пакеттерін пайдалана отырып статистикалық түрде өңделеді. Химиялық, микробиологиялық, органолептикалық көрсеткіштерді өлшеу стандартты әдістер мен заманауи құралдарды қолдана отырып жүргізілді: анализатор, аналитикалық анализатордың электрофорезіне арналған ұяшық, жоғары тиімді сұйық хроматограф және басқалар. Спорттық тамақтану үшін сүт негізіндегі ашытылған мамандандырылған тамақ өнімдерін жасаудың ғылыми тұжырымдамасы тұжырымдалды, спортшылардың тамақтануы үшін мамандандырылған тамақ өнімдерінің биотехнологиясы жасалды. Аналитикалық және эксперименттік зерттеулердің нәтижелерін іс жүзінде іске асыру үшін жаңа өнімдерді өндіруге арналған нормативтік және техникалық құжаттама пакеттері әзірленді, олар жұмыс істеп тұрған сүт саласы кәсіпорындарының өндірістік жағдайларында сынақтан өткізілді.

Мақалада оқу үрдісінің стресстік жағдайындағы студенттердің мінез-құлқын жеңу мәселесі көрсетілген. Мақаланың мақсаты - бакалавриат студенттерінің мінез-құлқының басым бөлігін құрайтын және осал стратегияларын анықтау. Зерттеу барысында стресспен күресу сауалнамасы (COPE) К.Карвер, М.Шейер және Дж.Вайнтрауб, бейімделген Е.И. Расказова, Т.О. Гордеева. Төртінші курс студенттері мінез-құлықпен күресу әдістерін таңдауда айтарлықтай өзгерістер көрсетеді. Бұл олардың күресу стратегияларының кең ауқымына ие екенін білдіреді. Сонымен қатар, бірінші курс студенттерінде күресу стратегияларының жеткілікті алуан түрлілігі жоқ. Бұл олардың тәжірибесінің аздығынан және күресудің әртүрлі әдістерімен таныс еместігіне байланысты болуы мүмкін. Оқытудың әртүрлі кезеңдерінде студенттер арасында «Мәселенің шешімін табу» тиімді стратегиясын қолдану белсенділігінде айтарлықтай айырмашылықтар анықталды. Бұл төртінші курс студенттерінің мәселеге бағытталған күресуге бейім екенін көрсетеді, ал бірінші курс студенттері емтихан күйзелісімен эмоционалды түрде бағдарланған күресуді қалайды. Зерттеу нәтижесінде студенттер арасында мінез-құлықпен күресудің ең көп таралған әдістері «Жауапкершілікті қабылдау» және «Мәселені шешуді жоспарлау» стратегиялары екені анықталды. Бұл студенттердің көпшілігі қиындықтарды жеңу үшін белсенді және саналы әдістерді ұнататынын білдіреді. Студенттердің мінез-құлқы мен мазасыздануын жеңу әдістерінің арасындағы байланыс барлық оқу курстарында әртүрлі болатыны дәлелденді. Бұл әртүрлі тәжірибе деңгейлеріне, оқу бағдарламасының қиындық дәрежесіне және күйзелістік жағдайларды қабылдауға және оны жеңуге әсер ететін басқа факторларға байланысты болуы мүмкін. Бұл нәтижелер бірінші курс студенттерінде әртүрлі қиындықтарды жеңу стратегияларын дамытудың маңыздылығын, сонымен қатар төртінші курс студенттеріне тиімді күресу стратегияларын қолдануда қолдау көрсету және оқыту қажеттілігін көрсетеді.

Оқушылардың өзін-өзі жүзеге асыру мәселесі қазіргі әлеуметтік-мәдени жағдайда оқушылардың жеке басын дамыту, оқыту және тәрбиелеудің қарама-қайшы үрдістерін зерттеуге және түсінуге бағытталған педагогика ғылымының ең өзекті мәселелерінің бірі болып табылады. Осылайша, жалпы білім беретін мектеп пен мұғалімнің міндеттерінің бірі - жасөспірімнің өзін-өзі жүзеге асыру қабілеттерін дамыту үшін оңтайлы жағдай жасау. Зерттеудің мақсаты - жасөспірімдердің өзін-өзі жүзеге асыру қабілеттерін дамыту үрдісіне ықпал ететін оңтайлы педагогикалық жағдайларды анықтау. Зерттеудің міндеті-жалпы білім беретін мектептегі бейнелеу өнері сабақтары үрдісінде оқушылардың өзін-өзі жүзеге асыруына ықпал ететін жағдайлардың белгілі бір кешенін зерттеу және эксперименттік тексеру. Шығармашылық өзін-өзі жүзеге асыру қабілеттерін қалыптастыру бойынша сабақтарды өткізудің ұйымдастырушылық формалары анықталды. Жасөспірімдердің өзін-өзі тануының маңызды педагогикалық шарттары бейнелеу өнері сабақтарында оқытуды жеке және ұжымдық ұйымдастырудың үйлесімі және проблемалық оқыту әдісін кеңінен қолдану болып табылады.

Мақалада педагогикалық және білім беру парадигмасын жаңарту мәселесі, оған функционалдық, конструктивті, бірмәнді сипат беру мүмкіндігі көрсетілген. Мақаланың мақсаты – әмбебап дерексіз-нақты координаттарды пайдалана отырып, педагогикалық және білім беру парадигмасын жаңарту. Зерттеу барысында келесі әдістер пайдаланылды: Гегельдің диалектикалық әдісі, функционалдық-сызбалық бейнелердің алыпсатарлық тілі және рефлексиялық «жұмыс үстелі». Әлемнің бейнесін түсінудің қарапайым талаптары ретінде жанды және жансыз табиғаттың үйлесімділігінің сыртқы және ішкі белгілерін пайдалану ұсынылады. Олардың негізінде табиғатқа ұқсас ойлау мен әрекеттің «алтын принциптері» алынды. Жұптық категориялар арасындағы диалектикалық байланыстар орнатылады. Бұл олардың синонимдік мәселесін шешуге мүмкіндік береді. Тұжырымдамалық педагогикалық және білім беру парадигмасын құру үшін алыпсатарлық, ауызша және жазбаша тілдерді пайдалану ұсынылады. Осының арқасында құрылатын немесе жаңартылатын ұғымдар функционалды, мағыналы, көрінетін және конструктивті көрініске ие болады. Педагогикалық парадигманы диалектикалық жаңартудың технологиялық циклі ұсынылған, ол ұғымдарды адамның жеке өмірінің циклінен дәйекті түрде алып тастауды қарастырады. Бұл педагогикалық және білім беру парадигмасының тұжырымдамаларының адамгершілік, функционалдылық, логикалық, жүйелілік, конструктивтілік және бірмәнділік критерийлерімен сабақтастығы мен сәйкестігін қамтамасыз етеді.

Қазіргі әлемде ақпараттық коммуникациялар ұйымдарды басқаруда шешуші рөл атқарады. Ақпараттық технологиялардың қарқынды дамуы және кең желілік интернеттің қол жетімділігі ұйым ішінде де, сыртқы ортада да тиімді ақпарат алмасу мен байланыс үшін жаңа мүмкіндіктер туғызады. Бұл мақалада ұйымды басқарудағы ақпараттық коммуникацияның негізгі аспектілері қарастырылып, оларды табысты жүзеге асырудың тиімді стратегиялары мен құралдары ұсынылған. Мақаланың мақсаты - ұйымдарды басқарудағы ақпараттық технологиялардың рөлі мен маңыздылығын қарастыру және түсіндіру, ақпараттық технологиялардың әртүрлі түрлерімен, олардың артықшылықтары мен мүмкіндіктерімен ұйымды басқару контекстінде танысу. Мақаланың негізгі міндеті - ақпараттық технологиялар тиімділікті, коммуникация тиімділігін және басқару шешімдерін қабылдауды қалай арттыра алатынын атап өту, сондай-ақ бизнес-үрдістерді оңтайландыру және ұйым үшін бәсекелестік артықшылықтар жасау. Осы мақаланы жазу кезінде келесі әдістер мен тәсілдер қолданылды. Ұйымдарды басқаруда ақпараттық технологияларды қолданумен байланысты академиялық және практикалық дереккөздерге шолу жасалды. Тиісті зерттеулерді, мақалалар мен кітаптарды зерттеу тақырып туралы кең ақпарат алуға және мақаладағы мәлімдемелерді нақты деректермен және беделді көздермен растауға мүмкіндік берді. Ұйымдарды басқаруда ақпараттық технологияларды қолданудың әртүрлі аспектілері, соның ішінде олардың артықшылықтары, іске асырудың негізгі аспектілері және бизнес-процестерді оңтайландыру әдістері талданды. Аналитикалық тәсілдің нәтижесінде мақалаға енгізудің негізгі тармақтары анықталды және олардың маңыздылығы негізделді. Әдеби талдау мен аналитикалық тәсілден алынған ақпарат пен идеялар синтезделіп, бір бөлікке біріктірілді. Ұйымдарды басқарудағы ақпараттық технологиялардың әртүрлі аспектілері презентацияның түсінігі мен дәйектілігін қамтамасыз ету үшін логикалық құрылымға ұйымдастырылды. Мақалада қызметкерлерді оқыту қажеттілігі, коммуникацияларды Стратегиялық жоспарлау, ақпарат ағындарын басқару және деректер аналитикасын пайдалану сияқты ақпараттық технологияларды енгізудің негізгі аспектілері қамтылған. Әр түрлі салалар мен ұйымдарда ақпараттық технологияларды сәтті қолдану мысалдары келтірілген.

Мемлекеттік жоспарлау және өңірлік даму жүйесінің ресми танылған мәселелерінің бірі мемлекеттік органдар қызметін іске асырудың тиімділігі мен нәтижелілігін бағалау әдіснамасының жетілдірілмеуі болып табылады. Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігі мен жергілікті уәкілетті органдардың есептері тікелей нәтижелердің абсолютті және кейде салыстырмалы мәндерін береді. Іс жүзінде экономикалық, әлеуметтік тиімділікті бағалау және қоғамға әсерін бағалау жүргізілмейді. Осыған байланысты авторлардың мемлекеттік бағдарламалардың сапасын (тиімділігін) бағалаудың әдістемелік тәсілдерін әзірлеуі (Қазақстан Республикасының «Жұмыспен қамту жол картасы – 2020» бағдарламасы мысалында) өңірлік дамудың теориясы мен практикасы үшін өзекті міндет болып табылады. Жұмыстың мақсаты Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту саласындағы мемлекеттік бағдарламаларын іске асыру сапасын бағалаудың әдіснамалық негіздерін зерттеу болып табылады (Қазақстан Республикасының «Жұмыспен қамтудың жол картасы – 2020» бағдарламасының материалдары бойынша). Мақалада сапалық және сандық әдістердің бірлігін қамтамасыз ететін мәселелерді шешудің жүйелі тәсілі қолданылады: сапалы контент-талдау; ғылыми әдебиеттер мен заңнамалық базаны кең шолуға негізделген зерттеу объектісін егжей-тегжейлі зерделеуге мүмкіндік беретін монографиялық әдіс; экономикалық-статистикалық зерттеу әдісі. Зерттеудің маңыздылығы мемлекеттік басқару жүйесінде бағдарламаларды бағалауға әдіснамалық тәсілдерімен анықталады. Бағдарламаның бір қатысушысына үлестік шығындарды есептеу мен талдауды көздейтін экономикалық бағалау үшін авторлар «ЖҚЖК-2020» бағдарламасының бағыттары бойынша түпкілікті нәтижелерге қол жеткізуге арналған үлестік шығындардың мәндеріне динамикалық және салыстырмалы талдау жүргізуді ұсынады. Бұл бағдарламаның жекелеген жобалары мен бағыттарын динамикадағы шығындар бойынша салыстыруға және болашақта олардың негізсіз өсуіне әсер ететін факторларды анықтауға мүмкіндік береді. Ұсынылған көрсеткіштерді есептеу аймақтық бөлімде де маңызды, өйткені ол ұлттық мәндерден бір бағытта немесе басқа бағытта айтарлықтай ауытқатын аймақтарды көруге мүмкіндік береді.

Жергілікті өзін-өзі басқару органдары - демократиялық мемлекеттің құрылымдық негізінің ажырамас тетігі. Бүгінгі таңда жалпы қоғамдық қатынастар жүйесінде және экономикалық қарым қатынастарда жергілікті өзін-өзі басқару жиі кездеседі. Бұл жүйе жеткілікті және сапалы деңгейде дамымаса, заңнамалық, қажетті мүмкіндіктер болмаса, жергілікті деңгейде экономикалық, әлеуметтік, тұрмыстық, мәдени және басқа мәселелерді шешу өте қиын болмақ. Жергілікті өзін-өзі басқару органдары - бұл биліктің ерекше деңгейі болып табылады, онда қоғамдық және мемлекеттік қағидаттары біріктіріледі. Конституциялық және әкімшілік құқықтың өзекті теориялық және тәжірибелік мәселелерінің ішінде жергілікті өзін-өзі басқарудың орны мен рөлін айқындау және мемлекеттік билік органдары мен өзін-өзі басқару органдарының, бір жағынан, жергілікті өкілді және атқарушы құрылымдар мен институттардың теңгерімді өзара қарым-қатынасын бекіту аса маңызды мәнге ие болады. Мақаланың мақсаты - қазіргі қоғамда жергілікті өзін-өзі басқарудың рөлі мен орнын зерделеу, Қазақстанда жергілікті билік органдарының дамудың болашақ көріністері мен құрылуы бойынша тәжірибелік нұсқаулықтар тұжырымдау. Мақаланы жазу барысында суреттеу, сараптама және жинақтау, негіздеу, қисынды модельдеу, жүйелік сараптау және т.б. тәсілдер қолданылды. Қазақстан Республикасының заңнамалық актілері мен нормативтік құжаттарын сараптау үшін жүйелік-талдағыш әдіс қолданылған. Жергілікті өзін-өзі басқарудың, сондай-ақ басқарудың функционалдық жүйесінің құрылуын зерделеуде құрылымдық-талдағыш сараптама тәсілі қолданылды. Жүргізілген зерттеу нәтижесінде алынған тұжырымдар мен ұсынымдар: Қазақстан Республикасы мәслихаттары мен әкімдіктерінің, мемлекеттік қызметшілердің тәжірибелік қызметінде; жоғары оқу орындарындағы курстарда оқу үрдісінде, сондай-ақ одан әрі жалпы теориялық және қолданбалы зерттеулер үшін пайдаланылуы мүмкін.

Қазақстан Республикасындағы және өңірлердегі нарықтық өзгерістер қарқынды кезеңге енді: ресурстарды басқару және бөлу жүйелері толығымен жетілдірілді, мемлекеттік-жеке меншік институты құрылды, экономикалық реттеудің негізгі нарықтық тетіктері қолданысқа енгізілді. Тұтастай алғанда нарықтың өзін-өзі дамыту тетігі біртіндеп іске қосылуда, шағын бизнес шешуші мәнге ие болуда. Дәл осы еркін кәсіпкерлік Қазақстан Республикасының өңірлерінде экономиканың одан әрі көтерілуін қарқындатуға арналған. Шағын бизнестің теңгерімді және үдемелі дамуы оның даму белсенділігін ынталандыратын инфрақұрылымды дамытуды көздейді және экономиканың жетекші салалары бойынша шағын кәсіпкерлікті теңгерімді дамытудың негізгі факторларының бірі ретінде шағын және ірі бизнес саласын интеграциялау тетіктері мен форматын трансформациялауды талап етеді. Қазақстан Республикасында шағын бизнес саласын қолдау оны дамытудың стратегиялық басымдықтарының бірі болып табылады. Алайда, шағын бизнес субъектілерін қолдауды қамтамасыз ету бойынша мемлекет қабылдап жатқан шараларға қарамастан, тауарлар мен қызметтер нарығын дамытудың қажеттіліктер серпіні мен салалық ерекшеліктері шағын кәсіпкерлікті дамытудың салалық және құрылымдық теңгерімсіздігін қалыптастыра отырып, шағын бизнесті дамытудың өңірлік тенденцияларына өз түзетулерін енгізеді, бұл олардың мазмұнын қарауды және нақтылауды талап етеді. Мақаланың мақсаты - экономиканың тиімділігі мен халықтың әлеуметтік тұрақтылығына әсер ететін фактор ретінде шағын бизнестің жай-күйі мен даму тенденциясын зерттеу. Мақалада шағын бизнестің дамуын талдау Қазақстан Республикасының ақпараттық-статистикалық базасы негізінде оның даму тенденциялары мен заңдылықтарын анықтау; оларды реттеудің қалыптастырушы және институционалдық тәсілдерінің себептерін сәйкестендіру, жалпылау және негіздеу контекстінде іске асырылады. Атап айтқанда, зерттеудегі талдау статистикалық шолу материалдарына және оларды топтастыру, жалпылау, логикалық талдау, жүйелік сипаттау және түсіндіру әдістерін қолдана отырып талдауға негізделген. Қазақстан Республикасында Шағын кәсіпкерлікті дамытудың негізгі бағыттары мен үрдістерінің шеңбері зерттелді және айқындалды, олардың тиімділігіне баға берілді және шағын бизнестің теңгерімді дамуын қолдау құралдары ұсынылды.

Ақпараттық саланың жаһандануы сақталған және өңделетін ақпарат көлемінің айтарлықтай өсуіне әкелді. Өңдеу жылдамдығын арттыру және алушыға ақпарат беру үшін ақпарат өңделетін жабдықтың қуатын арттыру қисынды. Бірақ мұндай жол компьютерлік жабдықтар мен қолданбалы бағдарламалық жасақтаманы үнемі жаңартуға немесе толық жаңартуға қаржылық шығындардың артуына әкеледі. Аппараттық және бағдарламалық жасақтаманың қуатын арттыруға балама шешім деректерді сақтауды ұйымдастыру үрдісін оңтайландыру және ақпаратты талдау кезеңінде болуы мүмкін. Тапсырманың бастапқы кезеңдерінде көптеген ақпаратты жинау және өңдеу жүзеге асырылады, оларды жіктеу керек, әзірленіп жатқан ақпараттық жүйе үшін маңызды және маңызды емес ақпарат ағындарын және т.б. бөліп көрсету керек. Тұтастай алғанда әзірленген ақпараттық жүйенің және оның жекелеген модульдерінің жұмыс істеу сапасы деректерді құрылымдау мен жүйелеудің қаншалықты дұрыс және толық орындалатынына байланысты болады. Ақпараттық жүйелерді тұжырымдамалық жобалаудың заманауи әдістемелері бағдарламалық іске асырудан өндірістік ортаны талдау мен модельдеуге баса назар аударады. Тұжырымдамалық модельдеу үрдісінде қолданылатын құралдар процестердің негізгі бөлігін автоматтандыруға мүмкіндік береді, соның ішінде шаблондар (үлгілер) форматында бағдарламалық кодты әзірлеу, соның ішінде әзірленіп жатқан бағдарламалық өнім бойынша құжаттама жасау. Заманауи әдістемелер мен құралдар қуатты графикалық құралдарды қолдануға негізделгендіктен, бұл көрнекілікті едәуір арттырады және "Drag - and-Drop" технологиясын қолдана отырып, ақпараттық жүйенің жобасына түзетулер енгізу процесін жеңілдетеді. Бұл абстрактілі, тұжырымдамалық деңгейде бағдарламалық ортаны талдауға және жобалауға көбірек уақыт бөліп, ақпараттық жүйені дамытудың алғашқы кезеңдерін аяқтауға кететін уақытты қайта бөлуге мүмкіндік береді. Талдау және жобалау кезеңдері үлкен қаржылық шығындарды қажет етпейді және өзгермелі. Осы кезеңдердегі ақпаратты, мысалы, бағдарламалық кодты жазу кезеңіне қарағанда, түзету және өзгерту оңайырақ. Сонымен қатар, дәл осы кезеңдерде әзірлеуші мен Тапсырыс берушінің ең белсенді өзара әрекеттесуі жүзеге асырылады, онда болашақ ақпараттық жүйе жобасының максималды көрнекілігі мен өзгергіштігі қажет. Бағдарламалық жасақтаманы жобалаудың заманауи әдістемелерін қолдану ақпараттық жүйені жобалаудың алғашқы кезеңдерінің тиімділігін едәуір арттырады.

Негізгі мәселе: мақалада адамның күнделікті өмірінде жиі кездесетін стресстік жағдайлармен жұмыс істеу мәселесі қарастырылады. Мақсаты: «стресс» және «стресске төзімділік» ұғымдарына анықтама беру, стресстік жағдайларда жұмыс істеудің және шиеленісті жеңілдетудің кейбір әдістерін талдау. Әдістері: мақалада шиеленісті жеңілдету және стрессті азайту үшін белсенді жаттығулар мен жаттығулар және өзін-өзі реттеудің кейбір әдістері қарастырылады. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: біз ұсынатын стресті жеңу әдістері адамға күнделікті өмірде төтеп беруге тура келетін стресстің көптігін жеңуге көмектеседі. Сонымен қатар, біз сондай-ақ деп аталатын кейіннен пайда болуын болдырмайтын әдістерді қарастырамыз. күйзеліс – күйзелістің адам ағзасына және оның денсаулығына зиянды әсері. Әр адамның «жиілігі мен көрініс формасы бойынша» стресс жағдайында мінез-құлқының өзіндік жеке сценарийі бар. Көбінесе бұл сценарий бала кезінен үйренеді. Стресстік агрессияның ошағы да қайталанады: өзіне немесе басқаларға. Адам бәріне өзін кінәлап, ең алдымен өз қателігіне қарайды. Екіншісі өзін емес, айналасындағыларды кінәлайды. Балалық шақта үйренген стресс сценарийі автоматты түрде дерлік «қозғалады». Мұндай жағдайларда күйзеліс механизмі іске қосылуы және адамның еркіне қарсы дерлік «босаңсу» үшін өмір мен жұмыстың әдеттегі ырғағының аздап бұзылуы жеткілікті. Өзін-өзі реттеу – адамның өз іс-әрекетін ерікті түрде басқару қабілеті. Өзін-өзі реттеу қабілеті - адамның ішкі тепе-теңдігін сақтауға көмектесетін, оның әл-ауқатына қауіп төндіретін ақпараттың санаға енуіне жол бермейтін өте маңызды қасиет. Сондай-ақ өз сезімдеріңізді басқаруды үйрену және эмоционалдық жағдайды дербес реттеу маңызды.

Негізгі мәселе: Мақалада 1304000 «Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету» мамандығының студенттерін объектіге бағытталған бағдарламалауға үйрету кезінде жобалық әдісті қолдануға негізделген авторлық әдістеме қарастырылады. Автор объектіге бағытталған бағдарламалауды оқыту әдістемесін құру кезінде негізделуі керек маңызды аспектілерді келтіреді. Бұл жағдайда мұғалімдер студенттердің танымдық тәуелсіздігін белсендіру процесіне назар аударуы керек. Мақалада сонымен қатар, бұл әдістемені қолданудың сәттілігі ТжКБМЖМС-да жасалған студенттерді оқыту мақсаттарына қол жеткізу дәрежесіне, сондай-ақ қазіргі білім беру талаптарына сәйкес әзірленген объектіге бағытталған бағдарламалау бойынша әдістемелік нұсқаулыққа байланысты екендігі атап өтілген. Автор ұсынған студенттерді жобалық әдісті қолдана отырып, объектіге бағытталған бағдарламалау негіздеріне оқыту әдістемесінің негізінде студенттердің танымдық тәуелсіздігін қалыптастыруға бағытталған оқытушы қызметінің стратегиясы жасалды. Мақсаты: объектіге бағытталған бағдарламалауды оқытупроцесінде жобалар әдісін және оларды оқу процесінде практикалық қолдану стратегиясын қолдану арқылы студенттердің танымдық тәуелсіздігін жандандыруға бағытталған әдістемелік ұсыныстардың сипаттамасы. Әдістері: Мақалада 1304000 «Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасызету» мамандығының студенттері үшін Қазақстан Республикасының техникалық және кәсіптік білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына, «Объектіге бағдарланған бағдарламалау негіздері» пәні бойынша үлгілік оқу жоспары мен жұмыс оқу бағдарламасына талдау жүргізілді. Талдау нәтижелерібойыншаоқу процесінде жоба әдісін қолдану арқылы танымдық тәуелсіздікті қалыптастыруға бағытталған оқыту әдістемесі жасалды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Автор жүргізген талдаудың практикалық нәтижесі колледж студенттерін объектіге бағытталған бағдарламалауға оқыту әдістемесі болды. Бұл әдістемені қолданудың негізгі шарты-жоба әдісін қолдану, оныңсақталуы білімалушылардың танымдық дербестігін неғұрлым қарқынды дамыту үшін қолайлы жағдайлар жасайды. Зерттеу нәтижелері теориялық маңыздылығынан басқа, шығармашылық қабілеттерін дамытуға жағдай жасауда, әркімнің жеке ерекшеліктерін ескере отырып, білімалушылардың танымдық тәуелсіздігін жандандыруда практикалық маңыздылыққа ие. Мақала авторы ұсынған әдістемепәнді оқудың тиімділігін арттыруға ықпал етеді.

Негізгі мәселе: Мемлекет бірнеше жылдан бері кәсіпкерлермен бюрократиялық үдерістерді қысқартуға, бухгалтерлік есепті ашық, сенімді және аз еңбек шығынымен жүргізуге тырысуда. Қазіргі уақытта бухгалтерлік есепті цифрландырусыз жалпы сауда-экономикалық қатынастардың одан әрі дамуын болжау мүмкін емес, өйткені бұл тауарларды өткізуге, жылжытуға және жөнелтуге айтарлықтай әсер етеді. Қазақстан Республикасы экономикасының цифрландыру жолына кезең-кезеңімен көшуін ел экономикасының да, Еуразиялық экономикалық одақтың да дамуының маңызды шарты деп санауға болады. Цифрлық тексеру – адам қателігінің қаупін азайтуға көмектесетін цифрлық жүйелерді пайдалана отырып, тауарларды бақылау процесі. Цифрландыру контекстінде құжаттамамен жұмыс барлық шектеу мерзімі ішінде оларға қолжетімділік қамтамасыз етілетіндей, осылайша салық төлеушінің дұрыс экономикалық шешімдер қабылдауына ықпал ететіндей құрылымдалу керек. Мақаланың мақсаты – шағын және орта бизнес үшін де цифрландыруды бухгалтерлік есеп саласына кезең-кезеңмен енгізуді қарастыру, сондай-ақ оның ұйымдардың бизнес-процестеріне әсерін қарастыру. Мақаланың негізгі мақсаты – бизнес-процестерге цифрландыруды енгізу және оны интеграциялау кезінде туындауы мүмкін проблемаларды қарастыру, сондай-ақ оларды мемлекет үшін де, шағын және орта бизнес үшін де шығынсыз жою жолдарын анықтау. Әдістері: Осы мақаланы жазу барысында негізінен диалектикалық тәсіл қолданылды, бұл цифрландыру жағдайында тауарларды тасымалдау кезінде құжат айналымын көрсету және бақылау процесін егжей-тегжейлі қарастыруға мүмкіндік берді. Мәселені теориялық тұрғыдан қарастырып, тәжірибелік тәжірибені жинақтай отырып, цифрландырудың қарқынды дамып келе жатқан жағдайында Қазақстан Республикасының аумағы мен оның шекарасынан тыс тауарлардың қозғалысын есепке алу мен бақылаудың оң және теріс аспектілерін анықтауға мүмкіндік туды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Бұл мақалада экономиканы прогрессивті цифрландыру жағдайында Қазақстандағы бухгалтерлік және жедел есепті жаңғыртудың негізгі бағыттары көрсетілген. Экономикалық процестерді басқару және кәсіпорынның операциялық қызметін оңтайландыру үшін ақпараттық ортаны құру қажеттілігі негізделіп, кәсіпорында бухгалтерлік есеп пен операциялық есепті жүргізуге арналған әртүрлі ақпараттық жүйелер мен модульдерді біріктірудің оң және теріс аспектілері қарастырылады

Негізгі мәселе: қазақстандық қоғамды цифрлық трансформациялау деректердің негізінде проактивті қызмет көрсетуді қоса алғанда, жаңа коммуникациялық бизнес-модельдердің пайда болуына алып келеді, бұл мемлекеттің, бизнес пен қоғамның коммуникациялық байланысын кеңейтуді көздейді. Экономика салалары мен қызмет көрсету салаларының цифрлық трансформациясы оны іске асырудың әртүрлі аспектілерімен байланысты мәселелердің кең ауқымын талқылауға объективті түрткі болды. Олардың қатарында мемлекеттік басқару аясындағы қоғам салаларын цифрландыру [1], бизнес пен мемлекет арасындағы өзара іс-қимыл мәселелері [2], билік пен бизнес серіктестігінің жеке-жария моделіндегі субъектілер арасындағы өзара іс-қимыл тетіктері [3], бизнес, билік және қоғамдық сектор коммуникацияларының үлгілерінің түрлерін сипаттау [4], электрондық тауарды түпкілікті тұтынушыға жеткізудің нысандары мен түрлері [5], ұйымдық-басқару қатынастары және кәсіпорындарда туындайтын процестер, интернет-маркетинг және электрондық коммерция саласында жұмыс істейтіндер [6]. Қазақстан Республикасында экономиканың салалары мен салаларын цифрландыру оны дамытудың стратегиялық басымдықтарының бірі болып табылады. Қызмет көрсету саласында ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану оның динамикасына қосымша серпін туғызады, демек, халықтың өмір сүру сапасын жақсартуға ықпал етеді. Осыған байланысты мемлекеттің, бизнес пен қоғамның коммуникациялық өзара іс-қимылының үрдістері мен заңдылықтарын анықтау, олардың мазмұнын қарау және нақтылау талап етіледі. Мақсаты: цифрлық шешімдердің және мемлекеттің, бизнес пен қоғамның коммуникативтік байланысын кеңейтудің әсерінен Қазақстандағы қызмет көрсету саласының жай-күйі мен даму үрдістерін зерттеу. Әдістер: зерттеуде жүргізілген талдау топтау, жалпылау, логикалық талдау, жүйелік сипаттау және интерпретация әдістерін қолдана отырып, статистикалық шолу материалдарына және оларды талдауға негізделген. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: мемлекеттің, бизнес пен қоғамның коммуникациялық өзара іс-қимылының негізгі түйінді проблемалары зерттелді және айқындалды. Бизнес пен қоғамның коммуникациялық өзара іс-қимылының және халықтың өмір сүру сапасын арттырудың құралы ретінде Қазақстанда электрондық коммерцияны дамытуды жеделдету бойынша ұсыныстар ұсынылды.

Негізгі мәселе: Бүгінгі жаһандық бизнес-ортада ет өңдеу кәсіпорындары, әсіресе экспорт контекстінде тұрақты дамуды қамтамасыз етудің сөзсіз қажеттілігімен бетпе-бет келіп отыр. Көңіл аударуды қажет ететін негізгі мәселелердің бірі – бизнес пен жалпы экономиканың тұрақтылығына әсер ететін экспорт кезіндегі бухгалтерлік есеп пен тәуекелдерді басқарудың тиімділігі. Бұл мақаланың мақсаты – өз өнімдерін экспорттайтын кәсіпорынның тұрақтылық көрсеткіштерін зерттеу. Мақаланың негізгі мақсаты – экспорттаушы кәсіпорынның тұрақтылық көрсеткіштеріне егжей-тегжейлі талдау жасау, олардың қызметінің табыстылығына әсер ететін факторларды анықтау және халықаралық ортада тұрақты дамуды қамтамасыз ету бойынша ұсыныстар әзірлеу. Әдістері: Осы мақаланы жазу кезінде тауар экспорты саласындағы ағымдағы жағдайды талдауды, атап айтқанда, экспорт көлемін, негізгі сауда серіктестерін және экспортталатын тауарлардың құрылымын зерттеуді қамтитын зерттеу жүргізілді. Ет өнімдері экспортының құрылымын талдау тәсілдеріне экспорттың жалпы көлеміндегі өнімнің әрбір түрінің үлесін анықтау, сондай-ақ шетелге сату көлемі бойынша негізгі сауда серіктестерін анықтау жатады. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Мақалада экспорттық қызмет контекстінде кәсіпорындардың тұрақты дамуына әсер ететін негізгі факторлар анықталған. Талдау нәтижелері бизнестің тұрақтылығын нығайтуға көмектесетін экспорт кезінде бухгалтерлік есепті және тәуекелдерді басқаруды жақсарту бойынша ұсыныстар мен стратегияларды әзірлеуге мүмкіндік береді. Алынған нәтижелер экспорттық ортада бизнестің тұрақтылығын жақсарту бойынша тиімді стратегиялар мен ұсыныстарды құруға негіз болады. Бұл тұрақты экономиканы дамытуға және кәсіпорындардың бәсекеге қабілеттілігін арттыруға маңызды үлес бола алады. Тәуекелді бағалау және басқару тауарларды экспорттау кезінде тұрақтылық үшін маңызды. Экспорттау кезінде тәуекелдерді басқару мен қаржылық тұрақтылықты жақсарту үшін қаржы құралдарын пайдалану, резервтер құру, оқытуды ұйымдастыру ұсынылады.

Негізгі мәселе: Жоғары оқу орындарында (ЖОО) орнықты даму үшін білім беруді (ТББ) енгізу орнықты дамуға көшуді жеңілдету үшін маңызды. Дегенмен, жоғары оқу орындарында тұрақтылық бойынша оқу бағдарламаларын институттандыруға әкелетін нақты іске асыру процестері туралы аз мәлімет бар. Бұл зерттеу әртүрлі іске асыру үлгілерін нақтылау және бөлектеу үшін кластерлік талдауды пайдалана отырып, бірқатар халықаралық жағдайлық зерттеулерді кесіп өтеді: бірлескен парадигманы өзгерту; төменнен жоғары қарай дамып келе жатқан институционалдық өзгерістер; міндетті жоғарыдан төмен институционалдық өзгерістер; сыртқы бастамалар; оқшауланған бастамалар мен шектеулі институционалдық өзгерістер. Мақсаты: Кластерлік талдауды пайдалана отырып, әртүрлі сыртқы немесе ішкі мүдделі тараптардан келетін ынталандыруларды анықтай отырып, төменнен жоғарыға, жоғарыдан төменге немесе екеуінен де жүзеге асырылуы мүмкін ТҚБ енгізудің әртүрлі кезеңдерін анықтау қажет. Әдіс-тәсілдер: Әдебиеттерде талқыланатын әртүрлі драйверлер мен кедергілердің рөлі, сондай-ақ нақты іске асыру үлгілері туралы жалпы білім алу үшін тақырыптық шолу әдісін қолдану арқылы салыстырмалы жағдайды зерттеу жүргізілді. Трансформацияланған деректерді талдау үшін кластерлік талдау қолданылды. Кейс-стади әдісі – сапалы деректерді сандық деректерге түрлендіретін арнайы кодтау схемасын пайдалана отырып, әртүрлі жағдайлық зерттеулерді жүйелі түрде синтездеуге және салыстыруға арналған мета-аналитикалық әдіс. Нәтижелер және олардың маңызы: Әртүрлі контексттерде ортақ тұрақтылық бойынша оқу бағдарламаларын жеткізу үлгілерін жақсырақ түсіну үшін кросс-жағдайлар талдауы жүргізілді. Көптеген институттар мен практиктер белгілі бір университеттің ТЖБ енгізу моделінің ең маңызды және мағыналы құрамдастарына назар аудара отырып, олардың институты үшін нақты іске асыру шеңберін анықтау арқылы осы нәтижелерден пайда көре алады.

Негізгі мәселе: Бұл мақаланың адамның экономикалық қызметінің табиғи ортаға әсері оның ауқымы бойынша геологиялық факторлармен салыстырылатындығымен өзекті. Осыған байланысты биосфераны қорғаудың маңызы өлшеусіз өсті. Жер – барлық жер тұрғындарының жалғыз ортақ үйі. Қоғам және біз, соның ішінде, планетаның маңызды экологиялық сызыққа жақындағаны туралы алаңдамай тұра алмаймыз. Мақсаты: Осы мақалада біз алға қойған зерттеудің негізгі мақсаты экологиялық дағдарыстан шығудың болжамды моделін құру болып табылады: экологиялық-ағартушылық, технологияларды экологияландыру, әкімшілік-құқықтық бағыт, халықаралық ынтымақтастық. Нәтижеге қол жеткізу үшін біз мүмкіндігінше көп ақпаратты өңдеуге, жағдайды талдауға, тиісті қорытындылар жасауға және экологиялық дағдарыстан шығудың өзіндік моделін ұсынуға тырыстық. Гипотеза ретінде қоршаған ортаның ластануы, тұрмыстық және өндірістік қалдықтарды дұрыс пайдаланбау, экологиялық мәдениеттің төмендігі-қоршаған ортаны және халықтың денсаулығын улау арқылы қала экологиясына зиянды әсер етеді деген болжам бар. Әдістері: Зерттеудің негізгі әдістері ретінде эмпирикалық таным әдістері қолданылды – бұл бақылау, сауалнама әдістері, сауалнама, сонымен қатар теориялық әдістер. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Осы зерттеулердің нәтижелерін қала көшелеріндегі қоқыстардың мөлшерін азайту мақсатында қалдықтардың адам денсаулығына әсері туралы, сондай-ақ қайталама шикізатты сақтау, кәдеге жарату және алудың маңыздылығы туралы халықты хабардар ету үшін пайдалануға болады. Сондай-ақ, қала аумағында және оның маңында осындай қоқыс жинайтын орындардың болуы және осындай қоқыс тастайтын орындардың құрылуы үшін әкімшілік жауапкершілік туралы, бұл мектепке дейінгі мекемелерден, БАҚ-тан, жарнама агенттіктерінен, ҮЕҰ-дан, табиғатты қорғау органдарынан бастап, сондай-ақ халықаралық тәжірибені пайдалана отырып, туған қаласында қатты тұрмыстық қалдықтарды қайта өңдеу зауытын салудағы білім берудің барлық салаларындағы ағартушылық қызмет.

Негізгі мәселе: Соңғы кездері жем шөп жайлаудың нәтижелілігін арттыруға негізделген пішен жайылым қорын құру бойынша бірқатар іс шаралар әзірленіп, іске асырылып жатыр. Алайда, жем пішен қорын ары қарай дамытудың қол жеткізілген деңгейі мал шаруа шылығының қажеттіліктерін толықтай қамсыздандыру етеді, бұл дегеніміз саланың өсуін тежейді. Қазақстан Республикасында жайлау шаруа шылығын нығайтудың негізі жайлаудың тозықтыруын болдырмайтын жайылымдық жем пішен қайнары негізде тиімді пайдалану болып табылады. Жайылымдар әртүрлі сипаттамаларға ие және көп мөлшерде тұтынылады. Жайылымның 76 %-ы жазықтық немесе алқаптық рельеф жағдайындағы жерлер, оның 26 %-ы құмды тоnырақта, 18 %-ы тік таулы беткейлермен, шағын төбелермен, 5 %-ы төмен жер қыртысымен шектеседі. Негізгі төіректектегі сілемі жайылмалар мен батпақтарда шоғырланған (18 %), жазықтар (22 %) және таулар (7 %). Қазақстанның жазық және батыс бөліктеріндегі өсімдік жабынын айқындағанда ендік зоналылығы айқын көрінеді, ал биік тауларда тік зоналылық байқалады. Мақсаты: Бұл зерттеудің негізгі мақсаты тозыққан жайлаудың жағдайын жақсарту және мал бағатын жер қыртысын сақтау арқылы мал шаруа шылығы өнімдерін өндіруді арттыру болып табылады. Әдістер: Бөлінген таңдап алынған төңіректің шекараларын белгілеу жөніндегі жүмыстарды зерттеу кезеңінде таңдап алған төңіректің аумағын түсіру, өсімдіктерді қауымдастықтарға бөлу, бекітілген жер қыртысында (нүкте) тоnырақтың ылғалдылығын өлшеу, химиялық талдауға арналған тоnырақ үлгілерін екшеу, тоnырақты жағу тереңдігін өлшеу, бөлініп алынған жиегі бойынша өсімдік жамылғысының кәдімгі шығымдылығын есептеу, бекітілген алаңдарда тоnырақтың көлемдік қоспасын дәйектеу, химиялық талдау үшін өсімдік үлгілерін екшеу. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Бұл зерттеулер жайлау шығындарын қаржыландырудың ғылыми негізделген шарасы ретінде белгілі бір төңіректің шалғайындағы жайылымдықты пайдалана алудан туындайтын мәселелерді шешуге сәйкестендірілген. Осыған байланысты мал баққан жерлердің тозықтыруын төмендету үшін мал шаруа шылығының жаңа нысандарын одан әрі дамыту қажет, мысалы, жыл мезгілінде шалғайдағы телімдіктер.

Негізгі проблема: Соңғы жылдары әлемде қызметтің барлық салаларында цифрландырудың кең тараған әсері мен жүзеге асырылуы байқалады. Қаржы секторы бұл үрдістің әсерін көбірек сезінуде. Бүгінгі таңда банктер цифрлық инновацияларды қолдануда осы секторда көшбасшы болып табылады. Әлемдегі болып жатқан оқиғаларға байланысты банктер өз өнімдерін трансформациялауға мәжбүр болды. Интернет-банкинг, чат-боттар, контактісіз төлем жүйелері, биометриялық сәйкестендіру технологиялары және т.б. сияқты өнімдер мен қызметтер пайда болады және үнемі жаңартылып отырады. Мақалада цифрлық банкинг өнімдерінің дамуының негізгі тенденциялары және олардың банктердің қызметіне әсері талқыланады. Мақсаты: Жаңа цифрлық банктік өнімдерді және банк секторы қызметтің негізгі көрсеткіштерінің әсерін зерттеу және бағалау. Әдістері: Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің ақпараттық-статистикалық базасы негізінде банк секторы қызметінің негізгі көрсеткіштерін талдау жасалды. Нәтижелері мен маңыздылығы: Жаңа цифрлық банктік өнімдерді дамытудың бағыттары мен тенденциялары зерделеніп, Қазақстан Республикасының банк секторының тиімділік көрсеткіштері салыстырылды.

Негізгі мәселе: мақалада білім сапасын арттыру үшін функционалдық-жүйелік ойлаудың және оқушылардың интеллектуалдық қабілеттерін педагогикалық тәрбиелеудің инновациялық әдістері мен үлгілерін жасау қажеттігі туралы мәселе көтеріледі. Рефлексиялық, сызбалық, ұйымдастырушылық және коммуникативті қабілеттерді дамытуға баса назар аударылады. Мақсаты: субъектілердің (мұғалім мен оқушының) өзара әрекетін және өзін-өзі анықтаудың функционалдық құралдарының негізгі теориялық тұжырымдамаларына шолу жасау. Әдіс-тәсілдері: мұғалімдердің педагогикалық іс-әрекетін бақылау және талдау, мұғалімнің функционалдық-жүйелік ойлауының әдістері мен үлгілерін жүйелеу. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: мақалада абстрактілі-нақты және міндет-біліктілік координаттарындағы елдің инновациялық-технологиялық дамуы контекстінде үйлесімді тұлғалық, әлеуметтік, кәсіби өзін-өзі анықтау және субъектілердің өзара әрекеттесуі үшін функционалдық құралдардың негізгі теориялық тұжырымдамалары көрсетілген. , колледждер мен университеттердегі әдіскерлердің, оқытушылардың, барлық білім беру ұйымдарының басшыларының және студенттердің кәсіби қызметінде жағдай жасау.

Негізгі мәселе: Мақалада жоғары сынып оқушыларының танымдық қабілеттерін дамыту мәселесі философиялық, педагогикалық, психологиялық, ғылыми-әдістемелік еңбектерге теориялық талдау жүргізу арқылы оны дамытудың өзекті бағыттары қарастырылған. Орта білім беру мекемелерінде оқыту үрдісінің жетілдіру жоғары сынып оқушыларының танымдық қабілеттерін дамыту өзекті мәселе болып отыр. Сондықтан жоғары сынып оқушыларының орта білім беру мекемелерінде оқып жүрген кезінде олардың ойлау, белсенділігін дамытып, білімі мен біліктерін өмірдің жаңа жағдайында пайдалана білуге үйрету міндеті туындайды. Бұл міндеттердің жүзеге асуы жоғары сынып оқушыларының танымдық іс-әрекетін жоспарлау және ұйымдастыру біліктерін қалыптастыруға септігін тигізетін оқу үдерісін ұйымдастырудың тәсілдері мен нысандарын іздестіруге өзекті сипат береді. Мақсаты: әрекетте пайдаланылатын әртүрлі гуманитарлық парадигманы қайта форматтаудың жалпы логикалық координаттары мен әдістерін негіздеу. Әдістері: генетикалық мазмұнды логиканың онтологиялық қағидаты, объектілердің нақты бейнелерін олардың абстрактілік мәніне сүйене отырып түрлендіру әдісі, абстрактыдан нақты тілге көтерілу әдісі, ойдың схемалық бейнелерінің ойлау тілі және қызметтің әдіснамалық теориясының тілі. Қазіргі уақытта мұндай жаңарту ғылым мен мектеп практикасын сабақтастыра дамыту құралы ретінде белсенді оқыту технологиясының әдістері мен құралдарына көшу болып табылады, оны пайдалану көп жағдайда жеткіншектердің қызығушылығы мен белсенділігін арттыруға ықпал етеді. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: әмбебап қозғалыстың логикалық негізделген әмбебап дерексіз-бетонды координаталары берілген. Өмірге және қызмет әлеміне қатысты оларды координаттар арқылы анықтауға болады: «өмір сүру деңгейі – қызмет тиімділігі», немесе «әрекет тиімділігі – уақыт», немесе «нәтиже – шығындар», немесе «сапа – сан», т.б. Ойлаудағы анықтық қозғалыс векторларының нақтыдан абстрактіліге түсу, абстрактіліден нақтыға көтерілу логикасында, сонымен қатар олардың үйлесуі арқылы беріледі. Танымдық іс-әрекетті тұрақты қажетсіну ізденімпаздық және оны жоспарлап, ұйымдастыру нәтижесін көрі студенттердің танымдық қанағаттану сезімін тудырады. Мұндай нәтиже жеткіншекті жаңа танымдық әрекетке белсенділікпен ізденіске, ісі меңгере білуге тәжірибе жинақтауға дағдыландырады.

Негізгі мәселе: өмірдің қазіргі кезеңінде кез-келген ұйымның қызметі мен дамуында оның еңбек ресурстары ерекше және өте маңызды рөл атқарады. Еңбек ресурстарын басқару керек. Басқарудың өзі-бұл белгілі бір қызметті реттеу, реттеу процесі. Ұйымды басқару дегеніміз-оның дамуының негізгі бағыттарын анықтау, оған мақсат қою және оларға қол жеткізуге ықпал ету. Еңбек ресурстары-бұл туынды құрайтын компанияның тұлғасы, онсыз оның болуы мүмкін емес. Кез-келген перспективалы және өзін-өзі құрметтейтін компания өз қызметкерлерінің штатын құруға өз саясатының жетекші бағыттарының бірін береді. Қазіргі уақытта әлеуметтік және экономикалық өзгерістер жағдайында денсаулық сақтау ұйымдарының қызметін басқару айтарлықтай өзгеруде, осыған байланысты көрсетілетін қызметтердің сапасын және еңбек өнімділігін арттыруға ықпал ететін персоналды басқару тәсілдерін жетілдіру қажет. Қазіргі уақытта медициналық мекеменің персоналды басқару ерекшеліктерін ескере отырып, денсаулық сақтаудың кадрлық саясатын реформалау, мекемелердің имиджін арттыру, корпоративтік мәдениетті қалыптастыру, мотивациялық процестің критерийлерін әзірлеу және енгізу мәселесі өткір тұр. Бұл міндеттерді шешу менеджерлерге персоналды басқару процесінде көмектеседі. Зерттеу мақсаты: «Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің санитариялық-эпидемиологиялық бақылау комитеті» РММ қызметінің мысалында Қазақстан Республикасы санитариялық-эпидемиологиялық қызметі ұйымдарының кадр әлеуетінің жай-күйіне бағалау жүргізу және ұйымның персоналды басқару жүйесіндегі негізгі проблемаларды анықтау болып табылады Әдістері: жұмыста салыстырмалы жүйелік, тік және көлденең талдаудың жалпы ғылыми әдістері, құрылымдық-функционалдық әдіс, аналитикалық әдістер, экономикалық және Статистикалық зерттеу әдістері қолданылды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: авторлар Денсаулық сақтау мекемесінің Еңбек ресурстарын басқару жүйесін анықтады, «Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің санитарлық-эпидемиологиялық бақылау комитеті» РММ мысалында персоналды басқарудың қолданыстағы жүйесіне талдау жүргізді. Санитарлық-эпидемиологиялық бақылау комитетінің еңбек ресурстарының жай-күйі мен қозғалысына бағалау жүргізілді. Зерттеу негізінде авторлар денсаулық сақтау мекемесінің еңбек ресурстарын басқарудың негізгі проблемаларын анықтады және денсаулық сақтау саласындағы персоналды басқару жүйесін одан әрі реформалау және дамыту бойынша ұсыныстар ретінде пайдаланылуы мүмкін ұсыныстар әзірледі.

Негізгі мәселе: Елдер экономикаларының қарқынды дамып келе жатқан даму үрдістері экономиканың нақты секторын ұйымдастыруға бағытталған инновациялық қызмет пен инвестицияларды мемлекеттік реттеуге ұтымды көзқарасты талап етеді. Сонымен қатар, инновациялық даму жүйесіндегі қазіргі заманның мемлекеттік саясатын талдау үшін мемлекеттің Қазақстан Республикасының экономикасындағы инновациялық қызметті реттеу тетіктерінің тиімділігін бағалау қажет. Мақсаты: Жаһандық бәсекеге қабілеттілік жүйесіндегі Қазақстан Республикасындағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу тетіктерін бағалау. Әдістері: синтез, мазмұнды талдау, факторлық талдау, аккомодация, монографиялық және экономикалық-статистикалық әдістер қолданылды. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Жаһандық бәсекеге қабілеттілік жүйесінде Қазақстан Республикасындағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу тетіктерін бағалау экономикадағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу тетіктерінің тиімділігін толық бағалауға мүмкіндік берді. Дүниежүзілік экономикалық форумның 2021-2022 жылдардағы Халықаралық рейтингінің 2017-2018 жылдарға қатысты ішкі индекстерін зерттей отырып, авторлар Қазақстанда «инновация» қосалқы индексін қоспағанда, рейтингтің барлық ішкі индекстерінің және олардың факторларының («негізгі талаптар» және «Бизнестің күрделілігі») төмендеуі байқалады деген қорытындыға келді. Бұл субиндекс макроэкономикалық конъюнктураның күрт нашарлауына байланысты айтарлықтай төмендеді, бұл авторлардың пікірінше, мұнай экспортынан түсетін табыстың айтарлықтай жоғалуына тікелей байланысты. Бұл өз кезегінде мемлекеттік бюджет көрсеткіштерінің нашарлауына әсер етті. Мақалада елдің әлеуметтік-экономикалық саясатындағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеудің орны мен рөліне ерекше назар аударылады. Қазақстан Республикасында инновациялық саясатты әзірлеу және іске асыру кезіндегі ұйымдастырушылық-әдістемелік проблемалар егжей-тегжейлі зерттелді, бұл оларды өңірлік және ұлттық деңгейлерде инновациялық саясаттың тиімділігіне қол жеткізу үшін шешуді қажет етеді.

Негізгі мәселе: кәсіпорында басқару жүйесін жетілдірудің басым бағыттарының бірі стратегиялық мақсаттар мен міндеттерді шешуге жедел басқаруды бағдарлайтын олардың өзара іс-қимыл тетігін қалыптастыру арқылы стратегиялық және жедел басқарудың тиімді өзара іс-қимылын ұйымдастыру болып табылады. Нарықтық жағдайда өндірісті стратегиялық және жедел басқарудың өзара іс-қимыл мәселелері ерекше өзекті болып табылады, бұл кәсіпорынның өндіріске тартылған ресурстарды ұтымды пайдаланумен, өндірістік шығындарды төмендетумен, өнімнің сапасын арттырумен, бүкіл кәсіпорынның және оның құрылымдық бөлімшелерінің тиімділігін арттыру мақсатында өндірістік әлеуетті оңтайландырумен байланысты күрделі экономикалық мәселелерді шешуге мүмкіндік береді. Өндірісті стратегиялық және жедел басқарудың өзара әрекеттесу механизмінің рөлі сонымен қатар кәсіпорын ұмтылатын түпкілікті стратегиялық мақсаттарды нақты қол жетімді ішкі өндірістік мүмкіндіктермен үйлестіру мүмкіндігінде жатыр. Мақаланың мақсаты - нарықтық ортадағы кәсіпорынды жедел және стратегиялық басқарудың өзара әрекеттесу мәселелерін зерттеу. Бәсекелестік ортадағы өндірісті басқарудың теориясы мен қазіргі тәжірибесі өндірісті жедел басқаруды жүзеге асыру стратегиялық басқаруды жүзеге асырудың табиғи кезеңі болып табылатындығын көрсетеді, сондықтан олардың өзара әрекеттесуінде көрінетін тығыз байланыс бар. Әдістері: жұмыста талдау және жалпылау әдістері, жүйелік және салыстырмалы талдау әдісі, құрылымдық-функционалдық әдіс, экономикалық-математикалық әдістер, графикалық және кестелік әдіс қолданылды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: авторлар бәсекелестік орта жағдайында кәсіпорындағы өндірісті стратегиялық және жедел басқару арасындағы қатынастың теориялық аспектілерін қарастырады. Өндірістің жедел міндеттерінің отандық кәсіпорындарды дамытудың стратегиялық мақсаттарына сәйкестігінің төмен деңгейі және басқарудың жедел және стратегиялық міндеттерін біріктіруге арналған ақпараттық жүйелердің ерекше рөлі байқалады. Тиісінше, ақпараттық технологияларды енгізудің негізгі аспектілері зерттелді, соның ішінде қызметкерлерді оқыту қажеттілігі, коммуникацияларды Стратегиялық жоспарлау, ақпараттық ағындарды басқару және деректерді талдауды пайдалану. Әр түрлі салалар мен ұйымдарда ақпараттық технологияларды сәтті қолдану мысалдары келтірілген.

Негізгі мәселе: Қазақстанда фармацевтикалық нарық ТМД елдерінде ең дамыған нарықтардың бірі болып табылады. Белгілі бір дәрежеде тапшылықты еңсеріп, дайын дәрілік заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдардың әртүрлі түрлерімен қанықтыру қамтамасыз етілді. Қызмет көрсету мәдениеті өсті. Фармацевтикалық нарықтардың дамуындағы негізгі әлемдік үрдістер – тігінен интеграцияланған компаниялардың шоғырлануы мен дамуы байқалады. Дистрибьюторлік, өндірістік және бөлшек сауда секторларында өзгерістер орын алуда. Дәріхана желілерінің саны артып келеді. Заманауи маркетингтік технологиялар енгізілуде. Сондай-ақ, шетелдік өндірушілер үшін Орталық Азия елдері арасындағы Қазақстанның фармацевтикалық нарығы заңнамалық орта тұрғысынан барынша қолжетімді және ашық болып қала береді. Алайда, нарықтың әлеуеті халықтың салыстырмалы түрде аз санымен және сатып алу қабілетімен шектеледі. Фармацевтика өнеркәсібінің өсуі әлі де негізінен жалпы препараттарға сұраныс есебінен жүзеге асырылатын болады. Қазақстанның ЕАЭО-ға кірігуі дәрілік заттардың сапасын арттыруға және олардың құнын төмендетуге ықпал ететін болады. Мақаланың мақсаты - Қазақстан Республикасындағы фармацевтикалық компаниялардың дамуы мен мемлекеттік реттелуіне талдау жүргізу, Қазақстан Республикасының фармацевтикалық компанияларын реттеу саласындағы мәселелерді және оларды шешу жолдарын анықтау болып табылады. Әдістері: зерттеудің әдіснамалық негізі Қазақстан Республикасының индустриялық - инновациялық дамуының мемлекеттік бағдарламасын іске асыру шеңберінде жалпы өнеркәсіпті, атап айтқанда фармацевтика өнеркәсібін кешенді талдау болып табылады. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Бұл мақалада авторлар Қазақстанның фармацевтикалық нарығының дамуы сипатталған және соңғы жылдардағы қорытындылар талданған. Сондай-ақ, авторлар Қазақстан Республикасын индустриялық-инновациялық дамытудың 2020-2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын іске асыру шеңберінде фармацевтика өнеркәсібін дамытудың негізгі аспектілерін қарастырды. Зерттеу барысында әдеби дереккөздерге шолу талдауы қолданылды. Отандық өнеркәсіптік нарықты, атап айтқанда фармацевтикалық индустрия болып табылатын құрамдас бөлікті талдау барысында авторлар өндірушілердің алдында тұрған бірқатар мәселелерді анықтадық. Атап айтқанда, этикалық комиссиялардың болмауы, қосылған құн салығының жоғарылауы.

Негізгі мәселе: бүкіл әлемдегі банк бизнесі - экономиканың маңызды салаларының бірі болып табылады. Жоғары технологиялық бола отырып, ол макро және микро деңгейде болып жатқан өзгерістерге өте сезімтал. Тәжірибе көрсеткендей, мұндай өзгерістер несиелік мекемелер мен нарықтардың интернационалдануының күшеюімен, банк заңнамасы мен заманауи компьютерлік технологиялардың жетілдірілуімен, бәсекелестік деңгейінің жоғарылауымен, қаржы нарықтарында жаңа банктік өнімдер мен қызметтердің пайда болуымен байланысты. Магистрлік диссертация тақырыбының өзектілігі коммерциялық банктің тиімді жұмыс істеуін қамтамасыз ету үшін банк қызметін жүзеге асыру процесінде туындайтын белгісіздіктердің теріс әсерінен тиімді қорғау тетіктерін қалыптастыру, пайдалану және банкті басқару құрылымына интеграциялау қажет. Мұндай механизм банктік тәуекелдерді басқару болып табылады. Бұл мақаланың мақсаты банктік тәуекелдерді басқару тиімділігінің бар проблемаларын зерттеу және оны жетілдіру бойынша практикалық ұсыныстарды әзірлеу болып табылады. Әдістері: жұмыстың әдіснамалық негізі салыстырмалы жүйелік, құрылымдық-деңгейлік, диалектикалық, тік және көлденең талдаудың, сапалық және сандық тәсілдер мен аналитикалық қабылдаудың жалпы ғылыми әдістері болып табылады. Қорытындылар мен ұсыныстардың теориялық ережелерін негіздеуде танымның экономикалық, статистикалық және эмпирикалық әдістері қолданылды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: зерттеудің теориялық және практикалық маңыздылығы банктік тәуекелдерді басқаруды кешенді талдаудың теориялық ережелерін дамытуда, сондай-ақ коммерциялық банктердің практикалық қызметінде әзірленген тұжырымдар мен ұсыныстарды қолдану мүмкіндігінде жатыр. Коммерциялық банктердің тәуекел-менеджментінің жай-күйіне талдау және тиімділігін бағалау жүргізілді, тәуекел-менеджменттің жұмыс істеу тетігінің ерекшеліктеріне талдау жүргізілді.