Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың Қазақстан халқына арнаған соңғы Жолдауларында «Білім берудегі жүйелік мəселелер. Психикалық даму дағдарыстары, жас жəне өмірлік дағдарыстар əртүрлі психологиялық зерттеулерде кеңінен ұсынылған. Бірге өмір сүрудің нақты жəне потенциалды формаларының арасындағы алшақтық, қарама-қайшылық əртүрлі ғалымдардың пікірінше, баланың, жастың, ересек адамның жүрегінің нені қалайтынын білмей, бір нəрсеге ұмтылуы дағдарыс құбылысын тудырады. Жас дағдарыстары өмір бойы адаммен бірге жүреді. Біреулер үшін олар бірқалыпты өтеді, басқалары үшін өте қиын. Дағдарыс жағдайларының нысаны, ұзақтығы жəне ауырлығы адамның жеке ерекшеліктеріне, əлеуметтік жағдайларына, отбасындағы тəрбиенің ерекшеліктеріне байланысты өзгеруі мүмкін. Жастық дағдарыс жағдайлары табиғи жəне даму үшін қажет. Осындай дағдарыстардың нəтижесінде пайда болатын неғұрлым шынайы өмірлік ұстаным адамға сыртқы əлеммен қарым-қатынастың жаңа, салыстырмалы түрде тұрақты түрін табуға көмектеседі. Өмірлік дағдарыс жағдайлары психологтардың жіті назарында. Адам өмірін кезеңдерге, кезеңдерге бөле отырып, олар бір кезеңнен екінші кезеңге өту қиындықтарына назар аударады. Бастауыш сынып оқушыларының дағдарыстық жағдайларға бейімделу мəселелерін қарастыру. Абстрактіліден нақтыға өрлеу əдісі, объектілердің нақты бейнесін олардың абстрактілі мəніне қарай түрлендіру əдісі, ойдың схемалық бейнелерінің алыпсатарлық тілі. Өмірге жəне əрекет əлеміне қатысты адамның жеке əлеуеті «жеке тұлға», «студент» жəне «субъект» позицияларындағы іс-əрекеттерде көрінеді. Ойлаудағы нақтылық нақтыдан абстрактіліге, абстрактіліден нақтыға көтерілу логикасында қозғалыс векторларын пайдалану, сонымен қатар олардың үйлесуі арқылы беріледі