Мақалада қарастырылған негізгі мəселе – қылмыстық заңның уақыт пен кеңістіктегі əрекеті туралы сұрақ. Бұл мəселе бірнеше аспектіні қамтиды: бірінші, қылмыстық заңның кері күшіне, оның ретроспективті қолданылуына жəне заңдылық пен əділеттілік принциптерінің арақатынасына байланысты мəселелер; екінші, қылмыстық заңның халықаралық аренада қолданылу мəселелері, экстрадиция, адам құқықтары жəне əртүрлі құқықтық жүйелердің өзара əрекеттесуінен туындайтын құқықтық коллизиялар, жаһандану жағдайында туындайтын қиындықтар. Мақалада сонымен қатар қылмыстық əділет саласында халықаралық ынтымақтастық пен заңның бір елден тыс жерде жасалған əрекеттерге қолданылу мəселелері қарастырылады. Мақаланың мақсаты – қылмыстық заңның уақыт пен кеңістікке қатысты қолданылуының негізгі құқықтық мəселелерін талдау жəне оларды шешу үшін мүмкін болатын жолдарды ұсыну. Мақаланың міндеті – қылмыстық заңнаманы қолдануда туындайтын негізгі мəселелерді анықтау жəне жаһандану мен қоғамдық қатынастардың өзгеруі жағдайында əділ жəне тиімді əділеттілікті қамтамасыз ететін құқықтық механизмдерді жетілдіру бойынша ұсыныстар жасау. Мақсатқа жету үшін зерттеуде бірнеше əдіс қолданылды. Негізгі əдістер – салыстырмалы, аналитикалық жəне құқықтық əдістер болды. Салыстырмалы əдіс қылмыстық заңның əртүрлі елдерде қолданылу мəселелерін зерттеуге мүмкіндік берді, ұлттық құқықтық жүйелер арасындағы айырмашылықтарды анықтады. Аналитикалық əдіс сот тəжірибесін зерттеу жəне қылмыстық заңның уақыт пен кеңістіктегі қолданылуына қатысты негізгі мəселелерді анықтау үшін қолданылды. Құқықтық əдіс қолданыстағы заңнамалық нормалар мен халықаралық конвенцияларды талдауға жəне олардың құқықтық коллизиялар мен адам құқықтары контекстіндегі тиімділігін бағалауға мүмкіндік берді. Зерттеу нəтижелері қылмыстық заңды уақыт бойынша қолданудың негізгі мəселелері заңдылық пен əділеттілік принциптері арасындағы тепе-теңдікті сақтаудың қиындығымен байланысты екенін көрсетеді, əсіресе оның ретроспективті əрекет етуі жағдайында. Қылмыстық заңның кеңістік бойынша қолдану мəселелері де маңызды, əсіресе трансұлттық қылмыстың өсуі мен халықаралық ынтымақтастық қажеттілігі жағдайында. Бұл ретте экстрадиция, адам құқықтары мен азаматтардың халықаралық юрисдикцияда қорғалу мəселелері негізгі мəселелер болып табылады. Əртүрлі құқықтық жүйелер арасындағы құқықтық коллизиялар да жаһандану мен азаматтардың мобильділігі жағдайында өзектілігін сақтап отыр. Бұл нəтижелердің маңызы, олар қылмыстық заңды қолданудың қазіргі жағдайларында туындайтын құқықтық жəне этикалық мəселелерді тереңірек түсінуге ықпал етеді. Халықаралық ынтымақтастықты, экстрадиция бойынша құқықтық механизмдерді жəне айыпталушылардың құқықтық қорғалуын жетілдіруге қатысты ұсыныстар əділ жəне тиімді құқықтық жүйе құруға көмектесуі мүмкін, ол қоғамдық жағдайлардың өзгеруін жəне халықаралық шындықты ескереді.