Аңдатпа: Негізгі проблема: Зерттеу тақырыбының өзектілігі қоғамның рухани мəдениетінің ажырамас бөлігі бола отырып, құқық пен мораль бір-бірімен тығыз байланысты екендігіне байланысты. Өркениеттің даму тарихы кез-келген мемлекеттің құқықтық жүйесі қоғам үшін маңызды моральдық талаптарды белгілейтінін растайды. Құқық нормаларын əзірлеу немесе жетілдіру кезінде заң шығарушы заңдарды əділ қабылдау жəне қоғамдық қолдау үшін қоғамдық моральдық мəдениеттің жай-күйін ескеруі керек. Мақсаты: Зерттеудің мақсаты қылмыстық-құқықтық қорғау объектілері жүйесіндегі адамгершіліктің рөлін, оның қылмысқа қарсы күрестегі орнын анықтауға байланысты қылмыстық-құқықтық мəселелер кешенін теориялық əзірлеу, сондай-ақ қоғамдық адамгершілікке қарсы қылмыстар үшін жауапкершілікті реттейтін заңнаманы жетілдіру бойынша ұсыныстар əзірлеу болып табылады. Əдістері: Зерттеудің əдіснамалық негізі: ғылыми талдаудың жалпыға бірдей танылған əдістері (жүйелік, салыстырмалы-құқықтық, формальды-құқықтық, Тарихи), сондай-ақ статистикалық талдау, сауалнама, құжаттар мен баспа басылымдарын зерттеу сияқты эмпирикалық əдістер болып табылады. Қылмыстық құқық теориясының, этиканың, философияның, психологияның жəне логиканың негізгі ережелері қолданылады. Нəтижелер мен олардың маңыздылығы: Қылмыстардың көпшілігі қасақана жасалатыны анықталды. Мысалдарға жезөкшелікпен айналысу, үй жануарларын қорқыту немесе қорқыту жатады. Бұл қылмыстар пайда табу мақсатында немесе бұзақылық себептермен жасалады. Ұсынылған ұсыныстар осы мəселелерді құқықтық реттеуді жетілдіруге бағытталған, бұл зерттеудің маңыздылығын арттырады.

Аңдатпа: Мақалада моральдық нормаларды бұзатын қылмыстарды тудыратын себептер қарастырылады, оның ішінде қоғамның моральдық нормалары мен моральдық құндылықтарына əсер ететін əлеуметтік құбылыс ретінде проституция мəселесі қарастырылған. Негізгі назар əлеуметтік-экономикалық, моральдық-этикалық жəне физиологиялық факторларға аударылады, олар проституцияның жəне басқа да моральға қарсы қылмыстық əрекеттердің өсуіне ықпал етеді. Проституцияға назар аудара отырып, моральға қарсы қылмыстардың өсуіне əсер ететін негізгі себептерді анықтау жəне постсоветтік қоғамдағы əлеуметтік-экономикалық жəне мəдени өзгерістердің осы құбылыстардың таралуына əсерін зерттеу. Жұмыста əлеуметтанулық зерттеулерді талдау, сарапшылармен сұхбаттар, статистикалық деректер мен баспасөз басылымдары, сондай-ақ қылмыстану, психология жəне социология сияқты əлеуметтік процестер мен құбылыстарды зерттеуге арналған теориялық тəсілдер қолданылған. Зерттеу нəтижелері əлеуметтік-экономикалық факторлардың, мысалы, өмір сүру деңгейінің төмендігі, жұмыссыздық жəне əлеуметтік теңсіздік моральға қарсы қылмыстардың, оның ішінде проституцияның өсуінде негізгі рөл атқаратынын көрсетеді. Дəстүрлі моральдық құндылықтардың əлсіреуі, сондай-ақ БАҚ пен бақылаусыз ақпарат ағындарының əсері бұл мəселені күшейтіп, ауытқыған мінез-құлық пен зорлық-зомбылықты қалыптастыруда маңызды рөл атқарады. Бұл қорытындылар қылмыс деңгейін төмендетуге, қоғамда моральдық ыдырауды болдырмауға жəне əлеуметтік саясатты жақсартуға бағытталған тиімді əлеуметтік жəне құқықтық шараларды əзірлеу үшін маңызды болып табылады, бұл өз кезегінде қоғамдық моральды нығайтуға жəне құқықтық тəртіпті бекітуге ықпал етеді.

Аңдатпа: Негізгі проблема: Қазіргі əлемде криминализация жəне декриминализация мəселелері қылмыстық саясаттың негізгі аспектілерінің бірі болып қала береді. Негізгі проблема - қылмыстық заңнама қоғамдағы өзгерістерге жедел əрекет етуі керек, қылмыс саласынан қоғамдық қауіпті жоғалтқан əрекеттерді қоспағанда жəне керісінше жаңа, əлеуметтік зиянды құбылыстар үшін қылмыстық жауапкершілікке тартылуы керек. Мақсаты: Криминализация жəне декриминализация саласындағы заманауи тенденцияларды талдау, олардың құқық қолдану практикасына салдарын анықтау жəне заңнаманы жетілдіру бойынша ұсыныстар беру. Əдістері: Зерттеу барысында қылмыстық құқықтық нормаларға талдау жасалды, криминализация жəне декриминализация процестеріне қатысты отандық жəне шетелдік тəжірибелер салыстырмалы түрде қарастырылды. Сонымен қатар, құқықтық реттеудің тиімділігін бағалау үшін деректер мен статистикалық мəліметтер қолданылды. Нəтижелер мен олардың маңыздылығы: Зерттеу халықаралық тəжірибені ескеру маңызды екенін көрсетті. Кейбір елдерде қылмыссыздандыру саясаты оң, ал басқаларында теріс болды. Қазақстан үшін бұл зерттеу ұлттық ерекшеліктерін сақтай отырып, қылмыстық заңнаманы реформалау кезінде қазіргі заманғы сын-қатерлерге бейімделу қажеттігін көрсетті. Криминализация мен декриминализацияның теңгерімді жүргізілуі құқық қорғау жүйесінің тиімділігін арттырып қана қоймай, мемлекет пен қоғам арасындағы сенімді нығайтуға ықпал етеді. Бұл процестерді жүзеге асыру кезінде заңнамалық шешімдер қоғамдық пікірді, əлеуметтік-экономикалық факторларды жəне құқықтық жүйенің мүмкіндіктерін ескерген жағдайда ғана оң нəтиже береді.

Аңдатпа: Қазақстан Республикасының еңбек нарығында кездесетін басты мəселе – еңбек ресурстарының сапасы мен кəсіби-квалификациялық құрылымының жұмыс берушілердің талаптарына сəйкес келмеуі. Бұл білікті кадрлар тапшылығына жəне жұмыс күші ұсынысының жетіспеушілігіне, сондай-ақ еңбек мобильділігінің төмендігіне əкеледі. Экономикалық трансформациялар мен жұмыс берушілердің талаптарының өзгеруі жағдайында еңбек қатынастарын тиімді реттеу жəне жұмысшылардың құқықтық қорғалуын жақсартуға бағытталған жағдайлар жасау қажет. Бұл дисбалансты жою жəне еңбек құқықтарын қорғаудың тиімді жүйесін құру мақсатында маңызды болып табылады. Зерттеу мақсаты Қазақстанның еңбек нарығына əсер ететін факторларды жан-жақты талдау жəне жұмысшылардың еңбек құқықтарын қорғау үшін тиімді құқықтық реттеу механизмдерін анықтау болып табылады. Сондай-ақ, халықтың өмір сүру деңгейін жəне сапасын арттыруға, жұмыспен қамтуды сақтауға жəне табыс деңгейін көтеруге бағытталған əлеуметтік-экономикалық бағдарламалардың еңбек нарығына əсерін зерттеу маңызды. Зерттеу мақсаттарына жету үшін Қазақстандағы еңбек қатынастарын реттейтін ғылыми деректер мен нормативтік-құқықтық актілерді теориялық талдау əдістері, статистикалық деректер мен практикалық жағдайларды эмпирикалық зерттеу, Қазақстан еңбек заңнамасын халықаралық тəжірибемен салыстыру жəне əлеуметтік-экономикалық бағдарламалардың еңбек нарығы мен жұмысшылардың құқықтық қорғалуы бойынша əсерін модельдеу əдістері қолданылды. Бұл əдістер еңбек нарығы мəселелерін жан-жақты зерттеп, еңбек құқықтарын қорғау мен құқықтық реттеуді жетілдірудің тиімді жолдарын анықтауға мүмкіндік берді. Зерттеу нəтижелері еңбек нарығының тиімді жұмыс істеуі мен еңбек құқықтарын қорғауды арттыру үшін мемлекеттік, жеке жəне білім беру институттары арасындағы өзара əрекеттесуді нығайту қажеттілігін көрсетті. Атап айтқанда, нарықтың талаптарына сəйкес келетін кадрларды кəсіби даярлау жəне қайта даярлау жүйесін күшейту маңызды. Сонымен қатар, жұмыс күшінің мобильділігін дамыту, қайта оқыту мен біліктілікті арттыру үшін жағдайлар жасау қажет. Еңбек құқықтарын қорғаудың ішкі мемлекеттік механизмдерін жетілдіруге ерекше назар аударылып, бұл жұмысшылардың құқықтарын қорғауды арттыруға, мысалы, заңсыз жұмыстан босату немесе тиісті еңбек жағдайларының болмауы сияқты бұзушылықтарды жоюға мүмкіндік береді. Бұл нəтижелердің маңыздылығы жұмыс берушілердің қажеттіліктері мен жұмыс күшінің біліктілігі арасындағы сəйкессіздік мəселелерін шешуге, халықты жұмыспен қамтуды жақсартуға жəне əлеуметтік тұрақтылықты қамтамасыз етуге ықпал ететіндігінде. Бұл сонымен қатар жұмысшылардың əлеуметтік қорғалуының артуына жəне табыстарды əділ бөлудің жақсаруына əсер етеді, бұл Қазақстанның экономикалық тұрақтылығы мен дамуына тікелей ықпал етеді.

Аңдатпа: Қазіргі ақпараттық жүйелерде ақпараттың зақымдалуы немесе жоғалуының қаупі ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін тиімді шараларды қажет етеді, бұл Қазақстан Республикасында цифрлық қауіп-қатерлердің өсуі жағдайында ерекше маңызды болып табылады. Қазақстандағы ақпараттық қауіпсіздік бойынша заңдық жəне ұйымдастырушылық шараларды талдау, сондай-ақ, маңызды ақпарат пен жеке деректерді қорғауда Цифрлық даму министрлігінің рөлін зерделеу. Ақпараттық қауіпсіздік саласындағы нормативтік құжаттар мен тəжірибелерді сапалық талдау жүргізілді, оның ішінде қауіп-қатерді басқару жəне мониторинг жүргізу шаралары қарастырылды. Ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі негізгі шаралар сипатталды, оның ішінде инциденттерге жауап беру орталықтарын құру жəне ақпараттық қауіпсіздік саласындағы заңнаманы жетілдіру, бұл Қазақстандағы жеке деректер мен критикалық инфрақұрылымды қорғауға ықпал етеді.

Аңдатпа: Мақала жеке деректерді қорғау мəселесін технологиялық жетістіктер мен деректердің ағып кету қауіптері контексінде, сондай-ақ Қазақстандағы заңнаманың тиімділігінің жеткіліксіздігін қарастырады. Зерттеудің мақсаты — жеке деректерді қорғау институтының дамуын əлемде жəне Қазақстанда талдау, қолданыстағы тəсілдер мен құқықтық реттеу саласындағы мəселелерді бағалау. Зерттеуде нормативтік құжаттарды талдау, Қазақстанның министрліктері жасаған зерттеулерді бағалау жəне халықаралық жеке деректерді қорғау тəжірибелерін салыстыру əдістері қолданылады. Нəтижелер көрсеткендей, жеке деректерді қорғау адам құқықтарының маңызды бөлігі болып табылады жəне заңнаманы жетілдіруді талап етеді, əсіресе Қазақстанда. Деректердің ағып кетуі жəне қорғаудың əлсіз тұстары шешілуі тиіс, соның ішінде тиімді агенттіктер құру жəне қоғамды киберқауіпсіздік туралы хабардар етуді арттыру қажет.

Аңдатпа: Зерттеудің өзектілігі оқушылардың өзін-өзі табысты кəсіби айқындауы үшін жағдай жасау қажеттілігіне байланысты, өйткені мамандықты ерте жəне саналы түрде таңдау олардың одан əрі өзін-өзі жүзеге асыруына, əлеуметтік бейімделуіне жəне кəсіби өсуіне ықпал етеді. Бұл ретте педагогтар мен психологтардың тарапынан қолдау жеткіліксіз хабардар болумен, сыртқы қысыммен жəне оқушылардың жеке басының сенімсіздігімен байланысты кəсіби тұрақсыздық тəуекелдерін азайтуға мүмкіндік береді. Мақалада пəндік білімді біріктіру арқылы мектеп оқушыларының əлеуметтік интеллектісін қалыптастыру тетіктері қарастырылады. Əлеуметтік интеллект ұғымына теориялық тəсілдер, оның эмоциялық интеллект жəне когнитивтік процестермен байланысы талданады. Пəнаралық стратегияларды, рөлдік ойындар мен цифрлық технологияларды қоса алғанда, білім беру ортасында əлеуметтік интеллектіні дамыту əдістеріне ерекше назар аударылады. Алынған нəтижелер оқушылардың əлеуметтiк интеллектiсiн дамытуға кешендi көзқарастың қажеттiгiн растайды.

Аңдатпа: Мақалада болашақ психологтарды кəсіптік даярлауда практикаға бағдарланған оқытудың рөлі қаралады. Теорияны жəне практиканы білім беру процесіне ықпалдастырудың маңыздылығын растайтын теориялық тəсілдерге талдау жүргізілді. Эмпирикалық зерттеу барысында оқытудың белсенді əдістерін (кейс-əдіс, рөлдік ойындар, супервизия, тағылымдамалар) пайдалану студенттердің кəсіби құзыреттілік деңгейін, сенімділігін жəне олардың клиенттермен жұмыс істеуге дайындығын арттыруға ықпал ететіні анықталды. Қойылған мақсатқа қол жеткізу үшін сауалнама, сұхбат, құжаттаманы бақылау жəне талдауды қамтитын зерттеу əдістерінің кешені пайдаланылады. Оқытудағы практикалық құрамдас бөлікті күшейту, əріптестік байланыстарды кеңейту жəне практикалық элементтерді дəрістік жəне семинарлық сабақтарға ықпалдастыру бойынша ұсынымдар əзірленді. Зерттеу қорытындылары мамандарды даярлау жөніндегі білім беру бағдарламаларын жетілдіру үшін пайдалы болуы мүмкін

Аңдатпа: Мақала жасөспірімдер аудиториясымен салыстырғанда жеткілікті зерттелмеген ересектердегі компьютерлік тəуелділік мəселесіне бағытталған. Кəсіби қажеттілікті, эмоционалды разрядты іздеуді, əлеуметтік оқшаулануды жəне жеке факторларды (мазасыздық, өзін-өзі реттеудің төмендігі) қоса алғанда, тəуелділіктің себептерін талдау. Корреляциялық талдау тəуелділіктің негізгі болжаушылары мазасыздық (r=0,68), күйіп қалу (r=0,72) жəне өзін-өзі бақылаудың төмендігі (r=0,65) екенін көрсетті. 250 респонденттің зерттеуі 12 % – зависимости тəуелділіктің айқын белгілері, 38 % – умер орташа деңгей бар екенін анықтады. Ер адамдар көбінесе онлайн ойындар мен компьютерде жұмыс істеуге, əйелдер əлеуметтік желілерге жəне интернет-серфингке тəуелді. Тəуелділік мазасыздықтың жоғарылауына (87 %), ашуланшақтыққа (74 %), отбасылық қақтығыстарға (56 %) жəне өнімділіктің төмендеуіне (64 %) əкеледі. Өзін-өзі реттеу əдістерін, когнитивті мінез-құлық əдістерін жəне əлеуметтік шараларды қамтитын түзету стратегиялары əзірленді. Пилоттық тестілеу көрсеткендей, өзін-өзі реттеу қатысушылардың 75 % – зависим тəуелділікті төмендетті, когнитивті мінез-құлық терапиясы 68 %-да өзін-өзі бақылауды арттырды. Нəтижелер ересектердегі компьютерлік тəуелділіктің гипотезасын қолдайды жəне алдын-алу жəне түзету үшін ұсынылған стратегияларды ұсынуға мүмкіндік береді.

Аңдатпа: танымды қалыптастыруға бағытталған оқытудың жаңа тəсілдерін əзірлеуді талап етеді. Осындай тəсілдердің бірі физика жəне биология сияқты оқу пəндерін біріктіру болып табылады. Бұл пəндер, олардың бір-біріне налшақтығына қарамастан, көптеген ортақ негіздерге ие, бұл оларды бірлескен сабақтарды өткізуге өте ыңғайлы етеді. Мақсаты: бұл мақалада кіріктірілген сабақтарды ұйымдастыру жəне өткізу бойынша əдістемелік нұсқаулар берілген, сонымен қатар биологиялық жүйелердегі физикалық процестерді зерттеу арқылы пəн аралық интеграцияның мүмкіндіктері көрсетілген. Əдістері: бейіндік деңгейде жалпы білім беру сатысында «биофизика негіздері» элективті оқу пəнінің үлгілік бағдарлама сыніске асырудың негізгі міндеттерін авторлар анықтаған: Жаратылыстану-ғылыми циклдіңекі пəнінің: физика мен биологияның пəн аралық интеграциялану мүмкін дігін көрсету арқылы, оқушыларға табиғат заңдарының бірлігін, физика заңдарының тірі организмге қолданылуын көрсету, биологияда кеңінен қолданылатын физикалық əсерету əдістеріментанысу жəне зерттеуін, оқушыларды биофизика идеяларымен жəне кей бір нəтижелерімен таныстыру. Нəтижелер жəне олардың маңыздылығы: жалпы білім беру сатысында құқықты оқытудың əдістемелік негізі білім алушылардың белсенді танымдықіс-əрекетінұйым дастыру арқылы жеке, пəндік білім беру нəтижелеріне қол жеткізуді қамтамасызететін жүйелі- белсенділік тəсілі болып табылатынын қарастырған.