Аңдатпа: Мақалада қазіргі кезде педагогика ғылымымен оқу-тəрбие процесінің назарында тұрғант ұлғаның əлеуметтенуі мен əлеуметтік құзырет тілігін қалыптастыру механизмдері қарастырылған. Мемлекет концепциясы жеке пəншең берінде оқытылатын əлеуметтік тəжірибенің нақты элементтерін – білім, дағды, дағды, мəселелерді шешу тəжірибесімен шығармашылық белсенділікті студенттерге сіңіруді көздейді. Оқу нəтижелері нақты өмірлік жағдайларда қолданылуы керек. Тұлғалық нəтижелер құндылық қатынастар жүйесін қалыптастыруда көрініп, өзіне, оқу-тəрбие процесінің басқа қатысушыларына жəне оқу-тəрбие процесінің өзіне ұнауы керек. Демек, мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты контекстіндегі білім беру мекемелері адамның əлеуметтік құзыреттілік негізінде өзін қоғамның бір бөлігі ретінде жүзеге асыруға ұмтылуынан көрінетін қоғамда əлеуметтік прогрессивті өзін-өзі жүзеге асыруға қабілетті жеке тұлғаны дамыту үшін жағдай жасауға бағытталған. Кез келген пəн сабағында əлеуметтік құзіреттілікті дамыту – алғақойған мақсат қажетудің бір жолы. Əлеуметтік құзіреттілік – бұл ерекше дағды, өзін-өзі жүзеге асыру мен əлеуметтік бейімделу арасында ымыраға келуқа білеті, басқалардың өз қалауын орындау құқығына нұқсан келтірмей, өз қалауының максималды орындалуына қол жеткізу.

Аңдатпа: Мақалада эмпатияны дамыту, дауларды сындарлы шешу, өз сезімдері мен қажеттіліктерін дұрыс жеткізе білу сияқты негізгі жағдайларға назар аударылады. Жастарды отбасылық өмірге психологиялық дайындау əдістері мен психологиялық тəжірибелер мен стратегияларды қолдану арқылы отбасылық атмосфераны жақсарту жолдары да қарастырылған. Жұмыс отбасының барлық мүшелерінің қарым-қатынасы мен əл-ауқатына ұзақ мерзімді əсер етуі мүмкін деструктивті қақтығыстардың алдын алу үшін отбасылық қарым- қатынастардың ерте кезеңінде психологиялық дайындықтың маңыздылығын түсіндіруге бағытталған. Зерттеу нəтижелері жас отбасылардағы тұлғааралық қақтығыстардың пайда болуының негізгі факторлары қарым-қатынастың болмауы, серіктестердің күтулерінің айырмашылығы, эмоционалды жетілмегендігі жəне жас отбасылардағы тұлғааралық жанжалдардың алдын алуға, оның ішінде тиімді қарым-қатынас дағдыларын дамыту, эмоционалдық-педагогикалық жəне психологиялық дайындықты қалыптастыруға кешенді көзқарастың маңыздылығын көрсетеді. Жас жұбайларға психологиялық тренингтер мен кеңес беру бағдарламаларын енгізу деструктивті қақтығыстардың қаупін азайта отырып, үйлесімді жəне тұрақты отбасылық қатынастарды құруға көмектеседі. Қарым-қатынас жəне жанжалдарды шешу бойынша тренингтен өткен ерлі-зайыптылар отбасылық мəселелерді шешуде жақсы нəтиже көрсетті. Бұл тұжырымдар ерлі-зайыптылардың бірге өмір сүруінің басында психологиялық дайындықты енгізу қажеттілігін қолдайды, бұл қарым-қатынастардың тұрақтылығын арттыруға жəне ұзақ мерзімді проблемалардың алдын алуға көмектеседі. Жанжалға отбасылық құндылықтар мен рөлдердің əсері.

Аңдатпа: Қазақ жəне орыс мақал-мəтелдерін, ана тілдерінің мəдени құндылықтарын бейнелейтін салыстырмалы талдауды зерттеу. Ана тілінде сөйлейтіндердің мəдени құндылықтарын көрсететін қазақ жəне орыс мақал- мəтелдеріне салыстырмалы талдау жүргізу. Салыстырмалы талдау: мақал-мəтелдерді семантикалық, құрылымдық жəне прагматикалық деңгейлерде салыстыру, мақал-мəтелдердің мазмұны мен формасындағы ұқсастықтар мен айырмашылықтарды анықтау. Белгілі бір мəдени құндылықтарға қатысты мақал-мəтелдер мен мақал-мəтелдерді қолдану жиілігін сандық талдау, жалпы тақырыптар мен ұғымдарды анықтау. Екі тілдің мақал-мəтелдерін зерделеу қазақтар мен орыстардың мəдени құндылықтарындағы ұқсастықтар мен айырмашылықтарды анықтауға мүмкіндік берді. Екі мəдениетте де еңбекқорлық, үлкендерге құрмет, Қонақжайлылық жəне отбасылық байланыстар жоғары бағаланатыны анықталды. Сонымен қатар, белгілі бір айырмашылықтар табылды, мысалы, қазақтардағы ұжымшылдық пен орыстардағы индивидуализмге баса назар аудару. Зерттеу мəдениетаралық түсінікке ықпал етеді жəне оны тілдер мен мəдениеттерді зерттеу үшін ресурс ретінде пайдалануға болады. Бұл сонымен қатар оқытушылар құрамы, аударма мамандары жəне мəдениетаралық коммуникацияға қызығушылық танытқандар үшін практикалық маңызы бар. Қазақ жəне орыс стереотиптерінің ортақтығы аса маңызды құндылықтардан байқалады: батылдық, Ар-намыс, Отанға қызмет ету, қонақжайлылық. Орыс жəне қазақ мақал-мəтелдерін салыстырмалы талдау олардың өзіндік ерекшелігін жəне қазақтар мен орыстардың моральдық құндылықтарын қалыптастырудағы үлкен маңызын айғақтайды; фольклор ұлттық руханияттың қайнар көзі бола алады жəне қызмет етуі, халықтар арасындағы өзара түсіністікке ықпал етуі тиіс.

Аңдатпа: Азаматтық қоғамның дамуы Қазақстан Республикасындағы демократияландыру мен əлеуметтік-экономикалық прогрестің негізгі элементі болып табылады. Павлодар облысында үкіметтік емес ұйымдардың (ҮЕҰ), еріктілер қозғалыстары мен кəсіподақ бірлестіктерінің белсенді өсуі байқалады, бұл азаматтық белсенділіктің артқанын көрсетеді. Алайда, азаматтық секторды дамыту процесі бірқатар қиындықтарға тап болады, соның ішінде қаржылық шектеулер, құқықтық кедергілер жəне халықтың жеткіліксіз қатысуы. Азаматтық қоғамның қалыптасуының тарихи алғышарттарын, оның қазіргі жағдайын жəне ҮЕҰ, кəсіподақтар мен еріктілер ұйымдарын қоса алғанда, негізгі институттарды зерттеу. Заңнамалық реттеу мен мемлекеттік органдармен өзара іс-қимыл тетіктеріне ерекше назар аударылды. Қазақстандағы жəне Павлодар облысындағы қоғамдық ұйымдардың саны мен түрлері туралы статистикалық деректер жеке ұсынылған. Азаматтық қоғамның жай-күйі мен даму перспективаларын талдау. Мемлекет тарапынан қолдауды кеңейтуді, қаржыландыру тетіктерін жақсартуды жəне азаматтық білім беру деңгейін арттыруды қоса алғанда, дамудың перспективалық бағыттары ұсынылады. Нəтижелер Қазақстандағы азаматтық қоғамды дамыту мəселелерімен айналысатын мемлекеттік құрылымдар, қоғамдық ұйымдар мен зерттеушілер үшін пайдалы болуы мүмкін

Аңдатпа: Негізгі проблема: Бұл мақалада заманауи ойынға тəуелділікті (гемблинг, лудомания) емдеудің өзекті аспектілері қарастырылады. Мақсаты: Ойынға тəуелділік адамның əлеуметтік, кəсіби жəне отбасылық өміріне айтарлықтай зиян келтіретін күрделі психикалық бұзылыс ретінде сипатталады. Əдістері: Жұмыста аурудың МКБ-10 бойынша классификациясы, сондай-ақ оны емдеудің психологиялық жəне фармакологиялық əдістері талқыланады. Сонымен қатар, кибераддикция сияқты ұқсас феномендермен байланысы зерттеледі. Заманауи терапиялық тəсілдер, оның ішінде когнитивті-мінез-құлық терапиясы, мотивациялық əңгімелесу жəне қолдау топтарының рөлі ерекше назарға алынады. Нəтижелері жəне олардың маңыздылығы: Мақала ойынға тəуелділікті емдеуде кешенді көзқарастың маңыздылығын көрсетеді жəне болашақ зерттеулердің бағыттарын анықтайды.

Аңдатпа: Негізгі проблема:Мақалада осы мəселенің ауырлығы мен таралуын сипаттайтын статистикалық деректер келтірілген. Бұл мəселені балалар мен жасөспірімдерге қатысты шешудің өзектілігі расталған. Мақсаты:Жұмыстың мақсаты – құмар ойындарға тəуелділіктің алдын алу механизмі ретінде заңды қолдану мүмкіндігін бағалау. Əдістері:Құмар ойындарға, компьютерлік ойындарға жəне интернетке тəуелділікті бағалауға қатысты əлеуметтанулық зерттеулердің нəтижелері көрсетілген. Нəтижелері жəне олардың маңыздылығы: Құмар ойындарға тəуелділіктің əлеуметтік- психологиялық алдын алу жəне құқықтық реттеудің негізгі механизмдері қарастырылған.

Аңдатпа: Ежелгі интонация мен символизмді сақтаған түркі халықтарының музыкасы түркі əлемінің имиджін біртұтас кешен ретінде насихаттай отырып, өзін-өзі көрсету жəне мəдени дипломатия құралы ретінде қызмет етеді. Музыкалық дəстүрлерді сақтау түркі халықтарының аспаптарындағы, стильдеріндегі жəне менталитетіндегі ұқсастықтарды анықтаудың арқасында ерекше өзекті болып отыр. «TURAN» ансамблі музыкалық өнер арқылы түркі халықтарының мəдени мұрасын сақтауға қалай ықпал ететінін жəне мəдениетаралық диалог үшін кеңістік қалыптастыратынын көрсету. Зерттеуде мəдени, этномузыкологиялық, тарихи-этнографиялық жəне салыстырмалы əдістер қолданылды. «TURAN» ансамблі музыкалық мұраны жаңарту арқылы түркі халықтарының бірегейлігін сақтауға ықпал ете отырып, дəстүр мен қазіргі заманды үйлесімді үйлестіретінін көрсетеді.

Аңдатпа: Мақалада ағылшын тілінде limb (аяқ, шығыңқы), латын тілінде – Манус (қол) лексемасымен ұсынылған «қол, аяқ» бастапқы мағынасы бар екі форманттың туындылары зерттеледі. Ежелгі дəуірдегі Lam-тілдер мен man-тілдер мақаласында аталған екі тіл тобының сөйлеушілерінің тығыз əлеуметтік-экономикалық өзара əрекеттесуі туралы нəтижелерді талдау. Зерттеу үшін үнді-еуропалық, фин-угор, түркі, палеоазиялық жəне семит тілдерінің материалдары қолданылды. Зерттеу Дили мысалдарындағыдай (тіл, сөйлеу, түрік) сөздердің нұсқаларын жұптасқан дауыссыз дыбыстармен байланыстыруға мүмкіндік беретін дауыссыз дыбыстардың Тарихи мутацияларын ескереді.) – tell (айту, анг.); арктикалық түлкі-бесей (мысық, башк.), садақ пен Саңылау арасындағы ауысулар, ротацизм жəне басқа фонетикалық құбылыстар. Нəтижелер жəне олардың маңыздылығы. Мақалада кинетикалық (жестау) тілінен жалпы ауызша тілдің тарихи шығу тегі нəтижесінде “қол” мағынасы бар туынды құралдардың тақырыптық əртүрлілігі көрсетілген.

Аңдатпа: Бұл мақалада тау-кен қалдықтарынан тұратын техногендік кен орындарын əрі қарай өңдеу үшін оңтайлы ұйымдастырудың қазіргі маңызды мəселесінің шешімдерінің бірі ұсынылды. Сақтау пайдасына тау-кен жұмыстарының соңғы технологиялық кезеңі ретінде үйінді қалыптастырудан бас тарту жобасы ұсынылған. Үйіндіні қоймаға ауыстыру жобасының мақсаты техногендік пайдалы қазбалар кен орындарындағы минералды шикізатты сатудан түскен қосымша қаражатты тарту болып табылады. Үйіндіден қоймаға көшу бойынша қарастырылып отырған жобаның рентабельділігінің дəлелі ретінде көптеген жылдар бойы қабаттар мен сақталған тау жыныстарының құнын өзгерту кестесі жасалды. Ұсынылған жобаның тиімділігін неғұрлым жетілдірілген объективті бағалауды жүргізу үшін карьерлік қалдықтарды сақтау қоймаларының ықтимал жобалары, олардың қалыптасуы мен дамуы кезіндегі оң жəне теріс аспектілері қарастырылды. Қарастырылып отырған қоймалардың конструкциялары жəне олардың параметрлері "Качары руда" АҚ жағдайында теориялық тұрғыдан ұсынылған жəне экономикалық бағалауға ұшыраған. Бұл бағалау барысында тау-кен қалдықтарын сақтауға көшу шығындарын ғана есепке алу қажет жəне жеткілікті болды.

Аңдатпа: Өңірдің энергетикалық жəне коммуналдық секторларын дамыту бүгінгі күні орнықты əлеуметтік-экономикалық дамуды қамтамасыз етуде, халықтың өмір сүру сапасын арттыруда жəне экологиялық тұрақтылыққа қол жеткізуде шешуші рөл атқарады. Мақалада өңірлердің бірінде – Павлодар облысында осы секторлардың дамуының негізгі сипаттамалары мен көрсеткіштері, сондай-ақ олардың өңірдің экономикалық жəне əлеуметтік тұрақтылығына əсері қарастырылады. Ағымдағы қиындықтар мен оларды жеңу стратегияларына ерекше назар аударылады. Мақсаты осы бап өңірдің энергетикалық жəне коммуналдық секторларын дамытудың негізгі сипаттамалары мен көрсеткіштерін талдау, олардың орнықты дамумен өзара байланысын анықтау жəне оларды жетілдіру жөнінде ұсыныстар беру болып табылады. Мақалада ағымдағы тенденциялар мен перспективаларды бағалау үшін жүйелік талдау, экономикалық модельдеу жəне салыстырмалы талдау əдістері қолданылады. Зерттеу нəтижелері энергетика жəне коммуналдық секторларды тиімді дамыту заманауи технологияларды енгізуді, басқаруды жақсартуды жəне мемлекеттік қолдауды талап ететінін көрсетеді. Бұл энергия тиімділігін арттыруға, экологиялық тəуекелдерді азайтуға жəне халықтың өмір сүру сапасын жақсартуға ықпал етеді.