Ғылыми журнал

Инновациялық Еуразия университетінің Хабаршысы

Редакциялық алқаның қарауына мақала беру және рецензиялау

+7 (7182) 31-64-83

journal@ineu.kz

Артқа

Сайт бойынша іздеу

Нәтижелері: дүниежүзілік экономикалық форумның Жаһандық бәсекеге қабілеттілік индексінің әдістемесі

Нәтижелер саны: 226


Студенттерге шет тілін оқытудың мәні туралы Мақала
Аңдатпа:

Мақала шет тілін оқыту мәселелерін, оның құрылымын түсінудің негізгі тәсілдерін зерттеуге арналған. Осыған байланысты шет тілдік білім беруді дамыту, шет тілдерін оқыту әдістері туралы ғылыми полемикаға талдау жүргізілген. Авторлар шет тілдерін оқытудың стратегиялық мақсаты - студенттердің «екінші тілдік тұлға» қасиеттерін дамыту екендігін негіздейді. Осыған байланысты «екінші тілдік тұлға» ұғымы мен құзыреттіліктің арасындағы байланыс - шет тілдік жәнемәдениаралық-коммуникативтітұлға айқындалған.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 1(77)

Қысқа және ұзақ мерзімді перспективада шығындарды жіктеудің реттеу кезіндегі теориялық негіздемесі
Аңдатпа:

Мақалада отандық және шетелдік ғалымдардың шығындар, шығыстар, ұсталым сияқты ұғымдарға көзқарастары қарастырылады. Авторлар экономикалық қатынастар жүйесінің маңызды әлеуметтік-бағытталған субъектісі ретінде кәсіпорын қызметінің тиімділігін арттыру және реттеу үшін қажетті шығындардың жіктелуіне шолу жүргізген.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 1(77)

Мұнай өңдеу өнеркәсібі кәсіпорындарында жөндеу жұмыстарын жүргізу
Аңдатпа:

Мұнай өңдеу өндірісін дамытуҚазақстан Республикасы экономикасының барлық салалары қызметінің қолайлы жағдайларымен, нарықтық өзгерістерді жүзеге асырудың барлық нормативтік-құқықтық негіздерін реттеудің тұрақты процестерімен, сондай-ақ Қазақстан Республикасы өнеркәсібінің мұнай өңдеу секторында басқарушылық және жаңашыл шешімдер қабылдаудың тиімділігімен елеулі дәрежеде айқындалатын әлеуметтік-экономикалық ортаның ерекшеліктерімен тікелей байланысты. Қазіргі уақытта барлық өндірістік үдерістерді ауқымды модернизациялауға, сондай-ақ елдің мұнай өңдеу кешенінің жабдықтарын модернизациялауға көп күш жұмсалып отыр.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 1(77)

Павлодар қаласының экономикасын дамытудың негізгі басымдықтары мен болашағы
Аңдатпа:

Мақалада Павлодар қаласының экономикалық әлеуетінің талдау бағасының нәтижелері қарастырылды. Қазіргі уақытта аймақтың әлеуметтік-экономикалық дамуының ішкі резервтерін анықтаудың мәселесі аса маңызды болып келеді, оның шешімі әлеуметтік-экономикалық әлеуетінің мәні, құрылымы, бағалау әдістерін анықтаудағы жаңа амалдар шығаруды талап етеді. Аймақтың әлеуметтік-экономикалық әлеуетінің көлемі өндіргіш күштерінің даму деңгейін сипаттайды, кәсіпорындардың бәсекеге қабілеттілігін, капитализация дәрежесін анықтайды.

Журналдың шыққан жылы: 2014
Журнал нөмірі: 1(53)

Мемлекеттік қызметтер: қазіргі жағдайы және даму перспективалары
Аңдатпа:

Осы мақалада мониторинг нәтижелерінің негізінде Қазақстан Республикасы халқына мемлекеттік қызмет көрсету жүйесін дамытудың аспектілері қарастырылған.

Журналдың шыққан жылы: 2014
Журнал нөмірі: 1(53)

Өнеркәсіпте жабдықтауды басқарудың негізгі элементтері
Аңдатпа:

Мақала жабдықтау мәселелеріне арналып, кәсіпорынның бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ететін жабдықтау жүйесінің негізгі бағыттары мен элементтері айқындалған. Материалды-техникалық жабдықтау мәселелерінің тиімді шешімі ретінде жабдықтаудың біріктірілген логистикалық жүйесінің қолданылуы ұсынылады.

Журналдың шыққан жылы: 2014
Журнал нөмірі: 1(53)

Агроөнеркәсіп кешенін дамытудың шетелдік тәжірибесі
Аңдатпа:

Мақалада ауылшаруашылық өндірісін мемлекеттік қолдаудың шетелдік тәжірибесі қарастырылды. Авторлар Агроөнеркәсіп кешенінде болып жатқан инновациялық үрдістерді (биоресурстарды қолдануды) талдады және ауылшаруашылық саласындағы қаржылық қолдаудың негізгі бағыттарын анықтады.

Журналдың шыққан жылы: 2014
Журнал нөмірі: 1(53)

Инновациялар: жіктелімі және әлемдік тәжірибе
Аңдатпа:

Бұл мақалада инновациялардың жіктелімі, инновациялық қызметті мемлекеттік қолдаудың негізгі бағыттары, сондай-ақ қазақстандық инновациялық саясаттың мақсаттары қарастырылған. Жұмыста инновациялық процестерді мемлекеттік басқару қажеттілігіне не себепші болғанын анықтау әрекеті ұсынылған.

Автор: А.А. Рубан
Журналдың шыққан жылы: 2014
Журнал нөмірі: 1(53)

«Өмір сапасы» моделін зерттеу және оның шығарылатын өнім сапасына тигізетін әсері
Аңдатпа:

Мақалада «KSP Steel» ЖШС ПФ құбыр илемдеу өндірісі жағдайларында «еңбек өмірі» сапасының моделін талдау нәтижелері мен оның өндірілетін өнімнің сапасына әсері көрсетілген. Жұмысшының еңбек өмірінің сапасына әсерін тигізетін негізгі факторлар анықталды. Еңбек өмірін жақсарту бойынша жаңа модель ұсынылды.

Журналдың шыққан жылы: 2014
Журнал нөмірі: 1(53)

Құрылыстық нормаларды есепке алып, қоршаушы конструкциялардың сенімділік және ұзақ уақытқа жарамдылық мәселелері
Аңдатпа:

Мақалада тұрғын үймереттердің сенімділік және ұзақ уақытқа жарамдылығын қамтамасыз етудің негізгі сұрақтары қарастырылған. Салмақ түсетін қоршаушы конструкциялардың техникалық жағдайын бағалау мәселелері көтеріліп, ғимаратты тексерудің кешенді әдістемесі ұсынылған. Салмақ түсетін қоршаушы конструкциялардың табиғи және сапалық тозығы мәселелері қозғалған.

Журналдың шыққан жылы: 2014
Журнал нөмірі: 1(53)

(Белгісіз)
Аңдатпа:

Мақалада ұйымдағы қызметкерлерді басқаруда кемшіліктер қатарын және сапаның стратегиялық жоспарлау үдерісінің болмауын анықтауға мүмкіндік берген көмір өндіретін ірі кәсіпорында өткізілген қызметкерлерді басқару жүйесін зерттеу нәтижелері келтірілген. Сонымен қатар бәсекеге түсе алатын қызметкерлерді бағалау әдістерін жетілдіру бойынша ұсыныстар беріледі.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 1(45)
Түйінді сөздер:

Университеттің корпоративтік мәдениеті білім сапасын қамтамасыз ету құралы ретінде
Аңдатпа:

Осы мақала жоғары оқу орнының корпоративтік мәдениетінің ахуалын білім сапасын қамтамасыз ету құралы ретінде қарастыруға арналған. себебі в осы уақытты барлық постсоветского аяның университетінің корпоративтік мәдениеті дүниежүзілік деңгейге сай келмейды, ара мақалада профессорско-преподавательского және студенттік университеттің құрамдарының айқында- негізгі мәселелерді және қолдан- нәтижелерді анкетирования үшін сапаның көтермелеу үшін университеттік корпоративтік мәдениет арқылы анкетирование ұсыныл.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Шығындарды есептеудің теориялық аспектісі
Аңдатпа:

Мақалада экономикалық шығындарды есептеудің теориялық мәселелері қарастырылып, оның құрамы мен топтастырылуына, құқықтық реттелуіне, сондай-ақ, кәсіпорын шығындарының есеп әдістемесіне талдау жасалынған.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Аймақтың әлеуметтік-экономикалық дамуының негізгі мақсаттары мен өлшемдері
Аңдатпа:

Айтылмыш жұмыста аймақтың әлеуметтік-экономикалық дамуының өлшемдері мен мақсаттары зерделенген. Жұмыста ұзақ мерзімді және қысқа мерзімді мақсаттар және оларға елдің экономикалық дамуының сәйкес келетін өлшемдері көрсетілген.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Шаруашылықты жүргізудің қазіргі заманғы шарттарында агроөнеркәсіптік өндірісте инновациялық технологияларды қалыптастыру
Аңдатпа:

Жұмыста Қазақстанның АӨК болып жатқан инновациялық үрдістердің талдауы жүргізілді және аграрлық өндірісті әрі қарай дамытудың негізгі бағыттары көрсетіледі. Инновациялық технологияларды қолдану халықты азық-түлікпен қаматамасыз ету, агроөнеркәсіптік өндірістің тиімділігін жоғарылату, қоршаған ортаны қорғау бойынша АӨК әлеуметтік – экономикалық мәселелерді шешудің ең тиімді және іскерлік құралы болып табылады.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Қоғамдық игіліктерді ұсыну бойынша мемлекеттің қызметті талдау және бағалау
Аңдатпа:

Бұл мақалада Қазақстан экономикасының қоғамдық секторының үйдегі шаруашылықтардың табысы мен шығындарын қалыптастыруға қатысу мәселелері қарастырылады. Авторлар ұлттық есепшот жүйесінің 93 әдістемесін пайдаланып, оның негізінде үйдегі шаруашылықтар секторы табысының серпіні мен көрсеткіштер құрылымын бағалайды.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Әлеуметтiк-экономикалық жүйедегi орта класты сәйкестендіру
Аңдатпа:

Бұл мақалада қоғамның әлеуметтік-экономикалық топтарының идентификациясы табыстың ғана емес, шаруашылықтың тауарлар мен қызметтерді тұтынуымен де анықталады.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Қазақстан Республикасының Павлодар облысының алюминийлік кластері ең перспективті полюс ретінде
Аңдатпа:

Нарықтық механизмдердің өнімді қызмет етуі мемлекет пен меншік құқығын, келісім-шарттардың сақталуын, инновация саласында заңнамалық базаның жетілдірілуін, қолайлы қаржылық-экономикалық жағдайлардың қамтамасыз етілуін, инновациялық инфрақұрылымның дамуы үшін инвестициялардың тартылуын қамтамасыз етудегі қажет жағдайларды жасауды талап етеді. Сонымен қатар нарықтық механизмдердің ісімен мемлекеттік реттеудің тепе-теңдігін байланыстыру, сонымен қоса инновациялық қызметті қолдаудың тікелей және жанама әдістері үлкен маңызға ие болады.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Корпорацияның тәуекел-менеджмент бағдарламасын іске асыру аясындағы тұрақтылығы
Аңдатпа:

Бұл мақалада шикізаттың корпорациясының мәселесінің толық сарапшылығы өткіздір-өткізу. Маңызды ақпарлар көрсетілген.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Аймақтың инновациялық дамуының алғышарттары
Аңдатпа:

Инновациялық саланың өйткенi динамикалық дамытуын инновациялық саланың дамытуын - бұл бiрi инновациялық экономика қосылатын бас. Жоғары технологиялы экономика сонымен бiрге инновациялық процесстiң қолдауының институттарының тиiмдi инновациялық жүйенiң бар болуы және жасауы ойлайды.

Автор: А.Е. Жамиева
Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Қазақстандық кәсіпорындарының бәсекеге қабілеттілік деңгейін көтеру мақсатында өнімнің сапасын басқару
Аңдатпа:

Берілген мақалада кәсіпорынның бәсекелестік қабілеттілігін жоғарлату амалдарының бірі ретінде өнімнің сапасың жақсартудың мәселелері қарастырылады

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Кластерлік даму Қазақстан Республикасы аймақтарының бәсекеге қабілеттілігін арттыру құралы ретінде
Аңдатпа:

Бұл мақалада кластер, кластерлік дамудың ерекшелігі көрсетілді және Қазақстан Республикасының кластерлік дамудың құрылуы.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Консорциум жоғары мектеп жүйесіндегі бәсекеге қабілеттілікті дамыту және қамтамасыз ету нысаны ретінде
Аңдатпа:

Мақалада бәсекелестік қабілеттілікті қамтамасыз ету мен интеграция формаларының бірі ретінде жоғары мектеп жүйесінде консорциумды құрудың мәселелері қарастырылады.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Қазақстан кәсіпоррындарының төлем қабілетттілігінің тұрақтылығын және қалпына келтіру перспективасын бағалау әдістемесі («Мұнайсервис» ЖШС мысалға ала отырып)
Аңдатпа:

Автор жасалынып жатқан оңалту шараларының ұтымдылығы жайлы, сол шаралардың кәсіпорындардағы уақытша қаржылық қиыншылықтарды жоюдағы тиімділігі туралы өте орынды күдіктерін білдіреді. Сонымен қатар, ол кәсіпорындарды сауықтырудың жаңа жүйесін құруда дүниежүзіне кеңтаралған шешімдерге негізделген оңтайлы әдістерді ұсынады. Аталған жүйені құру кәсіпорындардағы қаржылық сауықтыру тәртібін айқындық пен нәтижелілікке негіздеп, бизнестік нысандар тарапынан уақытша қаржылық мәселелерді шешуде сенім қалыптастыруы қажет.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Ауылдық жерлердің тұрақты дамуын қамтамасыз етудің аймақтық саясаты
Аңдатпа:

Мақалада ауылдық аймақтарды тұрақты дамытуға көшу аймақты тұрақты дамытумен басқару механизмін енгізуді, азаматтық қоғамның бизнес-үрдістері мен институттарын, атап айтқанда, жергілікті өзін-өзі басқару үлгілерін жетілдіруді білдіретіндігі баяндалған.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Xолдинг бизнесті дамытудың интеграциялық механизмі ретінде
Аңдатпа:

Баптада холдинг кәсiпкерлiктiң дамытуын бiрiгу тетiгi және оның бәсекеге түсе алатындығын қамтамасыз ету сұрақтарын қаралады.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Экономиканы тұрақтандырудың әдiснамалық аспектiлерi
Аңдатпа:

Бұл мақалада экономиканы тұрақтандыру мәнін ашатын үрдістер мен құбылыстарға талдау жасалынып, авторлық пікір берілген. Сонымен қатар, макроэкономикалық көрсеткіштер кешені мен экономикалық жүйелер үшін тұрақтандыру жіктегіштері ұсынылған.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Т-FLEX талдау бағдарламалық модулін қолдану арқылы көпірлік жүккөтергіш барабанының құрылысын есептеу әдістемесін жетілдіру
Аңдатпа:

Мақалада көпірдің шүмегінің дабылының конструкциясының есебінің әдістемесінің жетілдір сұрақтары мен қолданыс T бағдарламалық модульсының - FLEX Анализ.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Павлодардың облысының экономикалық дамуы. Өзгешелік жəне үрдістер
Аңдатпа:

Павлодардың облысының əлеуметтік-экономикалық дамуының негізгі көрсеткішінің салыстырмалы анализы айтылмыш.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Павлодар қаласының және оның инфрақұрылымдық кешенінің әлеуметтік саласын дамытудың басым бағыттары және перспективалары
Аңдатпа:

Бұл мақалада Павлодар қаласының әлеуметтік-экономикалық әлеуетін талдамалы бағалау нәтижелері қарастырылған. Экономиканы мемлекеттік реттеудің негізгі бағыттарының бірі әлеуметтік сала мен оның дамуы болып табылады. Осы саланың жағдайы көбінесе еңбек ресурстарының ұдайы толықтырылу үрдістерін, олардың саны мен сапасын, өндірістік күштердің ғылыми-техникалық даму деңгейін, қоғамның мәдени және рухани өмірін айқындайды.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Еуразиялық экономикалық одақтың өнімі мен байлығының ұдайы өндірістік моделі
Аңдатпа:

Бұл жұмыста өндірісте және экономиканың өзге салаларында қолданылатын салаларалық баланстың өнімді өндіру мен оны үлестірудің (аймақта өндірілген және әкелінген өнім ағысын бөлу) матрицасы мен нақты және қаржы активтер матрицасы біріктірілген аймақтың байлығы мен өнімін ұдайы өндірудің жалпы моделі келтірілген.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Кедендік одақ елдерінде көлеңкелі экономиканың қалыптасу детерминанттары мен факторларының сипаттамасы
Аңдатпа:

Мақалада нарықтық бастамаларға негізделген шаруашылық жүйенің ажырамас элементі көлеңкелі экономика болып табылатыны негізделеді. Соңғы он жылдықтағы реформалардың нәтижесінде пайда болған Кедендік Одақ елдеріндегі көлеңкелі экономиканы қалыптастыратын дәстүрлі және жаңа детерминанттар аталған. Көлеңкелі экономиканың факторлары айқындалған, олардың қазіргі уақыттағы жіктелуі берілген.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Диаспоралардың маңызы мен олардың қазіргі әлемдегі әлеуметтік-экономикалық және саяси үрдістерге ықпалы
Аңдатпа:

Ұсынылған мақалада диаспоралардың қалыптасуы, олардың мәні мен әлеуметтік-экономикалық, саяси үрдістерге ықпалы, сонымен қатар диаспоралардың қазіргі әлемдегі алатын орны мен мәні, олардың ұлттық-аумақтық және мемлекеттік ықпалы қарастырылады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Педагогикалық ЖОО жағдайында болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің тәрбиелік әлеуетін қалыптастыру
Аңдатпа:

5В010200 «Бастауышта оқыту педагогикасы мен әдістемесі» мамандығы студенттерінің тәрбиелік әлеуетін мақсатты қалыптастырудың негізгі шарты жоғары оқу орнының компонентіне «Бастауыш сынып мұғалімінің тәрбиелік әлеуетін дамыту» арнайы курсын енгізу болып табылады. Мақалада болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің тәрбиелік әлеуеті жиынтығының қалыптасу деңгейін анықтау және оларды қалыптастыру әдістері бойынша өткізілген тәжірибелік-зерттеу жұмыстары қысқаша сипатталады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Халықаралық бірлесу жағдайындағы аграрлық нарықтың дамуы
Аңдатпа:

Бұл мақалада Кеден одағы жағдайындағы Қазақстанның аграрлық нарығының даму мəселелері қарастырылған. Ауыл шаруашылық өнімін өндіруді тұрақты дамыту жетістігінің негізгі шарттары мыналар болып табылады: агарарлық өндірісті ішкі қолдау, АӨК саласындағы халықаралық бірігуін нығайту, инновациялық даму, ақпараттық инфрақұрылымды дамыту, өткізу нарығын əртараптандыру, қолайлы көлік бағытын жасау.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Балаларда жанама əсер туғызатын гельминттерге қарсы препараттар
Аңдатпа:

Қазіргі уақытта энтеробиоздың клиникалық көрінісі айтарлықтай толық зерделенген, алайда соңғы онжылдықтағы жаһандық экологиялық өзгерістер, гельминттерге қарсы дəрілік заттарды кеңінен қолдану жəне бірқатар өзге факторлар осы паразиттік инвазиялардың клиникалық бейнесін өзгертті. Бүгінгі таңда балалардағы паразиттік инвазияларды емдеу мəселесі де толық шешілмеген. Паразиттерге қарсы препараттардың кең спектріне қарамастан, олардың барлығының толып жатқан жанама əсерлері бар, одан бөлек паразиттерге қарсы препараттарға көптеген паразиттердің төзімділігінің даму тенденциясы байқалады. Осыған байланысты, уақытылы емдеуді жанама əсерлері барынша аз жəне балалардағы паразиттік инвазияларға қатысты тиімділігі жоғары əдістермен жүргізу мақсатында ішекқұрттық- паразиттік инвазияларды ерте, сапалы, ақпараттық-өзіндік анықтаудың əдістерін іздеу өзекті болып қала бермек.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

(Белгісіз)
Аңдатпа:

Мақалада ұлттық және аймақтық инновациялық жүйенің қалыптасуы мен дамуының механизмін жасаудағы әдістемелік тәсілдер көрсетілген. Интеграция мен ғаламдық әлемдік экономикалық үрдісі білімнің, ғылымның, технологияның және өндірістің қазіргі бәсекеге қабілеттілігіне бағытталған. Аймақтар жеке елдің деңгейіндегі үрдістеріне тартылып қана қоймай, сонымен ғаламдық экономикалық құбылыстар әсеріне ұшырайды.

Автор:
Журналдың шыққан жылы: 2011
Журнал нөмірі: 4(44)
Түйінді сөздер:

Әлеуметтік тартымдылықты қамтамасыз етуге қатысты салық саясатын реформалау
Аңдатпа:

Мақала қоғамдағы әлеуметтік бөлектету тенденцияларына ықпал ететін салық салу саласындағы қазіргі проблемаларға арналған. Әлеуметтік тартымдылықты сипаттайтын көрсеткіштер жинақтап қорытылады. Белгілі бір салық саясатының көмегімен өндіріс көлемі, жұмыспен қамту, инвестициялар, ғылым мен техниканы дамыту, құрылымдық өзгерістер, бағалар, сыртқы экономикалық байланыстар, халықтың өмір сүру деңгейі, белгілі бір тауарлардың тұтынылу деңгейі сияқты әлеуметтік-экономикалық процестерді реттеуге болатындығы дәлелденген. Меншіктің түрлі нысандарын құру жағдайларында адам капиталын қалыптастыруда басты роль жұмыс берушілерге тиесілі, олар әлеуметтік тартымдылықтың аспектілерін қамтамасыз етеді немесе әлеуметтік бөлектетуге жол бермейді.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 2(58)

Баға жоғары оқу орнындағы білім беру қызметтерінің бәсекеге қабілеттілік факторы ретінде
Аңдатпа:

Бұл мақалада жоғары оқу орнының білім беру қызметі нарығындағы баға белгілеу жоғары оқу орнының жалпы бәсекелестік стратегиясының ажырамас элементі ретінде қарастырылған, сонымен қатар Павлодар аймағының жоғары оқу орнында қолданылатын баға түрлендіру жүйесіне талдау жүргізілген.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 2(58)

Кәсіпорындар мен ұйымдардың қызметін басқаруға бейресми қатынастардың ықпалы
Аңдатпа:

Мақалада бейресми қатынастардың туындау проблемасы, олардың кәсіпорындар мен ұйымдардың қызметін басқаруға ықпалы қарастырылады. Бейресми қатынастар немен реттеледі, сондай-ақ өтпелі кезеңнің қазіргі әлеуметтік-саяси және әлеуметтік-экономикалық жағдайларын уақытылы бейнелейтін бейресми тәжірибелердің пайда болуы зерттелген.

Автор: Н.Б. Рудица
Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 2(58)

Болашақ мұғалімдерді кәсіби қызметке даярлаудың психологиялық-педагогикалық негіздері
Аңдатпа:

Бұл мақалада болашақ мұғалімдерді кәсіптік қызметке кәсіби даярлау мәселесі қарастырылады. Білім беру жүйесінің қазіргі әлеуметтік-экономикалық жағдайына және артып келе жатқан роліне көңіл бөлінген. Болашақ мұғалімді кәсіби қызметке даярлау жүйе түрінде ұсынылған, оған уәждеме, білім және білік сияқты компоненттер кіреді. Болашақ мұғалімдерді кәсіби қызметке даярлауды жетілдіруге қажетті қағидалар нақтыланған.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 2(58)

«Қазхром» ТҰК Ақсу ферроқорытпа зауытында агломерат өндіру кезінде энергия үнемдеуді арттыру жолдары
Аңдатпа:

Бұл мақалада шығындарды үнемдеу үшін ферроқорытпа өндірісінің қалдықтарын ұтымды пайдалану мәселелері қарастырылған, агломерат өндірісінің энергия тиімділігі есептелген, Ақсу ферроқорытпа зауыты материалдарында күйдірудің жылулық теңгерімінің мәліметтері келтірілген. Жылдық экономикалық эффект есептеулеріне сәйкес төмендегідей нәтижелер алынды: аглогаздарды қайта циркуляциялау есебінен отынды үйнемдеу 1334,5 т.у.т.; СО жағып бітіру есебінен – 1491 т.у.т.; агренатта тирристорлық түрлендіргіштерді орнату арқылы электр энергиясын жылдық үнемдеу сағ. 1714 мың кВт·құрады. Осылайша, қатты және газ тәрізді қалдықтарды қайта өңдеу кезінде энергия үнемдеу шараларынан бөлек агломератты пайдалану да АФЗ электрпештерінің өнімділігін көтеретіндігі, электр энергиясының үлес шығыны мен қалпына келтіргіш шығынын, ендеше, дайын өнімнің өзіндік құнын төмендететіндігі анықталды.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 2(58)

Экономикалы-қәлеуметтiк сұрақтарды шешудегі жергiлiктi өзiн-өзi басқарудың органдарын және жергілікті органдардың өзара қатыгасы (елшетелдiк тәжiрибе)
Аңдатпа:

Бұл мақалада шетелддегi жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарың және өзара iс-әрекетiнің тәжірибесі, экономикалық-әлеуметтiк дамуының тиiмдi үшiн қажеттi шарттары мен факторлары қарастырылған, сонымен бiрге әлеуметтiк-экономиканың дамуына жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарының әсері қарастырылған. Павлодар облысына салыстырмалы талдау жасалған.

Автор: А. Денден
Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 3(59)

Қазақстан Республикасын кластерлік дамытудың проблемалық аспектілері
Аңдатпа:

Бұл мақала кластерді дамыту, Қазақстан Республикасындағы кластерлерді дамытуға кедергі проблемалық аспектілері артықшылықтарын талқылайды. Статистикаға сәйкес, Қазақстанда әлі күнге дейін күрт инновациялық пайдалану шақырады бәсекелік орта қалыптастыру үшін компаниялардың инновациялық белсенділігін және тиімділігін арттыру алмады. Негізгі проблемаларды арасында білікті кадрлар жетіспеушілігін, көліктік және инженерлік инфрақұрылымының жеткіліксіз сапасы мен қол жетімділігін, кластердің институционалдық даму деңгейі төмен, сыртқы нарықтарға қол шектеулі жатқызуға болады. Сондықтан, ол ынтымақтастық байланыстарды және ынталандыру тетіктерін даму деңгейін, өндірістің технологиялық жабдықтар мен ұйымдастыру деңгейін, сапасын және жеткізілетін өнімдер мен қызметтердің технологиялық деңгейде, оның ішінде жеткізушілермен, бәсекеге қабілеттілік деңгейін салыстыру үшін маңызды болып табылады.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 3(59)

Павлодар облысының әлеуметтік сала ерекшеліктерің басқару
Аңдатпа:

Осы мақалада Павлодар облысының әлеуметтік саласын басқаруды бағалады. Негізгі әлеуметтік көрсеткіштердің талдау негізінде осы саладағы облысының күшті және әлсіз жақтарын анықтады, сондай-ақ, тұтастай алғанда өңірдің дамуына әсер мүмкіндіктер мен қауіп-қатерлер анықталды. Өзгеріп отыратын әлеуметтік және экономикалық қарым-қатынастар, мәселелері аймақтық әлеуметтік кешенін басқару және дамыту байланысады. Олардың шешімі әлеуметтік реформалары, сонымен қатар Қазақстандағы әлеуметтік-саяси жағдайды қалыпқа ғана емес байланысады

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 3(59)

Инновациялық даму компания Павлодар облысының ұйымдастыру-экономикалық аспектілері
Аңдатпа:

Мақала Павлодар облысының инновациялық әлеуетін талдау бағалау нәтижелерін сипаттайды. Енді елдің инвестициялық тартымдылығын тұрғысынан, бұл облыстың әлеуметтік- экономикалық дамуының бәсекеге қабілетті отандық қорын қалыптастыру маңызды міндет, инновациялық басқарушылық шешімдер дамуын талап ететін шешім енгізіледі. Жаңа ғылыми білім, өнімдер, технологиялар, қызметтер, құрал-жабдықтар, кадрларды даярлау, өндірісті ұйымдастыру көрініс инновациялар, барлық экономикалық дамыған елдерде ірі бәсекеге қабілетті факторы болып табылады. Жаңа ғылыми білім, өнімдер, технологиялар, қызметтер, құрал-жабдықтар, кадрларды даярлау, өндірісті ұйымдастыру көрініс инновациялар, барлық экономикалық дамыған елдерде ірі бәсекеге қабілетті факторы болып табылады.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 3(59)

ҚР-ның ұлттық экономикасында аймақтың рейтингтік көрсеткіштерін пайдалану тәжірибесі (Павлодар облысының мысалында)
Аңдатпа:

Осы мақалада негізгі әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштер бойынша республика аймақтары рейтингтік бағаланды. Елдің жалпы аймақтық өнімінде аймақтардың салмақтық үлесі бойынша саралау жүргізілді. Рейтингтік орындарды салыстырмалы талдау негізінде аймақтың бәсекеге қабілеттілігінің өсуін тежейтін себептер анықталды.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 3(59)

Кәсіпорындағы дағдарысты диагностика жасауды жетілдіру
Аңдатпа:

Бұл мақалада нақты кәсіпорынға қатысты дағдарысқа қарсы жағдайларға диагностика жасаудың үрдістері зерттелген. Дағдарыс жағдайларына диагностикасының үрдісі мен кәсіпорынның тақырау жағдайы зерттелген, сонымен қатар кәсіпорынның қаржылық-экономикалық әлсіздігі мен заңнамасы жайлы гипотезаны шынайылығы мен ұсынудың бағасындағы дағдарысқа қарсы басқарудын ерекшеліктері айкындалған.

Автор: Е.Г. Титова
Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 3(59)

Жастардың құндылықтық бағдарлардың қалыптастыруы
Аңдатпа:

Бұл мақалада замануи қазақстандық қоғамдағы жастардың бүгінгі қиыншылықтары мен қарама-қайшылықтарының бағалы мінездерін өзгерту ұсыныстары мен мазмұнын үйренуге талпыныс жасалды. Біздің қоғамдағы, бірінші кезекте экономикалық, әлеуметтік-саяси, рухани салаларда болып жатқан өзгерістер жастардың бағалы бағдарына әсеретеді. Зерттеу авторлары қазақстандық жастарының арасында сауалнама жүргізді, оның мақсаты 14-17 жас аралығындағы жастардың құндылық бейімделуі анықтау болды.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 3(59)

Арнайы балабақшада тәрбиеленетін балаларды әлеуметтендіру барысы
Аңдатпа:

Бұл мақалада арнайы балабақшадағы балалардың әлеуметтену үрдісінің теоретикалық аспектілері қарастылырып, зерттеу нәтижесінің эффективлігі анықталды. Дамуында тежеуі бар балалармен педагогикалық-психологиялық жұмыстар жүргізілді. Педагогикалық-психологиялық жұмыстар барысы диагностика және түзету бөлімдерінен тұрады. Диагностикасы барысында, «жастық – жыныстық өзін – өзі теңестіру», «ерік – жігерін» анықтау», «графикалық суреттегі көрсетілген эмоцияны көрсету» әдістемесі жүргізіліп, нәтижесі шығарылды. Көрсетілген нәтижелер бойынша, арнайы педагогикалық – психологиялық түзету жұмыстары жүргізіліп, оқу жылының ортасында дамуында тежеуі бар балалардың әлеуметтену үрдісі жоғарылады.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 3(59)

Бөлшек сауда желісінде ұсынылған ара балының тұтынушылық қасиеттерін бағалау
Аңдатпа:

Бұл мақалада органолептикалық және физика-химиялық қасиеттері бойынша балдың табиғилығы туралы жорамалдауға әрі анализ нәтижелері бойынша оның шығу тегін шамалап анықтауға болатын зерттеу әдістері келтірілген. Шығарылатын балдың сапасына әсер ететін факторлар қарастырылған, сонымен қатар шығу тегі әр түрлі балдың пайдалы компоненттерінің химиялық құрамы зерделенген. Қазақстандық балдың әлемдік нарықта бәсекеге қабілетті бола алатыны көрсетілген және басты міндет сапасын өзгертпей, балдың өндірісін ұлғайту болып табылады.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 3(59)

Ұлттық экономиканың бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ету үшін мемлекеттік саясатты жүзеге асыру (Павлодар облысының материалдарында)
Аңдатпа:

Бұл мақалада мемлекеттік саясаттың мәні, бәсекеге қабілетті экономиканың ерекшеліктері мен Қазақстан Республикасының макроэкономикалық саясатының басым бағыттары қарастырылған. Ұлттық экономиканың бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ету үшін ашық нарықтық экономикадағы жоғары деңгейдегі шетелдік инвестициялар мен ішкі жинақ ақшамен негізделген ұзақ мерзімді жеті басымдық анықталды.Сонымен қатар, Павлодар облысының әлеуметтік-экономикалық сипаттамасы мен елдегі өңір рөлі көрсетілген.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 1(61)

Медициналық ұйымды заманауи жағдайда басқару: дамудың өзекті мәселелері
Аңдатпа:

Бұл мақалада мадициналық ұйымдардың қызметтерін жақсартудың ғылыми-әдістемелік негіздерін құрудың мәселелері қарастырылған, заманауи нарық шарттарындағы денсаулық сақтау жүйесі зерттелген. Сондай-ақ, медициналық қызметтерді көрсететін медициналық ұйымдардың арасындағы бәсекелестік тәрізді сұрақтар зерттелген. Денсаулық қорғау ұйымында менеджмент пен маркетингті басқарудың негізгі, маңызды функциялары қарастырылған. Медициналық ұйымның экономикалық өнімділік потенциалын және қаржылық ресурстарын арттыру үшін негізгі құрал-жабдықтар ұсынылған.

Автор: А.М. Кузеков
Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 1(61)

Әлеуметтік диагностика басқарудың теориялық және әдістемелік мәселелері
Аңдатпа:

Қазіргі қағаз әлеуметтік диагноз талдауға тырысады. Қоғамдық өмірдің экономикалық, психологиялық, демографиялық, құқықтық және басқа да салалардағы факторлардың мазмұнын анықтау негізгі мақсаты әлеуметтік диагноз. Ол әлеуметтік диагностика тұжырымдамалық мазмұндағы белгісіздік талдайды. Қазақстандық қоғамның әлеуметтік дамуына алгоритмінің жалпы сипаттамасы. Жоғары оқу орындары арасында нарықтық қарым-қатынастарды құру, негізінен бағытталған механизм.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 1(61)

Автономды жылыту жүйелеріне арналған кавитация технологияның тиімділігі
Аңдатпа:

Бұл мақалада қарапайым экономикалық есептеуді қоса тіркеледі, автономды жылыту жүйелерінде кавитация технологияларды практикалық қолдану кейбір талқылайды. қазіргі заманғы жетістіктері мен кавитация құйынды жылу генераторлары, жұмыс істеу принципі және осындай жабдықтарды түрлері. жылу генераторлар орнату және пайдалану оң және теріс аспектілері аталып өтті. қосалқы жылу жүйелері мен Павлодар аудандық жылу тарифтерінің ретінде құйынды, жылытқыштар маусымдық пайдалану шығындарын экономикалық есептеудің салыстырмалы талдау.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 1(61)

Жалпы орта білім беру мектебінің оқу үрдісінде орта буын оқушыларының ақыл-ой жұмыс қабілеттілігінің сипаты
Аңдатпа:

Жалпы білім беретін мектептің орта буын оқушыларының оқу аптасы ішінде жұмысқа қабілеттілік динамикасы көрсетілген. Оқу үдерісінде оқушылардың ақыл-ой қабілеттілік динамикасына Вестник Инновационного Евразийского университета әсер ететін сабақ кестесін құрған кезде оқушының күн тәртібін ұйымдастыру нормалары сақталмайтыны ескерілген.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 3(63)

Әлеуметтік-экономикалық қауіпсіздікті арттырудағы желілік құрылымдардың қажеттілігі мен рөлі
Аңдатпа:

Бұл мақалада автор экономикалық кеңістік сапасы және желілік байланыстарды қалыптастыру жағдайында бизнес құрылымдардың әлеуметтік-экономикалық қауіпсіздігін қарастырады. Зерттеу нәтижелері бойынша «бизнестің әлеуметтік-экономикалық қауіпсіздігі» түсінігіне авторлық интерпретация берілді. Экономикалық кеңістік ретінде автор аймақты, дәлірек айтқанда, Павлодар облысын зерттейді, ол жоғары әлеуметтік-экономикалық әлеуетіне ие. Аймақ үшін және бизнес үшін де, желілік құрылым құру артықшылықтары анықталған. Алты кезеңнен тұратын іскерлік желісін құру алгоритмі ұсынылған.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 4(64)

Павлодар облысының көлік инфрақұрылымын даму көрсеткіштеріне шолу
Аңдатпа:

Кез келген ел ішінде, сондай-ақ басқа елдерде де көлік инфрақұрылымының жағдайы экономикалық және әлеуметтік тұрақтылыққа байланысты. Көлік инфрақұрылымын мақсатты дамыту үшін аумақтарды дамыту мемлекеттік бағдарламасын тікелей және түпкі нәтижелердің көрсеткіштері қойылады. Көлік инфрақұрылымының жағдайы сол көрсеткіштерге жету талдау негізінде бағаланады. Мақалада Павлодар облысының даму бағдарламасы бойынша көлік инфрақұрылымын тікелей және түпкілікті нәтижелердің көрсеткіштерін талдау тәсілдерін қарастырады.

Автор: А.Н. Ертаева
Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 4(64)

Баянауыл ауданының әлеуметтік-экономикалық дамуы: жағдайын және даму үрдістерін талдау
Аңдатпа:

Мақалада Баянауыл ауданы деректерінде оның әлеуметтік-экономикалық дамуының негізгі сұрақтары қарастырылады. Аудан дамуы бойынша қызметтінің нәтижелеріне шолу беріледі, оның дамуына тежеуші мәселелері тұжырымдалды.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 4(64)

«Қытай–Монголия–Ресей» экономикалық дәліз құрастыруда бірлескен талқылау және қолдану
Аңдатпа:

Қазіргі уақытта барлық үш мемлекет өзара түсіністікке қол жеткізді мәселесі бойынша нақты жоспарлау құру аясында экономикалық дәліз «Қытай – Моңғолия – Ресей» Егер бұл жоба тұрғысынан қолда бар алғышарттар, мүмкіндіктерін дамыту, қолайлы жағдайды және достық қарым-қатынастарды үш мемлекеттің, яғни айқын болып, дәл қазір бар қолайлы уақытта, географиялық артықшылықтары жерде үйлесімділік адамзат қоғамы дамуы үшін. Құру процесінде экономикалық дәлізін барлық үш мемлекет қатты принциптерін ұстанады «бірлесіп талқылау», «бірлескен құрылыс» және «бірлесіп пайдалану», кедергілерді шектеу, ықпал етеді, өзара пайда және бірыңғай дамыту.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 4(64)

Денсаулық сауқтауды каржылық басқарудың рөлі: принциптері және келешегі
Аңдатпа:

Берілген мақалада денсаулық сақтауды басқарудың сұрақтары бойынша әдебиеттерге шолу жүргізілген. 2011–2019 жылдардағы денсаулық сақтауды реформалау және дамытудың Мемлекеттік бағдарламасына сәйкес, медициналық ұйым қызметінің экономикалық ынталандырылуын, қолданылатын құралдарының тиімділігін арттыратын медициналық ұйымдарды қаржыландырудың жаңа түрлерін енгізу қарастырылған. Қор ұстанымы – келешегі зор шешім болып табылады.

Автор: К.С. Кабулов
Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 4(64)

Мәміленің жарамсыз болу шарттары
Аңдатпа:

Бұл мақалада заңмен бекітілген мәміле жарамсыздығының шарттары мен салдарлары қарастырылған.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 4(64)

Жалпы білім беру мектебінің жаратылыстану-ғылыми бағыты бойынша оқушылардың биологиялық бағалау құрамдас бөлігінің функционалдық сауаттылығы
Аңдатпа:

Мақалада 9 сынып оқушыларының биология бойынша функционалдық сауаттылығын зерттеу нәтижесі ұсынылған. РISA халықаралық бағдарламасының 15 жастағы оқушылардың функционалдық сауаттылығын бағалау әдістемесі қолданылған. Жаратылыстану ғылыми сауаттылықты бағалау үшін әр түрлі деңгейдегі қиындық тудыратын тестер апробациядан өтті. Оқушыларды емтиханға дайындау процесінде тікелей түрде тест тапсырмаларымен жүйелі жұмыс жүргізу және сонымен қатар базалық деңгейдегі білім мен біліктерін өндеп, бекіту қажет.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 4(64)

Ойын терапия арқылы балалардың қорқыныштарын алдын алу
Аңдатпа:

Айтылмыш мақалада психологогия-педагогикалық тәжірибесіндгі ойын терапиясының негізгі кезеңдері ұсынылды. Ойын және коррекциялық жұмыстарырының Батыс және Ресей мамандардың тәсілдері мектепке дейінгі балалармен қарастырылған. Ойын терапиясының және топтық терапияның әдістемелер мен атқаратын қызметтері көрсетілген. Қазіргі таңда, психотерапияда ойынды түрлі теоретикалық мектептерде және түрлі бағыттарда іске асырылатының тұжырымға келдік.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 4(64)

Қазақстан Республикасындағы шағын және орта бизнес дамуының экономикалық аспектілері
Аңдатпа:

Бұл мақалада Қазақстан Республикасындағы шағын және орта кәсіпкерліктің даму мәселелері қарастырылған. Шағын және орта бизнесті қолдаудың негізгі бағдарламалары және кәсіпкерлік әлеуетті күшейту бағыттары көрсетілген. Павлодар облысы бойынша статистикалық мәліметтер келтірілген. «Бизнес жол картасы 2020» бағдарламасын іске асыру жөнінде Павлодар облысы бойынша халықтың сауалнама нәтижелері ұсынылған.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 2(62)

Көші-қон процестері және олардың өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуына әсер етуі
Аңдатпа:

Мақалада көші-қон процестері және олардың Павлодар өңірінің әлеуметтік-экономикалық дамуына әсер етуі қарастырылған. Көші-қон ұғымы, факторлары және көші-қоннің түрлері белгіленген. Көші-қон процестерін және олардың Павлодар облысының әлеуметтік-экономикалық дамуына әсер етуін зерттеу үшін өңірдің демографиялық жағдайы зерттелген. Көші-қонның еліміздің әлеуметтік-экономикалық дамуына тигізетін әсері оң және теріс болуы мүмкін. Осы факторларды есепке алғанымыз көші-қон процестерін реттеу және оңтайлы саясатты анықтау үшін өте маңызды.

Автор: Ж.Н. Ахметов
Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 2(62)

«Жасыл» экономикаға өтудегі шетелдік тәжірибе
Аңдатпа:

Әлемдік шаруашылықтың тұрақты өсу үлгісіне өтуі мақсатында «жасыл» экономика принциптері оның алдында жүзеге асқан құрылымдық реформаларға шоғырлануы тиіс. «Жасыл» экономиканы қалыптастыратын төрт негізгі бағыттарды ерекше атап өтуге болады. Осыларға байланысты құрылымдық реформалар экономикалық өсімнің қозғалтқышы ретінде қызмет атқара алады. Жасыл экономикаға өтуде осы жерде талданатын құрылымдық реформаларың маңызды элементі саналатын, тұрақты даму мен жаңғыруды қамтамасыз етуде басты ұғымға ие заманауи инфрақұрылымға ерекше назар аударылады. Бүкіл әлем елдері «жасыл» экономикаға өз жылдамдықтарында және ұлттық даму аясындағы міндеттер мен басымдық контекстерінде алға жылжығандарын көрсететін бастамалар ұлттық деңгейде белгіленіп келеді. Әлемнің көптеген елдері соңғы уақытта дәстүрлі үлгіден өту мақсатында қоршаған ортаны қорғау жүктеме болып саналатын, экология даму қозғалтқышы, яғни «жасыл» экономика болатын өздерінің экологиялық саясатын іске қосты.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 2(62)

Ауылдық аумақтардың саяси дамуын қалыптастыру мәселелері (Павлодар облысы Шарбақты ауданы материалдарында)
Аңдатпа:

Осы мақалада Павлодар облысы Шарбақты ауданның әлеуметтік-экономикалық жағдайы қарастырылған. Ауыл шаруашылығы аудан экономикасының басым бағыты болып табылады. Жұмыс істеп тұрған жеке кәсіпкерлік субъектілерінің саны бойынша деректер ұсынылған. SWOT-талдауда өңірдің даму әлеуметтік-экономикалық нәтижелерінің кешенді сипаттамасы, аудан дамуының оң және әлсіз жақтары, мүмкіндіктері мен қауіп-қатерлері көрсетілген. Ауданды дамыту үшін туристік кластердің мәні белгіленген және ауылдық аумақтарды дамыту үшін стратегиялық бағдарламаның қажеттілігі айқындалған.

Автор: Б.Ж. Ибраев
Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 2(62)

Ауыл тұрғындарының өмір сүру сапасы экономикалық қайта құру түпкілікті мақсатына жетудің факторы ретінде
Аңдатпа:

Бұл мақалада өмір сүру сапасының түсінігі басымдық ретінде және мемлекеттің әлеуметтік- экономикалық даму бағыттының бірі ретінде қарастырылған. Ауыл тұрғындарының өмір сүру сапасы және оның әлеуметтік қорғалуы, агроөнеркәсіптік кешеннің экономикасының жай-күйі және ауылдық аумақтарды дамытуы анықталған. Ауылдық аумақтардың мәселелері ауылдық округ мысалында қарастырылған. Қазақстан Республикасында ауыл шаруашылығын дамыту үшін барлық қажетті шарттар жасалған. Ауыл халқының өмір сапасы өсу үшін мемлекеттік аграрлық саясатты түзету қажет, сондай-ақ мемлекет және бизнестің әлеуметтік жауапкершілігін арттыру керек.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 2(62)

Жоғары білім беру жүйесін реформалаудың басқару үрдістері
Аңдатпа:

Бұл мақалада Қазақстан Республикасының жоғары білім беру, соның ішінде жоғары білім беру жүйесінің дамуына жаһандық үрдістері талқыланады. Сондай-ақ олар қарастырылады және процестер болып табылады. Талданатын инновациялық бағытқа негізделген дамудың постиндустриялық кезеңде, көшу анықталады. Мемлекет инновациялық қызметінің бір бөлігі ретінде, оның дамуы мен бәсекеге қабілеттілігін келешегін айқындайтын стратегиялық фактор ретінде зияткерлік капитал саналады. Мұның барлығы тиімді ресурстарын басқару жөніндегі іс-шаралар әзірлеуді көздейді.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 2(62)

Қазақстан Республикасы салауатты өмір салтын қалыптастырдың қазіргі жай-күйі және талдауы (Акмола облысы салауатты өмір салтын қалыптастыру орталығы мысалында)
Аңдатпа:

Берілген мақалада салауатты өмір салты ұлттық орталығының қызметі қарастырылып, азаматтардың салауатты өмір салтын қалыптастыру және ынталандыру, профилактикалық және қалпына келтіру медицинасын дамытуға бағыттылған. Жұмыста үкімет деңгейіндегі денсаулық сақтау жөніндегі үйлестіру кеңесінің рөлі, олардың елдің әлеуметтік-экономикалық дамуын іске асыру және мониторингі қамтамасыз етіп, оның ішінде денсаулық сақтау саласы көрсетілген. Әлеуметтік маңызды ауруларды және салауатты өмір салтын қалыптастыру үшін тиімді жүйесін құруп алдын ала елде индикаторлар белгіленді.Салауатты өмір салты орталықтарының кейбір акциялары практикалық сипатын көрсетіп, мамандар жұртқка консультациялық-практикалық көмек көрсетеді. Еліміздің және өңірлерде денсаулық сақтау жүйесінің негізгі және жалпы мақсаты- бұл халықтың денсаулығын нығайту, олардың әл-ауқатын арттыру, жауапкершілікпен дағдыларды қалыптастыру, денсаулықты сақтау мен жақсартуға бағытталған, сондай-ақ салауатты өмір салтын насихаттау.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 2(62)

Қазақстанда моноқалаларды мемлекеттік қолдаудың негізгі бағыттары мен шаралары
Аңдатпа:

Мақалада, еліміздің тұрақтылығын дамытуға мақсатталған Қазақстанда моноқалаларды мемлекеттік қолдаудың негізгі бағыттары қарастырылған. Көптеген моноқалаларындың әлеуметтік-экономикалық дамуында жағымсыз тенденциялары орын алып жатқасын тақырып өзекті болып табылады. Авторлар «моноқала» ұғымының түсініктемесін дәлелдей отырып, олардың топтастырмасын шығарған және сипаттамасын қарастырған. Сонымен қатар ҚР Үкіметі қарастырып бекіткен моноқалаларын дамыту бағдарламасы және мұндағы негізгі ұғымдар мен элементтер қарастырылған. Моноқалаларын экономикаға диверсификациялау құралдары, оларды моноқаллардың әлеуметтік-экономикалық жағдайын тұрақтандыру үшін жағдай жасау мақсатында қолдануы қарастырылған.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 2(62)

Түрлі ауыл шаруашылық мәдениетінің топырақ балансын қалыпта ұстауға арналған құрамды алу мысалы
Аңдатпа:

Топырақтың су режимін жақсарту үшін және өсімдіктердің сумен қамтамасыз етілуі үшін сумен байланысқа түскен кезде суды өз көлемінде көп сақтап, тез сіңіретін, гидрогель түріндегі суды сіңіріп алатын полимерлі материалдар қолданылады. Алайда өсімдіктерді өсіруде осындай гидрогельдерді кеңінен қолдану, бүгінгі таңда оларды бағалылығымен ұсталып отыр. Осы жағынан алып қарасақ, экономикалық көзқараста құрамында қатты бағалы емес шикізаттар құрамына кіретін композициялық материалдардың қарашіріктік тозаңдануы түрінде қолдану үлкен маңыздылыққа ие. Оның мақсаты компоненттердің сандық арақатынасы өзгерту арқылы түрлі дақылдардың тепе-теңдігін сақтау, құрам құнын айтарлықтай төмендету, оның сапасы көрсеткіштерін жақсарту топырақ құрылымын жетілдіру болып табылады. Ғылыми мақаланың мақсаты түйіршіктелген гидрогель және мақсатты қоспа негізінде белсенді өнім қамтитын әр түрлі ауыл шаруашылық дақылдарын топырақ балансын сақтауға арналған құрам болып табылады.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 2(62)

Қазақстандағы кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығының өзекті мәселелері
Аңдатпа:

Мақалада кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығының өзекті мәселелері қарастырылған. Фирманың қаржылық тұрақтылығының негізгі сипаттамалары анықталған. Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын жоғарылату шаралары қарастырылады.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 1(65)

Проблемалы мәселелер және химия өнеркәсібінің бәсекеге қабілеттілігін арттыру жолдары
Аңдатпа:

Қазақстан Республикасының химия өнеркәсібі ең жас салаларының бірі болып табылады – оның химиялық өңдеу көмірсутекті және басқа да минералды шикізат түрлі өнімдерін өндіру кіреді. Химия өнеркәсібі – біздің уақыт көрсеткіші, ол экономика жаңартылады және ғылыми-техникалық прогресс пайдалану деңгейі қандай жолын көрсетеді. Қазақстан Үкіметі еліміздің химия кешенін дамытуға көп көңіл бөледі. оның дамуы, оның ішінде жоғары сапалы химиялық материалдар мен өнімдер экономиканың қажеттіліктерін қанағаттандыратын химикаттар қолдану аясын кеңейту және шетелдік нарықта қазақстандық өнімнің бәсекеге қабілеттілігін арттыру үшін жеделдете.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 1(65)

Қазіргі Қазақстан қоғамының әлеуметтік-стратификациялық үрдістері еңбек нарығында жастарды жұмыспен қамту
Аңдатпа:

Мақалада өзекті мәселелер жастар жұмыспен қамту сияқты маңызды экономикалық аспект. Талдау жастарды жұмыспен қамту қазіргі еңбек жағдайында дамуына байланысты Қазақстан Республикасында нарықтық қатынастардың.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 2(66)

Қазақстандағы кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығының өзекті мәселелері
Аңдатпа:

Мақалада кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығының өзекті мәселелері қарастырылған. Фирманың қаржылық тұрақтылығының негізгі сипаттамалары анықталған. Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын жоғарылату шаралары қарастырылады.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 2(66)

21 ғасырда жаһандық тұлғааралық қарым-қатынас жолдары
Аңдатпа:

Ұсынылған мақалада ғаламдық ақпараттандыру контексінде интернетке қосылу арқылы адам арасындағы қарым-қатынастың көп өлшемді әдістерін қарастырады. Сондай-ақ, қоғамдағы әлеуметтік және мәдени өзгерістердің, құндылықтардың таралуының үрдісі, интернетте таратылатын бұқаралық ақпараттың барлық байланыстарын коммерциализациялау үрдістері атап өтілді.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 3(67)

8–11 жас аралығындағы гимнасттарда жарыстар барысында алаңдаушылықтың ерекшеліктері
Аңдатпа:

Жағдайлық, жеке, бәсекеге қабілетті 4 негізгі алаңдаушылық және мінезіне және көркем гимнастикадан 6 гимнаст қыздар Павлодар жастар құрамасының талдау. Оны көркем гимнастикадан жасөспірімдер құрамасы сапында өнер спортшылар, гимнасттар негізгі команда салыстырғанда, бәсекеге қабілетті кадрларды даярлау төмен деңгейі бар, бұл табылған, бірақ бұл жағдай осы бар психологтың жеке жұмыс жүргізу қажеттігін атап жақында жастардың ересек командасына қосылды бәсекеге мазасыздық гимнаст күрт өсуіне байланысты болды гимнасттар.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 3(67)

Қазіргі әлемде диаспоралардың маңызы және олардың әлеуметтік-экономикалық және саяси үрдіске ықпалы
Аңдатпа:

Осы мақалада диаспоралардың қалыптастырылуы, олардың мәні мен әлеуметтік-экономикалық, саяси үрдістерге ықпалы, сонымен қатар қазіргі уақытта алатын орны мен мәні, ұлттық-аймақтық және мемлекеттің пайда болуына жасайтын ықпалы.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 3(67)

Жастардың құндылықтық бағдарлардың қалыптастыруы
Аңдатпа:

Бұл мақалада замануи қазақстандық қоғамдағы жастардың бүгінгі қиыншылықтары мен қарама-қайшылықтарының бағалы мінездерін өзгерту ұсыныстары мен мазмұнын үйренуге талпыныс жасалды. Біздің қоғамдағы, бірінші кезекте экономикалық, әлеуметтік-саяси, рухани салаларда болып жатқан өзгерістер жастардың бағалы бағдарына әсеретеді.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 3(67)

Сапа менеджменті жүйесін енгізудегі рөлі мен мәселелері
Аңдатпа:

Сапа менеджменті жүйесін енгізу (СМЖ) кез-келген өндіріс үшін маңызды қадам болып табылады. Сапа менеджменті жүйесін енгізудің және оның дұрыс жұмыс істеуінің нәтижесі кәсіпорынның бәсекеге қабілеттілігіне ғана емес, одан әрі табысты дамуына байланысты. Сапаны басқару арқылы ұйымның құрылымын жақсарту ғана емес, сонымен қатар процестер мен олардың нәтижелері. Мақсаты – кәсіпорынның орнықты дамуында сапа менеджменті жүйесінің рөлін және біздің елімізде сапа менеджменті жүйесін енгізу проблемаларын зерттеу.

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 1(69)

Функционалдық бағыттары жеке кәсіпкерлік субъектілерін қолдау (Павлодар облысым ысалында)
Аңдатпа:

Шартыеліміздің экономикасының табысты дамуы болуы болып табылады жәнетиімді қызметі, шағын және орта кәсіпкерлік субъектілері. Рәсімі бизнесті ашу және жүргізу түйінді көрсеткіштерінің біріболып табылады бәсекеге қабілеттілік индексінде тиімділігі экономика елдер. Қазақстанда бизнесті ашу рәсімін қабылданады түрлі аймақтарын даәртүрлі, еңалдымен, олын таландырудең гейін кәсіпкерлердің өздері. Қызметі Өңірлік кәсіпкерлер палаталарының көрсетуге бағытталған функционалдық шағын және орта бизнесті қолдау. Бапта көрсетілгенқызметі Өңірлік Павлодар облысы кәсіпкерлер палатасының және сипатталған барлық бағыттары. Павлодар өңірінде кәсіпкерлікті дамытуға үлкен назараударылады, басымдық үшін облысбасшылығы соңғы бірнеше жыл.

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 2(70)

Сауда ұйымдастырушыларының нарыққа әсері: рөлі мен функционалдық мақсаты
Аңдатпа:

Қазіргі уақытта тез өзгеретін экономикалық жағдайы, жаһандық қаржы дағдарысы және нарықтық қатынастардың жылдам дамуы жағдайында сауда ұйымдастырушылардың рөлі өте маңызды. Ең алдымен, кәсіпкерлікті қолдауға, ел ішінде және одан тыс жерлерде сауда қатынастарын дамытуға, жергілікті тауарларды жылжытуға, сауданы ұйымдастыруға және жалпы дамытуға. Бұл басылымда автор кеңестік және ағымдағы кезеңдердегі тауар айналымын талдайды, оның нәтижесінде сауда-саттықты дамыту жағдай жасау үшін мемлекеттен қоспағанда тауар айналымының басқа да субъектілері қажет. Олар сауда ұйымдастырушылары болды. Сонымен қатар, басылымда сауда-саттықтың арнайы субъектілерінің заңды тұлғалары, олардың әрқайсысының негізгі түрлері мен функциялары, міндеттері мен мақсаттары, сондай-ақ сауда ұйымдастырушыларының проблемалары маңызды орын алады.

Автор: Д.Ә. Қуанова
Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 2(70)

Кәсіпорындағы жабдықты пайдалану, жөндеу және жөндеудің маңызы
Аңдатпа:

Бұл мақала кәсіпорынның дайын өнімінің деңгейін көтеру проблемасын шешуге, сондай-ақ жабдықты бұзу сияқты өндірістің үзілу қаупін төмендетуге көмектеседі. Төменде осы мәселелерді жою жолдары мен қызметкерлердің біліктілігін арттырудың маңызды себептері, жабдықты үнемі тексеріп тұрудың маңыздылығы, сондай-ақ жабдықты уақтылы жөндеуден өткізбеу сияқты мәселелер талқыланады.

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 2(70)

Жастардың құндылықтық бағдарлардың қалыптастыруы
Аңдатпа:

Бұл мақалада замануи қазақстандық қоғамдағы жастардың бүгінгі қиыншылықтары мен қарама-қайшылықтарының бағалы мінездерін өзгерту ұсыныстары мен мазмұнын үйренуге талпыныс жасалды. Біздің қоғамдағы, бірінші кезекте экономикалық, әлеуметтік-саяси, рухани салаларда болып жатқан өзгерістер жастардың бағалы бағдарына әсеретеді.

Автор: Н.Б. Рудица
Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 2(70)

Ұйымды басқарудағы қарым-қатынастың рөлі
Аңдатпа:

Осы мақаланың мақсаты ұйымдағы қызметкерлерді ынталандырудағы коммуникацияның рөлін зерттеу және талдау болып табылады. Персоналды басқарудың қазіргі заманғы жүйесі кәсіпорынның ең маңызды экономикалық ресурсы, оның пайдасы, бәсекеге қабілеттілігі және өркендеуі болып табылады. Кез-келген кәсіпорынның ұжымы компания басшылығының басты міндеттерінің бірі болып табылады, өйткені басты мақсатқа қол жеткізу халықтың жұмысын үйлестіруге байланысты. Бұл тезис коммуникацияның сипаттамасын және жіктелуін негіздейді, ұйым ішіндегі қарым-қатынас жасаудың түрлері мен құралдарын қарастырады.

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 2(70)

Салық саясатының мәні және оның экономиканы мемлекеттік реттеудегі рөлі
Аңдатпа:

Салық саясаты-бұл мемлекет пен өңірлердің экономикалық жағдайын нығайтуға, экономикалық дамуға, экономика мен қоғам мүдделерін үйлестіруге бағытталған мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық саясатының құрамдас бөлігі. Мақалада салық саясатының мәнін анықтау тәсілдері, экономиканы мемлекеттік реттеудегі оның негізгі рөлі жинақталған, сондай-ақ қазіргі кезеңдегі салық саясатының мақсаттары, міндеттері мен әдістері айқындалған

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 3(71)

Қазақстан Республикасының білім беру жүйесінің тиімділігін бағалау
Аңдатпа:

Осы мақалада Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін бағалау әдістемесі талқыланып, қазіргі уақытта қолданылып жүрген халықаралық құралдар мен мемлекеттік бағдарламаларды, сондай-ақ білім беру жүйесін қайта құрудың көрсеткіштері мен нәтижелерін жақсартуға бағытталған шаралардың себептері мен салдарларын қарастырады. Мемлекеттік мекеме ретінде дербес білім беру жүйесін құру тетіктері қарастырылады

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 3(71)

Жаһандану жағдайындағы Қазақстанның сыртқы саясаты
Аңдатпа:

Бұл мақалада жаһанданудың өзектілігі дүниежүзілік процесс ретінде, сондай-ақ жаһандану жағдайындағы Қазақстан Республикасының сыртқы саясатының даму үрдістері қарастырылады, жаһандану термині және оның мүмкіндіктері анықталады

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 3(71)

Жұмысалгоритміжобасыменсабақташетелтілі орта саты
Аңдатпа:

Білім мазмұнын жаңарту жағдайында жобалық әдістемені қолдану өзекті болады, өйткені теориялық білімді практикада қолдануға бағытталған жаңа білім беру мақсаттары маңызды болып табылады. Жобалық әдісті қолдану оқу-танымдық әрекеттерді жаңартып, студентті осы іс-әрекеттің субъектісі ретінде белсендіруге мүмкіндік береді. Мақалада жоба әдісі бойынша жұмыс кезеңдері және жобаны ұйымдастырудағы мұғалімнің рөлі қарастырылады

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 3(71)

Павлодар облысы бойынша еңбек нарығын, жұмыспен қамту және халық жұмыссыздығын талдау
Аңдатпа:

Жұмыссыздық анық теріс құбылыс ретінде қарастырылады. Ол жұмыс берушілерге, жұмыс қабылдаушыларға және мемлекетке пайдасыз болып табылады. Жұмыссыздық – бұл, ең алдымен, адамның кірістерді жоғалту, әдеттегі өмірден айыру. Бұл проблеманың өзектілігі, ең алдымен экономикалық және әлеуметтік-саяси қауіпсіздігіне әсер ететін факторлардың бірі болып табылатынына негізделген. Онда қоғам, мемлекет және адам өмірлік маңызды мүдделері тығыз байланысқан. Мақалада, жалпы алғанда, Павлодар облысының еңбек нарығы ретінде және оның өңірлер бөлінісінде жекелеген сегменттері зерттелді, оның нарықтық инфрақұрылымда алатын орны, жұмыссыздықтың негізгі себептері, жұмыссыздардың сапалық құрамы қаралды

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 4(72)

Қазақстан Республикасында нанотехнологияны дамытудың жай-күйі мен перспективалары
Аңдатпа:

Нанотехнология – теориялық негіздемесі, зерттеудің тәжірибелік әдістемесі, талдау және синтездің, сондай-ақ жеке атомдар мен молекулалардың бақыланатын манипуляциясы арқылы атом құрылымы бар өнімдерді өндіру және қолдану әдістері жиынтығынан тұратын іргелі және қолданбалы ғылым мен техниканың саласы. Қазақстан Республикасы Президенті Ұлт көшбасшысының Қазақстан халқына Жолдауында – «Қазақстан-2050» мемлекеттің жаңа саяси бағыты Стратегиясында Н.А. Назарбаев алдына 10 мақсатты көздеген, оның бірі – Қазақстанның үшінші индустриалды революцияға көшуі. Нанотехнология – бұл өнеркәсіптік революцияның салаларының бірі. Бүгінгі әлемде, соңғы бірнеше жылда, нанотехнология қарқынды дамуда. Нанотехнологияның ерекшелігі шексіз салада пайдалану мүмкіндігі болып отыр, сондықтан олар экономиканың мүлдем жаңа технологиялық құрылымы үшін негіз бола алады. Сондықтан оның дамуы елдегі ғылымның аса маңызды саласы болып саналады. Нанотехнология өнімдерін пайдалану, шикізат пен энергия тұтынуда үнемдеуге шығарындыларды қысқарту және соның салдары ретінде, тұрақты экономикалық дамуына ықпал ететін болады.

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 4(72)

Қазіргі әлемдегі қылмыстың себептері мен жағдайлары
Аңдатпа:

Мақалада қылмыстың пайда болу себептері қарастырылды, қылмыстың негізгі себептеріне сипаттама беріледі. Қылмыстың әр түрлі түрлерінің пайда болу себептерін егжей – тегжейлі зерттеу арқылы қылмыс жағдайы-ілеспе, қажетті, жеткілікті түрлерге бөлінетіні анықталды. Екібастұз қаласының Ішкі Істер басқармасы қызметінің мысалында Екібастұз аймағындағы криминогендік жағдайды тұрақтандыруға бағытталған бірқатар ұйымдастырушылық және практикалық шаралар анықталды, сондай-ақ осы шаралардың қорытындылары туралы статистикалық деректер келтірілген. Осы проблеманы зерттеу қорытындыларының бірі – құқық қорғау жүйесінің барлық құрылымдарының кәсіби дайындығын арттыру, қылмыстың материалдық негізі ретінде Экономикалық қылмысқа алдын ала әсер етудің құралдары мен әдістерін жетілдіру үшін тиісті материалдық және техникалық жағдайлар жасау.

Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 1(73)

Қазіргі жағдайда медициналық ұйымдарды басқару мәселелері
Аңдатпа:

Мақалада Қазақстан Республикасының мемлекеттік саясатының маңызды басымдығы – халықтың денсаулығын сақтау және нығайту қаралды. Осы проблеманың контекстінде медициналық мекемелерді басқару сапасы маңызды рөл атқарады. Денсаулық сақтаудағы экономикалық дағдарыс жағдайында басқарудың жаңа нысандарын, әдістері мен үлгілерін енгізу арқылы медициналық мекемелер қызметінің тиімділігін арттыру қажет. Денсаулық сақтау ұйымдарын басқаруды қиындататын факторларды пайда болу тәсілі бойынша шартты түрде екі топқа бөлуге болады: сыртқы орта факторлары және ішкі орта факторлары. Жиынтығында, өзара әрекеттесе отырып, бұл факторлар заманауи медицинаның дамуын тежеуге алып келеді. Осылайша, қазіргі кезеңде медициналық мекемелерді басқару процесінде туындайтын негізгі проблемаларды атап өтуге болады: жеткіліксіз қаржыландырылудың бөлшегі, қазақстандық азаматтардың денсаулық сақтау жүйесіне сенімінің төмен деңгейі, медициналық қызметтердің сапасы мен қол жетімділігінің проблемалары, жоғары білікті медициналық кадрлардың тапшылығы, денсаулық сақтау ұйымдары басшыларының басқарушылық біліктілігінің төмендігі. Денсаулық сақтау саласындағы қызметтердің сапасын арттыру бойынша қорытындылар жасалды.

Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 1(73)

Павлодар облысының әлеуметтік-экономикалық дамуының негізгі бағыттары
Аңдатпа:

Бұл мақалада Павлодар облысының әлеуметтік-экономикалық дамуының негізгі бағыттары қарастырылған, өңірдің негізгі салаларын дамытудың сипаттамасы мен серпіні келтіріледі, оның ішінде – өнеркәсіп өндірісінің, ауыл шаруашылығының жағдайы, шағын және орта бизнес саласының дамуы, еңбек нарығы, сауда, электр, жылу және сумен жабдықтау, құрылыс. Облыс экономиканың прогрессивті және әртараптандырылған құрылымымен сипатталады. Павлодар облысының өнеркәсіп құрылымында өңдеу өнеркәсібі ең үлкен үлес салмағын алады. Облыс экономикасының әлеуметтік-экономикалық дамуын қамтамасыз ету контексінде дамуының басым бағыты шағын және орта кәсіпкерлікті дамыту болып табылады.

Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 1(73)

Қоғамның проблемаларын шешуде жастардың әлеуметтік кәсіпкерлігі
Аңдатпа:

Бұл мақалада азаматтардың бастамашыл топтарының Қазақстан Республикасының экономикасында қолайлы атмосфераны қалыптастырудағы қатысу проблемалары, сондай-ақ осы қызметтің себептері мен салдары талқыланып, әлеуметтік-экономикалық мекеме ретінде жастардың кәсіпкерлігін тұрақты, өзін-өзі қамтамасыз ететін жүйені құру жолдары қарастырылған.

Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 1(73)

Есту және сөйлеу қабілеті бұзылған балаларды мультимедиалық технологиялармен оқытудың әдістемелік ерекшеліктері
Аңдатпа:

Білім туралы заңға сәйкес, Қазақстан Республикасында әркімнің интеллектуалдық дамуын, психофизиологиялық және жеке ерекшеліктерін ескере отырып, сапалы білім алуға құқықтарының теңдігіне кепілдік береді. Мақала инклюзивті білім беруді дамытуды талдауға арналған. Инклюзивті білім беруді енгізу жолындағы проблемалар қарастырылады, инклюзивті білім беру аясында IT-мектебін өткізу тәжірибесі талданған. Мақалада инклюзивті білім беру әдістерін сәтті енгізуге ықпал ететін факторларды анықтауға әрекет жасалды.

Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 4(76)

Жаратылыстану пәнін оқытудағы мақсатқа жетудің дидактикалық аспектілері
Аңдатпа:

Мақалада мақсатқа жету мәселесін іс-әрекет және құзыреттілік көзқарастар тұрғысынан қарастыру ұсынылады. «Жаратылыстану пәнін оқыту әдістемесі» оқу пәні мен мектептегі «Жаратылыстану» курсының мақсаттары мен міндеттерінен нақты тұжырымдар келтірілген. Авторлар ұсынған пәннің мақсаттары мен міндеттерін тұжырымдауда,оқу материалын мазмұндау логикасын сақтау, оның мазмұн ерекшелігіне сәйкес сабақтастықтың дидактикалық қағидаттарын ескеру көрсетілген

Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 4(76)

Экономика мен кәсіпкерлік саласында азаматтардың құқықтарын қорғаудың конституциялық-құқықтық механизмдері
Аңдатпа:

Мақалада мемлекеттегі экономикалық мүдделерінің теориялық негіздері ғана талданып қоймай, мемлекеттің экономикалық қауіпсіздігі туралы авторлық пікірлер айтылып, экономикалық мүдделерді құқықтық қорғауды қамтамасыз етумен айналысатын Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдарының практикалық қызметінің аса маңызды бағыттары зерттеледі. Мақалада Қазақстан Республикасының экономикалық мүдделерін құқықтық қорғауды жүзеге асыратын құқық қорғау органдары мәртебесін белгілеуге байланысты мәселелер егжей-тегжей қаралады. Кейбір қолданыстағы ғылыми зерттеулер Қазақстан Республикасының экономикалық қауіпсіздігіне қатысты барлық мәселелерді қамтымайды. Мұнда зерттелетін тақырып көбінесе өзекті болып табылатын жаңашылдықпен сипатталады.

Автор: Ж.Б. Aманбай
Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 4(76)

Суды сынаптың ластануынан тазарту технологиясын жасау
Аңдатпа:

Зерттеу нысаны – Павлодар облысының Былқылдақ көлінің сынапты қалдықтармен ластанған су және түпкі түзілімдер. Жұмыстың мақсаты – Павлодар төңірегінде орналасқан Былқылдақ көлінің нысандарында сынақтан өткізілетін су ортасын триллионнан 1-10 бөлшектері деңгейіне дейін сынаптан терең тазалаудың инновациялық экономикалық тиімді технологиясын құрау.

Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 4(76)

1941-1945 ж. Қазақстанның комсомол ұйымдары құрамының өсуі және нығаюы
Аңдатпа:

Мақалада Екінші дүниежүзілік соғыс жылдарында Қазақстанның комсомол ұйымдарының қатары санының өсуі және идеялық-ұйымдық нығайту мәселелері қарастырылған

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Жоғары білім берудегі ресурстарды басқару реформалары
Аңдатпа:

Ұсынылған мақалада білім беру жүйесін басқарудың тиімділігі және оның жай-күйі мен даму беталысы туралы қол жетімді барабар ақпаратты талап ететіні туралы айтылады. Қазақстанның әлемдік білім беру кеңістігіне кіруі халықаралық салыстыру контексінде білім беру жүйесін дамыту параметрлері туралы салыстырмалы деректерді талап етеді. Дүниежүзінің қазіргі экономикалық жүйесінде оның инновациялық бағытқа негізделген дамудың постиндустриалды сатысына өтуін анықтайтын процестер талданады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Қазақстан Республикасының астық нарығы: жай-күйін бағалау, даму мәселелері мен үрдістерін анықтау
Аңдатпа:

Мақалада Қазақстан Республикасында астық өндірісінің серпіні, елдер бойынша астық экспорты ашылған. Автор астық нарығына талдау жасады (егіс алқабы, өнімділік, жалпы жинау). Қазақстан астық экспорты бойынша айтарлықтай әлеуетке ие. Астық экспорты ел экономикасы үшін маңызды. Еліміз әлемдегі ең ірі алты астық экспорттаушыларының қатарына кіреді. Бұл қазақстандық астықтың жоғары ұн тарту қасиеттеріне негізделген, қазақстандық ұнның сапалық көрсеткіштері әлемнің көптеген елдерінде жоғары бағаланады, бұл қазақстандық бидайдың әлемдік нарықта бәсекеге қабілетті болуына және әлемнің әр түрлі елдерінде өткізу нарықтарын қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Экспорттың негізгі бағыттары-Өзбекстан, Ауғанстан және Тәжікстан. Мақалада астық нарығының дамуының негізгі тенденцияларына талдау жүргізіледі; жай-күйіне баға беріледі.

Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 2(74)

Кәмелетке толмағандар саудасының және баланы ауыстырудың криминалистикалық сипаттамасы
Аңдатпа:

Жеке тұлғаның құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау мемлекет қызметінің негізгі бағыттарының бірі болып табылады. Ал адам құқықтарын қорғау баланың құқықтарын сақтаудан басталады, ол өзінің физикалық және ақыл-ой жетілмеуіне байланысты мемлекет пен қоғам тарапынан ерекше қамқорлық қажет етеді. Қазақстан Республикасының 1990-шы жылдардағы терең экономикалық дағдарыспен қатар жүретін нарықтық экономикаға көшуі әлеуметтік құрылымның дәстүрлі салаларына: жұмысқа, отбасына, білім беруге кері әсерін тигізді. Осының салдарынан Қазақстан және ТМД – ның басқа да бірқатар елдері шетел азаматтарының асырап алуы үшін оларды шет мемлекеттерге жеткізетін балаларды экспорттаушы елдерге айналды. Кәмелетке толмағандардың сатылуы болып табылатын шет ел азаматтарының ТМД мемлекеттерінің балаларын асырап алудың көптеген фактілері қорғаншы және қамқоршы органдардың, басқа да мемлекеттік органдардың лауазымды адамдары тарапынан қылмыстық – пайдакүнемдік сипатын жиі куәландырады.

Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 3(75)

Жоғары білім берудегі ресурстарды басқару реформалары
Аңдатпа:

Мақалада білім беру жүйесін басқарудың тиімділігі және оның жай-күйі мен даму беталысы туралы қол жетімді барабар ақпаратты талап ететіндігі айтылады. Қазақстанның әлемдік білім беру кеңістігіне кіруі халықаралық салыстыру контексінде білім беру жүйесін дамыту көрсеткіштері туралы салыстырмалы деректерді талап етеді. Дүниежүзінің қазіргі экономикалық жүйесінде оның инновациялық бағытқа негізделген дамудың постиндустриалды сатысына өтуін анықтайтын үрдістер талданады.

Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 3(75)

Сауда кәсіпорнының өткізу саясатының тиімділігін бағалау
Аңдатпа:

Бұл мақалада өндірушіден тұтынушыға тауар қозғалысына байланысты негізгі және қосымша шығындар қарастырылған. Шаруашылық жүргізудің қазіргі заманғы жағдайларында сауда кәсіпорны қызметінде оңтайлы тиімділікке қол жеткізу жөніндегі міндеттер анықталды. Зерттелетін кәсіпорынның өткізу нарығының динамикасына талдау жүргізілді. Сауда кәсіпорнының оң және теріс жақтары анықталды.

Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 3(75)

Ақсу ауданының ауылдық аумақтарын тұрақты дамытудың перспективалық бағыттары
Аңдатпа:

Бұл мақалада ауылды қаумақтардың тұрақты дамуын тежейтін басқару жүйесіндегі кемшіліктер қарастырылған. Ауылдық аумақтарды дамытудың негізгі проблемалары анықталды. Аудан экономикасының тұрақты өсуін қамтамасыз ету, сондай-ақ әр тараптандыру, экономика салаларын жаңғырту және өнімнің бәсе келестік түрлерін өндіру үшін жағдай жасау негізінде Ақсу ауданының Даму бағыттары анықталды. Ақсу ауданының әлеуметтік-экономикалық дамуының перспективалық бағыттары ұсынылды

Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 3(75)

Студенттерге «Саладағы экономика және кәсіпкерлік» пәнін ағылшын тілінде оқыту технологиясының ерекшеліктері
Аңдатпа:

Шет тілдерін оқытудағы түрлі әдістер мен тәсілдер қазіргі жаһандану мен интеграция әлемінде жоғары танымалдыққа ие болады. Білім беру жүйесінің интеграциясы шет тілдерін меңгеру үдерісін жеделдетуді және оның сапасын арттыруды негіздейді,осыған байланысты осы мақалада оларды оқу орындарының білім беру жүйесіне енгізу мақсатында оқытудың ең жаңа әлемдік әдістемелері қарастырылады. Атап айтқанда, қазіргі білім беру ортасында болашақ мамандарды кәсіби даярлау (Content and Language Integrated Learning) үдерісінде пәндік және тілдік оқытуды интеграциялау идеясына негізделген, шет тілінде кәсіби бағытталған құзыреттілікті қалыптастыруға ықпал ететін тәсіл ерекше маңызға ие болады. Осыған байланысты мақалада студенттердің дәрістік, тәжірибелік сабақтарда және студенттердің өзіндік жұмысы барысында «Саладағы экономика және кәсіпкерлік» пәні мысалында студенттерге арналған пән-тілдік кіріктірілген оқыту әдістемесіне (CLIL) сәйкес даярлаудың лингвистикалық емес бағыттарының студенттері үшін білім мен дағдыларды белсендіру әдістемесі ұсынылған, бұл студенттердің кәсіби құзыреттілігін дамыту мен жетілдіруге және шет тілін меңгеру деңгейіне ықпал етеді. Сонымен қатар, тілдік компонент теориясын («Language input theory»), екінші тілді қабылдау теориясын («Second language acquisition»), өзара әрекеттесу теориясын («Interaction theory») «Саладағы экономика және кәсіпкерлік» пәні бойынша дәрістік, тәжірибелік сабақтарда және студенттердің өзіндік жұмысы барысында қолдану тәсілдері көрсетілді. Пән ерекшелігіне қарай CLIL әдістемесіне сәйкес сабақ барысының тәжірибелік алгоритмі (дәріс сабақтары мысалында) берілген. Кредиттік оқыту технологиясына сәйкес студенттердің білімін бағалау әдістемесі ұсынылған. Мақалада студенттердің пән материалдарын меңгеруіне көмек ретінде оқытушының қосалқы рөліне ерекше назар аударылады, ол студенттің базалық кәсіби білімі мен іскерлігін меңгеруіне қарай қысқарады. Осы арқылы оқытушының оқытудың бірінші кезеңдерінде (таныстыру, енгізу, оқыту, соның ішінде, шет тілін бір уақытта оқу кезінде өзіндік талдау және деректерді бағалау) студенттердің өз бетінше оқытуымен қосалқы рөлі атап өтілді.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 2(78)

Еуразиялық экономикалық одақ елдеріндегі еңбекті пайдалану және заңсыз еңбек көші-қоны мақсатындағы адам саудасы: проблема қою
Аңдатпа:

Зерттеу тақырыбы Қазақстан Республикасының әлеуметтік-еңбек саясатының жалпы мемлекеттік мәселелерін шешумен тікелей байланысты, яғни әлемдегі жаһандану және аймақтық процестерге, сондай-ақ оны өңірлерде және ең алдымен, Еуразиялық экономикалық одаққа қатысушы мемлекеттерде іске асыру тәжірибесіне сүйену көзделген. Сондай-ақ, ұлттық және ортақ мүдделерді ескере отырып, Қазақстан, Ресей, Беларусь, Армения және Қырғызстан әлеуметтік саясаты мен еңбек әлеуетін салыстырмалы түрде қарау маңызды фактор болып табылады. Біздің елімізде қазіргі кезеңде Вестник Инновационного Евразийского университета. 2020. № 2 ISSN 1729-536X 51 заңсыз еңбек көші-қоны мен адам саудасы проблемаларына ерекше назар аударылады. Негізгі мақсат -әлеуметтік-еңбек саласындағы ынтымақтастықтың құқықтық негіздерін одан әрі дамытуға және құқықтық ғылымның перспективалық және әлеуметтік, интеграциялық саясаттың маңызды бағыты ретінде еңбек құқықтарын әлеуметтік қорғауға бағытталған ұсынымдар, ұсыныстар әзірлеу. Сондай-ақ ЕАЭО елдеріндегі әлеуметтік құбылыс ретінде адам саудасы мен еңбек көші-қонын зерттеу және қарау өте маңызды. Онымен күресудің әдістері мен тәсілдерін зерделеу, сондай-ақ заңнаманы, осы әлеуметтік құбылысқа қарсы іс-қимыл стратегиясын жетілдіру.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 2(78)
Тақырып: Құқық

Қылмыстық құқық бұзушылықтардың криминалистикалық сипаттамасы туралы
Аңдатпа:

Ғылыми мақалада қылмыстың криминалистикалық сипатының түсінігі мен мәні, осы ұғымның қалыптасу тарихы зерттеледі, сондай-ақ осы ғылыми санаттың қазіргі криминалистика теориясындағы орны мен роліне назар аударылады. Зерттеуде қылмыстарды тергеудің жеке криминалистикалық әдістемесінің дербес элементі болып табылатын криминалистикалық сипаттама криминалистикалық теория мен тәжірибенің негізгі ұғымдарының қатарына жатады. Автор «қылмыстың криминалистикалық сипаттамасы» деген сөз тіркесі ретінде қылмыстың жекелеген түрлерінің элементтері мен олардың механизмдері туралы әдеттегі деректер жүйесін түсіну керектігін көрсетеді. Нақты құқық бұзушылық бойынша нақты қылмыстарға қатысты тергеу субъектісіне түсетін криминалистикалық ақпарат жүйесі туралы мәселені қарау қажет. Еңбекте сапалы жаңа қылмыстық көріністерге қарсы тұру үшін «қылмыстың криминалистикалық сипаттамасы» санатының маңыздылығы атап көрсетіледі, олардың арасында автор киберқылмыстарды бөліп көрсетеді. Қылмыстың криминалистикалық сипаттамасы деген ұғым қылмыстарды ашу, тергеу және алдын алу жөніндегі ғылыми міндеттерді шешумен қатар негізгі тәжірибелік мақсаттарды, оның ішінде қылмыстық құқық бұзушылықтардың жаңа құрамын тергеуге қатысты міндеттерді іске асыруға қабілетті екендігіне күмән жоқ. Нәтижесінде, автор мақалада тұжырымдалған қылмыстардың криминалистикалық сипаттамасы ұғымы қылмыстарды ашу, тергеу және алдын алу жөніндегі ғылыми міндеттерді шешумен қатар тергеудің негізгі тәжірибелік мақсаттарына жататын міндеттерді, соның ішінде қылмыстық құқық бұзушылықтардың жаңа құрамдарын іске асыруға қабілетті деген қорытындыға келеді.

Автор: А.О. Шакенов
Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 2(78)
Тақырып: Құқық

Экономикалық интеграция жағдайында Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің салық жүйесін үйлестіру
Аңдатпа:

Бұл мақалада экономикалық және валюталық Одақтарға мүше елдердің салық саясатын үйлестірудің негізгі мүмкін бағыттары қарастырылады. Өңірлік интеграциялық бірлестіктердегі салық құралдарының реттеуші рөлі бағаланды. Мақаланың өзектілігі – әлемнің түрлі аймақтарындағы интеграциялық үдерістердің жеделдеуі мен фискалдық саясат аса маңызды болып отыр. Сондықтан, әртүрлі ғылыми мектеп өкілдерінің зерттеулерінде фискалдық құрамдастардың түрлі қауымдастықтарға мүшеелдердің экономикасына әсерін талдауға көп көңіл бөлінеді. Сонымен қатар, экономикалық одақтар да салық салуды ұйымдастыру тәсілдері айтарлықтай ерекшеленеді. Еуразиялық экономикалық одақтағы (ЕАЭО) интеграциялық үдерістердің жандануы мүше мемлекеттердің салық салу саласындағы заңнамасын жақындастыру қажеттілігін негіздейді. Сонымен қатар, жанама салықтар туралы заңнаманы үйлестіру және біріздендіру әсіресе өзекті, өйткені бұл салықтар баға белгілеуге айтарлықтай әсер етеді және бюджет кірістерінің едәуір бөлігін қамтамасыз етеді. Мақала авторларының пікірінше, ЕАЭО – даинтеграцияны тереңдету жағдайында қатысушы елдердің салық жүйелерін дәйекті жақындастыруды қамтамасыз ететін мемлекеттік және ұлттықтан жоғары органдар арасында салықтық реттеу саласындағы өкілеттікті бөлу жүргізіледі. Сонымен қатар, экономикалық жағдайды және ЕАЭО барлық мүшелерінің мүдделерін ескере отырып, салық жүйелерін үйлестіру мәселелері ерекше өзектілікке ие болады. Одақ шеңберінде қосарланған салық салуды жою бойынша шаралар ұсынылады. Авторлар одақ елдерінде салық салуды үйлестіру қажеттілігі туралы қорытындыға келеді, бұл ЕАЭО аумағында валюта аймағын қалыптастыру үшін сақталуы қажет шарт болуы тиіс. .

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 2(78)

Жаһандық бәсекеге қабілеттілік жүйесіндегі инновациялық қызметті реттеу механизмдерін бағалау
Аңдатпа:

Көптеген елдердің экономикасын тез өзгеретін даму үрдістері инновациялық қызметті және экономиканың нақты секторын ұйымдастыруға бағытталған инвестицияларды мемлекеттік реттеу үшін ұтымды тәсілді талап етеді. Сонымен қатар, инновациялық даму жүйесіндегі қазіргі заманғы мемлекеттік саясатты талдау үшін Қазақстан Республикасы экономикасындағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу механизмдерінің тиімділігін толық деңгейде бағалау қажет. Осыған байланысты, мақалада бәсекеге қабілеттіліктің әлемдік жүйесінде Қазақстан Республикасындағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу механизмдерін бағалау жүргізілген. Осы мақсатта сараптамалық бағалау жүйесі пайдаланылып, Дүниежүзілік экономикалық форумның (ДЭФ) Жа һандық бәсекеге қабілеттілік индексінің әдістемесі түрінде іске асырылды. Қазақстан Республикасының экономикасы бойынша ДЭФ рейтингіне, елдегі инновациялық қызметті жүзеге асыруды бағалауға зерттеу жүргізілді. Осылайша, зерттеудің мақсаты бәсекеге қабілеттіліктің жаһандық жүйесіндегі Қазақстан Республикасындағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу тетіктерін бағалау болып табылады. Зерттеу әдістемесі – синтез, контент-талдау, аккомодация, монографиялық әдіс, факторлық талдау, зерттеудің экономикалық-статистикалық әдісі. Бәсекеге қабілеттіліктің жаһандық жүйесінде Қазақстан Республикасында инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу тетіктеріне жүргізілген бағалау экономикадағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу тетіктерінің тиімділігін толық шамада бағалауға мүмкіндік берді. Авторлар Дүниежүзілік экономикалық форумның халықаралық рейтингінің 2017-2018 ж.ж., 2013-2014 жылдарға қатысты субиндекстерін зерттей отырып, «инновация» субиндексін қоспағанда, Қазақстанда рейтингтің барлық субиндекстерінің және рейтинг факторларының («Негізгі талаптар» және «Бизнестің күрделілігі») төмендегені байқалады деген қорытындыға келді. Субиндекс макроэкономикалық конъюнктураның күрт нашарлауына байланысты айтарлықтай төмендеді, бұл авторлардың пікірінше, мұнай экспортынан түсетін кірістердің айтарлықтай шығындарына тікелей байланысты. Бұл, өз кезегінде, мемлекеттік бюджет көрсеткіштерінің нашарлауына әсер етті.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 2(78)

Қазақстан Республикасының телекоммуникациялар саласының жағдайын талдау
Аңдатпа:

Мақаланың зерттеу объектісі - Қазақстан Республикасының ақпараттық коммуникациялық қызметтер нарығының телекоммуникация саласы болып табылады. Соңғы жылдары республиканың байланыс және телекоммуникациялар нарығының құрылымы едәуір жақсарғанына қарамастан, олардың дамуының болашағын айқындайтын толыққанды нақты трендін қалыптастыратын саланың әртүрлі сегменттерінің дамуы әртүрлі заңдылықтарға ие. Осыған байланысты, зерттеу мақсаты ретінде Қазақстандағы телекоммуникация саласының жай-күйіне, саланың негізгі ойыншыларын анықтауға, оның сегменттерінің даму тенденциялары мен заңдылықтарына талдау жасалды. Мақалада қойылған мәселені шешудің ғылыми құралы ретінде статистикалық және аналитикалық талдау әдістерінің жиынтығы қолданылды, олардың негізінде талдаудың негізгі нүктелері, мәселелері мен даму тенденциялары негізделді және сипатталды. Қазақстан Республикасының ақпараттық-коммуникациялық қызметтер нарығы мемлекеттің қатысуымен сипатталатынын айта кету керек, оның мәні нарықтық салаларды дамытуда құрылымдық және технологиялық өзгерістерді құрайтын құралдарды пайдалануда да, мемлекеттік нарықтың бәсекеге қабілеттілігін айқындайтын басым бағыттарда оның дамуын қолдау кезінде де көрінеді. Қазақстан Республикасының ақпараттық-коммуникациялық саласын дамытудағы осындай құралдардың бірі – «Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы. Нарықты дамыту технологиялық сектордан жаңа ойыншылардың пайда болуымен қатар жүреді, нәтижесінде қызметтер спектрін кеңейту, олардың сапасы мен баға саясатын жақсарту арқылы тұтынушылар үшін бәсекелестіктің артуы. Бәсекелестік нәтижесінде республиканың телекоммуникациялық қызметтер саласында жетекші операторлардың пулы құрылды, олардың қызметі ұлттық шеңберден тыс шығып жатыр. Сонымен бірге, бұрынғыша саланың инфрақұрылымы өзінің жетілуін керек етеді, цифрлық және серіктік инфрақұрылымның жетілмеуі және деректерді таратудың ұқсас жүйесінің басым болуымен сипатталады. Ұялы телекоммуникациялық қызметтердің әлемдік нарығында жақын арады қарқынды өсу туралы болжамды ескере отырып, бұл операторлардан да, жалпы мемлекеттен де Қазақстанның әлемдік ақпараттық кеңістікке енуінің маңызды факторларының бірі ретінде қолданыстағы телекоммуникациялық инфрақұрылымды жаңғыртуды қажет етеді.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 2(78)

Ірі қара малдың жұқпалы ринотрахеит вирусын полимеразды тізбекті реакция әдісімен анықтау
Аңдатпа:

Мақала ауылшаруашылық жануарларындағы вирустық этиологиялы аурулардың дифференциалды диагностикасының өзекті мәселесіне арналған. Қазіргі уақытта вирустық аурулар кең таралған, ауылшаруашылық жануарларының жұқпалы патологиясында жетекші рөл атқарады және үлкен экономикалық зиян келтіреді. Малға қарсы вакциналардың алдын-алудың үлкен мөлшерін ескере отырып, эпизоотияға қарсы шаралардың тиімділігін арттыру үшін, ірі қара малда жұқпалы ринотрахеит вирусының өріс және вакциналық штамдарын жедел және тиімді анықтау және саралау әдістерін әзірлеу өзекті мәселе болып табылады. Ірі қара малдың жұқпалы ринотрахеит вирусының изоляторынан вакциналық штамды анықтау және саралау үшін полимеразды тізбекті реакцияны қолдану мүмкіндігі қарастырылады. Зерттеу процесінде тест материалында IRT вирусын анықтау үшін ПТР-RFLP талдау әдісі жасалды. ТК-А вакциналық штамдарын эпизоотиялық штаммдардан және ІРТ вирусының изоляторларынан анықтау және саралау үшін ПТР-RFLP талдау әдісі қолданылды. Патогеннің нақты ДНҚ фрагменттерінің санының көбеюіне әкелетін ДНҚ циклдерінің, күйдіру мен синтездердің қайталануына негізделген ПТР принципі агарозды гельде ПТР нәтижелерін ескеруге мүмкіндік береді. Талдау уақыты – шамамен, 30 сағат. Вирустық ДНҚ-ны анықтауға сезімталдығы 1-10 пикограмма (102 TCD) құрайды. Салыстырмалы қарапайымдылық пен реакция жылдамдығы, жоғары сезімталдық, ерекше және репродуктивтілік сияқты сипаттамалардың арқасында ПТР соңғы уақытта биологиялық ғылымның әртүрлі салаларында, соның ішінде ветеринарлық вирусологияда іргелі және қолданбалы зерттеулерде кең таралды. Зерттеу барысында алынған нәтижелер ПТР-RFLP қолдану жоғары сенімділік дәрежесімен IRT вирусының өріс және вакциналық штаммдары мен изоляттарын ажыратуға мүмкіндік беретіндігін көрсетеді. ПТР-RFLP анализін қолдану ІҚМ ІҚМ-нің молекулалық эпизоотологиясындағы зерттеулердің тиімділігі мен ақпараттылығын арттырады, өйткені бұл әр түрлі вирустық штамдардың ДНҚ-ны олардың табиғатына қарамастан анықтауға ғана емес, сонымен қатар олардың арасындағы айырмашылықты, соның ішінде TK-A штамдарын саралауға мүмкіндік береді. эпизоотиялық штаммдар мен вирустың изоляттарына қарсы жойылған вакциналарды жасау үшін.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 2(78)

COVID-19 пандемиясына байланысты Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік сатып алу қатынастарының жаңа форматы
Аңдатпа:

Мақалада автор төтенше жағдай мен карантиндік шаралар жағдайында мемлекеттік сатып алудың құқықтық реттеу проблемаларын қарастырады. Мақсаты - елде төтенше жағдай және карантин режимінің енгізілуіне байланысты Қазақстан Республикасының заңнамасында пайда болған өзгерістерді зерттеу болып табылады. Автор мемлекеттік сатып алуды ұйымдастыру саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейтін қазақстандық заңнаманың жаңа нормаларына құқықтық баға береді және талдау жасайды. Мемлекеттік шекаралардың жабылуы, дағдыланған, жылдар бойы қалыптасқан экономикалық байланыстардың бұзылуы - мемлекеттік органдардың шаруашылық іс-әрекетіндегі ақаулықтарға әкелді. Орын алған барлық кемшіліктерге қарамастан, нарықта барлық қазақстандық өндірушілердің тауарларына сұраныстың артуы жағымды ықпал тигізді. Негіздемелік келісімдерді пайдалана отырып, енгізілген мемлекеттік сатып алудың жаңа тәсілі өз кезегінде қазақстандық тауар өндірушілердің өнімдерін кепілді өткізуді қамтамасыз етуге, сондай-ақ жиі сатып алынатын тауарлардың импортын алмастыруға мүмкіндік берді. Автор осы салада қалыптасқан тәжірибені зерттеу негізінде заңнамадағы ???новеллалардың??? көмегімен мүлдем әлеуметтік жаңа жағдайларда мемлекеттік сатып алу саласын құқықтық регламенттеудің ерекшеліктерін көрсетеді, сондай-ақ, төтенше жағдай және карантиндік шаралар кезінде тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді мемлекеттік сатып алу саласын реттейтін құқықтық нормалардың қолданылу ерекшеліктерін ашады. ҚР Үкіметінің арнайы шаралар қабылдауы мемлекеттегі қаржы-экономикалық қатынастарды «тапсырыс беруші-жеткізуші» жаңа форматына көшіруге мүмкіндік берді. Қазіргі уақытта Үкімет қабылдаған шаралар 2020 жылдың соңына дейін ұзартылды. ҚР Үкіметі тарапынан көрсетілген шаралар төтенше жағдай мен карантиндік шараларды енгізу аясында туындайтын шығындарды барынша қысқарту мақсатында орта және шағын бизнес өкілдері үшін осы саланы реттеудің жеңіл құқықтық режимін енгізуге мүмкіндік берді. Мемлекеттік сатып алу жөніндегі істерді қараудың сот тәжірибесіне талдау жасауды ескере отырып, автор Қазақстанда карантиндік шаралар жағдайында, әдетте, тапсырыс берушілер тарапынан да, жеткізушілер тарапынан да бір типті бұзушылықтар орын алғанын атап көрсетеді.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 3(79)
Тақырып: Құқық

Экономиканы дамыту тиімділігін арттыру контексіндегі жобалық тәсілдің кейбір аспектілері туралы
Аңдатпа:

Мақалада тиімді құралдардың бірі болып табылатын және әртүрлі факторларды шебер ескеруге мүмкіндік беретін жобаларды басқарудың әртүрлі аспектілері қарастырылады, нәтижесінде оңтайлы өзгерістерді жүзеге асыру және кәсіби қызметтің барлық түрлерінде мақсаттарға қол жеткізу сенімділігі артады. Қазақстанда жобаларды басқару 1990-шы жылдардан басталған, алайда осы басқару құралын нақты практикалық қолдану осы жүзжылдықтың басында байқалады. Авторлардың пікірінше, жеке және мемлекеттік секторларда жобалық тәсілді кеңінен енгізу мен пайдаланудың негізгі проблемаларының бірі - осы бағытты дамытуды ақпараттық-әдіснамалық қолдаудың жеткіліксіздігі. Осы зерттеудің мақсаты-қабылданатын экономикалық шешімдердің сапасы мен тиімділігін арттыру контексінде жобалық басқарудың теориялық-әдістемелік аспектілерін жүйелеу. Кез-келген жоба, бір жағынан, инновацияларды құруға және инвестициялық, сондай-ақ бірқатар басқа ресурстарды тиісті инвестициялауға байланысты, екінші жағынан, жоғары белгісіздік пен тәуекел жағдайында жүзеге асырылатын өзгерістер. Зерттеу барысында: салыстырмалы талдау, жүйелік тәсіл, оның негізінде жобаны басқарудың жалпы және нақты белгілері, сондай-ақ дерексіз-логикалық анықталған әдістері қолданылды. Жаһандану жағдайында компаниялардың, ұйымдар мен мемлекеттердің стратегиялық мақсаттарына қол жеткізуге бағытталған міндеттерді шешу, сондай-ақ бизнес-процестерді үздіксіз жетілдіруді қамтамасыз ету, әлеуметтік-экономикалық, ұйымдастырушылық және басқа сипаттағы кез-келген өзгерістерді жүзеге асыру үшін менеджменттің заманауи принциптері командалық тәсілді қажет етеді. Жобалық технологияларға тиімді көшуді қамтамасыз ететін процестер, сондай-ақ жобалардың мақсаттарына қол жеткізу тұрғысынан жобалық тәсілдің маңызды компоненттері анықталды. Жобаларды басқару әсіресе жеке компанияларда кеңінен қолданылатыны көрсетілген, қазіргі уақытта бұл құрал әртүрлі елдердің мемлекеттік құрылымдарын басқару жүйесінде белсенді түрде енгізілуде. Зерттеу нәтижелерінің маңыздылығы жобалық тәсіл туралы білім – бұл кәсіби қызметтің дербес саласы және іске асырылатын жобалардың экономикалық тиімділігін арттыруға бағытталған үнемді басқару жүйесі ретінде сипатталатын жалпыға бірдей танылған ғылыми бағыт болып табылады. Тұтастай алғанда, Қазақстанда жобаларды басқаруды ілгерілету процестерінің айтарлықтай жанданғанына қарамастан, қазақстандық қоғамның тыныс-тіршілігінің барлық салаларына инновациялық даму құралы ретінде жобалық тәсілдеменің қазіргі заманғы технологияларының трансфертін жүзеге асыру маңызды міндет болып табылатынын атап өткен жөн.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 3(79)

Университеттерде студенттік кәсіпкерлік қоғамдастықты дамыту (ИнЕУ мен ОДУ тәжірибесі)
Аңдатпа:

Басты мәселе: Қазіргі жағдайда студенттік кәсіпкерлік қоғамдастықты дамыту, кәсіпкерлік дағдыларды қалыптастыру, стартап-жобалар мен идеяларды қолдау және алға жылжыту болашақ түлектердің бәсекеге қабілеттілігін арттырады және олардың шығармашылық және кәсіпкерлік әлеуетін іске асыруға мүмкіндік береді. Авторлардың пікірі бойынша кәсіпкерлік білім беру саласындағы саясатты жүзеге асыру, кәсіпкерлік экожүйені және кәсіпкерлік ойлауды дамыту тәжірибе алмасуды және студенттермен жұмыс жасаудың жаңа тәсілдері мен әдістерін зерттеуді қажет етеді. Сондықтан мақалада Инновациялық Еуразия университеті мен Олд Доминион университетінің (АҚШ) кәсіпкерлік қоғамдастықты дамытудың негізгі бағыттары талқыланады. Мақсаты: «Кәсіпкерлік» бағыты бойынша оқытуды ұйымдастыру процесін қарастыру және осы бағытта авторлардың пікірлерімен таныстыру. Әдістері: жұмыста теориялық, эксперименттік, әдістемелік, сипаттамалық және аналитикалық зерттеу әдістері қолданылды. Нәтижелер және олардың маңызы: Авторлар «Кәсіпкерлік» бағыты бойынша білім беру траекториясы жаңа формацияны бітірушілердің белсенді өмірлік ұстанымы мен қалыптасуына ықпал етеді, бұл адам әлеуетінің дамуына әсер етеді деген тұжырымға келеді. Университеттердің кәсіпкерлік қоғамдастықты дамытудағы рөлі – студенттердің оқу процесінде, білім сапасын арттыруда және жаңа формалар мен әдістерді дамытуда кәсіптік дағдыларды дамытуға бағытталған білім беру қызметін жүзеге асыру. Кәсіпкерлік қоғамдастықты құру жөніндегі бірлескен жобаларға қатысу жоғары білімнің интернационалдандыру шекараларын кеңейтеді. Сондықтан, осы мақалада авторлар студенттерге кәсіпкерлік білім беру жүйесінің маңызды компоненті ретінде студенттердің кәсіпкерлік қоғамдастығын қалыптастыру бойынша жұмыс тәсілдері мен әдістерін жеткізуге тырысады.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 3(79)

Теміржол көлігінде қолданылатын стандарттардың тиімділігін зерттеу
Аңдатпа:

Мақалада теміржол көлігінде енгізіліп жатқан стандарттардың тиімділігін зерттеу нәтижелері сипатталған. Тиімділікпен стандарттаудың жалпы көрінісі талданды. Қазақстан Республикасында стандарттауды қолданудың қандай құжаты реттелетіндігі зерттелді. Әрі қарай «Теміржол саласының халықаралық стандарты» IRIS халықаралық теміржол стандарты негізге алынды, ол өз кезегінде ISO 9001 халықаралық стандартына негізделген. Стандарттардың тиімділігі әдістері мен түрлері зерттеліп, сонымен қатар IRIS теміржол көлігі саласында қолданылатын халықаралық стандартқа талдау жүргізілді. Осы стандарттың мақсаты – жеткізу ақауларының алдын алуға және азайтуға баса назар аудара отырып, үнемі жетілдіруге мүмкіндік беретін бизнесті басқару жүйесін құру. Стандарттаудың тиімділігі бірнеше себептер бойынша, мысалы, оның өнімдері белгілі бір стандартқа сәйкестігіне сертификатталмағандықтан, компания үшін үлкен шығындарға айналатынын көрсететін мысалдар дәлелдейтіндігін атап өту маңызды; экспорттаушы елде стандарттардың талаптарына сәйкес өндірілмеген өнімдерді қайта өңдеуге компанияның қосымша шығындарына байланысты. Теміржол саласындағы стандарттау жұмыстарының тиімділігін талдауды стандарты қолдану нәтижесінде алынған эффектілердің салыстырмалы тұрғысынан көрсетуге болады: мысалы, қауіпсіздік деңгейінің жоғарылауында немесе экономикалық өсуде. Нақты эффектіні анықтауға негіз болып осы кәсіпорында стандарт енгізілгенге дейін болған нақты өндіріс деңгейі табылады. Теміржол көлігі саласында стандарттауды дамыту мәселелерін шешудің тиімділігін арттыру мақсатында қолдануға болатын шараларз ерттелді. Техникалық реттеу элементтерінің бірі ретінде мұндай стандарттау экономикалық өсуге патенттер мен лицензияларды енгізуден бастап тиісті көрсеткіштерден жоғары үлес қосуы мүмкін.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 3(79)

Сүтті бағыттағы сиырлардың бедеулігін алдын алу сызбасының экономикалық тиімділігі
Аңдатпа:

Негізгі проблема: Жұмыс гинекологиялық патология кезінде жануарларды алдын алудың этиопатогенетикалық принциптерін анықтау және теориялық негіздеме беруге арналған. Сонымен қатар, олардың денсаулығын сақтауға бағытталған алдын алу іс-шараларын жетілдіру, қазіргі мал шаруашылығы жағдайында жануарларды өсіп-өну қабілетін арттыру және сиырлардың жоғары өнімділігін қамтамасыз ету болып табылады. Осыған орай, кешенді және гомеопатиялық емдеуді қолдана отырып, сиырлардың ұрықтандырылуын арттыру тәсілдерін әзірлеу жұмыстын басты міндеті болып табылады. Мақсат: Ғылыми-зерттеу жұмысы 2016 жылдан бастап 2019 жылға дейін Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің ветеринариялық медицина кафедрасында, Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің «Агротехнопарк» зертханасында, Львов атындағы ветеринарлық медицина және биотехнология ұлттық университетінде және Шығыс Қазақстан облысы Шемонаиха ауданының «Камышинское» шаруа қожалығында орындалды. Әдіс-тәсілдер: Сиырлардың ұрықтануын арттыру үшін жануарлардың 3 тобы алынды: І-ші топтағы жануарлар ынталандыруға ұшырамайды; ІІ-ші топтағы жануарлар ұрықтандыруға 1-3 сағат қалғанда 3 мл сурфагон (15 мкг), 15 мл катозал, 15 мл габивит-Se, ұрықтандыруға 10-15 минут қалғанда 10 мл утеротон, ұрықтандырудан 8 күннен кейін прогестерон 2,5% 2 мл, катозал 15 мл, габивит-Se 15 мл егілді; ІІІ-ші топтағы сиырларға ұрықтандыруға 30-60 минут қалғанда 5 мл овариовит егілді, ұрықтандырғаннан кейін 25-30-күні овариовит және 5 мл-ден лиарсин инъекциялары егілді. Нәтижесінде кешенді және гомеопатиялық препараттар негізіндегі алдын алу сызбалары төмен шығындарды көрсетті. Нәтижелер және олардың маңызы: Алғаш рет Шығыс Қазақстан облысында сауын сиыр шаруашылығында гинекологиялық патологияға және сиырлардың бедеулігіне әкелетін басты этиологиялық факторлар туралы жаңа ғылыми деректер алынды. Осы өңірдің сүт шаруашылығы жағдайында сиырлардың бедеулігін алдын алуға бағытталған іс-шараларды жақсарту және ұрықтануының жоғарылауын ынталандыру бойынша жұмыстар жүргізілді. Гормоналды, гомеопатиялық және басқа да препараттарды пайдалана отырып, ұрықтануын жоғарылауын ынталандырудың жаңа сызбалары сыналды. Нәтижесінде сиырлардың төлдеу қабілеттілігінің жоғарылауы анықталып, ынталандыру сызбалары өндіріске енгізілді. Бірінші рет "Камышинское" шаруа қожалығында сиырлар бедеулігінен келетін шығынға экономикалық баға берілді.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 3(79)

Қазақстанда жеке бас бостандығын қылмыстық-құқықтық қорғау: қол сұғушылықты криминализациялаудың негіздері мен принциптері
Аңдатпа:

Бұл мақалада автор адам мен азаматтың жеке бостандығына қарсы шабуылдарды криминализациялаудың негіздері мен принциптерін зерттейді. Осы зерттеудің мақсаты – жеке бас бостандығына қол сұғатын әрекеттер криминализациясының негізділігін құқықтық талдау болып табылады. Қоғамда орын алатын әлеуметтік қауіпті әрекеттерді криминализациялау қылмысқа әсер ету құралдары арасында жетекші рөл атқаратындығы баса айтылады. Қылмыстық заңнаманы дамыту тәжірибесінде бұрын қылмыстық ретінде жазылмаған әрекеттер кейіннен заңнамалық деңгейде қылмыс деп танылған көптеген мысалдар бар. Зерттеудің әдіснамалық негізін дәстүрлі жалпы ғылыми және арнайы құқықтық әдістер құрайды: жүйелік-құрылымдық, тарихи-құқықтық және салыстырмалы-құқықтық. Зерттеуші жеке бас бостандығына қарсы қылмыстарды криминализациялау қажеттілігі, ең алдымен, келесі негіздердің болуымен байланысты екенін айтады: қоғамдық қауіптіліктің жоғары деңгейі; осы әрекеттердің теріс динамикасы; қылмыстық жауапкершілікті қолданбай жоюға болмайтын осы қылмыстарды жасау жағдайларының болуы; конституциялық құқықтар мен заңнамалық актілерді қорғаудың қылмыстық-құқықтық кепілдігінің қажеттілігі; қаралып отырған әрекеттерге қарсы іс-қимыл бойынша мемлекеттің халықаралық-құқықтық міндеттемелерінің болуы. Мақала соңында, Қазақстан Республикасында заң шығарушыны жеке басының бостандығына қол сұғушылықты криминализациялауға итермелейтін объективті негіздер шын мәнінде болған және орын алған деген негізделген қорытынды жасалады. Автор жеке бас бостандығына қарсы іс-әрекеттерді криминализациялау қағидаттарына: заңды-криминологиялық (қылмыстық-құқықтық шаралар арқылы әлеуметтік қауіпті әрекеттерге әсер ету мүмкіндігі; қудалаудың процедуралық орындылығы; санкцияның пропорционалдылығы және қуғын-сүргінді үнемдеу принципі); әлеуметтік-экономикалық (қылмыспен келтірілген материалдық және моральдық зиянның маңызды сипаты; оң салдардың негативтерден артықшылығы; қылмыстық-құқықтық тыйым салуды жүзеге асыру үшін материалдық ресурстардың болуы; әлеуметтік-психологиялық (қоғамдық құқықтық сана мен психологияның жеткілікті деңгейі); тарихи дәстүрлерді жатқызады. Мақалада автор қазақстандық заң шығарушының жеке бас бостандығына қарсы іс-әрекеттерді криминализациялау үшін шын мәнінде барлық негіз бар деген қорытынды жасайды. Сонымен бірге, жеке бас бостандығына қол сұғатын іс-әрекеттердің қылмыстық құқық нормаларымен салыстырмалы түрде реттелгеніне қарамастан, олар үшін қылмыстық жауапкершілікті құқықтық реттеу әлі де жетілдіруді талап етеді.

Автор: М.С. Акишев
Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 3(79)
Тақырып: Құқық

Студент жастарды ұлттық құндылықтар жүйесіне тарту мәселесі
Аңдатпа:

лттық құндылықтарды сақтау және көбейту – "Рухани жаңғыру" бағдарламасын іске асыру бойынша жұмыстың негізгі мақсаты. "Рухани жаңғыру" бағдарламасы – қазіргі Қазақстанның тарихи Вестник Инновационного Евразийского университета. 2020. №4 ISSN 1729-536X 35 дамуындағы жаңа кезең. Әрбір тұлғаның қоғамдық санасын жаңғырту – кәсіби қызметте табысқа жету және өзінің бәсекеге қабілеттілігін бекіту мақсатында жастардың өзіне деген көзқарасын қайта қарауды көздейді. Бұл ретте ғасырлар бойы жинақталған барлық оңтайлы тәжірибені,әсіресе, халық пен елдің ерекшеліктерін сақтау маңызды және бұл процесте білім беру жүйе құраушы рөл атқарады. Бүгінгі таңда Қазақстан мен Ресейде құндылықтарды студенттік ортаға жылжыту, жастарда Отанның бүгіні мен өткеніне қатыстылық, оның болашағы үшін жауапкершілік сезімін дамыту мәселесі өзекті, бірақ бұл процесті жүзеге асырудағы білім беру кеңістігінің әлеуеті әлі де толық ашылмаған. Осы мемлекеттердің өзгерген білім беру кеңістігі жағдайында студент жастарды ұлттық құндылықтар жүйесіне тарту, жастар ортасында құндылықтарды ілгерілетудегі және оның бәсекеге қабілеттілігін нығайтудағы білім беру ортасының әлеуетін ашу мәселелерінде отандық және шетелдік тәжірибелерді зерделеу, талдау және қорыту болып табылады. Талдау, жалпылау, салыстыру сияқты әдістер қолданылады, олар білім беру кеңістігінде мәселенің тереңдігі мен өзектілігін ашуға мүмкіндік берді. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: студент жастарды ұлттық құндылықтар жүйесіне тарту мәселелеріндегі отандық және шетелдік тәжірибе зерделенді және жинақталды. Білім беру ресурстары жастардың құндылықтарын қалыптастырудың, сананы жаңғырту жағдайында әрбір азаматтың өзін-өзі анықтауының кепілі ретінде қарастырылды.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Адамды ұрлау туралы істер бойынша сотқа дейінгі тергеп-тексерудің басталуы: мәні мен сипаттамасы
Аңдатпа:

Осы мақалада автор адам ұрлауды тергеу кезінде тергеудің сотқа дейінгі кезеңінің ерекшеліктерін қарастырады. Тергеп-тексерудің бастапқы кезеңі: сотқа дейінгі тергеп-тексеруді бастаудан, кезек күттірмейтін тергеу және процестік әрекеттерді жүргізуден және адамды күдікті ретінде тартудан тұрады. Қылмысты тергеудің бастапқы кезеңі, оның ішінде адам ұрлау, қылмыстық жазаланатын әрекеттерді одан әрі сапалы және жазалайтынтергеу жүргізу үшін өте маңызды. Осы мақаланың мақсаты-адам ұрлауды сотқа дейінгі тергеп-тексеруді басталудың мәні мен ерекшеліктерін зерттеу болып табылады. Зерттеу барысында автор ғылыми зерттеудің диалектикалық, жүйелік, сапалық және сандық талдау әдісі, әдеби көздерді жалпылау және зерттеу, салыстырмалы-құқықтық, тарихи-құқықтық, жүйелік-құрылымдық және формальды-логикалық әдістерді, сонымен қатар Жүйелік талдау әдісі сияқты әдістерін қолданды. Қылмыс белгілерін анықтау бойынша іс-шаралар сотқа дейінгі тергеп-тексеруді бастау призмасы арқылы міндетті түрде қаралуы тиіс. Қазіргі уақытта сотқа дейінгі тергеудің басталуы криминалистика тұрғысынан адам ұрлауды тергеудің бастапқы кезеңіндегі ұйымдастырушылық қызметтің ерекше түріне Вестник Инновационного Евразийского университета. 2020. №4 ISSN 1729-536X 55 жатады. Адам ұрлауды ашу және тергеу айтарлықтай күрделілікпен ерекшеленеді, бұл құқық қорғау органдарының қызметкерлерінен қатаң конспирацияны талап етеді. Қылмыстық іс жүргізу заңында көзделген сотқа дейінгі тергеп-тексерудің басталуына себеп болған кезде тергеуші немесе анықтау органының қызметкері онда адамды ұрлау белгілерін көрсететін жеткілікті деректердің болуын анықтауға міндетті. Ол үшін өтініштің мазмұнын мұқият зерделеп, қолда бар нақты деректерді салыстыру қажет. Сотқа дейінгі тергеп-тексерудің басталуы сотқа дейінгі тергеп-тексеру органдары қызметінің өзі соңы болмауға тиіс. Сонымен қатар, олардың барлық алынған фактілер, Ақпарат және жедел материалдар бойынша қорлайтын және бастамашыл жұмысы өте маңызды, өйткені бұл құқық қорғау жүйесінің жеке адамның бостандығына ықтимал заңсыз қол сұғушылықтың алдын алу және жолын кесу, оның ішінде дайындық немесе басталу сатысында тұрған қылмыстық әрекеттердің жолын кесу бағытындағы белсенді ұстанымының көрінісі.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:
Тақырып: Құқық

Жастар кәсіпкерлігі секторындағы юнит-экономика: принциптері, іске асыру әдістері
Аңдатпа:

Қазақстан Республикасы жас ұрпаққа ресурстық орталықтарды, технологиялық парктердің қуатын, агротехникалық құралдарды, өнеркәсіптік технологиялар мен ғылыми-білім беру кешендерін пайдалануға бере отырып, экономиканың барлық салаларында инновациялық жобаларды іске асыру алаңы болып табылады. Мұндағы іс-әрекеттер және негізгі мақсат - ғылыми зерттеулерді жандандыру, ұлттық экономиканың өнеркәсіптік секторларының технологиялық әлеуетін арттыру, ғылыми-зерттеу мен тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар саласындағы инновациялық қызметті дамытуды ынталандыру көзделеді. Кәсіпкерлік мәдениетті дамыту мәселелері идеяларды қалыптастыру мен ілгерілетудің мотивациялық принциптерінің үйлесімін, болашақ экономиканың флагманы ретінде жастар кәсіпкерлігін жандандыруды және әлемдегі кәсіпкерліктің дамуын ғана емес, сонымен бірге қоғамдағы барлық әлеуметтік-экономикалық процестерді тежейтін күрделі эпидемиологиялық жағдайды біріктіретін негізгі мәселе болып табылады. Мақсаты – жастар кәсіпкерлігінің проблемаларын анықтау және юнит-экономиканы қоса алғанда, іске асырудың қағидаттары мен әдістеріне сәйкес оларды шешу жолдарын іздестіру болып табылады. Зерттеу саласы тауар/қызмет бірлігін немесе бір клиент/тапсырыс берушіні өндірудің әсерін ескере отырып, бизнес-модельдердің табыстылығын анықтау үшін халықаралық тәжірибеде сәтті қолданылатын экономикалық модельдеу әдістеріне бағытталған. Бұл тәсілді жүзеге асыру нәтижелерді визуализациялау үшін талдау, салыстыру, графикалық әдіс сияқты дәстүрлі ғылыми зерттеу әдістерін; сандық әдіс және параметрлік әдіс, бірлік экономикасы модельдерінің тиімділігін бағалау процедурасын рәсімдеуге мүмкіндік беретін бағалау құралы ретінде қолдануға ықпал етеді. Бизнес-модельдерді жастар кәсіпкерлігіне қатысты қарастыру кезінде жоғары мектепте кәсіпкерлік блоктың пәндерін оқитын студенттердің дағдылары мен құзыреттеріне назар аударылады. Юнит-экономиканың ұсынылған әдістері бизнес-жоспарлардың құрамдас бөлігі ретінде стартаптарды әзірлеу мен жылжытуда белсенді қолданылады. Жастар бизнесі жаңа жұмыс орындарын ашу және жұмыссыздық деңгейін қысқарту, білікті кадрлар даярлау сияқты әлеуметтік-экономикалық проблемаларды шешуде шешуші рөл атқара бастады деген қорытынды жасалды. Ұсынылған шаралар кешені қосымша мүмкіндіктер береді және жастар кәсіпкерлігінің әсерін күшейтеді, бұл оның әлеуетін ашуға негіз болады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Компанияның кадрлық резервін қалыптастырудағы көшбасшылық әлеуеттің рөлі
Аңдатпа:

Қазіргі заманғы жағдайларда көптеген компаниялар таланттар қорын басқарудағы осындай проблемалық аспектіні атап өтеді - бұл қызметкерлер арасында көшбасшылық әлеуетті қалыптастыру, бұл - стратегиялық мақсаттарға қол жеткізуге және тұтастай алғанда кәсіпорынның тиімділігіне әсер етеді. Қазіргі экономикалық жағдайларда компанияның даму стратегиясын жүзеге асыруда көшбасшының рөлі өте маңызды. Көшбасшы көшбасшы болған кезде оны жеке қасиеттер, құндылықтар, жекетиімділік, шығармашылық ойлау, кәсіби шеберлік сияқты критерийлер бойынша бағалайды. Бұл негізгі құзыреттіліктер ішкі дамуды қажет етеді. Егер компания өз көшбасшыларын өсіруге бел буса, онда ол кадрлар резервін, болашақ көшбасшылардың белсенді құрамын қалыптастыру саясатын нақты құруы керек. Бұл- жетекші компаниялардың қызметіндегі басты аспект. Мықты корпоративті мәдениетті қалыптастыру және тиімді командалық жұмысты қалыптастыру үшін көшбасшылық әлеуеттің рөлін анықтау. Көшбасшылардың белсенді құрамын қалыптастыру - мықты көшбасшының болуымен, сондай-ақ компания басшылығының қалыптасқан дәстүрлерді сақтауымен, сонымен қатар клиенттерге, қызметкерлерге және басқа да кәсіпкерлерге үнемі қамқорлық танытуымен байланысты. Корпоративті мәдениет даму стратегиясына сәйкес келуі керек, ал стратегияны іске асырудың сәттілігі менеджердің қаншалықты тиімді болатынына, стратегияны іске асыруға жетекшілік ететініне оның көшбасшылық қасиеттері қандай болатынына байланысты. Көшбасшының рөлі, оның кадрлық резервті қалыптастыруға белсенді қатысуы қаншалықты жоғары және маңызды екендігін көрсету маңызды. Жұмыста аналогия әдісі және жеке, мінез-құлықтық, үрдістік және жағдаяттық сияқты басқару тәсілдері қолданылды. Мықты таланттар қорын құру бойынша жұмысты түсіну және қолдау бизнестің нарықтағы тұрақтылығына, өндіріс пен басқару нәтижелерін жақсартуға және өздерін ұзақ мерзімді болашақта көруге көмектеседі.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Заманауи технологиялар – интерьер дизайнындағы инновациялық мәселелерді шешу тәсілі ретінде
Аңдатпа:

Мақалада қазіргі заманғы жарықтандыру технологиялары мен энергия үнемдеу факторларын талдауға негізделген шығармашылық дизайн идеяларын жүзеге асыруға ықпал ететін заманауи технологиялар қарастырылады. Бұл мақалада заманауи дизайнның мақсаты - адамның қоршаған ортасын жаңарту арқылы жаңа кеңістік пен құндылықтар құру ретінде анықталады деген болжам бар. Бұл гипотезаны растау үшін жарықтандыру технологиясы мен электрониканы, тұжырымдамалық және көркем жобалау мәселелерін шешуде қолдану негіздемесі болуы керек. Ғылыми зерттеулер кафе интерьерін жобалау мысалында дизайнерлік шешімдерді қабылдау әдістемесіне және шығармашылық қиял мен дизайнердің жаңа тұжырымдамалық шешімдерін іске асырудың жаңа жолдарын ашуға негізделген. Автор интеллектуалды кеңістік, процесс ретінде интерьер, интеграцияланған жарық жүйелері, ішкі кеңістікті ақпараттандыру, безендірудің жаңа әдістері, т.б. терминдерді қарастырады және дәлелдейді. Функционалды міндеттер тұрғысынан жобалау жағдайларын талдау мысалдары келтірілген, жобалық шешімдер қабылдау кезіндегі талаптардың жіктелуі негізделген. Интерьердегі жарықтандыру технологиялары интерьерді қалыптаудың эстетикалық және технологиялық принциптерін біріктіретін барлық міндеттерді шешетін құрал ретінде қарастырылады. Қазіргі заманғы технологиялар дизайнердің құралы ретінде қарастырылады, оны дизайнның ғылыми жетістіктер мен инновациялық технологиялардың тұтынушы ортасына өткізгіш ретіндегі рөлін түсіну үшін қолдану керек.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Шет тілін оқытуда лингвоелтанымдық реалийлерді қолдану мәселесіне
Аңдатпа:

Мақалада ұлттық дүниетаныммен, әлеуметтік-мәдени жолмен анықталған елтанымдық сипаттамаларды зерттеумен ажырамас байланыста шет тілін оқыту үдерісінде қолданылатын лингвоелтанымдық тәсілді өзектендіру мәселесі қарастырылады. Қазіргі әдістемелік зерттеулер шет тілін оқытуда лингвоелтанымдық тәсілге негізделген. Сонымен қатар елтану компоненті бар лексика, зерттелетін тілдің, оның тарихының, әдебиеті, ғылымы, өнерінің, сондай-ақ салт-дәстүрлері мен әдет- ғұрыптарының ел өмірінің әртүрлі аспектілеріне әсер ететін елтану мәліметтері ерекшеленеді. Лингвоелтанымдық аспект тақырып мазмұнын байытуға ықпал етеді, сондықтан авторлар басқа мәдениетке және оның тұтынушыларына нақты қол жеткізу тәсілдерін қолдана отырып, шет тілін оқытуда сапалы нәтижелерге қол жеткізуге болатынына баса назар аударады. Шет тілін оқыту үдерісі үшін жоғары деңгейдегі елдік және коммуникативтік құндылыққа ие тілдік материалды талдау. Шет тілін оқытудың негізгі мақсаты – оқушының жеке тұлғасын дамытатын тіл елінің мәдениетін оқытумен тығыз байланысты, бұл ұлттық мәдениеттің мазмұнына кіретін мәдениетаралық қарым-қатынасқа қатысуға және оны өз бетінше жетілдіруге, оқу үдерісінде елдің болмысы, әдет-ғұрпы, салт-дәстүрлері туралы материалды қолдануға, сөйлеу актілеріндегі коммуникативті мінез-құлық, вербалды және вербалды емес мінез-құлық дағдыларын қалыптастырады. Зерттеу барысында сипаттама әдісі, жүйелеу, талдау жасаудың әдіс-тәсілдері қолданылды. Оқушылардың лингвоелтанымдық құзыреттілігі, оны қалыптастырудың тиімділігі тілді меңгеру деңгейіне байланысты. Оқу үдерісінде лингвоелтанымдық реалияларды енгізу оқытуды жандандырудың маңызды элементі болып табылады, өйткені шет тілін оқи отырып, оқушы осы тілдің тілдік кодының негізінде жатқан елдің дүниетанымымен танысады. Мақала авторлары лингвоелтанымдық материалдар оқушыларғаоқытылатын тіл елі мәдениетінің құндылықтарын түсінуге, шет тілін үйренуде мәдениетаралық құзыреттіліктерді дамытуға көмектеседі деп қорытады. Оқытылатын лексиканың ұлттық-мәдени семантикасына және лингвоелтанымдық мәтіндерді қолдануға назар аударуды көздейтін шет тілін оқытудың елтанымдық бағытталған әдістемесін қалыптастыру тілді халықтың мәдениетімен тығыз байланыста меңгеруді қамтамасыз етеді, оған елдің тарихы, әдебиеті, сәулеті, өмірі, өмір салты және дәстүрлері туралы әртүрлі танымдық ақпарат кіреді.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Қазақстан Республикасының Мемлекеттік-құқықтық институт ретіндегі экономикалық мүдделері: іске асыру ұғымы және проблемалары
Аңдатпа:

Адамзат тарихында ұлттық мүдде туралы мәселенің шешім таппауына байланысты мысалдар аз емес. «Ұлттық мүдде» санаты әлемнің барлық мемлекеттерінің қазіргі заманғы саяси және ғылыми салаларға мықтап енді. Дамуының дәрежесі мен сипатына қарамастан кез келген елдің белгілі бір баса назар аударатын ұлттық мүдделері бар. Олардың қатарына экономикалық мүдде кіретіні даусыз. Мемлекеттік-ұлттық мақсаттары нақты айқындалмаған халықтың болашағы жоспарсыз, шашыраңқы болуы мүмкін. Сол себепті, оған жат әлеуметтік-саяси құрылым күштеп таңылуы мүмкін. Тарихи тәжірибе көрсетіп отырғандай, нақты проблемаларды боямалау, мүмкін боларлық қателердің алдын алу, мемлекет ішінде қауіпсіздікті нығайту жөніндегі қажетті шараларды қолдану мен өткізуге кері әсерін тигізуі мүмкін. Осы мақаланы толық мәнді және жан-жақты ету үшін біз аса маңызды категория ретінде адамдардың оларды қоршаған әлемге белсенді қатынасын көрсететін «концепт» ұғымына соқпай өте алмаймыз. Зерттеудің мақсаты – Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік-құқықтық институт ретінде экономикалық қауіпсіздік ұғымын талдау болып табылады. Мақалада келесі әдістер қолданылды: қажеттілік салыстырмалы-құқықтық, жүйелік- құрылымдық, сонымен қатар жүйелік талдау әдісі. Қажеттілік, тұлғаның мүдделері әлеуметтік мемлекеттің мәнін зерттеуде - басты буындардың бірі болып табылады. Өйткені, құқықтық мемлекет өз нормаларында тұлғаның өмірдегі әлеуметтік мүдделерін сол қалпында білдіруі тиіс. Осы категориялар әлеуметтік әрекеттердің тікелей себептерін ашуы үшін жасалған, соның нәтижесінде қоғамдық өмірдің түрлі саласында өзгерістер мен толықтырулар болып тұрады. Әрбір елде мүдденің алатын орны ерекше. Мүдделер әртүрлі болып келеді. Әлеуметтік топ та, ұжым да, тұлға да өз қылықтарының, әрекеттерін өз мүдделерімен ұштастырады. Адам оны қоршаған ортаға қажетті мүдделерді анықтайтын өз мақсаты арқылы бірлесе іс-қимыл жасайды. Сондықтан әдеттегі сана деңгейінде адамдардың жеке іс қимылы мен қылықтарында, сондай- ақ жаппай тарихи оқиғалар мен құбылыстарда мүдденің үлкен мағынасы айқындалады. Осы мәселені егжей-тегжейлі қарастырып, оның негізгі принциптерін талдай отырып, біз экономикалық қызығушылық ұғымын анықтаймыз. Қазақстанның экономикалық қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында өзіндік ғылыми-техникалық дамуға, адами және табиғи ресурстарға сүйену, яғни отандық өндірушілердің пайдасына басқару туралы шешім қабылдау және экономиканың басым салаларына күрделі салымдарды қамтамасыз ету қажет.

Автор: Ж.Б. Аманбай
Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:
Тақырып: Құқық

Коронавирустық пандемия әсерінің призмасы арқылы аймақтың экономикалық дамуының негізгі бағыттары
Аңдатпа:

Covid-19 коронавирусының пандемиясы жаңа экономикалық шындықтың басталуына әкелді, оған экономиканың әр субъектісі масштабына қарамастан бейімделуі керек: аймақ, ел немесе бүкіл әлем. Мақалада пандемия жағдайындағы аймақтық экономикалық механизм өзін-өзі дамытудың нарықтық тетігі мен аймақтық деңгейдегі биліктің басқару әсерінің өзара әрекеттесуі тұрғысынан қарастырылады. Пандемия және онымен байланысты шектеулер нәтижесінде өңірлердегі экономикалық жағдайдың тұрақсыздануы өңірлік саясаттың негізгі бағыттарын қайта қарау мәселесін қояды. Қойылған мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізу үшін эмпирикалық және теориялық зерттеудің жалпы әдістері қолданылды: талдау, синтез, индукция, шегеру, жалпылау, сипаттау. Павлодар облысының экономикасында негізгі рөлді үш сала атқарады: өнеркәсіп, сауда және көлік. Өнеркәсіптік өндіріс көлемі бойынша оң динамиканың қаншалықты сақталатынына және қызмет көрсету саласындағы кәсіпорындарға қолдау көрсетілетініне аймақтың дамуы байланысты болады, оның негізгі көрсеткіштері осы мақалада пандемия жағдайындағы оқиғалар призмасы арқылы қарастырылады. Пандемияға жауап ретінде қабылданған денсаулық сақтау саласындағы қажетті шаралар ұтқырлықтың төмендеуіне әкелді және жоғары экономикалық шығындармен бірге жүреді. Карантиндік шаралар бизнеске, әсіресе микробизнеске тікелей әсер етті. Аталған секторды қолдау үшін салықтық ынталандырулар ұсынылды, Кредиттеу кеңейтілді және бизнесті жүргізу жағдайларын одан әрі жеңілдету бойынша шаралар қабылданды. Мақалада пандемия жағдайында және экономикалық механизмді өзгерту үшін шектеу шараларын енгізуді, сыртқы басқару әсерінің экономикаға әсерін күшейтуді талап ететін мәселелердің шағын тізімі ғана көрсетілген. Бұл ретте мемлекет тұтастай және жекелеген өңірлер үшін олардың әлеуетін және экономикада нақты қалыптасқан жағдайды ескере отырып, адамдар денсаулығының қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша енгізілген тыйымдар мен шектеулер мен экономиканы функционалдық режимде, жұмыскерлердің жұмысы мен кірістерін сақтау арасындағы оңтайлы арақатынасты табу қажет. Тыйым салу және рұқсат беру шаралары арасындағы тепе-теңдікті табу мәселесі одан әрі талдауды қажет етеді. Бұл ретте мемлекет ұзақ мерзімді перспективаға бағдарланған жоспарлы сипаттағы құралдарды әзірлеуге және қолдануға мұқтаж.

Автор: З.А. Арынова
Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Қазақстанның экономикалық жағдайларында өңірлердің бәсекеге қабілеттілігін бағалау
Аңдатпа:

Аймақтардың бәсекеге қабілеттілігін бағалау, аймақтардың бәсекелестік артықшылықтарын іздеу мәселелері, әсіресе адам ресурстарының сапасын арттыру есебінен жеткілікті зерттелмеген күйінде қалып отыр. Осыған байланысты мақалада Қазақстан Республикасының экономикасы жағдайында аймақтық бәсекеге қабілеттілікті бағалаудың қолда бар үлгілері берілген. Бұдан басқа, мақала авторлары аймақтық саясат тұжырымдамасында бастау алатын Қазақстан Республикасы аймақтарының негізгі әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштерін талдауға сәйкес аймақтардың топтастырылуын жүзеге асырған. Авторлар Қазақстан Республикасының салыстырмалы аспектіде аймақтың бәсекеге қабілеттілік деңгейін анықтау мақсатында Қазақстан аймақтарының бәсекеге қабілеттілік индексінің негізгі көрсеткіштерін есептеп берген. Зерттеу мақсаты – қазіргі жағдайдағы Қазақстан аймақтарының бәсекеге қабілеттілігін салыстырмалы талдау және бағалау. Мақалада Қазақстан Республикасының Ұлттық Кәсіпкерлер палатасы жанынан әрекет ететін инвестициялардың өтімділігін зерттеу жөніндегі Агенттік (Қазақстан өңірлерінің бәсекеге қабілеттілік рейтингі) әзірлеген индекстердің негізінде Қазақстан өңірлерінің бәсекеге қабілеттілігін бағалаудың рейтингтік үлгісі қолданылды. Зерттеудің құндылығы – өңірлік саясат тұжырымдамасынан бастау алатын Қазақстан Республикасы өңірлерінің негізгі әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштерін талдауға сәйкес өңірлерді жіктеу жүзеге асырылды. Авторлар өңірлердің ерекшелігін айқындау және өңірлердің стратегиясын әзірлеу бағыттарын анықтау мақсатында Қазақстан Республикасының Ұлттық Кәсіпкерлер палатасының мәліметтері бойынша Қазақстан өңірлерінің бәсекеге қабілеттілік индексінің негізгі көрсеткіштері есептелген. Зерттеу нәтижелері бойынша Қазақстан өңірлерінің күшті және әлсіз жақтарын анықтауға мүмкіндік берген талдау жүргізілді. Аймақтың бәсекеге қабілеттілігінің жоғары деңгейіне адам ресурстарын дамытпай және оларды ұтымды пайдаланбай қол жеткізу мүмкін емес екендігі атап өтілді. Тұтастай алғанда, өңірлік саясаттың бағыттары дамудың таңдалған сценарийімен айқындалады. Авторлар ұсынатын өңірлік бәсекеге қабілеттілікті бағалау әдіснамасына көзқарас бірқатар артықшылықтарға ие-өңірлердің ерекшелігін көрсетеді, жақын арадағы бәсекелестерді көруге және өңірдің даму стратегиясының бағыттарын анықтауға мүмкіндік береді.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Шығындарды басқару элементі ретінде өнеркәсіптік кәсіпорын өнімінің өзіндік құнын есептеу кезіндегі есептік ақпарат
Аңдатпа:

Өнімнің нақты өзіндік құнын есептеу деректері өнеркәсіптік кәсіпорындардағы өндірісті басқаруда, кәсіпорын қабылдаған нормативтік өзіндік құнның сақталуын бақылау, еңбек пен материалдық ресурстардың шығындарын оңтайландыру жолдарын анықтау үшін кеңінен қолданылады. Нарықтық экономика жағдайындағы өнеркәсіптік кәсіпорынның қызметі шығындар деңгейіне байланысты: кірістілік пен табыстылық мөлшері, қызметінің экономикалық тиімділігі. Шығындарды есепке алу және өнімнің өзіндік құнын есептеу әдісін таңдау технология мен өндірісті ұйымдастыру ерекшеліктеріне, сондай-ақ кәсіпорынды басқару тиімділігінің талаптарына байланысты. Өнімнің өзіндік құнын есептеу кезінде бухгалтерлік ақпараттың қалыптасуын зерттеу, шығындар деңгейін алынған кірістермен салыстыру өндірістің экономикалық тиімділігін анықтауға мүмкіндік береді. Осы зерттеудің мақсаты – шығындарды төмендету бойынша шешім қабылдау үшін өнімнің өзіндік құнын есептеу кезінде есептік ақпаратты қалыптастыру проблемаларын анықтау болып табылады. Зерттеу мақсатын жүзеге асыру нәтижелерді визуализациялау үшін салыстырмалы талдау, синтез, графикалық әдіс әдістерін қолдануға ықпал етеді. Шығындарды есептеу кезінде нарық жағдайында шығындарды егжей-тегжейлі есепке алу және өнімнің өзіндік құнын есептеу қажеттілігі туындайтынына назар аударылады. Егер нарық жағдайында өнімнің бағасы сұраныс ретінде қалыптасатынын және сыртқы факторлар сұранысқа әсер ететінін ескерсек, онда әсер тек өзіндік құнға негізделген шығындарға ғана әсер етуі мүмкін. Тиімді басқару шешімдерін қабылдау үшін база бухгалтерлік ақпараттың қаншалықты сенімді және қаншалықты қалыптасқанына байланысты болады. Шығындар өнеркәсіптік кәсіпорындардың пайдасын негізгі шектеуші болып табылады, өйткені кез-келген кәсіпорын қызметінің негізгі стратегиялық мақсаты кірісті ұлғайту тетігі болып табылады. Осы мақсатты іске асыру мүмкіндіктері мынадай ішкі факторлармен шектеледі: шығындарды топтастырудың еңбек сыйымдылығы, технологиялық процестер, өнім сапасына әсері. Бастапқы құжаттардың, құжат айналымының деректеріне және шығындарды топтастыру тәртібіне негізделген ақпараттық жүйені жетілдіру қажет. Ұсынылып отырған шаралар басқарудың бақылау функциясын күшейтуге және соның салдарынан шығындарды тиімді басқаруға ықпал ететін болады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Қазақстан жолдарындағы интеллектуальды көлік жүйелерін қолдану
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Қазақстанда «Зияткерлік көлік жүйесін» құру жұмыстарының атқарылу барысы, жол шаруашылық саласын дамыту, жаңғырту баяндалады. Бірнеше көлік дәліздердің, жаңа жобалардың экономикалық, әлеуметтік тиімділігі талданды. Шетелдегі атаулы мемлекеттердің көлік дәлізі, логистикалық қызмет көрсету әдістері ұсынылды. Мақсаты: Елбасы Жолдауында халық тұрмысының барлық салаларын, соның ішінде Қазақстанның көлік саласын цифрландыру мәселелеріне айрықша мән берді. Қазіргі уақытта ҚР Инвестициялар және даму министрлігімен «Цифрлы Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы аясында «Зияткерлік көлік жүйесін» құру жөнінде жұмыстар атқарылып жатыр (ITS). ITS мақсаты – көлік процесінің қауіпсіздігі мен тиімділігін арттыруға бағытталған көлік инфрақұрылымын, көлік құрылғыларын және пайдаланушыларды заманауи ақпараттық-коммуникациялық технологиялармен жүйелік ықпалдастыру. Әдістері: Тұжырымдамада ITS құрамына 11 компонент кіретін болады. Соның бірі, негізгі автомобиль дәліздерінде орнатылатын арнайы автоматтандырылған өлшеу құралдары (ААӨҚ) болып табылады. Аталған құрылғы қозғалыстағы көліктерді түйіспесіз өлшеп, негізсіз тоқтатуларды алып тастамақ. Биыл ААӨҚ-ның 10 бірлігі іске қосылмақ, ал 2020 жылға қарай олардың санын 46 бірлікке дейін жеткізу жоспарланған. Сондай-ақ, жолдағы ахуал жайында жүргізушілерді ақпараттандыруға мүмкіндік беретін жол қозғалысымен басқару жүйесі, автожолдар бойында метеостанция желісі арқылы жүзеге асырылатын климаттық жағдайларды болжау және талдау жүйесі, бейне-мониторинг және жол жүру ережесін бұзуды анықтауға арналған арнайы бейне камералар желісі, республикалық автожолдар желісін күтіп-ұстауға кететін шығындарды жабатын ақылы автожол жүйелері, т.б енгізілмек. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Олар кезең-кезеңімен 2021 жылға дейін енгізілетін болады. Бұл жобаның жүзеге асырылуы жолдағы адам өлімін қысқартуға, транзиттік тасымал көлемі мен логистикалық қызмет көрсету жылдамдығын арттыруға, негізгі автодәліздерді толығымен өлшеу құралдарымен қамтуға және де жолдарда жүргізушілер үшін қолайлы жағдайлар жасауға мүмкіндік береді. Мұндай жүйелер Оңтүстік Кореяда, Жапонияда, Австралияда, Еуропада және АҚШ-та жұмыс жасауда екен.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Шұжық өнімдерін өндіруде табиғи тағамдық қоспаларды қолдану перспективаcы
Аңдатпа:

Қазіргі нарықтық жағдайды ескере отырып, қазіргі заманғы өнім өндірушілер өздері шығаратын өнімнің бәсекеге қабілетті және тұтынушылық жағынан тартымды екендігіне назар аударуы керек. Сондай-ақ оны өндірудің экономикалық тиімділігі де маңызды болып табылады. Осыған байланысты тамақ өнімдерін, соның ішінде ет өндірісінде әртүрлі қоспалар қолданыла бастады, бұл органолептикалық қасиеттері айқын, сақтау мерзімі ұзартылған, тағамдық және биологиялық құндылығы жоғары өнімдер жасауға мүмкіндік береді. Нарықта ұсынылған өнімді талдай отырып, химиялық тектес тағамдық қоспаларды қолдану бүгінгі өндірушілер арасында кең таралғандығы анықталды, өйткені олар сапасыз шикізатты пайдалану немесе табиғи шикізатты жасанды компоненттерге ауыстыру кезінде өнімнің дәмдік-хош иісті қасиеттерін жақсарту есебінен өзіндік құны бойынша төмен өнім шығаруға мүмкіндік береді. Мұндай қоспаларды кеңінен қолдануға қарамастан,олар әлі де жеткілікті зерттелмеген. Сондықтан елде дәстүрлі түрде қалыптасқан ет өнімдерінің ассортиментін әртүрлі тартымды органолептикалық сипаттамалары бар табиғи және туралған ет өнімдерін өндіру көлемін ұлғайту жағына қарай қайта қарау қажет – тамақ өнеркәсібі кәсіпорындарын ұйымдастыру мен басқарудың заманауи қағидаты. Осыған байланысты ет, дәлірек айтқанда шұжық өндірісінде жаңа табиғи ингредиенттерді қолдану өзекті міндетке айналады. Азық-түлік технологиясы саласын ескере отырып, қазіргі уақытта табиғи қоспалармен байытылған тамақ өнімдерін тұтынудың өсу тенденциясы байқалғанын атап өткен жөн. Химиялық тағамдық қоспалардың әсері туралы жүргізілген зерттеулер негізінде Химиялық тағамдық қоспалар асқазан-ішек жолдарының микрофлорасына теріс әсер ететіндігін көрсететін нәтиже алынды. Нәтижесінде розмарин мен көкжидек сияқты табиғи қоспаларды қолдана отырып, шұжықтың жаңа түрін жасау туралы шешім қабылданды. Бұл мақалада адам ағзасына теріс әсер етуі мүмкін әртүрлі химиялық тағамдық қоспаларға балама ретінде шұжық өндірісінде оларды қолдану негіздемесі келтірілген.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Ақсу ферроқорытпа зауытының маңында кездесетін шөптесін өсімдіктердің ауру қоздырғыш саңырауқұлақтарын зерттеу
Аңдатпа:

Павлодар қаласы сияқты ірі өндіріс нысандарына жақын орналасқан өсімдіктердің техногендік «метаморфозасы» өнеркәсіптік кәсіпорындар шығарындыларының әсерінен химиялық, сондай-ақ шаруашылық қызметке байланысты механикалық факторлардың әсер етуінің салдары болып табылады. Әр түрлі аймақтардағы өсімдіктерге техногендік факторлардың әсері бірдей емес және аймақтың экономикалық даму басымдықтарына байланысты, бірақ кез-келген жағдайда мұндай әсердің нәтижесі құрылымның бұзылуымен, флористикалық әртүрліліктің төмендеуімен және қауымдастықтардың өнімділігімен бірге өсімдіктердің өзгеруі болып табылады. Бұл өз кезегінде шөптесін өсімдіктерді патогендік саңырауқұлақтармен жұқтыруға әкелуі мүмкін, олар теріс процестерді тудырады: өсімдіктердің өсу қарқындылығының төмендеуі, олардың сәндік қасиеттерінің нашарлауы, биологиялық түрлердің өмір сүруі төмендейді. Мақаланың мақсаты – фитопатогендік аурулардың қоздырғыш саңырауқұлақтарының түрлерін зерттеу, сондай-ақ «Ақсу ферроқорытпа зауытынан» (АФҚ) қарқынды-теріс техногендік әсер ететін өсімдік компонентінің өзгеру дәрежесін анықтау. Эксперименттік зерттеу жүргізу үшін хромды, кремнийлі және марганец қорытпаларын өндіретін ірі металлургиялық кәсіпорынның бірі – «Ақсу ферроқорытпа зауытының» (АФЗ) жанында өсетін фитопатогенді аурулардың қоздырғыш саңырауқұлақтарын анықтау үшін Artemisia dracunculus L; Artemesia vulgaris L; Atriplex fera L; Atriplex patula L; Artemisia annua L тектес өсімдіктердің үлгілері жиналды. Бұл зерттеуде «Ақсу ферроқорытпа зауыты» өнеркәсіптік аймағының маңында кездесетін шөптесін өсімдіктердің ауру қоздырғыш саңырауқұлақтарының құрамы қарастырылды. Эксперименттік зертханалық зерттеу нәтижелері бойынша 1 қатарға, 1 туысқа, 4 түрге жататын шөптесін өсімдіктердің фитопатогендік саңырауқұлақтары табылды.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Тыныс алу органдарының аурулары кезіндегі патогендік микрофлораны бактериологиялық зерттеу
Аңдатпа:

Пульмонологиялық науқастарды микробиологиялық зерттеудің негізгі міндеті – терапияны анықтау және оның тиімділігін бақылау мақсатында созылмалы аурудың жедел және өршу этиологиясын анықтау болып табылады. Микробиологиялық зерттеудің классикалық әдістері: биохимиялық, антигендік және басқа белгілермен анықталатын патогеннің таза өсіндісін бөлу. Мұндай зерттеулер көп сатылы, бастапқы материалдың сапасына, оны тасымалдау мерзімі мен жағдайларына, зертханалық жабдыққа және зерттеу әдістемесін кемінде 3-5 күн ішінде нақты орындауға қатаң талаптар қояды. Бірқатар қоздырғыштардың (атипті жасушаішілік микрофлораның, анаэробты бактериялардың, туберкулез микобактерияларының) культурасын бөліп алу арнайы құралдар мен жабдықтарды қолдана отырып, одан да ұзақ зерттеулерді қажет етеді. Бұл мақалада 2017-2019 жылдардағы Павлодар облысы Шарбақты ауданы тұрғындарының тыныс алу органдарының аурулары кезіндегі патогенді микрофлораны бактериологиялық зерттеудің нәтижелері келтірілген, олар келесі реттілікті қамтиды: жергілікті және Грамм әдісі бойынша боялған жағындылардың микроскопиясы; қоздырғышты бөлу және сәйкестендіру үшін қоректік ортаға биологиялық материалды себу; бөлінген микроағзаның антибиотиктерге сезімталдығын анықтау; микробиологиялық текті антигендерді, сондай-ақ науқастың ағзасындағы оларға антиденелерді анықтауға бағытталған иммунологиялық (серологиялық) зерттеу әдістері. Нормативтік құжаттардың талаптарына сәйкес бактериологиялық зерттеулер жүргізу емделушілерді оңтайлы емдеу үшін де, патогендік микрофлорадан туындаған тыныс алу жүйесі ауруларының пайда болуы мен таралуын барлау бойынша деректерді жинау және талдау үшін де қажетті сенімді және салыстырмалы нәтижелер алуға мүмкіндік беретіні көрсетілген.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Сюрреализм кеңістігіндегі ақиқат және қиялдың өзара байланысы туралы
Аңдатпа:

Бұл мақала модернизмнің қарапайым бағыттарының бірі ретінде ғана емес, ХХ ғасыр өнеріндегі көптеген "измдардың" бірі ретінде сюрреализмді зерттеуге арналған. Сюрреализм бұл дәуір мәдениетінде оның негізгі ерекшеліктерін көрсететін әмбебап құбылыс ретінде көрінеді; сюрреализм қазіргі мәдениетке көптеген маңызды сұрақтар қойды, олардың шешуі терең зерттеуге лайықты. Зерттеудің мақсаты – әлемнің сюрреалистік бейнесін құрудағы бейсаналық құбылыстардың маңыздылығын анықтау, сонымен қатар сюрреализм белгілеген шеңберде нақты және елес өнер және шындықтың байланысы мен өзара әсерін ашу. Зерттеу негізінде сюрреалистердің әдеби және көркем шығармаларын философиялық және шығармашылық талдауы шоғырланған. Сюрреализм қайраткерлерінің әртүрлі манифесттері мен еңбектерінде түс көру мен әртүрлі психикалық ауруларды қолдана отырып, адам психикасының тереңдігіне енуге деген ұмтылыс байқалады. Психоанализ саласында ашылған жаңалықтардың сюрреалистік философияның дамуына үлкен әсер еткені белгілі. Сонымен, австриялық ғалым З.Фрейд өз медициналық тәжірибесінде белсенді қолданған еркін бірлестіктер әдісі танымал болды, пациентпен сөйлесіп, оның армандарын талдай отырып, дәрігер негізгі белгілердің көмегімен невроздың себебін анықтады, сонымен қатар сюрреалистер швейцариялық психиатр К. Юнгтің архетиптер мен әртүрлі халықтардың өмірінің символдарын талдауға арналған зерттеулеріне қызығушылық танытты. Зерттеудің практикалық маңыздылығы келесі мән-жайлармен байланысты: бүгінгі мәдениетті қамтыған дағдарыстың себептерін ұғыну қажеттілігімен, оны қалпына келтірудің мүмкіндіктері мен жолдарын іздестірумен; біз қазіргі мәдениеттегі іргелі өзгерісті байқаймыз, біздің көз алдымызда дәстүрлі мәдениет деп аталатынды қарқынды элиминациялау және қандай да бір жаңа, жаһандық-виртуалды мәдени кеңістіктің пайда болып жатыр; осы жұмыстың материалдарын қазақстандық жас авангардист суретшілердің туындыларын зерттеуде пайдалануға болады. Сондай-ақ зерттеу материалдары философия, мәдениеттану, өнер теориясы, психология және басқа да гуманитарлық пәндерді оқыту тәжірибесінде, сондай-ақ өнертанушылар мен мұражай қызметкерлерінің жұмысында пайдаланылуы мүмкін; осы зерттеу материалдары негізінде мәдениет философиясы, мәдениеттану, эстетика және өнер теориясы бойынша арнайы курстар әзірленуі мүмкін.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:
Түйінді сөздер: Г.Ж. Альназарова

Орта мектепте физиканы ағылшын тілінде оқыту ерекшеліктері
Аңдатпа:

Бұл мақала орта мектепте жаратылыстану-ғылыми цикл пәндерін ағылшын тілінде оқытудың мәнін ашады. Сабаққа дайындық кезінде оқу материалын мұқият таңдау қажеттілігі туындайды, мұғалім ағылшын тіліне тән негізгі грамматикалық және синтаксистік модельдерді ұмытпай, пәндік терминологияны қолдана отырып, шет тіліндегі мәтінмен жұмыс істеудің нақты алгоритмін ойластырады. Мұндай тілдік ортада шетелдік тасымалдаушылар кәсіби бағытталған сабақтардағы тілдікқиындықтарды жоя отырып, терең білім алады. Осы мәселені ескере отырып, біз мұғалімдерге арналған физика сабақтарында ағылшын тілінде қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмаларды қамтитын әдістемелік құрал құрастыруды ұйғардық. Оның лексика-грамматикалық материалы оқу-танымдық іс-әрекетінде ағылшын тілін (В1) меңгеруге қойылатын талаптарға жауап береді. Ұсынылған прогресс тестілері сонымен қатар жергілікті емес оқытудың тиісті кезеңінің барлық талаптарына сәйкес келеді және кәсіби бағдарланған қарым-қатынас дағдыларын нығайтуға көмектеседі. Мақсаты - ағылшын тілінде физика сабақтарына арналған тапсырмаларды дайындау кезінде ескерілуі керек кейбір қағидаларды ашу, сонымен қатар мұғалімдерге әдістемелік нұсқаулық беру. Бұл мақалада сабақ барысында тиімді болатын бірнеше принциптер көрсетілген. Барлық осы мақалалар студенттердің компьютерлік сауалнамасы арқылы расталды, жауаптар талданды және жариялау үшін жиналды. Біз ұсынған нәтижелерді ескере отырып, орта мектеп мұғалімдері ұсынылған материалдың сапасын жақсарта алады, сонымен қатар сабаққа дайындалуға аз уақыт жұмсайды. Физика - пән мазмұны мен тілдік компонентті біріктіре алатын іргелі ғылымдардың бірі. Мұнда коммуникативтік құзыреттілікті арттыру үшін пәндік-тілдік интеграцияның түрлі әдістері ұсынылған. Осылайша, физика сабақтарын ағылшын тілінде дайындау және өткізу оқу материалын қатаң және мұқият таңдауды қажет етеді және орта мектеп оқушыларының білім профилін ескереді.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Білім беру мекемесінде кірістер мен шығыстарды есепке алу әдістемесін жетілдіру
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: білім беру мекемесін басқару жүйесінің маңызды элементтерінің бірі - білім беру бағдарламалары (ББ) бойынша кірістер мен шығыстарды есепке алу және білім беру және өзге де қызметтердің өзіндік құнын есептеу болып табылады. Заманауи білім беру мекемелерінің алдына білім беру қызметтерінің сапасын жақсарту және олардың тиімділігін арттыру міндеті қойылып отыр. Оны шешу үшін олардың қаржы-шаруашылық дербестігінің шекарасы кеңейтіледі. Қазіргі уақытта жоғары оқу орындары меншік нысанын өзгертуде және коммерциялық емес қоғамдар болуы мүмкін. Жоғары оқу орындарын қаржыландыру жүйесін өзгерту білім беру мекемесін басқарудың жаңа тетіктерін әзірлеуді көздейді. Бұл жағдайда жоғары оқу орнын тиімді басқару міндеттерін қамтамасыз етуге бағытталған білім беру мекемелерінде жаңа есепке алу жүйелерін құру және игеру сөзсіз болады. Ең алдымен, бұл басқару есебі жүйесіне қатысты. Көрсетілетін қызметтердің өзіндік құны – бұл ЖОО-ның білім беру және өзге де қызметтерді іске асыруға ақшалай нысандағы шығыстарының жиынтығы. Жоғары оқу орындарының қаржылық дербестігін кеңейту оларды басқару мақсатында жоғары оқу орнының кірістері мен шығыстары туралы сенімді ақпарат қалыптастыруды көздейді. Мақсаты: білім беру мекемелеріндегі кірістер мен шығыстарды есепке алу мәселелерін анықтау болып табылады. Әдістер: зерттеу мақсатын жүзеге асыру нәтижелерді визуализациялау үшін салыстырмалы талдау, синтез, графикалық әдістерін қолдануға ықпал етеді. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Білім беру мекемелерінде кірістер мен шығыстарды басқару есебінің жүйесін дамыту кірістер мен шығыстарды есепке алу әдістемесін дамытуды, кірістер мен шығыстарды басқару есептілігінің ерекшеліктерін айқындауды көздейтін ақпараттық-талдамалық қамтамасыз етудің тиімді жүйесін қалыптастыруға бағытталған. Білім беру мекемелері қызметінің ерекшелігін көрсететін, кірістердің негізгі көрсеткіштерін есептеуді, оларды шоттарда және басқару есебінің тіркелімдерінде көрсетуді біріктіретін және кірістер мен шығыстардың нақты көрсеткіштерін қалыптастыруға мүмкіндік беретін кірістерді есепке алу әдістемесі ұсынылған. Шығындарды басқару әдісі негізделген, оның аясында топтастырудың жіктеу белгілері ұсынылған. Шығыстарды есепке алу әдісі қызмет түрлері, қаржыландыру көздері, құрылымдық бөлімшелер, жекелеген бағдарламалар мен іс-шаралар бөлінісінде шығыстардың бағыттарын нақтылауға мүмкіндік береді.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Бизнестің экономикалық қауіпсіздігін арттырудағы экономикалық кеңістік пен іскерлік желі факторлары
Аңдатпа:

Қазіргі экономика жағдайында бизнестің қауіпсіздігіне әсер ететін, бірақ компанияға қатысты сыртқы ресурстарға немесе мүмкіндіктерге қатысты маңызды факторлар пайда болады. Экономикалық ғылымдағы бұл ресурстар мен мүмкіндіктер макро-экономикалық (экономикалық өсу, инфляция, валюта бағамдары, мемлекеттік қолдау) және институционалдық параметрлермен (нормативтік-құқықтық база, транзакциялық шығындар) дәстүрлі түрде анықталды. Экономикалық кеңістіктің ерекшелігіне байланысты мүмкіндіктерді бағалау арқылы экономикалық кеңістік сапасы бизнестің экономикалық қауіпсіздігі тарапынан әсері аз зерттелген. Бұл жағдайда, экономикалық география саласындағы соңғы зерттеулерге сәйкес, экономикалық кеңістік бизнес агенттерінің қарқынды өзара әрекеттесуімен жергілікті нарықтарды құруға қабілетті құрылым құру алаңы ретінде әрекет етеді. Осы зерттеудің мақсаты - бірыңғай экономикалық кеңістікте іскерлік желілерді құру арқылы экономикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету болып табылады Зерттеу саласы экономикалық кеңістіктің сапасын анықтау үшін халықаралық практикада табысты пайдаланылатын экономикалық кеңістікті сипаттайтын көрсеткіштерге шоғырланған. Осы тәсілді іске асыру агломерация аймағын және ондағы іскерлік желілер кеңістігін анықтауға мүмкіндік беретін, алынған нәтижелерді визуалдауға арналған талдау, салыстыру, графикалық әдіс сияқты ғылыми зерттеудің дәстүрлі әдістерін пайдалануды талап етеді. Экономикалық кеңістікті бизнестің қауіпсіздігін арттыруда іскери желіні құруға қатысты қарастыру кезінде аймақтың экономикалық кеңістігінің сапасына назар аударылады. Экономикалық кеңістіктің сапасын бағалаудың ұсынылған әдістері белгілі бір кеңістікте іскери желілерді құру мүмкіндігін анықтау үшін белсенді қолданылады. Авторлар іскери желілер белгілі бір экономикалық кеңістікте бизнестің экономикалық қауіпсіздігін арттыруда шешуші рөл атқарады деген қорытындыға келді. Ұсынылатын шаралар кешені қосымша мүмкіндіктер береді және экономикалық кеңістіктің бизнес қауіпсіздігіне әсерін күшейтеді және барынша сыртқы қауіпсіздік аймағын құрады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Қазақстан Республикасында өнеркәсіптік сертификатты қолдану мәселелері және болашағы
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Қазақстандық өндіруші жалған кәсіпорындардың тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді отандық өндірушілер ретінде «бүркеніп», преференциялар алып, мемлекеттік қолдау шараларын пайдаланған, бұл ретте өндіріске арналған жабдықтардың жеткілікті саны болмай, мемлекеттік және өзге де сатып алуларда жеңіске жеткен кездегі жағдайларға бірнеше рет тап болды. Мақсаты: Мақала Қазақстан Республикасында индустриялық сертификатты қолданудың өзекті мәселелері және перспективаларын қарастыруға арналған. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік сатып алу саласының даму серпіні тауарлар, жұмыстар мен қызметтер өндірісінің жекелеген салаларына қойылатын нақты талаптарға байланысты қаралды. Мақала материалы бір саланың бәсекелес кәсіпорындары арасында адал бәсекелестікті қамтамасыз ету тұрғысынан маңызды болып табылады. Әдістері: талдау және дедукция. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Қазақстан Республикасы тәуелсіздігінің алғашқы жылдарынан бастап Стандарттау, сертификаттау және сапаны басқару жүйесіндегі өзгерістер кешені жүзеге асырылуда. Бұл өзгерістер көптеген жылдар бойы байқалып келді, олардың айқын мысалдары: техникалық реттеудің еуропалық моделін Қазақстан Республикасындағы экономикалық жағдайдың қазіргі заманғы болмысына қолдану, Кеден одағына кіру, Кеден одағының бірыңғай техникалық регламенттерін қабылдау, өнімдер мен қызметтердегі жергілікті қамтудың үлесін, сондай-ақ отандық өндірістердің әлеуетін айқындайтын жаңа нормативтік құжаттар мен нормативтік-құқықтық актілерді енгізу болып табылады. Осы өзгерістердің нәтижелері Қазақстан Республикасының Техникалық реттеу жүйесі экономиканы дамытудың пәрменді құралы болып табылатынын дәлелдеді. Тауарлар мен қызметтердің отандық өндірушілерін қолдау үшін енгізілетін жаңа қазақстандық нормативтік-құқықтық актілер мен нормативтік құжаттарды әзірлеу ескі жүйені қайта құруға және бұрынғыдан түбегейлі ерекшеленетін жаңасын құруға ықпал ететін болады. Мақалада индустриялық сертификаттау саласындағы проблемалық мәселелер, атап айтқанда: білікті кадрлардың жетіспеушілігі қарастырылды; осы салада жүргізілетін жұмыстар үшін баға белгілеудің реттелмеген жүйесі; индустриялық сертификаттау рәсімін жүргізудің күрделілігі; индустриялық сертификаттау тетігі процестерін автоматтандырудың болмауы. Индустриялық сертификаттау тәжірибесін талдай отырып, осы мақалада жоғарыда аталған проблемалық мәселелерді шешу бойынша ұсыныстар ұсынылған. Тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді отандық өндірушілердің тізілімін қалыптастыру және жүргізу, сондай-ақ индустриялық сертификатты беру қағидаларына өзгерістер мен толықтырулардың жаңа редакциясы, «Атамекен» Қазақстан Республикасының Ұлттық Кәсіпкерлер палатасы Төралқасының 28.12.2018 ж. № 28 шешімімен индустриялық сертификатты алу процесін қайта жаңарту қажет. Үрдіс неғұрлым ашық, түсінікті және тиімділігі жоғары болуы керек. Сондай-ақ, өзгерістер енгізіле отырып, жекелеген кәсіпорындардың Индустриялық сертификат алуына кедергі келтірген мәселелер шешілуге тиіс.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Қазақстан Республикасының мемлекеттік бағдарламаларының сапасын бағалауға әдіснамалық тәсілдер (халықты жұмыспен қамту саласы мысалында)
Аңдатпа:

Мемлекеттік жоспарлау және Өңірлік даму жүйесінің ресми танылған мәселелерінің бірі – мемлекеттік органдар қызметін іске асырудың тиімділігі мен нәтижелілігін бағалау әдіснамасының жетілдірілмеуі болып табылады. Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігі мен жергілікті уәкілетті органдардың есептері тікелей нәтижелердің абсолютті және кейде салыстырмалы мәндерін береді. Іс жүзінде экономикалық, әлеуметтік тиімділікті бағалау және қоғамға әсерді бағалау жүргізілмейді. Осыған байланысты авторлар мемлекеттік Бағдарламалардың сапасын (тиімділігін) бағалаудың әдістемелік тәсілдерін әзірледі (Қазақстан Республикасының «Жұмыспен қамту жол картасы – 2020» бағдарламасы мысалында) өңірлік дамудың теориясы мен тәжірибесі үшін өзекті міндет болып табылады. Жұмыстың мақсаты -Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту саласындағы мемлекеттік бағдарламаларын іске асыру сапасын бағалаудың әдіснамалық негіздерін зерттеу болып табылады (Қазақстан Республикасының «Жұмыспен қамтудың жол картасы – 2020» бағдарламасының материалдары бойынша). Мақалада сапалық және сандық әдістердің бірлігін қамтамасыз ететін мәселелерді шешудің жүйелі тәсілі қолданылады: сапалы контент-талдау; ғылыми әдебиеттер мен заңнамалық базаны толығырақ шолуға негізделген зерттеу объектісін егжей-тегжейлі зерделеуге мүмкіндік беретін монографиялық әдіс; экономикалық-статистикалық зерттеу әдісі. Зерттеудің маңыздылығы-мемлекеттік басқару жүйесінде бағдарламаларды бағалауға әдіснамалық тәсілдердің анықталуында. Бағдарламаның бір қатысушысына үлестік шығындарды есептеу мен талдауды көздейтін экономикалық бағалау үшін «ЖҚЖК-2020» бағдарламасының бағыттары бойынша түпкілікті нәтижелерге қол жеткізуге арналған үлестік шығындардың мәндеріне динамикалық және салыстырмалы талдау жүргізу ұсынады. Бұл бағдарламаның жекелеген жобалары мен бағыттары динамикадағы шығындар бойынша салыстыруға және болашақта олардың негізсіз өсуіне әсер ететін факторларды анықтауға мүмкіндік береді. Ұсынылған көрсеткіштерді есептеу аймақтық бөлімде де маңызды, өйткені ол ұлттық мәндерден бір бағытта немесе басқа бағытта айтарлықтай ауытқитын аймақтарды көруге мүмкіндік береді.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Төртінші өнеркәсіптік революция дәуіріндегі білім беру жүйесі: оқу дағдылары мен ойлауды дамыту
Аңдатпа:

Компьютерлік жүйелер мен технологиялар біздің қоғамды айтарлықтай өзгертеді. Бұл өзгерістер әлеуметтік саламен де, өндірістік саламен де байланысты. Инновациялық цифрлық технологиялар еңбек нарығына және кәсіби қызметке үлкен әсері бар, олардың электронды ортаға ауысуына да ықпал етеді. Цифрлық технологияларды қолдана отырып, қазіргі адамдар жаңа мақсаттар қояды және мәселелерді шешудің жылдамдығымен шешеді, бұл желілерде бірлескен таратылған әрекеттердің мүмкіндіктерін пайдаланады. Бұл контексте – мамандардың жаңа құзыреттіліктері сұранысқа ие. Бұл зерттеудің мақсаты – төртінші өнеркәсіптік революцияның білім беру жүйесіне әсерін анықтау және оқу үшін дағдылар мен ойлауды дамыту. Ғылыми зерттеулер жүргізген кезде экономикалық және статистикалық әдістер қолданылды. Бұл әдістер салыстырмалы талдауда, сондай -ақ төртінші өнеркәсіптік революцияның әсерін ескере отырып, жоғары білім беру жүйесінің деректері мен көрсеткіштерін бағалауда қолданылды. Аналитикалық әдіс қазіргі жағдайда оқыту дағдылары мен ойлауының дамуына әсер ететін сипаттамаларды және факторларды қарастыру үшін қолданылды. Абстрактілі-логикалық әдіс цифрлық технологиялардың ықпалынан еңбек нарығының дамуына әсер ететін мәселелерді анықтау үшін қолданылады. Зерттеу нәтижесі – алдағы өзгерістер туралы қорытынды жасалады. Автоматтандыру мен цифрландыру көптеген елдерде айтарлықтай жұмыссыздыққа әкелуі ықтимал, сондықтан цифрландыруға байланысты жұмыссыздықтың орнын толтыру үшін бейімделу инновациялық саясаты қажет. Үкімет өз азаматтарының экономикалық даму құралы ретінде жоғары білімге қомақты қаржы бөлуі қажет. Өмір бойы білім алуды төртінші өнеркәсіптік революция дәуіріндегі табыстың маңызды элементі ретінде анықтау қажет. Оқу бағдарламалары цифрлық дағдыларды дамытуы және автоматтандыруға байланысты жұмыс күшінің бұзылуын шешуі керек.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы халықаралық тәжірибені зерттеу
Аңдатпа:

Қазіргі уақытта қауіпті өндірістік объектілердегі өнеркәсіптік қауіпсіздікке (ары қарай - ӨҚ) ерекше назар аударылуда. Себебі өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарын сақтаудың техногендік апаттарға әкелуі, апаттардың пайда болуымен тікелей байланысты, халықтың денсаулығы мен өміріне теріс әсер етеді. Кез келген басқа саладағыдай өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз етуде де мәселелер болады. Бұған бірнеше себептер бар: нормативтердің ғылыми-техникалық үрдістен артта қалуы, мемлекеттік уәкілетті органдардың айрықша құзыреті, тәуекелге бағдарланған тәсілдің болмауы. КСРО ыдырағаннан кейін Қазақстан Республикасындағы (бұдан әрі - ҚР) өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптары іс жүзінде өзгерген жоқ: нормативтік-құқықтық актілер бекітіледі және қолданысқа енгізіледі, одан кейін үнемі өзгертіледі және толықтырылады; шын мәнінде, уақыт шындығының ықпалын ескере отырып, КСРО нормативтері негізінде қайта өңделген ұлттық және халықаралық стандарттардың болуы еш өзгеріссіз қалған. Қолданыстағы стандарттар болашаққа, ғылыми-техникалық үрдіске, инновацияға бағдарланбаған деп қорытынды жасауға болады, сондықтан олар үнемі өзгеріске ұшырайды, осылайша қазіргі заман талап ететін қажетті талаптарға бейімделеді. Мемлекеттік реттеу өнеркәсіптік қауіпсіздіктің тиімді дамуына ықпал етпейді. Бұл мемлекеттің тек қадағалау функцияларын атқаратындығына байланысты (осылайша тек тәрбиелік сипатта болады), ал уәкілетті мемлекеттік органдар, сарапшылар ұйымдары, ғылыми ұйымдар, сынақ зертханалары арасында диалог жоқ. Егер Ресей Федерациясының (бұдан әрі – РФ) өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы тәжірибесін қарайтын болсақ, онда қандай да бір тәжірибені қабылдаудың мағынасы жоқ, өйткені: ҚР-мен ұқсас Нормативтік-құқықтық актілер және нормативтік-техникалық құжаттама (және олардың тұрақты серпіні), Еуразиялық экономикалық одақ шеңберінде РФ-мен ынтымақтастықты дамыту. Тиісінше, ҚР мен РФ-ға қарағанда реттеу мен қадағалаудың тиімділігіне байланысты Еуропа мен Америка Құрама Штаттарының өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы тәжірибесін қарау орынды. Бұл мақалада АҚШ пен Еуропалық Одақ елдеріндегі өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы халықаралық тәжірибе туралы ақпарат берілген. ҚР, РФ, АҚШ, Еуроодақ елдеріндегі өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы мемлекеттік реттеудің міндеттері егжей-тегжейлі сипатталған. Нормативтік-құқықтық актілер мен нормативтік-техникалық құжаттамаға талдау жүргізілді. Халықаралық тәжірибені талдау негізінде Қазақстан Республикасы үшін өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы мәселелердің шешімдері келтірілген. Осы мақаланың мақсаты ҚР-дағы өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы мәселені ашу. Өнеркәсіптік қауіпсіздікті тиімді қамтамасыз ету мақсатында ҚР алатын халықаралық тәжірибе. Өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы (АҚШ, Еуроодақ елдері, РФ) халықаралық тәжірибені: нормативтерді талдау; ӨБ қамтамасыз ету бойынша реттеу (бақылау-қадағалау функциялары) бөлігінде зерделеу. Осы мақала бойынша нәтижелер Қазақстан Республикасында өнеркәсіптік қауіпсіздікті тиімді қамтамасыз етуге кедергі келтіретін проблемаларды көрсетуге және оларды шешу жолдарын ұсынуға мүмкіндік береді.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Ет және сүйек-қауырсын витаминдік премиксті бройлер тауықтарының рационында қолдану тиімділігі
Аңдатпа:

Қазіргі заманғы өндірістік құс шаруашылығы, өнімді мал шаруашылығының ең қарқынды дамып келе жатқан саласы бола отырып, қысқа мерзімде және жыл мезгіліне қарамастан айтарлықтай көлемде өнім өндіруге қабілетті болып табылады. Осыған байланысты, құс шаруашылығы – елдің азық-түлік ресурстарын толықтырудың маңызды көздерінің бірі. Сонымен қатар, құс шаруашылығы өндіріс бірлігіне арналған жем-шөптің арзан болуына байланысты экономикалық тұрғыдан тиімді сала болып табылады. Азықтануға қарсы факторлардың теріс әсерін жеңу үшін (микотоксиндер, липидті тотығу өнімдері, амин қышқылдарының тепе-теңдігі, витаминдер, минералдар) құс рационында жаңа азықтық қоспалар қолданылады: пребиотиктер, симбиотиктер, пробиотиктер, қышқылдандырғыштар, хош иістендіргіштер және басқалар; жемнің дәмін жақсартатын, аурушаңдық пен құстың өлімін төмендетеді. Құстардың денесінде белсенділігі мен сіңімділігі жоғарылаған дәрумендердің, микроэлементтердің жаңа түрлерін қолдануға ерекше назар аударылады. Өндірісте жоғары өнімді құстар крестін енгізумен қоректік заттар мен биологиялық белсенді заттарға сұраныс нормаларын қайта қарау қажет болды. Бұл құстардың ақуызды, витаминді және минералды қоректенуіне де қатысты. Қазіргі уақытта құс етіндегі микроэлементтерге физиологиялық қажеттілік анықталды, қазіргі заманғы жоғары өнімді кресттер үшін қоспалардың кепілдендірілген нормаларын анықтау бойынша жұмыс жүргізілуде. Премикстер өндірісінде микроэлементтердің жаңа көздерін іздеу жұмыстары жүргізілуде. Тауық бройлерінің рационында ет пен қауырсынды витаминді премиксті қолдану тиімділігін зерттей білу. Теориялық ақпаратты талдау және қорыту, жемшөп өнімінің сапасын анықтау әдісі, Гербер бойынша май құрамын анықтау әдісі. Бұл мақалада алғашқы құрамы мен жаңа протеин-витаминдік премиксті қолдану сызбасы, әзірленген қоспаны бағалау, оның құс ағзасына әсері, алынған өнімнің өнімділігі мен сапасы индикаторы ұсынылған. Жасалған ақуыз-витаминдік премиксті кешенді бағалау негізінде оны құс өсіруде қолдану сызбасы ұсынылады. Зерттеудің теориялық маңыздылығы онда қойылған ғылыми және практикалық мәселелер отандық құс өнімдерінің тиімділігін, бәсекеге қабілеттілігін және сапасын арттырудың шұғыл мәселелерін шешумен тікелей байланысты екендігімен анықталады. Жүргізілген зерттеу барысында алынған нәтижелер құс етіндегі ақуыз-витамин алмасуының ерекшеліктері, оны түзету әдістері мен құралдары туралы ақпаратты едәуір кеңейтеді. Жасалған премиксті пайдаланудың дамыған әдістерін алынған өнімнің өнімділігі мен сапасын арттыру үшін құс фабрикаларында қолдануға болады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Көпмәнді гуманитарлық парадигманы қайта форматтаудың әмбебап координаттары және әдістері
Аңдатпа:

Нарықтық тұрақсыздық, коронавирус пандемиясы, Қазақстанда ресми артикуляцияланған ұлттық идеяның, ұлттық мүдделер мен идеологияның болмауы салдарынан, жеке, азаматтық және кәсіби өзін-өзі анықтаудың маңызды шарты ретінде жүйелі ойлаудың логикалық негізделген және келісілген координаттарының, гуманитарлық ойлаудың бір мәнді парадигмасының (талдамалық, педагогикалық, басқарушылық, экономикалық және т.б.) болмауы мәселесі айқын сезіледі. Мақсаты - жалпы логикалық координаттар мен қызметте қолданылатын көпмәнді гуманитарлық парадигманы қайта форматтау әдістерін негіздеу. Генетикалық мазмұнды логиканың онтологиялық принципі, нысандардың нақты бейнелерін олардың абстрактілі мәніне сүйене отырып түрлендіру әдісі, абстрактыдан нақты тұлғаға көшу әдісі, ойдың сызбалық бейнелерінің ойбағамдық тілі және іс-әрекеттің әдіснамалық теориясының тілі. Жалпыға ортақ қозғалыстың логикалық негізделген әмбебап абстрактілі-нақты координаттары келтірілген. Өмір мен қызмет әлеміне қатысты оларды координаттармен: «өмір деңгейі – қызметтің тиімділігі», немесе «қызметтің тиімділігі – уақыт» немесе «нәтижелер – шығындар», немесе «сапа – сан» және т.б. ойлау нақтылығы қозғалыс векторларын нақтыдан абстрактіге түсу логикасында, абстрактіден нақтыға көшуде, сондай-ақ олардың комбинациясында нақтылауға болады. Мысал ретінде көрсетілген әдістер мен жұптасқан диалектикалық категорияларды қолдана отырып, білім беру (кәсіпке дейінгі) қызметі мен кәсіби қызмет арасындағы сапалық айырмашылықтың сызбасы келтірілген. Білім беру қызметін кәсіби қызметке айналдырудың рубиконы ретінде қарастырылатын жүйелік нысанның функционалды моделінің сызбасы мен сипаттамасы келтірілген. Гуманитарлық пәндердің белгісіз, көпмәнді парадигмаларын функционалды-логикалық, көрінетін, конструктивті және бір мәнді парадигмаларға қайта форматтау үшін абстрактілі-нақты координаттарды, берілген әдістерді, сызбалық бейнелеу тілін және іс-әрекеттің әдіснамалық теориясының парадигмасын қолдану ұсынылады. Мысал ретінде қызметті дамытудың үлгілік бірлігі түсінігі келтіріледі. Көрінетін бір мәнді парадигма-бұл жоғары белгісіздік жағдайында адамның жеке, азаматтық және кәсіби өзін-өзі анықтауының қажетті, бірақ жеткіліксіз шарты. Жеткілікті алғышарт – субъектілердің өзін-өзі анықтауға, өзін-өзі ұйымдастыруға, өзін-өзі реттеуге және т.б. тиісті рефлексивті-ақыл-ой қабілеттерін игеруі.

Автор: В.И. Цой
Журналдың шыққан жылы: 2021
Журнал нөмірі: 4(84)

Қазақстандық бағалы қағаздар нарығын дамытудың негізгі үрдістері
Аңдатпа:

Бағалы қағаздар нарығы кез келген мемлекеттің, оның ішінде Қазақстанның экономикасын қаржыландыру мен дамытудың маңызды құралы болып табылады. Негізгі мәселе – экономиканың барлық салаларындағы кәсіпорындар үшін инвестициялар тарту, сондай-ақ кәсіпорындардың банктік кредиттерге қарағанда неғұрлым арзан меншікті капиталға қол жеткізуін қамтамасыз ету болып табылады. Мақсаты – отандық бағалы қағаздар нарығын дамытудың негізгі үрдістерін анықтау, оның кірістілік деңгейін бағалау болып табылады. Мақалада бағалы қағаздар нарығының экономика секторлары арасында ақша қаражатын қайта бөлудің маңызды тетігі ретіндегі рөлі баса айтылған. Бағалы қағаздар нарығы қаржы нарығының ажырамас бөлігі ретінде Қазақстан экономикасында, сондай-ақ бүкіл әлемдік қоғамдастықтың экономикасында ерекше өсіп келе жатқан мәнге ие болады. Мақала жазу кезінде дәстүрлі әдістер (салыстыру, сипаттау, өлшеу), зерттеудің жалпы логикалық әдістері мен тәсілдері (талдау, жалпылау және т.б.) қолданылды. Мақалада талданатын тұжырымдаманың мәнін айқындаудың негізгі теориялық тәсілдері қарастырылады, бағалы қағаздар нарығындағы негізгі мәселелерді тұжырымдауға талпыныс жасалады, Қазақстанның қор нарығының ағымдағы жай-күйін сипаттайтын деректерді талдау нәтижелері ұсынылады. Шын мәнінде, бағалы қағаздар нарығы – мемлекеттің макроэкономикалық реттеушісі болып табылады, ол арқылы шетелдік және отандық капиталды тарту үшін мүмкіндіктер жасалады. Осылайша, бағалы қағаздар нарығы капитал тартудың тиімді құралы ретінде әлеуметтік-экономикалық мәселелерді шешуге ықпал етеді. Автор қор нарығының жай-күйі туралы негізгі теориялар үстірт көзқараспен сипатталатынын айтады, бұл олардың ешқайсысы қаржы құралдары құнының өзгеру заңдылықтарын анықтайтын негізгі құрал болып табылатын қор нарығының ішкі құрылымын қарастырмайтындығымен дәлелденеді. Сондай-ақ, теорияны таңдау толығымен тиісті аналитиктің қабылдауы мен пікіріне байланысты екенін атап өткен жөн. Бір теорияны жалғыз және ең қолайлы деп бөлу дұрыс болмас еді.

Автор: З.А. Арынова
Журналдың шыққан жылы: 2021
Журнал нөмірі: 4(84)

Мұнай өңдеу кәсіпорындарында оңтайлы тәуекел деңгейлерін негіздеудің кейбір аспектілері
Аңдатпа:

Қазіргі уақытта экологиялық қауіпсіздік мәселелері қоғам алдында тұр. Өнеркәсіп жыл сайын дамып келеді. Осы сыни экономикалық жағдайда мұнай өнеркәсібі Әзірбайжандағы экономика секторы үшін стимулятор болып табылады. Өнеркәсіптің осы саласының даму деңгейі басқа себептерге байланысты да өзекті: Әзірбайжан экономикасының әлеуметтанулық, технологиялық және ерекшеліктері. Зиянды заттар мен энергияны өзіне шоғырландыра отырып, мұнай өңдеу жөніндегі өндірістік қызмет техногендік қауіптілік пен табиғи ортаның ластану көзі болып табылады. Тәуекелдерді басқару үрдісі негізінен үш кезеңнен тұрады - тәуекел қауіпсіздігін талдау, тәуекелдерді бағалау, ол тәуекелдің есептік және нақты деңгейлерін, қолайлы тәуекел деңгейлері деп аталатын және тиісті нормативтік актілер мен басқару шешімдерін қабылдау арқылы салыстырылады. Тәуекел мен қауіпсіздікті бағалау кезінде ескерілетін факторлардың бірі - қажетті шығындарды анықтау. Бұл шығындар тікелей төленетіндіктен, кәсіпорын оларды барынша азайтуға тырысады, бұл тәуекелдерді бағалаудың дәлдігін төмендетеді. Зерттеу мақсаттарының бірі - қажетті шығындардың оңтайлы мәнін анықтау. Әдіс неғұрлым сенімді болса, оны жүзеге асыру құны соғұрлым аз болады. Жұмыстың әдіснамалық негізі өнеркәсіптік кәсіпорындарда қауіпсіздікті қамтамасыз ету және қауіпті бағалау бойынша ғалым-экономистердің, математиктердің аталған мәселелер бойынша ғылыми еңбектер болды. Ұсынылған техниканы әзірлеу кезінде «Dow Chemical» фирмасы әзірлеген есептеу алгоритмдері қолданылды. Бұл компания шығындарды ескере отырып, апаттар статистикасы бойынша үлкен көлемде материал жинады. Алынған және эксперименттік тексерілген мәліметтер негізінде мұнай өңдеу кәсіпорындарының тәуекелін сапалы және сандық бағалау үшін индекстер жүйесі, әртүрлі көрсеткіштерді бағалау жасалды. Мұнай өңдеу кәсіпорындарының техногендік қауіптілігін талдау экологиялық және экономикалық шығындарды анықтауға және қолайлы қауіптің ұтымды мүмкіндіктерін таңдауға мүмкіндік береді. Тәуекел деңгейіне байланысты талап етілетін шығындар тәуекел себептерінің туындау ықтималдығын есептеу дәлдігін арттыру негізінде айқындалады. Мақалада тәуекелдің күтілетін деңгейі мен күтілетін экономикалық залалды анықтауға мүмкіндік беретін жеке технологиялық блоктарда мұнай өңдеу кезіндегі экономикалық шығындар арасындағы байланыс қарастырылады.

Автор: Х.Б. Гулиева
Журналдың шыққан жылы: 2021
Журнал нөмірі: 4(84)

Coronavirus Disease 2019 пандемиясы кезеңіндегі жаңа реалды өмірде аймақ халқының денсаулығы
Аңдатпа:

Халықаралық қауіпсіздік пен жеке адамның қауіпсіздігіне төнетін көптеген қауіптердің ішінде денсаулық сақтау саласындағы жаһандық басқарудың тұрақты және тиімді жүйесін қамтамасыз ету негізгі мәселелердің бірі болып қала береді. Мақала коронавирустық пандемия кезіндегі аймақтық дамудың көрсеткіші ретінде халықтың денсаулығы мәселесіне арналған. Бұл мақалада ЕАЭО елдерін қозғаған сыртқы орта қатерлері жағдайындағы әлеуметтік-экономикалық мәселелер өзекті, сондай-ақ Павлодар облысы халқының қазіргі денсаулық жағдайы және әлемді дүр сілкіндірген Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) пандемиясына байланысты мемлекет қабылдап жатқан шаралар көрсетілген. Әлеуметтік-экономикалық сипаттағы мәселелер мемлекеттік құрылымдардың, жеке, орта және шағын кәсіпкерліктің бірлескен күш-жігерімен шешілуі мүмкін. Бұл ретте пандемияны дамыту кезеңіндегі серіктестік қатынастардың басым бағыты карантиндік шектеу шараларымен күшейтілген қоғамдық тәртіпті ұйымдастыруға көшу жүзеге асырылатын бірлескен бағдарламаларды ұйымдастыру болып табылады. Мұндай іс-шараларды қаржыландыру жаңа дәрілік препараттарды іздеуге бағытталған гранттық қорларды қоса алғанда, әртүрлі көздерден жүзеге асырылуы мүмкін. Аймақтық ерекшелік маңызды, өйткені қауіпті аурулардың таралу деңгейі көптеген факторларға байланысты. Қалыптасқан алғышарттарға байланысты Павлодар облысы халқының медициналық-демографиялық жағдайын, сырқаттанушылығы мен мүгедектігін терең талдау негізінде короновирус пандемиясы кезеңінде өңір тұрғындарының денсаулық жағдайына кешенді баға берген жөн. Мақсаты – Павлодар облысы халқының медициналық-демографиялық жағдайын, сырқаттанушылығы мен мүгедектігін терең талдау негізінде коронавирус пандемиясы кезінде өңір тұрғындарының денсаулық жағдайына кешенді баға беру. Қойылған міндеттерге сәйкес келесі әдістер қолданылды: аналитикалық, статистикалық, салыстырмалы, теориялық және жүйелік талдау әдісі, психологиялық талдау әдістері, социологиялық әдістер (сауалнама, сауалнама). Алынған нәтижелер өңірлік экономиканың әлеуметтік саласының жұмыс істеу заңдылықтарын және Павлодар облысының Денсаулық сақтауды басқару жүйесінің жұмыс істеу принциптерін одан әрі зерделеу барысында пайдаланылуы мүмкін.

Журналдың шыққан жылы: 2021
Журнал нөмірі: 4(84)

Қазақстанның ауылдық аймақтарының тұрақты дамуын қамтамасыз етудің негізгі факторлары
Аңдатпа:

Қазіргі уақытта ауылдық аймақтарды дамытуда әлеуметтік-экономикалық және экологиялық сипаттағы түрлі мәселелер бар, олардың ішінде негізгілері: базалық қызметтерге қол жеткізу, көліктік байланыстың болмауы, тиісті емес әлеуметтік, тұрғын үй инфрақұрылымы және басқалар. Аумақтың тұрақты дамуына қол жеткізу кез-келген мемлекет үшін үлкен маңызға ие маңызды басымдықтардың бірі болып табылады. Тұрақты даму экономика, әлеуметтік сала және экология тұрғысынан үйлесімді даму деп түсіндіріледі. Сонымен бірге, егер ағымдағы жағдайға және олардың жұмыс істеуінің ұзақ мерзімді тұрақтылығына тікелей әсер етуі мүмкін көптеген факторлар мен жағдайлар ескерілмесе және мемлекет тарапынан түрлі саясатты іске асыру шеңберінде осы үрдістерге араласу жасалмаса, әлеуметтік-экономикалық және табиғи жүйелердің тұрақты дамуы мүмкін емес. Осыған байланысты осы зерттеудің мақсаты - тұрақты дамудың мақсаттары мен міндеттері контексінде елдің ауылдық өңірлерінің теңгерімді дамуын айқындайтын және ықпал ететін негізгі факторларды анықтау және зерделеу болып табылады. Ғылыми зерттеу жүргізу шеңберінде экономикалық танымның эмпирикалық әдістері, индукция және дедукция, синтез әдістері, сондай-ақ логикалық әдістер қолданылған. Ауылдық аумақтардың орнықты дамуының қалыптасуына әсер ететін маңызды факторларды жіктеу кезінде орнықты дамудың елеулі белгісін – қоғамдық дамудың экономикалық, әлеуметтік және экологиялық құрамдас бөліктерінің үйлесімді тіркесімін ескеру қажет. Осы зерттеудің логикасын ескере отырып, ауылдық аумақтардың тұрақты дамуына ықпал ететін факторлардың алуан түрлілігіне сүйене отырып, оларды жүйелеуі жүзеге асырылды.

Журналдың шыққан жылы: 2021
Журнал нөмірі: 4(84)

Каталитикалық үрдістерге негізделген органикалық тыңайтқыштар өндіру технологиясын әзірлеу
Аңдатпа:

Мақала биокаталитикалық процестерге негізделген құс қалдықтарынан органикалық тыңайтқыш алу технологиясын дамытуға арналған. Қазіргі уақытта көптеген құс фабрикалары, елеулі экологиялық мәселелер мен экономикалық және әлеуметтік зиян келтіре отырып, қоршаған табиғи ортаны ластау көздеріне айналды. Табиғи ортаны құстардың ластануынан сенімді қорғау мәселесі қазіргі уақытта өзекті болып табылады. Ірі құс фабрикаларының жұмыс істеу аймағында атмосфералық ауаны органикалық қалдықтардың ыдырау өнімі болып табылатын микроорганизмдермен, шаңмен, иісті органикалық қосылыстармен, сондай-ақ азот, күкірт, көміртек тотықтарымен ластауға болады. Құстардың тамшыларында қышқылдар, азот, фосфор және калий, ауыр металдар бар. Азот, фосфор және калий мөлшері жем мөлшері мен сапасына байланысты күрт өзгереді. Қоңыр көмірден оқшауланған гуминді заттар өте жоғары сорбциялық белсенділікке ие және өнеркәсіптегі бірқатар экологиялық мәселелерді шешу үшін арзан сорбенттер ретінде қолданылады. Бұл зерттеулер анаэробты ашыту үрдісінің негізгі жетіспеушілігін - реакцияның төмен жылдамдығын азайтуға бағытталған, бұл үлкен көлемдегі биореакторларды құру қажеттілігіне әкеледі. Жүргізілген зерттеулер негізінде натрий гуматын қоса отырып, ылғалдылығы 27 °С – 50 °С болатын тауық көңін анаэробты ашыту әдісімен құс шаруашылығы қалдықтарынан органикалық тыңайтқыш алу технологиясы әзірленді. Алынған тыңайтқыш өсімдік шаруашылығы өнімінің шығымдылығын, сапасын арттыру мақсатында ауыл шаруашылығы өндірісінде, бау-бақша шаруашылығында, гүл өсіруде, орман, қалалық шаруашылықтарда, үй жанындағы учаскелерде қолдануға арналған. Әзірленген технологияға «органикалық тыңайтқыш алу тәсілі» ҚР өнертабысына патент алуға өтінім берілді (13.07.2021 ж. № 2021-22818 басымдық). Өнертабыс ашыту уақытын едәуір қысқартады, өнімді натрий гуматындағы органикалық және минералды өнімдермен байытады, ауыр металдардың тұздарын ерімейтін күйге келтіреді және әдістің экологиялық тазалығын арттырады.

Журналдың шыққан жылы: 2021
Журнал нөмірі: 4(84)

Тауықтарға арналған азық қоспасының бөлігі ретінде Artemiasalina жемдік қоспасын қолданудың тиімділігі
Аңдатпа:

Аналық малды және одан да маңыздысы, оны өсіру кезеңінде ұтымды және дұрыс азықтандыру байқалса ғана, құстың генетикалық әлеуетінің дамуы, сондай-ақ жинау немесе одан әрі инкубациялау үшін жоғары сапалы жұмыртқалар алу мүмкін болады. Бұл кезеңде жоғары сапалы ақуызды қоректену маңызды орын алады, бұл құстың өнімділік деңгейін, тұрақты өсуін, ұрпақты болу қабілетін, сондай-ақ азықтандыру кезеңінде денсаулық жағдайын анықтайды. Негізгі қызметі сүтті және етті малдарды өсіруге бағытталған ауыл шаруашылығы жерлері үшін белок тапшылығы әрқашан өзекті мәселе болып қала береді. Осыған байланысты дәстүрлі емес протеиндік жемдерді пайдалануды іздеу бойынша зерттеулер қажет. Құстарды нәруыздық және аминқышқылды қоректену саласындағы қазіргі жетістері және оның түрлі ерекшеліктерін ескере отырып қорытындылайтын болсақ, өнеркәсіптік өндірісте азықтық қоспаларды ала отырып ең тиімді жолын табуға болады. Сипатталған зерттеулерге сүйене отырып жұмыртқа-ет бағытындағы тауықтардың рационында шаянтәрізділерден Artemiasalina жемдік қоспасын қолдану мүмкіндігін, оңтайлы дозасын тәжірибелік негіздеу мен тиімділігін зерттеуге бағытталған. Негізгі мақсаты – өнімділігінің жұмыртқа-ет бағытындағы тауықтардың рационында шаян тәрізділерден Artemia salina жемдік қоспасын қолдану мүмкіндігін, оптималды дозасын тәжірибелік негіздеу және тиімділігін зерттеу. Мақаланы жазу барысында қолданыланған әдістер: теориялық ақпаратты талдау және жалпылау. Бұл мақалада теориялық материалды талдау және жалпылау нәтижелері берілген. Теориялық маңыздылығы оның өзекті мәселелерді шешуге, отандық құс өнімдерінің тиімділігін, бәсекеге қабілеттілігін және сапасын арттыруға тікелей байланысты ғылыми-практикалық мәселелерге инвестициялануымен анықталады.

Журналдың шыққан жылы: 2021
Журнал нөмірі: 4(84)

Интерактивті танымдық стратегияларды қолдану арқылы бастауыш сынып оқушыларының ауызша сөйлеу дағдылары мен қабілеттерін жетілдіру жолдары
Аңдатпа:

Мақалада бастауыш сынып оқушыларының ауызша және сөйлеу дағдыларын жетілдіру жолдары қарастырылған, онда оқушылардың коммуникативтік білім беру ортасында оқу үдерісінің басқа субъектілерімен оңтайлы өзара іс-әрекеттін ұйымдастыруға бағытталған интерактивті стратегиялар бірінші кезектегі рөлді атқарады. Қазіргі уақытта оқушылардың шет тіліндегі коммуникативтік құзыреттілігін дамыту әдістемесінің негізгі өлшемдері мен көрсеткіштері, интерактивті танымдық стратегияларды қолдану негізінде бастауыш сынып оқушыларына ағылшын тілін оқыту әдістері мен тәсілдері жүйесінің базистік негізі өзгерді. Авторлар интерактивті танымдық стратегияларды қолдана отырып, бастауыш сыныптарда ауызша сөйлеуді дамытудың негізгі құралы ретінде тиісті технологияның барлық кезеңдерінде дәйекті түрде жүзеге асырылатын рецептивті, өнімді және өнімді-шығармашылық сипаттағы жаттығулар жиынтығын атайды: мотивациялық-ынталандырушы, ақпараттық, аналитикалық, актуализация, өнімді, шығармашылық, аналитикалық және бағалау. Олардың бастауыш сынып оқушыларының тілдік құзіреттілігі мен шығармашылық қабілеттерін дамытуға әсері сипатталған. Авторлар мотивациялық-ынталандырушы, ақпараттық, аналитикалық кезеңдер, өзектендіру кезеңі, сондай-ақ өнімді, шығармашылық, аналитикалық және бағалау кезеңдері студенттерді ағылшын тіліндегі танымдық мәселелердің мазмұнын игеру бойынша бірлескен іс-шараларға тартуды қарастырады, кіші мектеп оқушыларының өзара әрекеттесудің қабылданған нормаларына сәйкес коммуникативті қарым-қатынас дағдыларын интернационалдануын болжайды, олардың тілдік және әлеуметтік-мәдени білімдерінің, іскерліктері мен дағдыларының деңгейіне сәйкес интерактивті танымдық стратегияларды қолдану негізінде бастауыш сыныптардағы ағылшын тілі сабақтарында ауызша сөйлеуді дамыту үдерісін ұйымдастыруға бағытталғандығын дәлелдейді. Интерактивті танымдық стратегиялар негізінде бастауыш сыныптарда ауызша сөйлеу дағдыларын дамытудағы әртүрлі тәсілдерді зерттеу, шет тілдік қарым-қатынасты оқытуда интерактивті танымдық стратегияларды практикалық қолданудың мақсаттары мен міндеттерін қолдана отырып, бастауыш сыныптарда ауызша сөйлеу құзыреттілігін қалыптастырудың әртүрлі кезеңдеріндегі тапсырмалар мен жаттығулар кешенін талдау, интерактивті танымдық стратегияларды қолдану негізінде бастауыш сыныптарда ауызша сөйлеуді дамытудың арнайы әдістемесін құру мен іске асырудағы әлеуметтік күтулер мен білім беру практикасының объективті қажеттілігі арасындағы қайшылықтар анықталады. Әдістері: зерттеу барысында сипаттау әдісі, жүйелеу, талдау, түсіндіру әдістері қолданылды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: мақала авторлары интерактивті танымдық стратегияларды қолдана отырып, бастауыш сынып оқушыларының ауызша сөйлеу дағдылары мен қабілеттерін жан-жақты дамыту үшін шет тіліндегі коммуникативті іс-әрекетті жобалау, зерттеу, музыка, бейнелеу, пәндік, әдеби және шығармашылық жағынан біріктірудің маңызы зор екенін көрсетеді. Интерактивті танымдық стратегиялар (мақсаты, міндеттері, тәсілдері, принциптері, мазмұны, технологиясы, құралдары, тиімділік өлшемдері, іске асыру шарттары) негізінде бастауыш сыныптарда ауызша сөйлеу дағдылары мен іскерліктерін дамыту бойынша әзірленген оқыту моделі бастауыш сынып оқушыларының шет тілін меңгеру үдерісінде коммуникативтік біліктер мен тілдік құзыреттіліктерді дамытуға ықпал етеді.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 1(85)

Бастауыш мектепте шетел тілін оқытудың дәстүрлі және инновациялық әдістері
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Мақалада бастауыш мектепте шетел тілінде білім беру барысында қолданылатын дәстүрлі және жаңа инновациялық әдістер салыстырылып, әрқайсысының артықшылықтары да, кемшіліктері де сараланады, дәстүрлі әдістердің кемшін жақтарын жаңа әдістер арқылы толықтыру жолдары көрсетіледі. Қазіргі кезде шетел тілін оқытуда қолданылатын негізгі әдістер қарастырылады. Соңғы жылдары шетел тілдерін оқыту саласында пайда болған жаңа инновациялық әдістер қатарында community language learning / counseling learning («қауымдар» әдісі, «кеңесші» әдісі), сугестопедиялық әдіс, total physical response (физикалық әрекеттерге сүйену әдісі), ақпараттық-коммуникативтік технологиялардың көмегімен тілді оқыту әдісі, consciousness-raising approach (саналы бағытталған әдіс), task based learning (коммуникативтік тапсырмалар әдісі), neuro-linguistic programming (нейролингвистикалық бағдарламалау), guided discovery (басқарылатын ашылым не жаңалық), test-Teach-test әдісі аталады. Олардың бастауыш сынып оқушысының тілдік құзыреттері мен шығармашылық қабілетінің дамуына әсері қарастырылады. Авторлар шетел тілдерін оқыту үдерісіндегі қазіргі әдістеменің басты әрі маңызды шарты жасанды шеттілдік орта құру, яғни табиғи тілдік орта қалыптастыру екенін айтады. Соңғы зерттеулерге сүйеніп, «электронды тілдік орта» ұғымына түсініктеме береді. Қазіргі баланың тілі гаджетпен шығып жатқандықтан, бастауыш сынып оқушыларының электронды тілдік ортада өмір сүруі шет тілін үйретудің міндеттерін шешуге мүмкіндік беретіні көрсетіледі. Мақсаты: Қазіргі заманғы ағылшын тілі сабағында қолданылатын дәстүрлі және заманауи білім беру әдістерін талдау. Оқушынының оқу үдерісінің басты тұлғасы ретінде белсенді болуы, басқа оқушылармен тығыз байланыста жұмыс істей алуы, оқушыға өз физиологиялық, интеллектуалдық, психологиялық ерекшеліктеріне байланысты өз бетімен жұмыс істеуге мүмкіндік беру жеке, жұппен, топпен, сыныппен және тағы басқа жұмыс түрлерін қолдану арқылы жүзеге асырылады. Аталған оқыту әдістерінің ішінде бұрыннан қолданылып келген әдістер және осы замандық жаңа әдістер қамтылған. Әрбір әдістің өзіне тән ерекшеліктері болады. Сондықтан ағылшын тілін оқыту әдістерін салыстыра сипаттау аса маңызды. Әрбір ескі де, жаңа да әдістің артықшылығы мен кемшілігі болады. Сондықтан ағылшын тілін оқыту әдістемесі әрдайым толықтыруды, жетілдіруді талап етеді. Ендеше олардың оқушылардың дүниетанымын кеңейтуде, танымдық белсенділігін арттырып, білім, біліктерін жетілдіруде маңызы өте зор. Әдістері: Зерттеу барысында сипаттама әдісі, жүйелеу, талдау, түсіндіру әдістері қолданылды. Нәтижелер мен олардың маңыздылығы: Мақала авторлары бастауыш сынып білім алушыларының жан-жақты дамуына, сапалы білім алуына, өмірде жақсы көрсеткіштерге қол жеткізуінде ағылшын тілін жақсы менгеруінің маңызы үлкен екендігн айта келіп, қазіргі заманға сай ағылшын тілін тиімді үйретуге мүмкіндік беретін көптеген әдістерді әр мұғалім өзінің шығармашылығын дамыта отырып, озық іс-тәжірибелерді пайдалана білуі тиіс деп қорытындылайды. Жеке тұлғаның, оның тілдік құзыреттерінің қалыптасуын қамтамасыз ететін деңгейлеп, саралап оқыту, жобалап оқыту, коммуникативті оқыту, ақпаратты-коммуникативтік оқытудың, т.б. жаңа әдістер арқылы оқытудың нәтижелері баланың өз бетімен ізденуіне, өзіндік пікірін анық жүйелі жеткізе алатын жеке тұлға ретінде қалыптасуына, оқушылардың танымдық, шығармашылық қабілетін дамытуына зор ықпал ететіні сөзсіз.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 1(85)

Денсаулық сақтаудағы менеджмент: отандық және шетелдік тәжірибе
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Денсаулық сақтау мекемелерін басқарудың ерекшелігі: денсаулық сақтау - бұл басқа қызмет түрлерінен айтарлықтай өзгеше қызметтің ерекше саласы. Халықтың денсаулығын қорғау саласындағы аса маңызды басқарушылық міндеттердің бірі - мынадай нысаналы бағдарларға қол жеткізу болып табылады: медициналық қызметтер нарығында тез өсіп келе жатқан бәсекелестіктегі денсаулық сақтаудың шектеулі қаржылық, материалдық, еңбек және өзге де ресурстарын тиімді пайдалану есебінен медициналық көмектің сапасы мен қолжетімділігін арттыру. Мақсаты: денсаулық сақтау саласындағы менеджменттің отандық және шетелдік тәжірибесін қарастыру және қорытындылау. Мақалада соңғы жылдары отандық денсаулық сақтау жүйесінде болып жатқан елеулі институционалдық өзгерістер мемлекеттік кепілдіктер бағдарламасын іске асыру кезінде медициналық қызметтердің сапасын арттыруға, медициналық көмекті қаржыландырудың бір арналы моделіне көшуге, нәтижеге бағдарланған бюджеттеу қағидаттарын енгізуге, қоғамдық маңызы бар қызметтер көрсететін әлеуметтік бағдарланған ұйымдардың қызметіне бағытталғаны атап өтілген. Жоғарыда аталған жаңалықтарды іс жүзінде іске асыру басым бағыттары үздік әлемдік практикаға сәйкес келетін денсаулық сақтау саласындағы басқару тұжырымдамасын қайта қарауды талап етеді. Ұлт денсаулығын сақтау - денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік реттеудің стратегиялық бағдары болып табылады. Әдістері: мақала жазу кезінде дәстүрлі әдістер (салыстыру, сипаттау, өлшеу), зерттеудің жалпы логикалық әдістері мен тәсілдері (талдау, жалпылау және т.б.) қолданылды. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: мақалада нарықтық жағдайларда денсаулық сақтау менеджменті жүйесінің негізгі теориялық негіздері мен ұйымдастырушылық-экономикалық механизмдері қарастырылған. Автор тиімді Денсаулық сақтау реформасының барлық ерте кезеңдерінде әлеуметтік-саяси жағдайды тұрақтандырудың маңызды факторы екенін айтады. Сондықтан өтпелі кезеңдегі денсаулық сақтаудағы экономикалық қатынастарды, Денсаулық сақтау мекемелерін басқарудағы инновациялық саясаттың рөлін зерттеу өзекті бола түседі. Бұл ретте денсаулық сақтау мекемелерінің жұмыс істеу тиімділігі мәселелері ерекше маңызға ие болуда, олар сайып келгенде ғылыми - техникалық прогрестің жетістіктерін, жаңа медициналық технологияларды пайдалана отырып, өндіргіш күштердің прогрессивті дамуы үшін әлеуметтік - экономикалық, ғылыми - техникалық және ұйымдық - шаруашылық алғышарттарын құрумен айқындалады.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 1(85)

Аймақтың салықтық әлеуетін бағалаудағы салық паспортының рөлі мен маңыздылығы
Аңдатпа:

Салық жүйесі мемлекеттік саясаттың экономикалық бағытының ажырамас саласы ретінде әлеуметтік-экономикалық дамудағы мемлекеттік саясатының Салық жүйесі мемлекеттік саясаттың экономикалық бағытының ажырамас саласы ретінде әр түрлі деңгейдегі бюджеттерге салық түсімінің жеткілікті көлемін қамтамасыз етуге ықпал ететін әлеуметтік-экономикалық дамудың мемлекеттік саясатының негізгі векторларымен тікелей байланысты болатын құрылыс пен дамуды дереу талап етеді. Әлемнің көптеген елдерінде COVID-19 пандемиясы мемлекеттік қаржының айтарлықтай нашарлауына әкелді. Ұстап қалу шаралары, мемлекеттік шығыстардың ұлғаюы және салық түсімдерінің төмендеуі бюджет тапшылығы мен мемлекеттік қарыздың өсуіне әкелді, ол ЖІӨ-нің пайызында соңғы бірнеше онжылдықта ең жоғары деңгейге жетті. Мемлекеттік қаржыны қалпына келтіру барлық елдер үшін алдағы көптеген жылдарға басымдық мақсат болып табылады. Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасында өңірдегі макроэкономикалық ахуалдың даму үрдістерін, сондай-ақ қаржы ағындарының қолданыстағы құрылымының салалық және өңірлік факторларының салық базасының жай-күйіне және оны дамыту перспективаларына әсерін айқындайтын көрсеткіштер жүйесі негізін құруға тиіс бірыңғай құжат әзірлеу қажеттілігі туындады. Мақаланың мақсаты – қазіргі жағдайда аймақтың салықтық әлеуетін бағалаудағы салық паспортының рөлін негіздеу. Өңірдің салық паспортын өңірдің қолданыстағы салық базасын, салық жүктемесінің деңгейін серпінде, салалар бойынша жекелеген салық түрлері бөлінісінде бағалауға мүмкіндік беретін құжат ретінде қарау, сондай-ақ қолданыстағы заңнама шарттарында да, оның ықтимал өзгеруін ескере отырып, салықтар мен алымдардың перспективаға түсу болжамын әзірлеу қажет. Мақала жазу кезінде танымның диалектикалық әдісі, ғылыми жалпылау және жіктеу әдістері, жүйелік және салыстырмалы талдау әдісі қолданылды. Салық паспорттарын енгізу нарықтық жағдайларға және экономиканы жандандыру ауқымына сәйкес келетін салық жинаудың сапалы жаңа жүйесінің басталуын білдіретін болады, салық қызметі міндеттерінің өзгеруіне ықпал ететін болады (орта мерзімді болашақта салық түсімдерінің көлемін болжау, әлеуметтік бағдарламаларға зиян келтірместен бизнестің дамуына ықпал ететін салық салу саласындағы жаңа тұжырымдамаларды әзірлеу, сыртқы экономикалық қызмет саласындағы протекционистік саясатты қамтамасыз ету үшін салық бағдарламаларын негіздеу қажет болады.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 1(85)

Әлеуметтік қызметті көрсетудің шетелдік тәжірибесі
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Әлеуметтік саясатты жүзеге асыру барысында шет елдерде ең көп таралған тәжірибе – әлеуметтік қызмет алушыларға қызмет құнының бір бөлігін төлеу. Бірақ, мұндай шешім кейбір күмәнді тудырады. Өйткені, бұл қызметтер өздеріне қамқорлық жасай алмайтын және әдетте, ақша таба алмайтын қоғам мүшелеріне арналған. Екінші жағынан, шығындарды мемлекет тарапына һтелген жағдайда, шамадан тыс тұтыну қаупі бар. Әлеуметтік күтім қызметін алушының әлеуметтік қызмет көрсету шығындарына қандай дәрежеде қатысуы туралы шешім көптеген жағдайларға байланысты: елдегі әлеуметтік әділеттілік критерийлері мен әлеуметтік әділеттілік туралы идеялар (мысалы, ақы төленбейтін әлеуметтік күтім қызметтерін барлығына немесе тек аз қамтылғандарға беру керек пе деген қоғамдық пікір), әлеуметтік қамқорлыққа мұқтаж адамдар тобынан (әлеуметтік қауіп-қатер тобындағы балаларға, әсіресе мүгедектіктің ауыр түрлерімен ауыратын адамдарға әлеуметтік қамқорлық қызметтері, әдетте, тегін), тегін әлеуметтік қызметтерді және т.б. мемлекеттің экономикалық қабілетіне орай ұсынылады. Мақсаты: Қазіргі жағдайда әлеуметтік қызмет көрсетудің оңтайлы шетелдік тәжірибені зерттеу. Мемлекеттің әлеуметтік саясатты іске асырудағы үстем орган ретіндегі рөлін айқындау. Әдістер: Зерттеу жүйелі тәсіл принциптеріне негізделген. Сондай-ақ, мақала жазу кезінде танымның диалектикалық әдісі, ғылыми жалпылау және жіктелім әдістері, салыстырмалы талдау әдісі қолданылды. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Әлеуметтік қызметтерді ұсыну кезінде шетелдік тәжірибенің негізгі мақсаттары мен міндеттерін айқындауды ескере отырып жүйелеу және қорыту, соңғы екі онжылдықта дамыған елдерде әлеуметтік қорғау саласында болып жатқан өзгерістер нарықтық қатынастардың үстемдігіне негізделген әлеуметтік көмекті ұйымдастыру моделі көптеген елдерде жұмыс істейтінін көрсетеді. Иерархиялық модель шеңберінде әлеуметтік қызметтерді ұйымдастыру жауапкершілік пен мемлекеттік функцияларды тіке бөлуге негізделген, ал мемлекет әлеуметтік қызмет көрсетуге және мемлекеттік немесе мемлекеттік емес күтім мекемелерін қаржыландыру кезінде монополиялық құқыққа ие. Алайда, соңғы онжылдықта әлеуметтік көмек қызметтері нарық қатысушыларынан сатып алынды және мемлекет емес, әлеуметтік көмекке мұқтаж адам қаржыландырды. Алайда, мұндай нарық таза емес, өйткені мемлекет қызметтерді сатып алуға да, бағаға да қатысады.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 1(85)

ҚР жоғары білім беру жүйесіндегі корпоративтік басқару
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: жоғары оқу орнында (ЖОО) корпоративтік басқаруды қалыптастыру процесі ұзақ мерзімді терең сипатқа ие және жоғары білімнің жұмыс істеу тетіктеріне ғана емес, сонымен бірге жеке сектормен тығыз байланыс пен ынтымақтастыққа да қатысты. Ол корпоративті экономиканың, мәдениеттің және практиканың университет өміріне елеулі енуімен сипатталады. Корпоративтік басқару процестері жоғары оқу орындарының сыртқы және ішкі ортасына әсер етеді. Мақсаты: Жоғары оқуорындарында корпоративтік басқаруды қалыптастырудың ұйымдастырушылық-экономикалық негіздерін қарау. Мақалада «Астана» медицина университеті» КеАҚ мысалында ҚР жоғары оқу орындарында корпоративтік басқаруды дамыту ерекшеліктері қарастырылған. Жоғары оқу орнының басқарудың корпоративтік қағидаттарына көшуінің негізгі шарты оның дербестігінің жоғары дәрежесі болып табылады, онда ресурстарға билік ету еркіндігі ұлғаяды және клиентке бағдарланған тәсілдемені іске асыру жолындағы кедергілер жойылады. Сонымен қатар, басқарудың басты қағидаты – жеке білім беру траекторияларына бағдарлану, корпоративтік тапсырысқа арналған оқу жоспарларымен бағдарламаларын әзірлеу, құзыреттілік тәсілді іске асыру, еңбек нарығындағы өзгерістерге ден қоюдың икемділігі мен жылдамдығын арттыру . Әдістері: мақала жазу кезінде экономикалық және логикалық талдау әдістері, жүйелік тәсіл, аналогия әдісі, жалпылау әдістері, сараптамалық бағалау әдісі және т.б. қолданылды, осы проблема бойынша қолданбалы зерттеулер, сондай-ақ «Астана» медицина университеті» КеАҚ практикалық тәжірибесі қолданылды. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: мақалада тұтастай алғанда жоғары білім беру саласында және жоғары кәсіптік білім берудің жекелеген мекемелерінде корпоративтік басқаруды қалыптастыру процесінде туындайтын ұйымдастырушылық -экономикалық қатынастардың жиынтығы қарастырылады. Автор басқарудың корпоративтік қағидаттары негізінде жұмыс істейтін жоғары оқу орындары елдің жоғары кәсіптік білім беру жүйесінің құрамдас бөлігі бола отырып, білім, Мемлекет және бизнес мүдделерін ескере отырып, білім экономикасы дәуіріндегі ұзақ мерзімді өсу қажеттіліктеріне сәйкес келуі керек дейді.

Автор: Ж.А. Калиева
Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 1(85)

Өңірдің медициналық қызметтер нарығын маркетингтік зерттеу
Аңдатпа:

Медициналық қызмет көрсету маркетингі немесе медициналық ұйымдардың маркетингі - маркетингтің ең күрделі түрлерінің бірі. Бұл бірқатар себептерге байланысты. Ең алдымен, медициналық қызметтер адамның ең басты құндылығы - оның өмірі мен денсаулығын сақтаумен байланысты. Тағы бір себеп – бюджеттен тыс қаржыландыру көздерін іздеуге мәжбүр ететін бюджет қаражатының шектеулі болуы. Бұл ретте ұзақ уақыт бойы тегін медициналық көмек алатын Қазақстан халқының ақылы медицинаны қабылдамайтынын және халықтың негізгі бөлігінің төлем қабілеттілігі төмен екенін ескеру қажет. Осылайша, медициналық қызметтер нарығын маркетингтік зерттеу ақысыз және ақылы медицинаның арақатынасының нақты тенденциясын, тұтынушылардың медициналық қызмет көрсету сапасына қанағаттануын, әртүрлі аймақтардағы сұраныстың ерекшеліктерін және демографиялық және психо-графикалық сипаттамалары бойынша әр түрлі топтарды анықтауға арналған. Авторлардың анықтағаны – қазіргі заманғы үрдістерді анықтау және ұлттық нарықта коммерциялық емес ұйымдардың жұмыс істеуінің экономикалық негіздерін анықтауға және нығайтуға мүмкіндік беретін медициналық қызметтердің өңірлік нарығында маркетингті дамыту стратегияларын қалыптастыру. Зерттеу маркетингтік зерттеудің дәстүрлі әдістерін қолдана отырып жүргізілді: сапалық: терең сұхбат, фокус-топтар; сандық: сауалнама, сондай-ақ экономикалық талдау әдістері: салыстырмалы, графикалық және сценарийлік жоспарлау. Денсаулық сақтаудағы маркетингтің мәні қаралды, маркетингтік зерттеудің ерекшеліктері ескерілді; Павлодар облысының медициналық қызметтер нарығы талданды және бағаланды және оны жетілдіру жолдары ұсынылды. Зерттеу нәтижелері Қазақстан Республикасындағы медициналық ұйымдардың қызметін одан әрі жетілдіру мақсатында іс-шараларды әзірлеу үшін пайдалы болуы мүмкін.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 1(85)

Бизнес-процестерді оңтайландыру үшін ақпараттық жүйелерді жобалау әдіснамасы
Аңдатпа:

Кез келген ақпараттық жүйе (АЖ) көптеген кәсіпорындарға тән өндірістік үрдістердің функцияларын орындауды (типтік міндеттер), сондай-ақ нақты Тапсырыс берушінің әзірлеушілер алдына қойған бірегей міндеттерін шешуді қамтуы мүмкін. Бұл ақпараттық жүйені әзірлеу тәсілдерін, әдістерін және технологияларын ақпараттық жүйелерді талдау және жобалау үрдісінде әзірлеуші таңдауы керек бағдарламалық өнім ретінде анықтайды. Мысалы, типтік мәселелерді шешу үшін дайын шешімдер (үлгілер) тұжырымдамасына негізделген типтік дизайнды таңдауға болады. Екінші жағынан, егер әзірлеуші белгілі бір өндіріске қатысты ерекше міндеттер қойса, онда «басынан бастап» «қолмен» жобалау қолайлы болады. Мақалада тапсырыс берушінің қажеттіліктеріне барынша жауап беретін соңғы бағдарламалық өнімді алу үшін әзірлеушілерге қойылған мақсаттар мен міндеттерге байланысты ақпараттық жүйелерді жобалау әдістерінің жіктелуі келтірілген. Зерттеу аясында кросс-платформалық ақпараттық жүйені жобалау кезеңінде әзірлеушінің еңбек шығындарын барынша төмендететін әдіснамалардың оңтайлы кешенін анықтау қажет. Ақпараттық жүйелерді дамыту технологиялары жүйелердің өмірлік циклінің тәсілдері мен кезеңдеріне байланысты өзгереді. Бірақ барлық типтік нұсқаларда бірінші кезең ақпараттық жүйені талдау мен жобалауды қамтиды. Жобалау әдістері автоматтандыру әдістері мен типтік шешімдерге байланысты жіктеледі. Әр түрдің сипаттамаларын түсіну бағдарламалық жасақтама өнімінің сапасын жақсартады. Жобалау әдістерін ақпараттық жүйелерді дамыту технологиясының бірінші кезеңі ретінде қарастыра отырып, олардың жіктелуін, сондай-ақ ең жақсы нұсқаны таңдауды анықтау керек. Жобалаудың негізгі элементтері ретінде ақпараттық жүйелерді жобалаудың әртүрлі әдістерінің тіркесімі жобалау технологияларын таңдауды да анықтайды. Дизайн технологиясының негізгі түрлеріне ақпараттық жүйелердің канондық және автоматтандырылған дизайны жатады. Мақалада әдіснамалардың жіктелуі жасалды, таңдалған әдісті қолдана отырып, шағын кәсіпорынның бизнес-үрдісінің моделі жасалды, нәтижесінде диссертациялық зерттеу аясында ақпараттық жүйені құрудың оңтайлы әдістемесі туралы қорытынды жасалды.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 1(85)

Параллель есептеулер үшін виртуалды кластерді ұйымдастыру
Аңдатпа:

Студенттердің қолында бір ғана компьютер болған кезде қашықтықтан оқыту жағдайында «Ақпараттық технологиялар» білім беру бағдарламаларының студенттері үшін «Параллельді есептеу жүйелерінің архитектурасы» пәнінің материалын игеру үшін мультипроцессорлық есептеулерді ұйымдастыру. Мақсаты – студенттің бір жеке компьютерінде көп процессорлы компьютерлер үшін параллель алгоритмдерді орындай алатын бағдарламалау ортасын құру әдістемесін жасау, яғни көп процессорлы есептеу эмуляциясын құру, соның арқасында студент параллель алгоритмдердің жұмысын іс жүзінде игере алады және параллель есептеулердің жылдамдығын сол мәселені шешудің дәйекті нұсқасымен салыстыру арқылы бағалай алады. Қойылған мақсатты жүзеге асыру үшін кластер құруға болатын еркін таратылатын MPICH ортасын пайдалану ұсынылады. Кластер құру компьютерге MPICH орнату және жұмыс процестері арасында хабарлама жіберу процедураларын қабылдауға қабілетті бағдарламалық жасақтаманы орнату арқылы жүзеге асырылуы керек. Бағдарламалау ортасын орнату және конфигурациялау үшін Visual Studio ортасы, атап айтқанда с++тілі ұсынылады. Мультипроцессорлық есептеулер үшін консольдік қосымшаны әзірлеу қажет, өйткені мұндай есептеулерде деректерді енгізу және шығару барлық басқа процестердегі мүмкін оқиғаларға қарамастан тек бас процессорда жүзеге асырылады, сондықтан консольдік қосымшаны әзірлеу режимі орнатылады. Кластердегі жұмыс барысында есептеу үрдістері хабарлама түрінде ақпарат алмасуы керек. Ұсынылған оқу мысалдары осы алмасудың қалай жүретініне көз жеткізуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар, осы эмулятордың арқасында кластерде іске қосылған үрдістер санының артуымен есептеу жылдамдығы мен есептеу дәлдігі қалай өсетініне көз жеткізуге болады. Қиял кластерінде мультипроцессорлық есептеуді эмуляциялау әдісі ұсынылады. Бұл режимде орындалатын процестер арасында хабарламаларды жіберудің барлық тәсілдерін тексеруге болады. Сонымен қатар, есептеулер үшін жұмсалған уақытты экранға шығаруға болады, бұл әзірленген алгоритмді оның тиімділігі тұрғысынан бағалауға мүмкіндік береді. Осылайша, студенттер қашықтықтан оқыту нысанында бола отырып, қажетті материалды толық көлемде меңгере алады.

Автор: Н.М. Зайцева
Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 1(85)

Ауыз суға және табиғи суларға жүргізілетін сынақтардың сапасына сынақ зертханасын аккредиттеу аттестатының қолданылуы
Аңдатпа:

Мақалада негізгі экологиялық мәселе – гидрофит көздерінің ластануы көрсетілген. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы барлық адам ауруларының 80 %-ының негізгі көзі – лас суды пайдалану деп санайды. Сынама алу арқылы судың химиялық және физика-химиялық құрамын талдау қажет. Тәуелсіз сынақтарды аккредиттеу аттестаты бар зертханаларда өткізу қажет. Аккредиттеу критерийлері ұйымның құзыреттілігін, оның сәйкестікті бағалау бойынша жұмыстарды орындауға дайындығын көрсетеді. Мақаланың мақсаты – табиғи суды тазарту тәсілдерін және шаруашылық ішетін және табиғи суларды аккредиттелген сынақ зертханасын сынауды зерттеу. Зерттеу барысында авторлар талдау мен салыстырудың, сынақтарды жүргізудің бірқатар әдістерін қолданды. Жүргізілген зерттеу барлық сынақтар ауыз су мен Ертіс өзенінің суын пайдалану арқылы жүргізілгенін көрсетті. «Суды талдау» термині, әрине, судағы қоспалар мен компоненттердің сапалы және сапалы құрамын анықтайды. Сонымен қатар, әр элементтің мазмұны ұсынылған зерттеулердің орындалуын, әртүрлі әдістер мен технологияларды қолдануды талап етеді. Тексеру тармақтары мен тармақшалары неғұрлым көп болса, су параметрлерін анықтаудың пайдаланылатын әдістерінің құрамы соғұрлым кең болады. Зертханалық зерттеулер - бұл арнайы жағдайларда өндірілген судың қасиеттерін тексерудің жалпы орындалуы. Бұл әдіс сынамалардың сапасы туралы бастапқы деректерді ғана беретін далалық зерттеулерге сөзсіз қарама-қайшы болып табылады. Мақала жазу барысында біз қажетті арнайы жабдықты пайдаландық. Жұмыстарды МЕМСТ ИСО/МЭК 17011-2019 «Сәйкестікті бағалау. Аккредиттеу жөніндегі органдарға, сәйкестікті бағалау жөніндегі аккредиттеуші органдарға қойылатын жалпы талаптар». Сәйкестікті бағалаудың әр түрлі формаларының кең таралуы және ұсынылған қызмет саласында қызмет көрсететін ұйымдар санының едәуір артуы белгілі бір критерийлер арқылы олардың құзыреттілігі мен объективтілігі деңгейін бекіту қажеттілігін тудырды. Осы критерийлерге сәйкестікті тексеру рәсімінен өткен ұйымдар жұмысын уәкілетті орган бақылайтын сәйкестікті бағалау жөніндегі құзыретті және бейтарап орган ретінде өзін танытуға мүмкіндік алады. Аккредиттеу қазіргі заманғы техникалық реттеу жүйесінің шексіз маңызды құрамдас бөлігі болып табылады.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 1(85)

Кәсіби қызметтегі күйзеліс. Бизнесмендердің жеке басының деформациялану дәрежесі мен демалысының өзара байланысы (Павлодар қ.шағын және орта бизнес мысалында)
Аңдатпа:

Мақалада кәсіпкерлердің жеке басындағы кәсіби деформациясының алдын-алу мәселесі қарастырылған. Әр адамның өмірінде кәсіби қызмет маңызды орын алады. Мамандықты таңдау және іс-әрекеттің өзі адамның жеке басының одан әрі дамуына әсер етеді, адамның мінез-құлқына және оның өмір салтына әсер етеді. Сонымен қатар, мамандықтың әсері оң да, теріс те болуы мүмкін. Кейде бұл әсер кәсіби қызметті жүзеге асыратын адамға қатысты деструктивті болуы мүмкін. Пандемиядан туындаған жаһандық экономикалық дағдарыстың қазіргі жағдайында бизнес құрылымдарының өкілдеріне жоғары кәсіби дайындық қана емес, сонымен қатар тұрақты моральдық-психологиялық қасиеттер қажет. Қалыпты жұмыс күні, ақпараттың үлкен және үнемі өзгеріп отыратын ағымы, көптеген адамдармен үнемі байланыста болу, психикалық және физикалық күштерді толық қалпына келтіру қажеттілігі дененің функционалды резервтерін олардың толық сарқылуына дейін төмендетеді. Созылмалы күйзеліспсихикалық танымдық процестерге ғана емес, сонымен бірге эмоционалды-еріктік салаға, психикалық күйлер мен жеке қасиеттерге теріс әсер етеді, бұл адамды эмоционалды және кәсіби күйзеліске, депрессияға, психосоматикалық ауруларға әкеледі. Сондықтан кәсіпкерлердің жеке басын деформациялау тақырыбы бүгінгі күні өте өзекті. Мақсаты - кәсіби қызметтегі күйзеліс жағдайын талдау, бизнесмендер тұлғасының демалысы мен деформация дәрежесінің өзара байланысын ашу (Павлодар қ. шағын және орта бизнес мысалында). Зерттеудің эмпирикалық базасына жынысы бойынша теңестірілген Павлодар қаласындағы орта бизнестің өкілдерінің ішінен 40 адам қатысты. Респонденттер зерттеуге өз еріктерімен қатысты. Шағын және орта бизнес өкілдерінің демалыс ерекшеліктерін зерттеу үшін біз барлық респонденттермен сауалнама және стандартталған сұхбат жүргіздік. Сауалнама мен сұхбат сұрақтарын автор құрастырған және бизнес өкілдерінің демалу ерекшеліктері мен олардың демалуға қатынасын зерттеуге бағытталған. Сұхбат барысында кәсіпкерлердің мінез-құлқын бақылау нәтижелері де тіркелді.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 2(86)

Павлодар облысының бәсекеге қабілетті және тұрақты дамуының негізгі бағыттары
Аңдатпа:

Қазақстан Республикасының өңірлерін дамытудың негізгі міндеті өзінің бәсекеге қабілеттілігі мен инновациялық белсенділігін арттыру есебінен олардың орнықты әлеуметтік-экономикалық дамуын қамтамасыз ету болып табылады.Табысты стратегияны әзірлеу үшін, сондай-ақ оны кейіннен сәтті іске асыру үшін жақын болашақта аймақтың қандай болатындығы туралы нақты көзқарас пен түсінік болуы керек. Қойылған мақсаттарға жету үшін күш-жігерді дұрыс үйлестіру үшін бұл көріністі барлық мүдделі тараптар нақты тұжырымдап, түсінуі керек. Өз кезегінде пайымдау негізінде әртүрлі бастамалар мен іс-шаралар қалыптастырылады, оларды іске асыру өңірдің тұрақты дамуының негізгі бағыттарын іске асыруға бағытталған. Мақсаты – өңірдің бәсекеге қабілетті, орнықты және қауіпсіз даму стратегиясын іске асырудың негізгі бағыттарын қарау. Теориялық және әдіснамалық негізге – отандық және шетелдік зерттеушілердің еңбектерінде ұсынылған тұжырымдамалар, гипотезалар мен теориялар алынды. Әдістеме жүйелік тәсілге негізделген, оның шеңберінде салыстырмалы, факторлық, субъектілік-Объектілік, құрылымдық-функционалдық, статистикалық талдау және экстраполяция әдістері қолданылған. Павлодар облысының тұрақты дамуын қамтамасыз ету үшін болашақта жаңа секторларды құру үшін негіз қалыптастыру, сондай-ақ өңірлік экономиканы әртараптандыру мүмкіндіктерін қарау қажет. Қазіргі уақытта жұмыс орындарында құрылымдық өзгерістер орын алуда, бұл ақпараттық технологиялар, инжиниринг саласындағы кәсіби қызметтер салаларының рөлін арттыруға алып келеді. Өңірде шағын, орта бизнес пен кәсіпкерліктің даму деңгейі төмен деңгейде екенін атап өткен жөн, бұл экономикада шикізат секторларының басым болуына байланысты. Бұл салалар технологиялық процестің ерекшеліктеріне байланысты айналасында жеткізушілер жүйесін құрмайды. Алайда, өңірдің өнеркәсіптік кешенінің үдемелі дамуын қамтамасыз ету үшін өңірде шағын және орта бизнесті дамыту үшін жағдай жасау және тиісінше, жетекші өндірістік кәсіпорындардың айналасында өнім берушілер жүйесін құру маңызды.Павлодар облысының жоғары бәсекеге қабілеттілігі перспективада 2030 жылға дейін басым кластерлерді дамыту есебінен, сондай-ақ экономиканың жаңа өнеркәсіптік секторларының пайда болуы есебінен қамтамасыз етілетін болады. Осылайша, "бүгінгі" басым кластерлерге мыналар жатады: түпкілікті өнім өндіруді қамтитын металлургиялық кластер; темір жол машина жасау кластері; аграрлық азық-түлік кластері.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 2(86)

Павлодар облысының бюджетін қалыптастыру және пайдалану мәселелерімен оларды шешу жолдары
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Өңірлердің тұрақты әлеуметтік-экономикалық дамуы бірқатар факторлармен анықталады, олардың қатарына әлеуметтік функцияларды орындау, деңгейаралық ұйымдастырушылық қатынастарды реттеу, өңірлердің экономикалық және қаржылық дербестігін күшейтуге арналған ерекше рөлдегі тиімді бюджет саясатын іске асыру жатады.Бюджет саясатын тиімді басқару -басқарудың барлық деңгейлерінде бюджеттік реттеу тетіктерін мақсатты пайдалануға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, ол бірқатар функцияларды жүзеге асыруды қамтиды, олардың ішінде бақылау функциясы ең маңызды болып табылады. Экономикалық қатынастар жүйесінде ол мамандандырылған қаржы органы – қазынашылыққа жүктеледі. Мыналар өзекті міндеттер болып табылады: өңірдің бюджеттік ағындарын реттеу, бюджет қаражатының түсуі мен нысаналы пайдаланылуын бақылауды күшейту; бюджетаралық қатынастарды жетілдіру; бюджеттердің кіріс базасын олардың жиналуын арттыру есебінен ұлғайту; және т.б. Осы міндеттерді шешу процесінде басқарушылық, ұйымдастырушылық және әдістемелік сипаттағы бірқатар проблемалар туындайды, оларды шешу аймақтың бюджет саясатының тиімділігін арттыруға және соның салдарынан оның экономикалық дамуына ықпал етеді. Мақсаты: Павлодар бюджетінің мысалында жергілікті бюджеттерді қалыптастыру және орындау бөлігінде бюджет саясатын іске асырудың өңірлік ерекшеліктерін зерделеу, өңірде орын алған проблемаларды анықтау және бюджет процесін жетілдіру бағыттарын айқындау болып табылады. Әдістері: Зерттеудің әдіснамалық негізін танымның жалпы ғылыми және арнайы әдістері құрады: талдау және синтез, шегеру және индукция, тарихи, логикалық, құрылымдық-функционалдық және салыстырмалы талдау, сонымен қатар жеке-ғылыми әдістер: статистикалық-экономикалық және есептеу-аналитикалық. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Жергілікті бюджетті қалыптастыру бірыңғай әдіснаманы, Бірыңғай бюджет заңнамасын қолдану және мемлекеттік жоспарлау жүйесінің орта мерзімді кезеңге арналған басты құжаты – Қазақстанның 2050 жылға дейінгі ұзақ мерзімді даму стратегиясын іске асыру үшін әзірленген Қазақстан Республикасының 2025 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспарына бағдарлау арқылы жүзеге асырылады. Республиканың стратегиялық даму жоспарларында қойылған барлық міндеттерді іске асыру жергілікті бюджеттер деңгейінде бастау алады. Мемлекеттік міндеттерді шешуге, ең алдымен, жергілікті деңгейде халықтың қажеттіліктерін қанағаттандыруға кепілдік беріледі. Барлық ұдайы өндіру процесі бойындағы өңірлердің рөлін асыра бағалау мүмкін емес, сондықтан жергілікті деңгейде бюджет қаражатын пайдаланудың дербестігі, икемділігі және тиімділігінің жоғары дәрежесі – кез келген аумақта қоғамның, өндіріс пен бизнестің табысты дамуының кепілі.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 2(86)

Мұнай өңдеу зауыттарындағы экологиялық-экономикалық зерттеулерде корреляциялық-регрессиялық талдауды қолдану мүмкіндігі
Аңдатпа:

Өндірістің кез-келген саласында өндіріс көлемінің өсуі қоршаған ортаға, оның ішінде атмосфераға антропогендік әсердің қарқындылығын арттыратыны белгілі. Бұл мәселе әсіресе мұнай өңдеу зауыттарына тән. Бұл мұнай өңдеу үрдістерінің күрделілігіне және өңдеу кезінде атмосфераға әртүрлі көмірсутек қосылыстарының шығарылуына байланысты. Сондықтан мұнай өңдеумен байланысты Әзірбайжан өңірлерінде тұрақты экологиялық-экономикалық дамуды іске асыру кезінде өнім көлемінің ұлғаюы қоршаған ортаға әсер етудің өсуін тудырмауы тиіс. Бұл мәселе кәсіпорынның экономикалық жағдайына тікелей әсер ететін, сондай-ақ жалпы қоғам үшін белгілі бір экологиялық, әлеуметтік және экономикалық мәселелер тудыратын факторлардың бірі болып саналады. Мақсаты – декаплинг әсерінің болуын анықтау мәселесін шешуде корреляциялық-регрессиялық әдісті қолдану мүмкіндіктерін зерттеу. Өндірілген мұнай өнімдерінің көлемі мен атмосфераға шығарылатын ластаушы заттардың мөлшері арасындағы байланыс кездейсоқ болып табылады және стохастикалық және статистикалық тәуелділікпен сипатталады. Сонымен қатар, корреляциялық-регрессиялық талдау әдістерін және өндірістік функция әдісін өзара салыстыру негізінде корреляциялық-регрессиялық талдаудың тиімділігі анықталады. Жұмыстың әдістемелік негізі өнеркәсіптік кәсіпорындардағы декаплингтің әсерін анықтауды қамтамасыз ететін ғалым-экономистердің, математиктердің ғылыми еңбектері болды. Ұсынылған Әдістемеде нақты уақыт режимінде орындалған бағалау белгіленген параметрдің мәндеріне байланысты өзгереді. Ұсынылған техниканы әзірлеу кезінде STATISTIKA бағдарламалық пакеті қолданылды. Аталған бағдарламаны StatSoft әзірледі. Алынған және эксперименталды түрде тексерілген мәліметтер негізінде сызықтық регрессияға тәуелділік теңдеуі анықталды. Зерттеулер кезінде кейбір жағдайларда кездейсоқ шаманың статистикалық сипаттамаларын бағалау мүмкін емес немесе елеулі қателіктермен бірге жүретіні анықталды. Сондықтан деректерді өңдеу кезінде математикалық күтулер мен дисперсиялардың орнына біз математикалық күтулер мен дисперсияларды таңдадық. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: корреляциялық-регрессиялық талдау негізінде мұнай өңдеу кәсіпорындарының экологиялық-экономикалық жағдайын талдау декаплинг әсерінің болуын анықтауға мүмкіндік береді. Өндірістік мұнай өнімдерінің көлемі мен атмосфераға шығарылатын өнімнің арасындағы корреляция коэффициенті осы параметрлер арасында статистикалық маңызды байланыстың жоқтығын көрсетеді. Осылайша, мұнай өнімдерін өндіру және атмосфераға ластаушы заттардың шығарындылары көлемінің декаплинг әсеріне қол жеткізу бар

Автор: Х.Б. Гулиева
Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 2(86)

Қазіргі қоғамдағы жергілікті өзін-өзі басқарудың рөлі мен орны
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Жергілікті өзін-өзі басқару органдары-демократиялық мемлекеттегі құрылым негізінің ажырамас тетігі. Бүгінгі таңда жалпы қоғамдық қатынастар жүйесінде және экономикалық қарым-қатынастарда жергілікті өзін-өзі басқару жиі кездеседі. Бұл жүйе жеткілікті және сапалы деңгейде дамымаса, заңнамалық, қажетті мүмкіндіктер болмаса, жергілікті деңгейде экономикалық, әлеуметтік, тұрмыстық, мәдени және басқа мәселелерді шешу өте қиын болмақ. Жергілікті өзін-өзі басқару органдары – бұл биліктің ерекше деңгейі, онда қоғамдық және мемлекеттік қағидаттары біріктіріледі. Конституциялық және әкімшілік құқықтың өзекті теориялық және тәжірибелік мәселелерінің ішінде жергілікті өзін-өзі басқарудың орны мен рөлін айқындау және мемлекеттік билік органдары мен өзін-өзі басқару органдарының, бір жағынан, жергілікті өкілетті және атқарушы құрылымдар мен институттардың теңгерімді өзара қарым-қатынасын бекіту аса маңызды мәнге ие болады. Мақсаты: қазіргі қоғамда жергілікті өзін-өзі басқарудың рөлі мен орнын зерделеу, Қазақстанда жергілікті билік органдар дамудың болашақ көріністері мен құрылуы бойынша тәжірибелік нұсқаулықтар тұжырымдау. Әдістері: мақаланы жазу барысында суреттеу, сараптама және жинақтау, негіздеу, қисынды моделдеу, жүйелік сараптау және т.б. тәсілдер қолданылды. Қазақстан Республикасының заңнамалық актілері мен нормативтік құжаттарын сараптау үшін жүйелік-талдағыш әдіс қолданылған. Жергілікті өзін-өзі басқарудың, сондай-ақ басқарудың функционалдық жүесінің құрылуын зерделеуде құрылымдық-талдағыш сараптама тәсілі қолданылды. Нәтижелері мен олардың маңыздылығы: жүргізілген зерттеу нәтижесінде алынған тұжырымдар мен ұсынымдар: Қазақстан Республикасы мәслихаттары мен әкімдіктерінің, мемлекеттік қызметшілердің тәжірибелік қызметінде; жоғары оқу орындарындағы курстарда оқу процесінде, сондай-ақ одан әрі жалпы теориялық және қолданбалы зерттеулер үшін пайдаланылуы мүмкін.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 2(86)

Қазіргі жағдайда Павлодар облысы экономикасының бәсекеге қабілеттілігі
Аңдатпа:

Зерттеудің өзектілігі – аймақтарда елдің бәсекеге қабілеттілігін қалыптастырудың қазіргі тенденцияларының пайда болуы. Бұл еліміздің экономикасын бағалау үшін негізгі өлшем болып табылады . Аймақта әлеуметтік және экономикалық дамудың әр түрлі критерийлерін қалыптастырудың күрделі үрдістері бар. Есепке алу үшін қажетті әртүрлі факторлардың көптігіне байланысты әлеуметтік-экономикалық дамудың бұл аспектісі зерттеудің жоғары деңгейіне ие бола алмайды. Мұның себебі – зерттеу үшін аймақтың жеке нысан ретінде талданбауы. Сондықтан қазір аймақтың әлеуметтік-экономикалық даму деңгейін сапалы және сандық бағалау өзекті болып отыр. Өйткені, алынған нәтижелер негізінде одан әрі болжау ресурстарды пайдалануда ұтымды тәсілге ықпал етеді, өнеркәсіптің әртүрлі салаларының жай-күйі туралы, олардың өсуі немесе құлдырауы туралы, облыстық бюджетті дұрыс бөлу, шетелдік инвестициялар үшін тартымды мүмкіндіктер құру, жаңа кәсіпорындарды қалыптастыру және жұмыс істеп тұрғандарын жақсарту туралы түсінік береді. Павлодар облысының өңірлік ерекшеліктерін, атап айтқанда, үлкен өнеркәсіптік және индустриялық кешеннің болуын және географиялық орналасуын ескере отырып, дамудың әлеуметтік-экономикалық әлеуетін бағалауды құру бұрынғыдан да қажет. Мақаланың мақсаты – Павлодар облысы экономикасының бәсекеге қабілеттілігінің қазіргі жай-күйін зерттеу. Зерттеудің негізділігі мен ақиқаттығын талдау мен синтездің жалпы ғылыми әдістерін, диалектикалық әдісті, жүйелік тәсілді, салыстыруды, статистикалық топтарды және болжауды қолдану арқылы қол жеткізілді. "Ұлттық статистика бюросының" материалдарын негізге ала отырып, авторлар бәсекеге қабілеттілікті қалыптастыруда негіз ретінде Павлодар облысының әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштерін зерттейді. Деректерді талдау өнеркәсіп, сауда, құрылыс және әртүрлі шаруашылықтар сияқты салалар ЖӨӨ-нің қалыптасуында негізгі болып табылатындығын көрсетеді. Павлодар облысы экономикасының басты жақтары SWOT-талдауда көрсетілген, бұл даму ерекшеліктері мен үрдістері туралы түсінік береді. Рейтинг кестесі басқа аймақтар мен салыстырмалы талдау жүргізуге және әлеуметтік-экономикалық дамуды болжауға мүмкіндік береді

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 2(86)

Ақпараттық жүйелерді жобалау процесінде Case-технологияларды пайдалану туралы
Аңдатпа:

Бүгінгі таңда электронды ақпарат – басқару жүйесіндегі маңызды ресурстардың бірі болып табылады. Ақпараттық электрондық ресурстар тек құрал ғана емес, сонымен қатар ағынды басқару болып табылады. Мысалы, басқару жүйесіндегі кез-келген нұсқаулық немесе бұйрық іс жүзінде іс-әрекетке арналған нұсқаулық болып табылады. Бұл ретте, мысалы, қандай да бір объектінің қозғалысы туралы деректер (қызметкерлер, тауарлар, ақша қаражаты және т.б.) ақпараттық ресурстар болып табылады, оларды сақтау және есепке алу ұйымдастыру процесінің негізі болып табылады. Үлкен ақпарат ағындары оларды құрылымдауды қажет етеді, ал олардағы операциялар уақытты қажет етеді. Бұл мәселені шешудің бір жолы-ақпараттық жүйені әзірлеу және енгізу. Мақсаты - нақты бизнес-үрдіс мысалында бағдарламалық жүйелерді дамытудың жоғарыда аталған кезеңдерінің орындалуын оңтайландыруға арналған мамандандырылған құралдарды қолдана отырып, ақпараттық жүйені талдау және жобалау. Мақалада бағдарламалық жасақтаманы әзірлеу үрдістерін автоматтандыруға арналған CASE құралдарының әдіснамасы, атап айтқанда өмірлік циклдің алғашқы екі кезеңі: бағдарламалық өнімді талдау және жобалау қарастырылады. Бизнес- үрдістің функционалдығын талдау және жобалау IDEF0 функционалды модельдеу әдіснамасын қолдану арқылы жүзеге асырылады. Ақпараттық жүйенің мәліметтер базасының құрылымын жобалау IDEF1X семантикалық (ақпараттық) модельдеу әдістемесін қолдану арқылы жүзеге асырылады. Нақты бизнес-процестің жобаланған бағдарламалық жасақтамасының сценарийін сипаттау IDEF3 динамикалық модельдеу әдіснамасын қолдану арқылы жүзеге асырылады. Автор мақалада қазіргі заманғы CASE технологияларын Болашақ ақпараттық жүйені талдау және жобалау процесінде, сондай-ақ "тауарлық-материалдық құндылықтарды есепке алу"нақты бизнес- үрдістің мысалында мүмкін болатын оңтайландыру мақсатында қолданудың өзектілігін негізге алған. Нәтижесінде CASE-әдіснамаларға негізделген аспаптық құралдарды қолдана отырып, бизнес-процестің кешенді моделі жасалды. Алынған модель, сондай-ақ оның құрылысының сипаттамасы бағдарламалық өнімдерді әзірлеушілерге, сондай-ақ жүйелік талдаушылар мен IT-мамандарға CASE технологияларын қолданудың жақсы мысалы болып табылады.

Автор: И.И. Ляшенко
Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 2(86)

Аймақтағы өнеркәсіптік кәсіпорында жылу сорғышты пайдалану
Аңдатпа:

Шығарылатын жылуды пайдалану көбінесе жылу алмастырғыштарды орнату арқылы шешіледі. Бірақ, бұл 10-150 С-дан төмен жылу температурасында тиімді емес. Мақалада ОСБ 60-165 сорғысының көмегімен салқындату үшін судың жылуын пайдалану мүмкіндіктері қарастырылады, осы жылуды қолданатын жылу сорғысын орнатумен жаңа схема ұсынылады. Бұған жылу сорғысының буландырғышында жылуды қолдану және қыздырылған ортаға, яғни кәсіпорынның душына жіберуге болатын суды беру арқылы қол жеткізу ұсынылады. Олар бір бөлмеде болғандықтан, жылу мен шығынды тасымалдау шығындары аз болады. Шет елдің тәжірибесі көрсеткендей, жылу сорғыларын көптеген өнеркәсіптік кәсіпорындарда кеңінен қолдануға болады. Бәсекеге қабілеттіліктің артуы жағдайында артық жылуды, мысалы, технологиялық суды кәдеге жарату үшін жылу сорғыларын орнату айтарлықтай экономикалық нәтиже алуға мүмкіндік береді.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 2(86)

Жамбыл облысы жағдайында жайылымдарды пайдаланудың биоэкологиялық негіздері
Аңдатпа:

Негізгі мәселелер: Мал шаруашылығы салаларының жемшөп базасының негізін табиғи жемшөп алқаптары құрайды. Республикадағы азық базасының қазіргі жай-күйін талдау көрсеткендей, жануарлар рационында 80%-ға дейін жайылымдық жемшөп құрайды. Қазақстанның барлық аумағы бойынша 64%-дан астамын жайылымдық жерлер алып жатыр. Жайылымдық жемшөп - бұл жыл сайын жаңартылатын өсімдік ресурсы, оның ықтимал өнімділігі шамамен 23-28 млн. тонна жемшөп бірлігін құрайды. Сонымен бірге, пайдаланушылардың осы ұлттық байлыққа тұтынушылық қатынасы жерлердің азық-түлік әлеуетін төмендетеді (өнімділік төмендейді, шөптің құрамы мен жем сапасы өзгереді, пайдалы өсімдіктер арамшөптермен және улы өсімдіктермен алмастырылады). Осыған байланысты, үлкен қаржы ресурстарын жұмсамай, республиканың топырақ-климаттық аймақтарының ерекшеліктерін ескере отырып, табиғи ресурстарды ұтымды басқару негізінде балама жолдарды іздеу және ауыл шаруашылығы өнімін өндіру технологиясын жетілдіру қажеттігі туындайды. Бәсекеге қабілетті мал шаруашылығы өнімін (етін) өндіру резервтерінің бірі қазіргі уақытта мал жайылым телімдерде жыл бойы мал ұстауды құру болып табылады, өйткені жемшөп тасымалдауға және таратуға жұмсалатын шығындар азаяды. Маусымдық жайылым айналымдарын ұйымдастырумен шалғайдағы мал шаруашылығын жүргізу технологиясы Жамбыл облысының таубөктерлік-дала аймағы жағдайында шалғайдағы учаскелерде мал жаюдың оңтайлы жүктемесі өзекті болып табылады және республиканың мал шаруашылығы саласының сұраныстарын көрсетеді. Мақсаты: Жамбыл облысы, Қордай ауданы, Кенен ауылы «Батыр» шаруа қожалығы жағдайында жайылымдардың тозу себептерін, оларды қалпына келтіру мүмкіндіктерін зерттеу, шалғайдағы жайылымдарды пайдалану және жайылым ресурстарын ұтымды пайдаланудың ғылыми негізделген тәсілдерін жасау. Әдістер: Термостат-салмақ әдісі, И.В. Тюрин әдісі, Мачигин әдісі, ионометриялық әдіс. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Жамбыл облысы, Қордай ауданы, Кенен ауылы «Батыр» шаруа қожалығының таубөктерлік-дала аймағында теңіз деңгейінің биіктігіне байланысты топырақ жамылғысы мен жайылымдардың ботаникалық құрамы зерттелінді. Зерттеу жұмысы топырақ - өсімдік - жануарлар - мал шаруашылығы өнімдері жүйесінде жүргізілді. Зерттеу нәтижесінде Жамбыл облысының таубөктерлік-дала аймақтағы қой шаруашылығы өнімдерін өндірушілерге жайылымдардың өсімдік жабынының өсімі және өсуі 15-18%-ға дейін қалпына келтіруге және тиімді мал жаю жолымен мал өнімін 12 %-ға дейін арттыруға мүмкіндік берді.

Автор: Ж.Б. Исаева
Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 2(86)

Объектіге бағытталған бағдарламалауды оқытуда жоба әдісін қолданудың әдістемелік негіздері
Аңдатпа:

Мақалада жоба әдісін қолдана отырып, «Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету» білім беру бағдарламасы бойынша студенттерді нысанға бағытталған бағдарламалауға оқыту әдістемесі берілген. Объектілік бағдарламалаудың кез келген түрін зерделеуге бағытталған колледждерде оқу үрдісін ұйымдастыру деңгейінің жеткіліксіздігі мәселесі зерттелуде. Осыған байланысты студенттердің танымдық тәуелсіздігін жандандыруға бағытталған объектіге бағытталған бағдарламалауды оқыту әдістемесін құру кезінде ескеру қажет маңызды аспектілер егжей-тегжейлі сипатталған. Бұл мәселені шешу көбінесе МЖБС-да көрсетілген студенттердің оқу мақсаттарының жетістік деңгейіне, сондай-ақ заманауи білім беру талаптарына сәйкес жасалған объектіге бағытталған бағдарламалау бойынша әдістемелік нұсқаулыққа байланысты екендігі көрсетілген. Қазақстан Республикасының техникалық және кәсіптік білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына, "есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету" білім беру бағдарламасының студенттері үшін "объектіге бағытталған бағдарламалау негіздері" пәні бойынша үлгілік оқу жоспары мен жұмыс оқу бағдарламасына және олардың негізінде әзірленген оқыту әдістемесіне талдау жүргізілді. Мақсаты – студенттерді жоба әдісін қолдану арқылы танымдық белсенділікті арттыратын объектіге бағытталған бағдарламалауға оқыту әдістемесін негіздеу және оны білім беру үрдісінде практикалық қолдану. Мақалада талдау, синтез және дедукция әдістері қолданылды. Жүргізілген талдаудың практикалық нәтижесі, танымдық дербестікті неғұрлым қарқынды дамыту үшін сақталуы қажет жоба әдісін пайдалану шартымен колледж студенттерін объектіге-бағытталған бағдарламалауға оқыту әдістемесі болды. Нәтижелердің практикалық маңыздылығы студенттердің жеке ерекшеліктерін ескере отырып, пәнді оқытудың тиімділігін арттыру болып табылады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Педагогикалық және басқарушылық ойлау мен қызмет парадигмасын жаңарту әдістері
Аңдатпа:

Қазақстанда ресми түрде артикуляцияланған ұлттық идея мен идеологияның болмауы, әлеуметтік-экономикалық қайта құрудың сенімді тұжырымдамалық тіректерін іздеу жағдайында педагогикалық және басқарушылық ойлау парадигмасын қайта құру қажеттілігі айқын мойындалып отыр. Мұғалім кәсібі білім беру қызметіне жатады, мұғалім барлық субъектілердің кәсібилік деңгейіне жауап береді. Басқарушы нысанаралық өзара іс-қимылды ұйымдастырады және кәсіби әлеуетті іске асырудың тиімділігі үшін жауапты болады. Қолданыстағы педагогикалық және басқарушылық парадигманың едәуір бөлігі нормативтік құқықтық құжаттардағы қақтығыстарды, әлеуметтік дамудың бұлыңғыр бағыттарын анықтайтын екіұшты сипатқа ие. Мақаланың мақсаты - табиғи әлемнің бірлігі мен функционалдық тұтастығының объективті қағидаттарын және инновациялық әдіснамалық құралдарды пайдалана отырып, Қазақстан Республикасының қолданыстағы Конституциясы мысалында педагогикалық және басқарушылық ойлау парадигмасын талдау және қайта жаңарту. Зерттеу барысында келесі әдістер қолданылды: абстрактіден нақтыға генетикалық тұрғыдан көтерілу әдісі, ойдың сызбалық бейнелерінің алыпсатарлық тілі, мәтінмен жұмыс жасау әдісі. Конституция мәтінінің үзінділері елдің әлеуметтік-экономикалық дамуы тұрғысынан маңыздылық критерийі бойынша көрсетілген. Мәтінді талдау мен қайта құрудың бастапқы тұжырымдамалық нүктесі ретінде Конституцияның мазмұнын адамның өзін қоса алғанда, табиғи әлемнің бірлігі мен функционалдық тұтастығының объективті принциптерінің талаптарына сәйкес келтіру қажеттілігі қабылданды. Ел дамуының тұжырымдамалық моделі құрылды. Модель ел аумағында орналасқан, Негізгі Заңмен (Конституциямен) және қызметтің әдіснамалық теориясымен жиектелген негізгі субъектілердің өзара іс-қимылының функционалдық-жүйелік қаңқасын қамтиды. Құрылған модельге сәйкес, барлық блоктардың функционалды өзара тәуелділігі Конституцияның да, елдің басқа да нормативтік құқықтық актілерінің мазмұнына логикалық талаптарды анықтайды. Әдіснамалық құралдар мен ел дамуының тұжырымдамалық моделін пайдалана отырып, қоғам, азаматтық қоғам, мемлекет, жалпы халықтық меншік, мемлекеттік меншік сияқты түйінді ұғымдар жаңартылды. Жоғары құндылықтар, қызметтің негізгі қағидаттары ұғымдары кеңейтілді, Қазақстан Республикасының ұлттық идеясы ұсынылды. Көрсетілген толықтырулар мен нақтылауларды енгізу ҚР Конституциясының келтірілген баптарын әртүрлі түсіну мен түсіндірудегі қайшылықтарды жояды. Қоғамға есеп беретін құқықтық мемлекетті қалыптастырудың, тиімді, бәсекеге қабілетті ел құруда халықты біріктіру мен жұмылдырудың басты шарты педагогикалық және басқару парадигмасының озыңқы жаңаруын, педагогикалық және басқару кәсібилігін тиісінше арттыруды қарау ұсынылады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Экономикалық дамудың негізгі параметрі ретінде өңірлердің бәсекеге қабілеттілігін бағалау
Аңдатпа:

Қазіргі ғылымда аймақтағы белгілі бір ресурстарды талдау арқылы бәсекеге қабілеттілікті бағалауға бағытталған көптеген әдістер бар. Алайда, мұндай бағалаулардағы адам ресурстарын есепке алу өңірлік бәсекелестік артықшылықтарды айқындау кезінде басым фактор ретінде пайдаланылмайды. Бәсекелестік артықшылықтар экономиканың жекелеген секторларының тиімділігіне ғана емес, сонымен бірге елдің жалпы әлеуметтік-экономикалық дамуына да әсер етеді. Өңірдің бәсекеге қабілеттілігін бағалау адам ресурстарының негізгі параметрлерінің бірін және экономикалық даму деңгейін қамтуға тиіс. Сондықтан өңірдің бәсекеге қабілеттілігінің болжамы адам ресурстарының даму қарқынын ескеруі тиіс. Зерттеудің мақсаты қазіргі жағдайда экономикалық дамудың негізгі параметрі ретінде өңірлердің бәсекеге қабілеттілігін бағалау болып табылады. Өңірдің бәсекеге қабілеттілігін бағалау үшін Қазақстанда пайдаланылатын әдістер оның құрылымындағы адам ресурстарын бағалауды ғана ескереді, бірақ уақыт өте келе олардың даму деңгейін, сондай-ақ олардың компоненттерінің көп факторлы сипатын ескермейді. Жұмыста Қазақстан өңірлерінің бәсекеге қабілеттілігін бағалаудың рейтингтік моделі (Қазақстан Республикасының Ұлттық Кәсіпкерлер Палатасы) түсіндіріледі және талданады. Авторлар өңірдің бәсекеге қабілеттілігіне әсер ететін олардың адами ресурстарының дамуын бағалауға негізделген Қазақстан өңірлерін саралау әдістемесін ұсынды. Ол адам ресурстарының жай-күйін көрсететін демографиялық, еңбек және әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштерді талдауды қамтиды.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Тірек ауылдық аумақтардың өндірістік және әлеуметтік инфрақұрылымын дамыту жолдары
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Әрбір елді мекенде әлеуметтік-экономикалық тұрақтылыққа қол жеткізу әлеуметтік стандарттарды қамтамасыз ету және ауыл халқының өмір сүру сапасының параметрлерін арттыру үшін тиісті жағдайлар жасауға, сондай-ақ негізгі экономикалық базис-ауыл шаруашылығы өндірісін дамытуға бағытталуы тиіс атқарушы және өкілді билік органдарының үйлестірілген іс-қимылына байланысты. Осы тұрғыда, бүгінгі шындықта ауылдық елді мекендердің тұрақты дамуының өзекті мәселесі тиісті өндірістік және әлеуметтік инфрақұрылымды қамтамасыз ету болып табылады, өйткені ауылдық аймақтардың жүйелі дамуы тұтастай алғанда аумақтық әлеуметтік-экономикалық ішкі жүйенің элементі ретінде әрекет ететін ауылдың осы инфрақұрылымына байланысты. Мақсаты: Осыған байланысты осы зерттеудің мақсаты орнықты дамудың мақсаттары мен міндеттері контексінде елдің ауылдық өңірлерінің өндірістік және әлеуметтік инфрақұрылымын теңгерімді дамытуды айқындайтын және ықпал ететін негізгі факторларды анықтау және зерделеу болып табылады. Жүргізілген зерттеу нәтижелері бойынша ауылдық аймақтардың өндірістік және әлеуметтік инфрақұрылымын қамтамасыз етуге негізделген ауылдық аумақтардың тұрақты дамуының негізгі ерекшеліктері анықталды, ол ауылдық жерлердегі халықтың өмір сүру деңгейі мен сапасымен, сондай-ақ аграрлық өндірістің түпкілікті нәтижелерімен байланысты. Әдістері: осы зерттеуді жүргізудің әдіснамалық негізі ретінде жалпы методологиялық принциптер, жүйелі тәсіл және экономикалық танымның эмпирикалық әдістері: экономикалық-статистикалық модельдер, болжау және модельдеу, индукция және шегеру, синтез әдістері, сондай-ақ логикалық әдістер қолданылады. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Зерттеу нәтижелері жергілікті атқарушы органдар мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарының қызметінде практикалық негіз ретінде пайдаланылуы мүмкін. Оларды ауылдардың экономикалық базасын және ауыл халқының барлық топтарының әл-ауқатын сапалы арттыруға бағытталған аймақты дамыту жоспары аясында аймақтың ауылдық аумақтарының өндірістік және әлеуметтік инфрақұрылымын дамытудың кешенді жоспарларын әзірлеуді және іске асыруды ғылыми негіздеу үшін пайдалануға болады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Қазақстан Республикасында банк жүйесінің даму мәселері мен перспективалары
Аңдатпа:

Банк жүйесі кез-келген мемлекет экономикасының маңызды құрамдас бөліктерінің бірі болып табылады, ол экономиканың жұмыс істеуін қамтамасыз етеді. Зерттеушілер жеке банктердің және тұтастай алғанда банк жүйесінің жұмыс істеу мәселелерін зерттейді, өйткені бұл банктік жүйе, қатынастардың нарықтық жүйесінде делдал бола отырып, халық шаруашылығының салалары мен барлық салаларды қаржыландыруға, олардың өзара іс-қимылын ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Экономикалық дағдарыстың, пандемияның шиеленісуінің қазіргі жағдайында екінші деңгейдегі банктердің рөлі мен маңызы өзгертуде. Банктер экономикалық қызметтің ең серпінді және «икемді» салаларының бірі бола отырып, экономикалық субъектілердің жұмыс істеуін ұйымдастырып қана қоймайды, сонымен қатар жақында талқыланбаған бірқатар «жаңадан құрылған» мәселелерге тап болады: киберқылмыс, деректердің ағуы, әртүрлі өзгертілген алаяқтық сызбалар және тағы басқалар. Отандық банк жүйесі осы зерттеуде қамтылған жаһанданудың қиындықтарымен біршама жұмыстарды атқарып келеді. Мақсаты - қазіргі жағдайда Қазақстанның банк жүйесінде болып жатқан өзгерістерді қарастыру. Мақаланы жазу кезінде салыстыру, талдау, синтез, жинақтау және т.б. әдістер қолданылды. Нәтиже банк жүйесінің ағымдағы жағдайына байланысты негізгі проблемаларды анықтау, сонымен қатар олардың банк жүйесінің болашақ конфигурациясына, жетілдірілуіне әсері, менеджментпен айналысатын банк қызметкерлеріне пайдалы болуы мүмкін.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Өңдеуші кәсіпорындардағы дағдарысқа қарсы басқарудың институционалдық шарттары
Аңдатпа:

Бүгінгі таңда табысты экономиканың негізі - оның барлық секторларының толыққанды дамуы, олардың басым бөлігі нақты сектор болып табылады. Сонымен бірге, экономиканың нақты секторының тарихи даму тенденциялары онда жүретін үрдістердің сөзсіз циклдік сипатын, ең алдымен оның шаруашылық жүргізуші субъектілерін құрайтын қызметті болжайды. Дағдарыс құбылыстары өнеркәсіптік кәсіпорындарды мезгіл-мезгіл тепе-теңдіктен шығарады. Бұл құбылыстардың ауқымы оларды жою басқарушылық шешімдерге көнбейтін мөлшерге жетуі мүмкін, өйткені соңғылардың тиімділігіне дағдарыс құбылыстарының алғашқы кезеңдерінде ғана қол жеткізуге болады. Қазіргі шындықта өңдеуші өнеркәсіп кәсіпорындарындағы дағдарысқа қарсы басқарудың тиімді жүйесі стратегиялық мәселелерді шешудің маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. Кәсіпорынның дағдарыстан кейінгі жай-күйін оңалту үрдістерін жеделдету өңдеуші өнеркәсіп кәсіпорындарында дағдарысқа қарсы басқарудың неғұрлым пәрменді тетіктерінің әдістемесін әзірлеуді талап етеді. Осыған байланысты дағдарысты басқару тетіктерін қалыптастырудың негізгі принциптері мен тәсілдерін анықтау маңызды болып табылады. Ғылыми ортада дағдарысты басқаруды зерттеу кезінде институционалдық компонент өте сирек қарастырылады, дегенмен жақында бұл кәсіпорынның дамуына әсер ету күші туралы бірінші орынға шығады. Мақсаты – кәсіпорындарды дағдарысқа қарсы басқару шеңберінде "институционализм", «институционалдық орта» ұғымдарын қарастыру, өңдеуші өнеркәсіп кәсіпорындарын дағдарысқа қарсы басқарудың ұйымдастырушылық-экономикалық тетігін ашу. Мақала жазу кезінде талдау және синтез, тарихи және логикалық, жүйелік талдау әдісінің үйлесімі сияқты жалпы ғылыми әдістерді қолдана отырып, жүйелі тәсіл қолданылды Нәтиже институционалдық компонентті ескере отырып, кәсіпорынды дағдарысқа қарсы басқаруға қатысты негізгі проблемаларды анықтау, сондай-ақ дағдарыс жағдайларын болдырмауға немесе қолданыстағы дағдарыстың жағымсыз салдарын азайтуға арналған құралдарды ұсыну болып табылады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Қазақстан Республикасында индустриялық сертификатты беру рәсімі мәселелерін талдау және оларды шешу жолдары
Аңдатпа:

Әрбір компания үшін отандық өндірушілердің тізіліміне кіруге мүмкіндік беретін Индустриялық сертификатты алу өте маңызды, өйткені олар үлкен тапсырыстар алуға үміттенеді. Индустриялық сертификатты алғаннан кейін олардың әртүрлі тендерлер мен сатып алуларға қатысу перспективалары едәуір артады, онда олар өз қабілеттерін көрсете алады, отандық өндірушілермен бәсекеге түсе алады, сондай-ақ импорттаушылар алдында артықшылыққа ие болады. 2019 жылғы 1 шілдеден бастап индустриялық сертификат Мемлекеттік сатып алуға қатысу үшін міндетті болды. Мемлекеттік сатып алуларды жүзеге асыру ережелеріне тиісті өзгерістерді ҚР Қаржы министрлігі енгізді. Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің м.а. 24.02.2015 ж. №155 бұйрығымен бекітілген «тауардың шығарылған елін айқындау, тауардың шығарылуы туралы сертификат беру және оның күшін жою жөніндегі қағидалардың» тәжірибесін ескере отырып, құжат жекелеген өндірістердің бірқатар» тар «ерекшеліктерін ескермейтіні түсінікті болады. Мақаланың мақсаты – минералдық тыңайтқыштар өндіру жөніндегі химия өнеркәсібі кәсіпорнының Индустриялық сертификат алу мүмкіндігі үшін «отандық тауарлар, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер өндірушілердің тізілімін қалыптастыру және жүргізу, сондай-ақ Индустриялық сертификат беру қағидаларына» өзгерістер мен толықтырулар әзірлеу. Берілген зерттеуде келесідей әдістер қолданылды: әдеби дереккөздерді зерттеу және талдау, Индустриялық сертификатты беру рәсімдерін модельдеу және статистика. Авторлардың ұсынысы бойынша қолдану проблемалары зерделенді, осы проблемаларды шешу жолдары табылды және «отандық тауар, жұмыс және қызмет өндірушілер тізілімін қалыптастыру және жүргізу, сондай-ақ Индустриялық сертификат беру қағидаларына» өзгерістер мен толықтырулар әзірленді. қазіргі уақытта ережелер мұқият пысықтауды қажет етеді. Бұл мәселені уәкілетті мемлекеттік органдармен, қауымдастықтармен және бизнес өкілдерімен бірлесіп қарау қажет, өйткені Индустриялық сертификат алу Мемлекеттік сатып алуға қатысуға, тиісінше Қазақстан Республикасының экономикасына тікелей әсер ететін болады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Болашақ математика мұғалімдерінің әдістемелік біліктіліктерін қалыптастыру үдерісін жетілдірудің негізгі бағыттары
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: мақалада «біліктілік» ұғымының әдістемелік аспектісіне сүйене отырып, педагогикалық ЖОО-да болашақ математика мұғалімдерінің әдістемелік біліктілігін қалыптастыру және кәсіби дайындықты жетілдірудің негізгі бағыттарын талдау және осы мәселе бойынша жеке тұлғаның өзіндік ұстанымын қалыптастыру. ЖОО-ғы геометриялық пәндерді сапалы оқытуға және оқу үдерісін ұйымдастырудағы әдіснамалық және мазмұндық әдіс-тәсілдерін пайдалану арқылы қол жеткізуге болады. Білім беру үдерісінің белгілі бір құрылымын жасап, әдістемесі мен оқыту құралдарын анықтай отырып, пән мазмұнын мұқият таңдау педагогиканың нақты принциптермен анықталды. Негізінде бұл принциптер бүгінгі педагогиканың өзекті жетістіктері болып табылады және олар жүйелі түрде өзгеріп тұрады. Дидактикалық принциптердің қолданыстағы жүйесін біртіндеп өзгерту және ауқымын кеңейтуге болады. Мақсаты: педагогикалық ЖОО-да болашақ математика мұғалімдерін геометриялық есептерді шығаруға және оны оқытуға әдістемелік даярлығын жетілдірудің негізгі дидактикалық принциптерін таңдау және ғылыми-әдістемелік негізін ұсыну. Әдістері: ғылыми-әдістемелік тұрғыдан геометрияны оқыту бойынша тәжірибелі мұғалімдер мен әдіскерлерден сұхбат және сауалнама алу, оқу бағдарламасы мен мазмұнын талдау, оқу үдерісіне педагогикалық бақылау мен диагностика жасалды. Өзіміздің ұсынған әдістердің тиімділігін тексеру мақсатында педагогикалық эксперимент жұмыстары жүргізілді. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: педагогикалық ЖОО-ның мақсаты практикалық және әдістемелік мәселелерді өздері шеше алуға қажетті білімдермен қаруланған білікті мұғалімдер дайындау. Бұл болашақ математика мұғалімдерін дайындаудың барлық жүйесіне, мектептегі білім берудің әдістемесіне, оның ішінде әрбір болашақ математика мұғалімдеріне қажетті математикалық білім деңгейіне қол жеткізуге мүмкіндік беретін геометриялық білім беруге де жаңа міндеттер қойып отыр. Сондықтан, педагогикалық ЖОО-да геометрияны оқытудың негізгі дидактикалық принциптері құрылып негізделген. Оның құрамына болашақ математика мұғалімнің оқытудың инновациялық әдістерін меңгеру пирнципі мен оқытудың жаңа педагогикалық және ақпараттық технологияларды меңгеру принципі енгізілген. Зерттеу жұмысының нәтижелерін ЖОО-да геометрия курсын оқытудың кәсіби бағыттылығының теориялық негіздерін әрі қарай зерттеу үшін әдіснамалық негіз ретінде қолдануға болады.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 4(88)

Кіші мектеп жасындағы балалардың эмоционалдық мінез-құлқына компьютерлік ойын әрекетінің әсері
Аңдатпа:

Компьютерлік технология дамыған заманда компьютер өмірдің ажырамас бөлігі болып табылады. Қазіргі ойын теориясының дамуы мен қалыптасуы адамзат қоғамы дамуының әртүрлі кезеңдерінде тұлғаны оқыту мен тәрбиелеуде болып жатқан әлеуметтік-педагогикалық өзгерістерге сәйкес келеді. Баланың қоршаған әлемге қатынасы үлкендердің бағалауы мен олардың оқиғаларға, құбылыстарға, адамдарға эмоционалды-экспрессивті қатынасы әсерінен қалыптасатыны белгілі.Тақырыпты таңдаудың өзектілігі бір адамға шаққандағы ДК-нің өсуімен, компьютерлік ойындарды жақсы көретін мектеп оқушыларының санының көбеюімен, оқушының психоэмоционалдық саласына кері әсер етуімен (ережелерді бұзумен) анықталады. компьютерді пайдалану). Мақсаты - компьютерлік ойындардың оқушының эмоционалдық жағдайы мен мінез-құлқына оң және теріс әсерін анықтау және кіші жастағы оқушылардың компьютерлік ойындарды қауіпсіз пайдалануы бойынша ұсыныстар әзірлеу. Зерттеу барысында В.В. Ткачевтің «Мектеп жасына дейінгі балалардың эмоционалдық және мінез-құлық саласын бағалау» атты ата-аналарға арналған сауалнамасы жүргізілді; Эмоционалды тұрақтылық пен психоәлеуметтік бейімделу деңгейін бағалауға арналған Кохтың «Ағашты сызу» проективтік әдістемесі; мазасыздықтың жалпы деңгейін анықтауға көмектесетін Р.Теммл, М.Дорки, V.Аминнің проективтік мазасыздық тесті; «Болмайтын жануар» атты агрессивтілік диагностикасы үшін сурет салу әдістемесі. Зерттеу нәтижелері бойынша оқушылар, ата-аналар және сынып жетекшілері: компьютерлік ойындардың пайдалылығын бағалай алады, ойлауды, логиканы, табандылықты дамытатын ойындарды таңдай алады, бұлшықеттер мен көздерге гимнастика жасай алады, компьютерде өткізетін уақытты бақылаңыз, туыстарыңыз бен достарыңызға компьютерде қауіпсіз мінез-құлық ережелерін сақтау қажеттілігі туралы сөйлесіңіз. Зерттеу нәтижелерінің теориялық маңызымен қатар практикалық мәні де бар, ол бастауыш мектеп жасындағы балалардың жеке ерекшеліктерін ескере отырып, пәнді оқудың тиімділігін арттырудан тұрады. Автор ұсынған ұсыныстар кіші жастағы оқушылардың компьютерлік ойындарды қауіпсіз пайдалануына ықпал етеді.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 4(88)

Ұлттық және халықаралық деңгейлердегі өңірлердің бәсекеге қабілеттілік факторларын бағалау
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: қазіргі ғылымда аймақтағы белгілі бір ресурстарды талдау арқылы бәсекеге қабілеттілікті бағалауға бағытталған көптеген әдістер бар. Алайда, мұндай бағалаулардағы адам ресурстарын есепке алу өңірлік бәсекелестік артықшылықтарды айқындау кезінде басым фактор ретінде пайдаланылмайды. Бәсекелестік артықшылықтар экономиканың жекелеген секторларының тиімділігіне ғана емес, сонымен бірге елдің жалпы әлеуметтік-экономикалық дамуына да әсер етеді. Өңірдің бәсекеге қабілеттілігін бағалау адами ресурстардың негізгі параметрлерінің бірін және экономикалық даму деңгейін қамтуға тиіс. Сондықтан өңірдің бәсекеге қабілеттілігінің болжамы адам ресурстарының даму қарқынын ескеруі тиіс. Зерттеудің мақсаты қазіргі жағдайда экономикалық дамудың негізгі параметрі ретінде өңірлердің бәсекеге қабілеттілігін бағалау болып табылады. Әдістері: өңірдің бәсекеге қабілеттілігін бағалау үшін Қазақстанда пайдаланылатын әдістер оның құрылымындағы адами ресурстарды бағалауды ғана ескереді, бірақ уақыт өте келе олардың даму деңгейін, сондай-ақ олардың компоненттерінің көп факторлы сипатын ескермейді. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: жұмыста Қазақстан өңірлерінің бәсекеге қабілеттілігін бағалаудың рейтингтік моделі (Қазақстан Республикасының Ұлттық Кәсіпкерлер Палатасы) түсіндіріледі және талданады. Авторлар өңірдің бәсекеге қабілеттілігіне әсер ететін олардың адами ресурстарының дамуын бағалауға негізделген Қазақстан өңірлерін саралау әдістемесін ұсынды. Ол адам ресурстарының жай-күйін көрсететін демографиялық, еңбек және әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштерді талдауды қамтиды.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 4(88)

Павлодар облысы туризміндегі менеджменттің ерекшелігі
Аңдатпа:

Қазіргі уақытта Covid-19 әлемдік пандемиясы Қазақстандағы туризмнің тартымдылығы мен рентабельділігін айтарлықтай төмендеткеніне қарамастан, Қазақстанның және оның өңірлерінің туристік саласы дамуын жалғастырып отыр. Туризм және жыл сайын өсіп келе жатқан туризм қызметтеріне сұраныс көптеген елдер үшін үлкен табыс пен пайда көзіне айналуда. Дүниежүзілік саяхат және туризм Кеңесінің (WTTC) мәліметтері бойынша, қазіргі уақытта саяхат пен туризм әлемдік ЖІӨ-ге қосқан үлесін және халықты жұмыспен қамтуды ескере отырып, әлемдік индустрияның ең ірі саласы болып табылады. Мақалада туристік нарықтың тартымдылығы мен саланы кеңейту жолдары бағаланады, туристік саладағы менеджменттің ерекшеліктері анықталады. Павлодар облысында туризм мәселелері анықталды. Бұл зерттеу өзекті болып табылады, өйткені бүгінгі күннің басты міндеті Қазақстан Республикасындағы басқа ілеспе салалардың дамуына ықпал ететін туризмді дамыту саласындағы проблемалар мен сын-қатерлерді зерделеу болып табылады. Туризм саласының өз мәселелерін дамыту және шешу, сөзсіз, осы нарықтың мүмкіндіктері мен қызметтерге сұраныстың артуына алып келеді және соның салдарынан облыстар мен Қазақстанның экономикалық көрсеткіштерінің дамуына әсер етеді. Мақаланың мақсаты-Павлодар облысында туристік саланы дамытудың теориялық және практикалық аспектілерін зерттеу. Зерттеу барысында әдебиеттерді теориялық талдау, деректерді саралау, топтастыру және жүйелеу әдісі, статистикалық әдістер сияқты әдістер қолданылды.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 4(88)

Қазақстандағы еңбек нарығының жағдайы: мәселелері мен тенденциялары
Аңдатпа:

Қазіргі еңбек нарығы белгілі бір мәселелердің болуымен сипатталады, олардың арасында жұмыс берушілердің кадр қажеттіліктері мен адамдардың кәсіби құзыреттіліктері арасындағы сәйкессіздікті атап өту қажет. Еңбек нарығының ерекшеліктерін қарастыру барысында еңбек нарығына тән ерекшеліктер, тенденциялар мен заңдылықтар көрсетіледі. Қазақстанның еңбек нарығының негізгі айырмашылығы жасырын жұмыссыздықтың жоғары деңгейі болып табылады, ол бір жағынан өндірісті кеңейту резерві болып табылады, ал екінші жағынан өндірісті кеңейтумен әлеуметтік қатынастарды тұрақсыздандырудың маңызды факторына айналуы мүмкін. Экономикалық жағдайдың нашарлауы. Осыған байланысты жұмыс күшінің ұсынысы мен оған сұраныс арасындағы сәйкессіздіктер мен қайшылықтарды жою жолдарын іздеудің өзектілігі артып келеді. Мақсаты - Қазақстанның қазіргі еңбек нарығына салыстырмалы талдау жасау, жұмысбастылық пен жұмыссыздықтың негізгі көрсеткіштеріне шолу, соңғы бірнеше жылда еңбек нарығындағы сұраныс пен ұсыныс арасындағы сәйкессіздіктің өсу деңгейіне шолу жасау. Мақаланы дайындау және ондағы зерттелген мәселені негіздеу кезінде талдау, салыстыру, сипаттау, жалпылау, негіздеу, т.б. сияқты дәстүрлі әдістер қолданылды. Қазақстандағы еңбек нарығы саяси, экономикалық және әлеуметтік факторлардың әсерінен үнемі дамып отырады, бірақ даму жағынан әлі де қазіргі заман талаптарынан едәуір артта қалып отыр. Осы себепті жұмыспен қамту және жұмыссыз азаматтарды әлеуметтік қорғау саласында көптеген шешімін таппаған мәселелер туындады. Еңбек нарығының ерекшелігі оның проблемалары ел басшылығының көзқарасында болуы керек екендігімен анықталады, әйтпесе реттелмеген мәселелер қоғамның негізгі өндіргіш күштерін – еңбек ресурстарын тиімсіз пайдалануға ғана емес, еңбек ресурстарының жоғалуына да әкелуі мүмкін. адам ресурстарының қысқаруына байланысты елдің бәсекелестік артықшылығы, сонымен қатар олардың күрделі әлеуметтік қақтығыстарға айналуы. Сондықтан халықты жұмыспен қамтуға байланысты мәселелерді тез арада шешу, еңбек нарығын мемлекеттік реттеудің әдістері мен нысандарын жетілдіру және институционалдық өзгерістерді жүзеге асыру қажет. Халықты жұмыспен қамтуды арттыруға бағытталған мемлекеттік шараларды тиімді жүзеге асыру – ел Үкіметінің басты мақсаты. Макродеңгейдегі мемлекеттік жұмыспен қамту саясаты азаматтардың еңбек ету және өмір сүрудің жоғары деңгейіне қол жеткізу құқығын іске асырудың қажетті алғышарты ретінде толық жұмыспен қамтуды қамтамасыз етуге бағытталуы тиіс. Сондықтан халықты толық жұмыспен қамтуға жәрдемдесу – мемлекеттің стратегиялық мақсаты.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 4(88)

Өңірдің өнеркәсіптік кәсіпорны мысалында аутсорсингті іске асырудың ұйымдастырушылық-экономикалық тетігін қалыптастыру
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: мақалада Қазақстан Республикасының өнеркәсіптік кәсіпорнының аутсорсингті іске асыру тәжірибесі қарастырылады. Отандық және шетелдік зерттеулер көрсеткендей, қазақстандық аутсорсинг нарығы республикада оны дамыту үшін қолда бар әлеуетке қарамастан, әлі де өзінің қалыптасу сатысында тұр, сонымен бірге қазіргі ғылыми жарияланымдар мен сол немесе өзге уақытта жүргізіліп жатқан зерттеулердің нәтижелері осы мәселенің белгілі бір көзқарасын қалыптастыруға мүмкіндік береді. Атап айтқанда, зерттеулер көрсеткендей, қорқынышқа қарамастан, отандық бизнес аутсорсингті қолдануға мүдделі. Мұның негізі объективті және субъективті себептер болып табылады. Нәтижесінде аутсорсинг қызметтеріне тапсырыс беруші кәсіпорындар аутсорсинг қызметтерін сыртқы жеткізушілермен фирмааралық өзара қарым-қатынастардың «Павлодар мұнай-химия зауыты» ЖШС материалдарындағы мақалада сәйкестендірілген және мысал ретінде қаралған ұйымдық-экономикалық форматын дербес айқындайды. Мақсаты: өнеркәсіптік кәсіпорын мысалында «Павлодар мұнай-химия зауыты» ЖШС («ПМХЗ» ЖШС) фирмааралық өзара іс-қимыл тетігін ұйымдастыру бойынша әдіснамалық тәсілдің мазмұнын зерттеу, оны іске асыру алгоритмін құрылымдау және кәсіпорынның адами ресурстары саласындағы аутсорсингті іске асыру мысалында аутсорсингті іске асыру тетігінің мазмұнын қарастыру. Әдістері: мақаланы дайындау, дәлелдеу және зерттелетін мәселені негіздеу кезінде статистикалық талдау және талдау сияқты дәстүрлі әдістер қолданылды аналитикалық ақпарат және ішкі құжаттама. Талқылау логикасы, қорытындылар мен нәтижелерді дәлелдеу салыстыру, сипаттау, жалпылау, құрылымдау, негіздеу және т.б. әдістерге негізделген. Нәтижелері мен олардың маңыздылығы: мақалада «Павлодар мұнай-химия зауыты» ЖШС материалдарында аутсорсинг тетігін ұйымдастыру мен іске асырудың әдіснамалық тәсілінің тұжырымдамалық алгоритмі негізделді, аутсорсингтің ұйымдастырушылық-экономикалық тетігінің мазмұны сәйкестендірілді және "ПМХЗ" ЖШС материалдарында адами ресурстар сияқты кәсіпорынды басқарудың функционалдық аймағы мысалында оны іске асырудың реттілігі қарастырылған.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 4(88)

Жылу өткізгіштігі төмен отқа төзімді тасты қолдану арқылы энергияны үнемдеу
Аңдатпа:

Соңғы уақытта өндірісте, әсіресе отын жағатын өндірістік қондырғыларға қатысты энергияны үнемдеуге, көп көңіл бөлінуде. Жану үрдісі кезінде бөлінетін жылуды максималды пайдаланудың бірнеше жолы бар, мысалы, технологиялық үрдістің өзінде де, қосымша қондырғыларды орнату арқылы оны максималды пайдалану арқылы қондырғының шығысындағы түтін газдарының температурасын төмендету, жылу қабылдау қондырғылары, мысалы, ауа жылытқыштары немесе басқа жылытқыштар. Ақшаны үнемдеудің тағы бір жолы – бұл жоғары температуралы қондырғыларды қаптау арқылы жылу шығынын азайту. Энергия мен отынның көп мөлшерін тұтынатын металлургиялық қондырғылар олардың жұмсалуын талдауды, талдау нәтижелері бойынша тұтынуды үнемдеу жолдарын талап етеді. Бұл мақалада жоғары температуралы қондырғы – металлургиялық пештің екінші және үшінші секцияларының қолданыстағы ішкі оқшаулау қабатын техникалық-экономикалық көрсеткіштері жақсырақ жаңасына ауыстыру мүмкіндігі қарастырылады. Жоғары температуралы қондырғының екінші және үшінші үлескілерінің қолданыстағы ішкі оқшаулау қабатын техникалық-экономикалық көрсеткіштері ең жақсы жаңасына ауыстыру мүмкіндігі қарастырылды. Бүйірлік беттер мен жаңа оқшаулаумен шатыр арқылы жылу өткізгіштік бойынша жылу шығындарын есептеу жүргізілді және ұсынылған шешімнің экономикалық тиімділігі дәлелденді. Қолданыстағы оқшаулаудың ішкі қабатын - отқа төзімді бетонды PHLOCAST M30 (жылу өткізгіштік коэффициенті 1,4-тен 1,45-ке дейін) ұсынылған CERALIT GUN HK 70070 (жылу өткізгіштік коэффициенті 1,03-тен 1,12-ге дейін) ауыстыру қоршаған ортаға жылу шығынын азайтады, осылайша отынның шығыны мен пешке арналған тұтынуды азайтылады.

Автор: А.П. Плевако
Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 4(88)

Балқыту тұздарын таңдау кезінде өңделген ірімшіктердің құрылымдық және реологиялық қасиеттерін эксперименттік зерттеу
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың Жолдауында алға қойылған басым міндеттерді шешу аясында тамақ өнеркәсібін, оның ішінде сүт өнімдерін дамытуға зор рөл беріліп отыр. Тамақ өнімдерінің сапасын, биологиялық, тағамдық құндылығын және қауіпсіздігін арттыру үшін био және нанотехнологиялар жетістіктерін пайдалана отырып, өсімдік және жануарлардан алынатын шикізатты өңдеу саласындағы салалық ғылымның алдында үлкен міндеттерді шешу керек. Өндірістің өзінің, сондай-ақ Қазақстан Республикасы халқының өмір сүруінің экономикалық, әлеуметтік және экологиялық аспектілерін жақсарту мақсатында өсімдік және жануар текті шикізатты кешенді өңдеуді ұйымдастырудың жаңа тәсілдері қажет. Өңделген ірімшіктердің кең ауқымына қарамастан, ол үнемі жаңартылып отырады. Бұл тағамтану ғылымының талаптарын қанағаттандыру қажеттілігімен, тұтынушылар сұранысының өзгеруімен, сонымен қатар шикізаттың болуымен және ірімшіктің белгілі бір түрінің пайдасы туралы ойлармен түсіндіріледі. Зерттеудің жұмыс гипотезасы шикізатты балқыту үшін ортаның белсенді қышқылдығына әсер ететін, құрылымын тұрақтандыратын, ылғалды байланыстыратын және дайын өнімнің консистенциясы мен органолептикалық көрсеткіштерін жақсартатын реагенттерді қолдануға болады деген болжам еді. Мақсаты: cырды балқыту үрдісі туралы теориялық мәлімет беру. Балқу процесі шикізат белок мицеллаларының әртүрлі формаларымен тығыз байланысты екенін көрсетіңіз. Өңделген ірімшік құрылымының қалыптасуына тұз – балқытқыштың түрі мен мөлшерінің әсерін анықтау. Тәжірибелік өнімдердің реологиялық көрсеткіштерін анықтаңыз. Өңделген ірімшіктердің скорингіне сәйкес тәжірибелік өнімдердің органолептикалық көрсеткіштерін бағалау. Судың белсенділік индексін (aw) белгілеңіз, тәжірибелік өнімдердің микробиологиялық көрсеткіштерін анықтау. Әдістері: әдеби дереккөздерді зерттеу және талдау, реологиялық әдістер, сүт өнімдерінің сүт шикізатын органолептикалық зерттеу. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: сыр ірімшігінің балқыту процесі зерттелді. Өңделген ірімшік құрылымының қалыптасуына тұз-балқытқыштың түрі мен мөлшерінің әсері анықталды. Эксперименттік өнімдердің органолептикалық көрсеткіштері өңделген ірімшіктердің баллдық көрсеткіштеріне сәйкес бағаланды.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 4(88)

Қазақстан Республикасында сүт өнімдерін өндіруде ресурс үнемдейтін мембраналық технологияларды қолдану
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Қазақстанда «елішілік құндылықты және экспортқа бағдарланған өндірістерді дамыту» Бағдарламасын іске асыру шеңберінде сүттің құрамдас бөліктерін шоғырландыру үшін мембраналық үрдістер енгізілетін жаңа заманауи сүт кәсіпорындары белсенді жаңғыртылып, құрылуда. Бұл шикізатты ұтымды және кешенді пайдалану үшін, оның ішінде екінші реттік ресурстарды қайта өңдеу есебінен қажет, олардың негізгісі сарысу болып табылады. Дәстүрлі тамақ өнімдерін өндіру үрдістерін жетілдіру және инновациялық технологияларды әзірлеу жаңа технологиялар мен технологиялық жабдықтарды пайдалану кезінде ғана мүмкін болады. Мембраналық үрдістер сұйық сүт өнімдерін фракциялау мен концентрациялауды қолдану үшін кеңінен қолданылады, бұл шикізатты қайта өңдеу мәселелерін жаңа жолмен шешуге мүмкіндік береді және тағамның жаңа түрлерін дамытуға мүмкіндіктер ашады. Мақсаты: Қазақстанда сүт сарысуын өндіру мен өңдеуге талдау жасау. Мембраналық технологиялардың негізгі түрлерін және оларды Қазақстан Республикасында сүт өнеркәсібінде пайдаланудың артықшылықтарын қарастыру. Сүт сарысуын өңдеудегі мембраналық технологиялардың рөлін негіздеу, сүт сарысуының минералсыздандырылуын қамтамасыз ету, биологиялық құндылығы жоғары және тұтынушылық қасиеттері бар өнімдерді алу, энергия тасымалдаушылардың құнын төмендету, көлік шығындарын үнемдеу мақсатында шикізат көлемін азайту үшін мембраналық өңдеу әдістерін енгізудің әртүрлі тәсілдерін сипаттау, сүттің қатты заттарын қалдықсыз өңдеу, суды қайталама пайдалану. Әдістері: әдеби көздерді, сүт шикізатын және қайталама сүт өнімдерін өңдеудің мембраналық әдістерін зерттеу және талдау. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Қазақстан Республикасында сүт өнімдерін өндіруде ресурс үнемдейтін мембраналық технологияларды қолдану мәселелері зерделенді, кәсіпорындардың экономикалық тиімділігін арттыру үшін осы проблемаларды шешу жолдары табылды, елдегі әлеуметтік және экологиялық тиімділікке оң әсерін тигізеді.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 4(88)

Қазақстанның оңтүстік-шығысының тік аймақтылығы жағдайында табиғи жайылымдарды пайдаланудың тиімділігі
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: қазіргі кезде елімізде мал бағудың қарқынды дамыту мен ауыл шаруа шылығы жануарлары нәтижелілігі одан әрі өсуі үшін жеткілікті мөлшерінде арзан құнды жем шөп қажет болып отыр. Елімізде ежелгі заманнан бері табиғи жем шөп алқаптары мал шылық үшін азық өндірудің негізгі көзі болып табылады. Әлемдегі бағындық жерлердің қазіргі жағдайы қанағаттанарлықсыз деп бағаланып отыр. Табиғатты қолданудың теріс факторларының жиынтық әсерінен әлсіз және оңай бүлінетін бағындық жерлер экологиялық жүйелері тозуға ұшырайды. Өсемдіктер мен жер қыртысының азуы, шөлейттену жердің солт. Америкада 28 %, оңт. Америкада 23 %, Африкада 17 % және Австралияда 15 %-ын құрайды. Жемшөп базасының қанағаттанғысыз жай-күйін көбінесе бағындық жерлерді оң пайдаланбайтын фермерлік және шаруа қожалықтарының өздері күрделендіретіндігін, жануарларды жүйе сіз және нормаға сәйкес емес жаюға мүмкіндік береді және сол арқылы өсемдік жамылғысының нәтижелілігінің төмендеуіне, шөптің құрамы мен жем сапасының өзгеріске ұшырауына, арам шөптермен және жеуге болмайтын өсемдіктермен толып кетуіне, кейіннен жер қыртысының жел эрозиясының пайда болуына ықпал ететіндігін атап өткен жөн. Әлемімізде екі миллиард гектар немесе адамзаттың пайдаланатын жерлердің 24 %-ы белгілі бір дәрежеде деградацияға ұшырайды. Ауыл шаруа шылығы дақылдарының шығымдылығын және бағындық жерлердің құнарлылығын төмендету, мал басының және олардың нәтижелілігін азайту, сондай-ақ ауыл шаруа шылығының экспорттық әлеуетін қысқарту жер тозуының негізгі экономикалық салдары болып табылады. Мақсаты: еліміздің оңт.-шығысының тік аймақтылығы жағдайында бағындық жерлердің тозу себептерімен қоса оларды қалпына келтіру мүмкіндіктерін зерттеу, малды жаю әдісін пайдалана отырып бағындық жерлердің ресурстарды дұрыс пайдаланудың ғылыми тәсілдерін әзірлеу. Әдістер: термо стат салмақ әдісі, Тю рин әдісі, Мачи гин әдісі, ионо метриялық әдісі. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: оңтүстік шығысының тік аймақтылығы жағдайында Батыр шаруа қожалығының тау бөктірлік дала, тау бөктірлік қуаң дала және тау бөктірлік шөлейт аймағындағы теңіз деңгейінің биіктігіне байланысты бағындық жерлер алуан түрлі, соған орай жер қыртысының жамылғысы мен бағындық жерлердің ботаникалық құрамы зерттелінген болатын. Қойлардың меншікті ауырлылығы зерттеу барысында жаюдың тәсіліне қарай динамикасы бағаланды. Зерттеу жұмысы жер қыртысы өсемдік жануар мал бағу өнімдері жүйесінде жүргізілді.

Автор: Ж.Б. Исаева
Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 4(88)

Әлеуметтік жауапты бизнес қағидаттарын іске асырудың шетелдік және отандық тәжірибесі
Аңдатпа:

жаңғыртуға және адами капиталды дамытуға белсенді қатысуын күшейту мақсатында қазақстандық қоғамның барлық деңгейлерінде корпоративтік әлеуметтік жауапкершілікті (КӘЖ) енгізуге және ілгерілетуге бағытталған шараларды шұғыл әзірлеу қажет. Осыған байланысты әлеуметтік жауапкершіліктің тиімді тетігін қалыптастыру, сондай-ақ отандық компанияларды басқару практикасына корпоративтік әлеуметтік жауапкершілік қағидаттарын енгізу проблемасы туындайды Мақаланың мақсаты – зерттеу отандық бизнес-сектордың нақты контекстінде Қазақстандағы бизнестегі КӘЖ дамуының негізгі кезеңдерін анықтауға бағытталған. Жүйелі, салыстырмалы және статистикалық талдау, сондай-ақ сараптамалық бағалау әдістері қолданылды. Зерттеудің эмпирикалық әдістері ретінде сараптамалық сауалнама, құжаттарды талдау, әлеуметтік зерттеулердің қайталама талдауы, «case study» әдісі қолданылды. Құжаттарды талдау Қазіргі мемлекеттерде бизнес пен биліктің өзара іс-қимылын жүзеге асыру практикасын айқындайтын заңнамалық және нормативтік базаны зерделеу мақсатында жүргізілді. КӘЖ енгізу модельдерін анықтау және сипаттау үшін бірқатар шетелдік салыстырмалы зерттеулерден алынған қайталама деректер әдісі қолданылды. «Case study» әдісі отандық бизнес-құрылымдардың әлеуметтік инвестициялар саласындағы әлеуметтік мемлекеттік-жекешелік әріптестік тетіктерін тиімді енгізуінің эмпирикалық жағдайларын анықтауға мүмкіндік берді. Отандық және шетелдік тәжірибені зерттеуге негізделген мақалада аймақтық экономикалық жүйелердің мәселелерін шешуде бизнес пен биліктің өзара әрекеттесу механизмі қарастырылды. Қазақстандағы КӘЖ практикалары эволюциясының негізгі кезеңдері анықталды және сипатталды, қазіргі жағдайда өңірдің мәселелерін шешу кезінде бизнес пен биліктің өзара іс-қимылының құрылымдық (субъектілер, институттар) және реттеуші (заңнама, стратегиялар, бағдарламалар, стандарттар) компоненттері белгіленді. Сонымен қатар, отандық КӘЖ жүйесінің еуропалық модельден негізгі айырмашылықтары қарастырылады, оның жалпы сипаттамалары мақалада келтірілген

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Экономикалық үрдістер және шет тілдері: өзара әрекеттесу нәтижелері
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: тіл коммуникацияның негізгі векторы болып табылады, өз кезегінде коммуникация адамзат тарихында тілдерді дамытады. Адамдардың табиғи қажеттілігі-ана тіліндегі қарым-қатынас, өзін-өзі көрсетудің және басқаларды түсінудің ең ыңғайлы құралы дегенмен, қазіргі заман коммуникацияның жаһандық парадигмасын өзгертті, бұл тілдердің рөлін ресми және бейресми қауымдастықтармен, соның ішінде әртүрлі тілдерде сөйлейтіндермен қайта бағалауды білдірді. Коммуникацияның жалпы тілін таңдауға контекст қана емес, сонымен қатар коммуниканттардың әлеуметтік, мәдени, экономикалық сипаттамалары да әсер етеді. Мәдениетаралық контексте қарым-қатынасқа қатысушылардың бейімделу мәселесі туындайды, қабылдаушы Тараптың тілін меңгеруімен тығыз байланысты, оны білмеу табысты қарым-қатынасқа кедергі болып табылады. Толерантты коммуникативті мінез-құлық дағдыларын дамыту үшін халықаралық қарым-қатынас тілдерінде қол жетімді қажетті оқу-әдістемелік материалдармен жабдықталған арнайы бағдарламалар жасау қажет. Кейбір осындай семинарлар аталмыш мақалада ұсынылған. Мақсаты: тілдің әртүрлі лингвистикалық және әлеуметтік-мәдени ортадағы адамдарды біріктіретін экономикалық үрдістердің дамуына әсерін анықтау, сондай-ақ өзара әрекеттесетін тілдердің кәсіби қызметтің әртүрлі аспектілеріне әсерін және мәдениетаралық контекстке жаңа ұрпақтарды енгізудегі білім берудің рөлін сипаттау. Мақсатты жүзеге асыру үшін келесі міндеттер қойылды: тілдің экономикалық теориясының негізгі ережелерін ұсыну; мәдениетаралық ортада компаниялармен жұмыс істеу кезінде аудармашылардың қайшылықты рөлін көрсету; студенттердің мәдениетаралық кәсіби контексте сәтті бейімделуі үшін шет тілдерін оқытудың мәселелері мен рөлін анықтау. Әдістері: теориялық және әдіснамалық негіз отандық және шетелдік зерттеушілердің еңбектерінде ұсынылған тұжырымдамалар, гипотезалар мен теориялар болды. Әдістеме жүйелік тәсілге негізделген, оның аясында салыстырмалы, құрылымдық және функционалды және статистикалық талдау әдістері қолданылды. Эмпирикалық деректерді алу үшін мәдениетаралық коммуникация жүйесіне енгізілген респонденттерге сауалнама жүргізу және сауалнама жүргізу әдістері қолданылды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: алынған нәтижелер бойынша, әдетте, көп жағдайда халықаралық тілдердің бірі немесе титулдық ұлттың тілі болып табылатын ортақ коммуникация тіліне артықшылық беріледі деп айтуға болады. Этникалық байланыстар, сенім және төзімділік көбінесе коммуникацияның ортақ тілін меңгерумен байланысты

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Банк қызметінің даму факторы ретінде несиелік операцияларды басқарудың тиімділігін бағалау
Аңдатпа:

Банктердің негізгі міндеті – несие беру болып табылады, ал несие – қазіргі заманғы экономика үшін тірек, елдің экономикалық дамуының ажырамас элементі. Бүгінгі таңда несиелеуді жеке және заңды тұлғалар пайдаланады, яғни несиелерді мемлекеттен бастап азаматтарға дейін барлығы пайдаланады. Елдегі экономикалық жағдайды тұрақтандыру және экономикалық қатынастарды дамыту жағдайында заңды тұлғаларға көп мөлшерде ақша қаражатын пайдалану қажеттілігі туындатады. Бұл ретте, әрбір банк цифрлық технологиялар мен жаңа техникалық шешімдерге негізделген өзінің кредиттеу технологиясын әзірлейді. Зерттеу мақсаты – коммерциялық банктің несиелік операцияларын басқарудың тиімділігін Банк «ФК Открытие» КАҚ-ның қызметі мысалында бағалау,. Осыған байланысты зерттеуде алынған нәтижелерді визуализациялау үшін салыстырмалы талдау, синтез, графикалық әдіс әдістері қолданылды. Зерттеу нәтижелері бойынша автор Банк «ФК Открытие» КАҚ-ның коммерциялық банкінде корпоративтік Кредиттеу динамикасын және талданатын кезең ішінде жүргізілген өзгерістерді анықтады, оның нәтижелері бойынша корпоративтік Кредиттеу үлесі бастапқыда 2021 жылға қарай артып, 2022 жылдың соңына қарай төмендеу үрдісіне ие екені анықталды. Мәселен, 01.01.2020 ж. корпоративтік Кредиттеу үлесі 1,3 пайызды, 01.01.2021 ж. – 3,8 пайызды құрады, содан кейін мән қайтадан төмендеп, 1,2 пайыз мәніне оралды. Талдау нәтижелеріне сәйкес 2021 жылы корпоративтік кредиттеуді арттыру осы кезеңде ірі корпоративтік клиенттерді тарту есебінен қамтамасыз етілді. Нәтижесінде, коммерциялық банктің корпоративтік портфелін жақсарту үшін автор оны жақсарту және нәтижелі көрсеткіштерге қол жеткізу бойынша жаңа ұсыныстар әзірледі. Зерттеу қорытындысы бойынша автор резервтік қорларды арттыру бойынша ұсыныстар жасады. Тұтастай алғанда, Кредиттеу көлемінің ұлғаюын және тұрақты қаржылық көрсеткіштерді, Банк клиенттердің сенімін арттыруға, белсенді кредиттік саясатқа және коммерциялық банктер рейтингінде лайықты орынға ұмтылуын қамтамасыз ететін банктің тиімді жұмысы қажет екенін атап өту қажет

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Инновациялар мен инновациялық үрдістің мәні ретроспективада және қазіргі жағдайда: халықаралық аспект
Аңдатпа:

Өсіп келе жатқан бәсекелестік жағдайында коммерциялық құрылымдарды сипаттау кезінде ұйымның экономикалық өмірінде маңызды орын алатын инновацияларға негізгі рөл беріледі. Тиісінше, олардың мәнін, мазмұнын зерттеу ұйымдардың бәсекеге қабілеттілігінің өсуі үшін ерекше маңызға ие, бұл зерттеудің өзектілігін анықтайды. Мақаланың мақсаты - коммерциялық ұйымдардың бәсекеге қабілеттілігін арттырудың негізгі алғышарты ретінде инновациялар мен инновациялық үрдістің мәнін ретроспективада және қазіргі жағдайда зерттеу. Осы мақсатқа жету үшін келесі зерттеу міндеттерін шешу қажет болды: «заманауи», «жаңашылдық» «инновация» ұғымдарының арасындағы айырмашылықтар зерттелді; «заманауи», «жаңашылдық» «инновация» ұғымдары триадасының өзара байланысы айқындалған; ретроспективада «инновация» ұғымы зерттелді; нарықтық экономикадағы «инновация» ұғымы (шетелдік тәжірибе) зерттелді; халықаралық инновациялық теория мен практикада «инновация» ұғымын айқындау тәсілдері айқындалған; инновациялық үрдістің мазмұны, сондай-ақ инновациялық үрдістің авторлық балама сызбасы ұсынылған; қазіргі жағдайда «инновация», «инновациялық үрдіс» ұғымдарын түсіндіруге авторлық көзқарас ұсынылған. Теориялық және әдіснамалық негіз отандық және шетелдік зерттеушілердің еңбектерінде ұсынылған тұжырымдамалар, гипотезалар мен теориялар болды. Әдістеме жүйелік тәсілге негізделген, оның шеңберінде салыстырмалы, факторлық, субъект-объект, құрылымдық-функционалдық, статистикалық талдау және экстраполяция әдістері қолданылды. Мақалада «инновация», «инновациялық үрдісс» ұғымдары ретроспективада және қазіргі аспектіде зерттелген. «Инновация» ұғымына көзқарастар жүйеленді, инновациялық үрдістің балама сызбасы ұсынылды. Қазіргі жағдайда инновацияны инновациялық үрдістің барлық аспектілерін көрсететін үрдіс жүйесі ретінде қарастыру керек, оның негізгі мақсаты тиімділікке қол жеткізу болып табылады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Құқықтық мәдениетті тиімді дамытудың құрамдас бөлігі ретінде білім алу құқығы
Аңдатпа:

Ұсынылған зерттеудің негізгі тезисі жаһанданудың қазіргі жағдайында азаматтардың білім алу құқығын жүзеге асыру қоғам мен мемлекеттің дамуының маңызды және қажетті шарты болып табылады. Білім алу құқығы әркімге білім, білік, дағды алуды, шығармашылық қабілеттерін дамытуды қамтамасыз етеді, мемлекеттік және қоғамдық институттардың тиімді жұмыс істеуіне, ұлттық қауіпсіздікке кепілдік береді, қоғамдағы тұрақтылықты бекітеді және демократиялық, әлеуметтік құқықтық мемлекеттің дамуына ықпал етеді. Зерттеудің мақсаты – халықаралық тәжірибені ескере отырып, Қазақстан Республикасында білім алу құқығын конституциялық-құқықтық қамтамасыз етудің тұтас тұжырымдамасын әзірлеу және білім алу құқығын реттейтін отандық заңнаманы жетілдіру жөнінде ұсыныстар әзірлеу болып табылады. Әдістемелік негіз – зерттеу пәнін объективті талдауды қамтамасыз ететін философиялық-дүниетанымдық тәсілдер, принциптер, жалпы ғылыми және арнайы ғылыми әдістер жүйесі. Мақалада әркімнің білім алу құқығын қамтамасыз етуге мемлекет мүдделі екендігі негізделеді, өйткені бұл білікті еңбек әлеуетін қалыптастыратын, мемлекеттік істерді басқаруды тиімді жүзеге асыра алатын және оның тапсырмаларын орындай алатын кәсіби мамандарды даярлауды қамтамасыз ететін білім. Өз кезегінде, әдетте, тұлғаның білім беру-біліктілік деңгейін арттыру жалақының өсуіне негіз болып табылады, бұл мемлекеттік бюджетке салықтарды аударудың ұлғаюына, оны толтыруға әсер етеді, демек, бұл мемлекет пен тұтастай қоғамның экономикалық өсуіне әкеледі. Мемлекеттегі білім беру жүйесінің тиімді жұмыс істеуі жұмыссыздықты азайтуға (оқушылар, студенттер жұмыспен қамтылған халық санатына жатады), мемлекеттік институттардың тыныс-тіршілігін, ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге, әлеуметтік мемлекет құруға және қоғамдағы тұрақтылықты бекітуге ықпал етеді. Бұл мақалада қазіргі халықаралық тәжірибе контекстінде Қазақстан Республикасында білім алу құқығына ғылыми талдауды жүзеге асыруға ерекше назар аударылады. Мақалада бірқатар жаңа теориялық тұжырымдар мен ұсыныстар жасалады, атап айтқанда: жалпы (адам және азамат құқықтарының барлық санаттарына тән) және арнайы (конституциялық құқықтар жүйесіндегі білім беру құқығының ерекшелігін ашады)білім беру құқығының белгілері жіктеледі; білім беру құқығы принциптерінің тұжырымдамасы мен мазмұны, оның мәні мен дамудың жалпы бағытын анықтайтын негізгі принциптер, идеялар қандай екендігі анықталды.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:
Тақырып: Құқық

Дақылдарды өңдеуге арналған автоматтандырылған бүріккіш
Аңдатпа:

Ауыл шаруашылығы жұмыстарын ойдағыдай жүргізіп, бәсекеге қабілетті өнім алу үшін жоғары білікті мамандарды, қымбат техниканы және қолайлы ауа-райын қажет ететін ауылшаруашылық дақылдарына бүрку жұмыстарын жүргізу қажет. Тракторларды егістіктерді бүрку үшін пайдалану қазіргі уақытта қол жетімді ең кең таралған шешім болып табылады, бірақ, оның бірнеше кемшіліктері бар: жоғары құны; егіннің «соққымен», «ілмекпен» немесе басқа жолмен зақымдану қаупі; қоршаған ортаға зиян келтіру; пайдаланылған газдарға байланысты, жылдамдықтың жоғарылауымен ерітіндінің дрейфі артады. Бүріккіш жабдық үшін арнайы жасалған құрылғыны пайдалану – тамаша шешім. Мақаланың мақсаты - ауыл шаруашылығы дақылдарын өңдеуге арналған автоматтандырылған бүріккіштің жұмыс үлгісін жасау. Басқарылатын дақылдарды өңдеу құрылғысының техникалық-экономикалық негіздемесі. Ұсынылған автоматтандырылған құрылғының функционалдығын, алгоритмдерін есептеу: бүріккіштің, қозғалтқыштын, шассидін, контроллердін, аккумулятордің түрін таңдау, сонымен қатар баламалы энергия көздерін (жел энергиясы, күн энергиясы) пайдаланудың мүмкіндіктерін негіздеу. Ауылшаруашылық дақылдарын арамшөптерге қарсы өңдеуге, бөлшектерді басып шығаруға, механикалық және электронды бөлшектерді құрастыруға арналған автоматтандыру құрылғысының 3D үлгісін жасау. 3D басып шығару арқылы прототип жасау. Электрониканы, бағдарламалық қамтамасыз етуді қосу схемасын әзірлеу (микроконтроллердің микробағдарламасы; баптауларды басқаратын қолданба), прототипті сынау, жұмыс моделін құрастыру. Arduino тақтасын және Raspberry Pi-ді осы құрылғыдағы жұпта оңтайлы пайдаланудың негіздемесі: Raspberry Pi Arduino-дағы процестерді басқаруға және интернетпен оңай әрекеттесуге мүмкіндік береді, бұл кезде Arduino өзі әрекеттесу сияқты қарапайым операцияларды орындайды, электроникамен өзара әрекеттесу және сенсорлардың көрсеткіштерін оқу сияқты. Шығарылған жұмыс үлгісі мақсаттарға сәйкестігін, бақылаудың жоғары дәрежесін, қоршаған ортаға зиянсыздығын, энергия мен еңбек шығындарының төмендеуін көрсетті және оны осы құрылғыны масштабтау үшін пайдалануға болады. Дақылдарды арамшөптерге қарсы өңдеуге арналған автоматтандыру құрылғысының әзірленген үлгісін тек ауыл шаруашылығында тозаңдандыруда ғана емес, сонымен қатар топырақ параметрлерін: ылғалдылықты, минералогиялық құрамын және жердегі химиялық құрамын, электронды датчиктерді пайдалана отырып, зерттеу механизмі ретінде, сондай-ақ аумақты дәл шарлауды қажет ететін кез келген мақсаттар үшін автоматтандырылған жылжымалы платформа ретінде де қолдануға болады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

«Products for live» - «Тіршілік нәрі өнімдері» атты ашытылған сүт және өсімдіктен жасалған өнімдер
Аңдатпа:

Қазақстанның сүт нарығында жаппай өндірілетін сүт өнімдеріне қажеттілік азаяды және бір мезгілде функционалдық тамақтануға арналған инновациялық ашытылған сүт өнімдерінің ассортименті кеңеюде. Азық-түлік инновациялары елдің қазіргі экономикасында өсуді, әл-ауқат пен бәсекеге қабілеттілікті қалыптастыруда шешуші фактор болып табылады. Сүт және басқа да ашытылған өнімдердің жаңа түрлері технологиясының негізгі белгісі олардың жоғары биологиялық және тағамдық құндылығын қамтамасыз ететін негізгі шикізат пен биокорректорларды қамтитын көп компонентті формулалар болып табылады. Жаңа десерт өнімдері тікелей қолданылатын құрғақ ашытқы штаммдарымен немесе иммобилизацияланған bifimm probio стартерімен ашытылған өсімдік ингредиенттері бар сүт немесе ақуыз негізінде дайындалады. Мақаланың мақсаты – лакто- және бифидобактериялардың таза дақылдарының иммобилизацияланған тірі жасушаларын сүт-өсімдік ортасын ашыту үшін биокатализатор ретінде қолдану. Зерттеу барысында микробтық жасушаларды биополимер гельдеріне иммобилизациялау әдісі қолданылды: пектин, желатин, агар, геллан, пектин, инулин. Ең тиімдісі – жасушаларды 25 % концентрациясы бар биополимерлердің Сулы ерітіндісіне қосу әдісі. Гельге иммобилизациялау үшін "БК-Алтай-ЛС Бифи", "пайдалы партия", "Genesis", "Наринэ", "Vivo Биойогурт" концентраттарының құрамында сүт қышқылы және бифидо-бактериялардың таза дақылдары таңдалды, сондай-ақ негізгі рецепт бойынша ингредиенттер таңдалды: майдың массалық үлесі 1 %, 2,5 %, 3,2 %, табиғи Жарма қоспалары, джемдер, шырындар, жаңғақтар. Формулалар, Технологиялық схемалар мен өндіріс әдістері, прототиптер жасалды, сапа мен қауіпсіздік көрсеткіштері анықталды. Студенттер мен магистранттар К. Сүлейменова, А.Желдібаева, Н. Меренгер, А. Жұмаділова, А. Тоболинамен бірлесіп жүргізілген зерттеулер пудинг, самбук, желе, шайнайтын және пішінді мармелад сияқты ашытылған сүт десертті өнімдерінің түзілуінде иммобилизацияланған ашытқылардың әсер ету тиімділігін көрсетті. Өнімнің жаңа түрлерінің барлық прототиптері сапа мен қауіпсіздіктің органолептикалық, физика-химиялық және микробиологиялық көрсеткіштерімен анықталды. Ең жақсы көрсеткіштері бар 20 прототиптің ішінен 5 үлгі таңдалды, онда сүттің, пробио Бифиммінің және биокорректорлардың оңтайлы қатынасы орташа есеппен 70:20:10 құрады. Сапа мен қауіпсіздікті талдау көрсеткендей, иммобилизацияланған ашытқыларды қолданатын жаңа ашытылған сүт өнімдері тікелей енгізілетін ашытқылармен салыстырғанда -70 % - дан астам пайдалы әсерге ие, функционалдық қасиеттерге ие және Қазақстанда дұрыс тамақтану үшін пайдаланылуы мүмкін

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Құрамында өсімдік ақуызы бар компонентті пайдалана отырып, сүзбе массасының жаңа түрін әзірлеу
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: ақуыздардың тағамдық құндылығы ең алдымен маңызды аминқышқылдарының құрамымен сипатталады және сіңімділігімен анықталатыны белгілі. Адам ағзасы жақсы жұмыс істеуі үшін ақуыздар ғана емес, маңызды аминқышқылдарының белгілі бір мөлшері қажет. Себебі олардың біреуінің жетіспеушілігі немесе болмауы денсаулықтың ауыр бұзылуын тудырады. Ақуыздың жетіспеушілігі мәселесі көптеген себептерге байланысты жаһандық болып табылады және оны шешу үшін тағамдық ақуыздың дәстүрлі емес көздері, атап айтқанда өсімдік тектес көздерін пайдалану перспективаларын зерттеу қажет. Мақсаты: осыны ескере отырып, бұл мақала бірнеше жыл бойы жүргізілген зерттеулердің нәтижелерін ұсынады. Олардың нысандары сүт-өсімдік өнімдері және ноқат ұнынан ақуыз гидролизаты таңдалуы керек. Сонымен қатар, дайын өнімнің жаңа түрінің физика-химиялық және құрылымдық-механикалық қасиеттерін жақсарту үшін оны өсімдік тектес толтырғыш ретінде қолдану мүмкіндігі анықталды. Бұл зерттеулердің мақсаты – сүт компоненттерімен бірге өсімдік компоненттері қолданылатын функционалды бағыты бар сүт-өсімдік тектес өнімнің жаңа түрін өндірудің технологиялық кезеңдерін анықтау және айқындау. Әдістері: компоненттерді таңдағанда жергілікті аймақта өсірілген шикізатқа артықшылықты берілетінін атап өткенін жөні қоршаған орта. Әсіресе жас ұрпақ үшін маңызды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: жаңа сүт-көкөніс сүзбе массасының технологиясын жасау кезінде әрбір технологиялық операцияның оңтайлы режимдері және көкөніс компонентін енгізудің ең мақсатты кезеңі анықталды. Жасалған өнімді өндіріске енгізе отырып, өндіруші қажетті құрал-жабдықтардың болмауы және оны қымбат сатып алу мәселесіне тап болмайды. Ұсынылған технология бойынша ұйымдастырылған өндіріс сүзбе және сүзбе өнімдерін өндірумен айналысатын кәсіпорындарда бар жабдықтарға барынша бейімделгендіктен, технологиялық қайта жарақтандыруды қажет етпейді.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Әлемдік экономиканы цифрлық трансформациялаудың жаңа тенденциялары
Аңдатпа:

Мағыналар теориясының пайда болуы және экономикалық даму моделінің өзгеруі әлеуметтік өндірісті, әлеуметтік-экономикалық қатынастарды ұйымдастырудың жаңа архитектуралық формаларының әдіснамалық негізін құрайды. Санаттарды, процестер мен құбылыстарды құру және өзара әрекеттесу экожүйелерді құру арқылы экономиканы өзгертеді. Практикалық шешімдегі экономиканы жаңғырту процестері институционалдық, заңнамалық және өндірістік қатынастар арасындағы жалпы өзара түсіністікті, ұйымдық қайта құрулардың мәнін, технологиялық үрдістердің әлеуметтік-экономикалық байланыстардың жаңа кезеңіне тәуелсіз көшуін аспаптық қамтамасыз ету жөніндегі базалық ережелерді тұжырымдауды ашуы тиіс. Үрдістер стандарттаудың жаңа сипаттамаларына, жүйенің жұмыс істеу әдіснамасына, техникалық шарттарға, нормаларға, ережелерге, нұсқаулықтар мен ережелерге негізделуі керек, бұл институционалдық өзгерістер енгізуді көздейді. Мақсаты – әлемдік экономиканың цифрлық трансформациясының жаңа тенденцияларын зерттеу, сондай-ақ цифрлық экономиканың технологиялық процестері векторының міндеттері мен көзқарастары жалпы әлемдік тенденциялар арнасына еніп, экономикалық дамудың Теориялық және әдіснамалық негіз отандық және шетелдік зерттеушілердің еңбектерінде ұсынылған тұжырымдамалар, гипотезалар мен теориялар болды. Әдістеме салыстырмалы, факторлық, субъект-объект, құрылымдық-функционалдық, статистикалық, корреляциялық талдау және экстраполяция әдістері қолданылған жүйелік тәсілге негізделген. Осы мәселе бойынша шетелдік экономистердің теориялық тәсілдеріне аналитикалық шолу жасалды, бұл авторға әлеуметтік-экономикалық дамуды жоспарлаудың Мемлекеттік стратегиясы шеңберіндегі бағыттарды анықтаудың теориялық, әдіснамалық және қолданбалы негіздерін анықтауға мүмкіндік берді. Экономикалық даму моделінің өзгеру жағдайларына, экономиканы жаңғыртуға, болашақта экожүйелер деп аталатын бірінші және екінші буын платформаларына көшуге қатысты ғылыми пікірталас бағаланады. Алға қойылған цифрлық технологияларды жақтаушылар мен олардың қарсыластарының теориялық дәлелдерінің түбегейлі айырмашылықтары анықталды. Мемлекеттік саясат әдістерін түзету және технологиялық үрдістердің векторын таңдау мақсатында қозғаушы факторлардың өзгеруіне әсер етуді дәлелдеу ұстанымдары талданады. Макроэкономикалық теорияның цифрлық трансформацияның белгілі экономикалық ой принциптерінен тыс эволюциялық мағынада корреляциясы қарастырылды.

Автор: С.А. Бука
Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Жаһандық бәсекеге қабілеттілік жүйесіндегі инновациялық қызметті реттеу тетіктерін талдау
Аңдатпа:

Ел экономикаларының қарқынды дамып келе жатқан даму үрдістері экономиканың нақты секторын ұйымдастыруға бағытталған инновациялық қызмет пен инвестицияларды мемлекеттік реттеуге ұтымды көзқарасты талап етеді. Сонымен қатар, инновациялық даму жүйесіндегі қазіргі заманғы мемлекеттік саясатты талдау үшін мемлекеттің - Қазақстан Республикасының экономикасындағы инновациялық қызметті реттеу тетіктерінің тиімділігін бағалау қажет. Мақсаты - жаһандық бәсекеге қабілеттілік жүйесіндегі Қазақстан Республикасындағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу тетіктерін бағалау. Синтез, мазмұнды талдау, факторлық талдау, аккомодация, монографиялық және экономикалық-статистикалық әдістер сияқты әдістер қолданылды. Жаһандық бәсекеге қабілеттілік жүйесінде Қазақстан Республикасындағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу тетіктерін бағалау экономикадағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу тетіктерінің тиімділігін толық бағалауға мүмкіндік берді. Дүниежүзілік экономикалық форумның 2021-2022 жылдардағы Халықаралық рейтингінің 2017-2018 жылдарға қатысты ішкі индекстерін зерттей отырып, авторлар Қазақстанда «инновация» қосалқы индексін қоспағанда, рейтингтің барлық ішкі индекстерінің және олардың факторларының («негізгі талаптар» және «Бизнестің күрделілігі») төмендеуі байқалады деген қорытындыға келді. Бұл субиндекс макроэкономикалық конъюнктураның күрт нашарлауына байланысты айтарлықтай төмендеді, бұл авторлардың пікірінше, мұнай экспортынан түсетін табыстың айтарлықтай жоғалуына тікелей байланысты. Бұл өз кезегінде мемлекеттік бюджет көрсеткіштерінің нашарлауына әсер етті. Мақалада елдің әлеуметтік-экономикалық саясатындағы инновациялық қызметі - мемлекеттік реттеудің орны мен рөліне ерекше назар аударылады. Қазақстан Республикасында инновациялық саясатты әзірлеу және іске асыру кезіндегі ұйымдастырушылық-әдістемелік мәселелер егжей-тегжейлі зерттелді, бұл өз кезегінде, оларды өңірлік және ұлттық деңгейлерде инновациялық саясаттың тиімділігіне қол жеткізу үшін шешуді қажет етеді.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Икемді дағдыларды дамыту арқылы ЖОО түлектерінің бәсекеге қабілеттілігін басқару
Аңдатпа:

Тетіктер мен форматты трансформациялау еңбек нарығы шеңберіндегі бәсекелестік, бір жағынан және жоғары білім беру саласында, екінші жағынан, қазіргі уақытта дайындық сапасының мазмұнын өзгертті және түлектің маман ретінде бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз етумен және оның кәсіби ұтқырлығын арттырумен ғана емес, сонымен қатар оны табысты тұлға, мобильді тұлға ретінде қалыптастырумен байланысты бірқатар тенденциялардың қалыптасуына әкелді көп өлшемді өзгеретін әлемде, мәдени әмбебаптық әлемінде. Қоғам мен нарықты дамытудың қазіргі кезеңінде «маманның сапасы» ұғымы өзгеріске ұшырайды. Маманның сапасына қойылатын орталық талаптар әлі де маманның біліктілік деңгейі мен құзыреттілігін сипаттайтын қасиеттер болып табылады. Олардың жанында жұмыс берушілер әлеуетті қызметкерлердің іскерлік және жеке қасиеттеріне көбірек қызығушылық таныта бастады, ал соңғыларының арасында икемді дағдылар (soft-skills) жиі атап өтіледі. Мақаланың мақсаты - жас маманның жеке тиімділігі мен бәсекеге қабілеттілігін арттыратын фактор ретінде студенттердің икемді дағдыларын қалыптастырудың рөлі мен маңыздылығын қарастыру. Зерттеу барысында кешенді талдау, топтау әдістері, жалпылау, жүйелі сипаттау, сауалнама әдістері қолданылды. ЖОО жүйесінде икемді дағдыларды қалыптастырудың негізгі бағыттарының шеңбері зерттеліп, айқындалды, нақты ЖОО мысалында оларды қалыптастыру тетіктерінің тиімділігі мен қалыптасу деңгейіне баға берілді, жоғары оқу орындары түлектерін даярлау және бәсекеге қабілеттілігін арттыру сапасын қамтамасыз ету жүйесіндегі икемді дағдылардың рөлі белгіленді

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Тірек ауылдық аумақтарды орнықты дамытудың жолдары
Аңдатпа:

Әрбір елді мекенде әлеуметтік-экономикалық тұрақтылыққа қол жеткізу әлеуметтік стандарттарды қамтамасыз ету және ауыл халқының өмір сүру сапасының параметрлерін арттыру үшін тиісті жағдайлар жасауға, сондай-ақ негізгі экономикалық базис - ауыл шаруашылығы өндірісін дамытуға бағытталуы тиіс атқарушы және өкілді билік органдарының үйлестірілген іс-қимылына байланысты. Осы тұрғыда, бүгінгі шындықта ауылдық елді мекендердің тұрақты дамуының өзекті мәселесі - тиісті өндірістік және әлеуметтік инфрақұрылымды қамтамасыз ету болып табылады, өйткені ауылдық аймақтардың жүйелі дамуы тұтастай алғанда аумақтық әлеуметтік-экономикалық ішкі жүйенің элементі ретінде әрекет ететін ауылдың осы инфрақұрылымына байланысты. Осыған байланысты осы зерттеудің мақсаты - орнықты дамудың мақсаттары мен міндеттері контексінде елдің ауылдық өңірлерінің өндірістік және әлеуметтік инфрақұрылымын теңгерімді дамытуды айқындайтын және ықпал ететін негізгі факторларды анықтау және зерделеу болып табылады. Жүргізілген зерттеу нәтижелері бойынша ауылдық аймақтардың өндірістік және әлеуметтік инфрақұрылымын қамтамасыз етуге негізделген ауылдық аумақтардың тұрақты дамуының негізгі ерекшеліктері анықталды, ол ауылдық жерлердегі халықтың өмір сүру деңгейі мен сапасымен, сондай-ақ аграрлық өндірістің түпкілікті нәтижелерімен байланысты. Осы зерттеуді жүргізудің әдіснамалық негізі ретінде жалпы методологиялық принциптер, жүйелі тәсіл және экономикалық танымның эмпирикалық әдістері: экономикалық-статистикалық модельдер, болжау және модельдеу, индукция және шегеру, синтез әдістері, сондай-ақ логикалық әдістер қолданылады. Зерттеу нәтижелері жергілікті атқарушы органдар мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарының қызметінде практикалық негіз ретінде пайдаланылуы мүмкін. Оларды ауылдардың экономикалық базасын және ауыл халқының барлық топтарының әл-ауқатын сапалы арттыруға бағытталған аймақты дамыту жоспары аясында аймақтың ауылдық аумақтарының өндірістік және әлеуметтік инфрақұрылымын дамытудың кешенді жоспарларын әзірлеуді және іске асыруды ғылыми негіздеу үшін пайдалануға болады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Ақпараттық кеңістікте электрондық коммерцияны дамыту және тұтынушылардың құқықтарын қорғау қажеттілігі
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: ұсынылған зерттеудің негізгі тезисі - жаһандану мен ақпараттық қоғамның дамуының қазіргі жағдайында тауарға азаматтық-құқықтық айналымдағы және сәйкесінше адам құқықтарын қорғаудағы көзқарастар түбегейлі өзгереді. Электрондық сауданы дамыту аясында ақпарат та пайда болды, бұл ғылымда көптеген қайшылықтарды тудырады. Мүмкін, бұл ақпарат Азаматтық құқық ғылымы үшін салыстырмалы түрде жаңа объект болып табылады, мысалы, екі мың жылдан астам уақыттан бері белгілі және классикалық болып саналатын құқық объектілерімен салыстырғанда. Ақпарат, құпия ақпарат (коммерциялық құпия және ноу-хау) құқық объектілері деп аталатындарға жатады, ал өркениеттер оларды типтік емес деп атайды, өйткені олар жақында азаматтық құқыққа белгілі болды. Экономикалық қатынастарды дамыту, әдетте, болашақта Республика Конституциясына қайшы келмейтін жеке азаматтық-құқықтық институт құра алатын құқық нормаларының жаңа, тиісті массивін әзірлеуді талап етеді. Мақсаты: зерттеудің мақсаты-электрондық коммерция қатынастарының құқықтық табиғатын, оның маңызды белгілері мен электрондық коммерция мен ақпарат саласындағы қатынастарды азаматтық-құқықтық реттеудің ерекшеліктерін жан-жақты азаматтық-құқықтық талдау негізінде өз тұжырымдарын жасау; көрсетілген саладағы заңнаманы жетілдіру үшін ұсыныстар мен ұсынымдар беру. Сонымен қатар, мақалада электрондық коммерция қызметтерін тұтынушылардың құқықтарын қорғауға баса назар аударылады. Әдістері: зерттеу жүргізу кезінде автор келесі әдістерді басшылыққа алды: жалпы ғылыми (тарихи, ресми-логикалық, жүйелік-құрылымдық, жүйелік-салыстырмалы және сол сияқтылар) және арнайы заңдық (ресми-құқықтық, салыстырмалы-құқықтық және басқалар). Нәтижелер және олардың маңыздылығы: мақалада жазбаша нысанды тасымалдаушының эволюциясы жазбаша нысанның жанында жаңа нысанның пайда болуына әкелмейтіндігі негізделеді: деректерді электронды түрде беру құралдарында ерік-жігерді тіркеудің ерекшелігі тек мәтіндік құжатты әзірлеуде ғана емес, сонымен қатар дыбыстық, бейне файлдар, графикалық файлдар арқылы ерік-жігерді бекіту мүмкіндігі болып табылады. Азаматтық құқық доктринасында тұжырымдамалық тәсіл тұжырымдалған, оған сәйкес ақпаратқа меншік құқығының пайда болу және өмір сүру мүмкіндігі жоққа шығарылады. Азаматтық-құқықтық мағынада мұндай ақпаратты зат ретінде пайдалануға немесе зияткерлік, шығармашылық қызметтің нәтижесі ретінде пайдалануға болмайды. Мақалада кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырумен байланысты емес жеке, отбасылық, тұрмыстық, мәдени-тұрмыстық және басқа да жеке тұрмыстық қажеттіліктерді қанағаттандыру мақсатында тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) сатып алуға, тапсырыс беруге бағытталған шарттардан туындаған жеке тұлға-кәсіпкердің қарым-қатынасына тұтынушылардың құқықтарын қорғау заңнама қолданылуы тиіс деген тұжырым тұжырымдалған.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:
Тақырып: Құқық

Еңбек құқықтарын қорғау аспектісінде еңбек заңнамасының қолданылу тиімділігін арттыру жөніндегі іс-шаралар
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: бұл зерттеу еңбек заңнамасын жетілдірудің мәселелерін қарастырады. Қазақстан Республикасындағы нарықтық қайта құруларды дамытудың қазіргі кезеңінде, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Еуразиялық экономикалық одаққа кіруін ескере отырып, еңбек заңнамасын реформалау мәселелері аса маңызды мәнге ие болады. Бұл еңбек құқығын іске асыру саласындағы қоғамдық қатынастарды құқықтық реттеуге жаңа көзқарастардың пайда болуын қажет етті. Осыған байланысты еңбек құқығының көптеген қағида ережелерін қайта қараудың өзектілігі пайда болады және олардың арасында нарықтық экономика жағдайында еңбек қатынастарының әртүрлі салаларында еңбек заңнамасын жетілдіру мәселелері соңғы орын алмайды. Қазақстан Республикасының қазіргі даму кезеңінде еңбек заңнамасы тек еңбек қана емес, сонымен қатар басқа да әлеуметтік-экономикалық және жеке құқықтар мен бостандықтардың кең кешенін жүзеге асыруға кепілдік беруі тиіс. Салыстырмалы түрде зерттелгеніне қарамастан, еңбек заңнамасын одан әрі жетілдіру мәселелерін зерттеу Қазақстан Республикасының заңнамасы да, атап айтқанда еңбек заңнамасы да үнемі дамып, одан әрі дамыту мен жетілдіруді қажет ететіндігін ескере отырып, өзектілігін жоғалтпайды. Мақсаты: зерттеудің мақсаты - Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасының қазіргі жай-күйін кешенді зерттеу және еңбек құқықтарын қорғау тұрғысынан оны жетілдірудің негізгі бағыттарын айқындау болып табылады. Әдістері: зерттеудің әдіснамалық негізін қазіргі таным әдістері құрады: диалектикалық, формальды-логикалық, тарихи, салыстырмалы-құқықтық, аналитикалық-синтетикалық, жүйелік-құрылымдық, логикалық-құқықтық. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: мақалада Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасын жетілдірудің негізгі бағыттарын қарауға жаңа теориялық-әдіснамалық тәсілдердің қажеттілігі негізделеді, осыған байланысты адам мен азаматтың еңбек құқықтарын одан әрі жетілдіру тұрғысынан қамтамасыз етуге арналған еңбек заңнамасын зерттеудің шұғыл қажеттілігі туындайды. Еңбек заңнамасын жетілдіру тұжырымдамасы анықталды, ол мемлекеттің құзыретті органдарының осы қатынастарды құқықтық реттеудің тиімділігін қамтамасыз етуге бағытталған еңбек және олармен тығыз байланысты қатынастарды дамыту қажеттіліктеріне сәйкес оның сапалы жағдайын қолдау жөніндегі қызметін білдіреді.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:
Тақырып: Құқық

Жамбыл облысының тік аймақтылығы жағдайында табиғи жайылымдарды пайдаланудың ғылыми тәсілдерін әзірлеу
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: табиғи жем-шөп алқаптары (шабындықтар мен жайылымдар) едәуір аумақты алып жатыр және жем-шөп өндіруде ғана емес, сонымен қатар табиғатты ұтымды пайдалануда да маңызды рөл атқарады. Жайылымдарды сақтаудың негізі - жайылымдарды пайдалану және оларға күтім жасау жүйесі, олардың өнімділігін сақтауға және арттыруға бағытталған жайылымдық айналым болып табылады. Жайылымды жақсарту бойынша жайылым айналымы мынадай іс-шараларды қамтуы тиіс: жайылымды шабындықпен кезектестіру. Көп жағдайда жайылымдар жүктемені ескермей қолданылады, бұл олардың одан әрі бұзылуына және тозуына әкеледі. Сондықтан, осы жайылымдарда ұтымды пайдалану әдістерін қолдану және жайылымдарды пайдалану маусымдарын кезектестіруден және мезгіл-мезгіл демалудан тұратын жайылымдық айналымдарды енгізу арқылы қажет. Жайылымдарды пайдалануды реттеу әсіресе Жамбыл облысында өте маңызды, онда ауыл шаруашылығы алқаптарының жалпы ауданы 4, 5 млн. гектардан асады, оның ішінде жайылымдар 67 % - 2,9 млн. га құрайды. Өңірде табиғи жайылымдары бар, бірақ малы жоқ бес мыңнан астам ауыл шаруашылығы құрылымдары бар. Сонымен қатар, мал басының көп бөлігі иелік ететін аймақ тұрғындарының жайылымдары жоқ. Бұл елді мекендердің айналасында шамадан тыс мал жаюға әкеледі. Мақсаты: Жамбыл облысы Қордай ауданының тік аймақтылығы жағдайында мал жаю әдісін пайдалана отырып, жайылымдық жерлердің тозу себептерін айқындау негізінде шаруа қожалыққа жайылымдық ресурстарды ұтымды пайдаланудың ғылыми тәсілдерін әзірлеу. Әдістері: геоботаникалық зерттеу әдістерін қолдана отырып, тәжірибелік жайылымдық учаскелердің шекаралары анықталды. Содан кейін бақылау учаскелерде топырақтың су-физикалық және химиялық көрсеткіштері, жайылымдық массасы және жемнің құндылығы анықталды. Сонымен қатар, жануарлардың тірі салмағының өсуі және маусымдық жайылымдарда жайылымның экономикалық тиімділігі есептелді. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Жамбыл облысының тік аудандастыру жағдайында (950 га –тау бөктерлік дала аймағында, 1370 га – тау бөктірлік қуаң далада және 1880 га – тау бөктірлік шөлейт аймағында) жайылым түрлерінің айырмашылығы, негізгі өсімдік бірлестіктерінің жайылымдық жемінің өнімділігі мен қоректілік құндылығы, сондай - ақ жайылымдардың жекелеген учаскелері арасындағы салыстырмалы түрде аз қашықтық шаруа қожалыққа жайылымдық ресурстарды басқарудың маусымішілк жайылым айналымының схемасын ұсынуға мүмкіндік береді.

Автор: Ж.Б. Исаева
Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Халықты жұмыспен қамту саласында Қазақстан Республикасының мемлекеттік бағдарламаларын іске асыру сапасын бағалаудың әдіснамалық негіздері
Аңдатпа:

Мемлекеттік жоспарлау және өңірлік даму жүйесінің ресми танылған мәселелерінің бірі мемлекеттік органдар қызметін іске асырудың тиімділігі мен нәтижелілігін бағалау әдіснамасының жетілдірілмеуі болып табылады. Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігі мен жергілікті уәкілетті органдардың есептері тікелей нәтижелердің абсолютті және кейде салыстырмалы мәндерін береді. Іс жүзінде экономикалық, әлеуметтік тиімділікті бағалау және қоғамға әсерін бағалау жүргізілмейді. Осыған байланысты авторлардың мемлекеттік бағдарламалардың сапасын (тиімділігін) бағалаудың әдістемелік тәсілдерін әзірлеуі (Қазақстан Республикасының «Жұмыспен қамту жол картасы – 2020» бағдарламасы мысалында) өңірлік дамудың теориясы мен практикасы үшін өзекті міндет болып табылады. Жұмыстың мақсаты Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту саласындағы мемлекеттік бағдарламаларын іске асыру сапасын бағалаудың әдіснамалық негіздерін зерттеу болып табылады (Қазақстан Республикасының «Жұмыспен қамтудың жол картасы – 2020» бағдарламасының материалдары бойынша). Мақалада сапалық және сандық әдістердің бірлігін қамтамасыз ететін мәселелерді шешудің жүйелі тәсілі қолданылады: сапалы контент-талдау; ғылыми әдебиеттер мен заңнамалық базаны кең шолуға негізделген зерттеу объектісін егжей-тегжейлі зерделеуге мүмкіндік беретін монографиялық әдіс; экономикалық-статистикалық зерттеу әдісі. Зерттеудің маңыздылығы мемлекеттік басқару жүйесінде бағдарламаларды бағалауға әдіснамалық тәсілдерімен анықталады. Бағдарламаның бір қатысушысына үлестік шығындарды есептеу мен талдауды көздейтін экономикалық бағалау үшін авторлар «ЖҚЖК-2020» бағдарламасының бағыттары бойынша түпкілікті нәтижелерге қол жеткізуге арналған үлестік шығындардың мәндеріне динамикалық және салыстырмалы талдау жүргізуді ұсынады. Бұл бағдарламаның жекелеген жобалары мен бағыттарын динамикадағы шығындар бойынша салыстыруға және болашақта олардың негізсіз өсуіне әсер ететін факторларды анықтауға мүмкіндік береді. Ұсынылған көрсеткіштерді есептеу аймақтық бөлімде де маңызды, өйткені ол ұлттық мәндерден бір бағытта немесе басқа бағытта айтарлықтай ауытқатын аймақтарды көруге мүмкіндік береді.

Журналдың шыққан жылы: 2023
Журнал нөмірі: 3(91)

Қазіргі қоғамдағы жергілікті өзін-өзі басқарудың рөлі мен орны
Аңдатпа:

Жергілікті өзін-өзі басқару органдары - демократиялық мемлекеттің құрылымдық негізінің ажырамас тетігі. Бүгінгі таңда жалпы қоғамдық қатынастар жүйесінде және экономикалық қарым қатынастарда жергілікті өзін-өзі басқару жиі кездеседі. Бұл жүйе жеткілікті және сапалы деңгейде дамымаса, заңнамалық, қажетті мүмкіндіктер болмаса, жергілікті деңгейде экономикалық, әлеуметтік, тұрмыстық, мәдени және басқа мәселелерді шешу өте қиын болмақ. Жергілікті өзін-өзі басқару органдары - бұл биліктің ерекше деңгейі болып табылады, онда қоғамдық және мемлекеттік қағидаттары біріктіріледі. Конституциялық және әкімшілік құқықтың өзекті теориялық және тәжірибелік мәселелерінің ішінде жергілікті өзін-өзі басқарудың орны мен рөлін айқындау және мемлекеттік билік органдары мен өзін-өзі басқару органдарының, бір жағынан, жергілікті өкілді және атқарушы құрылымдар мен институттардың теңгерімді өзара қарым-қатынасын бекіту аса маңызды мәнге ие болады. Мақаланың мақсаты - қазіргі қоғамда жергілікті өзін-өзі басқарудың рөлі мен орнын зерделеу, Қазақстанда жергілікті билік органдарының дамудың болашақ көріністері мен құрылуы бойынша тәжірибелік нұсқаулықтар тұжырымдау. Мақаланы жазу барысында суреттеу, сараптама және жинақтау, негіздеу, қисынды модельдеу, жүйелік сараптау және т.б. тәсілдер қолданылды. Қазақстан Республикасының заңнамалық актілері мен нормативтік құжаттарын сараптау үшін жүйелік-талдағыш әдіс қолданылған. Жергілікті өзін-өзі басқарудың, сондай-ақ басқарудың функционалдық жүйесінің құрылуын зерделеуде құрылымдық-талдағыш сараптама тәсілі қолданылды. Жүргізілген зерттеу нәтижесінде алынған тұжырымдар мен ұсынымдар: Қазақстан Республикасы мәслихаттары мен әкімдіктерінің, мемлекеттік қызметшілердің тәжірибелік қызметінде; жоғары оқу орындарындағы курстарда оқу үрдісінде, сондай-ақ одан әрі жалпы теориялық және қолданбалы зерттеулер үшін пайдаланылуы мүмкін.

Журналдың шыққан жылы: 2023
Журнал нөмірі: 3(91)

Қазақстан Республикасының шағын бизнесі: экономиканың жетекші салалары бойынша дамудың заманауи үрдістері
Аңдатпа:

Қазақстан Республикасындағы және өңірлердегі нарықтық өзгерістер қарқынды кезеңге енді: ресурстарды басқару және бөлу жүйелері толығымен жетілдірілді, мемлекеттік-жеке меншік институты құрылды, экономикалық реттеудің негізгі нарықтық тетіктері қолданысқа енгізілді. Тұтастай алғанда нарықтың өзін-өзі дамыту тетігі біртіндеп іске қосылуда, шағын бизнес шешуші мәнге ие болуда. Дәл осы еркін кәсіпкерлік Қазақстан Республикасының өңірлерінде экономиканың одан әрі көтерілуін қарқындатуға арналған. Шағын бизнестің теңгерімді және үдемелі дамуы оның даму белсенділігін ынталандыратын инфрақұрылымды дамытуды көздейді және экономиканың жетекші салалары бойынша шағын кәсіпкерлікті теңгерімді дамытудың негізгі факторларының бірі ретінде шағын және ірі бизнес саласын интеграциялау тетіктері мен форматын трансформациялауды талап етеді. Қазақстан Республикасында шағын бизнес саласын қолдау оны дамытудың стратегиялық басымдықтарының бірі болып табылады. Алайда, шағын бизнес субъектілерін қолдауды қамтамасыз ету бойынша мемлекет қабылдап жатқан шараларға қарамастан, тауарлар мен қызметтер нарығын дамытудың қажеттіліктер серпіні мен салалық ерекшеліктері шағын кәсіпкерлікті дамытудың салалық және құрылымдық теңгерімсіздігін қалыптастыра отырып, шағын бизнесті дамытудың өңірлік тенденцияларына өз түзетулерін енгізеді, бұл олардың мазмұнын қарауды және нақтылауды талап етеді. Мақаланың мақсаты - экономиканың тиімділігі мен халықтың әлеуметтік тұрақтылығына әсер ететін фактор ретінде шағын бизнестің жай-күйі мен даму тенденциясын зерттеу. Мақалада шағын бизнестің дамуын талдау Қазақстан Республикасының ақпараттық-статистикалық базасы негізінде оның даму тенденциялары мен заңдылықтарын анықтау; оларды реттеудің қалыптастырушы және институционалдық тәсілдерінің себептерін сәйкестендіру, жалпылау және негіздеу контекстінде іске асырылады. Атап айтқанда, зерттеудегі талдау статистикалық шолу материалдарына және оларды топтастыру, жалпылау, логикалық талдау, жүйелік сипаттау және түсіндіру әдістерін қолдана отырып талдауға негізделген. Қазақстан Республикасында Шағын кәсіпкерлікті дамытудың негізгі бағыттары мен үрдістерінің шеңбері зерттелді және айқындалды, олардың тиімділігіне баға берілді және шағын бизнестің теңгерімді дамуын қолдау құралдары ұсынылды.

Журналдың шыққан жылы: 2023
Журнал нөмірі: 3(91)

Жалға алу құқықтық қатынастарындағы субъектілердің құқықтарын қорғау тәсілдері туралы мәселе
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: құқықты қорғау құқықтық реттеу тетігінде орталық орындардың бірін алады. Қазақстан Республикасында қорғаныс институты Кеңес дәуірінде болғанмен салыстырғанда айтарлықтай өзгерістерге ұшыраған жоқ. Алайда, сыртқы, оның ішінде құқықтық және экономикалық, қоғамдық қатынастардың жұмыс істеу жағдайындағы өзгерістер, атап айтқанда, соңғы онжылдықтарда болған жалдау қатынастары саласындағы өзгерістер қолданыстағы қорғау тетігін қайта қарауды талап етеді. Ең алдымен, бұл жалдау шартының тараптары өз құқықтары мен байланысты мүдделерін қорғау үшін қолдана алатын қаражаттың тиімділігіне қатысты. Мақсаты: жалға алу қатынастарындағы субъектілердің құқықтарын қорғаудың әртүрлі әдістерін зерттеу, сондай-ақ ықтимал қақтығыстарды шешудің ең тиімді және оңтайлы әдістерін анықтау болып табылады. Әдістер: зерттеудің әдіснамалық негізін қазіргі таным әдістері құрады: диалектикалық, формальды-логикалық, салыстырмалы-құқықтық, аналитикалық-синтетикалық, жүйелік-құрылымдық, логикалық-құқықтық. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: мақалада материалдық құқық пен мiндеттемелердiң құқықтық бәсекелестiгi жағдайында құқықтарды қорғаудың әдiстерi, жалға берушiнiң жалға алушының арам пиғылдылығы жағдайында таңдауы соңғысымен тоқтатылуы тиiс екенi дәлелденген. Сонымен қатар, заңнамалық базаның жетіспеушілігі мүлікті жалға беруден қайтару міндеті туралы сот шешімдерін орындаудың тиімді тетігінің жоқтығынан көрінеді, бұл мүлік иелерін сотта заттық сипаттағы талаптарды мәлімдеуге итермелейді. Екінші жағынан, соттардың бұзылған құқықтарды қорғаудың таңдалған тәсілінің заңнама талаптарына сәйкес келмеуі талап қоюдан бас тартуға негіз болып табылады, соның салдарынан жалға алушы тарапынан бөтен мүлікті заңсыз иелену және пайдалану іс жүзінде жалғасуда.Шарттың қолданылу мерзімі аяқталғаннан кейін жалға алушы мүлікті қайтару жөніндегі міндетті орындаудан жалтарған жағдайда жалға берушінің мүлікті жалға беруден талап ету құқығын қорғауды құқықтарды қорғаудың құқықтық тәсілдерін қолдана отырып, атап айтқанда мүлікті басқа біреудің заңсыз иеленуінен талап ете отырып жүзеге асырған жөн деген қорытындыға келді. Сот билігінің ұстанымын жалға беру қатынастарын қазіргі заманғы шаруашылық-құқықтық реттеу қағидаттарына және азаматтық сот ісін жүргізу міндетіне неғұрлым сәйкес келетіндігін тиісті түсіндірмелермен айқындау туралы ұсыныс енгізілді.

Журналдың шыққан жылы: 2023
Журнал нөмірі: 3(91)
Тақырып: Құқық

ШҚО 2021-2023 жж. вегетациялық жағдайына байланысты күнбағыс гендік қорының үлгілерін фитопатологиялық бағалау
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: «ОХМК» ЖШС селекционерлері күнбағыс гендік қорының коллекциясын сақтап, оның қалыптасуын жалғастыруда. 1972-2021 жылдар аралығында әр түрлі генетикалық бастапқы материалдан алынған тұрақты күнбағыс үлгілерінің гендік қорын одан әрі селекциялық жұмыста қолдану үшін тиімді қолданып, сақтау керек. Селекциялық жұмыстың сәттілігі көбінесе қолда бар гендік қорға байланысты болып табылады. Ол неғұрлым бай және алуан түрлі болса, экономикалық құнды белгілер мен қасиеттердің барлық параметрлері бойынша өндіріс талаптарына жауап беретін дақылдардың сұрыптары мен будандарын құру және тиімді жұмыс істеу мүмкіндігі соғұрлым жоғары болады. Сондықтан гендік қорды жинау, зерттеу, сақтау, сонымен қатар, оларға иммунологиялық талдау жасап, ауруларға деген төзімділіктерін тексеру – маңызды міндет болып табылады. Шығыс Қазақстан облысының күнбағыс алқабынан алынатын өнім елдің майлы дақылдардың жиналатын жалпы өнімнің жартысынан көбін құрайды. Ал агроценоздың өнімділігі вегетациялық кезеңнің ауа-райына байланысты, ол эпифитотикалық жағдайдың дамуын анықтайды және нәтижесінде әртүрлі ауру қоздырғыштарымен зақымдайды. Өсімдік ауруы бұл физиологиялық функциялардың бұзылуымен, өсімдіктің биологиялық ерекшеліктеріне байланысты қоршаған ортаның тікелей немесе жанама әсерінен құрылымдық ауытқумен, оның өсуіне кедергі келтіретін, экономикалық құндылығын төмендететін патологиялық процесс. Мақсаты: 2021-2023 жылдардағы Шығыс Қазақстан облысында қалыптасқан вегетациялық жағдайларға сүйене отырып, күнбағыс гендік қорындағы имидазол және сульфонилмочевина топтарының гербицидтеріне төзімді Rf гендері бар тозаңды қалпына келтіруші аталық үлгілердің ауру қоздырғыштарының түрлік құрамы мен зақымдану дәрежесін анықтау. Әдістері: далалық және зертханалық зерттеу әдістері. Нәтижелер мен олардың маңыздылығы: 2021 жылдан бастап сульфонилмочевина және имидазол гербицид топтарына төзімді будан алу мақсатында 161 күнбағыс үлгісіне 42 селекциялық белгілері бойынша сипаттамасы жасалып, ауру қоздырғыштарының түрлік құрамы мен үлгілердің зақымдану дәрежесі анықталды. Бұл деректер болашақта төзімді, әрі толерантты күнбағыс буданын алу үшін жүргізілетін селекциялық жұмыстар үшін негіз болып табылады.

Журналдың шыққан жылы: 2023
Журнал нөмірі: 3(91)

Зерттеу құзыреттілігі негізгі құзыреттілік жүйесінің құрамдас бөліктерінің бірі ретінде
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: бұл күндері зерттеу құзыреттілігін зерттеу өзектілігін жоғалтпайды, керісінше, жалпы білім беретін мектеп мұғалімдерінің ерекше назарын қажет етеді. Зерттеудің негізгі пәні студенттерге негізгі құзыреттіліктерді меңгерудің ең тиімді әдістерін зерттеу дағдыларын үйрету болып табылады. Мақсаты: студенттерді оқыту процесінде зерттеу құзыреттілігінің рөлін анықтау. Әдістер: талдау, синтез және салыстырмалы талдау зерттеудің негізгі әдістері болып табылады. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: нәтижесінде "зерттеу құзыреттілігі" ұғымы зерттелді. Бұл идеяның әртүрлі көзқарастары қарастырылады. Соңғы он жылда Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық даму бағдарламасы оқушылардың білім беру жүйесін дамытудың негізгі бағыттарын айқындады. Зерттеудің теориялық және практикалық маңызы бар, өйткені оның нәтижелерін биология сабақтарында зерттеу құзыреттілігін дамыту бағдарламалары мен әдістерін әзірлеуде қолдануға болады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Адамның жеке мүмкіндіктерін ашуға онтологиялық көзқарас
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың Қазақстан халқына арнаған соңғы Жолдауларында «Экономикамыздың жүйелі проблемалары белгілі. Бұл тауарға тәуелділік, еңбек өнімділігінің төмендігі, инновацияның жеткіліксіз деңгейі, Табыстың біркелкі емес бөлінуі.Әрине, мұның бәрі күрделі мәселелер, бірақ оларды шешудің нақты жолдары бар.Бұл макроэкономикалық тұрақтылық, экономиканы әртараптандыру, цифрландыру, шағын және орта бизнесті, адами капиталды дамыту, сонымен қатар экономиканың үстемдігін қамтамасыз ету. Дегенмен, бұл мәселелерде әлі де нақты ілгерілеушілік жоқ. Әлбетте, жаңа көзқарастар қажет» [1]. Жаңа тәсілдер нарықтағы бәсекеге қабілеттілікті мүмкіндігінше ұзақ сақтауға ұмтылатын кез келген ұйымның басты құндылығы және ең жоғары активі ретінде адамның жеке және кәсіби әлеуетін ашудың әдістері мен шарттарын қамтиды, бұл жұмыс орындары мен лайықты өмір сүру перспективасын білдіреді. Балама ретінде Саясат Нұрбек жаңа мамандықтар атласын ұсына отырып, ол ең алдымен елге қажет деп санайды, өйткені жоғары білім беру жүйесі экономиканың нақты қажеттіліктерінен ажырап қалды [2]. «30 жыл бойы біз кәсіби диагностиканың қарапайым қолданбалы құралын құра алмадық, жалпы алғанда, еңбек нарығын түсіну, қандай мамандықтар сұранысқа ие болады және енді қайсысы еңбек нарығынан кететінін немесе олар нені көрсетеді? Бұл ретте Қазақстанның мемлекеттік сатып алу жүйесіндегі тоқырау сәтсіз аяқталуда, өйткені әлемде еңбек нарығының трансформациясы – цифрландыру оны өзгертуде.Мыңдаған адамдар жұмыссыз қалады, өйткені оның құрылымы мен біліктілігі дамып келеді. Жасанды интеллекттің пайда болуы адамның ой еңбегіне монополиясына қауіп төндіреді, оның орнын машиналар басады.Жетілген нарықтарда алгоритмдерге негізделген жаңа «технологиялық тұлғалардың (роботтардың)» құрылуына байланысты адамдар сұранысты тоқтатуы мүмкін. көптеген сарапшылардың болжамдары» [2]. Мақала авторлары азаматтық ұстанымы жоғары, интеллектуалдық әлеуеті жоғары, коммуникативті және рефлексиялық қабілеттері бар тұлғаның өсуіне инновациялық тәсілдерді негіздейді. Мақсаты: тұлғаның жеке мүмкіндіктерін ашу әдісін (шарттарын) негіздеу. Әдіс-тәсілдері: абстрактіліден нақтыға өрлеу әдісі, олардың абстрактілі мәніне негізделген заттардың нақты бейнесін түрлендіру әдісі, ойдың схемалық бейнелерінің алыпсатарлық тілі. Нәтижелер, олардың маңызы: өмірге және әрекет әлеміне қатысты адамның жеке потенциалы «жеке тұлға», «студент» және «субъект» позицияларында іс-әрекетте көрінеді. Қозғалыс векторларын нақтыдан абстрактіліге түсу, абстрактіліден бетонға көтерілу логикасында қолдану, сонымен қатар олардың үйлесуі ойлауға сенімділік береді. Мысал ретінде әдістерді қолдану (AAC, LSI) көрсетілген. Оқу іс-әрекетінде субъектіге айналу ретінде қарастырылатын тұлғалық әлеуетті ашу циклінің сипаттамасы, онда тұлғаның кәсіби қызметте де, өмірде де пайдаланудың жеткілікті тәсілдері мен мүмкіндіктері бар жеке әлеуеті ашылады. Субъектілердің өзін-өзі анықтау, өзін-өзі ұйымдастыру, өзін-өзі реттеу және т.б. үшін тиісті рефлексиялық ойлау қабілеттерін меңгеруі жеткілікті алғышарт болып табылады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Объектіге бағытталған бағдарламалауды оқытуда жоба әдісін қолданудың әдістемелік негіздері
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Мақалада 1304000 «Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету» мамандығының студенттерін объектіге бағытталған бағдарламалауға үйрету кезінде жобалық әдісті қолдануға негізделген авторлық әдістеме қарастырылады. Автор объектіге бағытталған бағдарламалауды оқыту әдістемесін құру кезінде негізделуі керек маңызды аспектілерді келтіреді. Бұл жағдайда мұғалімдер студенттердің танымдық тәуелсіздігін белсендіру процесіне назар аударуы керек. Мақалада сонымен қатар, бұл әдістемені қолданудың сәттілігі ТжКБМЖМС-да жасалған студенттерді оқыту мақсаттарына қол жеткізу дәрежесіне, сондай-ақ қазіргі білім беру талаптарына сәйкес әзірленген объектіге бағытталған бағдарламалау бойынша әдістемелік нұсқаулыққа байланысты екендігі атап өтілген. Автор ұсынған студенттерді жобалық әдісті қолдана отырып, объектіге бағытталған бағдарламалау негіздеріне оқыту әдістемесінің негізінде студенттердің танымдық тәуелсіздігін қалыптастыруға бағытталған оқытушы қызметінің стратегиясы жасалды. Мақсаты: объектіге бағытталған бағдарламалауды оқытупроцесінде жобалар әдісін және оларды оқу процесінде практикалық қолдану стратегиясын қолдану арқылы студенттердің танымдық тәуелсіздігін жандандыруға бағытталған әдістемелік ұсыныстардың сипаттамасы. Әдістері: Мақалада 1304000 «Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасызету» мамандығының студенттері үшін Қазақстан Республикасының техникалық және кәсіптік білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына, «Объектіге бағдарланған бағдарламалау негіздері» пәні бойынша үлгілік оқу жоспары мен жұмыс оқу бағдарламасына талдау жүргізілді. Талдау нәтижелерібойыншаоқу процесінде жоба әдісін қолдану арқылы танымдық тәуелсіздікті қалыптастыруға бағытталған оқыту әдістемесі жасалды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Автор жүргізген талдаудың практикалық нәтижесі колледж студенттерін объектіге бағытталған бағдарламалауға оқыту әдістемесі болды. Бұл әдістемені қолданудың негізгі шарты-жоба әдісін қолдану, оныңсақталуы білімалушылардың танымдық дербестігін неғұрлым қарқынды дамыту үшін қолайлы жағдайлар жасайды. Зерттеу нәтижелері теориялық маңыздылығынан басқа, шығармашылық қабілеттерін дамытуға жағдай жасауда, әркімнің жеке ерекшеліктерін ескере отырып, білімалушылардың танымдық тәуелсіздігін жандандыруда практикалық маңыздылыққа ие. Мақала авторы ұсынған әдістемепәнді оқудың тиімділігін арттыруға ықпал етеді.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Инновациялық әдістер әр түрлі гуманиарлық парадигманы қайта форматтау
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың Қазақстан халқына арнаған соңғы Жолдауында: біздің экономикамыздың жүйелі проблемалары жақсы белгілі. Бұл шикізатқа тәуелділік, еңбек өнімділігінің төмендігі, инновациялар деңгейінің жеткіліксіздігі, кірістердің біркелкі бөлінбеуі. Әрине, мұның бәрі – күрделі мәселелер, бірақ оларды шешудің нақты жолдары бар. Олар – макроэкономикалық тұрақтылық, экономиканы әртараптандыру, цифрландыру, шағын және орта бизнесті, адами капиталды дамыту, заң үстемдігін қамтамасыз ету. Дегенмен, бұл мәселелерде әлі де айтарлықтай ілгерілеушілік жоқ. Жаңа тәсілдер қажет екені анық. Нарықтық белгісіздік, коронавирустық пандемия жағдайында Қазақстанда ресми тұжырымдалған ұлттық идеяның, ұлттық мүдделер мен идеологияның жоқтығы, жүйелі ойлаудың логикалық негізделген және келісілген координаттарының жоқтығы проблемасы, гуманитарлық ойлаудың бір мәнді парадигмасы (аналитикалық, педагогикалық, басқарушылық, экономикалық және т.б.) тұлғалық, азаматтық және кәсіби өзін-өзі анықтаудың ең маңызды шарттары ретінде барған сайын айқын жүзеге асуда. Мақсаты: әрекетте пайдаланылатын әртүрлі гуманитарлық парадигманы қайта форматтаудың жалпы логикалық координаттары мен әдістерін негіздеу. Әдістері: генетикалық мазмұнды логиканың онтологиялық қағидаты, объектілердің нақты бейнелерін олардың абстрактілік мәніне сүйене отырып түрлендіру әдісі, абстрактыдан нақты тілге көтерілу әдісі, ойлың схемалық бейнелерінің ойлау тілі және қызметтің әдіснамалық теориясының тілі. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: әмбебап қозғалыстың логикалық негізделген әмбебап дерексіз-бетонды координаталары берілген. Өмірге және қызмет әлеміне қатысты оларды координаттар арқылы анықтауға болады: «өмір сүру деңгейі – қызмет тиімділігі», немесе «әрекет тиімділігі – уақыт», немесе «нәтиже – шығындар», немесе «сапа – сан», т.б. Ойлаудағы анықтық қозғалыс векторларының нақтыдан абстрактіліге түсу, абстрактіліден нақтыға көтерілу логикасында, сонымен қатар олардың үйлесуі арқылы беріледі. Мысал ретінде көрсетілген әдістер мен жұптық диалектикалық категорияларды пайдалана отырып, оқу (кәсібиге дейінгі) іс-әрекет пен кәсіптік іс-әрекеттің сапалық айырмашылығының схемасы келтірілген. Оқу іс-әрекетін кәсіптікке айналдыру үшін рубикон ретінде қарастырылатын жүйелік объектінің функционалдық моделінің диаграммасы мен сипаттамасы ұсынылған. Әрекетте қолданылатын гуманитарлық пәндердің белгісіз, түсініксіз парадигмаларын функционалдық-логикалық, көрінетін, конструктивті және бір мағыналы пәндерге қайта форматтау үшін абстрактілі-нақты координаттарды, келтірілген әдістерді, схемалық бейнелердің тілін және қызметтің әдіснамалық теориясының парадигмасын пайдалану ұсынылады. Мысал ретінде қызметті дамытудың үлгілік бірлігі ұғымы келтіріледі. Көрнекі бір мәнді парадигма – жоғары белгісіздік жағдайларында адамның тұлғалық, азаматтық және кәсіби өзін-өзі айқындауының қажетті, бірақ жеткілікті емес алғышарты. Субъектілердің өзін-өзі анықтауға, өзін-өзі ұйымдастыруға, өзін-өзі нормалауға және басқаларға тиісті рефлексивтік-ойлау қабілеттерін сатып алуы жеткілікті алғышарт болып табылады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Бухгалтерлік есепті цифрландыру және оның шағын және орта бизнес кәсіпорындарының қызметіне әсері
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Мемлекет бірнеше жылдан бері кәсіпкерлермен бюрократиялық үдерістерді қысқартуға, бухгалтерлік есепті ашық, сенімді және аз еңбек шығынымен жүргізуге тырысуда. Қазіргі уақытта бухгалтерлік есепті цифрландырусыз жалпы сауда-экономикалық қатынастардың одан әрі дамуын болжау мүмкін емес, өйткені бұл тауарларды өткізуге, жылжытуға және жөнелтуге айтарлықтай әсер етеді. Қазақстан Республикасы экономикасының цифрландыру жолына кезең-кезеңімен көшуін ел экономикасының да, Еуразиялық экономикалық одақтың да дамуының маңызды шарты деп санауға болады. Цифрлық тексеру – адам қателігінің қаупін азайтуға көмектесетін цифрлық жүйелерді пайдалана отырып, тауарларды бақылау процесі. Цифрландыру контекстінде құжаттамамен жұмыс барлық шектеу мерзімі ішінде оларға қолжетімділік қамтамасыз етілетіндей, осылайша салық төлеушінің дұрыс экономикалық шешімдер қабылдауына ықпал ететіндей құрылымдалу керек. Мақаланың мақсаты – шағын және орта бизнес үшін де цифрландыруды бухгалтерлік есеп саласына кезең-кезеңмен енгізуді қарастыру, сондай-ақ оның ұйымдардың бизнес-процестеріне әсерін қарастыру. Мақаланың негізгі мақсаты – бизнес-процестерге цифрландыруды енгізу және оны интеграциялау кезінде туындауы мүмкін проблемаларды қарастыру, сондай-ақ оларды мемлекет үшін де, шағын және орта бизнес үшін де шығынсыз жою жолдарын анықтау. Әдістері: Осы мақаланы жазу барысында негізінен диалектикалық тәсіл қолданылды, бұл цифрландыру жағдайында тауарларды тасымалдау кезінде құжат айналымын көрсету және бақылау процесін егжей-тегжейлі қарастыруға мүмкіндік берді. Мәселені теориялық тұрғыдан қарастырып, тәжірибелік тәжірибені жинақтай отырып, цифрландырудың қарқынды дамып келе жатқан жағдайында Қазақстан Республикасының аумағы мен оның шекарасынан тыс тауарлардың қозғалысын есепке алу мен бақылаудың оң және теріс аспектілерін анықтауға мүмкіндік туды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Бұл мақалада экономиканы прогрессивті цифрландыру жағдайында Қазақстандағы бухгалтерлік және жедел есепті жаңғыртудың негізгі бағыттары көрсетілген. Экономикалық процестерді басқару және кәсіпорынның операциялық қызметін оңтайландыру үшін ақпараттық ортаны құру қажеттілігі негізделіп, кәсіпорында бухгалтерлік есеп пен операциялық есепті жүргізуге арналған әртүрлі ақпараттық жүйелер мен модульдерді біріктірудің оң және теріс аспектілері қарастырылады

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Шаруашылық субъектілерінің тұрақты дамуының тиімділігін талдау және аудиті
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Бүгінгі жаһандық бизнес-ортада ет өңдеу кәсіпорындары, әсіресе экспорт контекстінде тұрақты дамуды қамтамасыз етудің сөзсіз қажеттілігімен бетпе-бет келіп отыр. Көңіл аударуды қажет ететін негізгі мәселелердің бірі – бизнес пен жалпы экономиканың тұрақтылығына әсер ететін экспорт кезіндегі бухгалтерлік есеп пен тәуекелдерді басқарудың тиімділігі. Бұл мақаланың мақсаты – өз өнімдерін экспорттайтын кәсіпорынның тұрақтылық көрсеткіштерін зерттеу. Мақаланың негізгі мақсаты – экспорттаушы кәсіпорынның тұрақтылық көрсеткіштеріне егжей-тегжейлі талдау жасау, олардың қызметінің табыстылығына әсер ететін факторларды анықтау және халықаралық ортада тұрақты дамуды қамтамасыз ету бойынша ұсыныстар әзірлеу. Әдістері: Осы мақаланы жазу кезінде тауар экспорты саласындағы ағымдағы жағдайды талдауды, атап айтқанда, экспорт көлемін, негізгі сауда серіктестерін және экспортталатын тауарлардың құрылымын зерттеуді қамтитын зерттеу жүргізілді. Ет өнімдері экспортының құрылымын талдау тәсілдеріне экспорттың жалпы көлеміндегі өнімнің әрбір түрінің үлесін анықтау, сондай-ақ шетелге сату көлемі бойынша негізгі сауда серіктестерін анықтау жатады. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Мақалада экспорттық қызмет контекстінде кәсіпорындардың тұрақты дамуына әсер ететін негізгі факторлар анықталған. Талдау нәтижелері бизнестің тұрақтылығын нығайтуға көмектесетін экспорт кезінде бухгалтерлік есепті және тәуекелдерді басқаруды жақсарту бойынша ұсыныстар мен стратегияларды әзірлеуге мүмкіндік береді. Алынған нәтижелер экспорттық ортада бизнестің тұрақтылығын жақсарту бойынша тиімді стратегиялар мен ұсыныстарды құруға негіз болады. Бұл тұрақты экономиканы дамытуға және кәсіпорындардың бәсекеге қабілеттілігін арттыруға маңызды үлес бола алады. Тәуекелді бағалау және басқару тауарларды экспорттау кезінде тұрақтылық үшін маңызды. Экспорттау кезінде тәуекелдерді басқару мен қаржылық тұрақтылықты жақсарту үшін қаржы құралдарын пайдалану, резервтер құру, оқытуды ұйымдастыру ұсынылады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Павлодар қаласындағы өнеркәсіптік және тұрмыстық қалдықтарды кәдеге жарату мәселесін шешу жолдары
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Бұл мақаланың адамның экономикалық қызметінің табиғи ортаға әсері оның ауқымы бойынша геологиялық факторлармен салыстырылатындығымен өзекті. Осыған байланысты биосфераны қорғаудың маңызы өлшеусіз өсті. Жер – барлық жер тұрғындарының жалғыз ортақ үйі. Қоғам және біз, соның ішінде, планетаның маңызды экологиялық сызыққа жақындағаны туралы алаңдамай тұра алмаймыз. Мақсаты: Осы мақалада біз алға қойған зерттеудің негізгі мақсаты экологиялық дағдарыстан шығудың болжамды моделін құру болып табылады: экологиялық-ағартушылық, технологияларды экологияландыру, әкімшілік-құқықтық бағыт, халықаралық ынтымақтастық. Нәтижеге қол жеткізу үшін біз мүмкіндігінше көп ақпаратты өңдеуге, жағдайды талдауға, тиісті қорытындылар жасауға және экологиялық дағдарыстан шығудың өзіндік моделін ұсынуға тырыстық. Гипотеза ретінде қоршаған ортаның ластануы, тұрмыстық және өндірістік қалдықтарды дұрыс пайдаланбау, экологиялық мәдениеттің төмендігі-қоршаған ортаны және халықтың денсаулығын улау арқылы қала экологиясына зиянды әсер етеді деген болжам бар. Әдістері: Зерттеудің негізгі әдістері ретінде эмпирикалық таным әдістері қолданылды – бұл бақылау, сауалнама әдістері, сауалнама, сонымен қатар теориялық әдістер. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Осы зерттеулердің нәтижелерін қала көшелеріндегі қоқыстардың мөлшерін азайту мақсатында қалдықтардың адам денсаулығына әсері туралы, сондай-ақ қайталама шикізатты сақтау, кәдеге жарату және алудың маңыздылығы туралы халықты хабардар ету үшін пайдалануға болады. Сондай-ақ, қала аумағында және оның маңында осындай қоқыс жинайтын орындардың болуы және осындай қоқыс тастайтын орындардың құрылуы үшін әкімшілік жауапкершілік туралы, бұл мектепке дейінгі мекемелерден, БАҚ-тан, жарнама агенттіктерінен, ҮЕҰ-дан, табиғатты қорғау органдарынан бастап, сондай-ақ халықаралық тәжірибені пайдалана отырып, туған қаласында қатты тұрмыстық қалдықтарды қайта өңдеу зауытын салудағы білім берудің барлық салаларындағы ағартушылық қызмет.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Жеткіншектердің танымдық іс-әрекетін дамытуға педагог-психолог мамандарды даярлаудың теориялық негіздері
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Мақалада жеткіншектердің танымдық іс-әрекетін дамытуға мамандарды даярлаудың философиялық, педагогикалық, психологиялық, ғылыми-әдістемелік еңбектерге теориялық талдау жүргізу арқылы оны дамытудың өзекті бағыттары айқындалды. Қазіргі кезде жеткіншектердің танымдық іс-әрекетін дамытудағы мамандарды даярлаудың педагогикалық-психологиялық мәселе болып табылатыны көрсетіледі. Мақсаты: жеткіншектердің танымдық іс-әрекетін дамытуға педагог-психолог мамандарды даярлауды теориялық тұрғыдан нақтылау және технологиясын ұсыну болып табылады. Әдіс-тәсілдер: Зерттеу жүргізу кезінде айтарлықтай түсінікті және сенімді болатын статистикалық деректерді қарастыру маңызды болды. Сондықтан біздің зерттеу аясында бақылау және ашық сұрақтар қарастырылған В.Э.Мильманның әдістемесі, сауалнама, сараптамалық бағалау әдісі, әңгімелесу, сұрау, сұхбат алу, тестілеу сериясын қолдандық. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Әдістемелердің нәтижесіне сәйкес әлеуметтік зияттылықтың орташа деңгейінің басым болуы, білім алушылар бойынан төмендегідей белгілерді көруге мүмкіндік берді: кәсіби мінез-құлықтың, іс-әрекеттің, қарым-қатынастың әлеуметтік маңыздылығы бар екендігі, жалпы курс барысындағы теориялық білімдердің толық деңгейдегі меңгерілуі, күнделікті өмірдегі қарым-қатынас жақсаруынан көрінді, рефлексиялық мәдениеттің болуы өз кезегінде аса құнды деп есептейміз. Болашақ педагог-психолог мамандардың ой-өрісін дамыту, оқыту мен тәрбиелеу, шығармашылық қызметке дайындау оқытушының әдістемелік сауаттылығына, ғылыми-зерттеу әрекетін ұйымдастыру біліктілігі мен даярлығына байланысты. Өздігінен білім алуға деген қажеттіліктер мен дағдылар өзінен-өзі пайда болмайды. Мұндай қасиеттер мектепте оқып жүргенде-ақ мұғалім мен оқушылардың сабақ пен сыныптан тыс жұмыстарда бірлесе отырып, оқу-таным әрекетін ұйымдастыру үрдісіне қалыптаса бастайды. Болашақ педагог-психолог маманның кәсіби дайындығының міндеттеріне сәйкес оқытудың белсенді әдістері - проблемалық дәріс, семинарлар, пікірталастар және талқылаулар, кәсіби бағытталған арнайы курстар, курстық және дипломдық жұмыстар, мектеп педагогикасы мен дидактикасы мәселелерін ғылыми зерттеу, ғылыми ұйымдастырылған үздіксіз педагогикалық тәжірибе сияқты оқу іс-әрекетінің формаларында жүзеге асырылады. Педагогикалық іс-әрекетті меңгеру нәтижесінде болашақ педагог-психолог мамандардың кәсіби уәждері қалыптасады, мақсат және міндеттерді түсіну пысықталады, жеткіншектердің танымдық іс әрекетін дамыту үшін қажетті пәндік, психологиялық-педагогикалық және дидактикалық-әдістемелік білімдер, сондай-ақ оларға сәйкес дағдылар мен біліктер игеріледі.

Журналдың шыққан жылы: 2024
Журнал нөмірі: 1(93)

Тест - психологиялық әдіс ретінде. Даму тарихы және негізгі талаптары
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Мақалада психология әдістері ретінде тесттер мәселесі, психологиялық зерттеу нәтижелеріне валидтілік пен сенімділіктің әсері көрсетілген. Мақсаты: Психологиялық зерттеу нәтижелері бойынша валидтілік пен сенімділіктің маңыздылығын ашу. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Тестілеу – адамның психикасы мен мінез-құлқының әртүрлі аспектілерін өлшеуге мүмкіндік беретін психологиядағы маңызды әдіс. Психологиядағы тесттердің даму тарихы бір ғасырдан астам уақытқа созылады және Фрэнсис Гальтон мен Альфред Бинеттің жұмысынан басталды. Уақыт өте келе сынақтар білім беру, персоналды таңдау, клиникалық диагностика және зерттеу сияқты әртүрлі салаларда кеңінен қолданыла бастады. Тесттерге қойылатын негізгі талаптарға сенімділік (нәтижелердің қайталануы), валидтілік (өлшеу дәлдігі), стандарттау (бірдей сынақ шарттары) және объективтілік (бағалауда субъективтіліктің болмауы) жатады. Нәтижелердің дәлдігі мен негізділігін қамтамасыз ету үшін тесттер психометриялық принциптерді қолдана отырып құрастырылуы керек. Заманауи тестілер тұлға, интеллект, бейімділік және кәсіби дағдыларды тексеру сияқты әртүрлі өлшеу әдістерін қамтиды. Психологияда тесттерді қолдану нәтижелерді дұрыс түсіндіру және дәлелді қорытындылар жасау үшін кәсіби дайындықты қажет етеді. Психология әдісі ретінде тестілеу дамуын жалғастыруда және оның рөлі адам психикасы мен мінез-құлқын зерттеуде негізгі болып қала береді. Психологиядағы тестілеудің қолдану аясы кең, соның ішінде тұлғаның қасиеттерін бағалау, психологиялық бұзылуларды анықтау, өмірдің әртүрлі салаларында мінез-құлық пен сәттілікті болжау. Компьютерлік тестілер мен онлайн платформалардың дамуы тестілеуді зерттеушілер мен қатысушылар үшін тиімдірек және ыңғайлы етеді. Заманауи сынақтар мәдени айырмашылықтарды және жеке сипаттамалардың алуан түрлілігін көбірек ескереді, бұл дәлірек және бейімделген бағалауға ықпал етеді. Тесттерді пайдалану алынған деректердің сенімділігі мен негізділігін қамтамасыз ету үшін этиканы, құпиялылықты және сәйкестікті талап ететінін есте ұстаған жөн.

Журналдың шыққан жылы: 2024
Журнал нөмірі: 1(93)

IT технологиялар саласындағы инклюзивті білім берудің әдістемелік аспектілері
Аңдатпа:

Қазіргі қоғамда мүмкіндігі шектеулі жандарға білім беру мәселесі өзекті және тиісті назар аударуды қажет етеді. Бүгінгі таңда инклюзивті білім беруді енгізу қазіргі заманғы білім беру жүйесіндегі Қазақстан Республикасы мемлекеттік саясатының басым бағыттарының біріне айналуда. Білім туралы Заңға сәйкес Қазақстан Республикасында білім беру үрдісінің әрбір субъектісінің зияткерлік дамуын, психофизиологиялық және жеке ерекшеліктерін ескере отырып, азаматтар үшін сапалы білім алуға тең құқылы кепілдік беріледі. Мақала инклюзивті білім берудің дамуын талдауға арналған. Автор инклюзивті білім беруді енгізу жолындағы мәселелерді қарастырды, инклюзивті білім беру шеңберінде IT-мектепті өткізу тәжірибесіне талдау жасады. Сондай-ақ, мақалада қазіргі білім беру кеңістігіне инклюзивті білім беру әдістерін сәтті енгізуге ықпал ететін факторларды анықтауға тырысады. Мақсаты: Қазақстан Республикасында инклюзивті білім беруді дамыту мәселелерін қарау. Ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларды оқыту әдістемесін ұсыну, отандық білім беру жүйесіне инклюзивті оқытуды енгізу жолындағы мәселелерді шешудің мүмкін жолдарын ұсыну.

Журналдың шыққан жылы: 2024
Журнал нөмірі: 1(93)

Қазіргі жағдайдағы ҚР денсаулық сақтау жүйесін дамытудың негізгі үрдістері
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: қазіргі жағдайда Қазақстанның денсаулық сақтау жүйесі медициналық қызмет көрсетудің жоғары деңгейін қамтамасыз етуге және халықтың денсаулығын қолдауға бағытталған өзгерістер арқылы өтеді. Технологиялық инновациялар, демографиялық өзгерістер және жаһандық пандемия сияқты заманауи сын-қатерлер жағдайында жаңа талаптарды талдау және оларға бейімделу өте маңызды. Осы тенденцияларды түсіну және оларға бейімделу болашақта денсаулық сақтау жүйесін сәтті дамыту үшін маңызды қадамдар болып табылады. Бұл мақалада Қазақстандағы денсаулық сақтау жүйесін дамытудың негізгі тенденциялары және олардың медициналық қызмет көрсетуге және халықтың денсаулық деңгейіне әсері қарастырылған. Мақала қазіргі уақытта Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау жүйесінің алдында тұрған негізгі проблеманың мәніне назар аударады. Тақырыптың өзектілігі қолданыстағы денсаулық сақтау жүйесіне қысым жасайтын динамикалық өзгеретін әлеуметтік-экономикалық орта аясында көрінеді. Демографиялық өзгерістер, созылмалы аурулардың өсуі және заманауи технологияларды енгізу қажеттілігі кешенді талдау мен жүйені дамытудың тиімді стратегияларын қажет ететін сын-қатерлер туғызады. Мақаланың мақсаты: мақаланың мақсаты денсаулық сақтаудың әлемдік парадигмасындағы ағымдағы сын-қатерлер мен өзгерістерді ескере отырып, Қазақстандағы денсаулық сақтау жүйесін дамытудың негізгі үрдістеріне талдау және жүйелеу болып табылады. Авторлар дамудың негізгі бағыттарын анықтауға, сондай-ақ жүйені жақсарту үшін практикалық ұсыныстар беруге тырысады. Әдістері: зерттеу Денсаулық сақтау статистикасын талдауды, шығындар мен қаржыландыруды экономикалық талдауды және заманауи ғылыми басылымдарға шолуды қамтитын кешенді әдістемелік тәсілге негізделген. Сонымен қатар, әлемдік денсаулық сақтау стандарттарымен салыстырмалы талдау әдістері қолданылады. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: мақала Қазақстанның денсаулық сақтау жүйесіндегі негізгі проблемаларды ғана емес, сонымен қатар анықталған даму тенденциялары түрінде көрсетілген Талдамалық нәтижелерді де көрсетеді. Жұмыс елдегі медициналық қызметтердің сапасы мен қолжетімділігін жақсарту стратегияларын әзірлеу үшін маңызды. Авторлар ұсынған ұсыныстар қазіргі жағдайда денсаулық сақтау саласында тиімді шешімдер қабылдауға негіз бола алады.

Журналдың шыққан жылы: 2024
Журнал нөмірі: 1(93)

Қазақстан Республикасының санитариялық-эпидемиологиялық қызметі ұйымдарының кадр әлеуетінің жай-күйін бағалау
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: өмірдің қазіргі кезеңінде кез-келген ұйымның қызметі мен дамуында оның еңбек ресурстары ерекше және өте маңызды рөл атқарады. Еңбек ресурстарын басқару керек. Басқарудың өзі-бұл белгілі бір қызметті реттеу, реттеу процесі. Ұйымды басқару дегеніміз-оның дамуының негізгі бағыттарын анықтау, оған мақсат қою және оларға қол жеткізуге ықпал ету. Еңбек ресурстары-бұл туынды құрайтын компанияның тұлғасы, онсыз оның болуы мүмкін емес. Кез-келген перспективалы және өзін-өзі құрметтейтін компания өз қызметкерлерінің штатын құруға өз саясатының жетекші бағыттарының бірін береді. Қазіргі уақытта әлеуметтік және экономикалық өзгерістер жағдайында денсаулық сақтау ұйымдарының қызметін басқару айтарлықтай өзгеруде, осыған байланысты көрсетілетін қызметтердің сапасын және еңбек өнімділігін арттыруға ықпал ететін персоналды басқару тәсілдерін жетілдіру қажет. Қазіргі уақытта медициналық мекеменің персоналды басқару ерекшеліктерін ескере отырып, денсаулық сақтаудың кадрлық саясатын реформалау, мекемелердің имиджін арттыру, корпоративтік мәдениетті қалыптастыру, мотивациялық процестің критерийлерін әзірлеу және енгізу мәселесі өткір тұр. Бұл міндеттерді шешу менеджерлерге персоналды басқару процесінде көмектеседі. Зерттеу мақсаты: «Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің санитариялық-эпидемиологиялық бақылау комитеті» РММ қызметінің мысалында Қазақстан Республикасы санитариялық-эпидемиологиялық қызметі ұйымдарының кадр әлеуетінің жай-күйіне бағалау жүргізу және ұйымның персоналды басқару жүйесіндегі негізгі проблемаларды анықтау болып табылады Әдістері: жұмыста салыстырмалы жүйелік, тік және көлденең талдаудың жалпы ғылыми әдістері, құрылымдық-функционалдық әдіс, аналитикалық әдістер, экономикалық және Статистикалық зерттеу әдістері қолданылды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: авторлар Денсаулық сақтау мекемесінің Еңбек ресурстарын басқару жүйесін анықтады, «Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің санитарлық-эпидемиологиялық бақылау комитеті» РММ мысалында персоналды басқарудың қолданыстағы жүйесіне талдау жүргізді. Санитарлық-эпидемиологиялық бақылау комитетінің еңбек ресурстарының жай-күйі мен қозғалысына бағалау жүргізілді. Зерттеу негізінде авторлар денсаулық сақтау мекемесінің еңбек ресурстарын басқарудың негізгі проблемаларын анықтады және денсаулық сақтау саласындағы персоналды басқару жүйесін одан әрі реформалау және дамыту бойынша ұсыныстар ретінде пайдаланылуы мүмкін ұсыныстар әзірледі.

Журналдың шыққан жылы: 2024
Журнал нөмірі: 1(93)

Тұрақты логистикадағы Индустрия 4.0 технологиялары: көлік компанияларында қолдану мүмкіндіктері
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Қазіргі уақытта тұтынушылардың әртараптандырылған қажеттіліктеріне, қатаң экологиялық ережелерге және жаһандық бәсекелестерге байланысты нарықтық бәсекелестік барған сайын қатал болып келеді. Бүгінгі бәсекелес нарықта компанияларға аман қалуға ғана емес, сонымен қатар өркендеуге мүмкіндік беретін маңызды факторлардың бірі – логистикалық тиімділік. Бұл зерттеу Индустрия 4.0 технологияларын логистика секторларының экономикалық тиімділігін, қоршаған орта көрсеткіштерін және әлеуметтік әсерін жақсарту мүмкіндіктері ретінде қарастырады. Дегенмен, бұл технологиялық түрлендіру бірқатар қиындықтарды тудырады, атап айтқанда, тұрақтылықтың әртүрлі өлшемдері, түсініксіз пайдалар, өмірлік циклдің қоршаған ортаға әсерлері, теңсіздік мәселелері және технологияның жетілу деңгейі арасындағы келіссөздер. Зерттеулердің негізгі бағыты 4.0 индустриясына қатысты тұрақтылық пен жеткізу тізбегінің жалпы мәселелеріне бағытталған. Дегенмен, 4.0 индустриясының әртүрлі технологияларымен тұрақты логистиканы біріктіруге бағытталған жүйелі талдау әлі де жоқ. Мақсаты: Кәсіпорындардың тұрақты тәжірибесін қалыптастыруға көмектесетін, сонымен қатар әлеуметтік жауапты компанияның имиджін қалыптастыратын, сондай-ақ олардың жалпы тұрақты жұмысын жақсартуға көмектесетін көлік компанияларының пайдалануы үшін Индустрия 4.0 технологияларын анықтау және негіздеу үшін жүйелі талдау жүргізу. экономикалық және экологиялық өлшемдері. Әдістері: Бір немесе бірнеше зерттеу сұрақтары мен тақырыптарына қатысты барлық сәйкес мақалаларды анықтауға, бағалауға, түсіндіруге және жіктеуге бағытталған жүйелі әдебиет шолуы. Нәтижелері негізінен белгілі бір білім саласының сипаттамалық нәтижелеріне бағытталған және іріктеу бұрмалануынан зардап шегуі мүмкін сипаттамалық әдебиеттік зерттеумен салыстырғанда, жүйелі әдеби шолуды зерттеу ландшафтының жан-жақты шолуын қамтамасыз етеді. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Талдау көлік компаниялары өз назарын болашақ даму үшін бүкіл өмірлік циклдегі тұрақтылықтың әртүрлі көрсеткіштері, адамға бағытталған технологиялық трансформация, жүйе интеграциясы және цифрлық егіздер, жартылай автономды көлік шешімдері, интеллектуалды кері логистика және компанияны басқарудың басқа тиімді құралдары.

Журналдың шыққан жылы: 2024
Журнал нөмірі: 1(93)

Инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу тиімділігін бағалау
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Елдер экономикаларының қарқынды дамып келе жатқан даму үрдістері экономиканың нақты секторын ұйымдастыруға бағытталған инновациялық қызмет пен инвестицияларды мемлекеттік реттеуге ұтымды көзқарасты талап етеді. Сонымен қатар, инновациялық даму жүйесіндегі қазіргі заманның мемлекеттік саясатын талдау үшін мемлекеттің Қазақстан Республикасының экономикасындағы инновациялық қызметті реттеу тетіктерінің тиімділігін бағалау қажет. Мақсаты: Жаһандық бәсекеге қабілеттілік жүйесіндегі Қазақстан Республикасындағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу тетіктерін бағалау. Әдістері: синтез, мазмұнды талдау, факторлық талдау, аккомодация, монографиялық және экономикалық-статистикалық әдістер қолданылды. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Жаһандық бәсекеге қабілеттілік жүйесінде Қазақстан Республикасындағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу тетіктерін бағалау экономикадағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу тетіктерінің тиімділігін толық бағалауға мүмкіндік берді. Дүниежүзілік экономикалық форумның 2021-2022 жылдардағы Халықаралық рейтингінің 2017-2018 жылдарға қатысты ішкі индекстерін зерттей отырып, авторлар Қазақстанда «инновация» қосалқы индексін қоспағанда, рейтингтің барлық ішкі индекстерінің және олардың факторларының («негізгі талаптар» және «Бизнестің күрделілігі») төмендеуі байқалады деген қорытындыға келді. Бұл субиндекс макроэкономикалық конъюнктураның күрт нашарлауына байланысты айтарлықтай төмендеді, бұл авторлардың пікірінше, мұнай экспортынан түсетін табыстың айтарлықтай жоғалуына тікелей байланысты. Бұл өз кезегінде мемлекеттік бюджет көрсеткіштерінің нашарлауына әсер етті. Мақалада елдің әлеуметтік-экономикалық саясатындағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеудің орны мен рөліне ерекше назар аударылады. Қазақстан Республикасында инновациялық саясатты әзірлеу және іске асыру кезіндегі ұйымдастырушылық-әдістемелік проблемалар егжей-тегжейлі зерттелді, бұл оларды өңірлік және ұлттық деңгейлерде инновациялық саясаттың тиімділігіне қол жеткізу үшін шешуді қажет етеді.

Автор: С.А. Бука
Журналдың шыққан жылы: 2024
Журнал нөмірі: 1(93)

Нарықтық ортадағы кәсіпорынды жедел және стратегиялық басқарудың өзара іс-қимыл мәселелері
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: кәсіпорында басқару жүйесін жетілдірудің басым бағыттарының бірі стратегиялық мақсаттар мен міндеттерді шешуге жедел басқаруды бағдарлайтын олардың өзара іс-қимыл тетігін қалыптастыру арқылы стратегиялық және жедел басқарудың тиімді өзара іс-қимылын ұйымдастыру болып табылады. Нарықтық жағдайда өндірісті стратегиялық және жедел басқарудың өзара іс-қимыл мәселелері ерекше өзекті болып табылады, бұл кәсіпорынның өндіріске тартылған ресурстарды ұтымды пайдаланумен, өндірістік шығындарды төмендетумен, өнімнің сапасын арттырумен, бүкіл кәсіпорынның және оның құрылымдық бөлімшелерінің тиімділігін арттыру мақсатында өндірістік әлеуетті оңтайландырумен байланысты күрделі экономикалық мәселелерді шешуге мүмкіндік береді. Өндірісті стратегиялық және жедел басқарудың өзара әрекеттесу механизмінің рөлі сонымен қатар кәсіпорын ұмтылатын түпкілікті стратегиялық мақсаттарды нақты қол жетімді ішкі өндірістік мүмкіндіктермен үйлестіру мүмкіндігінде жатыр. Мақаланың мақсаты - нарықтық ортадағы кәсіпорынды жедел және стратегиялық басқарудың өзара әрекеттесу мәселелерін зерттеу. Бәсекелестік ортадағы өндірісті басқарудың теориясы мен қазіргі тәжірибесі өндірісті жедел басқаруды жүзеге асыру стратегиялық басқаруды жүзеге асырудың табиғи кезеңі болып табылатындығын көрсетеді, сондықтан олардың өзара әрекеттесуінде көрінетін тығыз байланыс бар. Әдістері: жұмыста талдау және жалпылау әдістері, жүйелік және салыстырмалы талдау әдісі, құрылымдық-функционалдық әдіс, экономикалық-математикалық әдістер, графикалық және кестелік әдіс қолданылды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: авторлар бәсекелестік орта жағдайында кәсіпорындағы өндірісті стратегиялық және жедел басқару арасындағы қатынастың теориялық аспектілерін қарастырады. Өндірістің жедел міндеттерінің отандық кәсіпорындарды дамытудың стратегиялық мақсаттарына сәйкестігінің төмен деңгейі және басқарудың жедел және стратегиялық міндеттерін біріктіруге арналған ақпараттық жүйелердің ерекше рөлі байқалады. Тиісінше, ақпараттық технологияларды енгізудің негізгі аспектілері зерттелді, соның ішінде қызметкерлерді оқыту қажеттілігі, коммуникацияларды Стратегиялық жоспарлау, ақпараттық ағындарды басқару және деректерді талдауды пайдалану. Әр түрлі салалар мен ұйымдарда ақпараттық технологияларды сәтті қолдану мысалдары келтірілген.

Журналдың шыққан жылы: 2024
Журнал нөмірі: 1(93)

Қазақстан республикасындағы электрондық қаржылық қызметтер нарығы: даму мәселелері мен перспективалары
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: өмірдің қазіргі кезеңінде қаржы саласындағы инновациялар қаржылық делдалдықты оңтайландыруға ықпал етеді және өз кезегінде экономикалық өсуді ынталандырады. Қаржылық инновациялар жинақ капиталын инвестициялық капиталға бөлудің тиімділігін арттырады, сонымен қатар нарықтардағы өтімділікті арттырады. Цифрлық экономика дамыған сайын дәстүрлі ірі қаржы институттарының функционалын қаржы технологияларымен (FinTech) ішінара алмастыру орын алды. FinTech дәстүрлі қаржылық қызметтерді мобильді қызметтермен, әлеуметтік медиа қызметтерімен, үлкен деректерді біріктіру және өңдеумен, бұлтты технологиялармен біріктіруді қамтиды. Мақсаты: Қазақстан Республикасындағы электрондық қаржы қызметтері нарығының негізгі бағыттарын айқындау, экономиканың қаржы секторын дамытудың негізгі мәселелері мен перспективаларын анықтау болып табылады. Әдістері: жұмыста салыстырмалы жүйелік, тік және көлденең талдаудың жалпы ғылыми әдістері, құрылымдық-функционалдық әдіс, аналитикалық әдістер, экономикалық және Статистикалық зерттеу әдістері қолданылды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: авторлар қазіргі экономиканың қаржы секторын цифрландырудың негізгі бағыттарын анықтады, FinTech саласының компаниялары мен қызметтерінің теориялық және практикалық бөлімдердегі рөлін атап өтті, экономикалық әдебиетте осы тұжырымдаманы анықтаудың өзекті тәсілдерін келтірді. Қаржы секторын цифрландырудың осы бағытын дамытудың негізгі себептері мен факторлары, соның ішінде қаржылық қолжетімділік тұжырымдамасы, FinTech артықшылықтары мен кемшіліктері негізделді, оларды жіктеуге әртүрлі тәсілдер, елдік және өңірлік ерекшеліктер келтірілді, даму үрдістеріне талдау жүргізілді. FinTech краудфандинг бағыты атап өтілді, оны анықтау және жіктеу тәсілдері келтірілді, краудфандинг механизмінің артықшылықтары анықталды, оның қазіргі экономикадағы рөлі талданды. Қаржы секторын цифрландырудың маңызды бағыты ретінде алгоритмдік сауданың даму үрдісі зерттелді. FinTech-тің ең жылдам дамып келе жатқан бағыттарының бірі ретінде мобильді қаржылық қызметтерге егжей-тегжейлі талдау жүргізілді, оларды жіктеу тәсілдері келтірілді, мобильді төлемдердің өсуін ынталандыратын фактілер, елдік және аймақтық ерекшеліктер негізделді. Сақтандыру секторын цифрландырудың негізгі бағыттары талданды, InsurTech артықшылықтары туралы негізделген қорытындылар жасалды.

Журналдың шыққан жылы: 2024
Журнал нөмірі: 1(93)

Банктік тәуекелдерді басқару: компанияның қолданыстағы тәжірибесін бағалау
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: бүкіл әлемдегі банк бизнесі - экономиканың маңызды салаларының бірі болып табылады. Жоғары технологиялық бола отырып, ол макро және микро деңгейде болып жатқан өзгерістерге өте сезімтал. Тәжірибе көрсеткендей, мұндай өзгерістер несиелік мекемелер мен нарықтардың интернационалдануының күшеюімен, банк заңнамасы мен заманауи компьютерлік технологиялардың жетілдірілуімен, бәсекелестік деңгейінің жоғарылауымен, қаржы нарықтарында жаңа банктік өнімдер мен қызметтердің пайда болуымен байланысты. Магистрлік диссертация тақырыбының өзектілігі коммерциялық банктің тиімді жұмыс істеуін қамтамасыз ету үшін банк қызметін жүзеге асыру процесінде туындайтын белгісіздіктердің теріс әсерінен тиімді қорғау тетіктерін қалыптастыру, пайдалану және банкті басқару құрылымына интеграциялау қажет. Мұндай механизм банктік тәуекелдерді басқару болып табылады. Бұл мақаланың мақсаты банктік тәуекелдерді басқару тиімділігінің бар проблемаларын зерттеу және оны жетілдіру бойынша практикалық ұсыныстарды әзірлеу болып табылады. Әдістері: жұмыстың әдіснамалық негізі салыстырмалы жүйелік, құрылымдық-деңгейлік, диалектикалық, тік және көлденең талдаудың, сапалық және сандық тәсілдер мен аналитикалық қабылдаудың жалпы ғылыми әдістері болып табылады. Қорытындылар мен ұсыныстардың теориялық ережелерін негіздеуде танымның экономикалық, статистикалық және эмпирикалық әдістері қолданылды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: зерттеудің теориялық және практикалық маңыздылығы банктік тәуекелдерді басқаруды кешенді талдаудың теориялық ережелерін дамытуда, сондай-ақ коммерциялық банктердің практикалық қызметінде әзірленген тұжырымдар мен ұсыныстарды қолдану мүмкіндігінде жатыр. Коммерциялық банктердің тәуекел-менеджментінің жай-күйіне талдау және тиімділігін бағалау жүргізілді, тәуекел-менеджменттің жұмыс істеу тетігінің ерекшеліктеріне талдау жүргізілді.

Журналдың шыққан жылы: 2024
Журнал нөмірі: 1(93)

Моральдыққа қарсы қылмыс субъектілерінің қылмыстық құқықтық сипаттамасы
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Өркениеттің даму тарихы құқық пен мораль қоғамның рухани мәдениетінің құрамдас бөлігі ретінде бір-бірімен органикалық түрде байланысты екенін көрсетеді. Кез-келген мемлекеттің құқықтық жүйесі бүкіл қоғам үшін маңызды моральдық талаптарды, моральдық ережелерді бекітеді. Заң шығарушы нормаларды құру немесе оларды жетілдіру кезінде халықтың қоғамдық моральдық мәдениетінің жай-күйін ескеруі керек, осылайша әзірленетін заңдар әділетті және қоғам мүшелері қабылдайды. Мақсаты: Зерттеудің мақсаты - қылмыстық-құқықтық қорғау нысандары жүйесіндегі адамгершілік орнын, олардың қылмысқа қарсы күрес шаралары жүйесіндегі рөлін анықтауға қатысты қылмыстық-құқықтық мәселелер кешенін одан әрі теориялық әзірлеу, сондай-ақ осы негізде қоғамдық адамгершілікке қол сұғушылық үшін жауапкершілікті регламенттейтін қылмыстық заңнаманы жетілдіру бойынша ұсыныстар мен ұсынымдар әзірлеу болып табылады. Әдістері: зерттеу әдістемесі және әдіснамасы. Зерттеудің әдіснамалық негізі: теориялық деңгейде де (жүйелік, салыстырмалы-құқықтық, формальды-құқықтық, тарихи талдау әдістері және т. б.), сондай-ақ эмпирикалық f статистикалық талдау, сауалнама, құжаттарды зерттеу, баспа басылымдары) шындық құбылыстарын ғылыми зерттеудің жалпы танылған әдістері; қылмыстық құқық теориясының негізгі ережелері, этика, философия, психология; ресми логика ережелері. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: баяндалған жағдайлар, сондай-ақ қоғамдық моральға және олардың біліктілігіне қарсы қылмыстарды заманауи құқықтық реттеуге байланысты көптеген ережелердің жеткіліксіз дамуы мен талқылануы зерттеу тақырыбын таңдауға себеп болды. Адамгершілікке қарсы қылмыстар негізінен қасақана жасалады. Мысалы, жезөкшелікпен айналысуға тарту, жезөкшелікпен айналысуға арналған үйшіктерді ұйымдастыру немесе мазмұны, сондай-ақ адамгершілікке (адамгершілікке) қарсы бағытталған қылмыстық әрекеттердің басқа түрлері тікелей ниетпен жасалады. Жезөкшелікпен айналысуды ұйымдастыратын және ұстайтын адам мұны пайда табу үшін жасайтынын түсінеді. Адамзатқа (адамгершілікке) қарсы жасалған қылмыстардың ішінде жануарларды қорлау негізінен бұзақылық ниетпен жасалады.

Журналдың шыққан жылы: 2024
Журнал нөмірі: 1(93)
Тақырып: Құқық

ҚР жастары арасындағы құқықтық тәрбие аспектілері
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Құқықтық тәрбиенің, құқықтық сананың теориялық аспектілерін дамыту. Құқықтық тәрбиенің ұйымдастырушылық формалары. Құқықтық сананы, құқықтық мәдениетті тәрбиелеудің формалары мен әдістері. Қазіргі кезеңде құқықтық мәдениеттің қалыптасу ерекшеліктері. Құқықтық мәдениетті, құқықтық тәрбиені жетілдіру мәселелері. Құқықтық тәрбие Мемлекет тұрғындарында адамның ерікті, саналы, бастамашыл, әлеуметтік және моральдық жауапты мінез-құлқын болжайтын жеке тұлғаның құқықтық белсенділігін ынталандыра отырып, құқықтық салада сенімділік пен дербестік сезімін қалыптастырады. Мақсаты: мақалада қазіргі жастарды құқықтық тәрбиелеу туралы айтылады. Құқықтық мәдениетті қалыптастыру құралдары-құқықты насихаттау, азаматтардың құқықтық білімін дамыту, заңдылықты іс жүзінде нығайту, күшті заң ғылымының болуы, мемлекетте демократиялық, тиімді Конституцияның және заңдар мен заңға тәуелді актілердің жоғары құқықтық және техникалық-құқықтық сапасының арқасында қол жеткізілетін құқықтық актілер жүйесін жетілдіру. Әдістері: зерттеу әдістемесі және әдіснамасы. Зерттеудің әдіснамалық негізі: теориялық деңгейде де (жүйелік, салыстырмалы-құқықтық, формальды-құқықтық, тарихи талдау әдістері және т. б.), сондай-ақ эмпирикалық f статистикалық талдау, сауалнама, құжаттарды зерттеу, баспа басылымдары) шындық құбылыстарын ғылыми зерттеудің жалпы танылған әдістері; қылмыстық құқық теориясының негізгі ережелері, этика, философия, психология; ресми логика ережелері. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: осыған байланысты мемлекет және құқық институты жанынан құқықтық оқыту мен тәрбиелеу мәселелеріне ғылыми зерттеулер жүргізуді, оқушы жастарға үздіксіз білім берудің барлық сатыларында Құқықтық жалпыға бірдей оқытудың мазмұны мен әдістемесін әзірлеуді қамтамасыз ететін Республикалық құқықтық тәрбие орталығын құру қажеттілігі туындады.

Журналдың шыққан жылы: 2024
Журнал нөмірі: 1(93)
Тақырып: Құқық