Екібастұз қ. кәсіпкерлік саласының дамуын зерттеу, қазіргі оң тенденцияларға қарамастан, аймақтық және институционалдық деңгейде өзіндік кешенді шешуді талап ететін, көп қырлы мәселелер аясында дамып келе жатқандығын көрсетті.

Мақала ірі қара малдағы нодулярлы дерматитті зертханалық диагностикалаудың өзекті мәселесіне арналған. Бұл ауруды диагностикалаудың арнайы құралдары мен әдістері әлі әзірленбеген. Ірі қара малдың нодулярлы дерматитінің қоздырғышы мен қой жұқпасының қоздырғышы арасында антигендік байланыс бар екендігі дәлелденген. Ірі қара малдың диагнозы үшін қойдың жұқпасын серологиялық диагностикалаудың құралдары мен әдістерін қолдану мүмкіндігі қарастырылуда. Диагноз қою уақытын қысқарту жүргізіліп жатқан терапиялық және эпизоотияға қарсы шаралардың тиімділігін арттыруға көмектеседі.

Мақалада ауылшаруашылық өндірісін мемлекеттік қолдаудың шетелдік тәжірибесі қарастырылды. Авторлар Агроөнеркәсіп кешенінде болып жатқан инновациялық үрдістерді (биоресурстарды қолдануды) талдады және ауылшаруашылық саласындағы қаржылық қолдаудың негізгі бағыттарын анықтады.

Жұмыста Қазақстанның АӨК болып жатқан инновациялық үрдістердің талдауы жүргізілді және аграрлық өндірісті әрі қарай дамытудың негізгі бағыттары көрсетіледі. Инновациялық технологияларды қолдану халықты азық-түлікпен қаматамасыз ету, агроөнеркәсіптік өндірістің тиімділігін жоғарылату, қоршаған ортаны қорғау бойынша АӨК әлеуметтік – экономикалық мәселелерді шешудің ең тиімді және іскерлік құралы болып табылады.

Нарықтық механизмдердің өнімді қызмет етуі мемлекет пен меншік құқығын, келісім-шарттардың сақталуын, инновация саласында заңнамалық базаның жетілдірілуін, қолайлы қаржылық-экономикалық жағдайлардың қамтамасыз етілуін, инновациялық инфрақұрылымның дамуы үшін инвестициялардың тартылуын қамтамасыз етудегі қажет жағдайларды жасауды талап етеді. Сонымен қатар нарықтық механизмдердің ісімен мемлекеттік реттеудің тепе-теңдігін байланыстыру, сонымен қоса инновациялық қызметті қолдаудың тікелей және жанама әдістері үлкен маңызға ие болады.

Автор жасалынып жатқан оңалту шараларының ұтымдылығы жайлы, сол шаралардың кәсіпорындардағы уақытша қаржылық қиыншылықтарды жоюдағы тиімділігі туралы өте орынды күдіктерін білдіреді. Сонымен қатар, ол кәсіпорындарды сауықтырудың жаңа жүйесін құруда дүниежүзіне кеңтаралған шешімдерге негізделген оңтайлы әдістерді ұсынады. Аталған жүйені құру кәсіпорындардағы қаржылық сауықтыру тәртібін айқындық пен нәтижелілікке негіздеп, бизнестік нысандар тарапынан уақытша қаржылық мәселелерді шешуде сенім қалыптастыруы қажет.

Мақалада ұйым қызметкерлерінің кәсіби және өмірлік стратегияны құруға қажетті ақпараттық тапшылықты еңсерудегі сұранысты қанағаттандыру проблемасы қарастырылады

Мақалада ауылдық аймақтарды тұрақты дамытуға көшу аймақты тұрақты дамытумен басқару механизмін енгізуді, азаматтық қоғамның бизнес-үрдістері мен институттарын, атап айтқанда, жергілікті өзін-өзі басқару үлгілерін жетілдіруді білдіретіндігі баяндалған.

Бұл мақалада негiзгi тұрғылары, тетiктер және компоненттер, монологикалық айтқан сөз үйрену көрсетiлетiн талаптар айтуды процесс көздiң нүктесiмен қаралады. Негiзгi ықылас монологикалық айтқан сөздiң ерекше белгiлерiнiң есепке алуы бар ағылшын тiлiнiң үйренуiн орташа баспалдағындағы аса фразалық бiрлiгiнiң негiзi, оның теориялық және жаттығу основ. анықтауға монологикалық сөздiң үйренуiн әдiстеменiң зерттеуiне бөлiнген.

Мақалада шаруашылық жүргізудің қазіргі жағдайларындағы азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері қарастырылды. Аймақтың азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін әлеуметтік тұрақтылық, тамақтану қажеттілігін қанағаттандыру, импорттан тәуелсіздік, өз азық-түлік тауарларын өндіруді дамыту, азық-түлікпен қамтамасыз етуді тұрақтандыру үшін резервтік қорлар құру сияқты мемлекеттік мүдделерді қорғау стратегиясы қажет.

Бұл мақалада Тюмень облысында тұрып жатқан 1200 респонденттің сауалнамалық пікіртерімі, сонымен қатар сарапшылар жауаптарының негізінде аймағымызға Орта Азия елдерінен келген мигранттардың әлеуметтік мәселелері туралы қоғамдық пікірді зерттеу нәтижелерінің қосалқы талдамасының қорытындысы ұсынылған. Шетел азаматтарының келуі мен кету үрдісін, шет елден қоныс аударғандардың қылмыс деңгейін сипаттайтын статистикалық деректер талданады. Қоғамдық пікіріді білу нәтижелері еңбек көші-қоны саласындағы жағдай жалпы Ресей бойынша мигранттарға қатысты қоғамдық пікір статистикасына қарағанда әлдеқайда жақсы екендігі туралы тұжырым жасауға мүмкіндік берді.

Мақаланың тақырыбын өзектілігі мемлекет тарапынан мақсатталған шаралар кешені тұрғысында жүргізіп жатқан инвестициялау саясатының рөлі мен маңыздылығымен шартталған. Мемлекет тарапынан өткізілетін шаралар кешені инвестициялау қызметін жанғырту үшін барлық шаруашылық субъектілеріне жағымды жағдайларды жасауға бағытталған.Мақалада инвестициялау саясатының мəні мен мағынасы қарастырылып, инвестициялау саясатын жүзеге асыру аймақтық аспектілері жəне оны жетілдірудегі негізгі бағыттары көрсетілген.

Қазіргі уақытта энтеробиоздың клиникалық көрінісі айтарлықтай толық зерделенген, алайда соңғы онжылдықтағы жаһандық экологиялық өзгерістер, гельминттерге қарсы дəрілік заттарды кеңінен қолдану жəне бірқатар өзге факторлар осы паразиттік инвазиялардың клиникалық бейнесін өзгертті. Бүгінгі таңда балалардағы паразиттік инвазияларды емдеу мəселесі де толық шешілмеген. Паразиттерге қарсы препараттардың кең спектріне қарамастан, олардың барлығының толып жатқан жанама əсерлері бар, одан бөлек паразиттерге қарсы препараттарға көптеген паразиттердің төзімділігінің даму тенденциясы байқалады. Осыған байланысты, уақытылы емдеуді жанама əсерлері барынша аз жəне балалардағы паразиттік инвазияларға қатысты тиімділігі жоғары əдістермен жүргізу мақсатында ішекқұрттық- паразиттік инвазияларды ерте, сапалы, ақпараттық-өзіндік анықтаудың əдістерін іздеу өзекті болып қала бермек.

Мақалада ұлттық және аймақтық инновациялық жүйенің қалыптасуы мен дамуының механизмін жасаудағы әдістемелік тәсілдер көрсетілген. Интеграция мен ғаламдық әлемдік экономикалық үрдісі білімнің, ғылымның, технологияның және өндірістің қазіргі бәсекеге қабілеттілігіне бағытталған. Аймақтар жеке елдің деңгейіндегі үрдістеріне тартылып қана қоймай, сонымен ғаламдық экономикалық құбылыстар әсеріне ұшырайды.

Мақалада ауданның ауыл шаруашылығын дамату стратегиясының негізгі басымдықтары, сондай-ақ агроөнеркәсіптік кешенге инвестиция салу қарастырылады, олардың саланы дамыту үшін қаншалықты қажет екендігіне талдау жасалады. Ауданның ауыл шаруашылығын және агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың инвестициялық саясатының тиімділігін арттыруға ықпал ететін негізгі факторлар анықталған.

Осы мақалада аудиторлық тәуекелдің мәні, түрлері, оның компоненттерінің өзара байланысы көрсетілген. компьютерлік ақпараттық жүйелердi тестiлеу кезiнде аудитор тапқан тәуекелдердiң туындау себептері және тәуекелдердi шешу жолдары қарастырылған.

Мақалада Павлодар облысының өнеркәсіптік саясатының негізгі аспектілері қарастырылған. Сондай-ақ мақалада аймақтың өнеркәсіптік саясатын іске асырудың қағидалары мен алғышарттары көрініс тапқан. Инновациялық технологияларды енгізу негізінде аймақтық экономикасын жылдам дамыту үшін міндеттердің шешімі және аймақтың өнеркәсіптік саясатын жетілдіру бағыттары ұсынылған.

Бұл мақалада халықаралық тәжірибе аспектісінде көптілділік білім беруді дамыту мәселелері қарастырылады. Еуропа елдерінде көптілділік деп түсінетіндері, көптілді білім беру нормаға айналу үшін қандай шаралар қолданылатыны көрсетілген. Қазақстан Республикасында көптілді білім берудің тиімділігін бағалау бойынша мониторингтік зерттеулерді ұйымдастырудың мүмкін әдістері ұсынылған.

Бұл мақалада болашақ мұғалімдерді кәсіптік қызметке кәсіби даярлау мәселесі қарастырылады. Білім беру жүйесінің қазіргі әлеуметтік-экономикалық жағдайына және артып келе жатқан роліне көңіл бөлінген. Болашақ мұғалімді кәсіби қызметке даярлау жүйе түрінде ұсынылған, оған уәждеме, білім және білік сияқты компоненттер кіреді. Болашақ мұғалімдерді кәсіби қызметке даярлауды жетілдіруге қажетті қағидалар нақтыланған.

Мақал-мәтел дегеніміз - халықтың нақыл сөздері, белгілі бір ойды ықшам түрде, ұтымды, өткір етіп айтып беретін сөз. Мақал менен мәтелдер - ауыз әдебиетінің ең байырғы, ең көне түрі: ол ғасырлар бойы халықтың ұқыптап сақтап келген еңбек тәжірибесінің жиыны, ой-пікірінің түйіні, аңсаған асыл арманының арқасы, өмір-тіршілігінің айнасы, көнеден жаңаға, атадан балаға қалдырып келе жатқан, тозбайтын, тот баспайтын өмірлік өшпес мұрасы Мақал-мәтелдерді дана бабаларымыздан қалған аталар сөзі десе де болады. Демек, бұл - ұлт даналығын араға талай ғасырлар салып, бүгінгі ұрпаққа нақыш-бояуын солғындатпай, мән-мағынасын бәсеңдетпей, көркемдігі мен бейнелілігін жоғалтпай, тұтас жеткізіп отырған ана тіліміздің құдіретті күші. Бұл - даналықтың бір бұлағы тіл деген сөз.

Бұл мақалада Павлодар облысының өңірлері бойынша 2009-2013 жылдардағы туу үрдісінің корреляциялық-регрессиялық талдауы келтірілген. Аталмыш талдау әлеуметтік факторларға байланысты халықтың табиғи қозғалысының деңгейін анықтауда маңызы зор. Факторлық белгі ретінде өңірдегі мың адамға шаққандағы ажырасу мен жалпы алаңның ш.м. 1 адамға шаққандағы орташа есеппен халықтың үймен қамтамасыз етілуі көрсеткіштері алынды. Алынған нәтижелер бойынша факторлық және нәтижелік белгі арасында тығыз байланыс бар екені анықталды.

Бұл мақалада замануи қазақстандық қоғамдағы жастардың бүгінгі қиыншылықтары мен қарама-қайшылықтарының бағалы мінездерін өзгерту ұсыныстары мен мазмұнын үйренуге талпыныс жасалды. Біздің қоғамдағы, бірінші кезекте экономикалық, әлеуметтік-саяси, рухани салаларда болып жатқан өзгерістер жастардың бағалы бағдарына әсеретеді. Зерттеу авторлары қазақстандық жастарының арасында сауалнама жүргізді, оның мақсаты 14-17 жас аралығындағы жастардың құндылық бейімделуі анықтау болды.

Осы мақалада қазіргі заманауи өмір жағдайында қиындап бара жатқан ауыр өмірлік жағдайларға оқушылардың төзімді болу дағдыларының даму мәселесі қарастырылды. Мақалада автор дағдарыс жағдайлардың негізгі ережелерін және оқушылардың сол жағдайлардағы әрекетін қарастырады. Жасөспірімдердің басым әрекеттері, жасалып жатқан әрекеттерді дұрыс түсініп, проблемаларды /немесе күйзелістерді/ өзіне сай әдістермен жеңіп шығуы мақсатталған қоғамдық әрекеті ретінде қарастырылады.

Осы мақалада Қазақстанда ауылшаруашылығы биотехнологиясының дамуының негізгі мәселелері және тенденциялары, елдің агроөнеркәсіп өндірісі кешенінде биотехнологияларды қолданудың болашағы қарастырылған. Қазақстанның ғылыми ұйымдарының шетелдік жетекші ғалымдары мен ғылыми ұйымдарын тарту арқылы ауылшаруашылығы биотехнологиялары саласында өткізіп жатқан зерттеулері, технологиялар бойынша әзірленген ұсынымдар және барлық салалардың биотехнологиясындағы жаңа өнімдердің атаулары туралы деректер келтіріледі. Қазақстан үшін агроөнеркәсіп кешенінде жасалған биотехнология саласындағы перспективалы технологиялар және АӨК-дегі ғылым мен технологиялар саласындағы табыстың шарттары анықталады.

Мақаланың авторы тұлғааралық қарым-қатыстары тұлға қалыптасуыне әсер етуін көрсетеді. Мақалада колледж оқушыларының баршамен қандай қарым-қатынастарының түрлері басым ететіні туралы жазылған. Сонымен бірге колледж оқушылары ымырасуларға қабілетті, мәселешешу кезінде ынтымақтастық жасауға беиім, ынталы, баршалардың өзіне деген назар аударуы, адамдарға үйір аяным білдіре алатыны, бірақ қолайлы болжамына қарамастан бұл сыртқы бейнесі болатыны көрсетілген.

Бұл мақалада шетелде оқитын Қазақстан студенттерінің жалпы әдеби және тілдің кейбір тәсілдерін, кейбір шетел тілдерінің мәдениетін түсіну кезегін өткізеді. Бұл оқытылу кезегінде тек қана білім алу туралы ғана емес, өмірге керекті құндылықтарды және әдет ғұрпын тағы басқа жақтарын білу керек.

Бұл мақалада 5–6 жас шамасындағы балаларда балабақша жағдайында коммуникативтік дағдылардың қалыптасу үрдісінің ерекшеліктері қарастырылады. Автор коммуникативтік дағдылардың қалыптасуы кезінде жас шамасындағы балаларда құрдастрымен жағдайлық іскерлік қарым–қатынастағы қажеттілік пайда болатынын белгілейді. Бірлескен ойын әрекеті қарым–қатынастыстың мазмұны ретінде болады, құрдастарынан құрметтеу мен қадірлеуге деген қажеттілік туындайды. Қарым қатынас шеңберін кенейту баладан негізгісі сөйлеу тілі болып табылатын қатынас құралын толыққанды игеруды талап етеді. Баланың күрделіленген іс-әрекеті де сөйлеу тілін дамыту бірнеше бағыттарда жүреді өзге адамдармен қарым–қатыныста қолдану жетілдіріледі, сонымен қатар сөйлеу тілі психикалық үрдістердің қайта құрылуының негізі, ойлау құралы ретінде болады. Сондай–ақ, қарым–қатынысқа түсе білу өмір сүру кезінде қалыптасады эәне әлеуметтік тәжірибенің болып табылады.

Бұл мақаланың мақсаты дамның негізгі өмірінің қалыптасуы – оқушының денсаулығын нығайтудағы салауатты өмір салтының ролі туралы. Салауатты өмір салтының қалыптастырудың өзекті мәселесі бір сөзбен айтқанда, денсаулық-адамның бірден бір маңызды баға жетпес құндылықтарының бірі, сәттілік пен көп жасаудың кепілі. Заманның талабына сай, адам өмірінің жалғастығын өткенмен казірді салыстыру арқылы, баланы жастан денсаулықтың маңыздылығын, адам өміріндегі ең басты құндылық екенін, денсаулығын сақтаудың маңыздылығын түсідіре отырып тәрбиелеу керек. Әр адамның денсаулығын сақтау мақсатты бағыттауда және ұдайы жұмыста талап етіледі. Ол үшін ең қажетті бір нәрсені түсіндіру керек: Денсаулық әркімнің өзіне ғана қажет, сондықтан оны қорғау әркімнің өз қолында. Егер әрқашан денісау болу үшін, ең қажеттілерді есте сақтау, үнемі мақсатты бағытталған жағдай жасау және аз емес. Әрісті ұйымдастыруда жүйелі, жалпы мәдени біздің жұмысымызды және демалысымызды ұйымдастыруда сипаттайтын, дұрыс дене және ақыл еңбегінің сәйкестігі, дұрыс тамақтану, белсенді демалыс, толыққанды ұйқы, сонымен қатар әр ғылымды оқытуды ұйымдастыруда әртүрлі қауіпсіздіктен сақтау және кездей соқ оқиғалардан абай болу. Осылардың барлығы толығымен салауатты өмір салтының жүйесін құрайды.

Мақалада мұғалімнің кәсіби құзыреттілігі, оның құрылымы мәселесі қарастырылған ғылыми-педагогикалық көздерге талдау жасалған. Құзыреттілік өзара байланысқан мотивация, теориялық білім, тәжірибелік дағды, инетгралды сипаттама ,тұлғаның кәсіби сапасы және рефлексияға негізделген. Биология пән мұғалімінің кәсіби құзыреттілігінде мотивациялы-құндылық, когнитивті-әрекетті және тұлғалы-рефлексті компоненттерін бөліп алады

Мақала ата-анасының қамқорлығынсыз, патронаттық отбасылар қарауынсыз қалған және жетім балаларға білім психологиялық-педагогикалық қолдау үдерісіне қазіргі заманғы технологияларға арналды. Атап айтқанда, ол негізгі тәсілдер, шарттары мен мазмұны процесін кезең-кезеңмен ұйымдастыру ашады. мақала жетім балаларға арналған психологиялық-педагогикалық қолдау түрлерін талдайды: қорғаншылық (қамқоршылық), патронат отбасына, патронаттық отбасы; отбасында жетім балалардың педагогикалық қолдау - психологиялық негізгі бағыттарын ұсынды. Авторлар әлеуметтік-педагогикалық және психологиялық қолдау жөніндегі профилактикалық және реабилитациялық жұмыс кезеңдерін қарады. Сондай-ақ, патронат отбасыларда ата-анасының қамқорлығынсыз қалған жетім балалар әлеуметтік-педагогикалық қолдауды ұйымдастыру негізгі шарттарын анықтайды.

Мақала бастауыш мектеп жасында белсенділік әрекетін қалыптастырудың тиімділігін арттыруға арналған. Атап айтқанда, ол қызметін арттыру құралы ретінде бейнелік қызметін ашады. Мақалада әр түрлі салалардағы қызмет көріністері, оның қалыптасу мәселелері сипатталады. Біз дамудың әр түрлі деңгейлері бар, бастауыш мектеп жасындағы қызмет түрлерін сипаттадық. Авторлар қалыптастыру қызметінің тиімділігін арттыру құралы ретінде, оқу үдерісіне бейнелік қызметінің жүйесін қолдануды зерттеді.

Мақалада принциптері графикалық пайдаланушы интерфейсі. Сипатталады құру мүмкіндігі, ыңғайлы және түсінікті пайдаланушы моделін өзара іс-қимыл бағдарламалық қамтамасыз ету қажеттілігі жоқ зерделеу қандай да бір арнайы тілі. Авторлар негізге ала отырып, талдау әзірлемелер пайдаланушы интерфейсін көрсетеді проблеманы төзімділік бағдарламалық қамтамасыз ету басқа операциялық жүйелер сияқты графикалық интерфейс айтарлықтай байланысты мүмкіндіктерін ұсынатын операциялық жүйе үшін, оның құру. Мақала талдау принциптерін құру пайдаланушылық интерфейс. Талпыныс факторларды анықтау болып табылады тиімді моделін құру пайдаланушылық интерфейс.

Бұл мақалада автор экономикалық кеңістік сапасы және желілік байланыстарды қалыптастыру жағдайында бизнес құрылымдардың әлеуметтік-экономикалық қауіпсіздігін қарастырады. Зерттеу нәтижелері бойынша «бизнестің әлеуметтік-экономикалық қауіпсіздігі» түсінігіне авторлық интерпретация берілді. Экономикалық кеңістік ретінде автор аймақты, дәлірек айтқанда, Павлодар облысын зерттейді, ол жоғары әлеуметтік-экономикалық әлеуетіне ие. Аймақ үшін және бизнес үшін де, желілік құрылым құру артықшылықтары анықталған. Алты кезеңнен тұратын іскерлік желісін құру алгоритмі ұсынылған.

Бұл мақалада әлеуметтік жағдайы төмен жасөспірімдерге арналған жалпы білім беру мекемелердің жағдайында жасөспірімдердің бейімделу мәселелері бойынша психологиялық-педагогикалық әдебиеттердің талдауы ұсынылған. Автор өзіміздің жерімізде, Қазақстанда, әлеуметтік жағдайы төмен оқушыларға, отбасыларға арналған мемлекет және жеке меншік тарапынан көрсетіліп жатқан қорлар мен мектеп ұжымдардың жұмысына назар аударған.

Әлемдік шаруашылықтың тұрақты өсу үлгісіне өтуі мақсатында «жасыл» экономика принциптері оның алдында жүзеге асқан құрылымдық реформаларға шоғырлануы тиіс. «Жасыл» экономиканы қалыптастыратын төрт негізгі бағыттарды ерекше атап өтуге болады. Осыларға байланысты құрылымдық реформалар экономикалық өсімнің қозғалтқышы ретінде қызмет атқара алады. Жасыл экономикаға өтуде осы жерде талданатын құрылымдық реформаларың маңызды элементі саналатын, тұрақты даму мен жаңғыруды қамтамасыз етуде басты ұғымға ие заманауи инфрақұрылымға ерекше назар аударылады. Бүкіл әлем елдері «жасыл» экономикаға өз жылдамдықтарында және ұлттық даму аясындағы міндеттер мен басымдық контекстерінде алға жылжығандарын көрсететін бастамалар ұлттық деңгейде белгіленіп келеді. Әлемнің көптеген елдері соңғы уақытта дәстүрлі үлгіден өту мақсатында қоршаған ортаны қорғау жүктеме болып саналатын, экология даму қозғалтқышы, яғни «жасыл» экономика болатын өздерінің экологиялық саясатын іске қосты.

Ұйымдастырушылық моделін брендинг қаласы, қалыптасқан үш шет елде бөлінеді. Бірінші модель – әкімшілік – мұнда бастамашысы қалыптастыру бренд аумағы ретінде мемлекеттік және жергілікті билік органдары. Екінші ұйымдастырушылық моделі – брендинг басталатын бизнес және екі түрі бөлінеді. Бірінші түрі – «экспорттық», осы нұсқа негізгі міндеті-қалалық бренд болып табылады сату ынталандыру-тауарлар мен қызметтерді жергілікті өндірушілерді. Екінші түрі – «импорттық», бұл нұсқа бизнес-моделін білдіреді брендинг тарту мақсатында (импорттауға) қала жаңа бизнес және инвестициялар. Үшінші модель брендинг ұйымдастыруға – азаматтық – брендинг бастама түрлі қоғамдық бірлестіктің немесе жекелеген мүдделі азаматтар білдіреді жүргізу. Қазақстандық қалалар мен аумақтық құрылымдарға қолайлы барлық үш нұсқасы брендирования, бірақ басым бағыты болмақ – еуропалық үлгі әкімшілігінің қатысуымен.

Қазақстан Республикасының химия өнеркәсібі ең жас салаларының бірі болып табылады – оның химиялық өңдеу көмірсутекті және басқа да минералды шикізат түрлі өнімдерін өндіру кіреді. Химия өнеркәсібі – біздің уақыт көрсеткіші, ол экономика жаңартылады және ғылыми-техникалық прогресс пайдалану деңгейі қандай жолын көрсетеді. Қазақстан Үкіметі еліміздің химия кешенін дамытуға көп көңіл бөледі. оның дамуы, оның ішінде жоғары сапалы химиялық материалдар мен өнімдер экономиканың қажеттіліктерін қанағаттандыратын химикаттар қолдану аясын кеңейту және шетелдік нарықта қазақстандық өнімнің бәсекеге қабілеттілігін арттыру үшін жеделдете.

Мақалада сипатталған жаңа әдіс пайдалану ферментативті күріш кондитер өндірісінде. Көрсетілген өзектілігі кеңейту түр-түрін қолдана отырып, ферментативті күріш кондитер өндірісінде.

Мақалада ақпараттың құзыреттілігінің мәні динамикалық дамып келе жатқан ақпараттық қоғамда оқушыларды табысты бейімдеу мен өзін-өзі жүзеге асырудың маңызды факторы ретінде анықтайды.

Мақалада жоғары сынып оқушыларын отбасылық өмірге даярлау мәселесінің кейбір қырлары қарастырылады. Қазіргі таңда қоғамның отбасы мен некеге деген ықыласы бұрынғыдан да маңызды болып отыр. Бұл ықылас отбасының адами тіршілік әрекетінің барлық аясымен байланысқан. Қоғамның орнықтылығы және оның ішкі байланыстарының басымдылығы отбасы институтының жағдайына тәуелді болады.

Бұл мақалада замануи қазақстандық қоғамдағы жастардың бүгінгі қиыншылықтары мен қарама-қайшылықтарының бағалы мінездерін өзгерту ұсыныстары мен мазмұнын үйренуге талпыныс жасалды. Біздің қоғамдағы, бірінші кезекте экономикалық, әлеуметтік-саяси, рухани салаларда болып жатқан өзгерістер жастардың бағалы бағдарына әсеретеді.

Қылмыстың құрамы толық танырлықтай жинақтап қорыту негізінде қылмыстық заң дұрыс қолданылады, оның нышаны қылмысты дұрыс саралауға жетелейді, яғни қылмысты дұрыс саралаудың қаншалықты маңызды екенін, жасалған қоғамға қауіпті әрекеттің нышандарын әлеуметтік заң тұрғысынан дәл таңдау арқылы қамтамасыз етілетін түсінік.

Бұл мақалада қан соратын жәндіктің қарсы күрес биологиялық дайындау «Baktitsid» қолдану тиімділігі туралы зерттеулердің нәтижелері ұсынылған. Әртүрлі табиғи ошақты аурулар туралы Қазақстан Республикасының энзоотиялық үлкен бөліктеріне байланысты тақырыбының өзектілігі. көптеген ауруларды тасымалдаушылар табиғи патогенді және олардың қоймалары таратады буынаяқтылар, ұзақ және сақтаушы болып табыласыздар қан сорғыш жатыр. әр түрлі жұқпалы аурулардың медициналық маңызы бар тасымалдаушылардың экологиялық және epizootiological ерекшеліктерін зерттеу эпидемияға қарсы іс- шаралар кешенін жұмыс маңызды бөлігі болып табылады.

Мақалада Қазақстанда кездесетін дәрілік өсімдіктердің каллусын зертханалық жағдайда алу мәселесі қарастырылған. Жүргізілген жұмыс барысында каллустарды алу үшін сыртқы орта факторлары мен тиімді жағдайлар анықталды.

Бұл мақалада электронды оқулықты құрудың негізгі принциптері мен тәсілдері, оқу үдерісіне ақпараттық-коммуникациялық технологияларды енгізу кезеңдері қарастырылады. Қазіргі оқулықты әзірлеуге қойылатын талаптарға сәйкес электрондық басылымды құрудың негізгі кезеңдері ұсынылған.

Мақала ағылшын тілінде пән «Ақпараттық және коммуникациялық технологиялар» оқытуда CLIL (Әдеттегі-тілдік интегрированное оқыту) әдістерін қолдануды талқылайды. шет тілі мен оқу- әдістемелік пән арқылы шет тілі арқылы зерттеу, атап айтқанда, пәндік – CLIL екі мақсатқа бар polilingvalnyh тобының осы технологияны қолдану, ең қолайлы болып табылады. Интегративті АКТ іргелі сипаты мен оның зерттеу негізгі нысандарын анықтайды; ақпаратпен жұмыс істеу қабілеті жалпы білім беру дағдыларына жатады. Ағылшын тіліндегі АКТ-ті оқыту студенттерге ағылшын тілін ақпараттық тұрғыдан қарауға мүмкіндік береді. АКТ құзыретті пайдалану дағдыларын және ағылшын тіліндегі бағдарламалық қамтамасыз ету кеңейту ағылшын лексиканы байытады, компьютерлік ғылым саласындағы АКТ және құзыреті негізгі ұғымдары сүйене отырып, пайдаланушы аспектіде студенттердің қолданыстағы білімін бекітіп меңгеру, ағылшын тілі интерфейс қосымшаларда бағдар шеберлігін және кеңсе бағдарламалық қамтамасыз ету қалыптастырады.

Біз жүргізген зерттеу оқушылардың ұлттық сана-сезімін қалыптастыруда тарихи- педагогикалық білімді пайдаланудың өзектілігін растады. Ұлттық сана тұлға құрылымының құрамдас элементі болып табылады. Оқушылардың ұлттық ортадағы тілді, нормаларды, дәстүрлерді және басқа да құндылықтарды меңгеруі негізінде қалыптасқан, олар жеке тұлғаның рухани өмірінің құбылыстарына айналады және мінез-құлықтың ішкі реттеушісі ретінде әрекет етеді. Жүргізілген зерттеулер көше атауларының құндылық-мағыналық мәнін негіздеу және анықтау оқушылардың ұлттық сана-сезімді қалыптастыруға ықпал ететін тарихи-педагогикалық білімін неғұрлым тиімді игеруін қамтамасыз ететіні туралы біз ұсынған гипотезаны растады.

Зерттеу барысында топтық фитнес жаттығуларын ұйымдастыру арқылы 25-35 жас аралығындағы әйел адамдарды сауықтырудың психофизиологиялық ерекшеліктері қарастырылды. Жұмыс тәжірибелік бағытта құрыстырылған. Авторлардың алдына қойған мақсаты: әйел адамдарға психофизиологиялық сауықтыру бағытында көмек беру үшін топтық фитнес жаттығулар кешенін құру. Эксперименттік жұмыста 25-35 жас аралығындағы әйел адамдардың дене дайындықтары мен функционалдық жай-күйі, дене дамуының деңгейлері бағаланды. Міндеттерді іске асыру барысында зерттеуге қатысқандардың дене дайындықтар, функционалдық жай-күйі, дене даму деңгецлерінің нәтижелері анықталып, көрсетіліп отырды. 25-35 жас аралығындағы әйел адамдарға арналған топтық фтнес жаттықтыру кешеніне статодинамикалық және психологиялық блогы да енгізілді.

Мақалада реттеу құралдары әлеуметтік қатынастар Қазақ мемлекетінде қалыптасқан өзіндік ерекше сипат жүйесімен патриархалды-феодалдық қатынастар ортасынан ХV басталғанға дейін XVII ғғ. Тарихи алғашқы типі құқықтық жүйесі қазақ қоғамында байланысты пайда болған Қазақ хандығы.

Мақалада Фибоначчи (1170-1250) классикалық тепе-теңдігінің жинақтамасы берілді, және де осы жұмыста комплекстік сандар теория қолданылады. Нәтижесінде шыққан теңдіктер әмбебап түрінде берілді, сондықтан осы теңдіктер сандар теориясы, математикалық талдау, математиканың басқа да салаларында қолданды мүмкін.

Бұл мақалада жаңа туылған бұзаулардың азықтандыруға алдын-ала және пробиотиктердің әсері сипатталған. Эксперименттік топтардың бұзбалары абсолютті өсу қарқындарында және олардың дамуында көрініс тапқан жоғары өсу энергиясына ие болды.

Мақал азаматтық істерді іс-қымыл тәртібімен қарау рәсімдерін және ережелерін талқылайды. Азаматтық істерді қарау проблемаларын ҚР АПК 29-тарауының тәртібімен зерттеленді. Атап айтқанда, іс бойынша тараптардың міндетті түрде сақталуы, дауларды сотқа дейінгі реттеу жөнінде айтылады. Қолданыстағы заңнаман, жетілдіру жөніндегі ұсыныстар зертеленеді.

Бұл мақалада замануи қазақстандық қоғамдағы жастардың бүгінгі қиыншылықтары мен қарама-қайшылықтарының бағалы мінездерін өзгерту ұсыныстары мен мазмұнын үйренуге талпыныс жасалды. Біздің қоғамдағы, бірінші кезекте экономикалық, әлеуметтік-саяси, рухани салаларда болып жатқан өзгерістер жастардың бағалы бағдарына әсеретеді.

Аңдатпа. Мақалада қазіргі кезеңдегі Қазақстан Республикасында халықты әлеуметтік қорғау, халыққа арнаулы мемлекеттік жәрдемақыларды тағайындау мәселесі, соның ішінде көп балалары бар отбасыларға көрсетілетін мемлекеттік әлеуметтік көмек мәселесі қарастырылған. Сонымен қатар Қазақстан Республикасы мен шет елдерде көп балалары бар отбасыларға қандай жәремақы, оның түрлері мен мөлшері бойынша салыстырмалы талдау жасалынған.

Бұл мақалада мүгедектігі бар балаларды оңалту орталығында психологиялық-педагогикалық қолдауды ұйымдастыру проблемалары қарастырылады. Қазіргі уақытта біздің елімізде білім, денсаулық сақтау, Еңбек және әлеуметтік қорғау министрлігі мекемелерінің тармақталған жүйесі құрылды, онда тірек-қимыл аппараты бұзылған балалардың дамуын медициналық-әлеуметтік және психологиялық-педагогикалық сүйемелдеу жүзеге асырылады. Сүйемелдеудің негізгі міндеті әлеуметтік-табысты тұлғаның толыққанды дамуы мен қалыптасуы үшін психологиялық- педагогикалық жағдай жасау, баланың білім алу және даму құқығын оның нақты өмір сүру жағдайында өзінің әлеуеттік мүмкіндіктеріне сәйкес қорғау болып табылады. Білім беру мекемесінде баланың дамуын сүйемелдеудің жетекші қағидаттары: сүйемелдеудің ұсынымдық сипаты; бала мүдделерінің басымдығы; баланың дамуын сүйемелдеуде жеке көзқарас; сүйемелдеудің үздіксіздігі; дамуды сүйемелдеуде кешенді (мультидисциплинарлық) тәсіл болып табылады. .

Техникалық мәтіндерді аудару барысында аудармашының басты мақсаты – аудару құралы ретінде шығатын тілде аударылып жатқан тілдегі сәйкес мән-мағынасы бар сөздерді, біз қарастырып жатқан жағдайда, техникалық терминдерді іріктеп қолдану. Сонымен қатар аударылған мәтіннің – (БМ) бастапқы мәтіннің коммуникативтік құндылығы жоғалмай, аударудан кейін шыққан мәтінде – (ЖМ) жаңа мәтінде толық сақталу керек. осы мақсатқа жету үшін (АҚ) аудару құралы ретінде шығатын тілдің барлық мүмкіндітері қолдану керек. Аудару жасауда қиындықтарды тудыратындар – түпнұсқалы тіл мен аударма тілі арасындағы формалдық және семантикалық айырмашылықтары.

Бұл мақалада туберкулезге қарсы күрес кезінде дезинфекциялық құралдардың «Дезостерил» және оның туындыларының тиімділігін бағалау мәселелері қарастырылады. Туберкулездің және оның қоздырғыштарының пайда болуы. Атап айтқанда, Павлодар қаласының «БО-НА» ЖШС аумағында шығарылатын «Дезостерил» және оның туындылары. Негізгі назар дезинфекцияның түрлері мен әдістеріне аударылады. Микроорганизмдердің сірке үстіндегі қышқыл (НУК) және сутегі тотығы негізінде химиялық дезинфекциялайтын препараттарға тұрақтылығы.

Мақалада қазіргі кезеңдегі Қазақстан Республикасында халықты әлеуметтік қорғау, халыққа арнаулы мемлекеттік жәрдемақыларды тағайындау мәселесі, соның ішінде көп балалары бар отбасыларға көрсетілетін мемлекеттік әлеуметтік көмек мәселесі қарастырылған. Сонымен қатар Қазақстан Республикасы мен шет елдерде көп балалары бар отбасыларға қандай жәремақы, оның түрлері мен мөлшері бойынша салыстырмалы талдау жасалынған

Ақуыз тапшылығын шешуде маңызды рөл тамақ өнеркәсібінің қайталама шикізатты ұтымды пайдалану болып табылады. Авторлар сүт, ет және өсімдік тектес ақуыздардың оңтайлы тіркесімін тапты. Оңтайландыру өлшемшарты ретінде аминқышқылдық құрамының үйлесімділігіның коэффициенті таңдалды

Мақалада қазақ халқы мен түркі халықтарына тән бауырсақтың тарихы, түрлеріне және өсімдіктер сығындысы негізінде дайындалған қазақтың ұлттық өнімің жаңа түріне органолептикалық қасиеттеріне сипаттама берілген. Бауырсаққа қосылатын өсімдіктердің сығындылары өнімге ерекше түс беріп, құрамын дәрумендерге толықтырып, әсіресе өніманің тағамдық құнарлылығын арта түседі

Үкіметтік емес ұйымдар, білім беру қызметін көрсетудегі нарығында халыққа білім беру қызметтерінің ең көп тараған провайдерлерінің бірі болып табылады. Білім беру қызметтерінің сапасын арттыру және мақсатты топтардың қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында үкіметтік емес ұйымдарға арналған НҚ-ты құрастыруды қажет етеді. Әзірленген НҚ құжаттардың мазмұны мен ресімдеуіне қойылатын жалпы талаптарды әзірлеуге, сондай-ақ білім беру сапасын тәуелсіз бағалаудың біріңғай тәсілді жасаудың негізі болады.

Жұмыссыздық анық теріс құбылыс ретінде қарастырылады. Ол жұмыс берушілерге, жұмыс қабылдаушыларға және мемлекетке пайдасыз болып табылады. Жұмыссыздық – бұл, ең алдымен, адамның кірістерді жоғалту, әдеттегі өмірден айыру. Бұл проблеманың өзектілігі, ең алдымен экономикалық және әлеуметтік-саяси қауіпсіздігіне әсер ететін факторлардың бірі болып табылатынына негізделген. Онда қоғам, мемлекет және адам өмірлік маңызды мүдделері тығыз байланысқан. Мақалада, жалпы алғанда, Павлодар облысының еңбек нарығы ретінде және оның өңірлер бөлінісінде жекелеген сегменттері зерттелді, оның нарықтық инфрақұрылымда алатын орны, жұмыссыздықтың негізгі себептері, жұмыссыздардың сапалық құрамы қаралды

Қазақстандық еңбек нарығының қалыптасуы мен даму мәселелерін мемлекеттік қолдау жасамай шешуге болмайды. Мемлекет жұмыс берушілер, кәсіподақтар және жергілікті билік органдарының ынтымақтастығы және өзара іс-қимылы, барынша және тиімді жұмыспен қамтуды қамтамасыз ету үшін «катализаторы» болуы тиіс. Мақалада халықты жұмыспен қамтуда мемлекеттің реттеу әсері қаралды.

Біздің зерттеуіміз бойынша, қанның соратын жәндіктермен күресу үшін «Бактицид» биологиялық препараттың тиімділігі 80-95 % құрайды. Өтінімнің тиімділігі жәндіктердің орналасуына және ауа райы жағдайына байланысты. Нұсқауларға сәйкес, «бактерицид» – бұл қоршаған ортаға зиян келтірмейді, себебі препараттағы химиялық консерванттар жоқ.«Бактерид» білдіреді барлық рұқсат құжаттары, ол тіркелген және кеден одағының елдерінде пайдалануға рұқсат. Павлодар облысында және болашақта гнусқа қарсы күресте «Бактицид» биологиялық препаратты қолдану туралы шешім қабылданды

Қазіргі кезеңдегі ғылыми-техникалық прогресс пен өнеркәсіп өндірісі қарқынмен дамыған жағдайда қоршаған ортаны қорғау проблемасы өте өткір мәселеге айналып отыр. Қоршаған ортаның негізгі компоненттерінің бірі – атмосфералық ауаның ластануы қазіргі кезеңде адам денсаулығына, ауқымдыжәне аймақтық климаттық жағдайға айтарлықтай әсерін тигізуде. Ластаушы заттардың негізгі түрлері газ тәрізді заттар. Отын жанғанда, автокөлік қозғалысы кезінде көміртек оксиді бөлінеді. Ол өте улы газ. Қанның құрамындағы гемоглобинмен оңай әрекеттесіп, организміді улайды.Сондықтан, автокөліктерден және өндіріс нысандардан шығатын улы қалдықтарды азайтуөте өзекті мәселе болып отыр.

Қазақстандағы білім беру саласындағы реформалар аясында оқушылардың танымдық қажеттіліктерін қанағаттандыру тәсілдерін олардың қабілеттері мен оқуға деген уәждемесін ескере отырып қайта қарау қажет. Оқуға деген ынтасы жоғары және жекелеген мектеп пәндері бойынша айқын білінетін қабілеті бар балалар ерекше назар аударуға тұрарлық. Бұл "Олимпиада" деп аталады. Мақалада әрбір жалпы орта білім беретін мектепте тұрған проблеманы шешу, атап айтқанда, олардың оңтайлы дамуына ықпал ету үшін осындай балаларды үйрету ұсынылады. Мақала авторлары орта жалпы білім беретін мектептердің жұмысына талдау жүргізіп, оның негізінде оңтайлы және проблемалық жақтары анықталды. Анықталған мәселелерді шешу үшін дарынды балалармен және оқуға ынтасы жоғары балалармен жұмыс бағыты бойынша мектептің жүйесі: мектептің циклдық жұмыс жоспары ұсынылды, олимпиадалық резерв мектебінің жұмысын ұйымдастыру бойынша ұсыныстар берілді, бөлінген балалар тобын оқыту стратегиясы ұсынылды.

Зерттеу нысаны – Павлодар облысының Былқылдақ көлінің сынапты қалдықтармен ластанған су және түпкі түзілімдер. Жұмыстың мақсаты – Павлодар төңірегінде орналасқан Былқылдақ көлінің нысандарында сынақтан өткізілетін су ортасын триллионнан 1-10 бөлшектері деңгейіне дейін сынаптан терең тазалаудың инновациялық экономикалық тиімді технологиясын құрау.

Автор бұл мақалада талдау жүргізіледі түсіну заңдылық жағдайында құқықтық мемлекет. Атап айтқанда, автор заңдылық құқықтық мемлекеттің негізгі принциптерінің бірі болып табылатындығын атап өтті. Сонымен қатар, демократиялық заңдарды нақты жүзеге асыру биліктің бөлінуі, демократизм, халықтың егемендігі, адам құқықтарын мойындау және кепілдендіру және т. б. сияқты өзге де заңнамалық бекітілген қағидаттарды жүзеге асыруға әкеп соқтырады. Автор қазіргі уақытта Қазақстан Республикасына қатысты құқықтық мемлекет идеясы өзінің жүзеге асырылу сатысында тұр деген қорытынды жасайды.

Мақала авторлардың сыртқы жарнама ерекшелігін, атап айтқанда, жарнаманың басты міндеттері мен мақсаттарын іске асыруға ықпал ететін оның негізгі функцияларын зерттеуге негізделген. Авторлар функциялар арасында ең маңыздысы деп, ақпараттық және имидждік функцияларды бөледі. Ақпараттық функция әлеуетті сатып алушыларды және тауарды немесе қызметті ақпараттандырудан және ол туралы ақпараттануды қолдаудан тұрады. Имидждік функция тұтынушылардың санасында жарнамаланатын тауардың немесе қызметтің оң бейнесін бекіту, тұтынушының қолайлы қарым-қатынасын қолдау танымалдығы болып табылады

Бұл мақалада мұғалімнің кәсіби өзін-өзі жүзеге асыру нысандарының бірі болып табылатын зерттеу қызметінің мәселесі қарастырылған. Мұғалімнің зерттеу қызметі мұғалімнің кәсіби өзін-өзі жүзеге асыруының бір түрі болып табылады. Қазіргі уақытта мектептер жаңа формациядағы мұғалімдерді, атап айтқанда, мектепте тәжірибелік-эксперименттік жұмыстарды ұйымдастыру және жүргізу әдістерін меңгере алатын зерттеушілерді қажет етеді. Әрине, бұл жерде осындай мәселе туындайды: білім беру жүйесі үнемі реформалауға ұшырайтын заманауи жағдайларда мұғалімнің кәсіби өзін-өзі жетілдіруін дамытуға болатындай. Мектептің оқу-тәрбие үдерісіне инновацияны енгізу педагогтың кәсібилігіне қойылатын талаптарды арттырады. Осындай талаптарға мектеп педагогтарының зерттеу жұмыстарын орындауы да жатады. Өкінішке орай, олардың кейбір қиындықтары бар. Олардың бірі – зерттеу қызметі туралы жеткілікті білімнің болмауы, атап айтқанда, қажетті зерттеу біліктерінің, уәждемелерінің қалыптаспауы болуы мүмкін. Сондықтан, біз мұғалім жүйелі түрде зерттеу қызметімен айналысу үшін оған мотивация қажет деп айтамыз. Алайда, бір мотивация тәжірибесі жеткіліксіз, мұғалім зерттеу іс-әрекетін ұйымдастыру тәсілдерін, зерттеу іс-әрекеттерін меңгеруі тиіс. Өзінің кәсіби қызметінде мұғалім зерттеу қызметі – өзін-өзі жүзеге асыруға жол екенін түсінуі тиіс. Зерттеу жұмысы мұғалімнің өз білімін жетілдіру тақырыбын іске асыруда маңызды рөл атқарады. Сонымен қатар, қазіргі заманғы мектеп мұғалімінің зерттеу қызметі кәсіби қызметтің негізгі элементі, педагогикалық шығармашылықтың жетекші өлшемі, оқытушылар мәртебесінің өсу көзі, жауапкершілік, қабілет және талант көрсеткіші, білім алушылардың дамуы, әлеуметтенуі және өзін-өзі анықтауы үшін жағдай болып табылады. Тек мұғалімнен, оның бастамашылығынан, зерттеу қызметімен, шығармашылықпен айналысқысы келетіндіктен ғана мектептегі инновациялық өзгерістердің сәттілігі байланысты. Егер мектеп даму режимінде өмір сүрсе, онда оған зерттеу, тәжірибелік‐эксперименттік жұмыс, шығармашылық ізденіс тән. Тәжірибелік-эксперименттік және зерттеу қызметі барысында жаңа тәжірибе жасалып, күрделі мәселелерді оңтайлы шешу туады. Мақалада ұсынылған материалды жалпы білім беретін орта мектеп мұғалімдері өз бетімен білім алу және мұғалім портфолиосын құрастыру тақырыбын әзірлеу де пайдаланаалады

Қазіргі уақытта спорттағы маңызды мәселе - кәсіби футбол үшін білікті резервті дайындау болып табылады. Бұл проблеманы шешу көбінесе футбол ойынын оқытудың бастапқы кезеңінде балалардың техникалық даярлығының мазмұны мен ұйымдастырылуымен байланысты. Осыған байланысты, ырғақты гимнастиканы оқытудың бастапқы кезеңінде жақсы дамып келе жатқан координациялық қабілеттер сияқты физикалық қасиеттерді дамыту және ойын техникасын оқыту әдістемелерін рационализациялау бойынша жаңа жолдар мен ғылыми-әдістемелік әзірлемелерді іздестіру қажеттілігі туындайды. Зерттеудің мақсаты 7-10 жас аралығындағы жас футболшылардың координациялық қабілеттерін дамытуға ырғақты гимнастика сабақтарының әсерін анықтау болды. Мақалада жас футболшыларға арналған ырғақты гимнастика бағдарламасын қолдану қарастырылған, ол футболдың деңгейін жақсарту үшін қажет үйлестіру қабілеті, икемділік сияқты қозғалыс қасиеттерін дамытуға бағытталған. Қозғалыс қасиеттерін зерттеуде нәтижелерді алудың негізгі әдісі - тестілеу. Ол жүрек-қантамыр жүйесінің функционалдық жай-күйінің деңгейін, сондай-ақ үйлестіру қабілеттерінің даму деңгейін анықтауға мүмкіндік берді, атап айтқанда ырғақтық, икемділік, дәлдік, тепе-теңдік және кеңістіктегі бағдар. Жүргізілген эксперимент нәтижесінде әзірленген бағдарламаның тиімділігі анықталды. Алынған зерттеу нәтижелері ырғақты гимнастика элементтерін қолдану сабаққа құралдардың әртүрлілігін енгізетінін және жаттықтырушыға осы жастағы физиологиялық талаптарға толық жауап беруге мүмкіндік беретінін көрсетті. Ырғақты гимнастика бағдарламасын балалар футбол мекемелерінде кеңінен қолдануға болады, өйткені сабақ барысында спортшылардың координациялық Вестник Инновационного Евразийского университета. 2020. № 2 ISSN 1729-536X 39 қабілеттерінің деңгейі артады, өз қимылдарын басқара білуді қалыптастыру үшін, яғни мақсатты, өнімді, үнемді әрекет ету үшін ең жақсы жағдайлар қамтамасыз етіледі.

Шет тілдерін оқытудағы түрлі әдістер мен тәсілдер қазіргі жаһандану мен интеграция әлемінде жоғары танымалдыққа ие болады. Білім беру жүйесінің интеграциясы шет тілдерін меңгеру үдерісін жеделдетуді және оның сапасын арттыруды негіздейді,осыған байланысты осы мақалада оларды оқу орындарының білім беру жүйесіне енгізу мақсатында оқытудың ең жаңа әлемдік әдістемелері қарастырылады. Атап айтқанда, қазіргі білім беру ортасында болашақ мамандарды кәсіби даярлау (Content and Language Integrated Learning) үдерісінде пәндік және тілдік оқытуды интеграциялау идеясына негізделген, шет тілінде кәсіби бағытталған құзыреттілікті қалыптастыруға ықпал ететін тәсіл ерекше маңызға ие болады. Осыған байланысты мақалада студенттердің дәрістік, тәжірибелік сабақтарда және студенттердің өзіндік жұмысы барысында «Саладағы экономика және кәсіпкерлік» пәні мысалында студенттерге арналған пән-тілдік кіріктірілген оқыту әдістемесіне (CLIL) сәйкес даярлаудың лингвистикалық емес бағыттарының студенттері үшін білім мен дағдыларды белсендіру әдістемесі ұсынылған, бұл студенттердің кәсіби құзыреттілігін дамыту мен жетілдіруге және шет тілін меңгеру деңгейіне ықпал етеді. Сонымен қатар, тілдік компонент теориясын («Language input theory»), екінші тілді қабылдау теориясын («Second language acquisition»), өзара әрекеттесу теориясын («Interaction theory») «Саладағы экономика және кәсіпкерлік» пәні бойынша дәрістік, тәжірибелік сабақтарда және студенттердің өзіндік жұмысы барысында қолдану тәсілдері көрсетілді. Пән ерекшелігіне қарай CLIL әдістемесіне сәйкес сабақ барысының тәжірибелік алгоритмі (дәріс сабақтары мысалында) берілген. Кредиттік оқыту технологиясына сәйкес студенттердің білімін бағалау әдістемесі ұсынылған. Мақалада студенттердің пән материалдарын меңгеруіне көмек ретінде оқытушының қосалқы рөліне ерекше назар аударылады, ол студенттің базалық кәсіби білімі мен іскерлігін меңгеруіне қарай қысқарады. Осы арқылы оқытушының оқытудың бірінші кезеңдерінде (таныстыру, енгізу, оқыту, соның ішінде, шет тілін бір уақытта оқу кезінде өзіндік талдау және деректерді бағалау) студенттердің өз бетінше оқытуымен қосалқы рөлі атап өтілді.

Зерттеу тақырыбы Қазақстан Республикасының әлеуметтік-еңбек саясатының жалпы мемлекеттік мәселелерін шешумен тікелей байланысты, яғни әлемдегі жаһандану және аймақтық процестерге, сондай-ақ оны өңірлерде және ең алдымен, Еуразиялық экономикалық одаққа қатысушы мемлекеттерде іске асыру тәжірибесіне сүйену көзделген. Сондай-ақ, ұлттық және ортақ мүдделерді ескере отырып, Қазақстан, Ресей, Беларусь, Армения және Қырғызстан әлеуметтік саясаты мен еңбек әлеуетін салыстырмалы түрде қарау маңызды фактор болып табылады. Біздің елімізде қазіргі кезеңде Вестник Инновационного Евразийского университета. 2020. № 2 ISSN 1729-536X 51 заңсыз еңбек көші-қоны мен адам саудасы проблемаларына ерекше назар аударылады. Негізгі мақсат -әлеуметтік-еңбек саласындағы ынтымақтастықтың құқықтық негіздерін одан әрі дамытуға және құқықтық ғылымның перспективалық және әлеуметтік, интеграциялық саясаттың маңызды бағыты ретінде еңбек құқықтарын әлеуметтік қорғауға бағытталған ұсынымдар, ұсыныстар әзірлеу. Сондай-ақ ЕАЭО елдеріндегі әлеуметтік құбылыс ретінде адам саудасы мен еңбек көші-қонын зерттеу және қарау өте маңызды. Онымен күресудің әдістері мен тәсілдерін зерделеу, сондай-ақ заңнаманы, осы әлеуметтік құбылысқа қарсы іс-қимыл стратегиясын жетілдіру.

Мақаланың зерттеу объектісі - Қазақстан Республикасының ақпараттық коммуникациялық қызметтер нарығының телекоммуникация саласы болып табылады. Соңғы жылдары республиканың байланыс және телекоммуникациялар нарығының құрылымы едәуір жақсарғанына қарамастан, олардың дамуының болашағын айқындайтын толыққанды нақты трендін қалыптастыратын саланың әртүрлі сегменттерінің дамуы әртүрлі заңдылықтарға ие. Осыған байланысты, зерттеу мақсаты ретінде Қазақстандағы телекоммуникация саласының жай-күйіне, саланың негізгі ойыншыларын анықтауға, оның сегменттерінің даму тенденциялары мен заңдылықтарына талдау жасалды. Мақалада қойылған мәселені шешудің ғылыми құралы ретінде статистикалық және аналитикалық талдау әдістерінің жиынтығы қолданылды, олардың негізінде талдаудың негізгі нүктелері, мәселелері мен даму тенденциялары негізделді және сипатталды. Қазақстан Республикасының ақпараттық-коммуникациялық қызметтер нарығы мемлекеттің қатысуымен сипатталатынын айта кету керек, оның мәні нарықтық салаларды дамытуда құрылымдық және технологиялық өзгерістерді құрайтын құралдарды пайдалануда да, мемлекеттік нарықтың бәсекеге қабілеттілігін айқындайтын басым бағыттарда оның дамуын қолдау кезінде де көрінеді. Қазақстан Республикасының ақпараттық-коммуникациялық саласын дамытудағы осындай құралдардың бірі – «Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы. Нарықты дамыту технологиялық сектордан жаңа ойыншылардың пайда болуымен қатар жүреді, нәтижесінде қызметтер спектрін кеңейту, олардың сапасы мен баға саясатын жақсарту арқылы тұтынушылар үшін бәсекелестіктің артуы. Бәсекелестік нәтижесінде республиканың телекоммуникациялық қызметтер саласында жетекші операторлардың пулы құрылды, олардың қызметі ұлттық шеңберден тыс шығып жатыр. Сонымен бірге, бұрынғыша саланың инфрақұрылымы өзінің жетілуін керек етеді, цифрлық және серіктік инфрақұрылымның жетілмеуі және деректерді таратудың ұқсас жүйесінің басым болуымен сипатталады. Ұялы телекоммуникациялық қызметтердің әлемдік нарығында жақын арады қарқынды өсу туралы болжамды ескере отырып, бұл операторлардан да, жалпы мемлекеттен де Қазақстанның әлемдік ақпараттық кеңістікке енуінің маңызды факторларының бірі ретінде қолданыстағы телекоммуникациялық инфрақұрылымды жаңғыртуды қажет етеді.

Мақалада болат өндірісінің конверторлы шаңдарынан мырыш пен қорғасынды хлоридті айдауда температура мен қысымның әсері бойынша зерттеу нәтижелері келтірілген. Қазіргі уақытта объективті қажеттілік конверторлы болат өндірісінің шаңдарын пайдаға жарату технологиясын өңдеу, оны одан әрі қарай қосалқы өнімдерді өндіруде өндірісте қолдану болып табылады. Шаңдарды пайдалану табиғи шикізатты үнемдеп қана қоймай, сондай-ақ, өндіріс тиімділігін арттырып, экологиялық жағдайды жақсартады. Шаңдардағы түсті металдардың құрамы агломерация немесе домна өндірісі кезінде оларды өңдеуді және пайдалануды қиындатады, бұл кезде конвертерлік шаңдардағы (шламдардағы) темір мөлшері оларды перспективалы металлургиялық шикізат ретінде пайдалануға мүмкіндік береді. Сондықтан, шаңды толық өңдеу үшін олардан түсті металдарды алу ұсынылады. Берілген жұмыстың мақсаты - хлоридті айдау әдісімен конвертерлі өндірістің шламдарынан мырыш пен қорғасын алу мүмкіншілігін анықтаудан тұрады. Жұмыста келесідей шаңдар қолданылды: 86,3 % Fe 2O3, 3,5 % FeO, 0,9 % Al 2O3 , 1,6 % CaO, 0,9 % MgO, 1,1 % MnO, 0,8 % SiO 2 , 4,4 % ZnO, 0,5 % PbO. Зерттеу 200-1600 градус С температура және 0,01; 0,1 және 1 бар қысым аралығында Гиббс энергиясының минимумды принципі негізінде «Outokumpu» финстік металлургиялық компаниясымен HSC-5.1 бағдарламалық кешенін пайдалана отырып, толық термодинамикалық талдау негізінде жүргізілді. Зерттеу нәтижелері бойынша, қалыпты қысым кезінде қорғасын хлоридін айдау 600 градус С температурада, ал мырыш – 900 градус С кезінде басталады, қысымды 0,01 барға дейін азайту температураны сәйкесінше 500 градус С және 700 градус С дейін төмендетеді; мырышты хлоридті айдау 90-96 % деңгейге жетуі үшін үрдісті 1145-1200 градус С кезінде және lgP = -2-ден 1,2 бар дейін қысымда жүргізу қажет, бұл кезде қорғасынды хлоридті айдау дәрежесі 99,8-100 % құрайды. Тең жағдайда қорғасын хлоридімен айдау мырышқа қарағанда анағұрлым толық басталады.

Мақалада кәсіпорында сапа менеджменті жүйесін енгізу нәтижелері келтірілген. ИСО 9001:2015 халықаралық стандартын, сондай–ақ өндірістік бақылауды жүзеге асыру үшін санитарлық-эпидемиологиялық талаптарды зерделеу және талдау жүргізілді. Өнімнің өмірлік циклінің барлық кезеңдерінде кәсіпорындарда өнімнің кіріс, операциялық және шығу бақылауын жүзеге асырудың негізгі талаптары мен ережелері анықталып келтірілген. Сонымен қатар, сапа менеджменті жүйесін енгізу үшін кәсіпорындардың қандай талаптарды сақтауы тиіс екені анықталды. Кәсіпорындардағы бұл жұмыс қажет екенін атап өткен жөн, себебі келесі артықшылықтарға ие: өнім сапасын жақсарту арқылы өнімді өткізу ұлғаяды, кәсіпорын мен персоналды басқару деңгейі ұлғаяды, өнімді әзірлеу, өндіру және пайдалану кезеңдерінде шығындарды үнемдеу жүзеге асырылады. Бұдан сапа менеджменті жүйесін енгізу үшін мынадай міндеттерді қою қажет: кәсіпорын процестерін сипаттау, үдерістерді бағалау және тиімділік критерийлерін әзірлеу, қажетті құжатталған ақпаратты әзірлеу, барлық бөлімшелерде құжаттаманы енгізу, олармен және сапа саласындағы саясатпен және мақсаттармен танысу, одан әрі SWOT-талдау жүргізу үшін ішкі аудиттерді уақтылы жүргізу және сәйкестік сертификатын алу мақсатында сыртқы аудитордың бағалау жүргізу. Сапаны басқаруда маңызды кезең-ұйымның үдерістердің сәйкессіз нәтижелерін жоймауы, әлеуетті сәйкессіздіктерді анықтау, хаттаманы жасау арқылы тәуекелді бағалау, тәуекелдерді азайту мақсатында іс-қимылдарды жоспарлауы және жүзеге асыруы тиіс. Қиындықтар туындауы мүмкін: персоналдың сапа менеджменті жүйесін енгізу қажеттілігін түсінбеуі, айқын көрудің, миссияның болмауы, процестер бойынша толық ақпараттың болмауы, бағалаудың сандық және сапалық критерийлердің жасалмауы, сапаның -процестердің, ресурстардың сапасы ретінде емес, өнімнің сапасы ретінде анықталғандығы, тұтынушылардың қанағаттануына – мониторингтің болмауы. Бұл қиындықтарды тек ISO 9001 бойынша сапа менеджменті жүйесін енгізумен ғана еңсеруге болады, өйткені халықаралық стандартта жазылған талаптар – ұйымды неғұрлым жоғары даму деңгейіне шығаруға көмектесетін кәсіпорын қызметінің тиімділігін арттырудың нақты құралы болып табылады.

Мақалада балық қанының морфологиялық көрінісі жасына және түріне байланысты салыстырмалы аспект бойынша зерттеу ұсынылған. Соңғы жылдары су объектілерінің экожүйесіне антропогендік факторлардың әсері күшейе түсті. Осыған байланысты, ихти-эпизоотологиялық жағдайларды шешудің негізгі бағыты – ветеринарлық медицинадағы жаңа бағыттар, атап айтқанда, балық қанындағы пішінді элементтерді гематологиялық тан болып табылды. Зерттеуші балық организмінің күйін анықта п, түсіну үшін алдымен қандағы жасушалардың осы формаларын дұрыс анықтауы керек, әсіресе, бұл ақ қан клеткаларына қатысты. Біздің шолуымыз қысқаша, және бұл мәселе бойынша әдебиеттер туралы толық мәлімет бермейді. Мұның бәрі балықтың қанының күрделі морфологиялық көрінісін береді, оны анықтау қиын. Жоғары омыртқалы жануарлардан айырмашылығы, балықтарда сүйек кемігі мен лимфа түйіндері болмайды, гемопоэз ретикулярлық синцитийді (гилл аппараты, бүйрек, лимфоидты орган), органдарда және асқазан аппаратының тамырлы эндотелийінде және жүрек пен көкбауырда және т.б. кейбір жағдайларда, ішектің шырышты қабаты. Сүйек балықтарында бүйректің алдыңғы бөлігі гемопоэздің негізгі органы болып табылады, гемопоэз сонымен қатар лимфоидты мүшелерде және көкбауырда болады. Бұл зерттеудің мақсаты – жасына және түрлеріне байланысты салыстырмалы аспектте балық қанының морфологиялық көрінісін зерттеу. Орта есеппен, балықтардың әр жас тобынан 3-7 жануар алынып зерттелді. Балық қанының морфологиялық құрамын зерттеу үшін асқазан тамырларынан және жүрек қуысынан қан алынды. Зерттеу процесінде балықтың ерекшелігі – қанда жетілген де, жас қызыл қан клеткаларында, қызыл қан клеткаларында ядролар болатындығы анықталды. Сүйекті балықтар дамудың барлық кезеңдерінде миелоидты жасушалардың төрт түріне ие, олар жоғары омыртқалы жануарлар мен адамдар гематологиясында белгілі. Балық гранулоциттерінің ерекшелігі – цитоплазманы түйіршіктермен толтырудың барлық кезеңдерінде лейкоциттерді байқау мүмкіндігі болып табылады, және бұл жасушалардың ядросы өте сирек лобблокталған. Балықтардан айырмашылығы, сүтқоректілерде базофилдер мен эозинофилдердің Вестник Инновационного Евразийского университета. 2020. № 2 ISSN 1729-536X 113 даму кезеңдерін (миелоциттер, ювенильді, стабильді және сегменттелген) ажырату өте қиын, өйткені ядроның сегментациясы әлсіз көрінеді, ал жасушалар жетілген сайын түйіршіктер саны көбеймейді. Зерттеу нәтижелері ихтиопатология саласындағы ветеринарлық-гематологиялық зерттеулердің рәсімдеріне белгілі бір толықтырулар енгізеді. Болашақта балық ауруларын гематологиялық диагностикалау бағытында зерттеулер жалғасады және гематологиялық зерттеулердің егжей-тегжейлі жіктелуі үшін алғышарттар жасалады.

Адамға әсер ететін көптеген экологиялық жағдайлардың ішінде тамақтану факторы өте маңызды. Бүгінгі таңда тамақтану, денсаулық пен ауырудың арасында тікелей байланыс бар екендігі күмән тудырмайды. Дұрыс тамақтану адамның қалыпты өсуі мен дамуын қамтамасыз етеді, аурулардың алдын алуға ықпал етеді, өмір сүру ұзақтығына оң әсер етеді және қоршаған ортаға бейімделуге жағдай жасайды. Қазақстан Республикасының қоғамдық тамақтануында, атап айтқанда фаст-фуд кәсіпорындары үшін өте өзекті тақырып - салыстырмалы түрде арзан өсімдік материалдарынан жаңа рецепттер мен аспаздық өнімдерді, сонымен қатар химиялық құрамы өзгерген сапалы жаңа тамақ Вестник Инновационного Евразийского университета. 2020. № 2 ISSN 1729-536X 119 өнімдерін жасау. Жылдам қызмет көрсету үшін өнімдер өндірісін кеңейту, сонымен қатар диеталық және емдік тамақтану өндірісін кеңейту мәселелерін шешудің негізгі әдістерінің бірі - өскін дәнді және бұршақты дақылдарды пайдалану. Бұл мақалада әр түрлі пропорцияда өсірілген бидай мен экструдталған соядан алынған полислаг қоспалары зерттелді. Біз жасаған поли-жарма қоспалары қоректік заттарда, дәрумендерде және аминқышқылдарда теңгерімді. Зерттеулер «РУБИКОМ» ЖШС аккредиттелген сынақ зертханасы және Инновациялық Еуразия университетінің ғылыми зертханасы негізінде жүргізілді. Бұл жұмыстың мақсаты – астық қоспасын әр түрлі температура жағдайында экстрадициялау арқылы олардың қоректік құндылығын арттырудың перспективті әдісін зерттеу. Осы мақсатқа жету үшін келесі міндеттер жоспарланды: органолептикалық сипаттамасы және полислаг қоспасының химиялық құрамы үшін өсірілген соя бұршақтары мен бидай дәндерін зерттеу; экструзия алдында полислаг қоспасының химиялық құрамын зерттеу; экструзия процесінің оңтайлы режимін таңдау; полислаг экструдталған қоспаның химиялық құрамын зерттеу және талдау. Қорытындылай келе, біз алғаш рет полиглаг қоспасын өсірілген бидай мен соя бұршағынан бөліп алудың оңтайлы технологиялық режимін жасадық, полислаг қоспасының физика-химиялық құрамы да зерттелді. Жұмыста ұсынылған зерттеу нәтижелері лездік аспаздық өнімдердің рецепттері мен технологиясын жасауға негіз болып табылады. Ғылыми ережелердің сенімділігі мен негізділігі химиялық құрамды талдаудың заманауи әдістерін таңдау арқылы расталады.

Мақалада автор төтенше жағдай мен карантиндік шаралар жағдайында мемлекеттік сатып алудың құқықтық реттеу проблемаларын қарастырады. Мақсаты - елде төтенше жағдай және карантин режимінің енгізілуіне байланысты Қазақстан Республикасының заңнамасында пайда болған өзгерістерді зерттеу болып табылады. Автор мемлекеттік сатып алуды ұйымдастыру саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейтін қазақстандық заңнаманың жаңа нормаларына құқықтық баға береді және талдау жасайды. Мемлекеттік шекаралардың жабылуы, дағдыланған, жылдар бойы қалыптасқан экономикалық байланыстардың бұзылуы - мемлекеттік органдардың шаруашылық іс-әрекетіндегі ақаулықтарға әкелді. Орын алған барлық кемшіліктерге қарамастан, нарықта барлық қазақстандық өндірушілердің тауарларына сұраныстың артуы жағымды ықпал тигізді. Негіздемелік келісімдерді пайдалана отырып, енгізілген мемлекеттік сатып алудың жаңа тәсілі өз кезегінде қазақстандық тауар өндірушілердің өнімдерін кепілді өткізуді қамтамасыз етуге, сондай-ақ жиі сатып алынатын тауарлардың импортын алмастыруға мүмкіндік берді. Автор осы салада қалыптасқан тәжірибені зерттеу негізінде заңнамадағы ???новеллалардың??? көмегімен мүлдем әлеуметтік жаңа жағдайларда мемлекеттік сатып алу саласын құқықтық регламенттеудің ерекшеліктерін көрсетеді, сондай-ақ, төтенше жағдай және карантиндік шаралар кезінде тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді мемлекеттік сатып алу саласын реттейтін құқықтық нормалардың қолданылу ерекшеліктерін ашады. ҚР Үкіметінің арнайы шаралар қабылдауы мемлекеттегі қаржы-экономикалық қатынастарды «тапсырыс беруші-жеткізуші» жаңа форматына көшіруге мүмкіндік берді. Қазіргі уақытта Үкімет қабылдаған шаралар 2020 жылдың соңына дейін ұзартылды. ҚР Үкіметі тарапынан көрсетілген шаралар төтенше жағдай мен карантиндік шараларды енгізу аясында туындайтын шығындарды барынша қысқарту мақсатында орта және шағын бизнес өкілдері үшін осы саланы реттеудің жеңіл құқықтық режимін енгізуге мүмкіндік берді. Мемлекеттік сатып алу жөніндегі істерді қараудың сот тәжірибесіне талдау жасауды ескере отырып, автор Қазақстанда карантиндік шаралар жағдайында, әдетте, тапсырыс берушілер тарапынан да, жеткізушілер тарапынан да бір типті бұзушылықтар орын алғанын атап көрсетеді.

Мақалада теміржол көлігінде енгізіліп жатқан стандарттардың тиімділігін зерттеу нәтижелері сипатталған. Тиімділікпен стандарттаудың жалпы көрінісі талданды. Қазақстан Республикасында стандарттауды қолданудың қандай құжаты реттелетіндігі зерттелді. Әрі қарай «Теміржол саласының халықаралық стандарты» IRIS халықаралық теміржол стандарты негізге алынды, ол өз кезегінде ISO 9001 халықаралық стандартына негізделген. Стандарттардың тиімділігі әдістері мен түрлері зерттеліп, сонымен қатар IRIS теміржол көлігі саласында қолданылатын халықаралық стандартқа талдау жүргізілді. Осы стандарттың мақсаты – жеткізу ақауларының алдын алуға және азайтуға баса назар аудара отырып, үнемі жетілдіруге мүмкіндік беретін бизнесті басқару жүйесін құру. Стандарттаудың тиімділігі бірнеше себептер бойынша, мысалы, оның өнімдері белгілі бір стандартқа сәйкестігіне сертификатталмағандықтан, компания үшін үлкен шығындарға айналатынын көрсететін мысалдар дәлелдейтіндігін атап өту маңызды; экспорттаушы елде стандарттардың талаптарына сәйкес өндірілмеген өнімдерді қайта өңдеуге компанияның қосымша шығындарына байланысты. Теміржол саласындағы стандарттау жұмыстарының тиімділігін талдауды стандарты қолдану нәтижесінде алынған эффектілердің салыстырмалы тұрғысынан көрсетуге болады: мысалы, қауіпсіздік деңгейінің жоғарылауында немесе экономикалық өсуде. Нақты эффектіні анықтауға негіз болып осы кәсіпорында стандарт енгізілгенге дейін болған нақты өндіріс деңгейі табылады. Теміржол көлігі саласында стандарттауды дамыту мәселелерін шешудің тиімділігін арттыру мақсатында қолдануға болатын шараларз ерттелді. Техникалық реттеу элементтерінің бірі ретінде мұндай стандарттау экономикалық өсуге патенттер мен лицензияларды енгізуден бастап тиісті көрсеткіштерден жоғары үлес қосуы мүмкін.

Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар, басқалармен қатар, өндіріс қалдықтарын басқару процесін ұйымдастыруды рационализациялауға негізделген. Халықтың өсуі және индустрияландыру жарысы экожүйеге айтарлықтай қауіп төндіреді. Қазіргі уақытта жан басына шаққандағы қалдықтардың орташа Ғаламдық түзілуі жылына 494 кг құрайды. Қазақстан аумағында көптеген өнеркәсіптік кәсіпорындар жұмыс істейді. Өндірілетін өнімнің ауқымы өте кең: тұрмыстық заттар, көлік, құрылыс материалдары, жабдықтар және тағы басқалар. Өндірістің әрбір түрі сөзсіз, өнеркәсіптік қалдықтардың көп мөлшерінің көзі болып табылады, жыл сайын Қазақстан кәсіпорындарында 600 миллион тоннаға дейін қалдық түзіледі, олардың үш пайызы қайта өңделеді. Павлодар облысының аумағында металлургия, машина жасау, химия өнеркәсібі, құрылыс индустриясы, жеңіл өнеркәсіп саласындағы кәсіпорындар жұмыс істейді, барлығы жүзге жуық. Осыған байланысты Павлодар облысында өнеркәсіптік қалдықтардың айналысы мен кәдеге жарату проблемасы өте өзекті. Мақалада қалдықтардың қоршаған ортаға әсерін азайту мақсатында олардың айналысын ұйымдастыру, қалдықтарды залалсыздандыру, тасымалдау, орналастыру, сондай-ақ оларды Павлодар қаласындағы өнеркәсіптік қалдықтар полигонында кәдеге жарату жүйесі қарастырылған. Қарастырылып отырған полигон «жасыл» деңгейдегі қауіпті емес өнеркәсіптік қалдықтарды: хром, кадмий, алюминий, мыс, қорғасын, мырыш, марганец қалдықтары мен сынықтарын, пластмасса, полиэтилен, абразив, резеңке қалдықтар, күл және күл-шлак қалдықтарын қабылдауға, уақытша сақтауға және орналастыруға арналған; сондай-ақ «кәріптас»: құрамында сынап, мышьяк, қорғасын бар қалдықтар, пайдаланылған аккумуляторлар, фосфор шлактары, пайдаланылған майлар, мұнай шламдары. Қалдықтарды жинау жұмыстарын ұйымдастыру схемасы қарастырылды. Қабылданған және қайта өңделген, сондай-ақ полигонда орналастырылған және өз қажеттіліктеріне пайдаланылған қалдықтардың көлемі, оның ішінде құрылыс қалдықтары, пайдаланылған шпалдар, күл-қоқыс және абразив сынықтары талданды. Өнеркәсіптік қалдықтарды кәдеге жарату проблемасын шешу инновациялар және жаңа технологиялар мен жабдықтарды енгізу қажеттілігімен байланысты.

Paramyxoviridae тұқымдасының morbillivirus тұқымына қызылша, ірі қара обасы, етқоректілер мен ұсақ мүйізді жануарлардың қоздырғыштары кіреді. Жыртқыш обаның қоздырғышы көптеген жағдайларда өліммен аяқталатын аң терісі мен иттердің қауіпті ауруын тудырады. Ауру барлық жерде, соның ішінде Қазақстанда да таралған. Біздің елде аурудың аралас түрі ең көп таралған, ал ең аз таралғаны – тері мен жүйке формалары. Обаның созылмалы ағымы көбінесе жүйке түрінде, субакутты –аралас және ішек, жедел-аурудың тері мен өкпе формаларында байқалады. Етқоректілердің обасын диагностикалауда ветеринарлық мамандар айтарлықтай қиындықтарға тап болады. Осы инфекцияны диагностикалаудың серологиялық әдістері ғылыми-зерттеу мақсатында жасалып, қолданылғанына қарамастан, коммерциялық диагностикалық препараттардың болмауы оларды практикалық ветеринарлардың қолдануына айтарлықтай кедергі келтіреді. Сондықтан, етқоректілердің обасына диагноз негізінен аурудың симптомдық кешені мен эпизоотологиялық және патологиялық зерттеулердің деректері негізінде жасалады, олардың нәтижелері көбінесе етқоректілердің басқа ауруларымен бірдей. Практикалық ветеринарияда қолданылатын етқоректілер обасын зертханалық диагностикалау құралдары мен әдістері саласындағы ғылыми зерттеулер өте қажет. Ет қоректі обаның және ІҚМ обасының вирустары антигендік қатынаста жақын туыстас екендігін ескере отырып, ет қоректі обаның серологиялық диагностикасы үшін ІҚМ обасын диагностикалаудың құралдары мен әдістерін қолдану мүмкіндігін анықтау бойынша зерттеулер жүргізілді. Ірі қара мал обасын диагностикалаудың құралдары мен әдістерін қолдану аурудың барлық кезеңдерінде етқоректілердің обасына диагноз қоюға мүмкіндік береді, оларды қолдану зерттеуге материал сынамалары түскеннен кейін қысқа мерзімде, тіпті аралас вирустық және бактериялық инфекциялар жағдайында да, ауру диагнозын сенімді түрде анықтауға мүмкіндік береді. сонымен қатар етқоректілердің обасын ұқсас аурулардан – парвовирустық энтериттен, жұқпалы гепатиттен және басқалардан ажыратуға мүмкіндік береді.

Қаланың лингвистикалық ландшафтын зерттеу – қазіргі лингвистиканың белсенді дамып келе жатқан бағыттарының бірі. Мақалада лингвистикалық ландшафт социолингвистикалық зерттеулердің объектісі ретінде қарастырылып, аталмыш зерттеудің пәні - қала «тілі», оның қоғамдық коммуникативтік кеңістіктегі маңдайшалары, жазулары, жарнамалық билбордтар және тілді жазбаша түрде көрсетудің басқа да көрнекі нысандары ұсынылады. Қала «тілін» зерттеудің негізгі әдістері - бақылау және талдау; зерттеудің мақсаты - адамның өзін-өзі көрсете алу құралдары мен тәсілдерін анықтау, нәтижесі – қала «тілін» қаланың тілдік кеңістігінде бекіту болып табылады. Қаланың коммуникативтік кеңістігінде адамның өзін-өзі көрсетуі белгілі бір аудиторияның, өнім мен қызметті әлеуетті тұтынушының назарын аударуға лингвистикалық және экстралингвистикалық әдістер мен құралдарды қолдану мақсатында іске асырылады. Қаланың лингвистикалық ландшафтарын зерттеу қоғамдық көптілділікті түсіну мақсатында тілді таңдау, тілдер иерархиясы, тілдік байланыстар феномені, тілдерді жазбаша тіркеуді реттеу тұрғысынан қарастырылады. Сондықтан лингвистикалық ландшафт осы аумақта тұратын халықтар тілдеріне қатысты қоғамның тіл саясатының өзіндік көрсеткіші болып отыр. Авторлар белгілі бір аймақтағы тілдік әртүрліліктің ең маңызды және сенімді көрсеткіші - лингвистикалық ландшафт екендігін тұжырымдады. Символдық тұрғыда, лингвистикалық ландшафт – жергілікті қоғам мен аймақтың жекелеген топтарының ахуалын білдіретін белгілі бір көрсеткіш. Лингвистикалық ландшафтта белгілі бір тілдің дәрежесі мен қолдану жиілігінің болуы, үнемі сол қоғамдағы тілдің маңызын, ықпалы мен релеванттылығының көрсеткіші болып табылады.

Пандемия қоғамды цифрландыруға жаңа серпін берді. Цифрландыру-біздің шынайы өміріміздің ең маңызды трендтерінің бірі, ол білім беру саласына да белсенді түрде енгізілуде және Қырғызстанда да өз позицияларына тез ие болуда. Бұл мақалада оқытудың цифрлық технологияларын жүйелі пайдалануға бағытталған қазіргі заманғы білім беру ортасының оң және теріс жақтары қарастырылады. Қазіргі заманғы технологиялар үлкен қарқынмен дамуда. Авторлар заманауи білім беруді, атап айтқанда мектеп бағдарламасын электронды форматқа көшіру процесі сөзсіз болатынына сенімді. Осы және анықталады өзектілігі, қарастырылып отырған тақырып. Автор цифрландыру идеясы іске асырылған кезде білім беру жүйесі ғана емес, оның мәні мен мақсаты да өзгеретінін анықтады. Жаңа өсті сандық ұрпақ; жаңа сандық технологиялар пайда болды, цифрлық экономика, білім беру технологиялары өзгерді-цифрландыру басталды білім беру. Цифрландыру мен цифрландыруды қалай шатастырмауға болады? Қандай заңнамалық білім беруді цифрландыру базасы актілермен нығайтылды ма? Жақсы және жаман жақтары қандай білім беруді цифрландыру? Осы мақалада білім беруді цифрландырудың қандай перспективалары, артықшылықтары мен кемшіліктері бар. Мақалада цифрлық білім берудің негізгі артықшылықтары мен кемшіліктері қарастырылған. Білім беруді цифрландыру қазіргі әлеуметтік шындықты сипаттайтын қажетті және сөзсіз қадам болып табылады, сондықтан болашақта маңызды проблемаларды болдырмас үшін барлық жақсы және жағымсыз жақтарын мұқият зерделеу қажет. Цифрландыру материалды өз бетінше зерделеуді білдіреді. Мұндай жүйенің барлық артықшылықтары мен кемшіліктерін бағалаңыз, оның салдары ондаған жылдардан кейін мүмкін болады. Уақыт келгенде білімнің барлық құрылымы өзгереді.

Бұл мақалада ақпараттық қоғамның дамуы жағдайында жеке тұлғаның жеке деректері құпиялылығын қамтамасыз ету мәселелері қарастырылады. Мақаланың мақсаты - экономика мен қоғамды цифрландыру жағдайында Қазақстан Республикасында жеке деректердің құпиялылығын қамтамасыз ету мәселелерін зерттеу. Осы зерттеудің әдіснамалық негізін жалпы ғылыми әдістер құрайды: философиялық, диалектикалық, синергетикалық, индуктивті, дедуктивті, талдау және синтез әдісі, формализация, ұқсастық, зерттеудің тұтастығы мен тепе-теңдігін қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін материалистік және эмпирикалық әдістер, сондай-ақ шет елдерде және Қазақстанда дербес деректерді қорғау жүйесінің мазмұнына барабар талдау жүргізуге мүмкіндік берген формальды-заңдық әдіс. Жаһандану, ақпараттық ашықтық және цифрландыру процестері жеке адам, қоғам және мемлекет мүдделерінің теңгерімін сақтай отырып, ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету проблемаларын шешуге бағытталған бірқатар міндеттер қойды. Осыған байланысты Интернет желісіндегі Дербес деректер айналымының қауіпсіздігін қамтамасыз ету проблемалары бүгінгі күні ғылым мен құқық қолдану тәжірибесі үшін өзекті болып табылады. Қазақстан Республикасының Дербес деректер туралы қолданыстағы заңнамасы ақпараттық жүйелерде дербес деректерді өңдеуге қатысты мәселелерге жеткілікті назар аудармайды. Интернет желісінде дербес деректерді өңдеу қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласындағы Қазақстан Республикасының заңнамасын жетілдіру киберқауіпсіздік тұжырымдамасының («Қазақстанның Киберқалқаны») ережелерін іске асыру шеңберінде өзекті болып отыр. Сонымен қатар, ұлттық заңнамада дербес деректерді рұқсатсыз жинаудан нақты кепілдіктер жоқ. Қазақстан Республикасының осы қатынастар саласындағы қолданыстағы заңнамасында бірқатар заңнамалық шешімдер бар, алайда шет мемлекеттердің озық тәжірибесін пайдалануды ескере отырып, уақтылы түзетулерді талап ететін құқықтық қателіктер бар. Бұл мақалада жеке деректерді бұзудың заманауи қауіптерін зерттеуге ерекше назар аударылады және оларды қорғау әдістері қарастырылған. Авторлар «Дербес деректер және оларды қорғау туралы» Қазақстан Республикасының Заңында дербес деректердің құпиялылығын қамтамасыз ету тәртібіне қойылатын талаптар белгіленгеніне қарамастан, олар жалпы сипатқа ие және одан әрі нақтылауды қажет етеді деген қорытындыға келеді. Бұдан басқа, осы уақытқа дейін тиісті құқықтық регламенттеуді алмаған дербес деректердің құпиялылығын қамтамасыз етуге тікелей қатысы бар бірқатар елеулі аспектілер бар.

Мақалада авторлар ағылшын және қазақ тіліндегі «ит» компонентті тұрақты тіркестерге салғастырмалы талдау жасауға талпыныс жасады. Бұл зерттеудің мақсаты – ағылшын және қазақ тілдерінің «ит» компонентті тұрақты тіркестерінде бейнеленетін ұлттық және мәдени ерекшеліктерді қарастыру. Мақалада ағылшын және қазақ тілдеріндегі фразеологизм мәселелеріне қатысты еңбектерге қысқаша шолу жасалады. Жұмыс жалпы ғылыми әдістерге негізделіп жүргізіледі: индукция және дедукция, талдау және синтез. Тұрақты тіркестер жинақталған тілдік материалмен жұмыс сипаттама-аналитикалық әдісті қолдана отырып, үздіксіз іріктеу әдісімен жүргізіледі. Мақалада материалмен жұмыста маңызды орын анықтамалық, контекстік және типологиялық талдау әдістеріне беріледі. Салыстырмалы-салғастырмалы әдісті қолдана отырып, ағылшын және қазақ тілдеріндегі зоонимдердің ұлттық ерекшелігі мен әмбебап ерекшеліктері анықталады. Авторлар дереккөз ретінде тілдік талдау үшін ағылшын және қазақ тілдеріндегі фразеологиялық сөздіктердің материалдарына сүйенді. Талдау барысында тұрақты тіркестердің топтары анықталады және олардың салғастырылған тілдердегі айырмашылықтары мен ұқсастықтары, сондай-ақ жалпыға бірдей мәдени кодтардың негізінде ұлттық және мәдени ерекшелігі анықталады; зоонимдердің ұлттық- мәдени ерекшелігі бірқатар экстралингвистикалық факторлармен айқындалады: елдің орналасқан жері, халықтың тұрмыс жағдайы, олардың әдет-ғұрыптары мен дәстүрлері, тарихы, діні және қоғамдық-саяси құрылымы. Мұның бәрі зоонимдерге ұлттық коннотацияны қамтамасыз етеді және олардың өнімділігін анықтайды. Зерттеуде алынған нәтижелер аксиология призмасы арқылы сәйкес этностық бірлестіктердің құндылықтар парадигмасын (жалпы мәдени және ұлттық-мәдени) және бейқұндылықтарды көрсететін ағылшын және қазақ тілдеріндегі «ит» компонентті тұрақты тіркестерге талдау жасалғанын көрсетеді және мәдениетаралық деңгейде ұсынылатын жалпыадамзаттық құндылықтар анықталады. Зерттеу нәтижелері аксиология призмасы арқылы талдауға сәйкес этникалық қауымдастықтардың құндылықтар парадигмасын (жалпы мәдени және ұлттық-мәдени) және бейқұндылықтарды бейнелейтіндігін көрсетеді. Зерттеудің нәтижелерінің әрі теориялық әрі практикалық маңызы бар, оларды ЖОО орындарындағы филология және шетел тілдері факультеттерінде «Лексикология» пәніне қатысты оқытылатын элективті курстарға қосымша материал ретінде пайдалануға болады.

Қоғамда тіл байлығын дамытып, сөйлеу мәнерін жетілдіріп, өзін тұлға ретінде қалыптастыруда адам баласы жан-жағымен көптеп қарым-қатынасқа түсетіні белгілі. Сондықтан да олар әр халықтың ерекшелігіне байланысты өсіп-өрбіп, сол халықтың ғасырлар бойы жинаған құндылығының бірі болып табылады. Ағылшын және қазақ тілдеріндегі адам мінез-құлқын табиғатпен салыстыру әр ұлттың өзіне ғана тән рухани өмірін суреттейді. Яғни, қос тілдегі ұлттық сезім, ұлттық мінез, ұлттық салт-дәстүр негізін айқындайды. Қазақ және ағылшын ұлттарының мәдениеті мен тілінде ерекше орын алатын, мәні мен мазмұны өшпес құндылықтарын табиғат арқылы салыстырудың жолдарын талдау, сипаттама беру. Мұнда халықтың мәдени-тарихи өмірі, халықтың дәстүрлі өмір тәжірибесінің ұлттың рухани құндылығы, парасаттылық өлшемі, ізгілігі жатыр. Мақалада ағылшын және қазақ тілдеріндегі адам мінез-құлқын табиғат арқылы салыстырудың этнолингвистикалық астары сипатталған. Лингвомәдениеттану мен когнитивтік лингвистикада кездесетін этностардың сана-сезімінде қалыптасқан мінез-құлық ұғымы жан-жақты зерттелген. Сонымен қатар авторлар қостілдегі мінез-құлық ұғымының анықтамасын негізге ала отырып, мінез-құлық көріністері мен ұлттық сана, ұлттық ойлау жүйесіне, наным-сенімдерге, көзқарастарға сипаттама берген. Туыс емес қазақ, ағылшын халықтарының мінез-құлқының қалыптасуы олардың географиялық ортасы, көшпелілік тұрмыс-салты, өмір сүру тәртібіне қарай байланысты екенін атап көрсеткен. Аталмыш зерттеу төңірегіндегі екі тілдегі фразеологиялық бірліктер әр ұлтқа тән ерекшеліктерді айқын көрсеткен. Екі халық үшін де табиғат құбылыстарын болжау олардың тұрмыс-тіршілігімен, шаруашылығымен, кәсібімен тығыз байланысты болып, халық өмірінде аса маңызды орын алатындығы көрсетілген.

Адамзат тарихында дағдарыс пен апаттардың көптеген мысалдары бар. Қазақстанда табиғи апаттардың барлық спектрі болуы мүмкін. Атап айтқанда, жер сілкінісі, су тасқыны, орман және дала алқаптарындағы өрт, қарлы боран және басқалар. Барлық тау және тау бөктеріндегі аймақтарда сырғыма қаупі, қар басу қаупі бар. Сонымен қатар, техногендік себептер бойынша туындаған жағдайлар да бар. Бұл апаттар адам қызметінің нәтижесінде пайда болады. Мұндай төтенше жағдайлар адамның барлық физикалық және психологиялық мүмкіндіктерін шоғырландыруды талап етеді. Әсіресе, бұл экстремалды немесе сыни жағдайларда жиі әрекет ететін әскери қызметшілер үшін маңызды. Мұндай жағдайларды шешуге психологиялық дайындық жеке адамға өз іс-әрекетінің дұрыстығына сенімділік береді және нәтижесінде табысты нәтижеге әкеледі. Бұл мақаланың мақсаты- магистрлік диссертация шеңберінде зерттеу нәтижелерін баяндау болып табылады. Негізгі екпін әскери қызметшілердің экстремалдық жағдай кезіндегі іс-қимылдарға психологиялық дайындығының ерекшеліктерін талдауға жасалған. Авторлар зерттелетін мәселені сыни жағдайда әскери қызметшілерді психологиялық даярлаудың қазіргі заманғы тәсілдері тұрғысынан ашылады. Зерттеудің қолданылатын әдістері(талдау, қорыту, эксперимент) әскери психология үшін өзекті мәселенің тереңдігін ашуға мүмкіндік берді. Зерттеу қазақстандық және шетелдік ғалымдардың заманауи ізденістерінің нәтижелеріне негізделеді. «Экстремалды жағдай» ұғымының мәнін түсіндірудің тәсілдері қарастырылды, дағдарыс жағдайында іс-қимыл жасауға әскери қызметшілердің психологиялық дайындығының ерекшелігін айқындайтын факторлар айқындалды. «Әскери қызметшілердің сыни (экстремалды) жағдайлардағы қызметке психологиялық дайындығы» ұғымы анықталды. Эксперименттің статистикалық нәтижелері ұсынылған. Тәжірибелік жұмыс барысында жүргізілген эксперименталдық қызметтің жоғары практикалық маңызы бар, өйткені Павлодар қаласының3176 "к" әскери бөлімінің жұмыс тәжірибесіне енгізу арқылы табысты сынақтан өтті және әскери қызметшілердің психологиялық даярлығында қолданылуы мүмкін. Мақала психологияның өзекті мәселесіне арналған. Мақалада баяндалған нәтижелер әскери психологтарға пайдалы болуы мүмкін.

Аймақтық кәсіпкерлік туралы әдебиеттер адам капиталының аймақаралық ағындарын елемеуге тырысады, алайда кеңістікті ұтқырлық дамып келе жатқан кәсіпкерлерге кәсіпкерлік мүмкіндіктерді пайдалану үшін әртүрлі жерлерде білім мен желілерге мүмкіндік береді.Жүргізілген зерттеудің мақсаты ұтқырлық пен кәсіпкерлік арасындағы байланысты орнату болды. Көпсалалы тәжірибе мен жергілікті емес білімі мигранттардым үмкіндіктерге негізделген кәсіпкерлік кедеге нұмтылыспен қамтамасыз етеді. Аймақтық орта мен кәсіпкерлік себеп арасындағы байланыс көрсетілген, ол кеңістіктік ұтқырлық тәжірибесі бар және жоқ адамдар мүмкіншіліктеріне негізделген. Мигранттар мен жергілікті тұрғындардың кәсіпкерлік себептерінің сипаттамалары мен қозғаушы күштерін салыстыратын жұмыс күшінің динамикасын зерттеу мәліметтеріне талдау жасалды. Сауалнама жүргізілді, онда жергілікті әріптестерімен салыстыру бойынша кәсіпкер-мигранттар арасында мүмкіндіктерге негізделген кәсіпкерлік қызметтің жоғары таралғанын көрсетеді.Ресми қазақстандық статистика мәліметтері ішкі көшіп-қонушылардың олар көшіп келген аймақтың экономикасы мен әл- ауқатының дамуына әсерін ескермейді. Жүргізілген талдау мен сауалнама негізінде кеңістіктік ұтқырлық тәжірибесі мүмкіндіктерге негізделген бизнеске кіру ықтималдығын едәуір арттыратыны анықталды. Аймақтық орта мигранттардың емес, мигранттардың кәсіпкерлік себептеріне әртүрлі жолдармен әсер етеді. Жергілікті кәсіпкерлерге фирманың эндогендік сипаты көбірек әсер етеді, ал мигрант кәсіпкерлер жергілікті қажеттіліктерге де, нарықтық аймақтармен сыртқы байланысқа да негізделген бизнесті бастайды.Аймақтық орта мигранттар мен көшіп келмейтіндердің кәсіпкерлік мотивтеріне әсер етеді, бірақ кеңістіктегі ұтқырлық тәжірибесі мигранттардың мүмкіндіктеріне негізделген бизнесті бастау ықтималдығын едәуір арттырады.

Шағын және орта кәсіпкерлік қазіргі заманғы өндірістің маңызды құрамдас бөлігі ретінде экономикадағы бәсекелестік тонусты сақтауға көп ықпал етеді, нарық қағидаттары негізінде ұйымдастырылған әлеуметтік құрылымға табиғи әлеуметтік тірек береді, сонымен қатар кәсіпкерлердің жаңа әлеуметтік қабатын қалыптастырады. Тәуелсіз Қазақстан қалыптасқан сәттен бастап, кәсіпкерлік саласы әрқашан мемлекеттің басты назарында болды, ал «Қазақстан – 2050» Стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты – кәсіпкерлікті ұлттық экономиканың жетекші күші ретінде жан-жақты қолдау – оның басым міндеттерінің қатарында айқындалды.Дамудың қазіргі кезеңінде Қазақстан Республикасында шағын және орта бизнес саласын мемлекеттік қолдау жүйесі экономиканың осы секторына жан-жақты қолдау көрсетуге арналған бірқатар институттар мен мемлекеттік бағдарламаларды қамтиды. Шағын және орта кәсіпкерлікті (ШОК) қолдау бойынша мемлекет қабылдайтын шараларға қарамастан, өңірлерде және Қазақстан Республикасында осы саланы дамыту тұтастай алғанда бірқатар елеулі, оның ішінде, жүйелік сипаттағы мәселелерге тап болады, бұл шағын және орта кәсіпкерлік саласының жай-күйін зерттеуді, мәселелерін анықтауды және сәйкестендіруді және даму перспективаларын айқындауды көздейді. Павлодар облысының ШОК дамуының жай-күйін, үрдістерін және болашағын зерделеу, өңір кәсіпкерлерінің қызметін ұйымдастыру мәселелерін анықтау және сипаттау. Жұмыста аймақтың кәсіпкерлік қызметінің жағдайы оның дамуының негізгі әлеуметтік маңызды көрсеткіштері тұрғысынан талданады, ШОК дамуының негізгі тенденциялары мен заңдылықтары анықталады және оларды қалыптастыратын себептер негізделеді. Кәсіпкерлік қызметтің дамуын тежейтін себептерді сәйкестендіру және негіздеу құралдарының бірі ретінде зерттеуде аймақтағы ШОБ субъектілерінің мәселлерін анықтау бойынша кәсіпкерлерге сауалнама жүргізілді. Зерттеу нәтижелері бойынша өңірдегі ШОК субъектілерінің басым мәселелерінің шеңбері анықталды, олардың Қазақстан Республикасының ШОК саласындағы ұқсас мәселелермен корреляциясына баға берілді және олардың дамуын қолдаудың мемлекеттік шаралары мәнмәтінінде кәсіпкерлердің негізгі күтулерінің ауқымы айқындалды.

Қазіргі заманғы жағдайларда көптеген компаниялар таланттар қорын басқарудағы осындай проблемалық аспектіні атап өтеді - бұл қызметкерлер арасында көшбасшылық әлеуетті қалыптастыру, бұл - стратегиялық мақсаттарға қол жеткізуге және тұтастай алғанда кәсіпорынның тиімділігіне әсер етеді. Қазіргі экономикалық жағдайларда компанияның даму стратегиясын жүзеге асыруда көшбасшының рөлі өте маңызды. Көшбасшы көшбасшы болған кезде оны жеке қасиеттер, құндылықтар, жекетиімділік, шығармашылық ойлау, кәсіби шеберлік сияқты критерийлер бойынша бағалайды. Бұл негізгі құзыреттіліктер ішкі дамуды қажет етеді. Егер компания өз көшбасшыларын өсіруге бел буса, онда ол кадрлар резервін, болашақ көшбасшылардың белсенді құрамын қалыптастыру саясатын нақты құруы керек. Бұл- жетекші компаниялардың қызметіндегі басты аспект. Мықты корпоративті мәдениетті қалыптастыру және тиімді командалық жұмысты қалыптастыру үшін көшбасшылық әлеуеттің рөлін анықтау. Көшбасшылардың белсенді құрамын қалыптастыру - мықты көшбасшының болуымен, сондай-ақ компания басшылығының қалыптасқан дәстүрлерді сақтауымен, сонымен қатар клиенттерге, қызметкерлерге және басқа да кәсіпкерлерге үнемі қамқорлық танытуымен байланысты. Корпоративті мәдениет даму стратегиясына сәйкес келуі керек, ал стратегияны іске асырудың сәттілігі менеджердің қаншалықты тиімді болатынына, стратегияны іске асыруға жетекшілік ететініне оның көшбасшылық қасиеттері қандай болатынына байланысты. Көшбасшының рөлі, оның кадрлық резервті қалыптастыруға белсенді қатысуы қаншалықты жоғары және маңызды екендігін көрсету маңызды. Жұмыста аналогия әдісі және жеке, мінез-құлықтық, үрдістік және жағдаяттық сияқты басқару тәсілдері қолданылды. Мықты таланттар қорын құру бойынша жұмысты түсіну және қолдау бизнестің нарықтағы тұрақтылығына, өндіріс пен басқару нәтижелерін жақсартуға және өздерін ұзақ мерзімді болашақта көруге көмектеседі.

Осы уақытқа дейін ауру жануарлардың секрециялары мен экскреттерінде вирустық антигенді анықтауға бағытталған етқоректілер обасын (Каре ауруы) тірі кезінде тікелей диагностикалау мәселесі өзекті болып қалуда. Жыртқыш иттердің обасы болған жағдайда, өмір бойы сенімді диагноз қою міндетті болып табылады, өйткені иттердегі етқоректілердің обасы емделеді. Ветеринарлық клиникаларда қолданылатын әдістермен бұл аурудың өмір бойы диагнозы жақсырақ, өйткені уақтылы және дұрыс диагноз қойылған жағдайда емдеу шаралары тиімдірек болады. Мақсаты - осы аурудың алдын алу, диагностикалау және емдеу тұрғысынан иттер арасында етқоректілер обасына қарсы эпизоотияға қарсы іс-шаралар жүйесін жетілдіру. Әдістері: Жеке ветеринарлық клиникалардың ұсақ үй жануарларының аурулары бойынша есеп беру деректерін талдау қолданылды. Әр түрлі серологиялық әдістер қолданылды. Иттердің жұқпалы гепатитінен дифференциалды диагноз комплементті байланыстыру реакциясы, диффузиялық преципитация реакциясы, парвовирустық энтериттен – мысықтың қызыл қан клеткаларымен гемагглютинацияны тежеу реакциясы әдісімен жүргізілді. Реакциялардың ерекшелігін тексеру және жалған оң нәтижелерді болдырмайтын сыналатын материалдың концентрациясын анықтау үшін әртүрлі инфекциялық аурулармен ауыратын иттерден алынған, сондай-ақ сау интактілік жануарлардан алынған патологиялық материалдың сынамалары зерттелді. Диагностиканың әртүрлі әдістерінің кешенін қолдану аурудың кез-келген түрінде және кез- келген кезеңде, тіпті аралас инфекциялар жағдайында да етқоректілердің обасына диагноз қоюды, сондай-ақ оны парвовирустық энтериттен, инфекциялық гепатиттен және обаға ұқсас басқа да етқоректілерден ажыратуды қамтамасыз етеді. Етқоректілер обасы вирусының вирусқа тән антигені анықталған кезде микродисперсия агглютинациясының реакциясы оның көмегімен ауыз және мұрын қуыстарынан нәжіс пен шайындылардың сынамаларын зерттеу арқылы ауруға тірі кезінде диагноз қоюға болатындығында. Ауру диагнозынан кейін ветеринарлық мамандар емдік шараларды уақытында бастай алады, бұл жануарлардың сауығу дәрежесін арттырады.

Мақалада Қазақстан мен Ресейде фортификацияланған (байытылған) тамақ өнімдерін өндірудегі перспективалық бағыттар қарастырылады. Авторлар Ресей Федерациясы мен Қазақстан Республикасы аумағындағы фортификацияланған нан-тоқаш өнімдері өндірісінің қазіргі жай-күйіне талдамалық шолу жүргізді. Микроэлементтер жетіспеушілігіндегі ең көп таралған салдардың бірі – анемия екендігі сипатталған. Анемиямен байланысты мәселелер адамдардың денсаулығы мен әл-ауқаты үшін ауыр асқынуларға әкеледі. Диетадағы фолий қышқылы мен дәрумендердің жетіспеушілігі жүрек-қан тамырлары ауруларының, ана мен бала өлімінің себебі болып табылады. Ұлт денсаулығына теріс әсер ететін өмір салтына, әдеттеріне немесе табыс деңгейіне қарамастан, Ресей мен Қазақстан халқының барлық топтарының тамақтануындағы елеулі ауытқулар туралы мәселе қарастырылады: орташа өмір сүру ұзақтығы қысқарады, еңбекке қабілетті халықтың өнімділігі мен ауруларға төзімділігі төмендейді. Зерделенген отандық және шетелдік техникалық әдебиеттер, патенттік ақпарат негізінде Ресей Федерациясы мен Қазақстан Республикасында фортификацияланған тамақ өнімдерін өндірудің қазіргі жай-күйі мен перспективаларына талдамалық шолу жүргізілді. Авторлар азық-түлікті фортификациялау – бұл тағамның қоректік сапасын жақсарту және адам денсаулығына жағымды әсер ету үшін азық-түліктегі витаминдер мен микроэлементтердің құрамын мақсатты түрде арттыру тәжірибесі екенін көрсетті. Авторлар қазіргі уақытта көптеген елдерде микронутриенттердің, оның ішінде Темірдің тапшылығы мәселесін жаппай тұтынылатын тамақ өнімдерін дәрумендер мен минералдармен байыту арқылы қалай тиімді шешуге болатындығы туралы мәселені қарастырды. Бидай ұнын темірмен фортификациялау процесі басқа микроэлементтермен және дәрумендермен бірге талқыланды, бұл темір тапшылығы анемиясы мен микронутриенттердің жетіспеушілігін болдырмауға арналған басқа стратегиялармен салыстырғанда бірқатар айқын артықшылықтарға ие. Премикспен фортификацияланған ұнды тұтынудың әдеттегі деңгейінде витаминдер мен микроэлементтерге орташа тәуліктік қажеттіліктің 30-50 %-ын қанағаттандырады. Фортификация ұнның органолептикалық және басқа да қасиеттеріне әсер етпейді және жанама әсерлер тудырмайды. Осы проблема бойынша материалды зерттеу барысында маңызды аспект тек жоғары және бірінші сұрыпты ұн байытуға жататындығы анықталды, оны дайындау кезінде астық микронутриенттердің (дәрумендердің) ең көп мөлшері бар қабықтан тазартылады, байытылған ұнның сақтау мерзімі алты айды құрайды. Авторлар Ресей мен Қазақстанда осы проблеманы шешудегі ұтымды жолдарының бірі - халықтың барлық топтары үшін күнделікті және жаппай сұраныстың байытылған өнімдерінің ассортиментін кеңейту және технологияларын әзірлеу болып табылады деген қорытынды жасады.

ХХ ғасырдың соңғы онжылдықтарында көптеген елдердің халық шаруашылығында хлорорганикалық пестицидтер кеңінен қолданылды, олар сыртқы ортадағы тұрақтылықпен, организмдердің әртүрлі тіндерінде жинақталу қабілетімен сипатталады. Линдан (гексахлорциклогексанның гамма-изомері) шектеулі қолданылатын тұрақты органикалық ластағыштар тізіміне кіреді және адам ағзасына күшті және созылмалы әсер ететін экотоксикалық зат болып табылады. Қазіргі кезеңде линданның көмірсулар алмасуына әсерін зерттеу әлі де жеткіліксіз. Бұл факт γ-ГХЦГ әсерін ұйқы безінің инсулиногендік қызметіне in vivo және in vitro тәжірибелерінде зерттеуге әкелді. In vivo тәжірибелерінде тәжірибелі топтардың жануарларына 1/5 DL50 тең дозада (өлшемде) γ-ГХЦГ бір рет ауызша енгізілді. In vitro тұндырылған және сілекей тақталарына бекітілген оқшауланған панкреативтік аралдар 1/5-1/4 DL50-ге тең мөлшерде γ-ГХЦГ әсеріне ұшырады. Тәжірибелік және бақылау жануарларының ұйқы безі тіндеріндегі парафинді бөліктері Gomori-ге сәйкес альдегидфуксинмен боялған, сонымен қатар диэтилпсевдоизоцианинмен бояу арқылы β жасушаларында инсулинді анықтаудың жоғары спецификалық әдісімен тіндердің препараттарын зерттеген, содан кейін люминесцентті микроскоптың ультракүлгін сәулесіндегі препараттарды зерттеген. Осы әдістермен өсірудің 4-ші күнінде ұйқы безінің оқшауланған аралық тіндерінің препараттары зерттелді. Сондай-ақ, ауызша енгізілген γ-ГХЦГ эксперименттегі жануарлардың қанындағы иммунореактивті инсулин деңгейіне әсері зерттелді. Инсулин деңгейі ферментативті-иммунологиялық әдіспен анықталды. ИРИ концентрациясы тәжірибе басталғанға дейін және өткір тұқымнан кейін 4- 4,5 сағаттан кейін орнатылды. Тәжірибедегі жануарлардың ұйқы безінің боялған препараттарын зерттеу кезінде цитоплазмасы микроскопия кезінде бақыланатын бақылау жануарларының препараттарынан ажыратылмайтын мөлшерде альдегидфукцин түйіршіктерімен толтырылған көптеген қарапайым аралдар анықталды.Бақылау және тәжірибелік препараттарды гистофлуориметриялық зерттеу кезінде флуоресценция коэффициентінің шамасы дұрыс ерекшеленбеді. Алайда, ИРИ қан сарысуындағы құрамы тұқым себілгеннен кейінгі алғашқы сағаттарда оның айқын төмендегенін байқады. In vitro тәжірибелерінде екінші күні қоректік ортаға енгізілген мәдени тіндерге γ-ГХЦГ әсерін зерттеу кезінде микроскоптың көру аймағында жалғыз, кішкентай панкреатиялық аралдар анықталды. Пластиналардың тұрақты аймағындағы олардың саны бақылау препараттарын зерттеу кезінде ұқсас көрсеткіштен едәуір төмен болды. Осылайша, γ-ГХЦГ ұйқы безінің эндокриндік бөлігінің гистоструктурасына әсер етпейтіні, бірақ қан сарысуындағы ИРИ-нің сенімді төмендеуіне, сондай-ақ өсірілетін β-жасушалардың гистохимиялық сипаттамаларының өзгеруіне әкелетіні көрсетілген.

Негізгі мәселе: авторлар ұлы ойшыл және гуманист Абай Құнанбаевтың философиялық- дүниетанымдық идеяларын қарастырған. Мақсаты: Абай Құнанбаев шығармашылығының талдауы жеткіліксіз аспектілерінің бар екенін көрсетті, алайда мәселенің барлық аспектілерін толық қамтуға үміттенбей, авторлар Абай Құнанбаевтың "Қара сөздер" жұмысының материалында Абайдың философиялық-дүниетанымдық көзқарастарының табиғаты мен мәнін зерттеуге әрекет жасады. Әдістер: авторлар ұлы Абай "Қара сөздерінің" философиялық мазмұнын талдауға назар аударды. Мақалада рухани және ғылыми-теориялық мәдениеттің қазіргі деңгейіне сәйкес келетін философиялық әдістеме қолданылады. Авторлар абстрактіліктен нақтылыққа өрлеу, нақты тарихшылдық принципі (тарихи және логикалық бірлік) сияқты ғылыми әдістерді жүзеге асырды. Нақты тарихшылдық тақырыптың тарихын зерттей отырып, тарихи дамып келе жатқан объектінің (үрдістің) логикасын қарастырады, бұл принцип тарихи үрдістің белсенді көрінуіне ықпал етеді. Тарихшылдық тарихи үрдістің мәнін оның тұжырымдамалар жүйесінде қалыптасуы мен дамуы тұрғысынан бақылап, жаңғыртады. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Абай шығармашылығы әлемдік мәдениетте ерекше орын алады, ол рухани мәдениетті жаңа сатыға көтерді, қазақ болмысының бейнесінің жаңа үлгілерін берді. Абай қазақтардың дәстүрлі мәдениетіндегі барлық нәрседен түбегейлі ерекшеленетін жаңа дүниетанымды, жаңа ойлауды, жаңа құндылықтарды негіздеді деп санаймыз. «Қара сөздер» еңбегінде сын объектісі дәстүрлі қазақ қоғамы, қазақтың өзі болып табылады. Сын сындарлы сипатқа ие, нәтижесінде жалпыадамзаттық проблемалар, жақсылық, адамгершілік, жанашырлық, мейірімділік, еркіндік және жауапкершілік идеялары көтеріледі. Абай «Қара сөздер» жұмысындағы дәстүрлі тәсілге қарағанда еңбек ұғымына жаңа көзқарас қалыптастырады. Ұлы ойшыл адамның, жеке тұлғаның қалыптасуы мен дамуындағы еңбектің рөлін көрсетті, бұл еңбек пен іс-әрекеттің арқасында білімді, ғылымды түсінуге болады, сонымен бірге ұлы ойшыл еңбекті өмір сүру құралы ретінде түсінді. Абай дінге жаңа көзқарас білдірді, соқыр сенімге ол исламды ақылға қонымды зерттеуді қарсы алды, «иманды қасиетті нәрсе ретінде ғана емес, оны саналы дәлелдермен қалай қорғау және нығайту керектігін де біледі». Біз Абай кемелді, шынайы, мінсіз адамның жаңа идеалын жасады, білімге ұмтылған «толық адам» адамгершілік адам болып табылады, таңдау және жауапкершілік еркіндігін мойындайды деп санаймыз. Ұлы гуманистің адамгершілік кодексі: «Адам бол», бұл осы әлемде шарлау және таңдау жасау қабілетін білдіреді.

Студенттерге антидопинг бойынша білім беруді ұйымдастыру «Антидопинг бойынша қамтамасыз ету негіздері» мамандандырылған пәнінің болуын және допингке қарсы тақырыптарды классикалық пәндерге енгізуді көздейді. Студенттердің антидопинг бойынша білім беру салаларында бірқатар құзыреттерді қалыптастыру медициналық-биологиялық цикл пәндерін де, спорттық, педагогикалық және қоғамдық пәндерді де игеру кезінде орын алатын қызметті ұйымдастырудың жаңа интерактивті формаларын қажет етеді. Спортта допингті қолданумен және ұлттың денсаулығымен байланысты салалық мәселелерді саналы түрде қабылдау химия, биохимия, физиология, спорттық медицина туралы білімді қамтамасыз етеді. Мақсаты – спорттық ЖОО-да допингке қарсы қамтамасыз ету бойынша оқу-тәрбие процесін ұйымдастыруды зерделеу. Бүгінгі таңда негізгі әдістемелік инновациялар оқытудың интерактивті технологияларын қолданумен байланысты. Оқытудың интерактивті әдістерін қолдануға негізделген оқу процесі барлық қатысушылардың таным процесіне қосылуын ескере отырып ұйымдастырылады. Білім беру қарым- қатынас ортасы құрылады, ол ашықтықпен, қатысушылардың өзара әрекеттесуімен, олардың дәлелдерінің теңдігімен, бірлескен білімнің жинақталуымен, өзара бағалау мүмкіндігімен сипатталады. ИнЕУ студенттерін антидопинг бойынша қамтамасыз ету бойынша оқу-тәрбие процесін ұйымдастыру білім беру бағдарламасында «Антидопинг бойынша қамтамасыз ету негіздері» мамандандырылған пәнінің болуын және антидопинг бойынша білім беру компоненттерін қалыптасқан пәндерге енгізуді көздейді.

Ақпараттық технологияларды кеңінен енгізу адам қызметінің әр түрлі салаларына айтарлықтай өзгерістер енгізеді. Білім беру саласы да ерекшелік емес. Осыған байланысты, осы мақалада автор электронды оқулықтарды әзірлеуден тұратын және білім беру процесін ақпараттандырудың өзекті және перспективалы бағыттарының бірі болып табылатын өзекті мәселені қарастырды. А.А. Андреев, А.И. Башмаков, Т.И. Коваль, В.М. Кухаренко, Е.С. Полат, П.И. Сердюкова, С.С. Сысоева, А.Ю. Уваровтың еңбектеріне талдау жасалды. Бұл еңбектерде электронды оқу құралдарын жасауға қойылатын талаптар бар . Талдау нәтижелері бойынша автор электронды оқулықтардың даму кезеңдерін, олар сәйкес келуі керек принциптерді сипаттады, сонымен қатар электронды оқулықтан тұратын модульдердің тізімін келтірді. Бағдарламалық жасақтама кешендерінің ішінен автор CourseLab, SmartBuilder, MOS Solo, Googleсайттары, iSpringSuite, TurboSite, AdobeAnimate, HTML5. Мақала авторы ұсынған технологияға сәйкес электронды оқулықтарды әзірлеу және оларды кейіннен оқу процесінде қолдану студенттердің оқу-танымдық қызметін тиімді деңгейде ұйымдастыруға көмектеседі. Мақсаты – қолданыстағы талаптарды ескере отырып, электрондық оқу құралдарын әзірлеу технологиясын сипаттау. Мақалада талдау, синтез және шегеру әдістері қолданылды. Электрондық оқу құралдарын әзірлеудің талаптары мен қағидаттарын талдау сипаттамалық- аналитикалық әдіс негізінде жүргізілді. Әзірленген "Мобильді қосымшаларды әзірлеу" электрондық оқу құралы ұсынылған технологияның практикалық нәтижесі болды. Зерттеу нәтижелері теориялық маңыздылықтан басқа, үнемі өсіп келе жатқан ақпаратағыны мен студенттердің оны игеруге шектеулі мүмкіндіктері арасындағы қайшылықты шешуде оң динамикадан тұратын практикалық маңызы бар. Электрондық оқу құралдарын оқу процесінде саналы пайдалану оқытудың пайдаланылатын әдістері мен әдістемелерін дараландыру және білім алушыға бағытталу жағына өзгерту жолымен білім беру сапасын арттырудың негізг тәсілдерінің бірі болып табылады.

Негізгі мәселе: Мақалада бастауыш мектепте шет тілінде білім беру барысында қоолданылатын заманауи педагогикалық технологиялар сипатталады және олардың бастауыш сынып оқушысының әртүрлі құзыреттерінің дамуына әсері қарастырылады. Авторлар ақпараттық-коммуникациялық педагогикалық технологиялардың оқытуда жеке тұлғаға бағытталған тәсілді жүзеге асыруға көмектесетінін, бастауыш сынып оқушыларының қабілеттерін, олардың оқу деңгейін ескере отырып, оқытуды дараландыру мен саралауды қамтамасыз ететінін айтады. Қазіргі педагогикалық технологиялар іс-әрекетті қайта құрудың жүйелі тұтас құралы ретінде оқу-тәрбие үдерісінің сапасын жақсартуға, жеке тұлғаны дамыту міндеттерін шешуге мүмкіндік беретіні көрсетіледі. Мақсаты: Қазіргі заманғы ағылшын тілі сабағында қолданылатын заманауи білім беру технологияларын талдау. Бастауыш сынып мұғалімдерін даярлаудың қазіргі кездегі қалыптасқан жүйесі оның құрылымын, ұйымдастырылуын, мектеп практикасымен және білім беру жүйесіндегі инновациялық үдерістермен өзара байланысын қайта қарауды талап етеді. Сондықтан мақалада жоғары оқу орнында мамандар даярлаудың сапасын арттыруда мұғалім тұлғасының өздігінен дамуына, оның шығармашылық қабілетінің артуына мүмкіндік жасауды және оқу-тәрбие үдерісін жетілдіруді қамтамасыз ететін жаңа педагогикалық технологияларды пайдалану оқу үдерісінің маңызды бөлігіне айналуы тиіс екендігін дәлелденеді. Әдістері: Зерттеу барысында сипаттама әдісі, жүйелеу, талдау жасаудың әдіс-тәсілдері қолданылды. Нәтижелер мен олардың маңыздылығы: Мақала авторлары бастауыш сыныптарда шет тілдік білім берудің мақсаты ретінде оқушының жеке басының дамуын (адамгершілік және танымдық) және оның айналасындағы көпмәдениетті және көптілді әлеммен ұтымды, тиімді, заман талабына сай қарым- қатынасқа түсу қабілеттерінің кешенін анықтайды. Сондықтан білім берудің мемлекеттік стандарты талаптарына сәйкес болашақ бастауыш сынып мұғалімінің педагогикалық технологияларды қолдана алуға қажетті білім, білік және дағдыларын қалыптастыруы маңызды деп қорытады. Себебі білім берудің жаңа жүйесі жасалып, әлемдік білім беру кеңістігіне бағыт алған қазіргі кезде оқу-тәрбие үдерісіндегі өзгерістер білім берудің парадигмасын өзгертті, білім берудің мазмұнын жаңартып, жаңа көзқарас, жаңаша қарым-қатынас қалыптастырды.

Мақалада ұлттық дүниетаныммен, әлеуметтік-мәдени жолмен анықталған елтанымдық сипаттамаларды зерттеумен ажырамас байланыста шет тілін оқыту үдерісінде қолданылатын лингвоелтанымдық тәсілді өзектендіру мәселесі қарастырылады. Қазіргі әдістемелік зерттеулер шет тілін оқытуда лингвоелтанымдық тәсілге негізделген. Сонымен қатар елтану компоненті бар лексика, зерттелетін тілдің, оның тарихының, әдебиеті, ғылымы, өнерінің, сондай-ақ салт-дәстүрлері мен әдет- ғұрыптарының ел өмірінің әртүрлі аспектілеріне әсер ететін елтану мәліметтері ерекшеленеді. Лингвоелтанымдық аспект тақырып мазмұнын байытуға ықпал етеді, сондықтан авторлар басқа мәдениетке және оның тұтынушыларына нақты қол жеткізу тәсілдерін қолдана отырып, шет тілін оқытуда сапалы нәтижелерге қол жеткізуге болатынына баса назар аударады. Шет тілін оқыту үдерісі үшін жоғары деңгейдегі елдік және коммуникативтік құндылыққа ие тілдік материалды талдау. Шет тілін оқытудың негізгі мақсаты – оқушының жеке тұлғасын дамытатын тіл елінің мәдениетін оқытумен тығыз байланысты, бұл ұлттық мәдениеттің мазмұнына кіретін мәдениетаралық қарым-қатынасқа қатысуға және оны өз бетінше жетілдіруге, оқу үдерісінде елдің болмысы, әдет-ғұрпы, салт-дәстүрлері туралы материалды қолдануға, сөйлеу актілеріндегі коммуникативті мінез-құлық, вербалды және вербалды емес мінез-құлық дағдыларын қалыптастырады. Зерттеу барысында сипаттама әдісі, жүйелеу, талдау жасаудың әдіс-тәсілдері қолданылды. Оқушылардың лингвоелтанымдық құзыреттілігі, оны қалыптастырудың тиімділігі тілді меңгеру деңгейіне байланысты. Оқу үдерісінде лингвоелтанымдық реалияларды енгізу оқытуды жандандырудың маңызды элементі болып табылады, өйткені шет тілін оқи отырып, оқушы осы тілдің тілдік кодының негізінде жатқан елдің дүниетанымымен танысады. Мақала авторлары лингвоелтанымдық материалдар оқушыларғаоқытылатын тіл елі мәдениетінің құндылықтарын түсінуге, шет тілін үйренуде мәдениетаралық құзыреттіліктерді дамытуға көмектеседі деп қорытады. Оқытылатын лексиканың ұлттық-мәдени семантикасына және лингвоелтанымдық мәтіндерді қолдануға назар аударуды көздейтін шет тілін оқытудың елтанымдық бағытталған әдістемесін қалыптастыру тілді халықтың мәдениетімен тығыз байланыста меңгеруді қамтамасыз етеді, оған елдің тарихы, әдебиеті, сәулеті, өмірі, өмір салты және дәстүрлері туралы әртүрлі танымдық ақпарат кіреді.

Covid-19 коронавирусының пандемиясы жаңа экономикалық шындықтың басталуына әкелді, оған экономиканың әр субъектісі масштабына қарамастан бейімделуі керек: аймақ, ел немесе бүкіл әлем. Мақалада пандемия жағдайындағы аймақтық экономикалық механизм өзін-өзі дамытудың нарықтық тетігі мен аймақтық деңгейдегі биліктің басқару әсерінің өзара әрекеттесуі тұрғысынан қарастырылады. Пандемия және онымен байланысты шектеулер нәтижесінде өңірлердегі экономикалық жағдайдың тұрақсыздануы өңірлік саясаттың негізгі бағыттарын қайта қарау мәселесін қояды. Қойылған мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізу үшін эмпирикалық және теориялық зерттеудің жалпы әдістері қолданылды: талдау, синтез, индукция, шегеру, жалпылау, сипаттау. Павлодар облысының экономикасында негізгі рөлді үш сала атқарады: өнеркәсіп, сауда және көлік. Өнеркәсіптік өндіріс көлемі бойынша оң динамиканың қаншалықты сақталатынына және қызмет көрсету саласындағы кәсіпорындарға қолдау көрсетілетініне аймақтың дамуы байланысты болады, оның негізгі көрсеткіштері осы мақалада пандемия жағдайындағы оқиғалар призмасы арқылы қарастырылады. Пандемияға жауап ретінде қабылданған денсаулық сақтау саласындағы қажетті шаралар ұтқырлықтың төмендеуіне әкелді және жоғары экономикалық шығындармен бірге жүреді. Карантиндік шаралар бизнеске, әсіресе микробизнеске тікелей әсер етті. Аталған секторды қолдау үшін салықтық ынталандырулар ұсынылды, Кредиттеу кеңейтілді және бизнесті жүргізу жағдайларын одан әрі жеңілдету бойынша шаралар қабылданды. Мақалада пандемия жағдайында және экономикалық механизмді өзгерту үшін шектеу шараларын енгізуді, сыртқы басқару әсерінің экономикаға әсерін күшейтуді талап ететін мәселелердің шағын тізімі ғана көрсетілген. Бұл ретте мемлекет тұтастай және жекелеген өңірлер үшін олардың әлеуетін және экономикада нақты қалыптасқан жағдайды ескере отырып, адамдар денсаулығының қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша енгізілген тыйымдар мен шектеулер мен экономиканы функционалдық режимде, жұмыскерлердің жұмысы мен кірістерін сақтау арасындағы оңтайлы арақатынасты табу қажет. Тыйым салу және рұқсат беру шаралары арасындағы тепе-теңдікті табу мәселесі одан әрі талдауды қажет етеді. Бұл ретте мемлекет ұзақ мерзімді перспективаға бағдарланған жоспарлы сипаттағы құралдарды әзірлеуге және қолдануға мұқтаж.

Өнімнің нақты өзіндік құнын есептеу деректері өнеркәсіптік кәсіпорындардағы өндірісті басқаруда, кәсіпорын қабылдаған нормативтік өзіндік құнның сақталуын бақылау, еңбек пен материалдық ресурстардың шығындарын оңтайландыру жолдарын анықтау үшін кеңінен қолданылады. Нарықтық экономика жағдайындағы өнеркәсіптік кәсіпорынның қызметі шығындар деңгейіне байланысты: кірістілік пен табыстылық мөлшері, қызметінің экономикалық тиімділігі. Шығындарды есепке алу және өнімнің өзіндік құнын есептеу әдісін таңдау технология мен өндірісті ұйымдастыру ерекшеліктеріне, сондай-ақ кәсіпорынды басқару тиімділігінің талаптарына байланысты. Өнімнің өзіндік құнын есептеу кезінде бухгалтерлік ақпараттың қалыптасуын зерттеу, шығындар деңгейін алынған кірістермен салыстыру өндірістің экономикалық тиімділігін анықтауға мүмкіндік береді. Осы зерттеудің мақсаты – шығындарды төмендету бойынша шешім қабылдау үшін өнімнің өзіндік құнын есептеу кезінде есептік ақпаратты қалыптастыру проблемаларын анықтау болып табылады. Зерттеу мақсатын жүзеге асыру нәтижелерді визуализациялау үшін салыстырмалы талдау, синтез, графикалық әдіс әдістерін қолдануға ықпал етеді. Шығындарды есептеу кезінде нарық жағдайында шығындарды егжей-тегжейлі есепке алу және өнімнің өзіндік құнын есептеу қажеттілігі туындайтынына назар аударылады. Егер нарық жағдайында өнімнің бағасы сұраныс ретінде қалыптасатынын және сыртқы факторлар сұранысқа әсер ететінін ескерсек, онда әсер тек өзіндік құнға негізделген шығындарға ғана әсер етуі мүмкін. Тиімді басқару шешімдерін қабылдау үшін база бухгалтерлік ақпараттың қаншалықты сенімді және қаншалықты қалыптасқанына байланысты болады. Шығындар өнеркәсіптік кәсіпорындардың пайдасын негізгі шектеуші болып табылады, өйткені кез-келген кәсіпорын қызметінің негізгі стратегиялық мақсаты кірісті ұлғайту тетігі болып табылады. Осы мақсатты іске асыру мүмкіндіктері мынадай ішкі факторлармен шектеледі: шығындарды топтастырудың еңбек сыйымдылығы, технологиялық процестер, өнім сапасына әсері. Бастапқы құжаттардың, құжат айналымының деректеріне және шығындарды топтастыру тәртібіне негізделген ақпараттық жүйені жетілдіру қажет. Ұсынылып отырған шаралар басқарудың бақылау функциясын күшейтуге және соның салдарынан шығындарды тиімді басқаруға ықпал ететін болады.

Зиянды заттардың, атап айтқанда азот оксидтерінің шығарындыларын азайту арқылы жылу электр станцияларының экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету. Отынның барлық түрлері, соның ішінде қатты отын жағылған кезде, ЖЭС бу генераторларында азот оксидтері түзіледі. Олардың пайда болу көздері - ауадағы азот және отынның органикалық заттарының құрамында азот бар компоненттер. Өздеріңіз білетіндей, олар адамдар, өсімдіктер мен жануарлардың денсаулығына кері әсер етеді. Сондықтан осы шығарындыларды азайту әдістерін қарастыру және талдау қажет болды. Мақсат - азот оксиді шығарындыларын азайтудың әртүрлі әдістерін қарастыру және талдау мен түтін газдарын айналымға жіберу арқылы осы шығарындыларды азайтудың жаңа схемасын ұсыну. Бұған бу генераторының пешіндегі температураны төмен температура арқылы түтін газдарын беру арқылы бу генераторының пешіндегі температураны төмендету арқылы бу генераторларының түтін газдарын азот оксидтерінен тазартудың белгілі әдісінде түтін газдарын бу генераторының пешіне күлді тазалағаннан кейін ұсынылады. Сонымен қатар, негізгі түтін шығарғыштан жану камерасына өткеннен кейін салқындатылған, циркуляцияланған газдың жану камерасына 110-170 °C температурасы бар, бастапқы нұсқамен салыстырғанда, бу генераторының пешіндегі температураның көбірек төмендеуі орын алады, бұл өз кезегінде оксидтердің түтін газдарының азаюына әкеледі. Азот, өйткені олардың пайда болуының химиялық реакциясы жылуды сіңірумен жүреді. Азот оксидтерінен тазартудың ұсынылған әдісінің техникалық нәтижесі - электр энергиясын тұтынудың төмендеуі, түтін газдарын күлден тазарту есебінен рециркуляциялық газ каналының күл тозуын жою (ПЕТ техникалық пайдалану ережелерінің талабы).

Қазіргі нарықтық жағдайды ескере отырып, қазіргі заманғы өнім өндірушілер өздері шығаратын өнімнің бәсекеге қабілетті және тұтынушылық жағынан тартымды екендігіне назар аударуы керек. Сондай-ақ оны өндірудің экономикалық тиімділігі де маңызды болып табылады. Осыған байланысты тамақ өнімдерін, соның ішінде ет өндірісінде әртүрлі қоспалар қолданыла бастады, бұл органолептикалық қасиеттері айқын, сақтау мерзімі ұзартылған, тағамдық және биологиялық құндылығы жоғары өнімдер жасауға мүмкіндік береді. Нарықта ұсынылған өнімді талдай отырып, химиялық тектес тағамдық қоспаларды қолдану бүгінгі өндірушілер арасында кең таралғандығы анықталды, өйткені олар сапасыз шикізатты пайдалану немесе табиғи шикізатты жасанды компоненттерге ауыстыру кезінде өнімнің дәмдік-хош иісті қасиеттерін жақсарту есебінен өзіндік құны бойынша төмен өнім шығаруға мүмкіндік береді. Мұндай қоспаларды кеңінен қолдануға қарамастан,олар әлі де жеткілікті зерттелмеген. Сондықтан елде дәстүрлі түрде қалыптасқан ет өнімдерінің ассортиментін әртүрлі тартымды органолептикалық сипаттамалары бар табиғи және туралған ет өнімдерін өндіру көлемін ұлғайту жағына қарай қайта қарау қажет – тамақ өнеркәсібі кәсіпорындарын ұйымдастыру мен басқарудың заманауи қағидаты. Осыған байланысты ет, дәлірек айтқанда шұжық өндірісінде жаңа табиғи ингредиенттерді қолдану өзекті міндетке айналады. Азық-түлік технологиясы саласын ескере отырып, қазіргі уақытта табиғи қоспалармен байытылған тамақ өнімдерін тұтынудың өсу тенденциясы байқалғанын атап өткен жөн. Химиялық тағамдық қоспалардың әсері туралы жүргізілген зерттеулер негізінде Химиялық тағамдық қоспалар асқазан-ішек жолдарының микрофлорасына теріс әсер ететіндігін көрсететін нәтиже алынды. Нәтижесінде розмарин мен көкжидек сияқты табиғи қоспаларды қолдана отырып, шұжықтың жаңа түрін жасау туралы шешім қабылданды. Бұл мақалада адам ағзасына теріс әсер етуі мүмкін әртүрлі химиялық тағамдық қоспаларға балама ретінде шұжық өндірісінде оларды қолдану негіздемесі келтірілген.

Павлодар қаласы сияқты ірі өндіріс нысандарына жақын орналасқан өсімдіктердің техногендік «метаморфозасы» өнеркәсіптік кәсіпорындар шығарындыларының әсерінен химиялық, сондай-ақ шаруашылық қызметке байланысты механикалық факторлардың әсер етуінің салдары болып табылады. Әр түрлі аймақтардағы өсімдіктерге техногендік факторлардың әсері бірдей емес және аймақтың экономикалық даму басымдықтарына байланысты, бірақ кез-келген жағдайда мұндай әсердің нәтижесі құрылымның бұзылуымен, флористикалық әртүрліліктің төмендеуімен және қауымдастықтардың өнімділігімен бірге өсімдіктердің өзгеруі болып табылады. Бұл өз кезегінде шөптесін өсімдіктерді патогендік саңырауқұлақтармен жұқтыруға әкелуі мүмкін, олар теріс процестерді тудырады: өсімдіктердің өсу қарқындылығының төмендеуі, олардың сәндік қасиеттерінің нашарлауы, биологиялық түрлердің өмір сүруі төмендейді. Мақаланың мақсаты – фитопатогендік аурулардың қоздырғыш саңырауқұлақтарының түрлерін зерттеу, сондай-ақ «Ақсу ферроқорытпа зауытынан» (АФҚ) қарқынды-теріс техногендік әсер ететін өсімдік компонентінің өзгеру дәрежесін анықтау. Эксперименттік зерттеу жүргізу үшін хромды, кремнийлі және марганец қорытпаларын өндіретін ірі металлургиялық кәсіпорынның бірі – «Ақсу ферроқорытпа зауытының» (АФЗ) жанында өсетін фитопатогенді аурулардың қоздырғыш саңырауқұлақтарын анықтау үшін Artemisia dracunculus L; Artemesia vulgaris L; Atriplex fera L; Atriplex patula L; Artemisia annua L тектес өсімдіктердің үлгілері жиналды. Бұл зерттеуде «Ақсу ферроқорытпа зауыты» өнеркәсіптік аймағының маңында кездесетін шөптесін өсімдіктердің ауру қоздырғыш саңырауқұлақтарының құрамы қарастырылды. Эксперименттік зертханалық зерттеу нәтижелері бойынша 1 қатарға, 1 туысқа, 4 түрге жататын шөптесін өсімдіктердің фитопатогендік саңырауқұлақтары табылды.

Бұл мақала модернизмнің қарапайым бағыттарының бірі ретінде ғана емес, ХХ ғасыр өнеріндегі көптеген "измдардың" бірі ретінде сюрреализмді зерттеуге арналған. Сюрреализм бұл дәуір мәдениетінде оның негізгі ерекшеліктерін көрсететін әмбебап құбылыс ретінде көрінеді; сюрреализм қазіргі мәдениетке көптеген маңызды сұрақтар қойды, олардың шешуі терең зерттеуге лайықты. Зерттеудің мақсаты – әлемнің сюрреалистік бейнесін құрудағы бейсаналық құбылыстардың маңыздылығын анықтау, сонымен қатар сюрреализм белгілеген шеңберде нақты және елес өнер және шындықтың байланысы мен өзара әсерін ашу. Зерттеу негізінде сюрреалистердің әдеби және көркем шығармаларын философиялық және шығармашылық талдауы шоғырланған. Сюрреализм қайраткерлерінің әртүрлі манифесттері мен еңбектерінде түс көру мен әртүрлі психикалық ауруларды қолдана отырып, адам психикасының тереңдігіне енуге деген ұмтылыс байқалады. Психоанализ саласында ашылған жаңалықтардың сюрреалистік философияның дамуына үлкен әсер еткені белгілі. Сонымен, австриялық ғалым З.Фрейд өз медициналық тәжірибесінде белсенді қолданған еркін бірлестіктер әдісі танымал болды, пациентпен сөйлесіп, оның армандарын талдай отырып, дәрігер негізгі белгілердің көмегімен невроздың себебін анықтады, сонымен қатар сюрреалистер швейцариялық психиатр К. Юнгтің архетиптер мен әртүрлі халықтардың өмірінің символдарын талдауға арналған зерттеулеріне қызығушылық танытты. Зерттеудің практикалық маңыздылығы келесі мән-жайлармен байланысты: бүгінгі мәдениетті қамтыған дағдарыстың себептерін ұғыну қажеттілігімен, оны қалпына келтірудің мүмкіндіктері мен жолдарын іздестірумен; біз қазіргі мәдениеттегі іргелі өзгерісті байқаймыз, біздің көз алдымызда дәстүрлі мәдениет деп аталатынды қарқынды элиминациялау және қандай да бір жаңа, жаһандық-виртуалды мәдени кеңістіктің пайда болып жатыр; осы жұмыстың материалдарын қазақстандық жас авангардист суретшілердің туындыларын зерттеуде пайдалануға болады. Сондай-ақ зерттеу материалдары философия, мәдениеттану, өнер теориясы, психология және басқа да гуманитарлық пәндерді оқыту тәжірибесінде, сондай-ақ өнертанушылар мен мұражай қызметкерлерінің жұмысында пайдаланылуы мүмкін; осы зерттеу материалдары негізінде мәдениет философиясы, мәдениеттану, эстетика және өнер теориясы бойынша арнайы курстар әзірленуі мүмкін.

XVIII ғ. басталған өнеркәсіптік өндірісте бу мен механикаландырылған өндірісті пайдалану экономикада үлкен өзгерістер тудырды. Нәтижесінде өнімнің саны мен сапасының артуымен бірге өндіріс шығындары төмендеді. Осы кезеңде өндіріс қол еңбегінен механикаландыруға революциялық жолмен өтті. Индустрия 4.0-дің еңбек нарығына әлеуетті әсері әлі зерттелмеген ғылыми сала болып қала береді. Индустрия 4.0 жұмыспен қамту құрылымын өзгерту арқылы жұмыссыздыққа әкеледі және жұмыссыздық пен еңбек қатынастары тұрғысынан жаңа құрылымдық мәселелер тудырады деп есептеледі. Зерттеудің мақсаты: Индустрия 4.0-дің еңбек нарығына әсерін және әсердің салдарын анықтау болып табылады. Өндірістің даму эволюциясы зерттелді, электр энергиясымен жаппай өндіріс «Индустрия 2.0» дәуіріне алып келді, содан кейін цифрлық революция пайда болды, «Индустрия 3.0» өндіріс процестерінде электроника мен ақпараттық технологияны қолдану басталды. Халықаралық сарапшылардың, ғалымдардың пікірі бойынша автоматтандыру және роботтандырылған өндіріс біліксіз жұмыс күшіне үлкен әсер етеді және қоғамның осал секторларының, яғни әйелдер, мигранттар, жастар мен жұмыс күшінің қысқаруына алып келеді деп күтілуде. Бұл зерттеу төртінші өнеркәсіптік революцияның еңбек нарығына мүмкін әсерін бағалады. Индустрия 4.0-де қалыптасып келе жатқан тенденцияларға әдеби шолу және талдау жасау арқылы процестің тәуекелдері, мүмкіндіктері мен қиындықтары салыстырмалы түрде қарастырылады. Елдерде еңбек нарығының өзгеруін дұрыс қабылдауы және тиісті шаралар қойылуы керек екендігі анықталды. Әйтпесе, қолданылатын еңбекке негізделген арзан индустрияландыру моделі салыстырмалы артықшылығын жоғалтады.

Негізгі мәселе: Қазақстандық өндіруші жалған кәсіпорындардың тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді отандық өндірушілер ретінде «бүркеніп», преференциялар алып, мемлекеттік қолдау шараларын пайдаланған, бұл ретте өндіріске арналған жабдықтардың жеткілікті саны болмай, мемлекеттік және өзге де сатып алуларда жеңіске жеткен кездегі жағдайларға бірнеше рет тап болды. Мақсаты: Мақала Қазақстан Республикасында индустриялық сертификатты қолданудың өзекті мәселелері және перспективаларын қарастыруға арналған. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік сатып алу саласының даму серпіні тауарлар, жұмыстар мен қызметтер өндірісінің жекелеген салаларына қойылатын нақты талаптарға байланысты қаралды. Мақала материалы бір саланың бәсекелес кәсіпорындары арасында адал бәсекелестікті қамтамасыз ету тұрғысынан маңызды болып табылады. Әдістері: талдау және дедукция. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Қазақстан Республикасы тәуелсіздігінің алғашқы жылдарынан бастап Стандарттау, сертификаттау және сапаны басқару жүйесіндегі өзгерістер кешені жүзеге асырылуда. Бұл өзгерістер көптеген жылдар бойы байқалып келді, олардың айқын мысалдары: техникалық реттеудің еуропалық моделін Қазақстан Республикасындағы экономикалық жағдайдың қазіргі заманғы болмысына қолдану, Кеден одағына кіру, Кеден одағының бірыңғай техникалық регламенттерін қабылдау, өнімдер мен қызметтердегі жергілікті қамтудың үлесін, сондай-ақ отандық өндірістердің әлеуетін айқындайтын жаңа нормативтік құжаттар мен нормативтік-құқықтық актілерді енгізу болып табылады. Осы өзгерістердің нәтижелері Қазақстан Республикасының Техникалық реттеу жүйесі экономиканы дамытудың пәрменді құралы болып табылатынын дәлелдеді. Тауарлар мен қызметтердің отандық өндірушілерін қолдау үшін енгізілетін жаңа қазақстандық нормативтік-құқықтық актілер мен нормативтік құжаттарды әзірлеу ескі жүйені қайта құруға және бұрынғыдан түбегейлі ерекшеленетін жаңасын құруға ықпал ететін болады. Мақалада индустриялық сертификаттау саласындағы проблемалық мәселелер, атап айтқанда: білікті кадрлардың жетіспеушілігі қарастырылды; осы салада жүргізілетін жұмыстар үшін баға белгілеудің реттелмеген жүйесі; индустриялық сертификаттау рәсімін жүргізудің күрделілігі; индустриялық сертификаттау тетігі процестерін автоматтандырудың болмауы. Индустриялық сертификаттау тәжірибесін талдай отырып, осы мақалада жоғарыда аталған проблемалық мәселелерді шешу бойынша ұсыныстар ұсынылған. Тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді отандық өндірушілердің тізілімін қалыптастыру және жүргізу, сондай-ақ индустриялық сертификатты беру қағидаларына өзгерістер мен толықтырулардың жаңа редакциясы, «Атамекен» Қазақстан Республикасының Ұлттық Кәсіпкерлер палатасы Төралқасының 28.12.2018 ж. № 28 шешімімен индустриялық сертификатты алу процесін қайта жаңарту қажет. Үрдіс неғұрлым ашық, түсінікті және тиімділігі жоғары болуы керек. Сондай-ақ, өзгерістер енгізіле отырып, жекелеген кәсіпорындардың Индустриялық сертификат алуына кедергі келтірген мәселелер шешілуге тиіс.

Мақалада ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін ерекше маңызы бар объектілер ретінде терроризмге осал объектілерді физикалық қорғау саласындағы қызметтерді ұсыну нарығында қалыптасқан жағдай талданады. Саланың дамуына кедергі болатын негізгі проблемалар: өмірлік циклдің барлық кезеңдерінде, жобадан бастап қолданыстан шығаруға дейінгі, тәуекелді бағалауды ескере 80 Инновациялық Еуразия университетінің Хабаршысы. 2021. № 2 ISSN 2709-3077 отырып, физикалық қорғаныс жүйелерін пайдаланудың барлық аспектілеріне қойылатын талаптарды белгілейтін кешенді нормативтік базаның болмауы; сектораралық өзара іс-қимылдың барлық аспектілері ескерілмейтін бақылау рәсімдерінің формальды сипаты; саланы тиімді реттеуді қамтамасыз ететін тәсілдерді әзірлеу процесіне білікті мамандардың аз тартылуы. Техникалық құралдардың дамуы және күрделенуімен қауіпсіздікті тәжірибелік тұрғыдан шындықтың басты критерийі ретінде қарастырған жөн. Физикалық қорғау жүйелері, басқа күрделі жүйелер сияқты, іске асырылған кезде тиімді тәсілдерді қажет етеді. Қазіргі жағдайдағы басты мақсат – террористік тұрғыдан осал объектілерді (бұдан әрі – ТТОО) қорғау саласындағы қызмет субъектілері арасындағы қатынастарды тиімді реттейтін мемлекеттік органдар мен кәсіби қоғамдастықтың өзара әрекеттесу моделін құру. Мақала авторлары нормативтік құқықтық базаны талдады. Саланың дамуына кедергі болатын жағдайлар анықталды. Мемлекеттік басқару жүйесін дамыту бағыттары бойынша Қазақстан Президентінің жолдауы да зерттелді. ТТОО қорғау саласындағы қызмет субъектілері арасындағы процестер мен байланыстарды модельдеу жүзеге асырылды. Қорғаныс жүйесін сапа көрсеткіштері бойынша бағалау критерийлерінің болмауына байланысты жеткіліксіз қорғаныс деңгейінің басты себебі ашылды. Бұған жүйелерге қойылатын талаптарды әзірлейтін және стандарттарды қолдануды ескермейтін техникалық мамандардың жеткіліксіз құзыреттілігі, сондай-ақ нарық субъектілерінің қызметін бақылауға кәсіби қоғамдастықтың жеткіліксіз араласуы ықпал етеді. Мақала авторлары ТТОО қорғаудың басқару жүйесінің моделін ұсынады, бұл процестердің сапасын жақсартады және кәсіби қоғамдастықты қосымша тарту және нормативтік құжаттарды әзірлеу арқылы нәтижені қамтамасыз етеді. Сонымен қатар, модель ел басшылығы белгілейтін мемлекеттік басқару жүйесінің даму барысына сәйкес келеді. ТТОО қорғауды басқару жүйесінің жаңа моделін енгізу бойынша бірқатар ұсыныстар жасалды. Модель мемлекеттік органдар мен кәсіби қоғамдастықтың өзара әрекеттесуін сипаттайды.

Негізгі мәселе: Қазақстан Республикасындағы экологиялық жағдайдың күрт нашарлауы, адам өмірімен және оның құрамында витаминдер бар отандық жеміс-көкөніс өнімдерін жеткіліксіз тұтыну арқылы тұтынылатын тағамның сапалық құрамына, сілтілі минералдар, көмірсулар, өсімдік ақуыздары, пектиндік заттар және белсенді талшықтардың, қоршаған ортаға зиянды факторлардың әсер етуімен байланысты. Жемістер мен көкөністерді өсіру мен өңдеудің сапасын арттыру мәселесі Қазақстан Республикасының азық-түлік тәуелсіздігінің негізгі міндеттерінің бірі болып табылады. Осы уақытта Қазақстан Республикасында көкөніс өсіретін ірі шаруашылықтардың үлесі 10 %-ды ғана құрайды. Қазақстанда жеміс-көкөніс дақылдарын өнеркәсіптік өңдеу көлемі мардымсыз. Еліміздегі отандық жеміс-көкөніс өнімдеріне деген сұранысты тек 35-40 % қанағаттандырады, оның көп бөлігі Ресей, Қырғызстан, Өзбекстан, Қытай сияқты елдерден импортталады. Қазақстанда органикалық көкөніс өсіруді дамыту және адам ағзасынан улы заттар мен радиоактивті элементтерді байланыстырып, алып тастай алатын пайдалы және белсенді заттардың жеткілікті мөлшері бар отандық жеміс-көкөніс өнімдерінің жаңа түрлерін құру қажет. Мақсаты: жемістер мен көкөністердің табиғи дәмдеуіштері мен хош иісті қоспалары бар жартылай фабрикаттарының технологиясын жетілдіру, көкөніс қоспаларының көп компонентті рецептурасын және жоғары сапалық көрсеткіштері бар тез мұздатылған көкөніс қоспаларын өндіру әдісін әзірлеу. Әдістері: Зерттеу нысаны ретінде тез мұздатуға бейімделген қырыққабат, қолшатыр, түнгі және бұршақ дақылдарының ботаникалық тұқымдас көкөністерінің үлгілері, сондай – ақ Яснотков және имбирь тұқымдас хош иісті шөптері таңдалды. Сапа көрсеткіштерін анықтау үшін әдеттегі әдістер қолданылды. Нәтижелер және олардың маңызы: Бұл зерттеулер биогендік қосылыстардың құрамына көкөністер мен хош иісті өсімдіктердің химиялық құрамы, сондай-ақ функционалдық және технологиялық қасиеттерін зерттеуге бағытталған: көмірсулар, белоктар, витаминдер, эфир майлары, минералдар және басқа заттар. Өсімдік тіндерінің және ылғалдың, құрғақ заттардың, талшықтардың, моно- және дисахаридтердің, пектинді заттардың құрылымы зерттелді, С витаминінің массалық үлесі анықталды, ассортименттегі көкөніс қоспаларын өндірудің рецептурасы мен технологиясы жасалды, сапа көрсеткіштері анықталды.

Жемістер мен көкөністер көбінесе тамақтанар алдында мұқият өңдеусіз тұтынылады. Кейбір өсімдік өнімдері ұзақ сақтау мерзімін қамтамасыз ету үшін вакуумдық пакеттерге салынған, сонымен қатар өнімнің сапасы мен қауіпсіздігін сақтайды. Жемістер мен көкөністерде табиғи патогенді емес эпифитті микрофлора бар. Өсіру, жинау, тасымалдау және одан әрі әрекет ету кезінде оларды адам немесе жануарлардың патогендерімен бірнеше рет ластануы мүмкін. Жаңа піскен жеміс-жидек дақылдары бірқатар құжатталған тамақ ауруларының өршуіне қатысты болды. Бактериялар, вирустар және паразиттер тудыратын аурулардың өршуі эпидемиологиялық тұрғыдан көкөністер мен жемістердің кең спектрін тұтынумен байланысты болды. Біздің зерттеуіміздің мақсаты жеміс-жидек дақылдарының ластану қаупін және осы пісіп-жетілген мәселені шешу жолдарын, атап айтқанда көкөністер мен жемістердің табиғи емес патогендік микрофлорамен ластануын бағалау болып табылады.

Бүгінгі таңда қоғамдық санада инклюзия туралы пікір кез-келген балаға, бұзушылықтың түрі мен ауырлығына қарамастан, өзінің нормативтік дамып келе жатқан құрдастарымен бірге оқуға мүмкіндік беретін ең прогрессивті (интеграциямен салыстырғанда) тәсіл ретінде бекіп келеді. Мектеп тәжірибесіне инклюзивті тәсілдерді енгізуді Қазақстан Республикасының мемлекеттік білім беру саясатының басымдықтарының бірі деп атауға болады. Шынайы инклюзивті білім беру жоғары сапалы білімге тең қол жеткізуге мүмкіндігі бар балалардың заңмен кепілдендірілген құқығы мен оны жүзеге асырудағы нақты теңсіздік арасындағы қайшылықты шешуге мүмкіндік береді. Инклюзия стихиялық және стихиялық емес, жүйелі және мақсатты болуы керек. Сондықтан үздіксіз жалпы білім беру жүйесі аясында мүмкіндігі шектеулі баланы оқыту оңтайлы болып табылады. Бұл жүйені құру және оның тиімді жұмыс істеуі – инклюзивті білім беруді жүзеге асырудың негізгі тұлғасы болып табылатын – мұғалімсіз мүмкін емес. Ерекше білім беру қажеттіліктері бар ОБ балаларды инклюзивті білім беруде әлеуметтендіру үшін жоғары сапалы білімге тең қол жеткізу және мүмкіндігі шектеулі балалардың кепілдендірілген құқығы арасындағы қайшылықты негіздеу және ашу қажет. Зерттеу барысында инклюзивті білім беруде теориялық тұжырымдамаларды, мемлекеттік бағдарламаларды, заңнамалық актілерді қолдануда сипаттамалық, жүйелендіру және аналитикалық әдістер қолданылды. Зерттеу мақсатын жүзеге асыру бұзылыстың түрі мен ауырлығына қарамастан үйлесімді түрде дамып келе жатқан құрдастарымен бірге оқуға мүмкіндік беретін ОБ бар балалардың прогрессивті дамуы үшін оқу процесін сынып-сабақ ұйымдастырудың баламасын қолдануға ықпал етеді. Жоғарыда келтірілген педагогикалық бақылау осы зерттеудің практикалық нәтижесі болып табылады. Білім беру мекемелерінде мүмкіндігі шектеулі балаларға арналған оқу процесін сыныптық-сабақтық ұйымдастыру жүйесін дамыту инклюзивті білім беруді жан-жақты дамытуды қамтамасыз етудің тиімді жүйесін қалыптастыруға бағытталған.

2020 жылдан бастап коронавирустық инфекция бүкіл жер шарын қамтыды. Вирусологтер, эпидемиологтер оны толығымен жою мүмкіндігі туралы болжау жасау қиынға соғады. Бұл – оқу-педагогикалық процестердің негізінен қашықтықтан білім беруге көшу ықтималдығын арттыруды білдіреді. Тиісті тиімді педагогикалық технологияларды дамыту қажеттілігі өзекті болып табылады. Бұған қоғамның қалыптасқан «цифрландыру» тренді, оқу орындарын ақпараттық техникамен, барлық оқушыларды дербес компьютерлермен жабдықтау ықпал етеді. Елдің иммундық жүйесін құрайтын Ұлттық зияткерлік ядролар – мәдениет, ғылым, білім, мемлекеттік басқару жаппай ақпараттық-желілік әсерге ұшырайды. Ең қорғалмаған санат – бұл «ақ-қараны» саналы түрде түйсігіне түйе бермейтін, барлық гаджеттер арқылы ақпараттық-сандық торға батырылған жастар. Адам миы - интеллектуалды иммунитетті, интроспекция, өзін-өзі сынау, өзін-өзі бағалау, өзін-өзі ұйымдастыру, өзін-өзі нормалау және т.б. функцияларды қамтамасыз етуге арналған биологиялық компьютердің бір түрі, «жергілікті» өзін-өзі басқару органы. Нарықтық тұрақсыздық, коронавирус пандемиясы, Қазақстанда ресми артикуляцияланған ұлттық идеяның, ұлттық мүдделер мен идеологияның болмауы жағдайында елдегі білім беру саясатының фокусын пәндік-бағдарламаланған оқытудан рефлексивтік, функционалдық-жүйелік ойлау мен өзара іс-қимыл қабілетін өсіруге ауыстыру қажеттігі айқын сезіледі. Әдіснамалық тұрғыдан алғанда, мәселе – тек ойлауда болады және ұйымдасқан ойлау құралдарының болмауымен, адамның осы құралдарды қолдануға тиісті қабілеттерімен байланысты. Қашықтан, қашықтықтан білім беруге мәжбүрлі көшуді ескере отырып, шешуді қажет ететін ең жақын мәселе – студенттердің рефлексивті, функционалды-жүйелік ойлау және өзара әрекеттесу қабілеттерін қалыптастырудың тиімді педагогикалық құралдарының болмауы. Мақсаты - қашықтықтан білім беру жағдайында оқушылардың рефлексивті, функционалды-жүйелік ойлау және өзара әрекеттесу қабілеттерін қалыптастыруға ықпал ететін авторлық модельдік диалогтарды негіздеу және дамыту. Әдістер: абстрактіден нақтыға (КАК) көтерілу әдісін және объектілердің нақты суреттерін олардың абстрактілі мәніне (сияқты) сүйене отырып түрлендіру әдісін қолдана отырып құрастырылған модельдік диалогтар. Авторлық модельдік диалогтардың келтірілген үлгілері әртүрлі фокустары бар оқушылардың рефлексивті аналитикалық, педагогикалық және басқарушылық қабілеттерін өсірудің инновациялық әдісін көрсетеді.

Қазіргі уақытта қауіпті өндірістік объектілердегі өнеркәсіптік қауіпсіздікке (ары қарай - ӨҚ) ерекше назар аударылуда. Себебі өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарын сақтаудың техногендік апаттарға әкелуі, апаттардың пайда болуымен тікелей байланысты, халықтың денсаулығы мен өміріне теріс әсер етеді. Кез келген басқа саладағыдай өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз етуде де мәселелер болады. Бұған бірнеше себептер бар: нормативтердің ғылыми-техникалық үрдістен артта қалуы, мемлекеттік уәкілетті органдардың айрықша құзыреті, тәуекелге бағдарланған тәсілдің болмауы. КСРО ыдырағаннан кейін Қазақстан Республикасындағы (бұдан әрі - ҚР) өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптары іс жүзінде өзгерген жоқ: нормативтік-құқықтық актілер бекітіледі және қолданысқа енгізіледі, одан кейін үнемі өзгертіледі және толықтырылады; шын мәнінде, уақыт шындығының ықпалын ескере отырып, КСРО нормативтері негізінде қайта өңделген ұлттық және халықаралық стандарттардың болуы еш өзгеріссіз қалған. Қолданыстағы стандарттар болашаққа, ғылыми-техникалық үрдіске, инновацияға бағдарланбаған деп қорытынды жасауға болады, сондықтан олар үнемі өзгеріске ұшырайды, осылайша қазіргі заман талап ететін қажетті талаптарға бейімделеді. Мемлекеттік реттеу өнеркәсіптік қауіпсіздіктің тиімді дамуына ықпал етпейді. Бұл мемлекеттің тек қадағалау функцияларын атқаратындығына байланысты (осылайша тек тәрбиелік сипатта болады), ал уәкілетті мемлекеттік органдар, сарапшылар ұйымдары, ғылыми ұйымдар, сынақ зертханалары арасында диалог жоқ. Егер Ресей Федерациясының (бұдан әрі – РФ) өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы тәжірибесін қарайтын болсақ, онда қандай да бір тәжірибені қабылдаудың мағынасы жоқ, өйткені: ҚР-мен ұқсас Нормативтік-құқықтық актілер және нормативтік-техникалық құжаттама (және олардың тұрақты серпіні), Еуразиялық экономикалық одақ шеңберінде РФ-мен ынтымақтастықты дамыту. Тиісінше, ҚР мен РФ-ға қарағанда реттеу мен қадағалаудың тиімділігіне байланысты Еуропа мен Америка Құрама Штаттарының өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы тәжірибесін қарау орынды. Бұл мақалада АҚШ пен Еуропалық Одақ елдеріндегі өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы халықаралық тәжірибе туралы ақпарат берілген. ҚР, РФ, АҚШ, Еуроодақ елдеріндегі өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы мемлекеттік реттеудің міндеттері егжей-тегжейлі сипатталған. Нормативтік-құқықтық актілер мен нормативтік-техникалық құжаттамаға талдау жүргізілді. Халықаралық тәжірибені талдау негізінде Қазақстан Республикасы үшін өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы мәселелердің шешімдері келтірілген. Осы мақаланың мақсаты ҚР-дағы өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы мәселені ашу. Өнеркәсіптік қауіпсіздікті тиімді қамтамасыз ету мақсатында ҚР алатын халықаралық тәжірибе. Өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы (АҚШ, Еуроодақ елдері, РФ) халықаралық тәжірибені: нормативтерді талдау; ӨБ қамтамасыз ету бойынша реттеу (бақылау-қадағалау функциялары) бөлігінде зерделеу. Осы мақала бойынша нәтижелер Қазақстан Республикасында өнеркәсіптік қауіпсіздікті тиімді қамтамасыз етуге кедергі келтіретін проблемаларды көрсетуге және оларды шешу жолдарын ұсынуға мүмкіндік береді.

Қазіргі заманғы өндірістік құс шаруашылығы, өнімді мал шаруашылығының ең қарқынды дамып келе жатқан саласы бола отырып, қысқа мерзімде және жыл мезгіліне қарамастан айтарлықтай көлемде өнім өндіруге қабілетті болып табылады. Осыған байланысты, құс шаруашылығы – елдің азық-түлік ресурстарын толықтырудың маңызды көздерінің бірі. Сонымен қатар, құс шаруашылығы өндіріс бірлігіне арналған жем-шөптің арзан болуына байланысты экономикалық тұрғыдан тиімді сала болып табылады. Азықтануға қарсы факторлардың теріс әсерін жеңу үшін (микотоксиндер, липидті тотығу өнімдері, амин қышқылдарының тепе-теңдігі, витаминдер, минералдар) құс рационында жаңа азықтық қоспалар қолданылады: пребиотиктер, симбиотиктер, пробиотиктер, қышқылдандырғыштар, хош иістендіргіштер және басқалар; жемнің дәмін жақсартатын, аурушаңдық пен құстың өлімін төмендетеді. Құстардың денесінде белсенділігі мен сіңімділігі жоғарылаған дәрумендердің, микроэлементтердің жаңа түрлерін қолдануға ерекше назар аударылады. Өндірісте жоғары өнімді құстар крестін енгізумен қоректік заттар мен биологиялық белсенді заттарға сұраныс нормаларын қайта қарау қажет болды. Бұл құстардың ақуызды, витаминді және минералды қоректенуіне де қатысты. Қазіргі уақытта құс етіндегі микроэлементтерге физиологиялық қажеттілік анықталды, қазіргі заманғы жоғары өнімді кресттер үшін қоспалардың кепілдендірілген нормаларын анықтау бойынша жұмыс жүргізілуде. Премикстер өндірісінде микроэлементтердің жаңа көздерін іздеу жұмыстары жүргізілуде. Тауық бройлерінің рационында ет пен қауырсынды витаминді премиксті қолдану тиімділігін зерттей білу. Теориялық ақпаратты талдау және қорыту, жемшөп өнімінің сапасын анықтау әдісі, Гербер бойынша май құрамын анықтау әдісі. Бұл мақалада алғашқы құрамы мен жаңа протеин-витаминдік премиксті қолдану сызбасы, әзірленген қоспаны бағалау, оның құс ағзасына әсері, алынған өнімнің өнімділігі мен сапасы индикаторы ұсынылған. Жасалған ақуыз-витаминдік премиксті кешенді бағалау негізінде оны құс өсіруде қолдану сызбасы ұсынылады. Зерттеудің теориялық маңыздылығы онда қойылған ғылыми және практикалық мәселелер отандық құс өнімдерінің тиімділігін, бәсекеге қабілеттілігін және сапасын арттырудың шұғыл мәселелерін шешумен тікелей байланысты екендігімен анықталады. Жүргізілген зерттеу барысында алынған нәтижелер құс етіндегі ақуыз-витамин алмасуының ерекшеліктері, оны түзету әдістері мен құралдары туралы ақпаратты едәуір кеңейтеді. Жасалған премиксті пайдаланудың дамыған әдістерін алынған өнімнің өнімділігі мен сапасын арттыру үшін құс фабрикаларында қолдануға болады.

Кальций тұздарының реологиялық қасиеттері қазіргі заманғы зерттеуші үшін теориялық және практикалық қызығушылық тудырады. Теориялық қызығушылық, ең алдымен, кальций тұздары ерітінділерінің реологиялық қасиеттерінің жалпы заңдылықтары мен көріністерін іздеумен байланысты. Практикалық компонент ерітінділер қасиеттерінің зерттеу объектісінің құрылымы мен құрамына тәуелділігі мен заңдылықтарын іздеуге негізделген. Кальций тұздары сияқты химиялық заттар ерекше практикалық қызығушылық тудырады, олар тамақ, химия және фармакологиялық индустрия сияқты әртүрлі салаларда кеңінен қолданылады. Альгинаттардың гидрофильді жоғары молекулалық ерітінділері, атап айтқанда кальций алгинаты, жұмсақ дәрілік формаларды дайындауда, кондитерлік өнімдерде желе массаларын өндіруде белсенді қолданылады және тамақ өнеркәсібінде қалыңдатқыш ретінде әрекет етеді. Олар төмен концентрациядағы тұтқырлықтың жоғары пайызымен, биожетімділігімен, ұзаққа созылатын әсерімен, тітіркендіргіш қасиеттерінің болмауымен, көптеген полимерлермен биожетімділігімен ерекшеленеді, бұл әсіресе фармакологиялық салада және медицинада маңызды. Осы мақсаттар үшін кальций тұздарын қолдану қазіргі уақытта өте перспективалы, өйткені бұл органикалық тұздар гель түзілуіне байланысты бірқатар ерекше қасиеттерге ие. Бұл жұмыста кальций алгинаты ерітінділері реологиясының ерекшеліктерін зерттеу нәтижелері бар. Зерттеу жүргізу үшін 0,1-0,7 % концентрация диапазоны таңдалды, бұл бөлме температурасында гель түзілуіне жол бермеу үшін жеткілікті. Тұтқырлықтың концентрацияға, температураға (25-45 °C аралығында) және Ығысу жылдамдығына тәуелділігі зерттелді. Теориялық дереккөздерді талдау, бақылау, нәтижелерді салыстыру. Алынған заттардың реологиялық сипаттамаларын зерттеу капиллярлық вискозиметрде жүргізілді. Өлшеу 25-45 °С температура диапазонында жүргізілді. Тұтқырлықтың концентрация мен температураға тәуелділігі бар екендігі анықталды. 0,1-0,7 % концентрациясы үшін 0,1 % концентрациясы бар ерітінділерге қарағанда ұқсас тәуелділік түрі байқалады . Осы тәуелділіктердің түсіндірмелері ұсынылды.

Негізгі мәселе: Бұл мақалада Lactobacillus тектес бактериялардың биохимиялық қасиеттері және оларды өнеркәсіпте, атап айтқанда сүт өндірісінде және биотехнологияда пайдалану жөніндегі өзекті деректер қарастырылған. Lactobacillus тектес микроорганизмдер патогенді микроорганизмдерге қатысты антагонистік белсенділікке ие және иммунтүрлендіруші функцияны орындайды. Лактобациллдер адам денсаулығына оң ықпалын тигізетіндіктен, олар пробиотиктерде белсенді пайдаланылады. Ішек пен пробиотиктердің қалыпты микрофлорасының позитивті әсерлері негізінен бифидо- және лактобактериялармен түсіндіріледі. Пробиотикотерапияда L. acidophilus, L. rhamnosus, L. plantarum, L. fermentum, L. delbrueckii subsp. bulgaricus, L. casei, L. paracasei секілді Lactobacillus тектес бактериялардың әралуан түрлері пайдаланылады. Соңғы жылдары пробиотиктердің – адам мен жануарлардың асқазан-ішек жолындағы микроэкологиялық бұзылыстарды түзету және олардың алдын-алу үшін пайдаланылатын препараттардың биотехнологиясы қарқынды дамып келеді. Лактобациллдер биологиялық қасиеттері туралы жаңа деректер алу, олардың негізінде өсірудің модификацияланған тәсілдемелерінің көмегімен жаңа пробиотикалық препараттар жасау өзекті мәселе болып табылады. Сахаролитикалық белсенділік негізінде сәйкестендірудің классикалық биохимиялық әдісімен алынған, түрді сәйкестендіру жұмысын жүргізуді қиындататын L. acidophilus L. casei, L. rhamnosus, L. paracasei түрлерін анықтау нәтижелері молекулалық-генетикалық әдіспен салыстыруға келеді. L. casei, L. rhamnosus, L. paracasei жағдайында полимеразалық тізбекті реакцияға негізделген сәйкестендірудің заманауи әдістерін жүргізу қажет, себебі олардың биохимиялық қасиеттері ұқсас келеді, бұл жайт түрді сәйкестендіруді күрделендіреді. Молекулалық-генетикалық әдіс классикалық биохимиялық әдістің өзгергіштігін ескере отырып, лактобациллдерді тұқымаралық және түрлік сәйкестендіру үшін құнды толықтыру болып табылады. Мақсаты: Lactobacillus тектес бактериялардың биохимиялық қасиеттерін зерделеу және оларды сәйкестендіру. Әдістер: Lactobacillus тектес микроорганизмдерді биохимиялық сәйкестендіру RapID стандартты биохимиялық тест-стриптерді пайдалану арқылы жүргізілді. Нәтижелерді интерпретациялау ERIC бағдарламалық қамтылымымен жүргізілді. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Lactobacillus тектес бактериялардың таксономиялық және биохимиялық қасиеттері қарастырылып, зерделенді. Зерттелетін микроорганизмдерді биохимиялық сәйкестендіру жүргізілді. L. casei, L. rhamnosus, L. paracasei түрлерінің биохимиялық қасиеттері ұқсас келеді, бұл жайт түрлік сәйкестендіруді жүргізуді қиындатады. B. bifidum, L. acidophilus түрлік дифференциациясы байқалады. Түрлік тиістілікті дәлірек анықтау үшін полимеразалық тізбекті реакцияға және ДНҚ-гендерінің реттілігін секвенирлеуге негізделген заманауи әдістер талап етіледі.

Арнайы (түзету) педагогикасы саласындағы қазіргі заманғы теориялық бағыттар педагогтердің оқу-білім беру үрдісінсіндегі түзету-педагогикалық қызметке дайындығының мазмұны мен технологияларын зерттеуге мүмкіндік берді. Ерекше білім беру қажеттілігі бар балаларды оқытудағы басымдық жалпы орта білім берудің бір бөлігі болады және оның қолжетімділігін қамтитын мектеп жүйесіне инклюзивті білім беруді енгізу болып табылады. Кәсіптік білім берумен байланысты зерттеулер кешеніндегі негізгі мәселе инклюзивті білім беру жағдайында педагог кадрлардың балалармен жұмыс істеуге дайындығы болып табылады. Қазақстанда жүргізіліп жатқан инклюзивті білім беру реформалары гуманистік сипатқа ие. Қазақстандағы білім беру реформаларының мониторингі барлық жастағы балалардың дене және психикалық денсаулығындағы тұрақты теріс тенденцияны анықтады. Аталмыш мақаланың мақсаты инклюзивті білім беру үрдісіне қатысушыларды психологиялық-педагогикалық сүйемелдеуде тәжірибені жалпылау болып табылады. Зерттеу барысында авторлар бірқатар әдістер мен технологияларды қолданған: ынтымақтастық әдістері, бірлескен топтық оқыту әдістері, өзара оқыту әдістері, психологиялық жайлылық әдісі, әлеуметтік дағдыларды оқыту әдістері, қосымша байланыс технологиялары, арнайы оқыту мен дамыту технологиялары және басқалар. Жүргізілген зерттеу моторикамен, естумен, сөйлеумен, көрумен қиындық көретін ерекше білім беру қажеттіліктері бар балалардың білім алуына оң көзқарас байқалатынын көрсетті. Тірек-қимыл аппараты бұзылған балалар қоршаған ортамен және ақыл-ой кемістігі бар балалармен, мысалы, ақыл-ой дамуы тежелген балалармен тез байланыс орнатады.

Нарықтық тұрақсыздық, коронавирус пандемиясы, Қазақстанда ресми артикуляцияланған ұлттық идеяның, ұлттық мүдделер мен идеологияның болмауы салдарынан, жеке, азаматтық және кәсіби өзін-өзі анықтаудың маңызды шарты ретінде жүйелі ойлаудың логикалық негізделген және келісілген координаттарының, гуманитарлық ойлаудың бір мәнді парадигмасының (талдамалық, педагогикалық, басқарушылық, экономикалық және т.б.) болмауы мәселесі айқын сезіледі. Мақсаты - жалпы логикалық координаттар мен қызметте қолданылатын көпмәнді гуманитарлық парадигманы қайта форматтау әдістерін негіздеу. Генетикалық мазмұнды логиканың онтологиялық принципі, нысандардың нақты бейнелерін олардың абстрактілі мәніне сүйене отырып түрлендіру әдісі, абстрактыдан нақты тұлғаға көшу әдісі, ойдың сызбалық бейнелерінің ойбағамдық тілі және іс-әрекеттің әдіснамалық теориясының тілі. Жалпыға ортақ қозғалыстың логикалық негізделген әмбебап абстрактілі-нақты координаттары келтірілген. Өмір мен қызмет әлеміне қатысты оларды координаттармен: «өмір деңгейі – қызметтің тиімділігі», немесе «қызметтің тиімділігі – уақыт» немесе «нәтижелер – шығындар», немесе «сапа – сан» және т.б. ойлау нақтылығы қозғалыс векторларын нақтыдан абстрактіге түсу логикасында, абстрактіден нақтыға көшуде, сондай-ақ олардың комбинациясында нақтылауға болады. Мысал ретінде көрсетілген әдістер мен жұптасқан диалектикалық категорияларды қолдана отырып, білім беру (кәсіпке дейінгі) қызметі мен кәсіби қызмет арасындағы сапалық айырмашылықтың сызбасы келтірілген. Білім беру қызметін кәсіби қызметке айналдырудың рубиконы ретінде қарастырылатын жүйелік нысанның функционалды моделінің сызбасы мен сипаттамасы келтірілген. Гуманитарлық пәндердің белгісіз, көпмәнді парадигмаларын функционалды-логикалық, көрінетін, конструктивті және бір мәнді парадигмаларға қайта форматтау үшін абстрактілі-нақты координаттарды, берілген әдістерді, сызбалық бейнелеу тілін және іс-әрекеттің әдіснамалық теориясының парадигмасын қолдану ұсынылады. Мысал ретінде қызметті дамытудың үлгілік бірлігі түсінігі келтіріледі. Көрінетін бір мәнді парадигма-бұл жоғары белгісіздік жағдайында адамның жеке, азаматтық және кәсіби өзін-өзі анықтауының қажетті, бірақ жеткіліксіз шарты. Жеткілікті алғышарт – субъектілердің өзін-өзі анықтауға, өзін-өзі ұйымдастыруға, өзін-өзі реттеуге және т.б. тиісті рефлексивті-ақыл-ой қабілеттерін игеруі.

Бағалы қағаздар нарығы кез келген мемлекеттің, оның ішінде Қазақстанның экономикасын қаржыландыру мен дамытудың маңызды құралы болып табылады. Негізгі мәселе – экономиканың барлық салаларындағы кәсіпорындар үшін инвестициялар тарту, сондай-ақ кәсіпорындардың банктік кредиттерге қарағанда неғұрлым арзан меншікті капиталға қол жеткізуін қамтамасыз ету болып табылады. Мақсаты – отандық бағалы қағаздар нарығын дамытудың негізгі үрдістерін анықтау, оның кірістілік деңгейін бағалау болып табылады. Мақалада бағалы қағаздар нарығының экономика секторлары арасында ақша қаражатын қайта бөлудің маңызды тетігі ретіндегі рөлі баса айтылған. Бағалы қағаздар нарығы қаржы нарығының ажырамас бөлігі ретінде Қазақстан экономикасында, сондай-ақ бүкіл әлемдік қоғамдастықтың экономикасында ерекше өсіп келе жатқан мәнге ие болады. Мақала жазу кезінде дәстүрлі әдістер (салыстыру, сипаттау, өлшеу), зерттеудің жалпы логикалық әдістері мен тәсілдері (талдау, жалпылау және т.б.) қолданылды. Мақалада талданатын тұжырымдаманың мәнін айқындаудың негізгі теориялық тәсілдері қарастырылады, бағалы қағаздар нарығындағы негізгі мәселелерді тұжырымдауға талпыныс жасалады, Қазақстанның қор нарығының ағымдағы жай-күйін сипаттайтын деректерді талдау нәтижелері ұсынылады. Шын мәнінде, бағалы қағаздар нарығы – мемлекеттің макроэкономикалық реттеушісі болып табылады, ол арқылы шетелдік және отандық капиталды тарту үшін мүмкіндіктер жасалады. Осылайша, бағалы қағаздар нарығы капитал тартудың тиімді құралы ретінде әлеуметтік-экономикалық мәселелерді шешуге ықпал етеді. Автор қор нарығының жай-күйі туралы негізгі теориялар үстірт көзқараспен сипатталатынын айтады, бұл олардың ешқайсысы қаржы құралдары құнының өзгеру заңдылықтарын анықтайтын негізгі құрал болып табылатын қор нарығының ішкі құрылымын қарастырмайтындығымен дәлелденеді. Сондай-ақ, теорияны таңдау толығымен тиісті аналитиктің қабылдауы мен пікіріне байланысты екенін атап өткен жөн. Бір теорияны жалғыз және ең қолайлы деп бөлу дұрыс болмас еді.

Халықаралық қауіпсіздік пен жеке адамның қауіпсіздігіне төнетін көптеген қауіптердің ішінде денсаулық сақтау саласындағы жаһандық басқарудың тұрақты және тиімді жүйесін қамтамасыз ету негізгі мәселелердің бірі болып қала береді. Мақала коронавирустық пандемия кезіндегі аймақтық дамудың көрсеткіші ретінде халықтың денсаулығы мәселесіне арналған. Бұл мақалада ЕАЭО елдерін қозғаған сыртқы орта қатерлері жағдайындағы әлеуметтік-экономикалық мәселелер өзекті, сондай-ақ Павлодар облысы халқының қазіргі денсаулық жағдайы және әлемді дүр сілкіндірген Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) пандемиясына байланысты мемлекет қабылдап жатқан шаралар көрсетілген. Әлеуметтік-экономикалық сипаттағы мәселелер мемлекеттік құрылымдардың, жеке, орта және шағын кәсіпкерліктің бірлескен күш-жігерімен шешілуі мүмкін. Бұл ретте пандемияны дамыту кезеңіндегі серіктестік қатынастардың басым бағыты карантиндік шектеу шараларымен күшейтілген қоғамдық тәртіпті ұйымдастыруға көшу жүзеге асырылатын бірлескен бағдарламаларды ұйымдастыру болып табылады. Мұндай іс-шараларды қаржыландыру жаңа дәрілік препараттарды іздеуге бағытталған гранттық қорларды қоса алғанда, әртүрлі көздерден жүзеге асырылуы мүмкін. Аймақтық ерекшелік маңызды, өйткені қауіпті аурулардың таралу деңгейі көптеген факторларға байланысты. Қалыптасқан алғышарттарға байланысты Павлодар облысы халқының медициналық-демографиялық жағдайын, сырқаттанушылығы мен мүгедектігін терең талдау негізінде короновирус пандемиясы кезеңінде өңір тұрғындарының денсаулық жағдайына кешенді баға берген жөн. Мақсаты – Павлодар облысы халқының медициналық-демографиялық жағдайын, сырқаттанушылығы мен мүгедектігін терең талдау негізінде коронавирус пандемиясы кезінде өңір тұрғындарының денсаулық жағдайына кешенді баға беру. Қойылған міндеттерге сәйкес келесі әдістер қолданылды: аналитикалық, статистикалық, салыстырмалы, теориялық және жүйелік талдау әдісі, психологиялық талдау әдістері, социологиялық әдістер (сауалнама, сауалнама). Алынған нәтижелер өңірлік экономиканың әлеуметтік саласының жұмыс істеу заңдылықтарын және Павлодар облысының Денсаулық сақтауды басқару жүйесінің жұмыс істеу принциптерін одан әрі зерделеу барысында пайдаланылуы мүмкін.

Физиологиялық, психологиялық және мінез-құлық деңгейлеріндегі функционалды жағдай оқушының жұмыс жағдайына байланысты және оқушылардың шаршауы мен жұмысына әсер етеді. Мектеп жиһазының әр жаңа дамуы бірнеше сынақ циклдарынан өтеді. Осы циклдердің ешқайсысы жабдықтың жайлылығы мен қауіпсіздігінің түпкілікті нұсқасын бере алмайды. Мектеп жиһазын бағалау бірнеше бағытта жүреді: жасына және басқа физиологиялық параметрлерге сәйкес СНМЕ мен стандарттарға сәйкестік, екіншіден, қазіргі заманғы материалдардың сапасы, беріктігі мен беріктігі, сондай- ақ эстетикалық қажеттіліктерд іқамтамасыз ететін және әртүрлі пәндер бойынша сабақ кезінде балалардың дамуымен түзетілуіне ықпал ететін бірқатар функцияларды қамтамасыз ететін форманың дизайны. Сондықтан осы мақаланың негізгі контексті негізгі эргономикалық талаптарға сәйкес келетін мектеп үстелінің жаңа моделіне қатысатын балалардағы өнімді жұмыс істеу қабілеттілігінің артуын анықтау болып табылады. Осы мақаланың мақсаты – жұмыс орнының эргономикалық параметрлерінің, атап айтқанда жиһаздың оқушылардың физиологиялық, психологиялық және мінез-құлық деңгейлеріне және тірек-қимыл жүйесінің күйіне әсерін гигиеналық бағалау. Осы зерттеудің ғылыми нәтижелеріне қол жеткізу үшін ақпараттық-аналитикалық, кәсіби-графикалық, эргономикалық әдістер, модельдеу, сауалнама және эксперимент әдістері қолданылды. Ақпаратты талдау барысында ғылыми зерттеулердің материалы зерттелді және жіктелді, онда оқушылардың жұмыс істеу қабілеттілігін , қызығушылығын, ынтасын және өзін-өзі дамытуға ықпал ететін ерекше техникалық жетістіктерді қамтитын инновациялық технологиялар негізінде жасалған мектеп жиһазының функционалды орындылығын, экологиялық қауіпсіздігін талдау әдістері негізделген. Авторлық класстерлер мен кестелер мектептерге арналған ерекше, сонымен бірге эргономикалық және экологиялық және қауіпсіз жиһаз жасауға ықпал ететін көркем дизайнның әртүрлі принциптерінің сауалнамалары мен типологиясының мәліметтерін ұсынады

Интерьерді безендіру әдістері, бұл интерьердің тұжырымдамалық идеясының бірегейлігі мен толықтығына ықпал ететін технологиялар ғана емес, сонымен қатар дизайн - Дизайн әдістері мен, атап айтқанда интерьерді безендіру әдістері мен шешілуі керек бірқатар сындарлы, технологиялық, эмоционалды, психологиялықжәнетіптімаркетингтікміндеттер. Осығанбайланысты зерттеу объектілері кеңістікті қабылдау принциптері, сәулет ортасын зерттеуді ынталандыратын факторлар, оны белгілі бір объектіге жататын элемент ретінде тану әдістері және сәулет объектісінің бейнесіне сәйкес келеді. Кез келген интерьер, бұл объектіні адаммен байланыстырудың өзіндік әдісі, оған дизайн-дизайнер дизайн кезеңінде модельдейтін әртүрлі тәсілдермен қол жеткізеді. Бұл мақалада университет объект ретінде қарастырылады және қажетті көркемдік бейнені қалыптастыру үшін дизайнердің концептуалды идеясын өнер объектісінде ашуға қабілетті материалдарды синтездеу мүмкіндіктері қарастырылады. Мақсаты – әртүрлі материалдардың үйлесімі интерьердің көркем-бейнелі міндеттерін сенімді түрде түсіндіруге мүмкіндік беретін әртүрлі объектілердің технологиялық және көркемдік ерекшеліктерін ашу мақсаты қойылды. Зерттеу міндеттерін іске асыру үшін ақпаратты жинау мен өңдеудің әртүрлі кезеңдерінде эксперименттер жүргізуге және осы мақалада келтірілген авторлық кестелерде, диаграммаларда және кластерлерде әртүрлі деректерді жіктеуге мүмкіндік беретін құрылымдық-логикалық әдістер қолданылды. Сонымен қатар, мақалада университетнақты дизайн нысаны ретінде қарастырылады және мақалада тұжырымдалған деректерді болашақта осындай оқу орындарының көркемдік бейнесі тұжырымдамасын қалыптастыру үшін әдістемелік материал ретінде пайдалануға болады. Осы зерттеудің нәтижесі интерьер дизайнында қолданылатын сәндік материалдардың жіктелуі, әртүрлі заттардың психоэмоционалды аспектілерін және олардың интерьердің көркемдік бейнесін қалыптастырудағы маңыздылығын талдауға мүмкіндік беретін әртүрлі объектілерді талдау және салыстырмалы сипаттамалары болды.

Жаһандану дәуірінде ұлтаралық қарым-қатынас құралы ретінде ағылшын тілін үйренуге деген қызығушылық артып келеді. Ағылшын тілін меңгеру үрдісіне әр түрлі ұлт өкілдері қосылып, тіл үйренушілер саны көбейіп келеді. Тілдік коммуникация барысында қай ұлт болуына қарамастан, ағылшын тілін меңгеруде кездесетін белгілі бір қиындықтар - дағдыны қалыптастыру. Тіл құрылысының лексикалық-грамматикалық және фонетикалық ерекшеліктері ғана емес, сонымен қатар мәдени дәстүрлердегі айырмашылықтар, оқушылардың психологиялық ерекшеліктері де қиындық тудыруы мүмкін. Тілдік кедергілерді жеңудің жаңа әдістерін тиімді пайдалану ағылшын тілін сәтті меңгеруге ықпал етеді және мұнда мұғалімнің материалды тиімді меңгеруіне және тілдік құзыреттілікті дамытуға ықпал ететін оқушылардың тілді үйренуге деген қызығушылығын ынталандыру мен қолдауда және сабақтарда қолайлы жағдай қалыптастыруда негізгі рөл атқарады. Ағылшын тілін оқыту барысында білім алушылар тек тілдік дағдыларды игеріп қана қоймай, оқытылатын тіл елінің тарихымен танысуға, тұлғааралық қарым-қатынас дағдыларын жақсартуға, қиындықтарды жеңуге үйренуге, жоспарлау, мақсат қою және оған қол жеткізу дағдыларын дамытуға тиіс. Демек, ағылшын тілін оқытуды дұрыс ұйымдастыру қажет, бұл өз кезегінде тұлғаның қалыптасуы мен дамуына ықпал етеді. Мақалада студенттердің шет тілін үйрену процесінде пайда болатын "психологиялық кедергілер" ұғымы қарастырылады, олардың пайда болу ерекшеліктері, студент кезіндегі шет тілін үйренудегі психологиялық кедергілердің факторлары мен деңгейлері сипатталған. Сондай-ақ, эмоционалды және ақпараттық стресске сипаттама беріледі, ақпараттық және эмоционалды стресстің ерекшеліктері, психологиялық кедергілер қарастырылады және бұл стресстің болуы студенттерде шет тілін үйренуге қалай әсер етуі мүмкін. Мақсаты – психологиялық-педагогикалық әдебиеттерді және шет тілін үйренудегі психологиялық кедергілер мен стресстің теориялық аспектілерін зерттеу; психологиялық кедергілерді жеңу арқылы ағылшын тілін үйренуде студенттердің сөйлеу дағдыларын дамыту бойынша практикалық ұсыныстар әзірлеу. Авторлар келесі әдістерді мысалдарда пайдаланған: студенттердің сөйлеу дағдыларын қалыптастыруға бағытталған кәсіби әдістемелік және психологиялық әдебиеттерді теориялық талдау. Осы шолу мақаласындағы зерттеу нәтижелері студенттердің психологиялық кедергісін жеңу үшін, шет тілін үйренуге деген ынтасын арттыру үшін студенттермен психологиялық жұмыс жасау үшін практикалық ұсыныстар әзірлеу үрдісінде қолдана алады. Сонымен қатар, бұл нәтижелерді мұғалімдер білім беру үрдісінің тиімділігін түзету және арттыру үшін қолдана алады

Негізгі мәселе: Мақалада бастауыш мектепте шетел тілінде білім беру барысында қолданылатын дәстүрлі және жаңа инновациялық әдістер салыстырылып, әрқайсысының артықшылықтары да, кемшіліктері де сараланады, дәстүрлі әдістердің кемшін жақтарын жаңа әдістер арқылы толықтыру жолдары көрсетіледі. Қазіргі кезде шетел тілін оқытуда қолданылатын негізгі әдістер қарастырылады. Соңғы жылдары шетел тілдерін оқыту саласында пайда болған жаңа инновациялық әдістер қатарында community language learning / counseling learning («қауымдар» әдісі, «кеңесші» әдісі), сугестопедиялық әдіс, total physical response (физикалық әрекеттерге сүйену әдісі), ақпараттық-коммуникативтік технологиялардың көмегімен тілді оқыту әдісі, consciousness-raising approach (саналы бағытталған әдіс), task based learning (коммуникативтік тапсырмалар әдісі), neuro-linguistic programming (нейролингвистикалық бағдарламалау), guided discovery (басқарылатын ашылым не жаңалық), test-Teach-test әдісі аталады. Олардың бастауыш сынып оқушысының тілдік құзыреттері мен шығармашылық қабілетінің дамуына әсері қарастырылады. Авторлар шетел тілдерін оқыту үдерісіндегі қазіргі әдістеменің басты әрі маңызды шарты жасанды шеттілдік орта құру, яғни табиғи тілдік орта қалыптастыру екенін айтады. Соңғы зерттеулерге сүйеніп, «электронды тілдік орта» ұғымына түсініктеме береді. Қазіргі баланың тілі гаджетпен шығып жатқандықтан, бастауыш сынып оқушыларының электронды тілдік ортада өмір сүруі шет тілін үйретудің міндеттерін шешуге мүмкіндік беретіні көрсетіледі. Мақсаты: Қазіргі заманғы ағылшын тілі сабағында қолданылатын дәстүрлі және заманауи білім беру әдістерін талдау. Оқушынының оқу үдерісінің басты тұлғасы ретінде белсенді болуы, басқа оқушылармен тығыз байланыста жұмыс істей алуы, оқушыға өз физиологиялық, интеллектуалдық, психологиялық ерекшеліктеріне байланысты өз бетімен жұмыс істеуге мүмкіндік беру жеке, жұппен, топпен, сыныппен және тағы басқа жұмыс түрлерін қолдану арқылы жүзеге асырылады. Аталған оқыту әдістерінің ішінде бұрыннан қолданылып келген әдістер және осы замандық жаңа әдістер қамтылған. Әрбір әдістің өзіне тән ерекшеліктері болады. Сондықтан ағылшын тілін оқыту әдістерін салыстыра сипаттау аса маңызды. Әрбір ескі де, жаңа да әдістің артықшылығы мен кемшілігі болады. Сондықтан ағылшын тілін оқыту әдістемесі әрдайым толықтыруды, жетілдіруді талап етеді. Ендеше олардың оқушылардың дүниетанымын кеңейтуде, танымдық белсенділігін арттырып, білім, біліктерін жетілдіруде маңызы өте зор. Әдістері: Зерттеу барысында сипаттама әдісі, жүйелеу, талдау, түсіндіру әдістері қолданылды. Нәтижелер мен олардың маңыздылығы: Мақала авторлары бастауыш сынып білім алушыларының жан-жақты дамуына, сапалы білім алуына, өмірде жақсы көрсеткіштерге қол жеткізуінде ағылшын тілін жақсы менгеруінің маңызы үлкен екендігн айта келіп, қазіргі заманға сай ағылшын тілін тиімді үйретуге мүмкіндік беретін көптеген әдістерді әр мұғалім өзінің шығармашылығын дамыта отырып, озық іс-тәжірибелерді пайдалана білуі тиіс деп қорытындылайды. Жеке тұлғаның, оның тілдік құзыреттерінің қалыптасуын қамтамасыз ететін деңгейлеп, саралап оқыту, жобалап оқыту, коммуникативті оқыту, ақпаратты-коммуникативтік оқытудың, т.б. жаңа әдістер арқылы оқытудың нәтижелері баланың өз бетімен ізденуіне, өзіндік пікірін анық жүйелі жеткізе алатын жеке тұлға ретінде қалыптасуына, оқушылардың танымдық, шығармашылық қабілетін дамытуына зор ықпал ететіні сөзсіз.

Негізгі мәселе: Мақалада қазіргі заманғы бағалау технологияларын тәжірибеге белсенді енгізу арқылы ағылшын тілі сабақтарында білімді бағалау жүйесінің тиімділігін арттыру мәселесі қарастырылады. Бағалау кезеңінің білім беру жүйесіндегі негіз қалаушы ретіндегі маңыздылығына баса назар аударылады. Қазіргі кезде мектеп оқушыларының білімін бағалау мәселесі ең көп талқыланатын аса өзекті тақырып болып саналады. Критериалды бағалау кезінде оқушының үлгерімі алдын-ала анықталған бағалау критерийлерінің жиынтығына сәйкес бағаланады. Білім деңгейі бірдей, ал оқу қызметіне деген көзқарас әртүрлі. Мақсаты: Шет тілі сабақтарындағы оқушылардың жетістіктерін бағалаудың формалары мен әдістерін оқушының өзін-өзі бағалауы мен өзара бағалауын дамыту құралы ретінде, шет тілін үйренуге ынталандыру факторы ретінде қарастыру және талдау. Әдістері: Бағалау әдісі оқушылардың үлгерімін диагностикалау әдісі ғана емес, сонымен бірге жалпы білім беру сапасын арттырудың тиімді құралы екенін баса айтылады. Осыған орай мақала авторы ағылшын тілі оқытушысының танымал әрі ғылыми негізделген бағалау жүйелерін белсенді қолданысқа енгізуі арқылы баланың шет тілін үйренуін тиімді жолға қою мүмкіндігін атап өтеді. Сонымен қатар, сабақты ұйымдастырудың бұл тәсілі оқушылардың педагогикалық ықпал ету объектісі ретіндегі белсенділігін арттыруға мүмкіндік беретіндігі айтылады. Бұдан басқа мақалада критериалды бағалаудың қалыптастырушы бағалау, жиынтық бағалау, диагностикалық бағалау және кері байланыс сияқты түрлері жан-жақты қарастырылады. Әрбір тәсілдің оқу үрдісіндегі маңызы мен ерекшелігі сипатталады. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Бұл қазіргі мектепте шет тілін үйренуге ынталандыру факторы ретінде өзін-өзі бағалауды, өзара бағалауды дамыту құралы ретінде оқушының оқу жетістіктерін бағалау әдістерін қолдану факторлары мен жағдайларын жалпылауға байланысты. Қазіргі уақытта мектептердегі бағалау жүйесін жан-жақты жетілдіру қажет. Тек қана мектептерде ғана емес, сонымен қатар ЖОО-да қолданыстағы бағалау жүйесін жетілдіру керек деп пайымдалады. Жалпы мектептердегі оқытушыларды бағалау жүйесіне қатысты келесі талаптар заңдылыққа айналуы қажет:- оқушының қаншалықты табысты оқып, білім алып жатқанын анықтауға мүмкіндігінің болуы;- оқушының тәжірибелік дағдыларды қаншалықты игергенін анықтай алу мүмкіндігі;

Негізгі мәселе: Денсаулық сақтау мекемелерін басқарудың ерекшелігі: денсаулық сақтау - бұл басқа қызмет түрлерінен айтарлықтай өзгеше қызметтің ерекше саласы. Халықтың денсаулығын қорғау саласындағы аса маңызды басқарушылық міндеттердің бірі - мынадай нысаналы бағдарларға қол жеткізу болып табылады: медициналық қызметтер нарығында тез өсіп келе жатқан бәсекелестіктегі денсаулық сақтаудың шектеулі қаржылық, материалдық, еңбек және өзге де ресурстарын тиімді пайдалану есебінен медициналық көмектің сапасы мен қолжетімділігін арттыру. Мақсаты: денсаулық сақтау саласындағы менеджменттің отандық және шетелдік тәжірибесін қарастыру және қорытындылау. Мақалада соңғы жылдары отандық денсаулық сақтау жүйесінде болып жатқан елеулі институционалдық өзгерістер мемлекеттік кепілдіктер бағдарламасын іске асыру кезінде медициналық қызметтердің сапасын арттыруға, медициналық көмекті қаржыландырудың бір арналы моделіне көшуге, нәтижеге бағдарланған бюджеттеу қағидаттарын енгізуге, қоғамдық маңызы бар қызметтер көрсететін әлеуметтік бағдарланған ұйымдардың қызметіне бағытталғаны атап өтілген. Жоғарыда аталған жаңалықтарды іс жүзінде іске асыру басым бағыттары үздік әлемдік практикаға сәйкес келетін денсаулық сақтау саласындағы басқару тұжырымдамасын қайта қарауды талап етеді. Ұлт денсаулығын сақтау - денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік реттеудің стратегиялық бағдары болып табылады. Әдістері: мақала жазу кезінде дәстүрлі әдістер (салыстыру, сипаттау, өлшеу), зерттеудің жалпы логикалық әдістері мен тәсілдері (талдау, жалпылау және т.б.) қолданылды. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: мақалада нарықтық жағдайларда денсаулық сақтау менеджменті жүйесінің негізгі теориялық негіздері мен ұйымдастырушылық-экономикалық механизмдері қарастырылған. Автор тиімді Денсаулық сақтау реформасының барлық ерте кезеңдерінде әлеуметтік-саяси жағдайды тұрақтандырудың маңызды факторы екенін айтады. Сондықтан өтпелі кезеңдегі денсаулық сақтаудағы экономикалық қатынастарды, Денсаулық сақтау мекемелерін басқарудағы инновациялық саясаттың рөлін зерттеу өзекті бола түседі. Бұл ретте денсаулық сақтау мекемелерінің жұмыс істеу тиімділігі мәселелері ерекше маңызға ие болуда, олар сайып келгенде ғылыми - техникалық прогрестің жетістіктерін, жаңа медициналық технологияларды пайдалана отырып, өндіргіш күштердің прогрессивті дамуы үшін әлеуметтік - экономикалық, ғылыми - техникалық және ұйымдық - шаруашылық алғышарттарын құрумен айқындалады.

Негізгі мәселе: Әлеуметтік саясатты жүзеге асыру барысында шет елдерде ең көп таралған тәжірибе – әлеуметтік қызмет алушыларға қызмет құнының бір бөлігін төлеу. Бірақ, мұндай шешім кейбір күмәнді тудырады. Өйткені, бұл қызметтер өздеріне қамқорлық жасай алмайтын және әдетте, ақша таба алмайтын қоғам мүшелеріне арналған. Екінші жағынан, шығындарды мемлекет тарапына һтелген жағдайда, шамадан тыс тұтыну қаупі бар. Әлеуметтік күтім қызметін алушының әлеуметтік қызмет көрсету шығындарына қандай дәрежеде қатысуы туралы шешім көптеген жағдайларға байланысты: елдегі әлеуметтік әділеттілік критерийлері мен әлеуметтік әділеттілік туралы идеялар (мысалы, ақы төленбейтін әлеуметтік күтім қызметтерін барлығына немесе тек аз қамтылғандарға беру керек пе деген қоғамдық пікір), әлеуметтік қамқорлыққа мұқтаж адамдар тобынан (әлеуметтік қауіп-қатер тобындағы балаларға, әсіресе мүгедектіктің ауыр түрлерімен ауыратын адамдарға әлеуметтік қамқорлық қызметтері, әдетте, тегін), тегін әлеуметтік қызметтерді және т.б. мемлекеттің экономикалық қабілетіне орай ұсынылады. Мақсаты: Қазіргі жағдайда әлеуметтік қызмет көрсетудің оңтайлы шетелдік тәжірибені зерттеу. Мемлекеттің әлеуметтік саясатты іске асырудағы үстем орган ретіндегі рөлін айқындау. Әдістер: Зерттеу жүйелі тәсіл принциптеріне негізделген. Сондай-ақ, мақала жазу кезінде танымның диалектикалық әдісі, ғылыми жалпылау және жіктелім әдістері, салыстырмалы талдау әдісі қолданылды. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Әлеуметтік қызметтерді ұсыну кезінде шетелдік тәжірибенің негізгі мақсаттары мен міндеттерін айқындауды ескере отырып жүйелеу және қорыту, соңғы екі онжылдықта дамыған елдерде әлеуметтік қорғау саласында болып жатқан өзгерістер нарықтық қатынастардың үстемдігіне негізделген әлеуметтік көмекті ұйымдастыру моделі көптеген елдерде жұмыс істейтінін көрсетеді. Иерархиялық модель шеңберінде әлеуметтік қызметтерді ұйымдастыру жауапкершілік пен мемлекеттік функцияларды тіке бөлуге негізделген, ал мемлекет әлеуметтік қызмет көрсетуге және мемлекеттік немесе мемлекеттік емес күтім мекемелерін қаржыландыру кезінде монополиялық құқыққа ие. Алайда, соңғы онжылдықта әлеуметтік көмек қызметтері нарық қатысушыларынан сатып алынды және мемлекет емес, әлеуметтік көмекке мұқтаж адам қаржыландырды. Алайда, мұндай нарық таза емес, өйткені мемлекет қызметтерді сатып алуға да, бағаға да қатысады.

Заманауи ұйымдастыруда үдемелі дамытуды басқару проблемаларының бірі - оның кадрлық әлеуетінің тиімділігі мәселесі. Бұл мәселені мемлекет деңгейінде де, аймақтар деңгейінде де көбінесе, жас мамандарды даярлау сапасының, еңбек нарығын тиімсіз реттеу сұрақтарының салғырттығына әкеліп тірейді. Ұйымдастырудағы бұл сыртқы факторлар, күмәнсіз, оның қызметіне әсер етеді, бірақ қазіргі уақытта мемлекет пен бизнес қауымдастық бұл мәселені шешу құралдарын қалыптастырды. Алайда қызметкерлерді басқару саласында компанияның мақсаттарымен, міндеттерімен, стратегиясымен үйлесім, кадр саясатында нақты келісім мен тұрақтылық, белгілі бағыт жоқтығымен алғышартталған бірқатар ішкі мәселелер бар. Тек осы жағдайда ғана кадрлық стратегия мен кадр саясаты компанияны дамыту жолында қойылған стратегиялық мақсаттар тұрғысынан қызметкерлерді басқарудың тиімді құралы бола алады. Мақсаты - бірқатар қазақстандық компаниялардың кадр саясатының мазмұнын қарастырып, салыстырмалы талдау жүргізу, компанияның негізгі стратегиясы мен кадр саясатының өзара байланысына және келісімділігіне талдау жүрігізу. Мақаланы дайындау және онда зерттелген мәселені негіздеу кезінде анализ, салыстыру, сипаттау, жалпылау, негіздеу және т.б. дәстүрлі әдістер қолданылды. Қазақстан Республикасының ірі компанияларының материалдары бойынша авторлар мақалада кадрлық стратегия мен кадр саясатының мазмұнын отандық жұмыс берушілердің адам ресурстарын басқару мәселелеріне келгенде ескеретін негізгі факторлары ретінде зерттеп, сәйкестендірді. Талдау Қазақстан Республикасы ұйымдарының кадрлық потенциалды қалыптастыру және дамыту мәселелеріне келгенде қолданатын тәсілдерінің көп векторлы екенін көрсетті. Қазақстан компанияларының кадр саясаты осы уақытқа дейін де жағдайлық сипатқа ие болғанын және қазір де жағдайлық сипатқа ие екені анық. Бұл нарық конъюнктурасының динамикасымен және оларды дамыту мақсаттары мен міндеттерінің динамикасымен байланысты кадрлық мәселелерді шешу қажеттілігімен алғышартталған. Авторлар қызметкерлерді басқару тиімділігі және ұйымның кадр саясатының тиімділігі ұйымдағы адам ресурстарының рөлі мен маңызын анық түсінуді талап етеді. Объективті түрде бұл түсінік меншік формасы, салалық ерекшелік, өндіріс масштабы, пайдаланылатын технологиялар мен ұйым өткізетін өнім немесе қызмет нарығының динамика деңгейі сияқты факторлар бойынша анықталатын болады. Бұл түсініктің ұйымның кадрлық стратегиясы мен кадр саясатында көрініс тапқаны және оның нарықтық даму стратегиясымен үйлескені өте маңызды.

Медициналық қызмет көрсету маркетингі немесе медициналық ұйымдардың маркетингі - маркетингтің ең күрделі түрлерінің бірі. Бұл бірқатар себептерге байланысты. Ең алдымен, медициналық қызметтер адамның ең басты құндылығы - оның өмірі мен денсаулығын сақтаумен байланысты. Тағы бір себеп – бюджеттен тыс қаржыландыру көздерін іздеуге мәжбүр ететін бюджет қаражатының шектеулі болуы. Бұл ретте ұзақ уақыт бойы тегін медициналық көмек алатын Қазақстан халқының ақылы медицинаны қабылдамайтынын және халықтың негізгі бөлігінің төлем қабілеттілігі төмен екенін ескеру қажет. Осылайша, медициналық қызметтер нарығын маркетингтік зерттеу ақысыз және ақылы медицинаның арақатынасының нақты тенденциясын, тұтынушылардың медициналық қызмет көрсету сапасына қанағаттануын, әртүрлі аймақтардағы сұраныстың ерекшеліктерін және демографиялық және психо-графикалық сипаттамалары бойынша әр түрлі топтарды анықтауға арналған. Авторлардың анықтағаны – қазіргі заманғы үрдістерді анықтау және ұлттық нарықта коммерциялық емес ұйымдардың жұмыс істеуінің экономикалық негіздерін анықтауға және нығайтуға мүмкіндік беретін медициналық қызметтердің өңірлік нарығында маркетингті дамыту стратегияларын қалыптастыру. Зерттеу маркетингтік зерттеудің дәстүрлі әдістерін қолдана отырып жүргізілді: сапалық: терең сұхбат, фокус-топтар; сандық: сауалнама, сондай-ақ экономикалық талдау әдістері: салыстырмалы, графикалық және сценарийлік жоспарлау. Денсаулық сақтаудағы маркетингтің мәні қаралды, маркетингтік зерттеудің ерекшеліктері ескерілді; Павлодар облысының медициналық қызметтер нарығы талданды және бағаланды және оны жетілдіру жолдары ұсынылды. Зерттеу нәтижелері Қазақстан Республикасындағы медициналық ұйымдардың қызметін одан әрі жетілдіру мақсатында іс-шараларды әзірлеу үшін пайдалы болуы мүмкін.

Кез келген ақпараттық жүйе (АЖ) көптеген кәсіпорындарға тән өндірістік үрдістердің функцияларын орындауды (типтік міндеттер), сондай-ақ нақты Тапсырыс берушінің әзірлеушілер алдына қойған бірегей міндеттерін шешуді қамтуы мүмкін. Бұл ақпараттық жүйені әзірлеу тәсілдерін, әдістерін және технологияларын ақпараттық жүйелерді талдау және жобалау үрдісінде әзірлеуші таңдауы керек бағдарламалық өнім ретінде анықтайды. Мысалы, типтік мәселелерді шешу үшін дайын шешімдер (үлгілер) тұжырымдамасына негізделген типтік дизайнды таңдауға болады. Екінші жағынан, егер әзірлеуші белгілі бір өндіріске қатысты ерекше міндеттер қойса, онда «басынан бастап» «қолмен» жобалау қолайлы болады. Мақалада тапсырыс берушінің қажеттіліктеріне барынша жауап беретін соңғы бағдарламалық өнімді алу үшін әзірлеушілерге қойылған мақсаттар мен міндеттерге байланысты ақпараттық жүйелерді жобалау әдістерінің жіктелуі келтірілген. Зерттеу аясында кросс-платформалық ақпараттық жүйені жобалау кезеңінде әзірлеушінің еңбек шығындарын барынша төмендететін әдіснамалардың оңтайлы кешенін анықтау қажет. Ақпараттық жүйелерді дамыту технологиялары жүйелердің өмірлік циклінің тәсілдері мен кезеңдеріне байланысты өзгереді. Бірақ барлық типтік нұсқаларда бірінші кезең ақпараттық жүйені талдау мен жобалауды қамтиды. Жобалау әдістері автоматтандыру әдістері мен типтік шешімдерге байланысты жіктеледі. Әр түрдің сипаттамаларын түсіну бағдарламалық жасақтама өнімінің сапасын жақсартады. Жобалау әдістерін ақпараттық жүйелерді дамыту технологиясының бірінші кезеңі ретінде қарастыра отырып, олардың жіктелуін, сондай-ақ ең жақсы нұсқаны таңдауды анықтау керек. Жобалаудың негізгі элементтері ретінде ақпараттық жүйелерді жобалаудың әртүрлі әдістерінің тіркесімі жобалау технологияларын таңдауды да анықтайды. Дизайн технологиясының негізгі түрлеріне ақпараттық жүйелердің канондық және автоматтандырылған дизайны жатады. Мақалада әдіснамалардың жіктелуі жасалды, таңдалған әдісті қолдана отырып, шағын кәсіпорынның бизнес-үрдісінің моделі жасалды, нәтижесінде диссертациялық зерттеу аясында ақпараттық жүйені құрудың оңтайлы әдістемесі туралы қорытынды жасалды.

Студенттердің қолында бір ғана компьютер болған кезде қашықтықтан оқыту жағдайында «Ақпараттық технологиялар» білім беру бағдарламаларының студенттері үшін «Параллельді есептеу жүйелерінің архитектурасы» пәнінің материалын игеру үшін мультипроцессорлық есептеулерді ұйымдастыру. Мақсаты – студенттің бір жеке компьютерінде көп процессорлы компьютерлер үшін параллель алгоритмдерді орындай алатын бағдарламалау ортасын құру әдістемесін жасау, яғни көп процессорлы есептеу эмуляциясын құру, соның арқасында студент параллель алгоритмдердің жұмысын іс жүзінде игере алады және параллель есептеулердің жылдамдығын сол мәселені шешудің дәйекті нұсқасымен салыстыру арқылы бағалай алады. Қойылған мақсатты жүзеге асыру үшін кластер құруға болатын еркін таратылатын MPICH ортасын пайдалану ұсынылады. Кластер құру компьютерге MPICH орнату және жұмыс процестері арасында хабарлама жіберу процедураларын қабылдауға қабілетті бағдарламалық жасақтаманы орнату арқылы жүзеге асырылуы керек. Бағдарламалау ортасын орнату және конфигурациялау үшін Visual Studio ортасы, атап айтқанда с++тілі ұсынылады. Мультипроцессорлық есептеулер үшін консольдік қосымшаны әзірлеу қажет, өйткені мұндай есептеулерде деректерді енгізу және шығару барлық басқа процестердегі мүмкін оқиғаларға қарамастан тек бас процессорда жүзеге асырылады, сондықтан консольдік қосымшаны әзірлеу режимі орнатылады. Кластердегі жұмыс барысында есептеу үрдістері хабарлама түрінде ақпарат алмасуы керек. Ұсынылған оқу мысалдары осы алмасудың қалай жүретініне көз жеткізуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар, осы эмулятордың арқасында кластерде іске қосылған үрдістер санының артуымен есептеу жылдамдығы мен есептеу дәлдігі қалай өсетініне көз жеткізуге болады. Қиял кластерінде мультипроцессорлық есептеуді эмуляциялау әдісі ұсынылады. Бұл режимде орындалатын процестер арасында хабарламаларды жіберудің барлық тәсілдерін тексеруге болады. Сонымен қатар, есептеулер үшін жұмсалған уақытты экранға шығаруға болады, бұл әзірленген алгоритмді оның тиімділігі тұрғысынан бағалауға мүмкіндік береді. Осылайша, студенттер қашықтықтан оқыту нысанында бола отырып, қажетті материалды толық көлемде меңгере алады.

Жас балаларға арналған қазақстандық балалар тағамы нарығында импорттық ақуыз өнімдері басым, бірақ Қазақстанда балаларға арналған отандық ақуыз өнімдерін өндіруге арналған отандық шикізат бар. 1 жастан 7 жасқа дейінгі балаларға арналған өнімдердің күнделікті тамақ құрамы жиынтығында ақуыз – 45-77 г, май – 45-80 г, көмірсулар – 160-335 г, калория – 1300-2300 г дейін болуы керек. Балалардың дене салмағының 1 кг шаққанда ақуыздың тәуліктік қажеттілігі 3-4 г құрайды. Жануарлар ақуызы жас балаларда 65-70 % болуы тиіс. Тағамда ақуыздың жетіспеушілігі кезінде балалардың өсуі тежеледі, ақыл-ойының дамуы артта қалады, сүйек тінінің құрамы өзгереді, ауруларға төзімділік және ішкі секреция бездерінің белсенділігі төмендейді. Құс етіндегі, оның ішінде күркетауықтағы жануар ақуызының мөлшері 20-21 %-ға дейін жетеді. Тамақтану рационында құс етінің балалар ағзасына оң әсер етуіне байланысты Қазақстанда табиғи қоспалары бар күркетауық етінен жасалған отандық балалар консервілерін өндіру қажеттілігі туындайды. Зерттеу барысында жас құс етінің функционалдық және технологиялық қасиеттері тұрақты ақуыз эмульсияларын түзу қабілеті зерттелді, Павлодар облысында өсірілетін жас құс етінен негізгі рецепт ингредиенттері санитарлық ережелер мен нормалар талаптарына сәйкес балалар тағамы мен жануар және өсімдік текті табиғи қоспалардың қауіпсіздігі бойынша: дәнді дақылдарды, майлы тұқымдарды, Lamiaceae тұқымдасының татымды шөптерін қайта өңдеу өнімдері, құрғақ сүтті өңдеу өнімдері таңдалды, формулалар, технологиялық параметрлер, өндіру әдістері әзірленді, балалар консервілерінің тәжірибелік үлгілерінің сапа және қауіпсіздік көрсеткіштері бойынша стандартты талаптарға сәйкестігіне зертханалық зерттеулер жүргізілді.

Мақалада кәсіпкерлердің жеке басындағы кәсіби деформациясының алдын-алу мәселесі қарастырылған. Әр адамның өмірінде кәсіби қызмет маңызды орын алады. Мамандықты таңдау және іс-әрекеттің өзі адамның жеке басының одан әрі дамуына әсер етеді, адамның мінез-құлқына және оның өмір салтына әсер етеді. Сонымен қатар, мамандықтың әсері оң да, теріс те болуы мүмкін. Кейде бұл әсер кәсіби қызметті жүзеге асыратын адамға қатысты деструктивті болуы мүмкін. Пандемиядан туындаған жаһандық экономикалық дағдарыстың қазіргі жағдайында бизнес құрылымдарының өкілдеріне жоғары кәсіби дайындық қана емес, сонымен қатар тұрақты моральдық-психологиялық қасиеттер қажет. Қалыпты жұмыс күні, ақпараттың үлкен және үнемі өзгеріп отыратын ағымы, көптеген адамдармен үнемі байланыста болу, психикалық және физикалық күштерді толық қалпына келтіру қажеттілігі дененің функционалды резервтерін олардың толық сарқылуына дейін төмендетеді. Созылмалы күйзеліспсихикалық танымдық процестерге ғана емес, сонымен бірге эмоционалды-еріктік салаға, психикалық күйлер мен жеке қасиеттерге теріс әсер етеді, бұл адамды эмоционалды және кәсіби күйзеліске, депрессияға, психосоматикалық ауруларға әкеледі. Сондықтан кәсіпкерлердің жеке басын деформациялау тақырыбы бүгінгі күні өте өзекті. Мақсаты - кәсіби қызметтегі күйзеліс жағдайын талдау, бизнесмендер тұлғасының демалысы мен деформация дәрежесінің өзара байланысын ашу (Павлодар қ. шағын және орта бизнес мысалында). Зерттеудің эмпирикалық базасына жынысы бойынша теңестірілген Павлодар қаласындағы орта бизнестің өкілдерінің ішінен 40 адам қатысты. Респонденттер зерттеуге өз еріктерімен қатысты. Шағын және орта бизнес өкілдерінің демалыс ерекшеліктерін зерттеу үшін біз барлық респонденттермен сауалнама және стандартталған сұхбат жүргіздік. Сауалнама мен сұхбат сұрақтарын автор құрастырған және бизнес өкілдерінің демалу ерекшеліктері мен олардың демалуға қатынасын зерттеуге бағытталған. Сұхбат барысында кәсіпкерлердің мінез-құлқын бақылау нәтижелері де тіркелді.

Жаһандану – біздің өміріміздің ажырамас бөлігі. Сондықтан, бүгінгі таңда шет тілдерін, атап айтқанда ағылшын тілін үйренудің өзектілігі күмән тудырмайды, өйткені шетелдік мәдениетке, білімге, саяхатқа, шетелде өмір сүруге және жұмыс істеуге деген қызығушылық артып келеді. Ағылшын тілі - ең көп таралған халықаралық байланыс тілі (ақпараттық технологиялар мен веб-кеңістікті қоса). Ағылшын тілін меңгеру білім алушыларға үлкен перспективалар ашады, алайда әрбір адам жоғары оқу орнына түсу кезінде оқытудың лингвистикалық бағытын таңдай бермейді. Ағылшын тілін меңгеру - бұл көп уақытты қажет ететін үрдіс. Лингвистикалық емес бағыттағы жоғары оқу орындарында студенттер үшін басты мәселелердің бірі – ағылшын тілі бейіндік пән немесе болашақ қызмет бағыты болып табылмайтын студенттер үшін тілді меңгеру үрей тудырады және психологиялық кедергі деп аталады. Тілдік үрей мен психологиялық кедергілерді жеңу педагогикалық психология мен жоғары оқу орындарының білім беру үрдісінде өзекті мәселе болып қала береді. Мақаланың мақсаты – сөйлеу дағдыларын оқыту әдістерін, олардың артықшылықтары мен кемшіліктерін сипаттау және шет тілін үйрену кезінде тілдік кедергілерді жоюды егжей-тегжейлі қарастыру. Зерттеудің әдіснамалық базасын Х.Ф. Макаев, О.С. Зорькина, В.П. Ипатова, Л.В. Баринков, Е.В. Зарубин, Е.И. Капутская, Е.И Пассов, Э.Г. Азимов, А.Н. Щукин және басқалар сияқты авторлардың еңбектері құрады. Мәселе бойынша ғылыми және әдістемелік әдебиеттерді сыни талдау, оқытушылардың оң тәжірибесін зерделеу және қорыту; эмпирикалық ақпаратты жинау, эксперимент, деректердің сандық және сапалық талдауы. Зерттеу нәтижелері шет тілін үйренуге деген ынтасын арттыру мақсатында студенттермен психологиялық жұмыс үшін практикалық ұсыныстарды әзірлеу үрдісінде қолдана алады. Сонымен қатар, бұл нәтижелерді мұғалімдер білім беру үрдісінің тиімділігін түзету және арттыру үшін қолдана алады.

Мақалада электронды оқу құралдарын қолдану арқылы студенттердің танымдық дербестігін қалыптастыру моделі, сондай-ақ оны дамытуға қойылатын негізгі талаптар қарастырылады. Ұсынылған модель көрсетуі керек маңызды аспектілер егжей-тегжейлі сипатталған. Сонымен қатар, мақалада автор зерттеген мәселенің шешімі, атап айтқанда білім беру процесінде электронды оқулықтарды қолдана отырып танымдық тәуелсіздікті қалыптастыру процесі көбінесе студенттердің танымдық Тәуелсіздігін қалыптастыру моделін құруға және жүзеге асыруға және электронды оқулықтарды қолдану негізінде педагогикалық процесті құру моделіне байланысты екендігі айтылған. Қарастырылған модельдерге сүйене отырып, студенттердің танымдық тәуелсіздігін қалыптастыруға неғұрлым қолайлы және тиімді әсер ететін электронды оқулықтарды қолдану арқылы студенттерді оқытудағы мұғалімнің іс-әрекет стратегиясы анықталды. Мақаланың мақсаты – электрондық оқу құралдарын қолдану арқылы студенттердің танымдық дербестігін қалыптастыру моделін құру технологиясын сипаттау және оны оқытушы қызметінің ұсынылған стратегиясы негізінде оқу процесінде практикалық қолдану. Мақалада талдау, синтез және шегеру әдістері қолданылды. Джон Дьюидің дидактикалық тұжырымдамасын және оның негізінде қалыптасқан талаптар мен электронды оқулықтарды белсенді қолдану арқылы танымдық тәуелсіздікті қалыптастыруға бағытталған педагогикалық үрдістің моделін құру принциптерін талдау сипаттамалық-аналитикалық әдісті қолдана отырып жүргізілді. Автор ұсынған модельдердің практикалық нәтижесі ұйымдастырушылық және педагогикалық жағдайлардың жиынтығы болды, оларды сақтау электронды оқулықтарды қолдану арқылы оқу үрдісінде студенттердің танымдық тәуелсіздігін қарқынды дамыту үшін қажет. Зерттеу нәтижелері теориялық маңыздылықтан басқа, электронды оқу құралдарын қолдану негізінде құрылған педагогикалық үрдісінде қойылатын талаптарды ескере отырып, мұғалімнің іс-әрекет Стратегиясынан тұратын практикалық мәнге ие. Автор ұсынған модель электронды оқулықтарды қолдану арқылы білімді игеру процесінде студенттердің танымдық тәуелсіздігін тиімді қалыптастыруға ықпал етеді.

Негізгі мәселе: авторлар негізгі философиялық тезиске сүйене отырып, адам құндылықтары әлемінің феноменінің «мәңгілік» және әрдайым толғандыратын мәселесін қарастырды: адам мақсат пен құндылық ретінде көру үшін, адам туралы идеялардың шашыраңқы элементтерін мағыналы бірлікке біріктіру қажет. Оң әлеует пен прогрессивті идеяларды анықтау үшін осы мәселенің тарихын, оның генезисі мен дамуын сыни тұрғыдан зерттеу қажет. Сондықтан ежелгі дәуірден бастап бүгінгі күнге дейін адамды түсінудің классикалық дәстүріне жүгіну қызығушылық тудырады. Мақсаты: авторлар тарихтың әртүрлі кезеңдерінде белгілі ойшылдар адамның мәні мен табиғатын қалай түсінгенін қарастыруға тырысады, бұл тарихи, философиялық және педагогикалық контексте адами құндылықтар әлемі құбылысының проблемасын жан-жақты зерттеуді қамтиды. Әдістері: мақалада рухани және ғылыми-теориялық мәдениеттің қазіргі деңгейіне сәйкес келетін философиялық әдістеме қолданылған. Авторлар абстрактіліктен нақтылыққа өрлеу, нақты тарихизм принципі (тарихи және логикалық бірлік) сияқты ғылыми әдістерді жүзеге асырды. Нақты тарихизм тақырыптың тарихын зерттей отырып, тарихи дамып келе жатқан объектінің (үрдістің) логикасын қарастырады, бұл принцип тарихи процестің белсенді көрінуіне ықпал етеді. Тарихизм тарихи процестің мәнін оның тұжырымдамалар жүйесінде қалыптасуы мен дамуы тұрғысынан бақылап, жаңғыртады. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: ежелгі мәдениетте антропологиялық проблемаға бет бұруды Сократ жүзеге асырды, ол ақыл адамның ерекше қасиеті деп тұжырымдады. Орта ғасырлардағы араб-мұсылман философиясында Әл-Фараби, Ибн Сина ілімдеріндегі адам туралы мәселе қаралды. Ибн Сина, өз дәуірінің адамы ретінде, аспан әлемінің жоғары рухани болмысы туралы идеялардан бас тартқан жоқ, бірақ сонымен бірге бұл өмірде ол адамды адамгершілік құндылықтарға бағыттады. Кант өзінің философиясында адамның құрал емес, мақсат, тіпті мақсаттардың мақсаты екенін үнемі айтады, сондықтан адамсүйгіштік адамның ең маңызды рухани қасиеті болып табылады, бұл Канттық моральдың күшті жағы болып табылатын гуманистік принцип. Абай тұтас адамның жаңа идеалы – «толық адамды» дайындап берді. Ұлы гуманистің адамгершілік кодексі – «Адам бол» деп аталады. Абай адамның ақыл-ойы, эрудициясы, ар-намысы мен сүйкімділігі әдемі әрі күшті екенін, ол руханиятқа, білімге, білім мен мәдениетке бағытталғандығын атап өтті. Шәкәрім Құдайбердиев ар-ождан жанның алғашқы қажеттілігі ретінде адамды адамгершілік зұлымдықтан тазартып, оны рухани кемелдік пен адамгершілікті тәрбиелеуге жетелейтін ақиқат деп есептеді.

Қазақстан Республикасының өңірлерін дамытудың негізгі міндеті өзінің бәсекеге қабілеттілігі мен инновациялық белсенділігін арттыру есебінен олардың орнықты әлеуметтік-экономикалық дамуын қамтамасыз ету болып табылады.Табысты стратегияны әзірлеу үшін, сондай-ақ оны кейіннен сәтті іске асыру үшін жақын болашақта аймақтың қандай болатындығы туралы нақты көзқарас пен түсінік болуы керек. Қойылған мақсаттарға жету үшін күш-жігерді дұрыс үйлестіру үшін бұл көріністі барлық мүдделі тараптар нақты тұжырымдап, түсінуі керек. Өз кезегінде пайымдау негізінде әртүрлі бастамалар мен іс-шаралар қалыптастырылады, оларды іске асыру өңірдің тұрақты дамуының негізгі бағыттарын іске асыруға бағытталған. Мақсаты – өңірдің бәсекеге қабілетті, орнықты және қауіпсіз даму стратегиясын іске асырудың негізгі бағыттарын қарау. Теориялық және әдіснамалық негізге – отандық және шетелдік зерттеушілердің еңбектерінде ұсынылған тұжырымдамалар, гипотезалар мен теориялар алынды. Әдістеме жүйелік тәсілге негізделген, оның шеңберінде салыстырмалы, факторлық, субъектілік-Объектілік, құрылымдық-функционалдық, статистикалық талдау және экстраполяция әдістері қолданылған. Павлодар облысының тұрақты дамуын қамтамасыз ету үшін болашақта жаңа секторларды құру үшін негіз қалыптастыру, сондай-ақ өңірлік экономиканы әртараптандыру мүмкіндіктерін қарау қажет. Қазіргі уақытта жұмыс орындарында құрылымдық өзгерістер орын алуда, бұл ақпараттық технологиялар, инжиниринг саласындағы кәсіби қызметтер салаларының рөлін арттыруға алып келеді. Өңірде шағын, орта бизнес пен кәсіпкерліктің даму деңгейі төмен деңгейде екенін атап өткен жөн, бұл экономикада шикізат секторларының басым болуына байланысты. Бұл салалар технологиялық процестің ерекшеліктеріне байланысты айналасында жеткізушілер жүйесін құрмайды. Алайда, өңірдің өнеркәсіптік кешенінің үдемелі дамуын қамтамасыз ету үшін өңірде шағын және орта бизнесті дамыту үшін жағдай жасау және тиісінше, жетекші өндірістік кәсіпорындардың айналасында өнім берушілер жүйесін құру маңызды.Павлодар облысының жоғары бәсекеге қабілеттілігі перспективада 2030 жылға дейін басым кластерлерді дамыту есебінен, сондай-ақ экономиканың жаңа өнеркәсіптік секторларының пайда болуы есебінен қамтамасыз етілетін болады. Осылайша, "бүгінгі" басым кластерлерге мыналар жатады: түпкілікті өнім өндіруді қамтитын металлургиялық кластер; темір жол машина жасау кластері; аграрлық азық-түлік кластері.

Негізгі мәселе: Өңірлердің тұрақты әлеуметтік-экономикалық дамуы бірқатар факторлармен анықталады, олардың қатарына әлеуметтік функцияларды орындау, деңгейаралық ұйымдастырушылық қатынастарды реттеу, өңірлердің экономикалық және қаржылық дербестігін күшейтуге арналған ерекше рөлдегі тиімді бюджет саясатын іске асыру жатады.Бюджет саясатын тиімді басқару -басқарудың барлық деңгейлерінде бюджеттік реттеу тетіктерін мақсатты пайдалануға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, ол бірқатар функцияларды жүзеге асыруды қамтиды, олардың ішінде бақылау функциясы ең маңызды болып табылады. Экономикалық қатынастар жүйесінде ол мамандандырылған қаржы органы – қазынашылыққа жүктеледі. Мыналар өзекті міндеттер болып табылады: өңірдің бюджеттік ағындарын реттеу, бюджет қаражатының түсуі мен нысаналы пайдаланылуын бақылауды күшейту; бюджетаралық қатынастарды жетілдіру; бюджеттердің кіріс базасын олардың жиналуын арттыру есебінен ұлғайту; және т.б. Осы міндеттерді шешу процесінде басқарушылық, ұйымдастырушылық және әдістемелік сипаттағы бірқатар проблемалар туындайды, оларды шешу аймақтың бюджет саясатының тиімділігін арттыруға және соның салдарынан оның экономикалық дамуына ықпал етеді. Мақсаты: Павлодар бюджетінің мысалында жергілікті бюджеттерді қалыптастыру және орындау бөлігінде бюджет саясатын іске асырудың өңірлік ерекшеліктерін зерделеу, өңірде орын алған проблемаларды анықтау және бюджет процесін жетілдіру бағыттарын айқындау болып табылады. Әдістері: Зерттеудің әдіснамалық негізін танымның жалпы ғылыми және арнайы әдістері құрады: талдау және синтез, шегеру және индукция, тарихи, логикалық, құрылымдық-функционалдық және салыстырмалы талдау, сонымен қатар жеке-ғылыми әдістер: статистикалық-экономикалық және есептеу-аналитикалық. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Жергілікті бюджетті қалыптастыру бірыңғай әдіснаманы, Бірыңғай бюджет заңнамасын қолдану және мемлекеттік жоспарлау жүйесінің орта мерзімді кезеңге арналған басты құжаты – Қазақстанның 2050 жылға дейінгі ұзақ мерзімді даму стратегиясын іске асыру үшін әзірленген Қазақстан Республикасының 2025 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспарына бағдарлау арқылы жүзеге асырылады. Республиканың стратегиялық даму жоспарларында қойылған барлық міндеттерді іске асыру жергілікті бюджеттер деңгейінде бастау алады. Мемлекеттік міндеттерді шешуге, ең алдымен, жергілікті деңгейде халықтың қажеттіліктерін қанағаттандыруға кепілдік беріледі. Барлық ұдайы өндіру процесі бойындағы өңірлердің рөлін асыра бағалау мүмкін емес, сондықтан жергілікті деңгейде бюджет қаражатын пайдаланудың дербестігі, икемділігі және тиімділігінің жоғары дәрежесі – кез келген аумақта қоғамның, өндіріс пен бизнестің табысты дамуының кепілі.

Зерттеудің өзектілігі – аймақтарда елдің бәсекеге қабілеттілігін қалыптастырудың қазіргі тенденцияларының пайда болуы. Бұл еліміздің экономикасын бағалау үшін негізгі өлшем болып табылады . Аймақта әлеуметтік және экономикалық дамудың әр түрлі критерийлерін қалыптастырудың күрделі үрдістері бар. Есепке алу үшін қажетті әртүрлі факторлардың көптігіне байланысты әлеуметтік-экономикалық дамудың бұл аспектісі зерттеудің жоғары деңгейіне ие бола алмайды. Мұның себебі – зерттеу үшін аймақтың жеке нысан ретінде талданбауы. Сондықтан қазір аймақтың әлеуметтік-экономикалық даму деңгейін сапалы және сандық бағалау өзекті болып отыр. Өйткені, алынған нәтижелер негізінде одан әрі болжау ресурстарды пайдалануда ұтымды тәсілге ықпал етеді, өнеркәсіптің әртүрлі салаларының жай-күйі туралы, олардың өсуі немесе құлдырауы туралы, облыстық бюджетті дұрыс бөлу, шетелдік инвестициялар үшін тартымды мүмкіндіктер құру, жаңа кәсіпорындарды қалыптастыру және жұмыс істеп тұрғандарын жақсарту туралы түсінік береді. Павлодар облысының өңірлік ерекшеліктерін, атап айтқанда, үлкен өнеркәсіптік және индустриялық кешеннің болуын және географиялық орналасуын ескере отырып, дамудың әлеуметтік-экономикалық әлеуетін бағалауды құру бұрынғыдан да қажет. Мақаланың мақсаты – Павлодар облысы экономикасының бәсекеге қабілеттілігінің қазіргі жай-күйін зерттеу. Зерттеудің негізділігі мен ақиқаттығын талдау мен синтездің жалпы ғылыми әдістерін, диалектикалық әдісті, жүйелік тәсілді, салыстыруды, статистикалық топтарды және болжауды қолдану арқылы қол жеткізілді. "Ұлттық статистика бюросының" материалдарын негізге ала отырып, авторлар бәсекеге қабілеттілікті қалыптастыруда негіз ретінде Павлодар облысының әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштерін зерттейді. Деректерді талдау өнеркәсіп, сауда, құрылыс және әртүрлі шаруашылықтар сияқты салалар ЖӨӨ-нің қалыптасуында негізгі болып табылатындығын көрсетеді. Павлодар облысы экономикасының басты жақтары SWOT-талдауда көрсетілген, бұл даму ерекшеліктері мен үрдістері туралы түсінік береді. Рейтинг кестесі басқа аймақтар мен салыстырмалы талдау жүргізуге және әлеуметтік-экономикалық дамуды болжауға мүмкіндік береді

Қаржы институттарының қызметі ел экономикасының тиімді жұмыс істеуін анықтайды, өйткені шаруашылық жүргізуші субъектілер мен мемлекеттік құрылымдарды бір-бірімен байланыстыратын банктер. Санкцияларды шектеу мәселелерін ел ішіндегі және одан тысқары байланысты институттар арасындағы өзара іс-қимылдың нақты, жақсы үйлестірілген алгоритмінің арқасында теңестіруге болады. Бүгінгі таңда ресейлік банктерге қарсы Ресейге қарсы санкциялардың әсері қазақстандық еншілес банктер Сбербанк, Банк ВТБ және Альфа-Банктің жұмысы үшін үлкен маңызға ие. Нәтижесінде бұл банктердегі кассалық есеп айырысу қызметтері жүйесі зардап шекті, POS-терминалдар толыққанды жұмысын тоқтатты, адамдар жаппай басқа банктердегі қызметтерге ауысып, ақша аудара бастады. Банк секторында нарықты қайта бөлу орын алды, нәтижесінде Альфа-Банкті ЦентрКредит Банк сатып алды, ал Сбербанктің несие портфелінің бір бөлігін Халық Банкі сатып алды. Мақала ресейлік банктердің жұмыс істеуіне әсер еткен негізгі оқиғаларды, бұған қандай факторлар әсер еткенін және ресейлік банктердің SWIFT төлем жүйесінен ажыратылуына не әкелгенін қарастырады. Мақаланың мақсаты – Ресейлік банктерге қарсы санкциялардың Қазақстан Республикасының аумағындағы әсерін зерттеу, банк нарығындағы жағдайды, ресейлік банктерге, жеке және заңды тұлғаларға тигізетін теріс салдарын талдау. Мақаланы дайындау және ондағы зерттелген мәселені негіздеу кезінде талдау, сарапшыларға шолу, жаңалықтар ресурстары, салыстыру, сипаттау, жалпылау, негіздеу және т.б әдістер қолданылды.«Ресей Жинақ банкі» АҚ ЕБ 2022 жылғы сәуірдегі қаржылық есеп беруі. , акционерлік қоғамның негізгі көрсеткіштері, нормативтік-анықтамалық материалдар, банк нарығының ағымдағы жағдайының материалдары, статистикалық деректер және зерттеу тұрғысынан қызығушылық тудыратын басқа да материалдар.

Негізгі мәселе: Ұшу кезінде зымыран тасығыштар қозғалысы әртүрлі ұйытқу факторларына ұшырайды, сондықтан алдын-ала есептелген бөлінетін бөліктердің нақты құлау координаттары мен номиналды траекториясы арасында айырмашылық болады. Көптеген типтік ұшырулардан кейін бөлінетін бөліктер құлайтын нүктелер алынады, осы нүктелер бөлінетін бөліктер таралу эллипсін құрайды. Басқаша айтқанда, бөлінетін бөліктер құлауы мүмкіндігі жоғары аймақтар бар. Бұл аймақтардың ауданына байланысты оларды құлау аймақтары деп атайды. Зымыран тасығыштарды ұшыру кезінде бұл аймақтардағы халықтың қауіпсіздігін қамтамасыз ету, құлаған бөліктерін утилизациялау және табиғи ортаның экологиялық мониторингін жүргізу сияқты шаралар жүргізеді. Құлау аймақтарының орналасуын ұшыру азимуты мен пайдалы жүктеменің массасына байланысты болады. Байқоңыр ғарыш айлағының қоршаған ортаға механикалық, химиялық және пирогендік әсерін талдау әсер ету аймақтарының (ӘA) экожүйелеріне пайдаланылған бірінші сатылардың (ПС) техногендік спецификалық әсерінің болуын көрсетті. Бұл мақалада зымыран-тасығышты ұшырудың энергетикалық оңтайлы сценарийін бір мезгілде сақтай отырып, қаралып отырған әсер ету аймағы экожүйесінің тұрақты сипаттамалары бар учаскелердің ұсынылатын учаскелерінде сұйық зымыран қозғалтқыштары (СЗҚ) бар зымыран-тасығыштардың пайдаланылған сатыларын басқарылатын түсіру тұжырымдамасы ұсынылады. Мақсаты: Инновациялық технологиялардың теориялық және эксперименттік зерттеулері негізінде Байқоңыр ғарыш айлағынан перспективалы зымыран тасығыштарды ұшыру кезінде техногендік әсерді азайтудың тиімді технологияларын жасау: тасымалдағыш зымырандардан бөлінетін бөліктердің құлау ауданының аумағын қысқарту; өрт-жарылыс қауіпсіздігі, зымыран тасығыш істен шыққан сатыларының қаупінің болмауы; пайдаланылған бірінші сатыларды басқарылатын түсіру; Әдістері: Мақаланы жазу кезінде салыстыру, сипаттау, өлшеу сияқты дәстүрлі әдістер, сондай-ақ талдау, жалпылау және т. б. жалпы логикалық әдістер қолданылды. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Мәселені шешу үшін Байқоңыр ғарыш айлағының экологиялық менеджмент жүйесінің құрамына кіретін қосымша IASM құру ұсынылады. Бөлінген бөліктер бактарындағы өңделмеген сұйық отын қалдықтарының булануына, оның өрт-жарылыс қауіпсіздігін қамтамасыз етуге және алынған бу-газ қоспаларын құлау аймақтарына бөлінген аймағында орналасқан оңтайлы учаскеге түсіру траекториясында қозғалу кезінде бөлінген бөліктерді басқарылатын түсіру үшін пайдалануға негізделген мүмкін жобалық-конструкторлық шешімдер ұсынылады.

Негізгі мәселе: Компьютерлік лингвистиканың алдында тұрған өзекті міндеттердің бірі – мәтіндік құжаттарда әртүрлі нысандар туралы: адамдар, ұйымдар, оқиғалар, орындар және т.б., сондай-ақ олардың арасындағы байланыстар туралы мәліметтерді бөліп көрсету болып табылады. Әрбір ақпараттық объект(нысан) белгілі бір ұғымға/пәндік аймақтың қатынасына сәйкес келеді және белгілі бір құрылымға ие. Табиғи тілді өңдеудегі бұл мәселе референция ұғымымен байланысты болады. Біз мақалада қазақ тіліндегі референциялық қатынасты шешу жолдарын қарастырамыз. Мақсаты: Қазақ тіліндегі есімдік анафорасын шешудің жолдарын қарастыру. Зерттеу барысында есімдік анафорасының морфологиялық, синтаксистік және семантикалық белгілерін жіктеу алгоритмдерін, Support Vector Machine және шешім ағаш әдісін пайдалана отырып «антецедент-анафор» жұбын табу. Біз оқыту және тестілеу деректер жинағы ретінде Tengrinews.kz- тен жаңалықтар топтамасы және Ғ.Мұстафин әңгімелерінен үзінділерді қолдану арқылы әр түрлі мәтін типтеріндегі «антецедент-анафор» жұбын табамыз және сөздер арасындағы қашықтықты есептейміз. Сондай-ақ семантикалық мүмкіндіктердің, атап айтқанда, семантикалық рөлдердің қазақ тіліндегі анафораның шешілуі өнімділігіне қалай әсер ететінін бағалаймыз. Әдістері: Қазақ тілі есімдіктерінің ерекшеліктерін ескеруде әр түрлі мәтіндерді жинақтап формальды талдау жасау әдісін қолдана отырып, жіктеу алгоритмдерін, Support Vector Machine және шешім ағаш әдісі қолданылады. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Қазақ тіліндегі анафоралық есімдіктердің ішінде ең көп кездесетін жіктеу, сілтеу есімдіктері және өздік есімдіктері, зерттеу барысында жинақталған мәтіндерден «антецедент-анафор» жұбының санын білу арқылы анафоралық қатынастың нақты көрсеткіштері саналды, «антецедент-анафор» жұптарының саны есептеліп, график түрінде екінші бөлімде толықтай көрсетілді. Бұл зерттеу жұмысы қазақ тілінің машиналық аударма, ақпаратты іздеу, ақпаратты алу және т.б. жүйелерде қолданылуы мен түрлі деңгейде талдауларға зор мүмкіндік береді.

Бүгінгі таңда электронды ақпарат – басқару жүйесіндегі маңызды ресурстардың бірі болып табылады. Ақпараттық электрондық ресурстар тек құрал ғана емес, сонымен қатар ағынды басқару болып табылады. Мысалы, басқару жүйесіндегі кез-келген нұсқаулық немесе бұйрық іс жүзінде іс-әрекетке арналған нұсқаулық болып табылады. Бұл ретте, мысалы, қандай да бір объектінің қозғалысы туралы деректер (қызметкерлер, тауарлар, ақша қаражаты және т.б.) ақпараттық ресурстар болып табылады, оларды сақтау және есепке алу ұйымдастыру процесінің негізі болып табылады. Үлкен ақпарат ағындары оларды құрылымдауды қажет етеді, ал олардағы операциялар уақытты қажет етеді. Бұл мәселені шешудің бір жолы-ақпараттық жүйені әзірлеу және енгізу. Мақсаты - нақты бизнес-үрдіс мысалында бағдарламалық жүйелерді дамытудың жоғарыда аталған кезеңдерінің орындалуын оңтайландыруға арналған мамандандырылған құралдарды қолдана отырып, ақпараттық жүйені талдау және жобалау. Мақалада бағдарламалық жасақтаманы әзірлеу үрдістерін автоматтандыруға арналған CASE құралдарының әдіснамасы, атап айтқанда өмірлік циклдің алғашқы екі кезеңі: бағдарламалық өнімді талдау және жобалау қарастырылады. Бизнес- үрдістің функционалдығын талдау және жобалау IDEF0 функционалды модельдеу әдіснамасын қолдану арқылы жүзеге асырылады. Ақпараттық жүйенің мәліметтер базасының құрылымын жобалау IDEF1X семантикалық (ақпараттық) модельдеу әдістемесін қолдану арқылы жүзеге асырылады. Нақты бизнес-процестің жобаланған бағдарламалық жасақтамасының сценарийін сипаттау IDEF3 динамикалық модельдеу әдіснамасын қолдану арқылы жүзеге асырылады. Автор мақалада қазіргі заманғы CASE технологияларын Болашақ ақпараттық жүйені талдау және жобалау процесінде, сондай-ақ "тауарлық-материалдық құндылықтарды есепке алу"нақты бизнес- үрдістің мысалында мүмкін болатын оңтайландыру мақсатында қолданудың өзектілігін негізге алған. Нәтижесінде CASE-әдіснамаларға негізделген аспаптық құралдарды қолдана отырып, бизнес-процестің кешенді моделі жасалды. Алынған модель, сондай-ақ оның құрылысының сипаттамасы бағдарламалық өнімдерді әзірлеушілерге, сондай-ақ жүйелік талдаушылар мен IT-мамандарға CASE технологияларын қолданудың жақсы мысалы болып табылады.

Негізгі мәселе: Адамның денсаулығы мен ұзақ өмір сүруінің негізгі кілті - органикалық таза тамақ өнімдері мен сусындарды пайдалану. Семіздікке қарсы алдын-алу және диеталық терапияға ерекше назар аударылады, қант диабеті, туберкулез, асқазан жарасы, жүрек-тамыр және әртүрлі жүйке аурулары, жүрек ишемиясы және гипертония, яғни метаболикалық бұзылулармен байланысты аурулар.Қымыздың адам тамағының диеталық сапасын арттырудағы рөлі өте маңызды. Өйткені олардың құрамында ағзада синтезделмейтін көптеген маңызды заттар бар.Бұл халықтың денсаулығын сақтаудың ең қарапайым және тиімді әдісі. Мақсаты: Павлодар қаласының сауда орындарындарынан алынған қымыздың микробиологиялық көрсеткіштерін салыстырмалы түрде зерттей отырып адам денсаулығына пайдалы қымызды таңдау: қымыздың құрамы мен тағамдық құндылығын зерттеу; Павлодар қаласы сауда орындарындағы қымыздың органолептикалық қасиеттерін зерттеу; қымыздан бөлінген микроорганизмдердің культуралық және морфологиялық қасиеттерін зерттеу. Әдістері: Қымыздың оргоналептикалық, физико-химиялық көрсеткіштерін және қымыздан бөлінген микроорганизмдердің культурасын және морфологиялық қасиеттерін классикалық әдістерді қолдана отырып зерттедік. Зерттеу циклі бiрнеше өзара байланысты кезеңдерден тұрады. Бірінші кезенде ұлттық қышқыл сүт сусындарынан органолептикалық, физико-химиялық көрсеткіштері анықталып келесіде, микроорганизмдер бөлу жүргiзiледi. Қымыз ұлттық қышқыл сүт сусыны пайдаланды. Бұдан әрі бөлінген микроорганизмдердiң культуралық және морфологиялық қасиеттері зерттеледі. Бие сүтін қымызға ашыту бірқатар микроорганизмдердің әсерінен жүреді, олардың арасында сүт қышқылды бактериялары (таяқшалар) және қымыз ашытқысы маңызды рөл атқарады сол ашытқылар «Сүт» АҚ кәсіпорын лабораториясында зерттелді. Осы микроорганизмдердің тіршілік әрекетінің арқасында сүтте сүт қышқылы, көмірқышқыл газы, шарап спирті және хош иісті заттар пайда болады, олардың болуы қымыздың диеталық қасиеттерін, оның ерекше дәмі мен хош иісін анықтайды. Сүт қышқылы бактериялары қышқыл, ал ашытқы – алкогольді ашыту өнімдері.Алайда қымыз микрофлорасы тек гигиеналық жағдайларды қатаң сақтай отырып, таза дақылдарда дайындалған жағдайда ғана сүт қышқылды бактериялармен және ашытқылармен шектеледі. Қымыз жасау кезінде сүтке басқа микроорганизмдер де енеді, олардың арасында стрептококктар да бар. Стрептококктардың рөлі сүт қышқылы бактерияларының рөліне ұқсас - олар сонымен қатар жақсы қышқыл түзушілер болып табылады, ал төмен температурада олар тіпті таяқшалардан да асып түседі. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Бұл ғылыми жұмыста біз Баянауыл және Шарбақты қымыздарының микробиологиялық көрсеткіштерін зерттедік. Зерттеу сонында Баянауыл қымызының қышқылдығы жоғары және барлық стандарттарға сай екенін қорытындай келе сол қымызды тұтынуға ұсынамыз

Соңғы жылдары білім беру мекемелерінің басшыларының да, мұғалімдерінің күйзелістері күрт өсті. Бұл эмоционалды күйзеліс синдромы. Бұл мәселеге қызығушылық мамандардың күйіп қалуы байқалмай басталады және бастапқы кезеңде ұйым үшін ешқандай қиындық туғызбайды, нәтижесінде ол өте қымбат. Эмоционалды жану - бұл кәсіби деформация құбылыстарының бірі және, әдетте, қызмет түрі бойынша басқа адамдармен көп қарым-қатынас жасауы керек мамандар арасында дамиды. Мұғалімдердің эмоционалды күйзеліс синдромы - бұл маманның тұлғааралық қарым-қатынастың ұзаққа созылған күйзеліс әсеріне реакциясы. Бұл мұғалімнің жұмыс деңгейіне, психофизиологиялық әл-ауқатына және тұлғааралық қатынастардың сипатына тікелей әсер ететін мінез-құлық үлгісі мен психологиялық тәжірибелерден тұратын кешен. Жұмыс істеген жылдар ішінде мұғалімдер, оның ішінде бастауыш білім беру, көптеген психологиялық проблемаларды жинақтайды, ол оны шеше алмайды, бұл көбінесе өз кәсібінің бұзылуына, кәсіби күйзелісіне әкеледі. Күйіп қалу - бұл салыстырмалы түрде тұрақты жағдай, бұл маманның кәсіби қызметіне сөзсіз зиян келтіреді, сондықтан бұл синдромның алдын-алу білім беру мекемесінің алдын-алу жүйесіндегі маңызды аспект болып табылады. мұғалімдерге эмоционалды күйзелісті қалай болдырмауға болады? – деген сұрақ туындайды, Біздің ойымызша, мұғалімдердің эмоционалды күйзеліс синдромы ең қауіпті кәсіби аурулардың бірі болғандықтан, біз бастауыш сынып мұғалімдерінің мысалында зерттеу жүргіздік. Мақсаты - мұғалімнің жеке ресурстарын жаңарту арқылы бастауыш сынып мұғалімдерінде эмоционалды күйзелістің алдын-алудың тиімді шараларын анықтау. Бастауыш сынып мұғалімдерінде мұғалімнің жеке ресурстарын жаңарту арқылы эмоционалды күйзелістің алдын алу. Зерттеу барысында талдау, синтездеу және тестілеу әдістері қолданылды. Эмоционалды күйзеліс салыстырмалы түрде тұрақты жағдай болғандықтан, маманның кәсіби қызметіне сөзсіз зиян келтіреді, сондықтан оны қолдану қажет жеке ресурстарды жаңарту бойынша практикалық шараларды бастауыш сынып мұғалімдерінде эмоционалды күйзелістің алдын алу құралы ретінде қолдануға болады.

Қазақстанда ресми түрде артикуляцияланған ұлттық идея мен идеологияның болмауы, әлеуметтік-экономикалық қайта құрудың сенімді тұжырымдамалық тіректерін іздеу жағдайында педагогикалық және басқарушылық ойлау парадигмасын қайта құру қажеттілігі айқын мойындалып отыр. Мұғалім кәсібі білім беру қызметіне жатады, мұғалім барлық субъектілердің кәсібилік деңгейіне жауап береді. Басқарушы нысанаралық өзара іс-қимылды ұйымдастырады және кәсіби әлеуетті іске асырудың тиімділігі үшін жауапты болады. Қолданыстағы педагогикалық және басқарушылық парадигманың едәуір бөлігі нормативтік құқықтық құжаттардағы қақтығыстарды, әлеуметтік дамудың бұлыңғыр бағыттарын анықтайтын екіұшты сипатқа ие. Мақаланың мақсаты - табиғи әлемнің бірлігі мен функционалдық тұтастығының объективті қағидаттарын және инновациялық әдіснамалық құралдарды пайдалана отырып, Қазақстан Республикасының қолданыстағы Конституциясы мысалында педагогикалық және басқарушылық ойлау парадигмасын талдау және қайта жаңарту. Зерттеу барысында келесі әдістер қолданылды: абстрактіден нақтыға генетикалық тұрғыдан көтерілу әдісі, ойдың сызбалық бейнелерінің алыпсатарлық тілі, мәтінмен жұмыс жасау әдісі. Конституция мәтінінің үзінділері елдің әлеуметтік-экономикалық дамуы тұрғысынан маңыздылық критерийі бойынша көрсетілген. Мәтінді талдау мен қайта құрудың бастапқы тұжырымдамалық нүктесі ретінде Конституцияның мазмұнын адамның өзін қоса алғанда, табиғи әлемнің бірлігі мен функционалдық тұтастығының объективті принциптерінің талаптарына сәйкес келтіру қажеттілігі қабылданды. Ел дамуының тұжырымдамалық моделі құрылды. Модель ел аумағында орналасқан, Негізгі Заңмен (Конституциямен) және қызметтің әдіснамалық теориясымен жиектелген негізгі субъектілердің өзара іс-қимылының функционалдық-жүйелік қаңқасын қамтиды. Құрылған модельге сәйкес, барлық блоктардың функционалды өзара тәуелділігі Конституцияның да, елдің басқа да нормативтік құқықтық актілерінің мазмұнына логикалық талаптарды анықтайды. Әдіснамалық құралдар мен ел дамуының тұжырымдамалық моделін пайдалана отырып, қоғам, азаматтық қоғам, мемлекет, жалпы халықтық меншік, мемлекеттік меншік сияқты түйінді ұғымдар жаңартылды. Жоғары құндылықтар, қызметтің негізгі қағидаттары ұғымдары кеңейтілді, Қазақстан Республикасының ұлттық идеясы ұсынылды. Көрсетілген толықтырулар мен нақтылауларды енгізу ҚР Конституциясының келтірілген баптарын әртүрлі түсіну мен түсіндірудегі қайшылықтарды жояды. Қоғамға есеп беретін құқықтық мемлекетті қалыптастырудың, тиімді, бәсекеге қабілетті ел құруда халықты біріктіру мен жұмылдырудың басты шарты педагогикалық және басқару парадигмасының озыңқы жаңаруын, педагогикалық және басқару кәсібилігін тиісінше арттыруды қарау ұсынылады.

Банк жүйесі кез-келген мемлекет экономикасының маңызды құрамдас бөліктерінің бірі болып табылады, ол экономиканың жұмыс істеуін қамтамасыз етеді. Зерттеушілер жеке банктердің және тұтастай алғанда банк жүйесінің жұмыс істеу мәселелерін зерттейді, өйткені бұл банктік жүйе, қатынастардың нарықтық жүйесінде делдал бола отырып, халық шаруашылығының салалары мен барлық салаларды қаржыландыруға, олардың өзара іс-қимылын ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Экономикалық дағдарыстың, пандемияның шиеленісуінің қазіргі жағдайында екінші деңгейдегі банктердің рөлі мен маңызы өзгертуде. Банктер экономикалық қызметтің ең серпінді және «икемді» салаларының бірі бола отырып, экономикалық субъектілердің жұмыс істеуін ұйымдастырып қана қоймайды, сонымен қатар жақында талқыланбаған бірқатар «жаңадан құрылған» мәселелерге тап болады: киберқылмыс, деректердің ағуы, әртүрлі өзгертілген алаяқтық сызбалар және тағы басқалар. Отандық банк жүйесі осы зерттеуде қамтылған жаһанданудың қиындықтарымен біршама жұмыстарды атқарып келеді. Мақсаты - қазіргі жағдайда Қазақстанның банк жүйесінде болып жатқан өзгерістерді қарастыру. Мақаланы жазу кезінде салыстыру, талдау, синтез, жинақтау және т.б. әдістер қолданылды. Нәтиже банк жүйесінің ағымдағы жағдайына байланысты негізгі проблемаларды анықтау, сонымен қатар олардың банк жүйесінің болашақ конфигурациясына, жетілдірілуіне әсері, менеджментпен айналысатын банк қызметкерлеріне пайдалы болуы мүмкін.

Бүгінгі таңда табысты экономиканың негізі - оның барлық секторларының толыққанды дамуы, олардың басым бөлігі нақты сектор болып табылады. Сонымен бірге, экономиканың нақты секторының тарихи даму тенденциялары онда жүретін үрдістердің сөзсіз циклдік сипатын, ең алдымен оның шаруашылық жүргізуші субъектілерін құрайтын қызметті болжайды. Дағдарыс құбылыстары өнеркәсіптік кәсіпорындарды мезгіл-мезгіл тепе-теңдіктен шығарады. Бұл құбылыстардың ауқымы оларды жою басқарушылық шешімдерге көнбейтін мөлшерге жетуі мүмкін, өйткені соңғылардың тиімділігіне дағдарыс құбылыстарының алғашқы кезеңдерінде ғана қол жеткізуге болады. Қазіргі шындықта өңдеуші өнеркәсіп кәсіпорындарындағы дағдарысқа қарсы басқарудың тиімді жүйесі стратегиялық мәселелерді шешудің маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. Кәсіпорынның дағдарыстан кейінгі жай-күйін оңалту үрдістерін жеделдету өңдеуші өнеркәсіп кәсіпорындарында дағдарысқа қарсы басқарудың неғұрлым пәрменді тетіктерінің әдістемесін әзірлеуді талап етеді. Осыған байланысты дағдарысты басқару тетіктерін қалыптастырудың негізгі принциптері мен тәсілдерін анықтау маңызды болып табылады. Ғылыми ортада дағдарысты басқаруды зерттеу кезінде институционалдық компонент өте сирек қарастырылады, дегенмен жақында бұл кәсіпорынның дамуына әсер ету күші туралы бірінші орынға шығады. Мақсаты – кәсіпорындарды дағдарысқа қарсы басқару шеңберінде "институционализм", «институционалдық орта» ұғымдарын қарастыру, өңдеуші өнеркәсіп кәсіпорындарын дағдарысқа қарсы басқарудың ұйымдастырушылық-экономикалық тетігін ашу. Мақала жазу кезінде талдау және синтез, тарихи және логикалық, жүйелік талдау әдісінің үйлесімі сияқты жалпы ғылыми әдістерді қолдана отырып, жүйелі тәсіл қолданылды Нәтиже институционалдық компонентті ескере отырып, кәсіпорынды дағдарысқа қарсы басқаруға қатысты негізгі проблемаларды анықтау, сондай-ақ дағдарыс жағдайларын болдырмауға немесе қолданыстағы дағдарыстың жағымсыз салдарын азайтуға арналған құралдарды ұсыну болып табылады.

Негізгі мәселе: Зерттеу Павлодар облысындағы «Асылтас» шаруа қожалығында ірі қара малдың, жылқының, шошқаның және басқа жануарлардың буаздылығын ерте анықтауға және жануарлардың репродуктивті жүйесінің патологиясын анықтауға арналған. Зерттеу барысында буаздықты диагностикалаудың дәстүрлі клиникалық трансректальды және ультрадыбыстық әдістері қолданылып, жануарлардың ішкі ағзаларын ультрадыбыстық зерттеудің ерекшеліктері айқындалды. Осы мақалада ұсынған қорытындылар заманауи диагностикалық құралдарды (ультрадыбыстық) қолдану зерттелетін органдардың жағдайын көрнекі түрде көруге, патологияны дұрыс диагностикалауға және емдеу үрдісінде жануарлардың сауығу динамикасын бақылауға мүмкіндік береді. Аналық ұрықтандырудың оңтайлы уақытын анықтау, эмбриогенезді және репродуктивті органдардың жай-күйін қалыпты және жануарларда патология кезінде зерттеу үшін жүктілікті, жыныстық цикл сатысын барынша ерте, объективті, жедел және үнемді диагностикалау мақсатында мал шаруашылығы практикасында УДЗ (ультрадыбыстық зерттеу) әдісін қолдануды ұсынамыз. Мақсаты: Ірі қара малдың репродуктивті жүйесінің патологиялық ауруларын анықтау. Әдістері: Зерттеулер «Асылтас» ШҚ шаруашылық жағдайында 2021–2022 жылдар аралығында жүргізілді. «Асылтас» ШҚ шаруашылығы сиырлардың екі тұқымына маманданған: қырдың қызыл және симментал, барлығы 100 бас. Қырдың қызылсиырларының сүт өнімділігі 2500-нан 3000 кг-ға дейін өзгереді, май мөлшері 3,3–4,1 %. Асыл тұқымды шаруашылықтардағы өнімділігі бойынша симментал тұқымы 3500 – ден 4500 кг-ға дейін, ал сүттің майлылығы 3,75-тен 3,8 %-ға дейін. Алғашқы ұрықтандыру 15–18 ай жасында жүргізіледі. Сиырлардың шамамен 75 % - ы жасанды түрде ұрықтандырылады. Сиырлардың 80 %-ы құрамында 20%-ға дейін сіңірілетін ақуыз бар құрама жеммен қоректенеді. Физиологиялық жағдайына және өнімділігіне байланысты сиырлар күніне 5–15 кг құрама жем және 7–20 кг шөп алады. Зерттеулер 5 сиырда жүргізілді. Буаздықты диагностикалаудың дәстүрлі клиникалық трансректальды және ультрадыбыстық әдістері қолданылды. Зерттеулер ірі қара малдың, жылқының, шошқаның және басқа жануарлардың буаздылығын ерте анықтауға және жануарлардың репродуктивті жүйесінің патологиясын анықтауға арналған. PS-301V ветеринарлық ультрадыбыстық сканері қолданылды. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Ауылшаруашылық жануарларының ішкі ағзаларының даму ауытқулары мен патологияларын және буаздылықтың мерзімін ерте анықтауға мүмкіндік беруіне байланысты ультрадыбыстық зерттеу әдісін ветеринариялық практикада кең қолданысқа енгізу болып табылады.

мәселесі өзекті болып табылады. Дәл осы жануарлар, ең алдымен, ұстау және азықтандыру технологиясының бұзылуына, әлсіз дене төзімділігіне, жеміс беру және сүт өндіру кезінде ауыр жүктемелерге байл анысты әртүрлі ауруларға бейім. Зат алмасуының әртүрлі бұзылыстары нәтижесінде шаруашылықтарда сиырлардың төлдеуі әртүрлі ауытқулармен жүретіні белгілі. Гормоналды бұзылуларға байланысты қандағы кальцийдің болмауы малдың өлуіне жиі себеп болатын төлдегеннен кейін гипокальциемияға және парезге әкеледі. Сондықтан сиырлардағы төлдеу парезінің алдын алу және емдеу сызбаларын жетілдіру өте өзекті. Мақаланың мақсаты – Ақмола ауданындағы «Тассу» шаруа қожалығы базасында сиырлардың төлдегеннен кейінгі парезінің алдын алу және емдеу шараларын жетілдіру. Ақмола облысындағы мал шаруашылығында, «Тассу» шаруа қожалығында көктемгі-жазғы кезеңдердегі жұмыстар өндірістік жағдайда жүргізілді. Зерттеу нысаны – буаздығы 250-260 күн болатын қара ала сиырлар. Тәжірибе тобында – 22, бақылау тобында – 12 жануар іріктелді. Жануарлардың орташа салмағы 567±34,5 кг, жасы 5-6 жас. Тәжірибе тобының сиырлары Карсулен препаратының инъекциясын алды, оның құрамына: 2 % Cardus marianus D3, 1 % Sulfur D6 және 1 % Arsenycum album D6 кіреді. Қарсуленді сиырларға 100 кг мал салмағына 1 мл мөлшерінде бұлшықет ішіне немесе тері астына енгізді, дозасы бір жануарға 5 мл-ден кем болмауы керек. Төлдегеннен кейінгі кезеңде сиырлардағы төлдегеннен кейінгі парезді кешенді терапияда Қарсуленді күніне 1-2 рет бұлшықет ішіне немесе тері астына қолданады. Карсулен препаратын қолдану құрамы: 1 % Cardus marianus D3, 1 % күкірт D6 және 1 % Arsenycum album D6 белок, көмірсу, май алмасуына реттеуші әсер етеді, асқазан-ішек жолдарының бұзылған қызметін қалпына келтіреді. , бауыр және бүйрек.

Қазіргі уақытта Ресейде және Тула облысында сервистік, сәндік және аңшылық ит шаруашылығы қарқынды дамып келеді. Мәселен, 2020 жылы 119 бас жоғары тұқымды күшік, 2021 жылы негізінен сәндік-қызметтік тұқымды 164 күшік «Асыл тұқымды өсіру кітабына» тіркелді. Осылайша, әртүрлі жұқпалы ауруларға бейім асыл тұқымды иттердің саны жыл сайын артып келеді. Ит ауруы – бүкіл әлемде, соның ішінде Ресейде иттердің ең көп таралған вирустық ауруларының бірі. Тула қаласындағы ветеринарлық клиникалардың «Науқастарды қабылдау журналдарын» талдағанда, жұқпалы этиологиялы аурулармен ауырған иттердің 44 %-ында етқоректі бөртпе диагнозы қойылғаны анықталды. Зерттеу жұмысымыздың мақсаты – Ресейдің Тула облысында иттердегі ит ауруының эпизоотологиялық ерекшеліктерін зерттеу. Қойылған мақсатқа жету үшін келесі мәселені шешу қажет болды: ит ауруының тұқымдық және жастық факторларын талдау. Жеке ветеринарлық клиникалардың деректеріне талдау, оның ішінде ұсақ жануарлардың аурушаңдығы туралы ақпарат пайдаланылды. Иттер арасындағы иттер ауруының эпизоотиялық жағдайын зерделеу нәтижесінде келесі мәліметтер алынды: ауру жыл бойы байқалады және күрт маусымдық өзгерістерге ұшырайтын сөндірілмеген ауытқулар сипатына ие. Бақылаудың барлық жылдарындағы ауру иттердің ең көп саны наурызда тіркелді – 1000 адамға шаққанда 6,2 жағдай. Анықталғандай, иттердің жұқпалы ауруларының ішінде бөртпе бірінші орында тұр және жыл сайын иттер санының көбеюі байқалады.

Негізгі мәселе: Үй жануарларының жарақаттары барлық жұқпалы емес аурулардың 50-70 % құрайды. Сүйектердің, негізінен аяқ-қолдардың сынуы 44,5% жағдайда кездеседі. Сынықты емдеудің негізгі мақсаты аяқ-қолдың қалыпты қызметі мен қозғалысын қалпына келтіру болып табылады және мұны емдеу тәсілдері әртүрлі. Емдеу кезеңінде жануарға оны қолдануға мүмкіндік беретін аяқ-қолдың қозғалысын шектемейтін әдістерге басымдық беріледі. Мақсаты: Бұл мақалада сүйек сынықтарын емдеуде өзін дәлелдеген және бүгінгі күні ветеринарияда өзекті болып табылатын сүйек остеосинтезі әдісі қарастырылады. Әдістері: Негізгі зерттеу Павлодар қаласындағы «Шанс» ветеринарлық клиникасының базасында жүргізілді. Остеосинтез үшін остеосинтезге арналған пластиналар және титан қорытпасынан жасалған бұрандалар пайдаланылды. Бұл сүйек сынықтарын бекітетін бір-бірінен ерекшеленетін металдар жанасқанда олардың тотығуы мүмкін болатындығына байланысты. Жануарлар емханаға сынықтарға әкелетін жарақаттар нәтижесінде келеді. Ең жиі кездесетін себептер: биіктіктен құлау, көлік құралдары, жануарларды, басқа жануарларды абайсызда немесе өрескел ұстау. Сынық айқын белгілермен анықталған кезде немесе сынық күдіктенсе, мұндай науқастар бұрын рентгенге жіберілді. Рентген суретін алғаннан кейін және жануардың иесінің келісімімен остеосинтез жүргізіледі. Сүйек фрагменттеріне қол жеткізген кезде бұлшықет талшықтары бойымен кесу жасалды. Остеосинтез В.М. сипаттаған әдіс бойынша жүргізілді. Шаповалов (2009). Нәтижелер және олардың маңызылығы: Остеосинтезден кейінгі жануарлардың жалпы жағдайы 3-5 күннен кейін қалпына келді. Барлық жануарлар сүйек остеосинтезінен кейін аяқ-қолға толығымен сүйенді. Көрші буындардың контрактурасы және бұлшықет атрофиясы анықталмаған. Қажетті құрал мен шығын материалдары болған кезде жамбас сүйегінің қарапайым остеосинтезін орындау өте қиын емес. Сүйек остеосинтезін орындау аяқ-қолды қозғалыс әрекетіне ерте кезеңде қосуға мүмкіндік береді, жануар оңалту кезеңінде мүшені белсенді пайдаланады, жануарды күтуде қарапайымдылық.

Негізгі мәселе: ұсынылған мақалада «әскери коммунизм» кезеңіндегі Қазақстандағы кеңестік билік институттарының пайда болуы мен қызметі қарастырылады. Мұрағат материалдары мен жарияланған еңбектер негізінде авторлар Кеңестердің, революциялық комитеттердің қызметіне талдау жүргізілген. Қорытындылай келе, кеңестік билік институттарының пайда болуы мен мақсатын анықтайтын тұжырымдар жасалады. Мақсаты: 1918-1921 жылдардағы Қазақстандағы жергілікті басқару органдары эволюциясының негізгі тенденциялары мен ерекшеліктерін зерттеу. Әдістер: зерттеу тарихтік, ғылыми объективтілік және жүйелік құрылымдық-функционалдық талдау принциптеріне негізделген. Осыған байланысты біз келесі әдістерді қолдандық: кеңестік, партиялық және басқа да жергілікті органдардың басқарушылық қызметін қайта құру үшін тарихи реконструкция әдісі; жергілікті құбылыстар мен билік саласындағы үрдістерге қатысты жергілікті (аймақтық) ерекшеліктерді зерттеуге арналған оқшаулау әдісі; әр түрлі типтегі жергілікті билік органдарын анықтауға және сипаттауға мүмкіндік берген типологизация әдісі. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: 1918-1921 жылдары азаматтық қарсыласу, «әскери коммунизм» және ЖЭС-тің басталуы кезінде Қазақстанда жаңа Кеңес үкіметінің органдары пайда болды және жұмыс істеді. Олардың іс-әрекетін, тіпті қысқа уақыт ішінде мұқият зерделеу, келесідей қорытынды жасауға мүмкіндік береді: а) антидемократиялық мәні; ә) қатаң әлеуметтік бағдар; б) байырғы халықтың одан алыстауы; в) жанжалды жағдайлар жасауға имманентті қасиет; г) проблемалық жағдайды шешудің оңтайлы емес жолдары мен тәсілдерін таңдау; д) партия мен мемлекетті біріктіру процесі басталды: кез-келген лауазымды большевик қана иелене алады. Сайып келгенде, Конституцияда көзделмеген партиялық номенклатураның кеңейтілген және епсіз сыныбы пайда болды.

Бүгінгі таңда ақпараттық технологияларды кеңінен енгізу үрдісі қарқынды жүріп жатыр. Қазіргі уақытта адам қызметінің әртүрлі салаларына, соның ішінде білім беру саласына айтарлықтай өзгерістер енгізілуде. Осы мақаланың авторы осыған сүйене отырып, қазіргі заманғы оқу процесін ақпараттандырудың өзекті және перспективалы бағыттарының бірі болып табылатын және электрондық оқу құралдарын жасаудан тұратын өзекті мәселені қарастырды. Ғалымдар С.С. Сысоева, В.М. Кухаренко, А.И. Башмакова, Т.И. Коваль, Е.С. Полат, А.Ю. Уваров, П.И. Сердюков, А.А. Андреевтің электронды оқу құралдарын әзірлеу бойынша талаптары бар жұмыстарына талдау жүргізілді.Жүргізілген талдау қорытындылары бойынша ғылыми мақалада электрондық оқу құралдарын әзірлеу кезеңдері, бұл ретте сақталуы тиіс қағидаттар сипатталған, сондай-ақ электрондық оқу құралы жасалуы тиіс модульдердің қажетті тізбесі келтірілген. Қолданыстағы бағдарламалық жасақтама кешендерінің ішінен автор CourseLab, Smart Builder, MOS Solo, Google сайттары, iSpring Suite, TurboSite, Adobe Animate, HTML5-ті бөліп көрсетеді. Автор ұсынған технология бойынша электрондық оқу құралдарын әзірлеу және оларды кейіннен білім беру үрдісіде қолдану білім алушылардың оқу-танымдық қызметін неғұрлым тиімді деңгейде ұйымдастыруға көмектеседі. Мақсаты – қолданыстағы талаптарды ескере отырып, электрондық оқу құралдарын әзірлеу технологиясының сипаттамасы. Мақалада талдау, синтез және дедукция әдістері қолданылды. Электрондық оқу құралдарын әзірлеу талаптары мен принциптерін талдау сипаттамалық-аналитикалық әдіс негізінде жүргізілді. Зерттеу нәтижелері ақпараттың үздіксіз өсіп келе жатқан ағыны мен білім алушыларда оны игеру мүмкіндіктерінің шектелуі арасындағы қайшылықты шешуге ықпал етеді. Оқу үрдісінде электрондық оқу құралдарын саналы түрде пайдалану оқытудың қолданылатын әдістері мен әдістемелерін білім алушыға қарай өзгерту арқылы білім беру сапасын арттырудың негізгі әдістерінің бірі болып табылады.

Компьютерлік технология дамыған заманда компьютер өмірдің ажырамас бөлігі болып табылады. Қазіргі ойын теориясының дамуы мен қалыптасуы адамзат қоғамы дамуының әртүрлі кезеңдерінде тұлғаны оқыту мен тәрбиелеуде болып жатқан әлеуметтік-педагогикалық өзгерістерге сәйкес келеді. Баланың қоршаған әлемге қатынасы үлкендердің бағалауы мен олардың оқиғаларға, құбылыстарға, адамдарға эмоционалды-экспрессивті қатынасы әсерінен қалыптасатыны белгілі.Тақырыпты таңдаудың өзектілігі бір адамға шаққандағы ДК-нің өсуімен, компьютерлік ойындарды жақсы көретін мектеп оқушыларының санының көбеюімен, оқушының психоэмоционалдық саласына кері әсер етуімен (ережелерді бұзумен) анықталады. компьютерді пайдалану). Мақсаты - компьютерлік ойындардың оқушының эмоционалдық жағдайы мен мінез-құлқына оң және теріс әсерін анықтау және кіші жастағы оқушылардың компьютерлік ойындарды қауіпсіз пайдалануы бойынша ұсыныстар әзірлеу. Зерттеу барысында В.В. Ткачевтің «Мектеп жасына дейінгі балалардың эмоционалдық және мінез-құлық саласын бағалау» атты ата-аналарға арналған сауалнамасы жүргізілді; Эмоционалды тұрақтылық пен психоәлеуметтік бейімделу деңгейін бағалауға арналған Кохтың «Ағашты сызу» проективтік әдістемесі; мазасыздықтың жалпы деңгейін анықтауға көмектесетін Р.Теммл, М.Дорки, V.Аминнің проективтік мазасыздық тесті; «Болмайтын жануар» атты агрессивтілік диагностикасы үшін сурет салу әдістемесі. Зерттеу нәтижелері бойынша оқушылар, ата-аналар және сынып жетекшілері: компьютерлік ойындардың пайдалылығын бағалай алады, ойлауды, логиканы, табандылықты дамытатын ойындарды таңдай алады, бұлшықеттер мен көздерге гимнастика жасай алады, компьютерде өткізетін уақытты бақылаңыз, туыстарыңыз бен достарыңызға компьютерде қауіпсіз мінез-құлық ережелерін сақтау қажеттілігі туралы сөйлесіңіз. Зерттеу нәтижелерінің теориялық маңызымен қатар практикалық мәні де бар, ол бастауыш мектеп жасындағы балалардың жеке ерекшеліктерін ескере отырып, пәнді оқудың тиімділігін арттырудан тұрады. Автор ұсынған ұсыныстар кіші жастағы оқушылардың компьютерлік ойындарды қауіпсіз пайдалануына ықпал етеді.

Қазіргі уақытта Covid-19 әлемдік пандемиясы Қазақстандағы туризмнің тартымдылығы мен рентабельділігін айтарлықтай төмендеткеніне қарамастан, Қазақстанның және оның өңірлерінің туристік саласы дамуын жалғастырып отыр. Туризм және жыл сайын өсіп келе жатқан туризм қызметтеріне сұраныс көптеген елдер үшін үлкен табыс пен пайда көзіне айналуда. Дүниежүзілік саяхат және туризм Кеңесінің (WTTC) мәліметтері бойынша, қазіргі уақытта саяхат пен туризм әлемдік ЖІӨ-ге қосқан үлесін және халықты жұмыспен қамтуды ескере отырып, әлемдік индустрияның ең ірі саласы болып табылады. Мақалада туристік нарықтың тартымдылығы мен саланы кеңейту жолдары бағаланады, туристік саладағы менеджменттің ерекшеліктері анықталады. Павлодар облысында туризм мәселелері анықталды. Бұл зерттеу өзекті болып табылады, өйткені бүгінгі күннің басты міндеті Қазақстан Республикасындағы басқа ілеспе салалардың дамуына ықпал ететін туризмді дамыту саласындағы проблемалар мен сын-қатерлерді зерделеу болып табылады. Туризм саласының өз мәселелерін дамыту және шешу, сөзсіз, осы нарықтың мүмкіндіктері мен қызметтерге сұраныстың артуына алып келеді және соның салдарынан облыстар мен Қазақстанның экономикалық көрсеткіштерінің дамуына әсер етеді. Мақаланың мақсаты-Павлодар облысында туристік саланы дамытудың теориялық және практикалық аспектілерін зерттеу. Зерттеу барысында әдебиеттерді теориялық талдау, деректерді саралау, топтастыру және жүйелеу әдісі, статистикалық әдістер сияқты әдістер қолданылды.

Негізгі мәселе: мақалада Қазақстан Республикасының өнеркәсіптік кәсіпорнының аутсорсингті іске асыру тәжірибесі қарастырылады. Отандық және шетелдік зерттеулер көрсеткендей, қазақстандық аутсорсинг нарығы республикада оны дамыту үшін қолда бар әлеуетке қарамастан, әлі де өзінің қалыптасу сатысында тұр, сонымен бірге қазіргі ғылыми жарияланымдар мен сол немесе өзге уақытта жүргізіліп жатқан зерттеулердің нәтижелері осы мәселенің белгілі бір көзқарасын қалыптастыруға мүмкіндік береді. Атап айтқанда, зерттеулер көрсеткендей, қорқынышқа қарамастан, отандық бизнес аутсорсингті қолдануға мүдделі. Мұның негізі объективті және субъективті себептер болып табылады. Нәтижесінде аутсорсинг қызметтеріне тапсырыс беруші кәсіпорындар аутсорсинг қызметтерін сыртқы жеткізушілермен фирмааралық өзара қарым-қатынастардың «Павлодар мұнай-химия зауыты» ЖШС материалдарындағы мақалада сәйкестендірілген және мысал ретінде қаралған ұйымдық-экономикалық форматын дербес айқындайды. Мақсаты: өнеркәсіптік кәсіпорын мысалында «Павлодар мұнай-химия зауыты» ЖШС («ПМХЗ» ЖШС) фирмааралық өзара іс-қимыл тетігін ұйымдастыру бойынша әдіснамалық тәсілдің мазмұнын зерттеу, оны іске асыру алгоритмін құрылымдау және кәсіпорынның адами ресурстары саласындағы аутсорсингті іске асыру мысалында аутсорсингті іске асыру тетігінің мазмұнын қарастыру. Әдістері: мақаланы дайындау, дәлелдеу және зерттелетін мәселені негіздеу кезінде статистикалық талдау және талдау сияқты дәстүрлі әдістер қолданылды аналитикалық ақпарат және ішкі құжаттама. Талқылау логикасы, қорытындылар мен нәтижелерді дәлелдеу салыстыру, сипаттау, жалпылау, құрылымдау, негіздеу және т.б. әдістерге негізделген. Нәтижелері мен олардың маңыздылығы: мақалада «Павлодар мұнай-химия зауыты» ЖШС материалдарында аутсорсинг тетігін ұйымдастыру мен іске асырудың әдіснамалық тәсілінің тұжырымдамалық алгоритмі негізделді, аутсорсингтің ұйымдастырушылық-экономикалық тетігінің мазмұны сәйкестендірілді және "ПМХЗ" ЖШС материалдарында адами ресурстар сияқты кәсіпорынды басқарудың функционалдық аймағы мысалында оны іске асырудың реттілігі қарастырылған.

Негізгі мәселе: Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың Жолдауында алға қойылған басым міндеттерді шешу аясында тамақ өнеркәсібін, оның ішінде сүт өнімдерін дамытуға зор рөл беріліп отыр. Тамақ өнімдерінің сапасын, биологиялық, тағамдық құндылығын және қауіпсіздігін арттыру үшін био және нанотехнологиялар жетістіктерін пайдалана отырып, өсімдік және жануарлардан алынатын шикізатты өңдеу саласындағы салалық ғылымның алдында үлкен міндеттерді шешу керек. Өндірістің өзінің, сондай-ақ Қазақстан Республикасы халқының өмір сүруінің экономикалық, әлеуметтік және экологиялық аспектілерін жақсарту мақсатында өсімдік және жануар текті шикізатты кешенді өңдеуді ұйымдастырудың жаңа тәсілдері қажет. Өңделген ірімшіктердің кең ауқымына қарамастан, ол үнемі жаңартылып отырады. Бұл тағамтану ғылымының талаптарын қанағаттандыру қажеттілігімен, тұтынушылар сұранысының өзгеруімен, сонымен қатар шикізаттың болуымен және ірімшіктің белгілі бір түрінің пайдасы туралы ойлармен түсіндіріледі. Зерттеудің жұмыс гипотезасы шикізатты балқыту үшін ортаның белсенді қышқылдығына әсер ететін, құрылымын тұрақтандыратын, ылғалды байланыстыратын және дайын өнімнің консистенциясы мен органолептикалық көрсеткіштерін жақсартатын реагенттерді қолдануға болады деген болжам еді. Мақсаты: cырды балқыту үрдісі туралы теориялық мәлімет беру. Балқу процесі шикізат белок мицеллаларының әртүрлі формаларымен тығыз байланысты екенін көрсетіңіз. Өңделген ірімшік құрылымының қалыптасуына тұз – балқытқыштың түрі мен мөлшерінің әсерін анықтау. Тәжірибелік өнімдердің реологиялық көрсеткіштерін анықтаңыз. Өңделген ірімшіктердің скорингіне сәйкес тәжірибелік өнімдердің органолептикалық көрсеткіштерін бағалау. Судың белсенділік индексін (aw) белгілеңіз, тәжірибелік өнімдердің микробиологиялық көрсеткіштерін анықтау. Әдістері: әдеби дереккөздерді зерттеу және талдау, реологиялық әдістер, сүт өнімдерінің сүт шикізатын органолептикалық зерттеу. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: сыр ірімшігінің балқыту процесі зерттелді. Өңделген ірімшік құрылымының қалыптасуына тұз-балқытқыштың түрі мен мөлшерінің әсері анықталды. Эксперименттік өнімдердің органолептикалық көрсеткіштері өңделген ірімшіктердің баллдық көрсеткіштеріне сәйкес бағаланды.

Қазақстан Республикасындағы жоғары оқу орындарының қабырғаларында сапалы білім алуды қамтамасыз ету үшін оқу-әдістемелік қамтамасыз етуді сауатты дайындау қажет. Білім беру жүйесінде студенттердің кәсіби және жалпы мәдени құзыреттіліктерін қалыптастыруды, атап айтқанда коммуникативтік және ақпараттық құзыреттіліктерін дамытуды талап ететін құзыреттілік тәсіл кең таралғандықтан, компьютерлік технологияларды қолдану маңызды. Қазіргі қоғамдағы ақпараттық-коммуникациялық технологиялар үлкен рөл атқарады, бірақ бұл технологияларды қолдану саласы мұқият зерттеуді қажет етеді. Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар ұтқырлыққа ықпал етеді, жұмыс үрдісін жеңілдетеді және оңтайландырады. Осы технологиялардың арқасында жоғары мектепте білім беру үрдісін модернизациялау ең тиімді түрде жүзеге асырылады. Электрондық оқыту принциптері мен құралдары арқылы жүзеге асырылатын оқу-әдістемелік қамтамасыз етуді әзірлеу және қолдану ең тиімді құралдардың біріне айналуда. Мақалада электронды оқыту ұғымының бірнеше түсіндірмелері бөлінді. Қазіргі заманғы электронды-оқу-әдістемелік қамтамасыз етудің компоненттері анықталды. Оны құруға ұсыныстар берілген. Мақалада қазіргі заманғы "цифрлық" ұрпақтың мәселелері, оның әлеуметтік желілер мен мессенджерлердегі байланысқа тәуелділігі, осы тәуелділіктің денсаулық пен білім деңгейіне әсері қарастырылады. Мақаланың мақсаты осы саладағы мәселелерді анықтауға, басым міндеттерді және оларды шешудің ықтимал жолдарын қалыптастыруға негізделген Қазақстан Республикасында білім беруді цифрландыру мәселесін шешуге кешенді көзқарас болып табылады. Автор ұсынған модельдердің практикалық нәтижесі электронды оқу құралдарын қолдану арқылы оқу үрдісінде студенттердің танымдық тәуелсіздігін қарқынды дамыту үшін қажет ұйымдастырушылық және педагогикалық жағдайлар кешені болды. Зерттеу нәтижелері теориялық маңыздылығынан басқа, электронды оқу құралдарын қолдану негізінде құрылған педагогикалық процеске қойылатын талаптарды ескере отырып, мұғалімнің іс-әрекетінің стратегиясында практикалық маңыздылыққа ие. Автор ұсынған модель электронды оқу құралдарын қолдану арқылы білімді игеру үрдісін де студенттердің танымдық тәуелсіздігін тиімді қалыптастыруға ықпал етеді.

Негізгі мәселе: қазіргі кезде елімізде мал бағудың қарқынды дамыту мен ауыл шаруа шылығы жануарлары нәтижелілігі одан әрі өсуі үшін жеткілікті мөлшерінде арзан құнды жем шөп қажет болып отыр. Елімізде ежелгі заманнан бері табиғи жем шөп алқаптары мал шылық үшін азық өндірудің негізгі көзі болып табылады. Әлемдегі бағындық жерлердің қазіргі жағдайы қанағаттанарлықсыз деп бағаланып отыр. Табиғатты қолданудың теріс факторларының жиынтық әсерінен әлсіз және оңай бүлінетін бағындық жерлер экологиялық жүйелері тозуға ұшырайды. Өсемдіктер мен жер қыртысының азуы, шөлейттену жердің солт. Америкада 28 %, оңт. Америкада 23 %, Африкада 17 % және Австралияда 15 %-ын құрайды. Жемшөп базасының қанағаттанғысыз жай-күйін көбінесе бағындық жерлерді оң пайдаланбайтын фермерлік және шаруа қожалықтарының өздері күрделендіретіндігін, жануарларды жүйе сіз және нормаға сәйкес емес жаюға мүмкіндік береді және сол арқылы өсемдік жамылғысының нәтижелілігінің төмендеуіне, шөптің құрамы мен жем сапасының өзгеріске ұшырауына, арам шөптермен және жеуге болмайтын өсемдіктермен толып кетуіне, кейіннен жер қыртысының жел эрозиясының пайда болуына ықпал ететіндігін атап өткен жөн. Әлемімізде екі миллиард гектар немесе адамзаттың пайдаланатын жерлердің 24 %-ы белгілі бір дәрежеде деградацияға ұшырайды. Ауыл шаруа шылығы дақылдарының шығымдылығын және бағындық жерлердің құнарлылығын төмендету, мал басының және олардың нәтижелілігін азайту, сондай-ақ ауыл шаруа шылығының экспорттық әлеуетін қысқарту жер тозуының негізгі экономикалық салдары болып табылады. Мақсаты: еліміздің оңт.-шығысының тік аймақтылығы жағдайында бағындық жерлердің тозу себептерімен қоса оларды қалпына келтіру мүмкіндіктерін зерттеу, малды жаю әдісін пайдалана отырып бағындық жерлердің ресурстарды дұрыс пайдаланудың ғылыми тәсілдерін әзірлеу. Әдістер: термо стат салмақ әдісі, Тю рин әдісі, Мачи гин әдісі, ионо метриялық әдісі. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: оңтүстік шығысының тік аймақтылығы жағдайында Батыр шаруа қожалығының тау бөктірлік дала, тау бөктірлік қуаң дала және тау бөктірлік шөлейт аймағындағы теңіз деңгейінің биіктігіне байланысты бағындық жерлер алуан түрлі, соған орай жер қыртысының жамылғысы мен бағындық жерлердің ботаникалық құрамы зерттелінген болатын. Қойлардың меншікті ауырлылығы зерттеу барысында жаюдың тәсіліне қарай динамикасы бағаланды. Зерттеу жұмысы жер қыртысы өсемдік жануар мал бағу өнімдері жүйесінде жүргізілді.

Мақалада зерттелген ет және өсімдік шикізатын ұтымды пайдалана отырып, дәстүрлі органолептикалық сипаттамалары және оңтайлы құрылымдық-механикалық қасиеттері бар, ақуыз-май және аминқышқылдық құрамы бойынша теңдестірілген, тағамдық құндылығы жоғары соңғы өнімі бар жоғары сапалы өнімдер алу - өзекті тақырып болып табылады. . Адекватты тамақтануға қойылатын талап балалар тағамына арналған ет өнімдерінің рецептурасын әзірлеудің негізі болып табылады. Балалар тағамы өнімдерінің рецептурасын таңдаған кезде бала ағзасындағы зат алмасу үрдістерінің жас ерекшеліктерін ескеру керек, бұл ретте бала ағзасының қоректік заттар мен энергияға физиологиялық қажеттіліктерін қанағаттандыру керек, сонымен қатар биологиялық және физиологиялық заңдылықтарды ескеру қажет. Балалардың ағзасындағы тағамның ассимиляциясын ескеру керек, тамақты ассимиляциялаудың маңызды шарты - ағзадағы ферменттер мен тағамның химиялық құрамы арасындағы сәйкестік. Бұл ереже тағамды ассимиляциялаудың барлық кезеңдерінде сақталуы керек. Бұған ақуыздардың, майлардың, көмірсулардың, витаминдердің, минералдардың теңгерімді қатынасын қамтамасыз ету үшін шикізатты іріктеу және оларды технологиялық өңдеу арқылы қоректік заттардың мақсатты теңдестірілуі арқылы қол жеткізіледі. Мақаланың мақсаты – ет және өсімдік шикізатын ұтымды пайдалану негізінде балаларға арналған гомогенді консервілердің технологиясын жасау. Зерттеу жұмыстарын жүргізу кезінде балалар тағамына арналған гомогенизацияланған ет және көкөніс консервілерінің физикалық-химиялық және органолептикалық сапа көрсеткіштерін бағалаудың стандартты әдістері қолданылды. Авторлар балалар тағамына арналған гомогенизацияланған ет және көкөніс консервілерін өндіру үшін ет және өсімдік шикізатын таңдау негіздемесін береді. Жаңа консервілердің физика-химиялық және органолептикалық сапа көрсеткіштері зерттелді. Жасымықтың құрылымдық-механикалық қасиеттеріне, сонымен қатар оның тағамдық және биологиялық құндылығының өзгеруіне консервілеудің технологиялық үрдістердің әсері анықталды. Ет және өсімдік шикізатын гомогенизациялаудың оңтайлы режимі таңдалды және негізделді. Балалар тағамына арналған гомогенизацияланған ет және көкөніс консервілерінің композициялық құрамын математикалық модельдеу жүргізілді. Жаңа консервілерді зарарсыздандыру режимдері негізделген. Балалар тағамына арналған дайын ет және көкөніс консервілерінің тағамдық және биологиялық құндылығы есептеліп, сапалық және сандық көрсеткіштері анықталды.

Мақалада адамның биометриялық аутентификациясын сипаттау мен талдаудың заманауи үлгілері негізінде биометриялық деректер модельдерін ұсыну, биометриялық верификация алгоритмдерін құру және тұлғаны сәйкестендіру әдістері зерттеледі және талданады. Биометриялық сәйкестендіруде адамның келесі параметрлері кеңінен қолданылады: бет геометриясының ерекшеліктері, саусақ іздері, алақанның геометриясы, көз торы мен нұрлы қабықшасы, дауыс сипаттамалары, қолтаңба ерекшеліктері және пернетақта астын сызу. Биометриялық аутентификация ақпараттық жүйені пайдаланушылардың аутентификация технологияларын дамытудың ең перспективалы бағыттарының бірі болып табылады. Деректерді қорғаудың құрылымдық әдістері көрсетілген. Берілген типтердің әрқайсысының артықшылықтары мен кемшіліктері сипатталған. Кейбір белгілі компьютердің реттеуіш хаттамалары, авторизация және аутентификация алгоритмдері қарастырылады. Сыртқы және ішкі ақпараттың таралып кету шабуылдарына талдау жасалды, бұл тарап кетудің үлкен пайызы - клиенттер мен мәмілелер туралы ақпаратқа, техникалық ақпаратқа, сондай-ақ жеке мәліметтерге байланысты екенін көрсетті. Ақпараттық жүйелердегі ақпаратты қорғау құралдарының бірі - екінші факторды қолдана отырып, парольді қорғау, ол бүгінгі күнге дейін өзекті болып табылады, өйткені бүкіл банк секторы мен қауіпсіздік компаниялары қосымша қорғаныс әдісі ретінде екі факторлы және көп факторлы аутентификацияны қолданады. Биометриялық аутентификацияның заманауи әдістерінің немесе аралас әдістердің қайсысы тиімдірек екендігі туралы біржақты қорытынды жасау қиын. Адамның биометриялық параметрлерін өлшеуге негізделген аутентификация әдістері 100% дерлік сәйкестендіруді қамтамасыз етеді, құпия сөздерді және жеке идентификаторларды жоғалту мәселелерін шешеді, бұл ақпаратты ашу жүйелеріне қауіпсіздік қатерлерін анықтауға күдік туғызады. Кейбір жағдайларда ұйымдар биометриялық аутентификация жүйелерінсіз жасай алмайды. Сондай-ақ, биометрияны ең ыңғайлы аутентификация факторы ретінде беруге болатындығын атап өткен жөн.

Мақала оқу үрдісінде электрондық оқу құралдарын тәжірибеде қолдануға негізделген білім алушылардың танымдық дербестігін қалыптастыру моделін сипаттауға арналған. Сондай-ақ, оқытудың осы моделін әзірлеуге қойылатын негізгі талаптар және ұсынылған модель көрсетуі керек негізгі аспектілер қарастырылады. Қарастырылған модельдерге сүйене отырып, студенттердің танымдық тәуелсіздігін қалыптастыруға неғұрлым қолайлы және тиімді әсер ететін электрондық оқу құралдарын қолдану арқылы студенттерді оқытудағы оқытушы қызметінің стратегиясы анықталды. Мақаланың мақсаты – электрондық оқу құралдарын қолдану арқылы студенттердің танымдық Тәуелсіздігін қалыптастыру моделін құру технологиясының сипаттамасы және оны оқытушы қызметінің ұсынылған стратегиясы негізінде білім беру үрдісінде тәжірибе кезінде қолдану. Мақалада талдау, синтез және дедукция әдістері қолданылды. Джон Дьюидің дидактикалық тұжырымдамасын және оның негізінде қалыптасқан талаптар мен принциптерді талдау, электронды оқу құралдарын белсенді қолдану арқылы танымдық тәуелсіздікті қалыптастыруға бағытталған педагогикалық үрдістің моделін құру сипаттамалық-аналитикалық әдіс негізінде жүргізілді. Автор ұсынған модельдердің практикалық нәтижесі ұйымдастырушылық және педагогикалық жағдайлар кешені болып табылады, олардың сақталуы электронды оқу құралдарын қолдану арқылы оқу үрдісінде студенттердің танымдық дамуына ықпал етеді. Зерттеу нәтижелері теориялық маңыздылығынан басқа, электронды оқу құралдарын қолдану негізінде құрылған педагогикалық үрдісінде қойылатын талаптарды ескере отырып, мұғалімнің іс-әрекетінің стратегиясында практикалық маңыздылыққа ие.

Білім - мықты және дені сау мемлекет құрылатын және сақталатын іргетас екені белгілі. Бастауыш мектепте білім беру жүйесінің іргетасы қаланады, ол бүкіл оқу қызметі барысында толықтырылады. Сонымен қатар, көптеген бастауыш сынып оқушылары бағдарламалық материалды нашар меңгереді, бұл кейінгі оқуда сәтсіздікке әкеледі. Сондай-ақ оқушылар қанағаттанарлық баға алып, жақсырақ оқи алады. Сондықтан, бастауыш сыныптарда баланың қиындықтары оларға міндетті мектеп бағдарламасын игеруге кедергі келтіреді. Мұғалімнің маңызды міндеті - оқудағы қиындықтарды болдырмау үшін уақтылы көмек көрсету. Ол үшін олардың оқу іс-әрекетіндегі себептерін, диагностиканың көмегімен мұғалімнің қайсысы нақты жағдайда әрекет ететінін анықтай білу, оларды уақытында жою немесе салдарын түзету керек. Осылайша, бастауыш сынып оқушыларының үлгерімін арттыруға бағытталған уақтылы түзету жұмыстары қажет. Бүгінгі таңда бастауыш сынып оқушыларының үлгерімін арттыру бойынша түзету жұмыстарын ұйымдастыру - қазіргі мектептің өзекті мәселелерінің бірі болып табылады. Мақаланың мақсаты - бастауыш сыныптарда үлгерімі төмен оқушылармен түзету жұмыстарының тиімділігін арттыру. Зерттеу барысында сипаттамалық әдіс, жүйелеу, талдау және түсіндіру әдістері, синтез қолданылды. Мектептегі сәтсіздік мәселесі өте күрделі, оны зерттеу көптеген әртүрлі тәсілдерді қамтиды, бірақ олардың барлығы мәселені қарастырудың екі негізгі аспектісіне топтастырылған: мұғалім қалай сабақ береді, оқушы қалай оқиды және оның дамуы қалай жүзеге асырылады. Бастауыш мектепте осы ерекшеліктерін ескере отырып, түзету жұмыстарын ұйымдастыру бойынша ұсыныстар білім беру үрдісінің тиімділігін арттыруға және жалпы орта мектептің бастауыш бөліміндегі үлгерімсіздік деңгейін төмендетуге көмектеседі.

Негізгі мәселе: тіл коммуникацияның негізгі векторы болып табылады, өз кезегінде коммуникация адамзат тарихында тілдерді дамытады. Адамдардың табиғи қажеттілігі-ана тіліндегі қарым-қатынас, өзін-өзі көрсетудің және басқаларды түсінудің ең ыңғайлы құралы дегенмен, қазіргі заман коммуникацияның жаһандық парадигмасын өзгертті, бұл тілдердің рөлін ресми және бейресми қауымдастықтармен, соның ішінде әртүрлі тілдерде сөйлейтіндермен қайта бағалауды білдірді. Коммуникацияның жалпы тілін таңдауға контекст қана емес, сонымен қатар коммуниканттардың әлеуметтік, мәдени, экономикалық сипаттамалары да әсер етеді. Мәдениетаралық контексте қарым-қатынасқа қатысушылардың бейімделу мәселесі туындайды, қабылдаушы Тараптың тілін меңгеруімен тығыз байланысты, оны білмеу табысты қарым-қатынасқа кедергі болып табылады. Толерантты коммуникативті мінез-құлық дағдыларын дамыту үшін халықаралық қарым-қатынас тілдерінде қол жетімді қажетті оқу-әдістемелік материалдармен жабдықталған арнайы бағдарламалар жасау қажет. Кейбір осындай семинарлар аталмыш мақалада ұсынылған. Мақсаты: тілдің әртүрлі лингвистикалық және әлеуметтік-мәдени ортадағы адамдарды біріктіретін экономикалық үрдістердің дамуына әсерін анықтау, сондай-ақ өзара әрекеттесетін тілдердің кәсіби қызметтің әртүрлі аспектілеріне әсерін және мәдениетаралық контекстке жаңа ұрпақтарды енгізудегі білім берудің рөлін сипаттау. Мақсатты жүзеге асыру үшін келесі міндеттер қойылды: тілдің экономикалық теориясының негізгі ережелерін ұсыну; мәдениетаралық ортада компаниялармен жұмыс істеу кезінде аудармашылардың қайшылықты рөлін көрсету; студенттердің мәдениетаралық кәсіби контексте сәтті бейімделуі үшін шет тілдерін оқытудың мәселелері мен рөлін анықтау. Әдістері: теориялық және әдіснамалық негіз отандық және шетелдік зерттеушілердің еңбектерінде ұсынылған тұжырымдамалар, гипотезалар мен теориялар болды. Әдістеме жүйелік тәсілге негізделген, оның аясында салыстырмалы, құрылымдық және функционалды және статистикалық талдау әдістері қолданылды. Эмпирикалық деректерді алу үшін мәдениетаралық коммуникация жүйесіне енгізілген респонденттерге сауалнама жүргізу және сауалнама жүргізу әдістері қолданылды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: алынған нәтижелер бойынша, әдетте, көп жағдайда халықаралық тілдердің бірі немесе титулдық ұлттың тілі болып табылатын ортақ коммуникация тіліне артықшылық беріледі деп айтуға болады. Этникалық байланыстар, сенім және төзімділік көбінесе коммуникацияның ортақ тілін меңгерумен байланысты

Өсіп келе жатқан бәсекелестік жағдайында коммерциялық құрылымдарды сипаттау кезінде ұйымның экономикалық өмірінде маңызды орын алатын инновацияларға негізгі рөл беріледі. Тиісінше, олардың мәнін, мазмұнын зерттеу ұйымдардың бәсекеге қабілеттілігінің өсуі үшін ерекше маңызға ие, бұл зерттеудің өзектілігін анықтайды. Мақаланың мақсаты - коммерциялық ұйымдардың бәсекеге қабілеттілігін арттырудың негізгі алғышарты ретінде инновациялар мен инновациялық үрдістің мәнін ретроспективада және қазіргі жағдайда зерттеу. Осы мақсатқа жету үшін келесі зерттеу міндеттерін шешу қажет болды: «заманауи», «жаңашылдық» «инновация» ұғымдарының арасындағы айырмашылықтар зерттелді; «заманауи», «жаңашылдық» «инновация» ұғымдары триадасының өзара байланысы айқындалған; ретроспективада «инновация» ұғымы зерттелді; нарықтық экономикадағы «инновация» ұғымы (шетелдік тәжірибе) зерттелді; халықаралық инновациялық теория мен практикада «инновация» ұғымын айқындау тәсілдері айқындалған; инновациялық үрдістің мазмұны, сондай-ақ инновациялық үрдістің авторлық балама сызбасы ұсынылған; қазіргі жағдайда «инновация», «инновациялық үрдіс» ұғымдарын түсіндіруге авторлық көзқарас ұсынылған. Теориялық және әдіснамалық негіз отандық және шетелдік зерттеушілердің еңбектерінде ұсынылған тұжырымдамалар, гипотезалар мен теориялар болды. Әдістеме жүйелік тәсілге негізделген, оның шеңберінде салыстырмалы, факторлық, субъект-объект, құрылымдық-функционалдық, статистикалық талдау және экстраполяция әдістері қолданылды. Мақалада «инновация», «инновациялық үрдісс» ұғымдары ретроспективада және қазіргі аспектіде зерттелген. «Инновация» ұғымына көзқарастар жүйеленді, инновациялық үрдістің балама сызбасы ұсынылды. Қазіргі жағдайда инновацияны инновациялық үрдістің барлық аспектілерін көрсететін үрдіс жүйесі ретінде қарастыру керек, оның негізгі мақсаты тиімділікке қол жеткізу болып табылады.

Ұсынылған зерттеудің негізгі тезисі жаһанданудың қазіргі жағдайында азаматтардың білім алу құқығын жүзеге асыру қоғам мен мемлекеттің дамуының маңызды және қажетті шарты болып табылады. Білім алу құқығы әркімге білім, білік, дағды алуды, шығармашылық қабілеттерін дамытуды қамтамасыз етеді, мемлекеттік және қоғамдық институттардың тиімді жұмыс істеуіне, ұлттық қауіпсіздікке кепілдік береді, қоғамдағы тұрақтылықты бекітеді және демократиялық, әлеуметтік құқықтық мемлекеттің дамуына ықпал етеді. Зерттеудің мақсаты – халықаралық тәжірибені ескере отырып, Қазақстан Республикасында білім алу құқығын конституциялық-құқықтық қамтамасыз етудің тұтас тұжырымдамасын әзірлеу және білім алу құқығын реттейтін отандық заңнаманы жетілдіру жөнінде ұсыныстар әзірлеу болып табылады. Әдістемелік негіз – зерттеу пәнін объективті талдауды қамтамасыз ететін философиялық-дүниетанымдық тәсілдер, принциптер, жалпы ғылыми және арнайы ғылыми әдістер жүйесі. Мақалада әркімнің білім алу құқығын қамтамасыз етуге мемлекет мүдделі екендігі негізделеді, өйткені бұл білікті еңбек әлеуетін қалыптастыратын, мемлекеттік істерді басқаруды тиімді жүзеге асыра алатын және оның тапсырмаларын орындай алатын кәсіби мамандарды даярлауды қамтамасыз ететін білім. Өз кезегінде, әдетте, тұлғаның білім беру-біліктілік деңгейін арттыру жалақының өсуіне негіз болып табылады, бұл мемлекеттік бюджетке салықтарды аударудың ұлғаюына, оны толтыруға әсер етеді, демек, бұл мемлекет пен тұтастай қоғамның экономикалық өсуіне әкеледі. Мемлекеттегі білім беру жүйесінің тиімді жұмыс істеуі жұмыссыздықты азайтуға (оқушылар, студенттер жұмыспен қамтылған халық санатына жатады), мемлекеттік институттардың тыныс-тіршілігін, ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге, әлеуметтік мемлекет құруға және қоғамдағы тұрақтылықты бекітуге ықпал етеді. Бұл мақалада қазіргі халықаралық тәжірибе контекстінде Қазақстан Республикасында білім алу құқығына ғылыми талдауды жүзеге асыруға ерекше назар аударылады. Мақалада бірқатар жаңа теориялық тұжырымдар мен ұсыныстар жасалады, атап айтқанда: жалпы (адам және азамат құқықтарының барлық санаттарына тән) және арнайы (конституциялық құқықтар жүйесіндегі білім беру құқығының ерекшелігін ашады)білім беру құқығының белгілері жіктеледі; білім беру құқығы принциптерінің тұжырымдамасы мен мазмұны, оның мәні мен дамудың жалпы бағытын анықтайтын негізгі принциптер, идеялар қандай екендігі анықталды.

Жаңа формаларды құру үрдісі бірегей эстетикалық әсер алу үшін әртүрлі текстуралардың комбинацияларын таңдауда маңызды болып табылады. Қазіргі уақытта интерьердің әртүрлі элементтері соның ішінде жиһаз және басқа сәндік толықтырулар интерьердің функционалды мақсаты мен оның көркем және бейнелі тұжырымдамасы арасында қол жеткізілетін эмоционалды тепе-теңдікті алуға негіз болып табылады. Мұндай нысандарды құрудағы басты міндет-адамның психикалық үрдістерін реттейтін, тек жағымды эмоциялар тудыратын және пайдаланушылардың шығармашылық дамуын ынталандыратын интерьерде барынша жайлы және үйлесімді атмосфера құру. Интерьер нысандарын жобалау кезінде эпоксидті шайырды қолдану ерекшеліктерін қарастыру, интерьер дизайны мен безендірудегі жаңа қалыптау әдістері үшін заманауи материал ретінде синтетикалық шайырлардың маңыздылығын зерттеу. Формальдегидті шайырларды заманауи, қол жетімді, көпфункционалды материал ретінде пайдалану, шайырды бояумен және әртүрлі текстураларды қолданумен үйлестіру. Өндірісінде эпоксидті шайыр қолданылатын интерьер элементтерінің ассортиментін кеңейту. Осыған байланысты дизайн нысандарын құру кезінде шайырлардың әртүрлі құрамдарын қолдану тұтынушылардың талаптарына сәйкес келетінін және қазіргі және жаңа тенденцияларға сәйкес келетінін атап өткен жөн. Бұл мақалада эпоксидті шайыр сияқты полимерлі материалға қысқаша зерттеу жүргізілді. Эпоксидтің қасиеттері және олардың композициялық шешімге қалай әсер ететіндігі, оны өзгерту әдістері, интерьер элементтерін жасау тұрғысынан дизайнның функционалды аспектілері сипатталған. Эпоксидті шайырмен қапталған заманауи сәндік-қолданбалы бұйымдарды жасау технологиялары қарастырылған. Технологияларды зерттеу барысында синтетикалық материалдардан жасалған жаңа дизайн өнімінің қауіпсіздігін қамтамасыз ететін технология зерттелетін және жобаланатын ықтимал дәйекті әрекеттердің құрылымын анықтауға мүмкіндік беретін эксперименттер сериясы өтеді, содан кейін объектінің функционалдық қасиеттеріне әсер етіп қана қоймай, сонымен қатар құнды инновациялық мәнге ие болатын конструктивті логика да қамтамасыз етіледі.

Негізгі мәселе: ақуыздардың тағамдық құндылығы ең алдымен маңызды аминқышқылдарының құрамымен сипатталады және сіңімділігімен анықталатыны белгілі. Адам ағзасы жақсы жұмыс істеуі үшін ақуыздар ғана емес, маңызды аминқышқылдарының белгілі бір мөлшері қажет. Себебі олардың біреуінің жетіспеушілігі немесе болмауы денсаулықтың ауыр бұзылуын тудырады. Ақуыздың жетіспеушілігі мәселесі көптеген себептерге байланысты жаһандық болып табылады және оны шешу үшін тағамдық ақуыздың дәстүрлі емес көздері, атап айтқанда өсімдік тектес көздерін пайдалану перспективаларын зерттеу қажет. Мақсаты: осыны ескере отырып, бұл мақала бірнеше жыл бойы жүргізілген зерттеулердің нәтижелерін ұсынады. Олардың нысандары сүт-өсімдік өнімдері және ноқат ұнынан ақуыз гидролизаты таңдалуы керек. Сонымен қатар, дайын өнімнің жаңа түрінің физика-химиялық және құрылымдық-механикалық қасиеттерін жақсарту үшін оны өсімдік тектес толтырғыш ретінде қолдану мүмкіндігі анықталды. Бұл зерттеулердің мақсаты – сүт компоненттерімен бірге өсімдік компоненттері қолданылатын функционалды бағыты бар сүт-өсімдік тектес өнімнің жаңа түрін өндірудің технологиялық кезеңдерін анықтау және айқындау. Әдістері: компоненттерді таңдағанда жергілікті аймақта өсірілген шикізатқа артықшылықты берілетінін атап өткенін жөні қоршаған орта. Әсіресе жас ұрпақ үшін маңызды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: жаңа сүт-көкөніс сүзбе массасының технологиясын жасау кезінде әрбір технологиялық операцияның оңтайлы режимдері және көкөніс компонентін енгізудің ең мақсатты кезеңі анықталды. Жасалған өнімді өндіріске енгізе отырып, өндіруші қажетті құрал-жабдықтардың болмауы және оны қымбат сатып алу мәселесіне тап болмайды. Ұсынылған технология бойынша ұйымдастырылған өндіріс сүзбе және сүзбе өнімдерін өндірумен айналысатын кәсіпорындарда бар жабдықтарға барынша бейімделгендіктен, технологиялық қайта жарақтандыруды қажет етпейді.

түрде пайдаланған кезде тұтастай алғанда немесе ағзаға реттеуші әсер ететін табиғи өнімдерді пайдалануды білдіреді. Оның нақты жүйелері мен мүшелері (иммуностимуляторлар, қан қысымын, холестерин деңгейін және т.б. биокорректорлар). Функционалды сүт өнімдерін жасау кезінде рецепттер тағамдық талшықтардың, витаминдер мен микроэлементтердің, органикалық қышқылдардың және басқа да биологиялық белсенді қосылыстардың көздері болып табылатын өсімдік тектес ингредиенттерді көбірек қамтиды, олар сонымен қатар дәм толтырғыштар ретінде де қызмет ете алады. Мақаланың мақсаты – бақша мәдениеті көкөністерінің сығындысын қосып ашытылған сүт өнімін дайындау технологиясын жасау. Ол үшін мыналар қажет болды: дайындалған сүтке енгізілген йогурт стартерінің мөлшерін (дозасын) таңдау, сондай-ақ сусынның ашыту үрдісіне температураның әсерін зерттеу; қоспаға енгізілген көкөніс толтырғышының мөлшерін (дозасын) және оның сусынның органолептикалық көрсеткіштеріне әсерін зерттеу; ашығанға дейін және ашытқаннан кейін оған қауын дақылы сығындысы қосылған сусынның органолептикалық қасиеттерін зерттеу; көкөніс толтырғышының ашыту үрдісіне әсерін зерттеу; өсімдік толтырғышының дозасының қышқыл түзілу процесіне әсерін зерттеу; сүт және көкөніс йогурттарына микробиологиялық зерттеулер жүргізу; сақтау кезінде сүт және көкөніс йогурттарының қышқылдығының өзгеруін зерттеу; сығындының химиялық құрамы мен биологиялық құндылығына мұздату үрдісінің әсерін зерттеу.Жұмыстың практикалық бөлігін орындау кезінде физика-химиялық, органолептикалық және микробиологиялық зерттеулер қолданылды. Орындалған жұмыстардың нәтижелерін талдай келе, ашытылған сүт өнімдерін дайындау технологиясына асқабақ сығындысын қосу арқылы барлық физика-химиялық көрсеткіштерге сәйкес келетін жаңа ашытылған сүт өнімін алуға болады деген қорытындыға келдік, органолептикалық және микробиологиялық талаптар.

Шет тілдерін үйрену мәселесі өзектілігін жоғалтпайды, керісінше, мұғалімдердің, әдіскелердің, филологтардың өсіп келе жатқан санына назар аудартады. Осы зерттеулердің тақырыбы болып табылатын негізгі сұрақ - студенттерді шет тілін меңгерудің ең тиімді және тиімді стратегиялары және әдістерімен қамтамасыз ету. Берілген мақаланың мақсаты – интерференция терминін және оның шет тілдерді оқып үйренудегі рөлін анықтау. Зерттеудің негізгі әдісі салыстырмалы-салғастырмалы талдау болып табылады. Нәтижесінде екі шет тілін (ағылшын және неміс) оқып үйренудегі интерференцияның конструктивті және деструктивті әсері талдалды, тілдің әртүрлі деңгейлерінде біреуінің екіншіге жағымды және жағымсыз әсерін көрсететін мысалдар келтірілді. Зерттеудің теориялық және практикалық маңызы бар, өйткені нәтижелер шет тілдерін үйренудің бағдарламалары мен әдістемелерін әзірлеуді және студенттердің практикалық сабақтарда шет тілдерін үйрену барысында тікелей қолданылуы мүмкін.

Елдің қоғамдық қатынастардың нарықтық ұйымымен үздіксіз қалыптасуы жағдайында білім беру және кәсіби қызмет субъектілерінің біліктілік деңгейін біржақты бағалаудың құралдары мен тәсілдерін іздеу барған сайын өзекті болып отыр. Мәселе субъектілердің білімі мен қабілеттерін бағалау парадигмасы мен әдістерінің сәйкес келмеуінен тұрады. Мақаланың мақсаты - Қазақстан Республикасының Ұлттық біліктілік жүйесін әзірлеу мен іске асырудағы қиындықтарды еңсеру бойынша ұсыныстар мен ұсынымдар әзірлеу. Абстрактіліден нақтыға көтерілудің мазмұнды-генетикалық логикасы әдісі, ойдың функционалды-сызбалық бейнелерінің алыпсатарлық тілі қолданылды. Салыстырмалы талдау жүргізілді және ҚР Білім және ғылым министрлігі мен ҚР Еңбек, жұмыспен қамту және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Қазақстан Республикасының Ұлттық біліктілік жүйесін әзірлеу тәсілдеріндегі Қайшылықтар анықталды. Қызмет, жұмыспен қамту, жұмыс, еңбек, кәсіп, лауазым, білім, қабілет, біліктілік және т. б. сияқты кілт сөздердің әзірленген біліктілік құжаттарында көптеген семантикалық терминологиялық «желімдеулер», қате анықтамалар орнатылды. Бекітілген нормативтік құжаттардың түсініксіздігін және түсініксіздігін жою мақсатында олардың атауларын бір типті тапсырмалық-біліктілік форматында артикуляциялау ұсынылады. Тиісті мысалдар келтірілген. Барлық субъектілердің жоғары біліктілік деңгейін қамтамасыз етуде педагогикалық қызметкерлер ерекше рөл атқарады. Сондықтан олардың функционалдық сауаттылығын арттыру, педагогикалық парадигманы жаңарту және білім беру қызметкерлерінің біліктілік деңгейін бағалау жүйесін әзірлеу ұсынылады. Біліктілік рәсімдерінде қолданылатын терминдердің бірегейлігін, тұжырымдамалық мәртебесін қамтамасыз ету үшін мазмұнды-генетикалық логикасының инновациялық әдісін және адамгершілік, логика және жүйелілік критерийлері бойынша салынып жатқан ұғымдарды визуализациялауға, тексеруге және түзетуге мүмкіндік беретін функционалды-сызбалық кескіндердің алыпсатарлық тілін бірлесіп қолдану ұсынылады. Мысал ретінде позиция, рөл, мамандық, мамандық, лауазым ұғымдарын логикалық тұжырымдау және ажырату схемасы, сондай-ақ кәсіби қызметтің типтік бірлігі келтірілген.

Ел экономикаларының қарқынды дамып келе жатқан даму үрдістері экономиканың нақты секторын ұйымдастыруға бағытталған инновациялық қызмет пен инвестицияларды мемлекеттік реттеуге ұтымды көзқарасты талап етеді. Сонымен қатар, инновациялық даму жүйесіндегі қазіргі заманғы мемлекеттік саясатты талдау үшін мемлекеттің - Қазақстан Республикасының экономикасындағы инновациялық қызметті реттеу тетіктерінің тиімділігін бағалау қажет. Мақсаты - жаһандық бәсекеге қабілеттілік жүйесіндегі Қазақстан Республикасындағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу тетіктерін бағалау. Синтез, мазмұнды талдау, факторлық талдау, аккомодация, монографиялық және экономикалық-статистикалық әдістер сияқты әдістер қолданылды. Жаһандық бәсекеге қабілеттілік жүйесінде Қазақстан Республикасындағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу тетіктерін бағалау экономикадағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу тетіктерінің тиімділігін толық бағалауға мүмкіндік берді. Дүниежүзілік экономикалық форумның 2021-2022 жылдардағы Халықаралық рейтингінің 2017-2018 жылдарға қатысты ішкі индекстерін зерттей отырып, авторлар Қазақстанда «инновация» қосалқы индексін қоспағанда, рейтингтің барлық ішкі индекстерінің және олардың факторларының («негізгі талаптар» және «Бизнестің күрделілігі») төмендеуі байқалады деген қорытындыға келді. Бұл субиндекс макроэкономикалық конъюнктураның күрт нашарлауына байланысты айтарлықтай төмендеді, бұл авторлардың пікірінше, мұнай экспортынан түсетін табыстың айтарлықтай жоғалуына тікелей байланысты. Бұл өз кезегінде мемлекеттік бюджет көрсеткіштерінің нашарлауына әсер етті. Мақалада елдің әлеуметтік-экономикалық саясатындағы инновациялық қызметі - мемлекеттік реттеудің орны мен рөліне ерекше назар аударылады. Қазақстан Республикасында инновациялық саясатты әзірлеу және іске асыру кезіндегі ұйымдастырушылық-әдістемелік мәселелер егжей-тегжейлі зерттелді, бұл өз кезегінде, оларды өңірлік және ұлттық деңгейлерде инновациялық саясаттың тиімділігіне қол жеткізу үшін шешуді қажет етеді.

Негізгі мәселе: мемлекеттің жария қаржылық қызметтің бірінші кезеңін – жария ақша қорларын жұмылдыруды іске асыруын қамтамасыз ете отырып, салық салу саласы ғалымдардың назары мен қоғамдық мүдденің артуының мәні болып табылады. Қазақстан Республикасында болып жатқан салық реформасының үрдістері салық-құқықтық реттеудің серпінін көрсетеді, салық қатынастары саласындағы бірқатар халықаралық стандарттардың пайда болуына әкеледі, бұл салық құқығының жаңа немесе айтарлықтай өзгерген институттарын теориялық тұрғыдан түсіну мен жан-жақты жалпылау, талдау мен бағалаудың шұғыл қажеттілігін тудырады. Салықтық әкімшілендіру салықтық құқықтық қатынастардың динамикасы мен статикасын көрсететін рәсімдік-үрдістік сипатқа ие. Статика тұрғысынан салықтық әкімшілендіру тиісті бюджеттерге салық төлемдерінің түсуін қамтамасыз етуге бағытталған салық заңнамасында көзделген барлық салық рәсімдерінің жиынтығы болып табылады. Мақсаты: Қазақстан Республикасындағы жеке және заңды тұлғалардың салықтар мен алымдарды төлеу жөніндегі міндеттерін олардың құқықтық табиғатын анықтау арқылы орындау рәсімдерін құқықтық реттеуді анықтау және осы міндетті орындамағаны үшін әкімшілік жауапкершілікке тарту болып табылады. Әдістері: қазіргі таным әдістері құрады: диалектикалық, формальды-логикалық, тарихи, салыстырмалы-құқықтық, аналитикалық-синтетикалық, жүйелік-құрылымдық, логикалық-құқықтық Нәтижелер және олардың маңыздылығы: мақалада статика (салық заңнамасында көзделген, тиісті бюджеттерге салық төлемдерінің түсуін қамтамасыз етуге бағытталған барлық салық рәсімдерінің жиынтығы ретінде) және динамика (салық рәсімдерін іске асыру жөніндегі тиісті субъектілердің қызметі ретінде) тұрғысынан Қазақстан Республикасында салықтар мен алымдарды төлеу жөніндегі міндеттерді орындауды құқықтық реттеу сипаттамасы берілген. Салықтық әкімшілендіруді кең және тар мағынада бөлу жүргізілді: салықтарды төлемегені үшін әкімшілік жауапкершілікке тартуды қоса алғанда, рәсімдердің барлық жиынтығын, сондай-ақ әкімшілік келісу режимінде және сот тәртібімен салық жанжалдарын шешу рәсімдерін қамтитын салық салуды әкімшілендіру; салық төлеуді әкімшілендіру – іске асыру нәтижесі бюджеттерге қаражаттың нақты түсуін қамтамасыз ететін мемлекеттің барлық салық қызметіне бағытталған салықтар мен алымдарды төлеу жөніндегі рәсімдер. Сондай-ақ, мақалада әкімшілік сот ісін жүргізу шеңберінде салық төлемегені үшін заңды тұлғаларды әкімшілік жауапкершілікке тартудың бірқатар ерекшеліктері қарастырылған.

Негізгі мәселе: ұсынылған зерттеудің негізгі тезисі - жаһандану мен ақпараттық қоғамның дамуының қазіргі жағдайында тауарға азаматтық-құқықтық айналымдағы және сәйкесінше адам құқықтарын қорғаудағы көзқарастар түбегейлі өзгереді. Электрондық сауданы дамыту аясында ақпарат та пайда болды, бұл ғылымда көптеген қайшылықтарды тудырады. Мүмкін, бұл ақпарат Азаматтық құқық ғылымы үшін салыстырмалы түрде жаңа объект болып табылады, мысалы, екі мың жылдан астам уақыттан бері белгілі және классикалық болып саналатын құқық объектілерімен салыстырғанда. Ақпарат, құпия ақпарат (коммерциялық құпия және ноу-хау) құқық объектілері деп аталатындарға жатады, ал өркениеттер оларды типтік емес деп атайды, өйткені олар жақында азаматтық құқыққа белгілі болды. Экономикалық қатынастарды дамыту, әдетте, болашақта Республика Конституциясына қайшы келмейтін жеке азаматтық-құқықтық институт құра алатын құқық нормаларының жаңа, тиісті массивін әзірлеуді талап етеді. Мақсаты: зерттеудің мақсаты-электрондық коммерция қатынастарының құқықтық табиғатын, оның маңызды белгілері мен электрондық коммерция мен ақпарат саласындағы қатынастарды азаматтық-құқықтық реттеудің ерекшеліктерін жан-жақты азаматтық-құқықтық талдау негізінде өз тұжырымдарын жасау; көрсетілген саладағы заңнаманы жетілдіру үшін ұсыныстар мен ұсынымдар беру. Сонымен қатар, мақалада электрондық коммерция қызметтерін тұтынушылардың құқықтарын қорғауға баса назар аударылады. Әдістері: зерттеу жүргізу кезінде автор келесі әдістерді басшылыққа алды: жалпы ғылыми (тарихи, ресми-логикалық, жүйелік-құрылымдық, жүйелік-салыстырмалы және сол сияқтылар) және арнайы заңдық (ресми-құқықтық, салыстырмалы-құқықтық және басқалар). Нәтижелер және олардың маңыздылығы: мақалада жазбаша нысанды тасымалдаушының эволюциясы жазбаша нысанның жанында жаңа нысанның пайда болуына әкелмейтіндігі негізделеді: деректерді электронды түрде беру құралдарында ерік-жігерді тіркеудің ерекшелігі тек мәтіндік құжатты әзірлеуде ғана емес, сонымен қатар дыбыстық, бейне файлдар, графикалық файлдар арқылы ерік-жігерді бекіту мүмкіндігі болып табылады. Азаматтық құқық доктринасында тұжырымдамалық тәсіл тұжырымдалған, оған сәйкес ақпаратқа меншік құқығының пайда болу және өмір сүру мүмкіндігі жоққа шығарылады. Азаматтық-құқықтық мағынада мұндай ақпаратты зат ретінде пайдалануға немесе зияткерлік, шығармашылық қызметтің нәтижесі ретінде пайдалануға болмайды. Мақалада кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырумен байланысты емес жеке, отбасылық, тұрмыстық, мәдени-тұрмыстық және басқа да жеке тұрмыстық қажеттіліктерді қанағаттандыру мақсатында тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) сатып алуға, тапсырыс беруге бағытталған шарттардан туындаған жеке тұлға-кәсіпкердің қарым-қатынасына тұтынушылардың құқықтарын қорғау заңнама қолданылуы тиіс деген тұжырым тұжырымдалған.

Негізгі мәселе: айыппұл ата-аналарға бала тәрбиесі жөніндегі міндеттерді тиісінше орындамағаны үшін қолданылатын құқықтық санкциялардың жеткілікті тиімді түрі болып табылады. Алайда, оның қолданыстағы заңнамадағы әлеуеті толық көлемде ашылған жоқ, бұл санкциялар жүйесіндегі жазаның осы түрінің орнын жеткіліксіз дәл анықтауға байланысты; айыппұл мөлшерін санкция түрі ретінде айқындаудың қазіргі заманғы шындыққа сай келмейтін тәсілін пайдалану; айыппұлдың жасалған құқық бұзушылық сипаттамаларымен және санкцияда белгіленетін басқа да жаза түрлерімен арақатынасы туралы мәселенің шешілмеуі; айыппұлды қосымша санкциялар ретінде қолданудың іс жүзінде іске асырылмаған идеясы. Мақсаты: зерттеудің мақсаты санкцияларды құқықтық реттеуді жетілдіру мүмкіндігі бойынша айыппұл түрінде, атап айтқанда ата-аналарға балаларды тәрбиелеу жөніндегі міндеттерді тиісінше орындамағаны үшін қолданылатын авторлық ұсыныстарды білдіру болып табылады. Ұсынылған өзгерістерді енгізу осы санкцияның рөлін нақтылайтын, оған құқық бұзушыға нақты әсер ету шарасының белгілерін беретін, сондай-ақ оның алдын алу шарасы ретіндегі рөлін күшейтеді. Әдістері: қойылған міндеттер мен мақсаттарға сәйкес зерттеу әдіснамасының негізі зерттеу тақырыбын объективті талдауды қамтамасыз ететін жалпы ғылыми және жеке ғылыми әдістер болды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: мақалада баланың құқықтарын құқықтық реттеу және оларды сот арқылы қорғауды қамтамасыз ету саласында, оның ішінде ата-ана құқықтарынан айыру жолымен болған елеулі оң өзгерістерге қарамастан, бүгінде мемлекет тиімді қорғау тетігін толық көлемде құрмағаны негізделеді. Ата-анасының қамқорлығынан айырылған балалар санының өсуімен жауапкершілікке тартылған ата-аналар санының арту үрдісі де байқалады. Алайда, ата-ана құқығынан айыру туралы істердің саны басқа санаттағы істер ондаған, кейде жүздеген есе көп болса да, балалардың құқықтарын қорғауға бағытталған болса да, аталған санаттағы істерді қарау мен шешуге қатысты құқық қолдану тәжірибесі қарама-қарсы және даулы болып табылады. Әлбетте, қазіргі уақытта заң шығарушы ең ауыр жаза ретінде танылған айыппұл, тіпті жоғары мөлшерде болса да, құқық бұзушы төлеуге болатын айыппұл бала тәрбиесі міндеттерін тиісінше орындамау сияқты құқық бұзушылық қаупінің жоғары дәрежесіне сәйкес келмеуі мүмкін

Адвокатура азаматтық қоғам институты ретінде азаматтың құқықтары мен бостандықтарын қорғауды қамтамасыз етеді, әділ сот төрелігіне кепілдік береді. Ұзақ уақыт бойы адвокат қорғаушы деп аталды-ол адамды, оның құқықтары мен заңды мүдделерін қорғайды. Қазақстан Республикасының құқық жүйесінде адвокаттық құпия өзін-өзі басқаратын адвокатура құрылымдары деңгейінде моральдық-этикалық мәселе ретінде қарастырылады. Адвокаттық құпия мәселелері бойынша жеткілікті ғылыми-теориялық зерттеулердің болмауы, қорғау институтының жүйесінде де, сот төрелігі жүйесінде де адвокатура мәртебесінің белгісіздігі адвокаттық құпияның құқықтық мәртебесінің реттелмеуіне әкеледі, бұл ғылыми зерттеу тақырыбының өзектілігін де анықтайды. Зерттеудің мақсаты - "адвокаттық құпия" ұғымының мазмұнын тарихи-құқықтық талдау; Қазақстан Республикасы Конституциясының және адам құқықтары саласындағы халықаралық-құқықтық актілердің ережелерін ескере отырып, адвокаттық құпия ұғымын, мазмұны мен кепілдіктерін құқықтық реттеудегі олқылықтарды анықтау; адвокаттық құпияны қамтамасыз етудің проблемалық мәселелерін шешу жолдарын айқындау болып табылады. Әдістемелік негіз-зерттеу тақырыбын ашуға және мақсатқа жетуге мүмкіндік берген жалпы ғылыми және философиялық әдістердің жиынтығы. Мақалада бірқатар тезистер негізделеді: адвокаттық құпия құқықты талдаудың сандық және сапалық әдістері негізінде және адам мен азаматтың құқықтары мен бостандықтарын қорғаудың моральдық-этикалық және тарихи-құқықтық мәселелерінің кең базасында қарастырылады; адвокаттық құпия мен адвокатура мәселелері әлеуметтік және, атап айтқанда, құқықтық институттар жүйесінде тұтастай институттандыру үрдісі ретінде қарастырылады. Басқаша айтқанда, әлеуметтік қатынастарды объективті білу қажеттілігі өзектендіріледі, оның негізгі элементі құқықтық қатынастар, ал белгілі бір сала – құпия; адвокаттық құпияны сақтау қажеттілігіне байланысты туындайтын құқықтық қатынастар жүйесі, адвокаттардың өз қызметін ойдағыдай жүзеге асыруы және мемлекеттегі адвокатқа деген сенімін арттыру үшін адвокаттық құпияны құқықтық қамтамасыз ету жүйесі талданды.

Негізгі мәселе: бұл зерттеу еңбек заңнамасын жетілдірудің мәселелерін қарастырады. Қазақстан Республикасындағы нарықтық қайта құруларды дамытудың қазіргі кезеңінде, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Еуразиялық экономикалық одаққа кіруін ескере отырып, еңбек заңнамасын реформалау мәселелері аса маңызды мәнге ие болады. Бұл еңбек құқығын іске асыру саласындағы қоғамдық қатынастарды құқықтық реттеуге жаңа көзқарастардың пайда болуын қажет етті. Осыған байланысты еңбек құқығының көптеген қағида ережелерін қайта қараудың өзектілігі пайда болады және олардың арасында нарықтық экономика жағдайында еңбек қатынастарының әртүрлі салаларында еңбек заңнамасын жетілдіру мәселелері соңғы орын алмайды. Қазақстан Республикасының қазіргі даму кезеңінде еңбек заңнамасы тек еңбек қана емес, сонымен қатар басқа да әлеуметтік-экономикалық және жеке құқықтар мен бостандықтардың кең кешенін жүзеге асыруға кепілдік беруі тиіс. Салыстырмалы түрде зерттелгеніне қарамастан, еңбек заңнамасын одан әрі жетілдіру мәселелерін зерттеу Қазақстан Республикасының заңнамасы да, атап айтқанда еңбек заңнамасы да үнемі дамып, одан әрі дамыту мен жетілдіруді қажет ететіндігін ескере отырып, өзектілігін жоғалтпайды. Мақсаты: зерттеудің мақсаты - Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасының қазіргі жай-күйін кешенді зерттеу және еңбек құқықтарын қорғау тұрғысынан оны жетілдірудің негізгі бағыттарын айқындау болып табылады. Әдістері: зерттеудің әдіснамалық негізін қазіргі таным әдістері құрады: диалектикалық, формальды-логикалық, тарихи, салыстырмалы-құқықтық, аналитикалық-синтетикалық, жүйелік-құрылымдық, логикалық-құқықтық. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: мақалада Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасын жетілдірудің негізгі бағыттарын қарауға жаңа теориялық-әдіснамалық тәсілдердің қажеттілігі негізделеді, осыған байланысты адам мен азаматтың еңбек құқықтарын одан әрі жетілдіру тұрғысынан қамтамасыз етуге арналған еңбек заңнамасын зерттеудің шұғыл қажеттілігі туындайды. Еңбек заңнамасын жетілдіру тұжырымдамасы анықталды, ол мемлекеттің құзыретті органдарының осы қатынастарды құқықтық реттеудің тиімділігін қамтамасыз етуге бағытталған еңбек және олармен тығыз байланысты қатынастарды дамыту қажеттіліктеріне сәйкес оның сапалы жағдайын қолдау жөніндегі қызметін білдіреді.

Энергия жүйелерін дамытудың қазіргі кезеңі олардың интеллектуалдылығын арттыру қажеттілігімен сипатталады, яғни энергия жүйесіне кіретін барлық компоненттерді тиімді басқару мәселелерін шешуге қабілетті ортаны қалыптастыру. Қазіргі заманғы энергетикалық жүйелердің ерекшеліктерінің бірі-белсенді тұтынушы, яғни өз қуатын жүктеу кестесін оңтайландыруға, энергия тұтынуды жоспарлауға, энергия тұтынуды парасаттандыруға мүмкіндігі бар тұтынушы. Ақпаратты жинаудың, өңдеудің және ұсынудың, сондай-ақ интернет желісі арқылы осы ақпаратты берудің цифрлық жүйелері болумен қатар, энергия жүйелерін басқарудың күрделі мәселесін шешу үшін қарастырылып отырған энергия жүйесінде болып жатқан үрдістерді сипаттай алатын нақты үрдістерге барабар көптеген модельдерді әзірлеу қажет. Қарастырылып отырған энергия жүйесінің элементтерінде, сондай-ақ байланысты элементтердің жиынтығында жүретін өзара байланысты үрдістерді барабар сипаттай алатын модельдерді әзірлеу. Ұсынылған интеллектуалды модельдер негізінде энергетикалық жүйелердің элементтерін тиімді басқару мәселелерін шешуге мүмкіндік беретін әдістерді әзірлеу. Энергия жүйесінің интеллектуалдылығын арттыру мәселесін шешу үшін баланстық теңдеулер мен жасанды интеллект әдістері негізінде энергия жүйесіне кіретін энергияны көп қажет ететін кәсіпорынның электр кешендерінің сызықтық емес бейімделу модельдері жасалды. Қарастырылып отырған өндіріс ретінде қасиеттері, инерциясы, сызықтық емес және оқшаулануы бар алюминий тотығын өндіру таңдалды. Өндірістің бұл түрі, мысалы, шикізатты басқа химиялық құраммен өңдеуге түсумен байланысты, оның жұмысының басқа режимдеріне көшу кезінде энергия тұтынудың өзгеруін болжау мүмкін себептеріне байланысты болжау үшін ең қиын болып таңдалды. Ретроспективті деректердің ұзақ уақыт қатарларын пайдалану қажеттілігінен бас тартуға мүмкіндік беретін жасанды интеллект әдістері негізінде үздіксіз инерциялық сызықты емес тұйық өндірісі бар электротехникалық кешендердің энергия тұтынуының статикалық және динамикалық модельдері әзірленді. Үздіксіз энергияны қажет ететін өндірістің қарастырылып отырған түрі үшін апаттық жағдайларды және ішінара техногендік апаттарды болжауға мүмкіндік беретін негізгі басқарылатын параметрлерден энергия тұтыну мен технологиялық үрдістердің динамикалық сипаттамалары алынды. Генетикалық алгоритм негізінде технологиялық параметрлер мен құн факторларын ескере отырып, үздіксіз өндірістің энергия тұтынуын басқарудың көп параметрлік оңтайландыру міндеті шешілді.

Қазақстанда үкімет қоршаған ортаны және денсаулық сақтауды басқару жүйесін оны жақсарту мүмкіндіктерін анықтау үшін, қайта қарастырып отыр. Қазақстан қоршаған ортаға шығарындылардың жоғары деңгейінен және осыған байланысты халықтың денсаулығына туындаған мәселелерден зардап шегеді. Қоршаған ортаның ластануы мен халықтың денсаулығы арасындағы байланыс бұрыннан қалыптасқан. Қазақстанда ауаның ластануы, судың ластануы және топырақ пен жер асты суларының ластануы өкпе аурулары мен қатерлі ісіктің кейбір түрлерін қоса алғанда, бірақ олармен шектелмей, денсаулық пен аурулардың кең таралған мәселелердің негізгі себептері болып табылады. Осы мәселелерді мойындай отырып, Қазақстан Үкіметі қоршаған ортаны қорғау мен экологиялық басқару жүйесін нығайтуға тырысады. Зерттеудің мақсаты - Қазақстандағы қолдану арқылы қоршаған ортаны және азаматтардың денсаулығын құқықтық қорғауды басқару жүйесін қолданудың халықаралық үлгілерін, тәжірибелерін талдау. Мақалада қоршаған ортаны басқарудың бірқатар принциптері мен әдістері талқыланады және зерттеледі. Бұл қағидаттар мен тәжірибелер ұтымды және тиімді экологиялық саясат пен менеджменттің қалыптасуына ықпал ететіндіктен, Қазақстандағы қазіргі жүйені қайта қарау кезінде оларды ескеру ұсынылады. Мақалада қоршаған ортаны құқықтық қорғаудың және азаматтардың денсаулығына келтірілген зиянға ден қоюдың үлгілері мен әдістері талданады, бұл құралдар біріктірілген жүйенің бөлігі бола алады. Зерттеудің негізінде қоршаған ортаны басқарудың өз әлеуетіне жетуі үшін Қазақстанда да саяси реформалар жүргізіп, саясат пен қорғау тетіктерін қалыптастыруға қарапайым азаматтарды тарту қажет екені анықталды. Қоршаған ортаны қорғау бойынша басқарушылық шешімдерді қабылдау кезінде адамдардың пікірлерін жинақтау және есепке алудың зерттелген стратегиялары қазақстандық қоғамда қолданылуы мүмкін.

Қазақстан Республикасындағы және өңірлердегі нарықтық өзгерістер қарқынды кезеңге енді: ресурстарды басқару және бөлу жүйелері толығымен жетілдірілді, мемлекеттік-жеке меншік институты құрылды, экономикалық реттеудің негізгі нарықтық тетіктері қолданысқа енгізілді. Тұтастай алғанда нарықтың өзін-өзі дамыту тетігі біртіндеп іске қосылуда, шағын бизнес шешуші мәнге ие болуда. Дәл осы еркін кәсіпкерлік Қазақстан Республикасының өңірлерінде экономиканың одан әрі көтерілуін қарқындатуға арналған. Шағын бизнестің теңгерімді және үдемелі дамуы оның даму белсенділігін ынталандыратын инфрақұрылымды дамытуды көздейді және экономиканың жетекші салалары бойынша шағын кәсіпкерлікті теңгерімді дамытудың негізгі факторларының бірі ретінде шағын және ірі бизнес саласын интеграциялау тетіктері мен форматын трансформациялауды талап етеді. Қазақстан Республикасында шағын бизнес саласын қолдау оны дамытудың стратегиялық басымдықтарының бірі болып табылады. Алайда, шағын бизнес субъектілерін қолдауды қамтамасыз ету бойынша мемлекет қабылдап жатқан шараларға қарамастан, тауарлар мен қызметтер нарығын дамытудың қажеттіліктер серпіні мен салалық ерекшеліктері шағын кәсіпкерлікті дамытудың салалық және құрылымдық теңгерімсіздігін қалыптастыра отырып, шағын бизнесті дамытудың өңірлік тенденцияларына өз түзетулерін енгізеді, бұл олардың мазмұнын қарауды және нақтылауды талап етеді. Мақаланың мақсаты - экономиканың тиімділігі мен халықтың әлеуметтік тұрақтылығына әсер ететін фактор ретінде шағын бизнестің жай-күйі мен даму тенденциясын зерттеу. Мақалада шағын бизнестің дамуын талдау Қазақстан Республикасының ақпараттық-статистикалық базасы негізінде оның даму тенденциялары мен заңдылықтарын анықтау; оларды реттеудің қалыптастырушы және институционалдық тәсілдерінің себептерін сәйкестендіру, жалпылау және негіздеу контекстінде іске асырылады. Атап айтқанда, зерттеудегі талдау статистикалық шолу материалдарына және оларды топтастыру, жалпылау, логикалық талдау, жүйелік сипаттау және түсіндіру әдістерін қолдана отырып талдауға негізделген. Қазақстан Республикасында Шағын кәсіпкерлікті дамытудың негізгі бағыттары мен үрдістерінің шеңбері зерттелді және айқындалды, олардың тиімділігіне баға берілді және шағын бизнестің теңгерімді дамуын қолдау құралдары ұсынылды.

Негізгі мәселе: құқықты қорғау құқықтық реттеу тетігінде орталық орындардың бірін алады. Қазақстан Республикасында қорғаныс институты Кеңес дәуірінде болғанмен салыстырғанда айтарлықтай өзгерістерге ұшыраған жоқ. Алайда, сыртқы, оның ішінде құқықтық және экономикалық, қоғамдық қатынастардың жұмыс істеу жағдайындағы өзгерістер, атап айтқанда, соңғы онжылдықтарда болған жалдау қатынастары саласындағы өзгерістер қолданыстағы қорғау тетігін қайта қарауды талап етеді. Ең алдымен, бұл жалдау шартының тараптары өз құқықтары мен байланысты мүдделерін қорғау үшін қолдана алатын қаражаттың тиімділігіне қатысты. Мақсаты: жалға алу қатынастарындағы субъектілердің құқықтарын қорғаудың әртүрлі әдістерін зерттеу, сондай-ақ ықтимал қақтығыстарды шешудің ең тиімді және оңтайлы әдістерін анықтау болып табылады. Әдістер: зерттеудің әдіснамалық негізін қазіргі таным әдістері құрады: диалектикалық, формальды-логикалық, салыстырмалы-құқықтық, аналитикалық-синтетикалық, жүйелік-құрылымдық, логикалық-құқықтық. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: мақалада материалдық құқық пен мiндеттемелердiң құқықтық бәсекелестiгi жағдайында құқықтарды қорғаудың әдiстерi, жалға берушiнiң жалға алушының арам пиғылдылығы жағдайында таңдауы соңғысымен тоқтатылуы тиiс екенi дәлелденген. Сонымен қатар, заңнамалық базаның жетіспеушілігі мүлікті жалға беруден қайтару міндеті туралы сот шешімдерін орындаудың тиімді тетігінің жоқтығынан көрінеді, бұл мүлік иелерін сотта заттық сипаттағы талаптарды мәлімдеуге итермелейді. Екінші жағынан, соттардың бұзылған құқықтарды қорғаудың таңдалған тәсілінің заңнама талаптарына сәйкес келмеуі талап қоюдан бас тартуға негіз болып табылады, соның салдарынан жалға алушы тарапынан бөтен мүлікті заңсыз иелену және пайдалану іс жүзінде жалғасуда.Шарттың қолданылу мерзімі аяқталғаннан кейін жалға алушы мүлікті қайтару жөніндегі міндетті орындаудан жалтарған жағдайда жалға берушінің мүлікті жалға беруден талап ету құқығын қорғауды құқықтарды қорғаудың құқықтық тәсілдерін қолдана отырып, атап айтқанда мүлікті басқа біреудің заңсыз иеленуінен талап ете отырып жүзеге асырған жөн деген қорытындыға келді. Сот билігінің ұстанымын жалға беру қатынастарын қазіргі заманғы шаруашылық-құқықтық реттеу қағидаттарына және азаматтық сот ісін жүргізу міндетіне неғұрлым сәйкес келетіндігін тиісті түсіндірмелермен айқындау туралы ұсыныс енгізілді.

Ақпараттық саланың жаһандануы сақталған және өңделетін ақпарат көлемінің айтарлықтай өсуіне әкелді. Өңдеу жылдамдығын арттыру және алушыға ақпарат беру үшін ақпарат өңделетін жабдықтың қуатын арттыру қисынды. Бірақ мұндай жол компьютерлік жабдықтар мен қолданбалы бағдарламалық жасақтаманы үнемі жаңартуға немесе толық жаңартуға қаржылық шығындардың артуына әкеледі. Аппараттық және бағдарламалық жасақтаманың қуатын арттыруға балама шешім деректерді сақтауды ұйымдастыру үрдісін оңтайландыру және ақпаратты талдау кезеңінде болуы мүмкін. Тапсырманың бастапқы кезеңдерінде көптеген ақпаратты жинау және өңдеу жүзеге асырылады, оларды жіктеу керек, әзірленіп жатқан ақпараттық жүйе үшін маңызды және маңызды емес ақпарат ағындарын және т.б. бөліп көрсету керек. Тұтастай алғанда әзірленген ақпараттық жүйенің және оның жекелеген модульдерінің жұмыс істеу сапасы деректерді құрылымдау мен жүйелеудің қаншалықты дұрыс және толық орындалатынына байланысты болады. Ақпараттық жүйелерді тұжырымдамалық жобалаудың заманауи әдістемелері бағдарламалық іске асырудан өндірістік ортаны талдау мен модельдеуге баса назар аударады. Тұжырымдамалық модельдеу үрдісінде қолданылатын құралдар процестердің негізгі бөлігін автоматтандыруға мүмкіндік береді, соның ішінде шаблондар (үлгілер) форматында бағдарламалық кодты әзірлеу, соның ішінде әзірленіп жатқан бағдарламалық өнім бойынша құжаттама жасау. Заманауи әдістемелер мен құралдар қуатты графикалық құралдарды қолдануға негізделгендіктен, бұл көрнекілікті едәуір арттырады және "Drag - and-Drop" технологиясын қолдана отырып, ақпараттық жүйенің жобасына түзетулер енгізу процесін жеңілдетеді. Бұл абстрактілі, тұжырымдамалық деңгейде бағдарламалық ортаны талдауға және жобалауға көбірек уақыт бөліп, ақпараттық жүйені дамытудың алғашқы кезеңдерін аяқтауға кететін уақытты қайта бөлуге мүмкіндік береді. Талдау және жобалау кезеңдері үлкен қаржылық шығындарды қажет етпейді және өзгермелі. Осы кезеңдердегі ақпаратты, мысалы, бағдарламалық кодты жазу кезеңіне қарағанда, түзету және өзгерту оңайырақ. Сонымен қатар, дәл осы кезеңдерде әзірлеуші мен Тапсырыс берушінің ең белсенді өзара әрекеттесуі жүзеге асырылады, онда болашақ ақпараттық жүйе жобасының максималды көрнекілігі мен өзгергіштігі қажет. Бағдарламалық жасақтаманы жобалаудың заманауи әдістемелерін қолдану ақпараттық жүйені жобалаудың алғашқы кезеңдерінің тиімділігін едәуір арттырады.

Негізгі мәселе: «ОХМК» ЖШС селекционерлері күнбағыс гендік қорының коллекциясын сақтап, оның қалыптасуын жалғастыруда. 1972-2021 жылдар аралығында әр түрлі генетикалық бастапқы материалдан алынған тұрақты күнбағыс үлгілерінің гендік қорын одан әрі селекциялық жұмыста қолдану үшін тиімді қолданып, сақтау керек. Селекциялық жұмыстың сәттілігі көбінесе қолда бар гендік қорға байланысты болып табылады. Ол неғұрлым бай және алуан түрлі болса, экономикалық құнды белгілер мен қасиеттердің барлық параметрлері бойынша өндіріс талаптарына жауап беретін дақылдардың сұрыптары мен будандарын құру және тиімді жұмыс істеу мүмкіндігі соғұрлым жоғары болады. Сондықтан гендік қорды жинау, зерттеу, сақтау, сонымен қатар, оларға иммунологиялық талдау жасап, ауруларға деген төзімділіктерін тексеру – маңызды міндет болып табылады. Шығыс Қазақстан облысының күнбағыс алқабынан алынатын өнім елдің майлы дақылдардың жиналатын жалпы өнімнің жартысынан көбін құрайды. Ал агроценоздың өнімділігі вегетациялық кезеңнің ауа-райына байланысты, ол эпифитотикалық жағдайдың дамуын анықтайды және нәтижесінде әртүрлі ауру қоздырғыштарымен зақымдайды. Өсімдік ауруы бұл физиологиялық функциялардың бұзылуымен, өсімдіктің биологиялық ерекшеліктеріне байланысты қоршаған ортаның тікелей немесе жанама әсерінен құрылымдық ауытқумен, оның өсуіне кедергі келтіретін, экономикалық құндылығын төмендететін патологиялық процесс. Мақсаты: 2021-2023 жылдардағы Шығыс Қазақстан облысында қалыптасқан вегетациялық жағдайларға сүйене отырып, күнбағыс гендік қорындағы имидазол және сульфонилмочевина топтарының гербицидтеріне төзімді Rf гендері бар тозаңды қалпына келтіруші аталық үлгілердің ауру қоздырғыштарының түрлік құрамы мен зақымдану дәрежесін анықтау. Әдістері: далалық және зертханалық зерттеу әдістері. Нәтижелер мен олардың маңыздылығы: 2021 жылдан бастап сульфонилмочевина және имидазол гербицид топтарына төзімді будан алу мақсатында 161 күнбағыс үлгісіне 42 селекциялық белгілері бойынша сипаттамасы жасалып, ауру қоздырғыштарының түрлік құрамы мен үлгілердің зақымдану дәрежесі анықталды. Бұл деректер болашақта төзімді, әрі толерантты күнбағыс буданын алу үшін жүргізілетін селекциялық жұмыстар үшін негіз болып табылады.

Бұл зерттеу шет тілдерін оқыту шеңберінде мәдениетаралық өзара әрекеттестікте толыққанды қарым-қатынас пен түсінуді дамыту мәселесіне негізделген. Бұл мәселе мәдени нюанстар коммуникацияның тиімділігіне айтарлықтай әсер ететін көпмәдениетті әлемде тілді білудің өзі жеткіліксіз екендігіне байланысты. Қазіргі жаһанданған әлемде тиімді мәдениетаралық құзыреттілік шет тілдерін оқыту мен үйренудің ажырамас бөлігі болып табылады. Осы зерттеудің негізгі мақсаты ˗ тілдік білім беру контекстіндегі мәдениетаралық құзыреттіліктің негізгі рөлін анықтау болып табылады. Міндет ˗ мәдени элементтерді тілді оқыту мен үйрену үрдісіне органикалық түрде біріктіруге мүмкіндік беретін инновациялық стратегияларды анықтау, тұжырымдау және тарату. Осы сұрақтарды ашу үшін бұл зерттеу конструктивистік парадигма мен сапалы зерттеу тәсілін қолданады. Зерттеу негізінен зерттеушінің теориялық негіздерін ұтымды түсіндіруді меңгертіп, бай педагогикалық тәжірибеге сүйенеді және деректерді мұқият талдауға үйретеді. Бұл зерттеудің нәтижелері оның әсері мен өзіндік ерекшелігі бойынша екі жақты. Біріншіден, бұл мұғалімдерге мәдениетті тілдік білімге тиімді енгізуге мүмкіндік беретін тәжірибелік стратегиялар. Екіншіден, бұл зерттеу ерекше үлес қосады, өйткені ол студентке бағытталған және жеке айырмашылықтар мен оқу стильдерін ескеретін тәсілге ерекше назар аударады. Тілдік және мәдени білім арасындағы алшақтықты еңсере отырып, бұл зерттеу тілді еркін меңгеруге ғана емес, сонымен қатар әлемнің мәдени дамыған азаматтарының қалыптасуына да ықпал етеді.

Негізгі мәселе: Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың Қазақстан халқына арнаған соңғы Жолдауларында «Экономикамыздың жүйелі проблемалары белгілі. Бұл тауарға тәуелділік, еңбек өнімділігінің төмендігі, инновацияның жеткіліксіз деңгейі, Табыстың біркелкі емес бөлінуі.Әрине, мұның бәрі күрделі мәселелер, бірақ оларды шешудің нақты жолдары бар.Бұл макроэкономикалық тұрақтылық, экономиканы әртараптандыру, цифрландыру, шағын және орта бизнесті, адами капиталды дамыту, сонымен қатар экономиканың үстемдігін қамтамасыз ету. Дегенмен, бұл мәселелерде әлі де нақты ілгерілеушілік жоқ. Әлбетте, жаңа көзқарастар қажет» [1]. Жаңа тәсілдер нарықтағы бәсекеге қабілеттілікті мүмкіндігінше ұзақ сақтауға ұмтылатын кез келген ұйымның басты құндылығы және ең жоғары активі ретінде адамның жеке және кәсіби әлеуетін ашудың әдістері мен шарттарын қамтиды, бұл жұмыс орындары мен лайықты өмір сүру перспективасын білдіреді. Балама ретінде Саясат Нұрбек жаңа мамандықтар атласын ұсына отырып, ол ең алдымен елге қажет деп санайды, өйткені жоғары білім беру жүйесі экономиканың нақты қажеттіліктерінен ажырап қалды [2]. «30 жыл бойы біз кәсіби диагностиканың қарапайым қолданбалы құралын құра алмадық, жалпы алғанда, еңбек нарығын түсіну, қандай мамандықтар сұранысқа ие болады және енді қайсысы еңбек нарығынан кететінін немесе олар нені көрсетеді? Бұл ретте Қазақстанның мемлекеттік сатып алу жүйесіндегі тоқырау сәтсіз аяқталуда, өйткені әлемде еңбек нарығының трансформациясы – цифрландыру оны өзгертуде.Мыңдаған адамдар жұмыссыз қалады, өйткені оның құрылымы мен біліктілігі дамып келеді. Жасанды интеллекттің пайда болуы адамның ой еңбегіне монополиясына қауіп төндіреді, оның орнын машиналар басады.Жетілген нарықтарда алгоритмдерге негізделген жаңа «технологиялық тұлғалардың (роботтардың)» құрылуына байланысты адамдар сұранысты тоқтатуы мүмкін. көптеген сарапшылардың болжамдары» [2]. Мақала авторлары азаматтық ұстанымы жоғары, интеллектуалдық әлеуеті жоғары, коммуникативті және рефлексиялық қабілеттері бар тұлғаның өсуіне инновациялық тәсілдерді негіздейді. Мақсаты: тұлғаның жеке мүмкіндіктерін ашу әдісін (шарттарын) негіздеу. Әдіс-тәсілдері: абстрактіліден нақтыға өрлеу әдісі, олардың абстрактілі мәніне негізделген заттардың нақты бейнесін түрлендіру әдісі, ойдың схемалық бейнелерінің алыпсатарлық тілі. Нәтижелер, олардың маңызы: өмірге және әрекет әлеміне қатысты адамның жеке потенциалы «жеке тұлға», «студент» және «субъект» позицияларында іс-әрекетте көрінеді. Қозғалыс векторларын нақтыдан абстрактіліге түсу, абстрактіліден бетонға көтерілу логикасында қолдану, сонымен қатар олардың үйлесуі ойлауға сенімділік береді. Мысал ретінде әдістерді қолдану (AAC, LSI) көрсетілген. Оқу іс-әрекетінде субъектіге айналу ретінде қарастырылатын тұлғалық әлеуетті ашу циклінің сипаттамасы, онда тұлғаның кәсіби қызметте де, өмірде де пайдаланудың жеткілікті тәсілдері мен мүмкіндіктері бар жеке әлеуеті ашылады. Субъектілердің өзін-өзі анықтау, өзін-өзі ұйымдастыру, өзін-өзі реттеу және т.б. үшін тиісті рефлексиялық ойлау қабілеттерін меңгеруі жеткілікті алғышарт болып табылады.

Негізгі мәселе: технологиялық инновациялар прогрестің қозғалтқышына айналатын цифрлық экономиканың қарқынды дамуы жағдайында менеджмент функциясындағы жоспарлаудың рөлі жаңа өлшемдерге ие болады және алдыңғы қатарға шығады. Цифрлық трансформация бизнес-модельдерді қайта анықтап қана қоймайды, сонымен қатар ұйымдардан стратегиялық және операциялық жоспарлау тәсілдерін қайта қарауды талап етеді. Жоспарлау менеджменттің ажырамас бөлігі ретінде бизнесті цифрлық дәуірге тән тез өзгеретін жағдайларға бейімдеудің негізгі құралына айналады. Бұл тұрғыда тиімді жоспарлау болашақты болжап қана қоймай, инновацияның, тәуекелдерді басқарудың және цифрлық динамика жағдайында стратегиялық мақсаттарға жетудің катализаторы болып табылады. Мақаланың мақсаты-цифрлық экономика жағдайында қазіргі менеджменттегі жоспарлау функциясының өзгеруін зерттеу. Әдістері: зерттеу экономиканы цифрландыру жағдайында ішкі жоспарлау құралдарын таңдау және қолдану мәселелеріне арналған отандық және шетелдік ғалымдардың еңбектерін мұқият талдауға негізделген. Зерттеу мақсаттарына жету үшін ғылыми танымның жүйелік және функционалды тәсілдері, сондай-ақ ғылыми талдау мен синтездің әртүрлі әдістері қолданылды. Атап айтқанда, модельдеу әдістері белсенді қолданылды, бұл таңдалған компанияішілік жоспарлау құралдарының жаңа цифрлық контекстегі кәсіпорындардың тиімділігіне байланыстары мен әсерін тереңірек зерттеуге мүмкіндік берді. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: мақалада цифрлық енгізуге, автоматтандыруға және деректерді талдауға байланысты жоспарлаудағы өзгерістердің негізгі аспектілері қарастырылады. Авторлар цифрлық экономиканың шешім қабылдау процестеріне, ұзақ мерзімді және қысқа мерзімді жоспарлауға әсерін талдайды және қазіргі бизнес ортасында тиімді навигация үшін басқару әдістерін бейімдеу қажеттілігін атап көрсетеді.

Негізгі мәселе: Мемлекет бірнеше жылдан бері кәсіпкерлермен бюрократиялық үдерістерді қысқартуға, бухгалтерлік есепті ашық, сенімді және аз еңбек шығынымен жүргізуге тырысуда. Қазіргі уақытта бухгалтерлік есепті цифрландырусыз жалпы сауда-экономикалық қатынастардың одан әрі дамуын болжау мүмкін емес, өйткені бұл тауарларды өткізуге, жылжытуға және жөнелтуге айтарлықтай әсер етеді. Қазақстан Республикасы экономикасының цифрландыру жолына кезең-кезеңімен көшуін ел экономикасының да, Еуразиялық экономикалық одақтың да дамуының маңызды шарты деп санауға болады. Цифрлық тексеру – адам қателігінің қаупін азайтуға көмектесетін цифрлық жүйелерді пайдалана отырып, тауарларды бақылау процесі. Цифрландыру контекстінде құжаттамамен жұмыс барлық шектеу мерзімі ішінде оларға қолжетімділік қамтамасыз етілетіндей, осылайша салық төлеушінің дұрыс экономикалық шешімдер қабылдауына ықпал ететіндей құрылымдалу керек. Мақаланың мақсаты – шағын және орта бизнес үшін де цифрландыруды бухгалтерлік есеп саласына кезең-кезеңмен енгізуді қарастыру, сондай-ақ оның ұйымдардың бизнес-процестеріне әсерін қарастыру. Мақаланың негізгі мақсаты – бизнес-процестерге цифрландыруды енгізу және оны интеграциялау кезінде туындауы мүмкін проблемаларды қарастыру, сондай-ақ оларды мемлекет үшін де, шағын және орта бизнес үшін де шығынсыз жою жолдарын анықтау. Әдістері: Осы мақаланы жазу барысында негізінен диалектикалық тәсіл қолданылды, бұл цифрландыру жағдайында тауарларды тасымалдау кезінде құжат айналымын көрсету және бақылау процесін егжей-тегжейлі қарастыруға мүмкіндік берді. Мәселені теориялық тұрғыдан қарастырып, тәжірибелік тәжірибені жинақтай отырып, цифрландырудың қарқынды дамып келе жатқан жағдайында Қазақстан Республикасының аумағы мен оның шекарасынан тыс тауарлардың қозғалысын есепке алу мен бақылаудың оң және теріс аспектілерін анықтауға мүмкіндік туды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Бұл мақалада экономиканы прогрессивті цифрландыру жағдайында Қазақстандағы бухгалтерлік және жедел есепті жаңғыртудың негізгі бағыттары көрсетілген. Экономикалық процестерді басқару және кәсіпорынның операциялық қызметін оңтайландыру үшін ақпараттық ортаны құру қажеттілігі негізделіп, кәсіпорында бухгалтерлік есеп пен операциялық есепті жүргізуге арналған әртүрлі ақпараттық жүйелер мен модульдерді біріктірудің оң және теріс аспектілері қарастырылады

Негізгі мәселе: Бүгінгі жаһандық бизнес-ортада ет өңдеу кәсіпорындары, әсіресе экспорт контекстінде тұрақты дамуды қамтамасыз етудің сөзсіз қажеттілігімен бетпе-бет келіп отыр. Көңіл аударуды қажет ететін негізгі мәселелердің бірі – бизнес пен жалпы экономиканың тұрақтылығына әсер ететін экспорт кезіндегі бухгалтерлік есеп пен тәуекелдерді басқарудың тиімділігі. Бұл мақаланың мақсаты – өз өнімдерін экспорттайтын кәсіпорынның тұрақтылық көрсеткіштерін зерттеу. Мақаланың негізгі мақсаты – экспорттаушы кәсіпорынның тұрақтылық көрсеткіштеріне егжей-тегжейлі талдау жасау, олардың қызметінің табыстылығына әсер ететін факторларды анықтау және халықаралық ортада тұрақты дамуды қамтамасыз ету бойынша ұсыныстар әзірлеу. Әдістері: Осы мақаланы жазу кезінде тауар экспорты саласындағы ағымдағы жағдайды талдауды, атап айтқанда, экспорт көлемін, негізгі сауда серіктестерін және экспортталатын тауарлардың құрылымын зерттеуді қамтитын зерттеу жүргізілді. Ет өнімдері экспортының құрылымын талдау тәсілдеріне экспорттың жалпы көлеміндегі өнімнің әрбір түрінің үлесін анықтау, сондай-ақ шетелге сату көлемі бойынша негізгі сауда серіктестерін анықтау жатады. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Мақалада экспорттық қызмет контекстінде кәсіпорындардың тұрақты дамуына әсер ететін негізгі факторлар анықталған. Талдау нәтижелері бизнестің тұрақтылығын нығайтуға көмектесетін экспорт кезінде бухгалтерлік есепті және тәуекелдерді басқаруды жақсарту бойынша ұсыныстар мен стратегияларды әзірлеуге мүмкіндік береді. Алынған нәтижелер экспорттық ортада бизнестің тұрақтылығын жақсарту бойынша тиімді стратегиялар мен ұсыныстарды құруға негіз болады. Бұл тұрақты экономиканы дамытуға және кәсіпорындардың бәсекеге қабілеттілігін арттыруға маңызды үлес бола алады. Тәуекелді бағалау және басқару тауарларды экспорттау кезінде тұрақтылық үшін маңызды. Экспорттау кезінде тәуекелдерді басқару мен қаржылық тұрақтылықты жақсарту үшін қаржы құралдарын пайдалану, резервтер құру, оқытуды ұйымдастыру ұсынылады.

Негізгі мәселе: Жоғары оқу орындарында (ЖОО) орнықты даму үшін білім беруді (ТББ) енгізу орнықты дамуға көшуді жеңілдету үшін маңызды. Дегенмен, жоғары оқу орындарында тұрақтылық бойынша оқу бағдарламаларын институттандыруға әкелетін нақты іске асыру процестері туралы аз мәлімет бар. Бұл зерттеу әртүрлі іске асыру үлгілерін нақтылау және бөлектеу үшін кластерлік талдауды пайдалана отырып, бірқатар халықаралық жағдайлық зерттеулерді кесіп өтеді: бірлескен парадигманы өзгерту; төменнен жоғары қарай дамып келе жатқан институционалдық өзгерістер; міндетті жоғарыдан төмен институционалдық өзгерістер; сыртқы бастамалар; оқшауланған бастамалар мен шектеулі институционалдық өзгерістер. Мақсаты: Кластерлік талдауды пайдалана отырып, әртүрлі сыртқы немесе ішкі мүдделі тараптардан келетін ынталандыруларды анықтай отырып, төменнен жоғарыға, жоғарыдан төменге немесе екеуінен де жүзеге асырылуы мүмкін ТҚБ енгізудің әртүрлі кезеңдерін анықтау қажет. Әдіс-тәсілдер: Әдебиеттерде талқыланатын әртүрлі драйверлер мен кедергілердің рөлі, сондай-ақ нақты іске асыру үлгілері туралы жалпы білім алу үшін тақырыптық шолу әдісін қолдану арқылы салыстырмалы жағдайды зерттеу жүргізілді. Трансформацияланған деректерді талдау үшін кластерлік талдау қолданылды. Кейс-стади әдісі – сапалы деректерді сандық деректерге түрлендіретін арнайы кодтау схемасын пайдалана отырып, әртүрлі жағдайлық зерттеулерді жүйелі түрде синтездеуге және салыстыруға арналған мета-аналитикалық әдіс. Нәтижелер және олардың маңызы: Әртүрлі контексттерде ортақ тұрақтылық бойынша оқу бағдарламаларын жеткізу үлгілерін жақсырақ түсіну үшін кросс-жағдайлар талдауы жүргізілді. Көптеген институттар мен практиктер белгілі бір университеттің ТЖБ енгізу моделінің ең маңызды және мағыналы құрамдастарына назар аудара отырып, олардың институты үшін нақты іске асыру шеңберін анықтау арқылы осы нәтижелерден пайда көре алады.

Негізгі мәселе: Соңғы кездері жем шөп жайлаудың нәтижелілігін арттыруға негізделген пішен жайылым қорын құру бойынша бірқатар іс шаралар әзірленіп, іске асырылып жатыр. Алайда, жем пішен қорын ары қарай дамытудың қол жеткізілген деңгейі мал шаруа шылығының қажеттіліктерін толықтай қамсыздандыру етеді, бұл дегеніміз саланың өсуін тежейді. Қазақстан Республикасында жайлау шаруа шылығын нығайтудың негізі жайлаудың тозықтыруын болдырмайтын жайылымдық жем пішен қайнары негізде тиімді пайдалану болып табылады. Жайылымдар әртүрлі сипаттамаларға ие және көп мөлшерде тұтынылады. Жайылымның 76 %-ы жазықтық немесе алқаптық рельеф жағдайындағы жерлер, оның 26 %-ы құмды тоnырақта, 18 %-ы тік таулы беткейлермен, шағын төбелермен, 5 %-ы төмен жер қыртысымен шектеседі. Негізгі төіректектегі сілемі жайылмалар мен батпақтарда шоғырланған (18 %), жазықтар (22 %) және таулар (7 %). Қазақстанның жазық және батыс бөліктеріндегі өсімдік жабынын айқындағанда ендік зоналылығы айқын көрінеді, ал биік тауларда тік зоналылық байқалады. Мақсаты: Бұл зерттеудің негізгі мақсаты тозыққан жайлаудың жағдайын жақсарту және мал бағатын жер қыртысын сақтау арқылы мал шаруа шылығы өнімдерін өндіруді арттыру болып табылады. Әдістер: Бөлінген таңдап алынған төңіректің шекараларын белгілеу жөніндегі жүмыстарды зерттеу кезеңінде таңдап алған төңіректің аумағын түсіру, өсімдіктерді қауымдастықтарға бөлу, бекітілген жер қыртысында (нүкте) тоnырақтың ылғалдылығын өлшеу, химиялық талдауға арналған тоnырақ үлгілерін екшеу, тоnырақты жағу тереңдігін өлшеу, бөлініп алынған жиегі бойынша өсімдік жамылғысының кәдімгі шығымдылығын есептеу, бекітілген алаңдарда тоnырақтың көлемдік қоспасын дәйектеу, химиялық талдау үшін өсімдік үлгілерін екшеу. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Бұл зерттеулер жайлау шығындарын қаржыландырудың ғылыми негізделген шарасы ретінде белгілі бір төңіректің шалғайындағы жайылымдықты пайдалана алудан туындайтын мәселелерді шешуге сәйкестендірілген. Осыған байланысты мал баққан жерлердің тозықтыруын төмендету үшін мал шаруа шылығының жаңа нысандарын одан әрі дамыту қажет, мысалы, жыл мезгілінде шалғайдағы телімдіктер.

Негізгі проблема: Соңғы жылдары әлемде қызметтің барлық салаларында цифрландырудың кең тараған әсері мен жүзеге асырылуы байқалады. Қаржы секторы бұл үрдістің әсерін көбірек сезінуде. Бүгінгі таңда банктер цифрлық инновацияларды қолдануда осы секторда көшбасшы болып табылады. Әлемдегі болып жатқан оқиғаларға байланысты банктер өз өнімдерін трансформациялауға мәжбүр болды. Интернет-банкинг, чат-боттар, контактісіз төлем жүйелері, биометриялық сәйкестендіру технологиялары және т.б. сияқты өнімдер мен қызметтер пайда болады және үнемі жаңартылып отырады. Мақалада цифрлық банкинг өнімдерінің дамуының негізгі тенденциялары және олардың банктердің қызметіне әсері талқыланады. Мақсаты: Жаңа цифрлық банктік өнімдерді және банк секторы қызметтің негізгі көрсеткіштерінің әсерін зерттеу және бағалау. Әдістері: Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің ақпараттық-статистикалық базасы негізінде банк секторы қызметінің негізгі көрсеткіштерін талдау жасалды. Нәтижелері мен маңыздылығы: Жаңа цифрлық банктік өнімдерді дамытудың бағыттары мен тенденциялары зерделеніп, Қазақстан Республикасының банк секторының тиімділік көрсеткіштері салыстырылды.

Негізгі мәселе: Мақалада жоғары сынып оқушыларының танымдық қабілеттерін дамыту мәселесі философиялық, педагогикалық, психологиялық, ғылыми-әдістемелік еңбектерге теориялық талдау жүргізу арқылы оны дамытудың өзекті бағыттары қарастырылған. Орта білім беру мекемелерінде оқыту үрдісінің жетілдіру жоғары сынып оқушыларының танымдық қабілеттерін дамыту өзекті мәселе болып отыр. Сондықтан жоғары сынып оқушыларының орта білім беру мекемелерінде оқып жүрген кезінде олардың ойлау, белсенділігін дамытып, білімі мен біліктерін өмірдің жаңа жағдайында пайдалана білуге үйрету міндеті туындайды. Бұл міндеттердің жүзеге асуы жоғары сынып оқушыларының танымдық іс-әрекетін жоспарлау және ұйымдастыру біліктерін қалыптастыруға септігін тигізетін оқу үдерісін ұйымдастырудың тәсілдері мен нысандарын іздестіруге өзекті сипат береді. Мақсаты: әрекетте пайдаланылатын әртүрлі гуманитарлық парадигманы қайта форматтаудың жалпы логикалық координаттары мен әдістерін негіздеу. Әдістері: генетикалық мазмұнды логиканың онтологиялық қағидаты, объектілердің нақты бейнелерін олардың абстрактілік мәніне сүйене отырып түрлендіру әдісі, абстрактыдан нақты тілге көтерілу әдісі, ойдың схемалық бейнелерінің ойлау тілі және қызметтің әдіснамалық теориясының тілі. Қазіргі уақытта мұндай жаңарту ғылым мен мектеп практикасын сабақтастыра дамыту құралы ретінде белсенді оқыту технологиясының әдістері мен құралдарына көшу болып табылады, оны пайдалану көп жағдайда жеткіншектердің қызығушылығы мен белсенділігін арттыруға ықпал етеді. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: әмбебап қозғалыстың логикалық негізделген әмбебап дерексіз-бетонды координаталары берілген. Өмірге және қызмет әлеміне қатысты оларды координаттар арқылы анықтауға болады: «өмір сүру деңгейі – қызмет тиімділігі», немесе «әрекет тиімділігі – уақыт», немесе «нәтиже – шығындар», немесе «сапа – сан», т.б. Ойлаудағы анықтық қозғалыс векторларының нақтыдан абстрактіліге түсу, абстрактіліден нақтыға көтерілу логикасында, сонымен қатар олардың үйлесуі арқылы беріледі. Танымдық іс-әрекетті тұрақты қажетсіну ізденімпаздық және оны жоспарлап, ұйымдастыру нәтижесін көрі студенттердің танымдық қанағаттану сезімін тудырады. Мұндай нәтиже жеткіншекті жаңа танымдық әрекетке белсенділікпен ізденіске, ісі меңгере білуге тәжірибе жинақтауға дағдыландырады.

Негізгі мәселе: Қазіргі уақытта тұтынушылардың әртараптандырылған қажеттіліктеріне, қатаң экологиялық ережелерге және жаһандық бәсекелестерге байланысты нарықтық бәсекелестік барған сайын қатал болып келеді. Бүгінгі бәсекелес нарықта компанияларға аман қалуға ғана емес, сонымен қатар өркендеуге мүмкіндік беретін маңызды факторлардың бірі – логистикалық тиімділік. Бұл зерттеу Индустрия 4.0 технологияларын логистика секторларының экономикалық тиімділігін, қоршаған орта көрсеткіштерін және әлеуметтік әсерін жақсарту мүмкіндіктері ретінде қарастырады. Дегенмен, бұл технологиялық түрлендіру бірқатар қиындықтарды тудырады, атап айтқанда, тұрақтылықтың әртүрлі өлшемдері, түсініксіз пайдалар, өмірлік циклдің қоршаған ортаға әсерлері, теңсіздік мәселелері және технологияның жетілу деңгейі арасындағы келіссөздер. Зерттеулердің негізгі бағыты 4.0 индустриясына қатысты тұрақтылық пен жеткізу тізбегінің жалпы мәселелеріне бағытталған. Дегенмен, 4.0 индустриясының әртүрлі технологияларымен тұрақты логистиканы біріктіруге бағытталған жүйелі талдау әлі де жоқ. Мақсаты: Кәсіпорындардың тұрақты тәжірибесін қалыптастыруға көмектесетін, сонымен қатар әлеуметтік жауапты компанияның имиджін қалыптастыратын, сондай-ақ олардың жалпы тұрақты жұмысын жақсартуға көмектесетін көлік компанияларының пайдалануы үшін Индустрия 4.0 технологияларын анықтау және негіздеу үшін жүйелі талдау жүргізу. экономикалық және экологиялық өлшемдері. Әдістері: Бір немесе бірнеше зерттеу сұрақтары мен тақырыптарына қатысты барлық сәйкес мақалаларды анықтауға, бағалауға, түсіндіруге және жіктеуге бағытталған жүйелі әдебиет шолуы. Нәтижелері негізінен белгілі бір білім саласының сипаттамалық нәтижелеріне бағытталған және іріктеу бұрмалануынан зардап шегуі мүмкін сипаттамалық әдебиеттік зерттеумен салыстырғанда, жүйелі әдеби шолуды зерттеу ландшафтының жан-жақты шолуын қамтамасыз етеді. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Талдау көлік компаниялары өз назарын болашақ даму үшін бүкіл өмірлік циклдегі тұрақтылықтың әртүрлі көрсеткіштері, адамға бағытталған технологиялық трансформация, жүйе интеграциясы және цифрлық егіздер, жартылай автономды көлік шешімдері, интеллектуалды кері логистика және компанияны басқарудың басқа тиімді құралдары.

Негізгі мәселе: Елдер экономикаларының қарқынды дамып келе жатқан даму үрдістері экономиканың нақты секторын ұйымдастыруға бағытталған инновациялық қызмет пен инвестицияларды мемлекеттік реттеуге ұтымды көзқарасты талап етеді. Сонымен қатар, инновациялық даму жүйесіндегі қазіргі заманның мемлекеттік саясатын талдау үшін мемлекеттің Қазақстан Республикасының экономикасындағы инновациялық қызметті реттеу тетіктерінің тиімділігін бағалау қажет. Мақсаты: Жаһандық бәсекеге қабілеттілік жүйесіндегі Қазақстан Республикасындағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу тетіктерін бағалау. Әдістері: синтез, мазмұнды талдау, факторлық талдау, аккомодация, монографиялық және экономикалық-статистикалық әдістер қолданылды. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Жаһандық бәсекеге қабілеттілік жүйесінде Қазақстан Республикасындағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу тетіктерін бағалау экономикадағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу тетіктерінің тиімділігін толық бағалауға мүмкіндік берді. Дүниежүзілік экономикалық форумның 2021-2022 жылдардағы Халықаралық рейтингінің 2017-2018 жылдарға қатысты ішкі индекстерін зерттей отырып, авторлар Қазақстанда «инновация» қосалқы индексін қоспағанда, рейтингтің барлық ішкі индекстерінің және олардың факторларының («негізгі талаптар» және «Бизнестің күрделілігі») төмендеуі байқалады деген қорытындыға келді. Бұл субиндекс макроэкономикалық конъюнктураның күрт нашарлауына байланысты айтарлықтай төмендеді, бұл авторлардың пікірінше, мұнай экспортынан түсетін табыстың айтарлықтай жоғалуына тікелей байланысты. Бұл өз кезегінде мемлекеттік бюджет көрсеткіштерінің нашарлауына әсер етті. Мақалада елдің әлеуметтік-экономикалық саясатындағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеудің орны мен рөліне ерекше назар аударылады. Қазақстан Республикасында инновациялық саясатты әзірлеу және іске асыру кезіндегі ұйымдастырушылық-әдістемелік проблемалар егжей-тегжейлі зерттелді, бұл оларды өңірлік және ұлттық деңгейлерде инновациялық саясаттың тиімділігіне қол жеткізу үшін шешуді қажет етеді.

Негізгі мәселе: Қазақстанда фармацевтикалық нарық ТМД елдерінде ең дамыған нарықтардың бірі болып табылады. Белгілі бір дәрежеде тапшылықты еңсеріп, дайын дәрілік заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдардың әртүрлі түрлерімен қанықтыру қамтамасыз етілді. Қызмет көрсету мәдениеті өсті. Фармацевтикалық нарықтардың дамуындағы негізгі әлемдік үрдістер – тігінен интеграцияланған компаниялардың шоғырлануы мен дамуы байқалады. Дистрибьюторлік, өндірістік және бөлшек сауда секторларында өзгерістер орын алуда. Дәріхана желілерінің саны артып келеді. Заманауи маркетингтік технологиялар енгізілуде. Сондай-ақ, шетелдік өндірушілер үшін Орталық Азия елдері арасындағы Қазақстанның фармацевтикалық нарығы заңнамалық орта тұрғысынан барынша қолжетімді және ашық болып қала береді. Алайда, нарықтың әлеуеті халықтың салыстырмалы түрде аз санымен және сатып алу қабілетімен шектеледі. Фармацевтика өнеркәсібінің өсуі әлі де негізінен жалпы препараттарға сұраныс есебінен жүзеге асырылатын болады. Қазақстанның ЕАЭО-ға кірігуі дәрілік заттардың сапасын арттыруға және олардың құнын төмендетуге ықпал ететін болады. Мақаланың мақсаты - Қазақстан Республикасындағы фармацевтикалық компаниялардың дамуы мен мемлекеттік реттелуіне талдау жүргізу, Қазақстан Республикасының фармацевтикалық компанияларын реттеу саласындағы мәселелерді және оларды шешу жолдарын анықтау болып табылады. Әдістері: зерттеудің әдіснамалық негізі Қазақстан Республикасының индустриялық - инновациялық дамуының мемлекеттік бағдарламасын іске асыру шеңберінде жалпы өнеркәсіпті, атап айтқанда фармацевтика өнеркәсібін кешенді талдау болып табылады. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Бұл мақалада авторлар Қазақстанның фармацевтикалық нарығының дамуы сипатталған және соңғы жылдардағы қорытындылар талданған. Сондай-ақ, авторлар Қазақстан Республикасын индустриялық-инновациялық дамытудың 2020-2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын іске асыру шеңберінде фармацевтика өнеркәсібін дамытудың негізгі аспектілерін қарастырды. Зерттеу барысында әдеби дереккөздерге шолу талдауы қолданылды. Отандық өнеркәсіптік нарықты, атап айтқанда фармацевтикалық индустрия болып табылатын құрамдас бөлікті талдау барысында авторлар өндірушілердің алдында тұрған бірқатар мәселелерді анықтадық. Атап айтқанда, этикалық комиссиялардың болмауы, қосылған құн салығының жоғарылауы.

Негізгі мәселе: өмірдің қазіргі кезеңінде қаржы саласындағы инновациялар қаржылық делдалдықты оңтайландыруға ықпал етеді және өз кезегінде экономикалық өсуді ынталандырады. Қаржылық инновациялар жинақ капиталын инвестициялық капиталға бөлудің тиімділігін арттырады, сонымен қатар нарықтардағы өтімділікті арттырады. Цифрлық экономика дамыған сайын дәстүрлі ірі қаржы институттарының функционалын қаржы технологияларымен (FinTech) ішінара алмастыру орын алды. FinTech дәстүрлі қаржылық қызметтерді мобильді қызметтермен, әлеуметтік медиа қызметтерімен, үлкен деректерді біріктіру және өңдеумен, бұлтты технологиялармен біріктіруді қамтиды. Мақсаты: Қазақстан Республикасындағы электрондық қаржы қызметтері нарығының негізгі бағыттарын айқындау, экономиканың қаржы секторын дамытудың негізгі мәселелері мен перспективаларын анықтау болып табылады. Әдістері: жұмыста салыстырмалы жүйелік, тік және көлденең талдаудың жалпы ғылыми әдістері, құрылымдық-функционалдық әдіс, аналитикалық әдістер, экономикалық және Статистикалық зерттеу әдістері қолданылды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: авторлар қазіргі экономиканың қаржы секторын цифрландырудың негізгі бағыттарын анықтады, FinTech саласының компаниялары мен қызметтерінің теориялық және практикалық бөлімдердегі рөлін атап өтті, экономикалық әдебиетте осы тұжырымдаманы анықтаудың өзекті тәсілдерін келтірді. Қаржы секторын цифрландырудың осы бағытын дамытудың негізгі себептері мен факторлары, соның ішінде қаржылық қолжетімділік тұжырымдамасы, FinTech артықшылықтары мен кемшіліктері негізделді, оларды жіктеуге әртүрлі тәсілдер, елдік және өңірлік ерекшеліктер келтірілді, даму үрдістеріне талдау жүргізілді. FinTech краудфандинг бағыты атап өтілді, оны анықтау және жіктеу тәсілдері келтірілді, краудфандинг механизмінің артықшылықтары анықталды, оның қазіргі экономикадағы рөлі талданды. Қаржы секторын цифрландырудың маңызды бағыты ретінде алгоритмдік сауданың даму үрдісі зерттелді. FinTech-тің ең жылдам дамып келе жатқан бағыттарының бірі ретінде мобильді қаржылық қызметтерге егжей-тегжейлі талдау жүргізілді, оларды жіктеу тәсілдері келтірілді, мобильді төлемдердің өсуін ынталандыратын фактілер, елдік және аймақтық ерекшеліктер негізделді. Сақтандыру секторын цифрландырудың негізгі бағыттары талданды, InsurTech артықшылықтары туралы негізделген қорытындылар жасалды.

Негізгі мәселе: бүкіл әлемдегі банк бизнесі - экономиканың маңызды салаларының бірі болып табылады. Жоғары технологиялық бола отырып, ол макро және микро деңгейде болып жатқан өзгерістерге өте сезімтал. Тәжірибе көрсеткендей, мұндай өзгерістер несиелік мекемелер мен нарықтардың интернационалдануының күшеюімен, банк заңнамасы мен заманауи компьютерлік технологиялардың жетілдірілуімен, бәсекелестік деңгейінің жоғарылауымен, қаржы нарықтарында жаңа банктік өнімдер мен қызметтердің пайда болуымен байланысты. Магистрлік диссертация тақырыбының өзектілігі коммерциялық банктің тиімді жұмыс істеуін қамтамасыз ету үшін банк қызметін жүзеге асыру процесінде туындайтын белгісіздіктердің теріс әсерінен тиімді қорғау тетіктерін қалыптастыру, пайдалану және банкті басқару құрылымына интеграциялау қажет. Мұндай механизм банктік тәуекелдерді басқару болып табылады. Бұл мақаланың мақсаты банктік тәуекелдерді басқару тиімділігінің бар проблемаларын зерттеу және оны жетілдіру бойынша практикалық ұсыныстарды әзірлеу болып табылады. Әдістері: жұмыстың әдіснамалық негізі салыстырмалы жүйелік, құрылымдық-деңгейлік, диалектикалық, тік және көлденең талдаудың, сапалық және сандық тәсілдер мен аналитикалық қабылдаудың жалпы ғылыми әдістері болып табылады. Қорытындылар мен ұсыныстардың теориялық ережелерін негіздеуде танымның экономикалық, статистикалық және эмпирикалық әдістері қолданылды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: зерттеудің теориялық және практикалық маңыздылығы банктік тәуекелдерді басқаруды кешенді талдаудың теориялық ережелерін дамытуда, сондай-ақ коммерциялық банктердің практикалық қызметінде әзірленген тұжырымдар мен ұсыныстарды қолдану мүмкіндігінде жатыр. Коммерциялық банктердің тәуекел-менеджментінің жай-күйіне талдау және тиімділігін бағалау жүргізілді, тәуекел-менеджменттің жұмыс істеу тетігінің ерекшеліктеріне талдау жүргізілді.

Негізгі мәселе: Өркениеттің даму тарихы құқық пен мораль қоғамның рухани мәдениетінің құрамдас бөлігі ретінде бір-бірімен органикалық түрде байланысты екенін көрсетеді. Кез-келген мемлекеттің құқықтық жүйесі бүкіл қоғам үшін маңызды моральдық талаптарды, моральдық ережелерді бекітеді. Заң шығарушы нормаларды құру немесе оларды жетілдіру кезінде халықтың қоғамдық моральдық мәдениетінің жай-күйін ескеруі керек, осылайша әзірленетін заңдар әділетті және қоғам мүшелері қабылдайды. Мақсаты: Зерттеудің мақсаты - қылмыстық-құқықтық қорғау нысандары жүйесіндегі адамгершілік орнын, олардың қылмысқа қарсы күрес шаралары жүйесіндегі рөлін анықтауға қатысты қылмыстық-құқықтық мәселелер кешенін одан әрі теориялық әзірлеу, сондай-ақ осы негізде қоғамдық адамгершілікке қол сұғушылық үшін жауапкершілікті регламенттейтін қылмыстық заңнаманы жетілдіру бойынша ұсыныстар мен ұсынымдар әзірлеу болып табылады. Әдістері: зерттеу әдістемесі және әдіснамасы. Зерттеудің әдіснамалық негізі: теориялық деңгейде де (жүйелік, салыстырмалы-құқықтық, формальды-құқықтық, тарихи талдау әдістері және т. б.), сондай-ақ эмпирикалық f статистикалық талдау, сауалнама, құжаттарды зерттеу, баспа басылымдары) шындық құбылыстарын ғылыми зерттеудің жалпы танылған әдістері; қылмыстық құқық теориясының негізгі ережелері, этика, философия, психология; ресми логика ережелері. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: баяндалған жағдайлар, сондай-ақ қоғамдық моральға және олардың біліктілігіне қарсы қылмыстарды заманауи құқықтық реттеуге байланысты көптеген ережелердің жеткіліксіз дамуы мен талқылануы зерттеу тақырыбын таңдауға себеп болды. Адамгершілікке қарсы қылмыстар негізінен қасақана жасалады. Мысалы, жезөкшелікпен айналысуға тарту, жезөкшелікпен айналысуға арналған үйшіктерді ұйымдастыру немесе мазмұны, сондай-ақ адамгершілікке (адамгершілікке) қарсы бағытталған қылмыстық әрекеттердің басқа түрлері тікелей ниетпен жасалады. Жезөкшелікпен айналысуды ұйымдастыратын және ұстайтын адам мұны пайда табу үшін жасайтынын түсінеді. Адамзатқа (адамгершілікке) қарсы жасалған қылмыстардың ішінде жануарларды қорлау негізінен бұзақылық ниетпен жасалады.