Ғылыми журнал

Инновациялық Еуразия университетінің Хабаршысы

Редакциялық алқаның қарауына мақала беру және рецензиялау

+7 (7182) 31-64-83

journal@ineu.kz

Артқа

Сайт бойынша іздеу

Нәтижелері: сызбалық тіл (СТ)

Нәтижелер саны: 494


Инновациялық Еуразияуниверситетінің имиджін қалыптастыру үшін PR-құралдарынталдау
Аңдатпа:

Мақалада әртүрлі мақсаттағы аудиториялар үшін имидж және оның компонеттерінің талдауы көрсетілген. Автор Инновациялық Еуразия университеті үлгісінде компанияның жағымды бейнесін жасау үшін PR-құралдарын қарастырады. Аталған жоғары оқу орнының жұмыс жасау ерекшеліктері көрсетіліп, ұйымның имидж саясатын жүзеге асыру мақсатындағы олардың орны анықталған. Автордың пікірі бойынша, PR-құралдарынталдау ақпарат алушы мақсаттағы аудиторияның ерекшеліктері нетікелейқатысты жүргізілуі керек.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 1(77)

Көркем мәтіндегі автор бейнесін көрсету формалары
Аңдатпа:

Мақалада автор бейнесінің рөлі анықталады, сонымен қатар көркем мәтінде авторды көрсетудің түрлі формалары қарастырылып, авторлық мәтіннің ерекшеліктері көрсетіледі. Мәтін автордың әңгіме құру ерекшеліктерін, жеке көзқарасын білдіреді, мәтін арқылы автордың идеостилін анықтауға, автордың тұлғасын сипаттауға болады деген тұжырымдама шығарылады.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 1(77)

Қарағанды облысы Қазақстан Халқы Ассамблеясының қалыптасу тарихы және қазіргі даму басымдары
Аңдатпа:

Бүгінгі күні Қарағанды облысының Қазақстан Халқы Ассамблеясының (ҚХА) - қоғамның түрлі салаларында өз қызметін жүзеге асыратын маңызды саяси институт болып табылады. Қарағанды облысының ҚХА жүзеге асыратын жобалар кез келген этностық топтың тілі, мәдениеті, тарихы сияқты маңызды құрылымдарын сақтауға, зерттеуге және дамытуға бағытталған. Бұл оның бірізділігін, ұлттық сана-сезімін қалыптастыратын нәрсе. Сонымен бірге, әр этностың жеке-жеке бай тарихи және мәдени мұрасын дамытып, сақтай отырып, ҚХА біздің республикамыздың біртұтас қауымдастығын - Қазақстан Республикасының азаматтарын, патриотизм және өз Отанына деген сүйіспеншілік сезімін дамыта отырып қалыптастыруға бағытталған. Бүгінде бұл сәнге айналған ұран ғана емес, ол мемлекеттілікті, ғаламдық әлемдегі орнын, жеке басын, бірегейлігін, ұлттық кодын сақтаудың маңызды және қажетті шарты.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 1(77)

Студенттерге шет тілін оқытудың мәні туралы Мақала
Аңдатпа:

Мақала шет тілін оқыту мәселелерін, оның құрылымын түсінудің негізгі тәсілдерін зерттеуге арналған. Осыған байланысты шет тілдік білім беруді дамыту, шет тілдерін оқыту әдістері туралы ғылыми полемикаға талдау жүргізілген. Авторлар шет тілдерін оқытудың стратегиялық мақсаты - студенттердің «екінші тілдік тұлға» қасиеттерін дамыту екендігін негіздейді. Осыған байланысты «екінші тілдік тұлға» ұғымы мен құзыреттіліктің арасындағы байланыс - шет тілдік жәнемәдениаралық-коммуникативтітұлға айқындалған.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 1(77)

Мектепке дейінгі білім беру сапасын бағалаудың заманауи тәсілдері
Аңдатпа:

Мақалада авторлар МББМ-дағы "білім сапасы" ұғымының мәні туралы көзқарасқа қысқаша шолу береді, сондай-ақ білім беру сапасын бағалау кезінде ақпараттық-коммуникативтік технологияларды қолдану қажеттілігін негіздейді.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 1(77)

ЖОО-да студенттердің танымдық белсенділігін арттыру жолдары
Аңдатпа:

Мақалада «Дене шынықтыру және спорт педагогикасы», «Педагогика» пәндері бойынша әзірленген оқу-әдістемелік кешеннің «Дене шынықтыру және спорт» білім беру бағдарламасы студенттерінің танымдық белсенділігін арттыруға әсерін зерттеу нәтижелері берілген. Ұсынылған оқыту тәсілдері білім алушылардың танымдық қызығушылығын дамытуға оң әсер ететіндігі көрсетілді, бұл педагогикалық модуль пәндері бойынша білім сапасын арттыруға, оқытудағы дербестікке және студенттердің танымдық белсенділігін дамытуға көмектеседі.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 1(77)

Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы елдерінің адам саудасына қарсы іс-әрекеттеріндегі халықаралық ынтымақтастығы: жалпы сипаттама және негізгі бағыттар
Аңдатпа:

Мақаланың мақсаты - Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы елдердің құқық қорғау органдарының адам саудасына қарсы іс-әрекеттеріндегі халықаралық ынтымақтастығының негізгі ықтимал бағыттарын қарастыру. Авторлар адам саудасына қарсы күрес саласындағы қолданыстағы халықаралық-құқықтық актілерді талдау негізінде ТМД елдерінің құқық қорғау органдарының халықаралық ынтымақтастығының негізгі бағыттарын егжей-тегжейлі қарастырады, ол мынадай жолмен жүзеге асырылады: құзыреттермен ішінара алмасу, қылмыстық істер бойынша бірлесіп тергеу, сондай-ақ адамды қылмыстық қудалау (экстрадициялау) үшін беру.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 1(77)
Тақырып: Құқық

Қылмыстық үкімдердің орындалуын сот бақылауы: қазіргі жай-күйі және оны жетілдіру перспективалары
Аңдатпа:

Бұл мақалада қылмыстық жазалардың орындалуына сот бақылауының түсінігі, мәні және тағайындалуы, мемлекеттік бақылаудың ерекше түрі ретінде, оның мемлекеттік басқарудағы заңдылықты қамтамасыз ету тәсілдері арасында дербес және маңызды рөлі қарастырылады.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 1(77)
Тақырып: Құқық

Қызметкерлердің кәсіпорындағы қызметке бейімделуі үшін электрондық курсты әзірлеу технологиялары
Аңдатпа:

вторлар электронды курсты пайдалану арқылы кәсіпорында жаңа қызметкерлерді бейімдеу қажеттілігін қарастырады. Мақалада "электрондық курс", "адаптациялық электрондық курс"ұғымдарының анықтамалары келтіріледі. Бейімдеу электрондық курсы жаңа қызметкерлерді кәсіпорынның тарихымен, құрылымымен және корпоративтік құндылықтарымен таныстыру үшін әзірленген, жаңа қызметкерге ол үшін ерекше еңбек және психологиялық факторларға бейімделуге мүмкіндік беретін курс болып табылады. Мақалада бейімдеу курстарына талдау жүргізілді және электрондық курсты әзірлеудің негізгі технологиялары (виртуалды және толықтырылған нақтылық технологиялары, геймификация, онлайн–чат, LMS және корпоративтік оқыту порталдары, Машиналық оқыту және жасанды интеллект, оқыту аналитикасы және BigData, сторителлинг) анықталды. Бейімдеу электрондық курсын әзірлеуде, әсіресе бейімделу кезеңінде психологиялық қолдау көрсетуде сторнеллинг технологиясының артықшылықтары анықталды.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 1(77)

Автомобиль көлігін электрмен жабдықтау жүйесінің тиімділігін арттыру
Аңдатпа:

Мақалада электр генераторларының шығыс кернеуі бойынша диагностикасы негізінде электр жабдықтарының жұмыс қабілеттілігін қамтамасыз ету әдістерін жетілдіру арқылы автокөлік жұмысының тиімділігін арттыру жолдары қарастырылған. Диагностика ретінде бос тұрған режимде пайда болған кернеуге спектрлік талдау жасау және алынған нәтижелерден генератор элементтерінің күйін анықтау ұсынылады. Ұсынылған шешімдердің тиімділігі мұқият тексеру негізінде генератордың әртүрлі элементтерінің күйін анықтай алатын генератордың бөлінбейтін диагностикасы арқылы анықталады. Бұл әдіс генераторды жұмыстан шығаруды қажет етпейді, оның құрылымына тәуелді емес және генераторды күрделі пайдалану жағдайларында техникалық қызмет көрсетудің бастапқы кезеңінде генератордың жай-күйі туралы алдын-ала ақпарат алу үшін қолдануға болады.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 1(77)

Павлодар қаласының экономикасын дамытудың негізгі басымдықтары мен болашағы
Аңдатпа:

Мақалада Павлодар қаласының экономикалық әлеуетінің талдау бағасының нәтижелері қарастырылды. Қазіргі уақытта аймақтың әлеуметтік-экономикалық дамуының ішкі резервтерін анықтаудың мәселесі аса маңызды болып келеді, оның шешімі әлеуметтік-экономикалық әлеуетінің мәні, құрылымы, бағалау әдістерін анықтаудағы жаңа амалдар шығаруды талап етеді. Аймақтың әлеуметтік-экономикалық әлеуетінің көлемі өндіргіш күштерінің даму деңгейін сипаттайды, кәсіпорындардың бәсекеге қабілеттілігін, капитализация дәрежесін анықтайды.

Журналдың шыққан жылы: 2014
Журнал нөмірі: 1(53)

Мемлекеттік қызметтер: қазіргі жағдайы және даму перспективалары
Аңдатпа:

Осы мақалада мониторинг нәтижелерінің негізінде Қазақстан Республикасы халқына мемлекеттік қызмет көрсету жүйесін дамытудың аспектілері қарастырылған.

Журналдың шыққан жылы: 2014
Журнал нөмірі: 1(53)

Өнеркәсіпте жабдықтауды басқарудың негізгі элементтері
Аңдатпа:

Мақала жабдықтау мәселелеріне арналып, кәсіпорынның бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ететін жабдықтау жүйесінің негізгі бағыттары мен элементтері айқындалған. Материалды-техникалық жабдықтау мәселелерінің тиімді шешімі ретінде жабдықтаудың біріктірілген логистикалық жүйесінің қолданылуы ұсынылады.

Журналдың шыққан жылы: 2014
Журнал нөмірі: 1(53)

Инновациялар: жіктелімі және әлемдік тәжірибе
Аңдатпа:

Бұл мақалада инновациялардың жіктелімі, инновациялық қызметті мемлекеттік қолдаудың негізгі бағыттары, сондай-ақ қазақстандық инновациялық саясаттың мақсаттары қарастырылған. Жұмыста инновациялық процестерді мемлекеттік басқару қажеттілігіне не себепші болғанын анықтау әрекеті ұсынылған.

Автор: А.А. Рубан
Журналдың шыққан жылы: 2014
Журнал нөмірі: 1(53)

«Өмір сапасы» моделін зерттеу және оның шығарылатын өнім сапасына тигізетін әсері
Аңдатпа:

Мақалада «KSP Steel» ЖШС ПФ құбыр илемдеу өндірісі жағдайларында «еңбек өмірі» сапасының моделін талдау нәтижелері мен оның өндірілетін өнімнің сапасына әсері көрсетілген. Жұмысшының еңбек өмірінің сапасына әсерін тигізетін негізгі факторлар анықталды. Еңбек өмірін жақсарту бойынша жаңа модель ұсынылды.

Журналдың шыққан жылы: 2014
Журнал нөмірі: 1(53)

Қазақстан Республикасында жастар саясатының даму үрдiсi
Аңдатпа:

Осы мақалада Қазақстан Республикасының жастар саясатының даму үрдісі, дамыту бойынша жұмыстарды тиімді жүргізуді бағалаудың теориялық аспектілері, сонымен қатар аймақтағы жастар саясатының қазіргі ахуалын талдауы қарастырылған.

Журналдың шыққан жылы: 2014
Журнал нөмірі: 1(53)

Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік қызмет жүйесінің кейбір аспектілері туралы және мемлекеттік басқарудың тиімді аппаратын құрудың шетелдік тәжірибесі
Аңдатпа:

Бұл мақалада Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік қызмет жүйесінің ерекшеліктері мен қағидалары, сонымен қатар Оңтүстік Корея мысалында мемлекеттік басқарудың тиімді аппаратын құрудың шетелдік тәжірибесі қарастырылған.

Журналдың шыққан жылы: 2014
Журнал нөмірі: 1(53)

Құзыреттілікке бағытталған тапсырмалар жеке тұлғаға бағыттап оқыту қағидасын іске асыру ретінде
Аңдатпа:

Мақалада мектептегі білімде қолданылатын негізгі құзыреттер қарастырылған, негізгі құзыреттердің авторлық жіктелімі ұсынылған. Авторлар ынта – тапсырма тұжырымы – ақпарат көзі – есеп түрі сияқты құзыреттілікке бағытталған тапсырмалардың құырылымын талдаған, орыс тілі бойынша дәстүрлі тапсырмаларды құзыреттілікке бағытталған тапсырмаларға өзгерту практикалық мысалдармен көрсетілген.

Журналдың шыққан жылы: 2014
Журнал нөмірі: 1(53)

Балалардың бақылаусыздығы мәселесі
Аңдатпа:

Мақалада балалар бақылаусыздығының заңдық, әлеуметтік-психологиялық және психологиялық аспектілері қарастырылған. Автор өскелең ұрпақтың деформациясына ықпал ететін мәселелер кешенін сипаттайды.

Журналдың шыққан жылы: 2014
Журнал нөмірі: 1(53)

Анаэробтық ашыту үдерісін қарқындандыру әдістері
Аңдатпа:

Мақалада биогазды қондырғының өндімділгін арттыруға алып келетін анаэробтық ашыту үдерісін қарқындандыру тәсілдері қарастырылады. Анаэробтық ашыту үдерісін қарқындандырудың микробиологиялық және конструктивті-технологиялық әдістері талданған, оның артықшылығы мен кемшіліктері көрсетілген.

Журналдың шыққан жылы: 2014
Журнал нөмірі: 1(53)

Грид-жүйелер және оларды қолдану потенциалы
Аңдатпа:

Бұл мақалада технология туралы түсінік беру мақсатында грид-жүйелерді құрастыру және қолданудың кейбір аспектілеріне қысқаша шолу жасалған. Осы технологияны пайдалану әлеуетін көрнекі көрсету үшін, грид-жүйені пайдаланатын қолданыстағы жобалар тізімі берілген.

Журналдың шыққан жылы: 2014
Журнал нөмірі: 1(53)

ЖЭС су дайындаудың жаңа технологияларын енгізу
Аңдатпа:

Бұл мақалада су дайындаудың қолданыстағы технологияларына талдау берілген және ЖЭС-та кері осмосты енгізу тиімділігінің аспектілері қарастырылған.

Журналдың шыққан жылы: 2014
Журнал нөмірі: 1(53)

Ұранның орыс, ағылшын және неміс тілдеріндегі рөлі мен маңызы
Аңдатпа:

Мақалада ұранның пайда болу тарихы, орыс, ағылшын және неміс тілдердегі ұранның лингвистикалық құралдары зерттелген, сонымен қатар ұранды құрастыру кезіндегі тілдік бірліктердің жалпы сипаттамасы және айырмашылықтары айқындалған.

Журналдың шыққан жылы: 2014
Журнал нөмірі: 1(53)

Метафораның уәжділігі, сөзжасамдық тәсілмен берілу жолдары
Аңдатпа:

Мақалада тіл біліміндегі уәжділік теориясы жайлы сөз қозғалып, метафоралардың сөзжасамдық табиғаты ғылыми тұрғыдан жан-жақты талданды.

Журналдың шыққан жылы: 2014
Журнал нөмірі: 1(53)

Қазіргі саяси метафорадағы сөз мағыналарының ауысым сипаттары
Аңдатпа:

Мақалада қазіргі қазақ тіліндегі саяси метафоралардың семантикалық ерекшеліктері талданады. Автор қазіргі қазақ тіліндегі саяси метафоралардың жасалуындағы тілдік сипаттарды бірнеше мағыналық түрлерге бөліп қарастырады.

Журналдың шыққан жылы: 2014
Журнал нөмірі: 1(53)

Концептінің мәнді сипаттамаларын зерттеу
Аңдатпа:

Мақала этникалық әлем суреттері – тұжырым бірлігінің басты сипатын қарастыруға арналған. Жұмыста мәдени ерекшелікпен белгіленген көп мөлшерлі лингваменталды білім «мазмұнының» аналитикалық сипаттамасы көрсетілген.

Журналдың шыққан жылы: 2014
Журнал нөмірі: 1(53)

Нахчван автономды республикасы бауырмен жорғалаушыларының (Reptilia) сирек түрлері
Аңдатпа:

Жеке материалдар мен әдеби мәліметтерді талдау негізінде автономды республика аумағындағы бауырмен жорғалаушылардың 9 шағын түрінің мекені анықталды. Табылған түрлердің біреуі тасбақалар (Testudines) тобына, 3-еуі кесірткелер (Sauria) тобына және 5-еуі (Serpentes) тобына жатады. Мақалада бұл түрлердің жіктелімі, экологиялық және кейбір биологиялық ерекшеліктері көрсетілген. Зерттеулер жүргізген жылдарымызда жоғарыда аталған Psammophis lineolatus кездеспеген еді, тіпті оның Нахчыван АР аумағында тіршілік етуінің өзі біз үшін күмәнді.

Автор: А.Ф. Мамедов
Журналдың шыққан жылы: 2014
Журнал нөмірі: 1(53)

Нахчван автономды республикасында таралған ASPLENIACEAE NEWM. және PTERIDACEAE REICHENB. тұқымдастарының құрамына кіретін түрлер
Аңдатпа:

Мақалада Нахчыванск АР аумағында папоротниктің кейбір түрлерінің таралуы туралы мәлімет беріледі. Флора аумағында 4 тұқымдас пен 7 тұқымда папоротник бөліміне кіретін өсімдіктердің 10 түрі жинақталатындығы атап өтілді. Бұл бөлімнің тұқымдасынд а Aspleniaceae Newm. екі тұқымда, ал Pteridaceae Reichenb 4 түрде кездестіруге болады. Бір тұқымда екі түр. Мақалада бұл түрлердің маралу аумағы мен маңызы туралы мәлімет беріледі.

Журналдың шыққан жылы: 2014
Журнал нөмірі: 1(53)

(Белгісіз)
Аңдатпа:

Берілген мақаланың оқу пәні Қазақстанның Павлодар аймағының мүгедектерін жұмысқа орналасырылуы болып табылады. Халықтың мақсатта тобының жұмысқа икемді контингентінің талдауы үшін мүгедектілік топтар бойынша мүгедектердің саны талданды, сонымен қатар аурулар шегінде және РЖБ кәсіби бөлімді есептей келе. Әлеуметтік қызмет көрсетудің берілген саласын зерттеу нәтижесінде мүгедектерді жұмысқа орналастыру бойынша мәселелер айқындалды.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 1(45)
Түйінді сөздер:

(Белгісіз)
Аңдатпа:

Мақалада компанияның тиімділігімен басқару жүйесінде нәтижесіндегі нақты фокус және бірегей мақсатқа барлық ұйымдастырушылық элементтердің келісімді қозғалысының айқындалуы көрсетіледі. Бұл мақсаттар ағашын құрастыру және тиімділiктің бақылаушы көрсеткіштері мен бақылау үшін ұдайы критикалық аймақтарын анықтау арқылы жүзеге асырылады. Соның салдарынан компанияның құны ұлғаяды.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 1(45)
Түйінді сөздер:

(Белгісіз)
Аңдатпа:

Мақалада ұйымдағы қызметкерлерді басқаруда кемшіліктер қатарын және сапаның стратегиялық жоспарлау үдерісінің болмауын анықтауға мүмкіндік берген көмір өндіретін ірі кәсіпорында өткізілген қызметкерлерді басқару жүйесін зерттеу нәтижелері келтірілген. Сонымен қатар бәсекеге түсе алатын қызметкерлерді бағалау әдістерін жетілдіру бойынша ұсыныстар беріледі.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 1(45)
Түйінді сөздер:

Университеттің корпоративтік мәдениеті білім сапасын қамтамасыз ету құралы ретінде
Аңдатпа:

Осы мақала жоғары оқу орнының корпоративтік мәдениетінің ахуалын білім сапасын қамтамасыз ету құралы ретінде қарастыруға арналған. себебі в осы уақытты барлық постсоветского аяның университетінің корпоративтік мәдениеті дүниежүзілік деңгейге сай келмейды, ара мақалада профессорско-преподавательского және студенттік университеттің құрамдарының айқында- негізгі мәселелерді және қолдан- нәтижелерді анкетирования үшін сапаның көтермелеу үшін университеттік корпоративтік мәдениет арқылы анкетирование ұсыныл.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

АӨК-дегі экологиялық факторды мемлекеттік реттеу
Аңдатпа:

Мақалада АӨК өндірістік тиімділігіне экологиялық фактордың әсері қарастыралады, осы әсерді төмендету және өндіріс қалдықтарын пайдалану іс-шаралар ұсынылады. Мемлекеттіқ деңгейде экологиялық фактрды реттеу тетіктерін жетілдіру ұсынылады.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Аймақтың әлеуметтік-экономикалық дамуының негізгі мақсаттары мен өлшемдері
Аңдатпа:

Айтылмыш жұмыста аймақтың әлеуметтік-экономикалық дамуының өлшемдері мен мақсаттары зерделенген. Жұмыста ұзақ мерзімді және қысқа мерзімді мақсаттар және оларға елдің экономикалық дамуының сәйкес келетін өлшемдері көрсетілген.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Шаруашылықты жүргізудің қазіргі заманғы шарттарында агроөнеркәсіптік өндірісте инновациялық технологияларды қалыптастыру
Аңдатпа:

Жұмыста Қазақстанның АӨК болып жатқан инновациялық үрдістердің талдауы жүргізілді және аграрлық өндірісті әрі қарай дамытудың негізгі бағыттары көрсетіледі. Инновациялық технологияларды қолдану халықты азық-түлікпен қаматамасыз ету, агроөнеркәсіптік өндірістің тиімділігін жоғарылату, қоршаған ортаны қорғау бойынша АӨК әлеуметтік – экономикалық мәселелерді шешудің ең тиімді және іскерлік құралы болып табылады.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Қазақстан Республикасының Павлодар облысының алюминийлік кластері ең перспективті полюс ретінде
Аңдатпа:

Нарықтық механизмдердің өнімді қызмет етуі мемлекет пен меншік құқығын, келісім-шарттардың сақталуын, инновация саласында заңнамалық базаның жетілдірілуін, қолайлы қаржылық-экономикалық жағдайлардың қамтамасыз етілуін, инновациялық инфрақұрылымның дамуы үшін инвестициялардың тартылуын қамтамасыз етудегі қажет жағдайларды жасауды талап етеді. Сонымен қатар нарықтық механизмдердің ісімен мемлекеттік реттеудің тепе-теңдігін байланыстыру, сонымен қоса инновациялық қызметті қолдаудың тікелей және жанама әдістері үлкен маңызға ие болады.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Корпорацияның тәуекел-менеджмент бағдарламасын іске асыру аясындағы тұрақтылығы
Аңдатпа:

Бұл мақалада шикізаттың корпорациясының мәселесінің толық сарапшылығы өткіздір-өткізу. Маңызды ақпарлар көрсетілген.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Қазақстандық кәсіпорындарының бәсекеге қабілеттілік деңгейін көтеру мақсатында өнімнің сапасын басқару
Аңдатпа:

Берілген мақалада кәсіпорынның бәсекелестік қабілеттілігін жоғарлату амалдарының бірі ретінде өнімнің сапасың жақсартудың мәселелері қарастырылады

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Кластерлік даму Қазақстан Республикасы аймақтарының бәсекеге қабілеттілігін арттыру құралы ретінде
Аңдатпа:

Бұл мақалада кластер, кластерлік дамудың ерекшелігі көрсетілді және Қазақстан Республикасының кластерлік дамудың құрылуы.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Қазақстан Республикасында кәсіпкерлікті дамыту мәселелері
Аңдатпа:

Бұл мақалада кәсіпкерліктің дамуының жүйесіндегi ағымдық жағдайдың талдауы ұсынылған, оның негізгі мәселелері анықталды, сонымен қатар осы мәселені шешудің жолдары көрсетілген.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Консорциум жоғары мектеп жүйесіндегі бәсекеге қабілеттілікті дамыту және қамтамасыз ету нысаны ретінде
Аңдатпа:

Мақалада бәсекелестік қабілеттілікті қамтамасыз ету мен интеграция формаларының бірі ретінде жоғары мектеп жүйесінде консорциумды құрудың мәселелері қарастырылады.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Қазақстан кәсіпоррындарының төлем қабілетттілігінің тұрақтылығын және қалпына келтіру перспективасын бағалау әдістемесі («Мұнайсервис» ЖШС мысалға ала отырып)
Аңдатпа:

Автор жасалынып жатқан оңалту шараларының ұтымдылығы жайлы, сол шаралардың кәсіпорындардағы уақытша қаржылық қиыншылықтарды жоюдағы тиімділігі туралы өте орынды күдіктерін білдіреді. Сонымен қатар, ол кәсіпорындарды сауықтырудың жаңа жүйесін құруда дүниежүзіне кеңтаралған шешімдерге негізделген оңтайлы әдістерді ұсынады. Аталған жүйені құру кәсіпорындардағы қаржылық сауықтыру тәртібін айқындық пен нәтижелілікке негіздеп, бизнестік нысандар тарапынан уақытша қаржылық мәселелерді шешуде сенім қалыптастыруы қажет.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Ауылдық жерлердің тұрақты дамуын қамтамасыз етудің аймақтық саясаты
Аңдатпа:

Мақалада ауылдық аймақтарды тұрақты дамытуға көшу аймақты тұрақты дамытумен басқару механизмін енгізуді, азаматтық қоғамның бизнес-үрдістері мен институттарын, атап айтқанда, жергілікті өзін-өзі басқару үлгілерін жетілдіруді білдіретіндігі баяндалған.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Kоммерциялық банктегі несиелік тәуекелді басқару ерекшеліктері
Аңдатпа:

Бұл мақалада несие тәуекелді басқарудың мәні және қажеттілігі қарастырылған. Несиелік тәуекел құрылымы және сыныптамасы тереңдетіп берілген.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Т-FLEX талдау бағдарламалық модулін қолдану арқылы көпірлік жүккөтергіш барабанының құрылысын есептеу әдістемесін жетілдіру
Аңдатпа:

Мақалада көпірдің шүмегінің дабылының конструкциясының есебінің әдістемесінің жетілдір сұрақтары мен қолданыс T бағдарламалық модульсының - FLEX Анализ.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Телеметрия, телебасқару мен телереттеу жүйелері қазақстанда
Аңдатпа:

Мақалада шетелде және Қазақстанда телеметрия, телебасқару мен телереттеу салаларындағы зеттеулер қарастырылады. Біздің елімізде берілген бағытты зерттеудің қажеттілігі негізделген.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Интернетте имидж қалыптастырудың өзектілігі
Аңдатпа:

Мақалада имидждің ұғымы және оның негізгі мінездемелері келтір. Анализ құралым имидж жоғары оқу бұқаралық ақпараттың қазіргі ақы-пұлдарымен орным. Интернеттің артықшылықтары университеттің имиджінің құралымының мақсатының табысы үшін тағайынды.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Балалары бар отбасылар үшін атаулы әлеуметтік көмектің институционалдық нормаларын жетілдіру
Аңдатпа:

Мақалада жәрдемақы жүйесін оңтайландыру үшін нормативті-құқықтық базасындағы өзгертулер талданады. Аймақ деңгейінде көрсетілетін әлеуметтік көмек жүйесін зерттеу негізінде алушылардың саны қысқартылғаны және мемлекеттік мекенжай әлеуметтік көмектің ұсынысындағы балалар үлесінің өсуі анықталды. Бұл екі себеппен байланысты: халықтың табыс деңгейінің өсуімен және шыңайы өмір сүру минимумының ММӘК төлемі үшін статистикалық есептеуінен айырмасы.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Қазақстанда халықтың күнкөрісі төмен жіктерін әлеуметтік қорғау және оны жетілдіру жолдары
Аңдатпа:

Бұл мақалада әлеуметтік саясат сипатталған, оның міңездемесі берілген, мемлекеттің әлеуметтік қолдауына талдау жүргізілген және негізгі мәселелері мен әлеуметтік қамтылмаған халықтың бөлігін әлеуметтік қолдауды жетілдіру жолдары берілген.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Дарынды балаларға арналған арнайы мектеп-интернатының оқу-тәрбие үдерісіне кіші мектеп оқушыларының бейімделуі
Аңдатпа:

Ұсынылған мақалада дарынды балаларға арналған музыкалық интернаттың жағдайында бірінші сынып оқушыларының бейімделу мәселелері бойынша психолого-педагогикалық әдебиеттердің талдауы ұсынылған. Автор дарынды балаларға арналған арнайы мектептің қазіргі қажеттіліктеріне және технологияларына, бірінші сынып оқушыларының бейімделу үдерістерін оңтайландыруға арнайы назар аударады.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Қазақстанның қостілділік жағдайында әлемнің орыс тіліндегі түрлі-түсті бейнесін трансформациялау
Аңдатпа:

Бұл мақалада қазақ-орыс қостілділігі жағдайында жаңа түсінікке ие болатын, қосымша кескіндермен толықтырылған, әлемнің орыс тіліндегі түрлі-түсті бейнесі қарастырылады. Автор орыс тілінде түс ұғымына қазақ тіліндегі түстік номинацияларды қолданудың қалай ықпал ететінін бақылауға тырысты.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Қазіргі білім парадигмасындағы антропоцентризм
Аңдатпа:

Мақалада тілдегі тұлғаны жан-жақты зерттеу болып саналатын өзекті мәселе –тілдің антропоцентрлік принципі қарастырылады.

Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 4(48)

Ұйымның жəне интеграциялан құрылымның жұмысының қағидалы негіздері
Аңдатпа:

Айтылмыш жұмыстың мақсатымен құралымның жəне интеграциялан- сарамжал-саран құрылымның функционирования қағидалы негізінің əйгіле- болып табылады. Түрлі тіл табулар интеграциялық үдерістің айқында- пішінінің сипаттамасы үшін басқару субъекттерінің арасында қарастырылады. Күшейтілген диверсификацияның үрдісі тіке – интеграциялан- сарамжал-саран құрылымдардың жолымен технологиялық қатардың қорғанының шикізаттың алапасынан дейін ақырғы өнімнің шығарылымының бейнеленеді

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Павлодардың облысының экономикалық дамуы. Өзгешелік жəне үрдістер
Аңдатпа:

Павлодардың облысының əлеуметтік-экономикалық дамуының негізгі көрсеткішінің салыстырмалы анализы айтылмыш.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Азық-түлік қауіпсіздігі саласындағы тиімді саясатты қалыптастыру
Аңдатпа:

Мақалада шаруашылық жүргізудің қазіргі жағдайларындағы азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері қарастырылды. Аймақтың азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін әлеуметтік тұрақтылық, тамақтану қажеттілігін қанағаттандыру, импорттан тәуелсіздік, өз азық-түлік тауарларын өндіруді дамыту, азық-түлікпен қамтамасыз етуді тұрақтандыру үшін резервтік қорлар құру сияқты мемлекеттік мүдделерді қорғау стратегиясы қажет.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Үздіксіз білім беру жүйесіндегі мониторинг: даму тенденциялары
Аңдатпа:

Берілген мақалада «Өрлеу» біліктілікті арттырудың ұлттық орталығы» Акционерлік қоғамының филиалы «Павлодар облысы бойынша педагогикалық қызметкерлердің біліктілігін арттыру институты» материалдары негізінде педагогтердің үздіксіз білім беру сапасын басқарудың теориялық және практикалық аспектілері, біліктілікті арттыру жүйесіндегі мониторингтің дамуының басты құралдары, тәсілдері және тенденциялары қарастырылған.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Театрландырылған әрекет арқылы мектеп жасына дейінгі баланың тілін дамыту
Аңдатпа:

Бұл мақалада авторлар ана тілінің сөздік құрамын тиімді меңгертуді қамтамасыз ететін мақсатқа бағытталған педагогикалық қызмет ретінде түсінетін театрландыру арқылы мектеп жасына дейінгі баланың тілін дамытудың теориялық аспектілері қарастырылған. Театрлық – ойын әрекетін құрастырушы ойындардың жіктелім қатары талданады. Театрландырылған әрекетті мектеп жасына дейінгі баламен жұмыстың әр түрлі бағыттарында ұйымдастыруға болатынын атай отырып, авторлар осы бағыттардың міндеттерін ашады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Ригидтілік интернет-тәуелділіктің элементі ретінде
Аңдатпа:

Мақала интернет-тәуелділіктің теориялық аспектілеріне, сонымен қатар студент жастарға интернет-тәуелділіктің әсерін талдауға және ригидтілікті зерделеуге арналған. Мақалада интернет-тәуелділіктің түрлері зерделенген, оның туындауының негізгі белгілері аталған. Студенттерде интернет-тәуелділікті анықтау үшін зерттеу жүргізлді, сонымен қатар осы тәуелділіктің алдын алу бойынша ұсыныстар жүйесі берілді.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Аймақ инвестициялық саясаттың басым бағыттары
Аңдатпа:

Мақаланың тақырыбын өзектілігі мемлекет тарапынан мақсатталған шаралар кешені тұрғысында жүргізіп жатқан инвестициялау саясатының рөлі мен маңыздылығымен шартталған. Мемлекет тарапынан өткізілетін шаралар кешені инвестициялау қызметін жанғырту үшін барлық шаруашылық субъектілеріне жағымды жағдайларды жасауға бағытталған.Мақалада инвестициялау саясатының мəні мен мағынасы қарастырылып, инвестициялау саясатын жүзеге асыру аймақтық аспектілері жəне оны жетілдірудегі негізгі бағыттары көрсетілген.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Кəсіпорында келіспеушілілті тəртіптің сындарлы стратегиясының құрылымы
Аңдатпа:

Мақала М. Дойча шатағы түрлері құрылымдарын, шатақтың даму кезеңдердін қарастырады. Бұл келіспеушіліктің адам тіршілігінің өмір сүруіне əсер етуі серпімділігі көрсетілген. Теориялық материялдың зерттеу нəтижесінде кəсіпорынның қызметінің тиімділігі үшін барлық қызметкерлеінің жақсы. Əлеуметтік ө психологиялық ахуалы жəне психологиялық қауіпсіздігі маңызды болып табылады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Сыбыстар орыс жəне ағылшын лингвомəдениеттеріндегі тілдік сана объектісі ретінде
Аңдатпа:

Мақала сыбыстарды орыс жəне ағылшын лингвомəдениеттеріндегі сөйлеу жанры ретінде зерделеу мəселелеріне арналған. Ғалым-лингвистер жəне психологтар ұсынған сыбыстар мен өсектердің тілдік сана, теория жəне жіктелім бойынша сөйлеу жанрлары, жұмыстар зерделенді. Зерттеу материалдары «Ходят слухи, что …» жəне «Gossip! Gossip! Gossip!» газет айдарларындағы сыбыстар мен өсек-аяң балды. Сыбыстар жанрының ерекше параметрлері анықталды.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Əлемнің көркем суреті сияқты объективті ақиқаттықтың авторлық модельдеуінің үдерісі
Аңдатпа:

Бұл мақалада əлемнің көркем суретінің қағидалы аспекттері сияқты объективті ақиқаттықтың авторлық модельдеуінің үдерісінің қара.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Пəндəік - тілдік біріктірілген оқытудың теориялық негіздері
Аңдатпа:

Осы мақалада еуропалық ғылымдармен құрастырылған пəндəік - тілдік біріктірілген оқытудың теориялық аспектілері қарастырылды.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

(Белгісіз)
Аңдатпа:

Осы мақалада теориялық механиканың есептерiнiң шешiмнiң процессiнiң көрнекi демонстрациясы үшiн қазiргi программалық өнiмдердi тиiмдi қолданып есептiң қойылуынан аналитикалық ұсыныста, график түрiнде нәтиженiң алуына көніл бөлінген. Студент тiлдi таңдауға, дәрiстiң курсiнен теориялық мәлiметтерiн алуға, тестейтiн бағдарламамен пайдалана алатыны көрсетілген.

Автор:
Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 3(47)
Түйінді сөздер:

(Белгісіз)
Аңдатпа:

Бұл мақала естуінде ақауы бар балалардың ауызша және жазбаша тілін жетілдіру әдісі ретінде бастауыш сынып оқушылардың ауызша логикалық ойлауын дамыту жаттығуларын талдауға арналған.

Автор:
Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 3(47)
Түйінді сөздер:

(Белгісіз)
Аңдатпа:

Мақалада сөздік және элементарлық грамматикалық бірліктердің жылдам меңгерілуіне ықпал ететін бірінші шет тілі білім негізінде екініші шет тілін оқыту эдістері қарастырылады.

Автор:
Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 3(47)
Түйінді сөздер:

(Белгісіз)
Аңдатпа:

Мақалада иероглифтердің негізгі топтары қарастырылады. Қазіргі қытай тілі сөздіктеріндегі иероглифтерге анализ жасалады және аларды іздеудің жүесі беріледі

Автор:
Журналдың шыққан жылы: 2012
Журнал нөмірі: 3(47)
Түйінді сөздер:

(Белгісіз)
Аңдатпа:

Мақалада ұлттық және аймақтық инновациялық жүйенің қалыптасуы мен дамуының механизмін жасаудағы әдістемелік тәсілдер көрсетілген. Интеграция мен ғаламдық әлемдік экономикалық үрдісі білімнің, ғылымның, технологияның және өндірістің қазіргі бәсекеге қабілеттілігіне бағытталған. Аймақтар жеке елдің деңгейіндегі үрдістеріне тартылып қана қоймай, сонымен ғаламдық экономикалық құбылыстар әсеріне ұшырайды.

Автор:
Журналдың шыққан жылы: 2011
Журнал нөмірі: 4(44)
Түйінді сөздер:

(Белгісіз)
Аңдатпа:

Бұл мақалада коммерциялық банктердің бәсекелестігімен байланысты кейбір теориялық аспектілер және де банк жүйесіндегі бәсекелестіктің әр түрлері қарастырылған.

Автор:
Журналдың шыққан жылы: 2011
Журнал нөмірі: 4(44)
Түйінді сөздер:

Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешеніндегі маркетинг және ақпараттық жүйенің дамуы мен жағдайы
Аңдатпа:

Осы жұмыста Қазақстанның ауыл шаруашылығы экономикасындағы ақпараттық- маркетингтік жүйенің құрылуы мен қалыптасуы баяндалады. «Қазагромаркетинг» АҚ қызметіне талдау жасалған, сонымен қатар ауылдық ақпараттық- консультациялық орталықтарды жетілдіру мен тармақталған аймақтық желіні дамыту бойынша жаңа бағыттар ұсынылған.

Автор: М.А. Амирова
Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 2(58)

Аймақтық инновациялық жүйенің құрылымын жетілдіру аймақтың әлеуетін көтерудің негізгі бағыты ретінде
Аңдатпа:

Бұл мақалада аймақтық инновациялық жүйенің құрылымын жетілдіру мәселелері қарастырылған. Зерттеу нәтижесінде облыстың инновациялық жүйесінің құрылымын жетілдірудің төрт бағыты анықталған. Осы бағыттарға сәйкес Павлодар облысының инновациялық дамуын басқару механизмін жетілдеру бойынша ұсынымдар берілген. Сондай-ақ аймақтың инновациялық дамуына кедергі жасауы мүмкін факторлар аталған.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 2(58)

Әлеуметтік тартымдылықты қамтамасыз етуге қатысты салық саясатын реформалау
Аңдатпа:

Мақала қоғамдағы әлеуметтік бөлектету тенденцияларына ықпал ететін салық салу саласындағы қазіргі проблемаларға арналған. Әлеуметтік тартымдылықты сипаттайтын көрсеткіштер жинақтап қорытылады. Белгілі бір салық саясатының көмегімен өндіріс көлемі, жұмыспен қамту, инвестициялар, ғылым мен техниканы дамыту, құрылымдық өзгерістер, бағалар, сыртқы экономикалық байланыстар, халықтың өмір сүру деңгейі, белгілі бір тауарлардың тұтынылу деңгейі сияқты әлеуметтік-экономикалық процестерді реттеуге болатындығы дәлелденген. Меншіктің түрлі нысандарын құру жағдайларында адам капиталын қалыптастыруда басты роль жұмыс берушілерге тиесілі, олар әлеуметтік тартымдылықтың аспектілерін қамтамасыз етеді немесе әлеуметтік бөлектетуге жол бермейді.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 2(58)

Баға жоғары оқу орнындағы білім беру қызметтерінің бәсекеге қабілеттілік факторы ретінде
Аңдатпа:

Бұл мақалада жоғары оқу орнының білім беру қызметі нарығындағы баға белгілеу жоғары оқу орнының жалпы бәсекелестік стратегиясының ажырамас элементі ретінде қарастырылған, сонымен қатар Павлодар аймағының жоғары оқу орнында қолданылатын баға түрлендіру жүйесіне талдау жүргізілген.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 2(58)

Қазақстан Республикасының мұнай-химия өнеркәсібіндегі «жасыл» экономика тұжырымдамасының аспектілері
Аңдатпа:

Беріліп отырған мақалада Қазақстан Республикасының мұнай-химиялық кешені мысалында елдің өнеркәсіптік салаларын дамытудың «жасыл» экономика принциптеріне сәйкестігін бағалау ұсынылған. Зерттеу тақырыбының өзектілігі «жасыл» аз көміртекті экономика құру қажеттілігінен туындаған. «Жасыл» экономика тұжырымдамасын іске асыру өнеркәсіптің бір қатар салаларын технологиялық жаңарту үшін маңызды ынталандыру болып табылады. Қазақстан Республикасының мұнай-химия өнеркәсібіндегі «жасыл» экономика бығыттарын анықтау бойынша жұмыс атқарылған және өнеркәсіптік өндірістің мұнай-химия саласында «жасыл» экономика қағидаттарын енгізу бойынша талдау жасалған.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 2(58)

Аудиторлық тәуекелдi бағалаудағы мәселелер және шешу жолдары
Аңдатпа:

Осы мақалада аудиторлық тәуекелдің мәні, түрлері, оның компоненттерінің өзара байланысы көрсетілген. компьютерлік ақпараттық жүйелердi тестiлеу кезiнде аудитор тапқан тәуекелдердiң туындау себептері және тәуекелдердi шешу жолдары қарастырылған.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 2(58)

Павлодар облысының өнеркәсіптік саясатының негізгі бағыттары, мақсаттары мен міндеттері
Аңдатпа:

Мақалада Павлодар облысының өнеркәсіптік саясатының негізгі аспектілері қарастырылған. Сондай-ақ мақалада аймақтың өнеркәсіптік саясатын іске асырудың қағидалары мен алғышарттары көрініс тапқан. Инновациялық технологияларды енгізу негізінде аймақтық экономикасын жылдам дамыту үшін міндеттердің шешімі және аймақтың өнеркәсіптік саясатын жетілдіру бағыттары ұсынылған.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 2(58)

«Твой мир» облыстық балалар-жасөспірімдер газеті мысалында балалар мен жеткіншектерге арналған аймақтық БАҚ-тың өзгешеліктері
Аңдатпа:

Бұл мақалада аймақтық баспасөздің теориялық және практикалық аспектілері, жеткіншектерге арналған БАҚ-тың ерекшеліктері, баспа БАҚ атқаратын қызметтер, сонымен қатар «Твой мир» облыстық балалар-жасөспірімдер газеті мысалында аймақтық жастар бұқаралық ақпарат құралдарын қарқында дамыту қарастырылған.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 2(58)

Америка Құрама Штаттарындағы мектепке дейінгі білім берудің бағасы, қолжетімділігі және дамыту перспективалары
Аңдатпа:

Бұл мақалада мектепке дейінгі білім берудің маңыздылығын түсіндіруге және оның баланың қалыптасуына қалай әсер ететінін қарастыруға әрекет жасалады. Америка Құрама Штаттарының әр түрлі аймақтарында балаларды бағып күтудің құны туралы мәліметтер келтіріледі, аз қамтылған, кішкентай балалары бар отбасыларға мемлекет тарапынан көмек көрсету қажеттілігі көрсетіледі.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 2(58)

Кәсіптік білім беруде тұлғалық-бағдарлы оқыту технологиясын қолданудың педагогикалық шарттары
Аңдатпа:

Бұл мақалада түрлі білім беру жүйелерінің болашақ мамандарын дайындау бойынша агротехникалық университеттің жұмыс тәжірибесі негізінде студенттерге кәсіптік білім беруде тұлғалық-бағдарлы оқыту технологияларын қолданудың педагогикалық шарттары қарастырылған. Кәсіптік білім беру барысында студенттерді тұлға ретінде дамытуда оқу іс-әрекетін ұйымдастыруды тұлғалық-бағдарлы оқыту технологиясын қолдану арқылы жүргізудің бүгінгі күн талаптарын ескере отырып, жұмыстар жасауға әсері мол. Бұл бағытта педагогика ғылымы мен практикасына қатысты ұлы педагогтар мен ғалымдар еңбектеріндегі идеялар мәнін талдау біздің жасаған зерттеу жұмысымыздың бір бағыты болып табылады. Келесі маңызды бағыт ретінде білім берудің дәстүрлі және жаңа парадигмалары талданды. Бұл жұмыстар кәсіптік білім беруді жетілдіруге оң әсер ететін педагогикалық шарттарды анықтауға көмектеседі.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 2(58)

Оқытудағы ынтымақтастық – табысты сабаққа жеткізер жол
Аңдатпа:

Мақалада мұғалімнің оқушылармен және білім алушылардың бір-бірімен серіктестігін ұйғаратын шетел тілін табысты оқытудың әдістері мен тәсілдері қарастырылады. Автор оқу процесінің тиімділігі мұғалімнің оқытудың түрлі нысандарын пайдаланып, ынтымақтастықты ұйымдастыру және студенттерді белсенділендіру қабілетіне байланысты екенін атап өтеді.

Автор: И.Ф. Бород
Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 2(58)

Студент жастардың ана атануға саналы дайындығы
Аңдатпа:

Берілген мақалада "ана атану" ұғымының түрлі анықтамалары, сондай-ақ адамның талаптар, міндеттер, мінез-құлықтың әлеуметтік стандарттарының тұтас кешенін қабылдауын білдіретін студент жастардың ана атануға дайындалуының адамгершілік-психологиялық аспектілері қарастырылған. Мұндай дайындық студент жастардың отбасылық өмірге деген жауапкершілігін, ана атанудың әлеуметтік абыройлығын арттыруға, студент жастардың ана атануға психологиялық дайындығын көтеруге, терең, нақты білім алуға бағытталған. Студент жастардың ана атануға саналы дайындығының деңгейі әйел адамның ана болуға әзірлену кезіндегі оң және теріс факторлардың әсер етуінің жалпы нәтижесімен анықталады.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 2(58)

Білім беру үдерісіне құзыреттілікті қалыптастыру тәсілін енгізу
Аңдатпа:

Мақалада оқытудың жаңа парадигмасы жағдайында құзыреттілікке баулу тәсілін қолдану мәселесі қарастырылған. Басым назар оқытудағы құзыреттілік тәсілдеріне аударылады. Сонымен қатар тұлғаны дамытуға бағытталған оқытудың мән-мағынасы ашылады. Ашылған тақырып шеңберінде бірқатар теориялық зерттеулер қолданылған. Білім беру процесін әлеуметтендірудің қажет екені туралы тезис расталады

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 2(58)

Көптілділік білім берудің тиімділігін бағалау бойынша мониторингтік зерттеулерді ұйымдастыру
Аңдатпа:

Бұл мақалада халықаралық тәжірибе аспектісінде көптілділік білім беруді дамыту мәселелері қарастырылады. Еуропа елдерінде көптілділік деп түсінетіндері, көптілді білім беру нормаға айналу үшін қандай шаралар қолданылатыны көрсетілген. Қазақстан Республикасында көптілді білім берудің тиімділігін бағалау бойынша мониторингтік зерттеулерді ұйымдастырудың мүмкін әдістері ұсынылған.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 2(58)

Болашақ мұғалімдерді кәсіби қызметке даярлаудың психологиялық-педагогикалық негіздері
Аңдатпа:

Бұл мақалада болашақ мұғалімдерді кәсіптік қызметке кәсіби даярлау мәселесі қарастырылады. Білім беру жүйесінің қазіргі әлеуметтік-экономикалық жағдайына және артып келе жатқан роліне көңіл бөлінген. Болашақ мұғалімді кәсіби қызметке даярлау жүйе түрінде ұсынылған, оған уәждеме, білім және білік сияқты компоненттер кіреді. Болашақ мұғалімдерді кәсіби қызметке даярлауды жетілдіруге қажетті қағидалар нақтыланған.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 2(58)

C# бағдарламалау тілінде интерфейсті жүзеге асырудың екі стратегиясы
Аңдатпа:

Мақалада интерфейсті жүзеге асырудың екі стратегиясы сипатталады. Бірінші стратегия класс объектілерінің қосымша қасиеттерін береді. Интерфейстен кейін жүретін және оның әдістерін іске асыратын класс оларды анық жүзеге асыра алады. Іске асырудың басқа стратегиясы әдістің атын интерфейстің атымен анықтап, интерфейстің кейбір әдістерін жабық (private) ету болып табылады.

Автор: Т.М. Салий,
Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 2(58)

Электронды оқулықтардың жаңа буынын жоғары мектепте, мұғалімдердің біліктілігін арттыру факультетінде қолдану
Аңдатпа:

Мақалада жаңа буын оқулықтарын қолдану арқылы оқыту процесін тиімді басқару үшін оқытушының іс-әрекетінің үлгісін жасау қажеттілігі сипатталады. Құрастырылған үлгі ашық түрде оқыту мақсаттарын, әдістерін, нәтижелерін ескереді. Оның көмегімен білі алушының білім деңгейінің мәселесі шешіледі. Сонымен қатар оның танымдық қызметін басқару проблемасы жойылады.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 2(58)

Халық ауыз әдебиеті – тал бесіктің тірегі
Аңдатпа:

Мақалада халық ауыз әдебиетінің үлгілері жинастырылып, қазіргі уақыттың талабына сай олардың адамға қатысты мәселелерді шешудегі рөлі қарастырылған. Жаңа ұрпақты қалыптастырып, дамыту үшін, тұлғаның ішкі жан дүниесі мен оның қыр-сырын анықтап, мүмкіншіліктері мен қабілетінің жетілуіне жағдай туғызу қажет. Сондықтан баланы сәби кезінен бастап халық ауыз әдебиетімен сусындатып, құлағына құйып өсіру алға қойылады.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 2(58)

Көненің көзі - дананың сөзі
Аңдатпа:

Мақал-мәтел дегеніміз - халықтың нақыл сөздері, белгілі бір ойды ықшам түрде, ұтымды, өткір етіп айтып беретін сөз. Мақал менен мәтелдер - ауыз әдебиетінің ең байырғы, ең көне түрі: ол ғасырлар бойы халықтың ұқыптап сақтап келген еңбек тәжірибесінің жиыны, ой-пікірінің түйіні, аңсаған асыл арманының арқасы, өмір-тіршілігінің айнасы, көнеден жаңаға, атадан балаға қалдырып келе жатқан, тозбайтын, тот баспайтын өмірлік өшпес мұрасы Мақал-мәтелдерді дана бабаларымыздан қалған аталар сөзі десе де болады. Демек, бұл - ұлт даналығын араға талай ғасырлар салып, бүгінгі ұрпаққа нақыш-бояуын солғындатпай, мән-мағынасын бәсеңдетпей, көркемдігі мен бейнелілігін жоғалтпай, тұтас жеткізіп отырған ана тіліміздің құдіретті күші. Бұл - даналықтың бір бұлағы тіл деген сөз.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 2(58)

Иудей имаготипі: Вальтер Скоттан бастап Николай Гогольге дейін
Аңдатпа:

Компаративистика – имагологияның ең жаңа салаларының бірін зерттеудің жаңа әдістерін қолдана отырып, мақала авторы В. Скоттың «Айвенго» романындағы және Н. Гогольдің «Тарас Бульба» повесіндегі иудей имаготиптерінің тарихи, мәдениеттанымдық, әлеуметтік және психологиялық аспектілерін зерттейді.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 2(58)

Урбанизацияның этномәдени үрдістерге тигізетін әсері
Аңдатпа:

Мақалада урбанизация жағдайында дәстүрлі әлеуметтік-мәдени құңдылықтар қарастырылады, этномәдени үрдістердің даму тенденциялары сипатталады. Жүргізілген лингвистикалық және әлеуметтік зерттеу негізінде салт-дәстүр элементтерін сақтау ерекшеліктеріне талдау жасалады, этномәдени бағыттар және ұлттық мәдениеттің жеке элементтерін білу деңгейі анықталады. Автор антротопоним және басқа да жалқы есімдердің урбанонимдер – тарихи, қоғамдық, саяси және мәдени өзгерістер жіктемесіне өтуін қарастырған. Бұл үрдіс тарихи, қоғамдық, саясатты және мәдени түрлендіру болып табылады. Урбанонимдер жалқы есімдерге жатады, тіларалық коммуникацияда, шетел тілдерін үйренуде және шет тілінен аударуда тірек нүктесі болып табылады. Олар белгілі бір тарихи дәуірді сипаттап, қаланың даму тарихын қадағалауға көмектеседі, құнды лингвистикалық және елтану ақпаратының көзі болып табылады. Қазақ, орыс, ағылшын халықтары материалында (көшелердің атауы) әр түрлі урбанонимдердің пайда болуы мысалдар арқылы қарастырылған.

Автор: Н. Сеитова
Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 2(58)

Коммерциялық банкте қызметкерлерді бағалау
Аңдатпа:

Бұл мақала қызметкерлерінің басқару және бағалау банктің басқару туындайтын мәселелері мен ерекшеліктерін көрсетеді. Дұрыс бағалау қызметкерлерімен, жылжыту үшін әлеуеті анықтау және саяз қызметкерлерінің ұзарту қаупін азайту, қажеттілігін және оқыту қызметкерлерінің құнын әділдік сезімін қолдау үшін және жұмыс мотивациясын арттыру үшін, олардың жұмысының сапасын және тұтастай алғанда ұйымның жұмысы туралы ұжымына кері байланысты қамтамасыз анықтауға болады оқу бағдарламаларын және қызметкерлер дамуын әзірлеу.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 3(59)

Қазақстан Республикасын кластерлік дамытудың проблемалық аспектілері
Аңдатпа:

Бұл мақала кластерді дамыту, Қазақстан Республикасындағы кластерлерді дамытуға кедергі проблемалық аспектілері артықшылықтарын талқылайды. Статистикаға сәйкес, Қазақстанда әлі күнге дейін күрт инновациялық пайдалану шақырады бәсекелік орта қалыптастыру үшін компаниялардың инновациялық белсенділігін және тиімділігін арттыру алмады. Негізгі проблемаларды арасында білікті кадрлар жетіспеушілігін, көліктік және инженерлік инфрақұрылымының жеткіліксіз сапасы мен қол жетімділігін, кластердің институционалдық даму деңгейі төмен, сыртқы нарықтарға қол шектеулі жатқызуға болады. Сондықтан, ол ынтымақтастық байланыстарды және ынталандыру тетіктерін даму деңгейін, өндірістің технологиялық жабдықтар мен ұйымдастыру деңгейін, сапасын және жеткізілетін өнімдер мен қызметтердің технологиялық деңгейде, оның ішінде жеткізушілермен, бәсекеге қабілеттілік деңгейін салыстыру үшін маңызды болып табылады.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 3(59)

Инновациялық даму компания Павлодар облысының ұйымдастыру-экономикалық аспектілері
Аңдатпа:

Мақала Павлодар облысының инновациялық әлеуетін талдау бағалау нәтижелерін сипаттайды. Енді елдің инвестициялық тартымдылығын тұрғысынан, бұл облыстың әлеуметтік- экономикалық дамуының бәсекеге қабілетті отандық қорын қалыптастыру маңызды міндет, инновациялық басқарушылық шешімдер дамуын талап ететін шешім енгізіледі. Жаңа ғылыми білім, өнімдер, технологиялар, қызметтер, құрал-жабдықтар, кадрларды даярлау, өндірісті ұйымдастыру көрініс инновациялар, барлық экономикалық дамыған елдерде ірі бәсекеге қабілетті факторы болып табылады. Жаңа ғылыми білім, өнімдер, технологиялар, қызметтер, құрал-жабдықтар, кадрларды даярлау, өндірісті ұйымдастыру көрініс инновациялар, барлық экономикалық дамыған елдерде ірі бәсекеге қабілетті факторы болып табылады.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 3(59)

ҚР-ның ұлттық экономикасында аймақтың рейтингтік көрсеткіштерін пайдалану тәжірибесі (Павлодар облысының мысалында)
Аңдатпа:

Осы мақалада негізгі әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштер бойынша республика аймақтары рейтингтік бағаланды. Елдің жалпы аймақтық өнімінде аймақтардың салмақтық үлесі бойынша саралау жүргізілді. Рейтингтік орындарды салыстырмалы талдау негізінде аймақтың бәсекеге қабілеттілігінің өсуін тежейтін себептер анықталды.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 3(59)

Автомобиль жолдары – Қазақстан Республикасының көліқтік-коммуникациялық кешеңінің элементі
Аңдатпа:

Осы мақалада Қазақстан Республикасының автомобиль жолдары дамуы сұрағы қарастырылған. Автомобиль жолдары дамуы қазіргі жағдайда талдауы өткізілген. Сонымен қатар автомобиль жолдарының дамуы аймақтық экономикаға әсерлігі.Автомобиль жолдарын дамуы жетілдіру жолдары ұсынылған.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 3(59)

Кәсіпорындағы дағдарысты диагностика жасауды жетілдіру
Аңдатпа:

Бұл мақалада нақты кәсіпорынға қатысты дағдарысқа қарсы жағдайларға диагностика жасаудың үрдістері зерттелген. Дағдарыс жағдайларына диагностикасының үрдісі мен кәсіпорынның тақырау жағдайы зерттелген, сонымен қатар кәсіпорынның қаржылық-экономикалық әлсіздігі мен заңнамасы жайлы гипотезаны шынайылығы мен ұсынудың бағасындағы дағдарысқа қарсы басқарудын ерекшеліктері айкындалған.

Автор: Е.Г. Титова
Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 3(59)

Павлодар облысы халқының өсуін корреляциялық-регрессиялық талдау
Аңдатпа:

Бұл мақалада Павлодар облысының өңірлері бойынша 2009-2013 жылдардағы туу үрдісінің корреляциялық-регрессиялық талдауы келтірілген. Аталмыш талдау әлеуметтік факторларға байланысты халықтың табиғи қозғалысының деңгейін анықтауда маңызы зор. Факторлық белгі ретінде өңірдегі мың адамға шаққандағы ажырасу мен жалпы алаңның ш.м. 1 адамға шаққандағы орташа есеппен халықтың үймен қамтамасыз етілуі көрсеткіштері алынды. Алынған нәтижелер бойынша факторлық және нәтижелік белгі арасында тығыз байланыс бар екені анықталды.

Автор: Т.М. Арзаева
Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 3(59)

Техникалық ЖОО студенттерінің зерттеу мысалында көшбасшы қабілеттердің дамыуның психологиялық аспекттері
Аңдатпа:

Осы мақалада көшбасшылықтың негізгі теориялары мен ережелері, жоғары оқу орны студенттерінің көшбасшы қабілеттерің дамытылуы қарастырылған. Студенттік тобының көшбасшысына мінездеме берілген. Көшбасшы және басқару мәселесі топтық іс әрекетінің жиынтығы ретінде көрсетілген. Мақалада болашақ мамандардың көшбасшықасиеттерінің қалыптасуына жағдай жасалу үшін жүйелі психология педагогикалық жұмыстар керектігі туралы өө жасалған. Зерттеудіңнәтижелері көрсетілген, студенттерініңкөшбасшы қабілеттердамыту жолдары ұсынылады

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 3(59)

Мектептің орта буынына көшуге оқушының бейімделуі кезеңіндегі педагогтың қызметі
Аңдатпа:

Аталған мақалада мектептің бесінші сынып оқушыларының орта буынға көшкен кезде толқулары мен өздерін қолайсыз сезіну жағдайын анықтайтын негізгі себептер қарастырылған. Бейімделу кезеңінде тиімді өтуді ұйымдастыратын оқушылардың шығармашылық аспектілері ашылады. Процестің психологиялық-педагогикалық алып жүруіне бейімдеу жүйелі түрде өткізілуі тиіс.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 3(59)

Арнайы балабақшада тәрбиеленетін балаларды әлеуметтендіру барысы
Аңдатпа:

Бұл мақалада арнайы балабақшадағы балалардың әлеуметтену үрдісінің теоретикалық аспектілері қарастылырып, зерттеу нәтижесінің эффективлігі анықталды. Дамуында тежеуі бар балалармен педагогикалық-психологиялық жұмыстар жүргізілді. Педагогикалық-психологиялық жұмыстар барысы диагностика және түзету бөлімдерінен тұрады. Диагностикасы барысында, «жастық – жыныстық өзін – өзі теңестіру», «ерік – жігерін» анықтау», «графикалық суреттегі көрсетілген эмоцияны көрсету» әдістемесі жүргізіліп, нәтижесі шығарылды. Көрсетілген нәтижелер бойынша, арнайы педагогикалық – психологиялық түзету жұмыстары жүргізіліп, оқу жылының ортасында дамуында тежеуі бар балалардың әлеуметтену үрдісі жоғарылады.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 3(59)

Педагогикалық қызметкерлерге курстарды ұйымдастырудың жаңа тәсілдемелері
Аңдатпа:

Мақалада білім беру қызметкерлердің біліктілікті арттыру жүйесінің негізгі өзгертулері және ұзақ мерзімді кезеңде Қазақстанның барлық білім беру жүйесінің болашақ дамуына сәйкес ілгері жаңарту жолдары көрсетілген.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 3(59)

Оқушылардың шығармашылық қабілетін дамыту
Аңдатпа:

Бұл мақалада, теориялық және тәжірибелік аспектілерін, ерекшеліктерін, оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту, бастауыш және орта мектеп "ММ, Мектеп-лицей, дарынды балаларға арналған №8" г. Павлодар". Мақаласында дәлелденеді қажеттілігі мен мүмкіндігін пайдалану сабақтан тыс қызметінің арнайы курс "Арт-терапия" деңгейін арттыру мақсатында, оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту. Барысында жүргізілген эксперимент дәлелденген ғана емес, шығармашылық, бірақ эмоциаонально-ерік-жігер саласы дамып келеді меңгеру барысында оқушылар осы арнайы курс. Алынған мәліметтер көрсеткендей, оқушылардың шығармашылық қабілеттерін бастауыш және орта фколы дамиды.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 3(59)

Әлеуметтік-психологиялық денсаулықтың қағидалы аспекттері
Аңдатпа:

Мақалада халық арасындағы психологиялық денсаулық және оның негізгі көрсеткіштерінің мазмұнының сипаттамасы, психологиялық денсаулық дамуының негізгі заңдылықтары ұсынылған. Психологиялық анализының негізiнде өмір және игілік деңгейінің шарттарының ара тіршілік әрекетімнің негізгі атқаратын қызметтерінде ұрғашылықтары мен әлеуметтік-психологиялық денсаулық деңгейлерi ашылған. Психологиялық денсаулық диагностикасының үдерісiнде қолданыстың облыстары, рәсімдер және тіл табулар түсіндірiлген, оның күйінің байқауына баяндама, ақпарат, психологиялық денсаулық диагностика әдістемелерi, және диагностикалық мәселе мен деректердi өңдеу талғап-талдап, ұсыныс құралымдары қарастырылған.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 3(59)

Есейгендіктің кезеңдеріндегі ағылшын тіліндегі әуен мен әндердің рөлі
Аңдатпа:

Мақалада музыка және әндердің ағылшын тілі оқытуда музыка және әндердің мағынасы, сленгтердің әр түрлі тұжырымдамалардың қолданылуы қарастырылады. Әндер арқылы музыка қолдану және сленг үйрену адамның ағылшын тілі мәдиниетіне тартуы, тілді оқыту қызығушылығын арттыратын маңызды фактор болып табылады.Ғалымдар музыкалық дауыстың және көніл бөлүдің артикулляциялық аппаратымен байланысын тапты.Қысқа әндердің оқуын және орындауын дыбыстардың артикуляциясын,екпінін, айтуын есіне сақтауды көмектеседі.Әлемнің түрлі елдерінде жүргізілген сонғы зерттеулер бойынша балалар, жасөспірімдер ересектерге қарағанда шет тілін үздік меңгереді.Әндердің қолдануы және сленгтің оқуы адамды ағылшын мәдиниетіне жақындаттырады, бұл есейгендіктің кезеңдеріндегі ағылшын тілін оқытудағы қызығушылығын ұлғайтады.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 3(59)

Катализатордың металл пайызын анықтау
Аңдатпа:

Осы мақалда Ni-ПЭГ / ZnO мен Cu-ПЭГ / ZnO катализаторларды адсорбция қасиеттеріне назар аударады. Қазіргі заманғы технологиялар неғұрлым тиімді және арзан гидрогенизация катализаторлар талап үшін. Тасымалдаушы қолдау ретінде ғана қолдау катализаторларды дайындау үшін жаңа ғылыми көзқарастар, және ең соңғы өзгертілген полимер катализатордың дамыту арқылы, оларды жасау, және қолдау көрсетілмейтін, жаңа физикалық және химиялық әдістерін зерттеу қатысуымен. Катализатордың металл пайызын анықтау үшін дайындалды және аналық ерітінді зерттелген.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 3(59)

Бие сүтінен жаңа сүт өнім
Аңдатпа:

Бұл мақала Қазақстан Республикасында бие сүті негізінде сүт және сүт өнімдері мен сусындарды ауқымын кеңейту өзектілігін талқылайды. Біз бие сүті (дәстүрлі пайдалану, косметика, денсаулық азық-түлік) қолдану қарайды. Сақтау бие сүті әдістері, сондай-ақ нәресте азықтандыру үшін бие сүтінің тәжірибесі. мақала бие сүті негізінде жаңа өнім сипаттайды, зерттеу нәтижелері болып табылады.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 3(59)

Бөлшек сауда желісінде ұсынылған ара балының тұтынушылық қасиеттерін бағалау
Аңдатпа:

Бұл мақалада органолептикалық және физика-химиялық қасиеттері бойынша балдың табиғилығы туралы жорамалдауға әрі анализ нәтижелері бойынша оның шығу тегін шамалап анықтауға болатын зерттеу әдістері келтірілген. Шығарылатын балдың сапасына әсер ететін факторлар қарастырылған, сонымен қатар шығу тегі әр түрлі балдың пайдалы компоненттерінің химиялық құрамы зерделенген. Қазақстандық балдың әлемдік нарықта бәсекеге қабілетті бола алатыны көрсетілген және басты міндет сапасын өзгертпей, балдың өндірісін ұлғайту болып табылады.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 3(59)

«Ер Көкше», «Ер Қосай» жырларында қолданылған қару атауларының лингвомәдени сипаты
Аңдатпа:

Аталған ғылыми мақалада «Ер Көкше», «Ер Қосай» қазақ батырлар жырларындағы әскери лексиканың ерекшеліктері, оның ішінде қару түрлері мен оның қолданылу сипаты қарастырылған. Мақалада жырларда кездесетін кесу қарулары – найза, қылыш, сүңгі, зұлпықар, семсер және ату қаруы – садақ сөздері лингвистикалық талдау әдістері негізінде сараланды. Олардың батыр бейнесін жан-жақты ашудағы мақсат-мүддесі айқындалды. Ғылыми мақалада қазақ эпосындағы батырлардың қарулану мәселелері, әскери лексика жөнінде жазған ғалымдардың кейбір зерттеу жұмыстары қарастырылды. Аталған ғылыми еңбектердегі құнды деректер мақала жазу барысында басшылыққа алынды. «Ер Көкше», «Ер Қосай» жырларында қару түрлеріне қатысты сөздердің шығу этимологиясы, лексикасы, морфологиялық құрылымы талданды. Жыр мәтіндерінде қаруға қатысты кездесетін «сүңгі», «зұлпықар», «найза», «семсер», «қылыш», «бұхаржай» архаизм сөздеріне ерекше назар аударылып, олардың қолданылуы мен жасалу тәсілі, тілдік ерекшеліктерін ашу міндеті көзделеді

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 3(59)

Урбаландырудың этномәдениет үрдістерге тигізетін әсері
Аңдатпа:

Мақалада урбаландырылу жағдайындағы әлеуметтік-мәдени құңдылықтар қарастырылады. Этномәдени үрдістердің даму тенденциялары сипатталады. Жұмыс барысында өткізілген лингвоәлеуметтік зерттеу негізінде этномәдени бағыттары және жеке ұлттық мәдени білім деңгейлері анықталады. Біздің ойымызша, антротопоним және басқа да жалқы есімдердің урбанонимдер жіктемесіне өтуін қарастыру өте қызық жағдай деп айтуға болады. Бұл үрдіс тарихи, қоғамдық, саясатты және мәдени түрлендіру болып табылады. Урбанонимдер жалқы есімдерге жатады, урбанонимдер мәдениаралқы коммуникацияда ең маңызды бөлігі және де шетел тілдерін оқуда да. Олакр белгілі бір тарихи дәірді сипаттап, қаланың даму тарихын қарастыруға көмек береді. Урбанонимдер зерттеудің ең негізгі лингвистикалыө және елтану ақпараттық қоры. Мақалада берілген мысалдарда қазақ, орыс, ағылшын тілдер негізінде түрлі урбанонимдердің әр түрлі уақытта қалыптасуы қарастырылды.

Автор: Н.С. Сеитова
Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 3(59)

Лингвокультурологиялық ерекшеліктер теоморфті (теоморфтілік) перри метафоралар
Аңдатпа:

Бұл мақала теоморф метафора іргелі метафора ретінде қарастырылады ерекшеліктері қатынасы лингвокультурологик пікір кейбір баяндалған. Сонымен қатар, Алишер Навои, Бабурдың классикалық поэзиясының үлгісі, метафора семантикалық сипаты сипатталған.

Журналдың шыққан жылы: 2015
Журнал нөмірі: 3(59)

«Қазақтелеком» АҚ инновациялық даму келешегінің болжамы
Аңдатпа:

Мақалада «Қазақтелеком» АҚ инновациялық дамуының жағдайы, мәселелері, беталысы және заңдылығы қарастырылған. «Қазақтелеком» АҚ 2010–2015 жылдар аралығындағы инновациялық дамуының ұйымдастырылуы мен инновация шолуларының түйін фактілерін талдау негізінде компанияның инновациялық қызметінің келешектегі болжамы ұсынылып отыр. Жұмыста тұтынушылар қызметіндегі нарықтың сегменттелуіне компанияның маркетингтік стратегиясының талдауы ұсынылған.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 1(61)

Ұлттық экономиканың бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ету үшін мемлекеттік саясатты жүзеге асыру (Павлодар облысының материалдарында)
Аңдатпа:

Бұл мақалада мемлекеттік саясаттың мәні, бәсекеге қабілетті экономиканың ерекшеліктері мен Қазақстан Республикасының макроэкономикалық саясатының басым бағыттары қарастырылған. Ұлттық экономиканың бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ету үшін ашық нарықтық экономикадағы жоғары деңгейдегі шетелдік инвестициялар мен ішкі жинақ ақшамен негізделген ұзақ мерзімді жеті басымдық анықталды.Сонымен қатар, Павлодар облысының әлеуметтік-экономикалық сипаттамасы мен елдегі өңір рөлі көрсетілген.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 1(61)

Қазақстанның демократиялық саясаты
Аңдатпа:

Берілген мақалада Қазақстанның демократиялық саясатының теоретикалық аспектілерін ерекшеліктері қарастырады. Сонымен қатар Қазақстан Республикасының демографиялық жағдайының талдауы мен мәселелері. Бұл мақалада демографиялық саясатының міндеттері және мемлекеттегі демографиялық жағдайдын жақсаруына әсер ететін жолдар ашылады. Бүгінгі танда халыққа жаңадан салынған үйлерді тиімді етіп салу мен сату ең басты назарда болмақ. Қазіргі таңда республиканы баспана алана айналдыра ртырып басшылық назарына сапаға көп көңіл бөледі.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 1(61)

Оқу орындарында студенттерді оқуға уәждеуге әсер етуінің ерекшеліктері болады
Аңдатпа:

Мақалада әлеуметтендіру процесі жас ұрпақты жаңа жүйесін нарықтық қарым-қатынастар, ескере отырып, оның бейімдеу әлеуметтік-мәдени ортада. Жоғары білім алуға деген талпынысқа негізделген әлеуметтік мотивацияның дамуы қазір аса өзекті болып келеді, ол әлеуметтік және білім беру саласында жаңа нарықтық тенденцияларды ескереді. Студенттер қауымының проблемаларына деген қызығушылықтың артуы оқу қызметінің мотивациясы, студенттердің мотивациялық ықыластары мен құндылықты бағдарлары, жоғары оқу орындары студенттерінің әлеуметтік жағдайы туралы, жоғары білім жүйесіне және ЖОО-да оқыту сапасына деген қатынас жайлы эмпирикалық әрі теориялық материалдың жинақталуына әкеледі.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 1(61)

Білім беру жүйесін жетілдіру кезеңінде мұғалімнің кәсіби дамуының психология-педагогикалық шарттары
Аңдатпа:

Бұл мақалада кәсіптік қызметтің әртүрлі кезеңдеріндегі мұғалімнің кәсіби дамуының негізі мен шарттары ретінде педагогтің кәсіби белсенділігін қамтамасыз ететін, бұл үшін тұлғаның жеке қасиеттері мен ресурстары аясында уәждеме, табыс, өзін-өзі бағалау, өздігінен білім алу сияқты кәсіптік қызметтің маңызды құрастырушылары қарастырылады. Мұғалімнің кәсіби өсуі кезеңін жіктеудің әртүрлі амалдары ұсынылған, педагогтердің тұлғалық өсуі мен шығармашылық өз мүмкіндіктерін жүзеге асыруға арналған жағдайлардың сипаттамасы берілген.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 1(61)

Жоғары оқуорнындастуденттердің бағалы құндылықтарын қалыптастыру жолдары
Аңдатпа:

Мақалада автор жоғары оқу орнында студенттердің бағалы құндылықтарын қалыптастыру жолдары қарастырылады. Автордың айтуынша, нақты тұлғаның құндылықтары әлеуметтік орта әсерінен қалыптасады. Студенттердің құңдылықтық бағдарлар арасындағы байланысты психологиялық анықтап олардың иңдивидуалды-психологиялық ерекшеліктерін, интеллектуалды, шығармашылық мүмкіндіктерін, оның қоршаған ортаға деген белсенді қатынасын эксперимент негізінде көрсетті. Нақты мақалада М. Рокичтің «Құндылықтық бағдар» әдісі, С.С. Бубновтың «Тұлғаның құндылықтық бағдарының реалды құрылымының диагностикасы» және Р. Кеттелдің жеке тұлға ерекшеліктерін зерттейтін 16 факторлары әдістеместемелерің негізі ретінде таңдап, студенттердің мәнді құндылықтық бағдарлары кәсіпке бейімделу процесінің психологиялық мазмұнын талдап айқындады. Мақалада зерттеу нәтижелері көрсетілген.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 1(61)

Жүкті әсіресе тиімді қолдау пренатальді кезеңде әйелдер
Аңдатпа:

Мақалада тәжірибелік материалда жүкті кезіндеі психологиялық өзгерістер тәжірибесі талданып жазылған «жүктілік синдромы» кезінде көрінбейді. Жүктілінке қатысты синдром - бұл жаңа психогендік жағдайы, белгілі шектеулі уақыт кезеңіңің бала біту жүннен басталады, әйелдің өзінің жаңа жағдайын білугіне және босанумен бітпейді, өзінің баласының пигмализация кезеңімен.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 1(61)

Компьютерлік тестілеу әдісі арқылы математикадан оқудың бақылау моделін әзірлеу және зерттеу
Аңдатпа:

Бұл мақалада компьютерлік тестілеу әдісінің көмегімен математика сабақтарында оқудың бақылау моделі қарастырылады. Тестік тапсырмалардың бірнеше құрылымдық моделі көрсетілген. Компьютерлік тестілеудің артықшылығы қарастырылады. Математикалық модельдеу теориялық негіздері зерттелінген.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 1(61)

Колледж білім алушыларының тұлғааралық қарым – қатынастар тұлға қалыптасуының шарттарының бірі
Аңдатпа:

Мақаланың авторы тұлғааралық қарым-қатыстары тұлға қалыптасуыне әсер етуін көрсетеді. Мақалада колледж оқушыларының баршамен қандай қарым-қатынастарының түрлері басым ететіні туралы жазылған. Сонымен бірге колледж оқушылары ымырасуларға қабілетті, мәселешешу кезінде ынтымақтастық жасауға беиім, ынталы, баршалардың өзіне деген назар аударуы, адамдарға үйір аяным білдіре алатыны, бірақ қолайлы болжамына қарамастан бұл сыртқы бейнесі болатыны көрсетілген.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 1(61)

Болашақ педагогтардың патриоттық мәдениетін қалыптастыру моделі
Аңдатпа:

Бұл мақалада педагогтың патриоттық мәдениет үшін қажетті педагогикалық шарттар қалыптастыруда. Моделдің заңдылықтары мен ұстанымдары анықталады. ППМҚ процессіңіз динамикалық жүйесін қалыптастыру ретінде негізделген және әзірленген моделін ұсынуға мүмкіндік береді.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 1(61)

Білім беру жетістіктерінің мониторинг жүйесіндегі жаңа тәсілдер
Аңдатпа:

Білім беру үдерісін тиімді ұйымдастыру, білім беру қызметінің сапалы қамтамасыз етудегі іс – әрекеттің жоспарлануы және қоғамды білім берудің жағдайы туралы ақпаратандыру үшін стандарттандырылған бағалау нәтижелері болуы қажет. Мақалада жоғары білім берудің заманауи кезеңіндегі бағалау жүйесі, білім беру жетістіктерінің мониторинг жүйесіндегі жаңа тәсілдер, тестілеу технологияларының ерекшеліктері қарастырылған. Сонымен қатар дәстүрлі бағалау жүйесі мен білім беруді жаңарту шеңберіндегі жүйе салыстырылған,студенттің жетістіктерін бағалаудағы мониторинг жүйесіне назар аударылған.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 1(61)

Шетелге оқуға студенттер әлеуметтік-мәдени бейімдеу
Аңдатпа:

Бұл мақалада шетелде оқитын Қазақстан студенттерінің жалпы әдеби және тілдің кейбір тәсілдерін, кейбір шетел тілдерінің мәдениетін түсіну кезегін өткізеді. Бұл оқытылу кезегінде тек қана білім алу туралы ғана емес, өмірге керекті құндылықтарды және әдет ғұрпын тағы басқа жақтарын білу керек.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 1(61)

Автономды жылыту жүйелеріне арналған кавитация технологияның тиімділігі
Аңдатпа:

Бұл мақалада қарапайым экономикалық есептеуді қоса тіркеледі, автономды жылыту жүйелерінде кавитация технологияларды практикалық қолдану кейбір талқылайды. қазіргі заманғы жетістіктері мен кавитация құйынды жылу генераторлары, жұмыс істеу принципі және осындай жабдықтарды түрлері. жылу генераторлар орнату және пайдалану оң және теріс аспектілері аталып өтті. қосалқы жылу жүйелері мен Павлодар аудандық жылу тарифтерінің ретінде құйынды, жылытқыштар маусымдық пайдалану шығындарын экономикалық есептеудің салыстырмалы талдау.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 1(61)

Нақты тарихаят диалектикалық қағида ретінде
Аңдатпа:

Бұл мақалада нақты тарихаяттың табиғаты философиялық диалектикалық қағида ретінде ашылып көрсетілген.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 3(63)

Мектепке дейінгі жастағы балалардың коммуникативтік құзыреттілігі психологиялық-педагогикалық мәселесі ретінде
Аңдатпа:

Баланың коммуникативтік құзыреттілігін дамыту мектепке дейінгі білім беру және тәрбиелеу мекеменің басты міндеттеріне жатады. Мақалада мектепке дейінгі жастығы баланың коммуникативтік құзыреттілік мәселесі қарастырылады. Мектепке дейінгі жастағы баланы тәрбиеленуде педагогтің негізгі міндеті жан-жақты дамыған білімді және коммуникативтік құзыреттілікке ие тұлғаны қалыптастыру болатыны баршамызға мәлім.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 3(63)

Бастауыш мектептегі сараланған тестік бақылау
Аңдатпа:

Біздің мемлекетіміздің басым бағыттарының бір білімнің дамуында болып табылады. Білім модернизациясының сапасының оның мониторингісімен айтылады. Мақалада саралап тіл табу тәлім-тәрбиеде қарастырылады, айтылмыш тіл табудың қолданысы ықтимал шарттар. Саралап тіл табудың екі негізгі өлшемі: оқыту және бәсіре оқыту. Мақалада салыстырмалы кезеңдерге кіріспенің ұсыныстары саралап айтылған. Білім сапасының тексерісінің түрлі көрінісітері салмақты және жағымсыз жақтары ұсынылған. Ең объективтісі саралап тестілік тексеріс болып табылады, мақалада оның сипаттары, игерушіліктің мүмкіндіктері ашылады.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 3(63)

Технологиясын қолдану «Step by Step» оқытуда бастауыш сынып оқушыларының білім сапасын арттыру құралы ретінде
Аңдатпа:

Жаңарту парадигмасы мен 12 жылдық білім қалыптастырумен байланысты оқушылардың негізгі құзыреттіліктерін көмектесетін тану, түсіну және дамыту, қоршаған әлем. оқу материалын білім беру сапасын арттыру мақсатында әзірленген тапсырмалар кешенінің қажеттілігін қайта құру. Аталған материал жасалып, жас ерекшеліктеріне сәйкес бастауыш сынып оқушыларының ұйымдастыруға бағытталған процестерді меңгеру жаңа тәсілдермен іс-әрекеттері оқу-танымдық қызметін қалыптастыруға ықпал етеді. Сұрақ-бабында қаралған, құзыреттілік тәсіл оқушылар білімін іске асыруға мүмкіндік береді. Ұсынылған мақалада жандандыру, оқу мотивация, өзіндік танымдық қызметі, ықпал етеді, жүйелеу және объективтілеу процестерін бақылау және бағалау, оқу) тапсырмалар қарастырылады.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 3(63)

5–6 жас шамасындағы балаларда балабақша жағдайында коммуникативтік дағдыларының қалыптасу үрдісінің ерекшеліктері
Аңдатпа:

Бұл мақалада 5–6 жас шамасындағы балаларда балабақша жағдайында коммуникативтік дағдылардың қалыптасу үрдісінің ерекшеліктері қарастырылады. Автор коммуникативтік дағдылардың қалыптасуы кезінде жас шамасындағы балаларда құрдастрымен жағдайлық іскерлік қарым–қатынастағы қажеттілік пайда болатынын белгілейді. Бірлескен ойын әрекеті қарым–қатынастыстың мазмұны ретінде болады, құрдастарынан құрметтеу мен қадірлеуге деген қажеттілік туындайды. Қарым қатынас шеңберін кенейту баладан негізгісі сөйлеу тілі болып табылатын қатынас құралын толыққанды игеруды талап етеді. Баланың күрделіленген іс-әрекеті де сөйлеу тілін дамыту бірнеше бағыттарда жүреді өзге адамдармен қарым–қатыныста қолдану жетілдіріледі, сонымен қатар сөйлеу тілі психикалық үрдістердің қайта құрылуының негізі, ойлау құралы ретінде болады. Сондай–ақ, қарым–қатынысқа түсе білу өмір сүру кезінде қалыптасады эәне әлеуметтік тәжірибенің болып табылады.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 3(63)

Оқушы денсаулығын нығайтудағы салауатты өмір салтының ролі – адам өмірінің қалыптасуының негізі
Аңдатпа:

Бұл мақаланың мақсаты дамның негізгі өмірінің қалыптасуы – оқушының денсаулығын нығайтудағы салауатты өмір салтының ролі туралы. Салауатты өмір салтының қалыптастырудың өзекті мәселесі бір сөзбен айтқанда, денсаулық-адамның бірден бір маңызды баға жетпес құндылықтарының бірі, сәттілік пен көп жасаудың кепілі. Заманның талабына сай, адам өмірінің жалғастығын өткенмен казірді салыстыру арқылы, баланы жастан денсаулықтың маңыздылығын, адам өміріндегі ең басты құндылық екенін, денсаулығын сақтаудың маңыздылығын түсідіре отырып тәрбиелеу керек. Әр адамның денсаулығын сақтау мақсатты бағыттауда және ұдайы жұмыста талап етіледі. Ол үшін ең қажетті бір нәрсені түсіндіру керек: Денсаулық әркімнің өзіне ғана қажет, сондықтан оны қорғау әркімнің өз қолында. Егер әрқашан денісау болу үшін, ең қажеттілерді есте сақтау, үнемі мақсатты бағытталған жағдай жасау және аз емес. Әрісті ұйымдастыруда жүйелі, жалпы мәдени біздің жұмысымызды және демалысымызды ұйымдастыруда сипаттайтын, дұрыс дене және ақыл еңбегінің сәйкестігі, дұрыс тамақтану, белсенді демалыс, толыққанды ұйқы, сонымен қатар әр ғылымды оқытуды ұйымдастыруда әртүрлі қауіпсіздіктен сақтау және кездей соқ оқиғалардан абай болу. Осылардың барлығы толығымен салауатты өмір салтының жүйесін құрайды.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 3(63)

Жалпы орта білім беру мектебінің оқу үрдісінде орта буын оқушыларының ақыл-ой жұмыс қабілеттілігінің сипаты
Аңдатпа:

Жалпы білім беретін мектептің орта буын оқушыларының оқу аптасы ішінде жұмысқа қабілеттілік динамикасы көрсетілген. Оқу үдерісінде оқушылардың ақыл-ой қабілеттілік динамикасына Вестник Инновационного Евразийского университета әсер ететін сабақ кестесін құрған кезде оқушының күн тәртібін ұйымдастыру нормалары сақталмайтыны ескерілген.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 3(63)

Биология пәні мұғалімдері кәсіби құзыреттілігінің құрылымдары
Аңдатпа:

Мақалада мұғалімнің кәсіби құзыреттілігі, оның құрылымы мәселесі қарастырылған ғылыми-педагогикалық көздерге талдау жасалған. Құзыреттілік өзара байланысқан мотивация, теориялық білім, тәжірибелік дағды, инетгралды сипаттама ,тұлғаның кәсіби сапасы және рефлексияға негізделген. Биология пән мұғалімінің кәсіби құзыреттілігінде мотивациялы-құндылық, когнитивті-әрекетті және тұлғалы-рефлексті компоненттерін бөліп алады

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 3(63)

Пайдаланушы интерфейсін құру принциптері
Аңдатпа:

Мақалада принциптері графикалық пайдаланушы интерфейсі. Сипатталады құру мүмкіндігі, ыңғайлы және түсінікті пайдаланушы моделін өзара іс-қимыл бағдарламалық қамтамасыз ету қажеттілігі жоқ зерделеу қандай да бір арнайы тілі. Авторлар негізге ала отырып, талдау әзірлемелер пайдаланушы интерфейсін көрсетеді проблеманы төзімділік бағдарламалық қамтамасыз ету басқа операциялық жүйелер сияқты графикалық интерфейс айтарлықтай байланысты мүмкіндіктерін ұсынатын операциялық жүйе үшін, оның құру. Мақала талдау принциптерін құру пайдаланушылық интерфейс. Талпыныс факторларды анықтау болып табылады тиімді моделін құру пайдаланушылық интерфейс.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 3(63)

Жаңа ет өнімдерін дайындаудың биотехнологиялық әдістері
Аңдатпа:

Мақалада жаңа отандық өнім жасау мақсатында ет өнімін дайындаудың биотехнологиялық әдісі ұсынылған. Зерттеу нәтижесінде ет өсіргіш компонентін қолданумен ет өнімінің рецепттік құрамы жасалды. Компоненттік құрамның іріктемесі өнімнің қоректік заттары бойынша үйлестірілу деңгейін арттыруға мүмкіндік беретін отандық өндіріс шикізатынан тұрады. Рецептілік құрамға өңдеуші өндіріс өндірушілеріне қалдықсыз өндірісті қолдануға мүмкіндік беретін екінші реттік шикізат енгізілген. Екінші реттік шикізат қоректік құрамы бойынша ешбір шикізаттан кем болмайтындықтан аталмыш құрам алынды. Бірақ өзіндік ерекшеліктеріне байланысты (қатқыл талшықтарына) олар ағзамен қиын таралады. Ал біздің жасаған ноу-хауымыздың нәтижесінде жеңіл меңгерілетін формаға айналады да, өнімге жасалған жаңа өнім түрінің қоректік кұндылығының нәтижесі бойынша сипатталған ерекше қасиеттерді береді.әзірленіп жасалған жаңа өнім ет өнімдерінің түрін кеңейтуге зор мүмкіндік береді.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 3(63)

Гарифитті ламинадталған заттардың мықтылық қасиеттері және полимерлі байланыстырушылардың энергетикалық сипаттары
Аңдатпа:

Бұрышты өлшеуді қолдану арқылы бұрын гарифитті ламинадталған заттардың беріктілік қасиеттері болжау үшін көрсетілген жол. Полярлық және полярлық емес агдезияның үлгілі сұйықтармен жұмыстарының есебі көрсетілген.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 3(63)

Ұлттық мінез және оның мәдениаралық коммуникациядағы орны
Аңдатпа:

Аталмыш мақалада ұлттық мінез түсінігі жан-жақты қарастырылып, оның лингвистикадағы, жалпы қоғамдағы мазмұны, орны айқындалады. Сондай-ақ ұлттық бейнемізді ашатын түрлі тілдік бірліктермен байланысы ашылып, ұлт өміріндегі маңызы алға тартылады. Осыларды негізге ала отырыа ұлттық мінездің мәдениаралық қарым-қатынастағы орны, рөлі анықталады.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 3(63)

Әлеуметтік-экономикалық қауіпсіздікті арттырудағы желілік құрылымдардың қажеттілігі мен рөлі
Аңдатпа:

Бұл мақалада автор экономикалық кеңістік сапасы және желілік байланыстарды қалыптастыру жағдайында бизнес құрылымдардың әлеуметтік-экономикалық қауіпсіздігін қарастырады. Зерттеу нәтижелері бойынша «бизнестің әлеуметтік-экономикалық қауіпсіздігі» түсінігіне авторлық интерпретация берілді. Экономикалық кеңістік ретінде автор аймақты, дәлірек айтқанда, Павлодар облысын зерттейді, ол жоғары әлеуметтік-экономикалық әлеуетіне ие. Аймақ үшін және бизнес үшін де, желілік құрылым құру артықшылықтары анықталған. Алты кезеңнен тұратын іскерлік желісін құру алгоритмі ұсынылған.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 4(64)

Шаруашылық жүргізу құқығындағы «Ақтоғай орталық аудандық ауруханасы» қазыналық мемлекеттік кәсіпорнының қызметін кадрлық қамтамасыз ету
Аңдатпа:

Бұл мақалада Шаруашылық жүргізу құқығындағы «Ақтоғай орталық аудандық ауруханасы» қазыналық мемлекеттік кәсіпорнының мәліметтерінде Павлодар облысының денсаулық сақтау саласының мекемелерінің кадрлық қамтамасыз ету мәселелері қарастырылады. Мақалада мемлекеттік қолдау және реттеу тетіктерін қоса алғанда, мәселенің ағымдағы жай-күйін талдауы және оны шешу жолдары берілген.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 4(64)

Мәміленің жарамсыз болу шарттары
Аңдатпа:

Бұл мақалада заңмен бекітілген мәміле жарамсыздығының шарттары мен салдарлары қарастырылған.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 4(64)

Екібастуз қаласының төтенше жағдайлар динамикасын бағалау
Аңдатпа:

Бұл жұмыста Екібастұз қаласы мен оның ауылды жерлердің төтенше жағдай динамикасына талдау жасалды. Табиғи және техногенді төтенше жағдай шығу негізгі себептері көрсетілген. Екібастұз қаласының төтенше жағдайлар Басқармасының бес жыл кезеңіндегі тәжірибесіне негізделген талдау жасалды. Төтенше жағдайлардан материалдың залал көптеген миллионға жетеді. Төтенше жағдайды болдырмау және алдын алу үшін, ескерту шаралары ұсынылған.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 4(64)

Павлодар облысы ауылдық округтер әкімдерін оқытудағы құзыреттілік тәсіл
Аңдатпа:

Мақалада Павлодар аймақтық мемлекеттік қызметшілерді қайта даярлау және біліктілігін арттыру орталығының материалдарында құзыреттілік тәсіл базасында ауылдық округтер әкімдерін қайта даярлауды ұйымдастыру қарастырылады.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 4(64)

Павлодар қаласының төтенше жағдайлар динамикасын бағалау
Аңдатпа:

Бұл жұмыста төтенше жағдайлар санын азайтуға бағыталған және Павлодар қаласында орын алған төтенше жағдайға байланысты кешенді ескерту шараларына талдау жасалды. Табиги және техногенді төтенше жағдай шығу негізгі себептері көрсетілген. Бұл жұмыста бес жыл кезеңіндегі статистикалық мәліметтер қолданылған. Алынған мәліметтер негізінде төтенше жағдайға мемлекеттік есеп жүргізіледі. Павлодар қаласының аумағында табиғи және техногендік жағдайларын алдын алу үшін, аумақтық Азаматтық қорғаныс құрылымдары, нысанды құрылымдар мен жедел жасақтар, арнайы апаттық–құтқару құрылымдары ұйымдастырылған.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 4(64)

Қазақстан республикасының дене шынықтыру және спорт саласындағы мемлекеттік саясат
Аңдатпа:

Мақалада дене шынықтыру және спорт саласындағы мемлекеттік басқарудың ең маңызды қағидаттары қарастырылған. Қазақстан Республикасының дене шынықтыру және спорт саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырудың негізгі аспектілеріне талдау жүргізілген.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 4(64)

Әлеуметтік жағдайы төмен жасөспірімдердің ұжымға бейімделуі
Аңдатпа:

Бұл мақалада әлеуметтік жағдайы төмен жасөспірімдерге арналған жалпы білім беру мекемелердің жағдайында жасөспірімдердің бейімделу мәселелері бойынша психологиялық-педагогикалық әдебиеттердің талдауы ұсынылған. Автор өзіміздің жерімізде, Қазақстанда, әлеуметтік жағдайы төмен оқушыларға, отбасыларға арналған мемлекет және жеке меншік тарапынан көрсетіліп жатқан қорлар мен мектеп ұжымдардың жұмысына назар аударған.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 4(64)

Педагогикалық пәндерді оқытуда студенттердің кәсіби қабілеттерін қалыптастыру
Аңдатпа:

Бұл мақалада педагогикалық пәндерді оқыту барысында студенттердің кәсіби қабілеттерін қалыптастыру жолдары қарастырылады. Еліміздің білім беру жүйесіндегі жаңа заман талабына сай білім берудегі «құзыреттілік» және «тұлғалық» бағытта оқыту әдістері мен «құзыреттілік» анықтамасын зерттеген ғалымдардың көзқарастары сипатталады.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 4(64)

Мeктeпкe дeйінгі жacтaғы бaлaлapдың pуxaни-aдaмгepшілік тәpбиecінің пcиxoлoгиялық-пeдaгoгикaлық нeгіздepі
Аңдатпа:

Мaқaлaдa бaлaбaқшaдaғы бaлaлapдың pуxaни-aдaмгepшілік тәpбиecінің мәceлeлepі көтepіліп, ocы бaғыттa cәбилepдің тұлғa peтіндe қaлыптacуын бeлceнді eтe түcу қaжeттілігі cөз eтілeді. Aвтop мeктeпкe дeйінгі мeкeмe мeн oтбacының өзapa қapым-қaтынacын aлғa тapтaды. Бaлaбaқшa тәpбиeшілepімeн қaтap aтa-aнaлapдың дa pуxaниятты дaмыту мaңыздылығы туpaлы ұмытпaғaны aбзaл. Aдaмгepшілік тәpбиecіндe жaқындap өнeгecінің ықпaлы зop. Coндықтaн бaлaның көз aлдындa үлгі тұтap aдaмдapдың бoлғaнынa мән бepілeді. Өйткeні көп жaғдaйдa cәбилep oтбacы мүшeлepінің мінeз-құлқы мeн іc-әpeкeттepінің aйнacы іcпeттec. Ocығaн cәйкec oтбacы өміpіндe мaтepиaлдық ігілікпeн қaтap aдaмгepшіліктің дe eлeнгeні мaңызды бoлып oтыp.

Автор: Д.C. Кepимбaeвa
Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 4(64)

Ойын терапия арқылы балалардың қорқыныштарын алдын алу
Аңдатпа:

Айтылмыш мақалада психологогия-педагогикалық тәжірибесіндгі ойын терапиясының негізгі кезеңдері ұсынылды. Ойын және коррекциялық жұмыстарырының Батыс және Ресей мамандардың тәсілдері мектепке дейінгі балалармен қарастырылған. Ойын терапиясының және топтық терапияның әдістемелер мен атқаратын қызметтері көрсетілген. Қазіргі таңда, психотерапияда ойынды түрлі теоретикалық мектептерде және түрлі бағыттарда іске асырылатының тұжырымға келдік.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 4(64)

6-110 кВ электр желілерің жұмыс сапасын жоғарлату
Аңдатпа:

Мақалада электр желілірінің тарату сенімділігін және электрлік қауіпсіздігін жоғарлатудың негізгі бағыттары қарастырылған. Электрлік желілерін дамыту және жетілдірудің негізгі бағыттарының схемалары келтірілген.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 4(64)

Қазақстан Республикасындағы шағын және орта бизнес дамуының экономикалық аспектілері
Аңдатпа:

Бұл мақалада Қазақстан Республикасындағы шағын және орта кәсіпкерліктің даму мәселелері қарастырылған. Шағын және орта бизнесті қолдаудың негізгі бағдарламалары және кәсіпкерлік әлеуетті күшейту бағыттары көрсетілген. Павлодар облысы бойынша статистикалық мәліметтер келтірілген. «Бизнес жол картасы 2020» бағдарламасын іске асыру жөнінде Павлодар облысы бойынша халықтың сауалнама нәтижелері ұсынылған.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 2(62)

Ауылдық аумақтардың саяси дамуын қалыптастыру мәселелері (Павлодар облысы Шарбақты ауданы материалдарында)
Аңдатпа:

Осы мақалада Павлодар облысы Шарбақты ауданның әлеуметтік-экономикалық жағдайы қарастырылған. Ауыл шаруашылығы аудан экономикасының басым бағыты болып табылады. Жұмыс істеп тұрған жеке кәсіпкерлік субъектілерінің саны бойынша деректер ұсынылған. SWOT-талдауда өңірдің даму әлеуметтік-экономикалық нәтижелерінің кешенді сипаттамасы, аудан дамуының оң және әлсіз жақтары, мүмкіндіктері мен қауіп-қатерлері көрсетілген. Ауданды дамыту үшін туристік кластердің мәні белгіленген және ауылдық аумақтарды дамыту үшін стратегиялық бағдарламаның қажеттілігі айқындалған.

Автор: Б.Ж. Ибраев
Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 2(62)

Жоғары білім беру жүйесін реформалаудың басқару үрдістері
Аңдатпа:

Бұл мақалада Қазақстан Республикасының жоғары білім беру, соның ішінде жоғары білім беру жүйесінің дамуына жаһандық үрдістері талқыланады. Сондай-ақ олар қарастырылады және процестер болып табылады. Талданатын инновациялық бағытқа негізделген дамудың постиндустриялық кезеңде, көшу анықталады. Мемлекет инновациялық қызметінің бір бөлігі ретінде, оның дамуы мен бәсекеге қабілеттілігін келешегін айқындайтын стратегиялық фактор ретінде зияткерлік капитал саналады. Мұның барлығы тиімді ресурстарын басқару жөніндегі іс-шаралар әзірлеуді көздейді.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 2(62)

Қазақстан Республикасы салауатты өмір салтын қалыптастырдың қазіргі жай-күйі және талдауы (Акмола облысы салауатты өмір салтын қалыптастыру орталығы мысалында)
Аңдатпа:

Берілген мақалада салауатты өмір салты ұлттық орталығының қызметі қарастырылып, азаматтардың салауатты өмір салтын қалыптастыру және ынталандыру, профилактикалық және қалпына келтіру медицинасын дамытуға бағыттылған. Жұмыста үкімет деңгейіндегі денсаулық сақтау жөніндегі үйлестіру кеңесінің рөлі, олардың елдің әлеуметтік-экономикалық дамуын іске асыру және мониторингі қамтамасыз етіп, оның ішінде денсаулық сақтау саласы көрсетілген. Әлеуметтік маңызды ауруларды және салауатты өмір салтын қалыптастыру үшін тиімді жүйесін құруп алдын ала елде индикаторлар белгіленді.Салауатты өмір салты орталықтарының кейбір акциялары практикалық сипатын көрсетіп, мамандар жұртқка консультациялық-практикалық көмек көрсетеді. Еліміздің және өңірлерде денсаулық сақтау жүйесінің негізгі және жалпы мақсаты- бұл халықтың денсаулығын нығайту, олардың әл-ауқатын арттыру, жауапкершілікпен дағдыларды қалыптастыру, денсаулықты сақтау мен жақсартуға бағытталған, сондай-ақ салауатты өмір салтын насихаттау.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 2(62)

Коммерциялық телевизиялық жарнаманың қалыптасуы әлем үлгісінің құрылымы («Еуразия» Бірінші арнасы» материалында)
Аңдатпа:

Мақалада телевизиялық коммерциялық жарнама арқылы қалыптасаын әлемнің кеңістіктік-уақыттық және субъектті-объектті сипаттарының үлгісін сипаттау арқылы жарнама үлгісінің талдауы ұсынылған. Жарнамалық үлгіні сипаттау үшін автор «Еуразия» бірінші арнасы» телеарнасында көрсетілетін коммерциялық жарнама роликтерінің контент-талдауы келтірілген. Автордың ойынша ой-санаға белгілі бір құндылықтарды еңгізе отырып, жарнама белгілі бір өмір кейпін насихаттайды. Авторлар жарнаманы бұқаралық ақыл-есті жаулап алу механизмінің талдауы келтірілген. Жұмыста құндылықтарды жаулап алу, «рухани» жаулап алу – адам бойында белгілі бір идеалдар мен құндылықтарды қалыптастыру; зияткерлік жаулап алу; сезім арқылы жаулап алу т.б. талдаулары ұсынылған.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 2(62)

Павлодар қ. көліктік инфрақұрылымның заманауи жағдайы
Аңдатпа:

Қалалық көліктік инфрақұрылым қаланың жоспарлы құрылымында логикалық жалғасы бола тұражәне керісінше сыртқы көліктік коммуникациялармен тығыз байланысты. Замануи қаланың көліктік кешеніне: ішкі көліктік қатынастар, сыртқы көліктік қатынастар, жүк тасымалы көліктері, арнайы көліктер, сонымен қатар оның құрылымдығын қамтамасыз ететін түрлі қызметтер мен бөлімшелер кіреді. Адамның қалада жайлы жағдайда өмір сүруінің ең маңызды шарттарының бірі дамыған көліктік инфрақүрылымның болуы табылады. Қаланың көшелі-жол желісі көшелер мен жолдардың қызметтік тіркелуі, көліктік және жаяу жүру қозғалысының интенсивтілігі, аймақтың сәулеттік-жоспарлы ұйымы мен құрылыс сипаты аясында жоспарланған. Жергілікті билік органдары қаланың көліктік жүйесін жүзеге асыру бойынша жоспарлы жұмысын жүргізіп келеді.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 2(62)

Қазақстанның демографиялық жүйелері және олардың ерекшеліктері
Аңдатпа:

Бұл мақалада Қазақстанның демократиялық саясатының теоретикалық аспектілерінің ерекшеліктері қарастырылған. Сонымен қатар Қазақстан Республикасының демографиялық жағдайының талдауы мен мәселелеріде зерттелген. Бұл мақалада демографиялық саясатының міндеттері және мемлекеттегі демографиялық жағдайдын жақсаруына әсер ететін жолдар ашылады. Демографияның тенденцияларын ескере отырып, жаңаша әдіс қолдану жағы тағы бар. Теоретикалық талдауларга әсер ететін жолдар ашылады.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 2(62)

Жергілікті деңгейде бюджеттік қаражаттарды тиімді басқару (Железинка ауданы мысалында)
Аңдатпа:

Мақалада бюджеттік қаражаттарды басқару механизмі қарастырылған. Бюджеттік кірістердің тиімділігін арттыру құралдары анықталды. Мақала негізі ретінде Железинка ауданының бюджеті қарастырылды. Бюджетті құрастырудың «шығындарды бақылау» әсілінен «нәтижелерді басқару» тәсіліне ауысуы негізделінді, осыған байланысты қаржылық сферада жаңа түсінік – нәтижеге бағытталған бюджеттеу пайда болды. Мемлекттік қаржылық басқару саласының өзекті мәселелері анықталып, оларды шешу жолдары ұсынылды. Қарастырылған сұрақтардың қазіргі кезеідегі зектілігіне байланысты мақаланың тәжірибелік маңызы бар.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 2(62)

Бacтaуыш cынып оқушылaрының жeтіcтіктeрін қaлыптacтыру
Аңдатпа:

Мaқaлaдa бacтaуыш мектеп – үздіксіз білім берудің бастапқы сатысы, осы кезеңнің жетістігінен адамның болашағы айқындалатыны баяндалады. Оқу-тәрбие үдерісінде оқушылардың жетістіктерін қалыптастыру – бастауыш мектептің басты проблемасы екені сипатталады. Бастауыш cынып оқушылaрының жeтіcтіктeрі әлеуметтік-педагогикалық проблема тұрғысынан қарастырылады. Оқытудың құралдары арқылы бастауыш сынып оқушыларының жетістіктерін қалыптастырудың жолдары көрсетіледі.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 2(62)

Ағылшын тілін оқыту үрдісінде әлеуметтік мәдени біліктіліктерді қалыптастыру
Аңдатпа:

Осы мақалада ағылшын тілін үйрету үрдісінде әлеуметтік-мәдени құзіреттілікті қалыптастырудың теориялық және тәжіоибелік негіздері қарастырылған. Әлеуметтік-мәдени құзіреттіліктің құрылымы мен мазмұны, сонымен қатар мектеп оқушыларының бойында оқу материалын іріктеуді қалыптастыру критерийлері анықталады. Мақалада мектеп оқушыларының әлеуметтік-мәдени құзіреттілігін қалыптастыруға мүмкіндік беретін оқу мәтіндерінің үлгілерінің талдауы ұсынылып, қарым-қатынас үлгілері мен оған тән ерекшеліктер қарастырылды. Оқытудың қарастырылған тәсілдерінің талдауы көмегімен әлеуметтік- мәдени құзіреттіліктің вербалды түрінің компоненттері ұсынылған. Тұлға аралық қарым-қатынас деңгейлері мен олардың сипаттамалыр анықталған.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 2(62)

Жоғары оқу орнының білім беру үрдісіндегі ақпараттандырудың заманауи трендтері
Аңдатпа:

Мақалада жоғары оқу орындарының білім беру процесіндегі ақпараттандырудың негізгі трендтері қарастырылған. Қазақстан Республикасының 2016–2019 жылдарға арналған білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасымен белгіленген сапалы білім берудің жаңа үлгісіне көшудің міндеттері оқыту үрдісінде ақпараттық технологияларды кеңінен қолдану қажеттілігіне негізделеді. Жұмыста негізгі себептер ұсынылған, олардың негізінде оқу орындары ақпараттық жүйелерді, сонымен қатар білім беру процесін анағұрлым тиімдірек басқару үшін ақпараттық және білім кеңістігінің шекарасын кеңейтетін ақпараттық технологияларды енгізу нәтижелерінің мүмкіндіктерін қолданады. Осы саладағы зерттеулерді жалпылап қорыту барысында автор негізгілерін бөліп алып, ЖОО-ны басқарудың ішкі жүйелеріне талдау жасады.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 2(62)

Мектеп жасына дейінгі бала тілін сөйлесім арқылы дамытудағы ойын түрлері мен әдістері
Аңдатпа:

Мақала мектеп жасына дейінгі балаладың тілін дамыту үшін ойын түрлері мен әдістері сипатталады. Авторы балалардың тілін дамуының нәтижелерін Павлодар қаласы № 44 сәбилер бақшасы негізінде жүргізілінген тәжірибиесін ұсынады. Мұнда сюжетті – рөлдік ойындар, драмматизациялық ойындар, интегразиялық, дидактикалық ойындарды қолдананып, бала тілін дамыту жолдарының тиімді жақтарын көрсетеді. Өйткені, ойын процесінде сөйлесу қарым-қатынасы үлкен роль атқарады. Сөйлесе жүріп балалар пікірлесіп, әсер алысып, ойынның түпкі ниеті мен мазмұнын анықтайды. Ойында сөзбен уәделесу ұйымдастырушылық қызмет атқарады, балалар арасында өзара түсінісу мен достықтың, қоршаған өмірдің қайсыбір фактілері мен құбылыстарына бірдей көзқарастың пайда болуына және дамуына көмектеседі. Ойынның түпкі ниеті – бұл балалардың нені және қалай ойнайтынының жалпы анықтамасы. Балалар сөз, сөз тіркесі, сөйлемдерді оқығанда сөйлеу екпінін, яғни сөзге буынға екпінді дұрыс түсіруге үйретеді. Рөлге бөлініп ойнайтын ойын, баланың ойын өз бетінше тұжырымдап айтуына көмектеседі. Сондықтан мектепке дейінгі мекемеде балалардың ойынына көп көңіл бөлу керек. Өйткені балала, біздің келешегіміз. Олардың болашағы біздің қолымызда.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 2(62)

Орыс лингвомәдениетінің «иісі» тұжырымдамасы мысалында этнос пен тілдің өзара әрекеттесуі
Аңдатпа:

Мақала орыс лингвамәдениетіндегі «иіс» тұжырымдамасының талдауына арналған. Әрбір мәдениет тілдің барлық әсемдігі мен тереңдігін жеткізуге мүмкіндік беретін кез келген мәдениеттің доминанты болып табылатын өздеріне тән иіске ие. Мақалада иіс арқылы адам тұлғасын, оның тәртібін, іс-қимылдарын, жасын, денсаулық жағдайын сипаттайтын түрлі мәдениеттерді иістерге сәйкестендіруді көрсететінфразеологиялық бірліктер қарастырылған.Мақала авторларының айтуынша иістер мәдени-релевантты мәндерге ие екенін атап көрсетеді.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 2(62)

И.С. Тургеневтің шағармаларында автор позициясын үлгілеудегі лексикалық және стилистикалық құралдары
Аңдатпа:

Лингвистикалық зерттеудің объектісі автордың рөлін көрсетеді. Көркем мәтін ретінде әрбір бөлігінен – тілдік, шығармашылық тұлға – эстетикалық қалыптастырушы, түрлендіргіш, – тілдің құралдары, олардың көзқарастары мен бағалау ең үздік білдіру құралы ретінде пайдалану. Материалдық стилистикалық ақпарат, сондай-ақ, стилистикалық белгіленген лексикалық бірлік арқылы берілетін, сондай-ақ коммуникативтік контексінде стилистикалық жаңарту нәтижесінде стилистикалық таңбасы (бейтарап) бар лексикалық бірлік көмегімен стилистикалық әсер құруға әкеледі, автор тұжырымдамасына сәйкес эмоционалдық қарқындылығы болады.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 2(62)

Түрлі ауыл шаруашылық мәдениетінің топырақ балансын қалыпта ұстауға арналған құрамды алу мысалы
Аңдатпа:

Топырақтың су режимін жақсарту үшін және өсімдіктердің сумен қамтамасыз етілуі үшін сумен байланысқа түскен кезде суды өз көлемінде көп сақтап, тез сіңіретін, гидрогель түріндегі суды сіңіріп алатын полимерлі материалдар қолданылады. Алайда өсімдіктерді өсіруде осындай гидрогельдерді кеңінен қолдану, бүгінгі таңда оларды бағалылығымен ұсталып отыр. Осы жағынан алып қарасақ, экономикалық көзқараста құрамында қатты бағалы емес шикізаттар құрамына кіретін композициялық материалдардың қарашіріктік тозаңдануы түрінде қолдану үлкен маңыздылыққа ие. Оның мақсаты компоненттердің сандық арақатынасы өзгерту арқылы түрлі дақылдардың тепе-теңдігін сақтау, құрам құнын айтарлықтай төмендету, оның сапасы көрсеткіштерін жақсарту топырақ құрылымын жетілдіру болып табылады. Ғылыми мақаланың мақсаты түйіршіктелген гидрогель және мақсатты қоспа негізінде белсенді өнім қамтитын әр түрлі ауыл шаруашылық дақылдарын топырақ балансын сақтауға арналған құрам болып табылады.

Журналдың шыққан жылы: 2016
Журнал нөмірі: 2(62)

Қазақстандағы кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығының өзекті мәселелері
Аңдатпа:

Мақалада кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығының өзекті мәселелері қарастырылған. Фирманың қаржылық тұрақтылығының негізгі сипаттамалары анықталған. Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын жоғарылату шаралары қарастырылады.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 1(65)

Медициналық колледж мекемесіндегі бірінші курс студенттерінің бейімделуі
Аңдатпа:

Баспаға ұсынылған мақалада бірінші курс студенттеріне колледж оқу орнына бейімделуде педагогикалық және психологиялық қолдау, бейімделу кезеңдері, себептері қарастырылған. Бейімделудің жалпы сипаты ашылған. Оқу орнына бейімделудің факторлары бойынша зерттеу жұмысының мәліметтерін көрсетілген. Мақала авторлары осы факторлардың жағымды және жағымсыз негіздерін зерттеп, атап көрсеткен. Бірінші курс студенттерінің колледж оқу орнына келіп оқуда психологиялық және әлеуметтік жағынан көретін қиыншылықтарын, олардың себеп-салдарын талдап, педагогикалық қолдаудың ұйымдастыру формалары мен әдіс-тәсілдерін сипаттаған. Мақалада студенттер кәсіби оқу орнының талаптарына бірден үйрене алмайтындығы сипатталған. Үйлесімді жолдармен бейімделу шарттары қарастырылған. Педагогикалық қолдау талаптарына авторлар оқу бағдарламасын жеке даму траекториясына байланысты жүзеге асыру жолдарын айқындап көрсеткен.

Автор:
Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 1(65)

Ертіс өңірі Павлодар қаласы жастарының өмірлік таңдау мәселесі
Аңдатпа:

Мақалада Павлодар қаласында өткізілген практикалық зерттеуге сүйене отырып жастардың өмірлік таңдау мәселелерін зерттейді. Бұл жұмыста жастардың өмір таңдауы соның ішінде кәсіби жағынан өзін-өзі анықтау және де отбасылық құндылықтарды сезіну көрсетілген. Бірнеше әдістер арқылы 18 және 29 жас аралығындағы жастар сауалнамаға қатысты. Қорытындылай келе, автор Спирмен бойынша корреляциялық зерттеу өткізді. Негізгі нәтижелер графиктер, пікірлер мен ұсыныстар түрінде көрсетілген. Автордың қорытындысы бойынша өмірлік шешім қабылдау адамның тәжірибесіне тәуелді (неғұрлым адамда тәжірибелік шешім қабылдау көп болса, соғұрлым өмірлік таңдау мәселелері аз).

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 1(65)

Кіші мектеп жасындағы оқушының танымдық әрекеттерінің ерекшеліктері
Аңдатпа:

Мақалада балалардың танымдық әрекет ерекшеліктері қарастырылады. Танымдық қызметінің деңгейі, компоненттерін, түрлері, принциптері көрсетіледі. Мақалада танымдық қызығушылық оқушының жеке сипаттамасының маңыздылығы, ажырамас таным ретіндегі оқушының оқуға эмоционалды қатынасы жайында сөз етіледі.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 1(65)

Ғаламтор арқылы қазақ тілін дәріптеу үшін ақпараттық технологияларды қолдану
Аңдатпа:

Жұмыстың мақсаты – әлеуметтік желілерде қазақ тілінің таралуына ықпал ететін ақпараттық жүйесін құру. Ғаламторда қазақ тілінің пайдаланылуына талдау жасалды. Ғаламтор жүйесінде хабарлама қалыптастыруға және жіберуге қабілетті екі тілдегі интерфейспен деректер базасы мен бағдарламасы әзірленген. Мессенджер – бағдарламалық жасақтамасын құрудың көмегімен қазақ тілінің танымалдығын арттыру әдісі ұсынылды.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 1(65)

Проблемалы мәселелер және химия өнеркәсібінің бәсекеге қабілеттілігін арттыру жолдары
Аңдатпа:

Қазақстан Республикасының химия өнеркәсібі ең жас салаларының бірі болып табылады – оның химиялық өңдеу көмірсутекті және басқа да минералды шикізат түрлі өнімдерін өндіру кіреді. Химия өнеркәсібі – біздің уақыт көрсеткіші, ол экономика жаңартылады және ғылыми-техникалық прогресс пайдалану деңгейі қандай жолын көрсетеді. Қазақстан Үкіметі еліміздің химия кешенін дамытуға көп көңіл бөледі. оның дамуы, оның ішінде жоғары сапалы химиялық материалдар мен өнімдер экономиканың қажеттіліктерін қанағаттандыратын химикаттар қолдану аясын кеңейту және шетелдік нарықта қазақстандық өнімнің бәсекеге қабілеттілігін арттыру үшін жеделдете.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 1(65)

Кәсібилендіру мемлекеттік қызметшілерді қайта даярлау және біліктілігін арттыру сапасын басқарудың негізі ретінде
Аңдатпа:

Мақалада мемлекеттік қызметшілердің қызметін кәсібилендірудің мазмұны және мемлекеттік қызметшілерді қайта даярлау және біліктілігін арттыру сапасын басқару үдерісін қамтамасыз етудег оның рөлі қарастырылады.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 1(65)

Қазақстан Республикасында денсаулық сақтау жүйесін басқарудың тиімділігін арттыру туралы ағымдағы нәтижелері
Аңдатпа:

Мақалада қазіргі заманғы денсаулық сақтауды жеке меншік және мемлекеттік кәсіпорындардың кең жүйесінен тұратын әлеуметтік мекеме деп қарастырады. Медицина саласындағы басқарудың теориялық және практикалық ерекшеліктерін зерттеудің қажеттілігі атап өтіледі, бұл менеджерлер мен менеджерлердің әртүрлі басқару деңгейлеріндегі медицина өнеркәсібінің мамандары арасындағы қарым-қатынасқа тұжырымдамалық тәсілдерді әзірлеу қажеттілігіне байланысты.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 2(66)

Қазақстандағы кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығының өзекті мәселелері
Аңдатпа:

Мақалада кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығының өзекті мәселелері қарастырылған. Фирманың қаржылық тұрақтылығының негізгі сипаттамалары анықталған. Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын жоғарылату шаралары қарастырылады.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 2(66)

Пайдалану ферментативті күріш, кондитер өндірісіндегі
Аңдатпа:

Мақалада сипатталған жаңа әдіс пайдалану ферментативті күріш кондитер өндірісінде. Көрсетілген өзектілігі кеңейту түр-түрін қолдана отырып, ферментативті күріш кондитер өндірісінде.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 2(66)

Шетелдік ақпараттың құзыреті қазіргі заманғы ақпараттық қоғамдағы негізгі құзыреттердің бірі ретінде
Аңдатпа:

Мақалада ақпараттың құзыреттілігінің мәні динамикалық дамып келе жатқан ақпараттық қоғамда оқушыларды табысты бейімдеу мен өзін-өзі жүзеге асырудың маңызды факторы ретінде анықтайды.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 2(66)

ЖОО оқытушыларының кәсіби күюі синдромына гендерлік аспектілерінің әсері
Аңдатпа:

Жұмыста кәсіби жанып кетудің критерийлерін анықтау үшін әр түрлі әдістері және осы процесске жыныс әсерінің ерекшелігі қарастырылады. Осы мақалада кәсіби жанып кетуі синдромының ұшығуы гендерлік тистілігінің және жасына тәуелді болатын гипотезасы дәлелденген және нәтижелер көрсетілген.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 2(66)

Оқушыларының іс-шаралар коммуникативтік мақсатын қалыптастыру
Аңдатпа:

Бастауыш мектеп оқушыларының коммуникативтік құзыреттілігін қалыптастырудың бап сұрақтарға оқу. Олардың табысты қалыптастыру әсер ететін факторлар атап өтті. Коммуникативтік іс-шаралар зерттеу нәтижелері жас студенттерді сипаттайы. Сондай-ақ, даму процесінің бір бөлігі болып табылады бастауыш мектеп балалардың іс-қимыл коммуникативтік мақсатын зерттеу теориялық негіздерін, қамтамасыз, және баланың күрделі әлеуметтік-психологиялық және жеке психологиялық ерекшеліктеріне байланысты.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 2(66)

Тұлғааралық қарым-қатынас жасөспірім жаста жеке тұлғаны қалыптастыруға әсері
Аңдатпа:

Мақалада жұмыс істеуі үшін жеке тұлғаның әлеуметтік бірлік қажет қарым-қатынас белгілі бір салаларында және ортада қарым-қатынас, оның тиісті жас ерекшеліктеріне, табиғи қажеттіліктеріне, жалпы қабылданған нормаларға, ережелерге және қоғамдық стереотипам мінез-құлық туралы айтылған.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 2(66)

Толеранттылықты тәрбиелеуде ата-ананың рөлі
Аңдатпа:

Бұл мақала төзімділікті анықтайды. Балалар мен ата-аналар арасындағы төзімділік қатынастарды қалыптастыруда ата-аналардың рөлі анықталды. Балаларды мейірімді тәрбиелеу біздің қоғамымыздың қажеттілігіне айналуы керек.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 2(66)

Критериалды бағалау-география сабақтарында шеңберінде білім беру мазмұнын жаңарту
Аңдатпа:

Білім мазмұнын жаңартудың ажырамас бөлігі студенттердің күтілетін оқу нәтижелеріне қол жеткізуін бағалау жүйесі болып табылады. Осы сұрақтардың барысында мақалада географиялық сабақтарға қалыптастырушы және жиынтық бағалауды қолдану тәжірибесі, критерийлік бағалаудың негізгі түрлерін, оларды орта білім беру жүйесін жаңартып отыру жүйесіне енгізудің артықшылықтары қарастырылады. Қазақстан үшін критерийлік бағалаудың жаңа жүйесі оқушыны дамытуға, оның қызығушылығын арттыруға және оқуға ынталандыруға бағытталған.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 2(66)

Қазақы жабы жылқысын аталық іздер бойынша жетілдіру
Аңдатпа:

Мақалада жылқы шаруашылығының өнімділігі үшін өте маңызды болып табылатын қазақтың жылқыларымен асыл тұқымды түрдегі асыл тұқымды жұмыстар жүргізу маңыздылығын атап өтті. Павлодар облысының Ертіс ауданындағы «Алтай Карпік Сайдалы-Сартока» селекциялық кентінде «Селетинский зауытының қазақ жылқыларының үлгісі» мысалында асыл тұқымды және өнімділік сапасын жақсарту бойынша іріктеу жұмыстарының нәтижелері ұсынылған.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 3(67)

21 ғасырда жаһандық тұлғааралық қарым-қатынас жолдары
Аңдатпа:

Ұсынылған мақалада ғаламдық ақпараттандыру контексінде интернетке қосылу арқылы адам арасындағы қарым-қатынастың көп өлшемді әдістерін қарастырады. Сондай-ақ, қоғамдағы әлеуметтік және мәдени өзгерістердің, құндылықтардың таралуының үрдісі, интернетте таратылатын бұқаралық ақпараттың барлық байланыстарын коммерциализациялау үрдістері атап өтілді.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 3(67)

Блог виртуалды күнделіктің жанры ретінде
Аңдатпа:

Мақала блогты виртуалды күнделік жанры (блогсфера) деп санайды. Қазнет блог- платформаларының материалдарына мысал ретінде, ең маңызды жаңалық трендтері көрсетіліп, барлық назарын аударып, қоғамдық пікірді қалыптастырады. Бұл жазықтықта жетекші орын Facebook-тың қазақстандық сегментіне жатады, ол тергеудің негізгі көзі мен нағыз сезімнің орны болып табылады.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 3(67)

Балабақшада баланың тілін дамытудың маңыздылығы
Аңдатпа:

Бұл мақалада балабақшада қазақ тілі сабақтарында мектепке дейінгі жастағы балалардың тілінің даму мәселесі қарастырылған. Сондай – ақ тілді өте тиімді дамыту мен қазақ тілін игеру үшін қазақ тілін оқытудың түрлі әдістері қарастырылған. Бұл мақалада төменгі мектепке дейінгі жастағы балаларды дамытудың мақсаты тәрбиеленушілердің жас ерекшеліктері мен мүмкіндіктері есебімен дұрыс ғана емес жақсы ауызша сөйлеуде болып табылады.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 3(67)

Мектеп жасына дейінгі балалардың көркем әдебиет арқылы тілдерін дамыту
Аңдатпа:

Мақалада мектеп жасына дейінгі балаларды көркем әдебиет арқылы тілдерін дамытудың әдіс-тәсілдері қарастырылады. Баланың күрделенген іс әрекеті сөйлеу тілін дамыту бірнеше бағыттарда жүреді, олар өзге адамдармен қарым-қатыныста қолдану жетілдіріледі, сонымен қатар сөйлеу тілі психикалық үрдістердің қайта құрылуының негізі, ойлау құралы ретінде болады.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 3(67)

Қазақтың дәстүрлі тоқыма өнері арқылы оқушылардың рухани-өнегелік құндылықтарын қалыптастыру
Аңдатпа:

Берілген мақалада жас ұрпақ тәрбиесіндегі рухани-өнегелік құндылықтарды тоқыма өнері арқылы қалыптастыру мәселесі жан-жақты қозғалды. Оқушылардың рухани-өнегелік құндылықтарын қалыптастыру жолдары көрсетілді.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 3(67)

Болашақ мұғалімнің ғылыми құзіреттілігін қалыптастырудың ерекшеліктері туралы
Аңдатпа:

Ұсынылған жұмыс оның сапасына және мәдениет пен руханилықта, білім беруде, инновацияларды енгізуде жетекші рөлге негізделген ХХІ ғасырдағы білім беру тұжырымдамасын сипаттайды. Сондай-ақ, қазіргі заманғы білім беру парадигмасының негізі болып табылатын өзін-өзі дамыту және өзін-өзі тәрбиелеу секілді басымдықтарды көрсетеді. Студенттердің ғылыми-зерттеу жұмыстарын ұйымдастыруды күшті инновациялық білім беру технологиясы ретінде қарастырады.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 3(67)

Көп тілде білім беру принциптерінің инновациялық жүйесі
Аңдатпа:

Мақалада көп тілді білім беруді қалыптастыру және дамыту, Қазақстандағы білім беру жүйесінде көптілді кадрларды даярлау механизмі қарастырылған. Полилактикалық білім беру жас ұрпақты өзара байланысты және өзара байланысты әлемде өмірге дайындаудың тиімді құралы болып саналады.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 3(67)

Қазақстан Республикасындағы әскери ұжымда этносаралық қарым-қатынастың психологиялық аспектілері
Аңдатпа:

Мақалада әскери ұжымда этносаралық қарым-қатынастың психологиялық аспектілерінің көріністері қарастырылады. Зерттеу негізі Қазақстан Республикасының жекелеген бөлімшелерінде шекара қызметі болды. Әлеуметтік-психологиялық өзара әрекеттесу мәселесі зерттелді, әскери ұжымдардағы қарым- қатынастардың әртүрлі түрлері қаралды, қорытындылар жасалды және тиімді қарым-қатынас жасау үшін ұсыныстар ұсынылды. :

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 3(67)

Қылмыс құрамы-қылмыстарды саралаудың құқықтық негізі
Аңдатпа:

Қылмыстың құрамы толық танырлықтай жинақтап қорыту негізінде қылмыстық заң дұрыс қолданылады, оның нышаны қылмысты дұрыс саралауға жетелейді, яғни қылмысты дұрыс саралаудың қаншалықты маңызды екенін, жасалған қоғамға қауіпті әрекеттің нышандарын әлеуметтік заң тұрғысынан дәл таңдау арқылы қамтамасыз етілетін түсінік.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 3(67)

Павлодар облысындағы төтенше жағдайлардың зардаптарын жою кезінде басқаруды ұйымдастыру
Аңдатпа:

Мақалада АҚ «Алюминий Казахстана» еңбекті қорғау басқару жүйесі талдау көрсетілген. Қызметтер және бөлімдер қамтамасыз ететін өндірістік қызмет көрсетілген. Жұмыс істейтін адамдардың еңбекті қорғау басқару жүйесінің негізгі принциптері қарастырыллған. Еңбекті қорғау жұмысын ұйымдастыру және әзірлеу, түзету және алдын алу іс-әрекеттер ұсынылған.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 4(68)

Химиялық заттарды басқарумен айналысатын ұлттық құқықтық құжаттарды қарау
Аңдатпа:

Бұл мақала химиялық қауіпсіздікті қауіпті химиялық заттарды өңдеу, сақтау және жою қауіптерінен жанама химиялық әсерден адамның өмірлік мүдделерін қорғауға бағытталған шаралар жүйесі ретінде қарастырады. Химиялық қауіпсіздік нақты және әлеуетті қауіп-қатердің алдын алуға 42 Вестник Инновационного Евразийского университета. 2017. № 4 ISSN 1729-536X және жоюға, олардың салдарын жұмсартуға бағытталған құқықтық, ұйымдастырушылық, қаржылық, материалдық және ақпараттық шаралар кешенімен қамтамасыз етіледі.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 4(68)

Биологиялық препаратты қолданудың тиімділігін анықтау «Бактицид» індетіне қарсы күресте
Аңдатпа:

Бұл мақалада қан соратын жәндіктің қарсы күрес биологиялық дайындау «Baktitsid» қолдану тиімділігі туралы зерттеулердің нәтижелері ұсынылған. Әртүрлі табиғи ошақты аурулар туралы Қазақстан Республикасының энзоотиялық үлкен бөліктеріне байланысты тақырыбының өзектілігі. көптеген ауруларды тасымалдаушылар табиғи патогенді және олардың қоймалары таратады буынаяқтылар, ұзақ және сақтаушы болып табыласыздар қан сорғыш жатыр. әр түрлі жұқпалы аурулардың медициналық маңызы бар тасымалдаушылардың экологиялық және epizootiological ерекшеліктерін зерттеу эпидемияға қарсы іс- шаралар кешенін жұмыс маңызды бөлігі болып табылады.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 4(68)

Визуалды модельдеу процестерін автоматтандыру үшін сервистік орталық
Аңдатпа:

Бұл бапта өткізілді визуалды модельдеу процестерін автоматтандыру үшін сервистік орталықтың материалдарында "Гамма" ЖШС көмегімен Rational Rose. үйінді сөздер:

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 4(68)

Мобильді қосымшаны әзірлеу "Bayan" операциялық жүйесі үшін Android
Аңдатпа:

Мақалада қадір-қасиетін болып табылады мобильді қосымшалар өзекті құралы ақпарат беру. Келтірілген статистика таралған мобильді операциялық жүйелер. Сипатталған әзірленген "мобильдік қосымшасы Bayan". Көрсетілген артықшылықтар әзірленген қосымшалар үшін пайдаланушы. үйінді сөздер:

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 4(68)

Дискурстың ғылыми теориясы
Аңдатпа:

Мақалада зерттеушілердің Интернетті, когнитивтік категорияларды, ауыспалы және гипермәтіндік тұрғыдан дискурстың ішкі ерекшеліктері ретінде зерттеуге арналған лингвистикалық теорияларды дамытудың өзектілігіне байланысты «дискурс» ұғымында әртүрлі қызығушылығы көрсетілген.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 4(68)

Тұжырымдарды анықтау мен зерттеуге әртүрлі тәсілдер
Аңдатпа:

Мақала ұғымдарды анықтау мен зерттеуге әртүрлі тәсілдерді талдайды. Белгілі бір инвариантты ерекшеліктер тұрғысынан тұжырымдаманы қарастыратын лингвистикалық, лингвокогнитивтік, лингвомәдени, психолингвистикалық тәсілдер қазіргі кезде ең таралған болып табылады. Тұжырымдамалық зерттеулердің өзектілігі лингвистиканың жаңа бағыты – лингвоконцептологияның пайда болуына әкелді, ол мәдени концепциялардың тілінде объективті түрде зерттеледі. Осы бағытта бір лингвистикалық мәдениеттің тұжырымдамасын басқасымен салыстыруға болады.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 4(68)

Қауіпсіздік және еңбекті қорғау үшін мемлекеттік қадағалау мен бақылаудың қазіргі заманғы жүйесі
Аңдатпа:

Мақала ағылшын тілінде пән «Ақпараттық және коммуникациялық технологиялар» оқытуда CLIL (Әдеттегі-тілдік интегрированное оқыту) әдістерін қолдануды талқылайды. шет тілі мен оқу- әдістемелік пән арқылы шет тілі арқылы зерттеу, атап айтқанда, пәндік – CLIL екі мақсатқа бар polilingvalnyh тобының осы технологияны қолдану, ең қолайлы болып табылады. Интегративті АКТ іргелі сипаты мен оның зерттеу негізгі нысандарын анықтайды; ақпаратпен жұмыс істеу қабілеті жалпы білім беру дағдыларына жатады. Ағылшын тіліндегі АКТ-ті оқыту студенттерге ағылшын тілін ақпараттық тұрғыдан қарауға мүмкіндік береді. АКТ құзыретті пайдалану дағдыларын және ағылшын тіліндегі бағдарламалық қамтамасыз ету кеңейту ағылшын лексиканы байытады, компьютерлік ғылым саласындағы АКТ және құзыреті негізгі ұғымдары сүйене отырып, пайдаланушы аспектіде студенттердің қолданыстағы білімін бекітіп меңгеру, ағылшын тілі интерфейс қосымшаларда бағдар шеберлігін және кеңсе бағдарламалық қамтамасыз ету қалыптастырады.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 4(68)

Мектеп оқушыларының математикалық сауаттылығын дамытуға бағытталған белсенді оқыту стратегиялары
Аңдатпа:

Математика – барлық ғылымдардың логикалық негізі болғандықтан да, математика оқушының дұрыс ойлау мәдениетін қалыптастырады, дамытады, оны шыңдай түседі, оған қоса өзге салаларды дұрыс қабылдауға көмек береді. Оқушының ой-өрісін дамытатын логикалық есептер шығаруға, қалжың есептерді талдауға, викториналық сұрақтарға, шығармашылық қабілетін дамытатын математикалық сандық ребустарға, қиынырақ есептерге уақыттың бөлінгені де дұрыс. Берілген мақалада осы бағыт қамтылған.

Журналдың шыққан жылы: 2017
Журнал нөмірі: 4(68)

Сапа менеджменті жүйесін енгізудегі рөлі мен мәселелері
Аңдатпа:

Сапа менеджменті жүйесін енгізу (СМЖ) кез-келген өндіріс үшін маңызды қадам болып табылады. Сапа менеджменті жүйесін енгізудің және оның дұрыс жұмыс істеуінің нәтижесі кәсіпорынның бәсекеге қабілеттілігіне ғана емес, одан әрі табысты дамуына байланысты. Сапаны басқару арқылы ұйымның құрылымын жақсарту ғана емес, сонымен қатар процестер мен олардың нәтижелері. Мақсаты – кәсіпорынның орнықты дамуында сапа менеджменті жүйесінің рөлін және біздің елімізде сапа менеджменті жүйесін енгізу проблемаларын зерттеу.

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 1(69)

Атаулардың әлеуметтік-құндылық негіздері Астана қаласының көшелері
Аңдатпа:

Біз жүргізген зерттеу оқушылардың ұлттық сана-сезімін қалыптастыруда тарихи- педагогикалық білімді пайдаланудың өзектілігін растады. Ұлттық сана тұлға құрылымының құрамдас элементі болып табылады. Оқушылардың ұлттық ортадағы тілді, нормаларды, дәстүрлерді және басқа да құндылықтарды меңгеруі негізінде қалыптасқан, олар жеке тұлғаның рухани өмірінің құбылыстарына айналады және мінез-құлықтың ішкі реттеушісі ретінде әрекет етеді. Жүргізілген зерттеулер көше атауларының құндылық-мағыналық мәнін негіздеу және анықтау оқушылардың ұлттық сана-сезімді қалыптастыруға ықпал ететін тарихи-педагогикалық білімін неғұрлым тиімді игеруін қамтамасыз ететіні туралы біз ұсынған гипотезаны растады.

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 1(69)

Білім беру мазмұның жаңарту барысында бастауыш мектепте шетел тілін оқыту
Аңдатпа:

Білім беру жүйесіндегі өзгерістер бастапқы мектептегі білім мазмұнына әсер етті. Жас оқушылармен жұмыс істеу мұғалімдерден заманауи әдістерді қолдануды талап етеді. Оқудың жетекші қағидаларын анықтау, оқытудың басымдық стратегиясы және ағылшын тілін үйрену сабағы оқытудың тиімділігіне ықпал етеді. Мақала жаңартылған білім беру контекстіндегі бастауыш мектепте ағылшын тілін оқыту ерекшеліктерін талдауға арналған. Авторлар оқу сабақтарының элементтерін қарап, бастауыш мектептегі оқу үрдісін ұйымдастырудың әдістері мен әдістерін үйренді, оқытудың тиімділігіне әсер ететін факторларды сипаттады. Авторлар сондай-ақ бірқатар проблемаларды ашып, бастауыш мектепте ағылшын тілін үйрену үрдісіне байланысты туындайтын ұсынымдар беруге тырысты.

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 1(69)

25-35 жас аралығындағы әйелдерді сауықтырудағы фитнес құралдары
Аңдатпа:

Зерттеу барысында топтық фитнес жаттығуларын ұйымдастыру арқылы 25-35 жас аралығындағы әйел адамдарды сауықтырудың психофизиологиялық ерекшеліктері қарастырылды. Жұмыс тәжірибелік бағытта құрыстырылған. Авторлардың алдына қойған мақсаты: әйел адамдарға психофизиологиялық сауықтыру бағытында көмек беру үшін топтық фитнес жаттығулар кешенін құру. Эксперименттік жұмыста 25-35 жас аралығындағы әйел адамдардың дене дайындықтары мен функционалдық жай-күйі, дене дамуының деңгейлері бағаланды. Міндеттерді іске асыру барысында зерттеуге қатысқандардың дене дайындықтар, функционалдық жай-күйі, дене даму деңгецлерінің нәтижелері анықталып, көрсетіліп отырды. 25-35 жас аралығындағы әйел адамдарға арналған топтық фтнес жаттықтыру кешеніне статодинамикалық және психологиялық блогы да енгізілді.

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 1(69)

Молекулярлы өнімдер технологиясын жасау және шикізаттың физика-биологиялық сипаттамаларын зерттеу
Аңдатпа:

Бұл мақалада ақуызды-майлы эмульсия үшін жануардан алынатын шикізат пен өсімдік шикізаттардың физика-биологиялық сипаттамалары және «Қалыптағы сығымдалған жылқы еті» молекулярлы ет өнімдер технологиясы қарастырылған.

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 1(69)

Халықаралық стандарттар негізінде сүт өнімдерінің сапасын мен қауіпсіздігін басқару жүйесін енгізу
Аңдатпа:

Мақалада бүгінгі таңдагы өзекті болып табылатын онім сапасын қадағалау және қауіпсіздігін қамтамыссыз ету мәселесіне арналган. Автор әлемге әйгілі сапа жүйелерінің үлгілеріне тоқталған. Сонымен катар мақалада сапа қадағалау жүйесін жоспарлау және енгізу барынсындағы басты мәселелер көрсетілген.

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 1(69)

Сүт кәсіпорнында қаймақ өндіру процесі үшін НАССР принциптерінде сапаны бақылау жүйесін әзірлеу
Аңдатпа:

Мақалада онім сапасын қадағалау және қауіпсіздігін қамтамыссыз ету жолындағы қауіпті анықтау методикасы туралы айтылған. Сонымен катар, мақалада нақты сүт өнімдерін шығаратын затуыт өнімі болып табылатын қаймақ өндісрі негізінде жасалған НАССР жүйесінің жоспары көрсетілген.

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 1(69)

Агроөнеркәсіптік кешендегі карбонды жылубөлу материалды қолдану мүмкіндігі
Аңдатпа:

Жылубөлу материал ретінде карбон қабаттары агроөнеркәсіптік кешендегі пайдалану көрсетілген. Бұл айтарлықтай электр энергиясы, экологияны жақсартуға, шығындарды азайтуға және ғимараттарды пайдалану, жөндеу және күтіп ұстау үнемдеуге мүмкіндік.

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 1(69)

Радиациадан қорғайтын қасиеттермен ет өнімдерін өндіру технологиясын әзірлеу
Аңдатпа:

Статьяда сұрақтарға жауап беру үшін организмнің өнімдерін негізгі белдемшелердің негізі ретінде организмнің қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері талқыланады. Бұл өнімнің технологиясы мен технологиясын меңгеру, сондай-ақ шығарылатын өнімдердің шығарылуына байланысты проблемалар туындауы мүмкін. Радиозащитных меншіктерді пайдалану өнімдерін өндіру технологиясын жетілдіру үшін эксперименттік деректерді пайдалану туралы ұсыныстар.

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 1(69)

Пәндік-тілдік интеграцияланған оқытуда қолданылатын міндеттер түрлері (пән мұғалімдерінің сауалнамасы бойынша)
Аңдатпа:

Мақалада тақырыптық тілде интеграцияланған оқытуда (CLIL) пайдаланылатын міндеттердің түрлері қарастырылады. Оқу үрдісінде қолданылатын әртүрлі міндеттер туралы пән мұғалімдерінің сауалнамасының нәтижелері келтірілген.

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 1(69)

Функционалдық бағыттары жеке кәсіпкерлік субъектілерін қолдау (Павлодар облысым ысалында)
Аңдатпа:

Шартыеліміздің экономикасының табысты дамуы болуы болып табылады жәнетиімді қызметі, шағын және орта кәсіпкерлік субъектілері. Рәсімі бизнесті ашу және жүргізу түйінді көрсеткіштерінің біріболып табылады бәсекеге қабілеттілік индексінде тиімділігі экономика елдер. Қазақстанда бизнесті ашу рәсімін қабылданады түрлі аймақтарын даәртүрлі, еңалдымен, олын таландырудең гейін кәсіпкерлердің өздері. Қызметі Өңірлік кәсіпкерлер палаталарының көрсетуге бағытталған функционалдық шағын және орта бизнесті қолдау. Бапта көрсетілгенқызметі Өңірлік Павлодар облысы кәсіпкерлер палатасының және сипатталған барлық бағыттары. Павлодар өңірінде кәсіпкерлікті дамытуға үлкен назараударылады, басымдық үшін облысбасшылығы соңғы бірнеше жыл.

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 2(70)

Сауда ұйымдастырушыларының нарыққа әсері: рөлі мен функционалдық мақсаты
Аңдатпа:

Қазіргі уақытта тез өзгеретін экономикалық жағдайы, жаһандық қаржы дағдарысы және нарықтық қатынастардың жылдам дамуы жағдайында сауда ұйымдастырушылардың рөлі өте маңызды. Ең алдымен, кәсіпкерлікті қолдауға, ел ішінде және одан тыс жерлерде сауда қатынастарын дамытуға, жергілікті тауарларды жылжытуға, сауданы ұйымдастыруға және жалпы дамытуға. Бұл басылымда автор кеңестік және ағымдағы кезеңдердегі тауар айналымын талдайды, оның нәтижесінде сауда-саттықты дамыту жағдай жасау үшін мемлекеттен қоспағанда тауар айналымының басқа да субъектілері қажет. Олар сауда ұйымдастырушылары болды. Сонымен қатар, басылымда сауда-саттықтың арнайы субъектілерінің заңды тұлғалары, олардың әрқайсысының негізгі түрлері мен функциялары, міндеттері мен мақсаттары, сондай-ақ сауда ұйымдастырушыларының проблемалары маңызды орын алады.

Автор: Д.Ә. Қуанова
Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 2(70)

Қызметкерлердің кәсіби қарым-қатынасы адам ресурстарын дамытудың бір элементі ретінде
Аңдатпа:

Бұл мақалада персоналды дамыту элементтерінің бірі ретінде кәсіби кадрлармен байланыстың теориялық аспектілері талқыланады

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 2(70)

Кәсіпорындағы жабдықты пайдалану, жөндеу және жөндеудің маңызы
Аңдатпа:

Бұл мақала кәсіпорынның дайын өнімінің деңгейін көтеру проблемасын шешуге, сондай-ақ жабдықты бұзу сияқты өндірістің үзілу қаупін төмендетуге көмектеседі. Төменде осы мәселелерді жою жолдары мен қызметкерлердің біліктілігін арттырудың маңызды себептері, жабдықты үнемі тексеріп тұрудың маңыздылығы, сондай-ақ жабдықты уақтылы жөндеуден өткізбеу сияқты мәселелер талқыланады.

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 2(70)

Ферроқорытпа газын пайдалану кезіндегі әктің шығуы және күйдіру ұзақтығы
Аңдатпа:

Андатпа. Әктің шығуын бағалау ферроқорытпа газын пайдаланудың үш нұсқасы үшін орындалған: газдың физикалық жылуын пайдалану кезінде; газдың химиялық энергиясын пайдалану және газдан тазартудан кейін реакторды орналастыру кезінде; газдың физикалық жылуы мен химиялық энергиясын бірлесіп пайдалану кезінде. Әктің күтілетін шығуын есептеу нәтижесінде әк өндіру үшін ферроқорытпа газын пайдалану Болат өндірісіндегі әктің тапшылығын толық қамтамасыз ете алады немесе кем дегенде орнын толтыра алады. Әктасты ферроқорытпа газбен күйдіру технологиясы газдың қабаттан шығуына сәйкес және олардың үрлеуаралық кезеңдердің паузаларымен кезектестігін қамтитын Болат балқытумен синхрондалған цикл түрінде ұсынылады. Теориялық талдау нәтижесінде алынған күйдірудің алдын ала технологиялық сипаттамалары одан әрі эксперименттік-теориялық зерттеулер үшін қолданылды.

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 2(70)

Азаматтық істерді арнайы іс жүргізу процедурасы тәртібімен өндеу мәселелері
Аңдатпа:

Мақал азаматтық істерді іс-қымыл тәртібімен қарау рәсімдерін және ережелерін талқылайды. Азаматтық істерді қарау проблемаларын ҚР АПК 29-тарауының тәртібімен зерттеленді. Атап айтқанда, іс бойынша тараптардың міндетті түрде сақталуы, дауларды сотқа дейінгі реттеу жөнінде айтылады. Қолданыстағы заңнаман, жетілдіру жөніндегі ұсыныстар зертеленеді.

Автор: А.Ю. Рыбкина
Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 2(70)

Заманауи Қазақстандық қоғам және білім
Аңдатпа:

Бұл мақалада білімге деген пікірлері, генезистік талдау арқылы элементтік, функционалдық және мақсаттық түрде байланыс жүйелері қарастырылады. Сондай – ақ Қазақстан Республикасының егеменді, тәуелсіз мемлекет ретінде, қазіргі ұлттық білім доктринасының мәні баяндалады.

Автор: Н.Б. Рудица
Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 2(70)

Қазақстан Республикасында әлеуметтік қамтамасыз етудің кейбір мәселелері
Аңдатпа:

Аңдатпа. Мақалада қазіргі кезеңдегі Қазақстан Республикасында халықты әлеуметтік қорғау, халыққа арнаулы мемлекеттік жәрдемақыларды тағайындау мәселесі, соның ішінде көп балалары бар отбасыларға көрсетілетін мемлекеттік әлеуметтік көмек мәселесі қарастырылған. Сонымен қатар Қазақстан Республикасы мен шет елдерде көп балалары бар отбасыларға қандай жәремақы, оның түрлері мен мөлшері бойынша салыстырмалы талдау жасалынған.

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 2(70)

Колледж түлектерінің психологиялық бейінін оқыту мақсаттарына әсері
Аңдатпа:

Колледж түлектерінің психологиялық профилі өзара байланысты тұлғалық ерекшеліктердің кешені болып табылады, олар кәсіби-тұлғалық қалыптасуына ықпал етеді және түлектердің кәсіби қызмет жағдайларына бейімделу дәрежесін болжауға мүмкіндік береді. Колледж түлектерінің кәсіби талап ету мәселесі әлеуметтік жетілу, еңбек нарығында бейімделуге қабілетті, кәсіби дамуға даярлықты көрсететін мамандарды дайындау қажеттілігін негіздейді. Колледж түлектерінің психологиялық бейінінің оқу-жаттығу мақсатына әсері тек білім беру жүйесінің ғана емес, жалпы қоғамның да түрлі факторларына байланысты. Бұл үдерісте негізгі рөл колледждің білім беру ортасына жатады. Сондықтан оқу жылдарында студенттің табысты кәсіби-тұлғалық қалыптасуының басты шарттарының бірі колледжде олардың зияткерлік-тұлғалық әлеуетін жүзеге асыру үшін қолайлы психологиялық орта құру болып табылады.

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 2(70)

Ұйымды басқарудағы қарым-қатынастың рөлі
Аңдатпа:

Осы мақаланың мақсаты ұйымдағы қызметкерлерді ынталандырудағы коммуникацияның рөлін зерттеу және талдау болып табылады. Персоналды басқарудың қазіргі заманғы жүйесі кәсіпорынның ең маңызды экономикалық ресурсы, оның пайдасы, бәсекеге қабілеттілігі және өркендеуі болып табылады. Кез-келген кәсіпорынның ұжымы компания басшылығының басты міндеттерінің бірі болып табылады, өйткені басты мақсатқа қол жеткізу халықтың жұмысын үйлестіруге байланысты. Бұл тезис коммуникацияның сипаттамасын және жіктелуін негіздейді, ұйым ішіндегі қарым-қатынас жасаудың түрлері мен құралдарын қарастырады.

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 2(70)

Детектив ерекше әдеби жанр ретінде
Аңдатпа:

Мақалада «бұқаралық әдебиеттің» ерекше таралуына ие және бірегей болып табылатын детективтік әдебиеттің жанрлық ерекшелігін анықтауға байланысты әдебиеттанудың өзекті мәселелері қарастырылады; ХХІ ғасырдың екінші онжылдығында «гибридті формалар» алатын детективтік роман жанрының өзгеру процестері назарға алынады. Автор жанр тарихының сұрақтарын көтерді, оның морфологиясы талданады, байланыстық және типологиялық ұқсастықтарын зерттейді, әдебиеттанудың ғана емес, лингвистиканың да, «детектив» пәні болып табылатын «жанр»айқын анықтамасы берілді. Мақалада қазіргі детективтің даму жолдары, оның негізгі жанр жасаушы белгілері, құрылымдық, композициялық және сюжеттік ерекшеліктері көрсетіледі.

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 2(70)

Техникалық мәтіндерді аударудың ерекшеліктері
Аңдатпа:

Техникалық мәтіндерді аудару барысында аудармашының басты мақсаты – аудару құралы ретінде шығатын тілде аударылып жатқан тілдегі сәйкес мән-мағынасы бар сөздерді, біз қарастырып жатқан жағдайда, техникалық терминдерді іріктеп қолдану. Сонымен қатар аударылған мәтіннің – (БМ) бастапқы мәтіннің коммуникативтік құндылығы жоғалмай, аударудан кейін шыққан мәтінде – (ЖМ) жаңа мәтінде толық сақталу керек. осы мақсатқа жету үшін (АҚ) аудару құралы ретінде шығатын тілдің барлық мүмкіндітері қолдану керек. Аудару жасауда қиындықтарды тудыратындар – түпнұсқалы тіл мен аударма тілі арасындағы формалдық және семантикалық айырмашылықтары.

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 2(70)

Мекеменің құрылымы мен функцияларын талдау жергілікті өзін-өзі басқару органдарының қызметкерлерін оқыту және қайта даярлау
Аңдатпа:

Мақалада мемлекеттік аппараттың кәсібилігі мен ашықтығын қамтамасыз ететін кадрларды іріктеу мен насихаттау туралы талдамалар ұсынылған. Мемлекеттік органдардың өкілеттіктерін жүзеге асыруды қамтамасыз ететін заманауи мемлекеттік қызмет күрделі әрі динамикалық әлеуметтік жүйе болып табылатындығы көрсетіледі. Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыру ең оңтайлы жол ретінде саналатын біліктілікке негізделген әдісті қолдана отырып жүргізілуі тиіс және бұл барлық персоналды басқару жұмысының негізі болып есептелінеді

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 3(71)

Қазақстан Республикасында әлеуметтік қамтамасыз етудің кейбір мәселелері
Аңдатпа:

Мақалада қазіргі кезеңдегі Қазақстан Республикасында халықты әлеуметтік қорғау, халыққа арнаулы мемлекеттік жәрдемақыларды тағайындау мәселесі, соның ішінде көп балалары бар отбасыларға көрсетілетін мемлекеттік әлеуметтік көмек мәселесі қарастырылған. Сонымен қатар Қазақстан Республикасы мен шет елдерде көп балалары бар отбасыларға қандай жәремақы, оның түрлері мен мөлшері бойынша салыстырмалы талдау жасалынған

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 3(71)

Жаһандану жағдайындағы Қазақстанның сыртқы саясаты
Аңдатпа:

Бұл мақалада жаһанданудың өзектілігі дүниежүзілік процесс ретінде, сондай-ақ жаһандану жағдайындағы Қазақстан Республикасының сыртқы саясатының даму үрдістері қарастырылады, жаһандану термині және оның мүмкіндіктері анықталады

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 3(71)

Трансформаторлы түрлі басқарылатын шунттаушы реакторларды
Аңдатпа:

Энергетикалық жүйенің қосалқы станцияларында қуат беру тәртібін оңтайландыру мақсатымен трансформаторлы түрлі басқарылатын шунттаушы реакторларды қолдану мүмкіншіліктері қарастырылған. Тәбиғи қуат тәртібін қамтамасыздандыратын және электрлік жүйеде белсенді қуатты жоғалтуды төмендететін күштерді реттеу заңдары анықталып көрсетілген

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 3(71)

Сүт зауыттарында сапаны және қауіпсіздікті басқару жүйесін пайдалану
Аңдатпа:

Қазіргі уақытта сүт өндіретін кәсіпорындар жоғары сапалы және қауіпсіз өнімдерді өндіру үшін сыни бақылау нүктелерін, сондай-ақ сапа менеджменті жүйесін талдау және бақылау жүйесін пайдаланады. Бұл жүйелер шикізат сатып алудан қауіп-қатерлерді анықтау арқылы өндіріс процесіне және басқа компоненттерге әсер етуі мүмкін факторларды ескереді. Мақсаты – сүт өндірісіндегі сапа және қауіпсіздік менеджмент жүйелерін қолданудың рөлі мен қажеттілігін және өндірістің барлық деңгейлерінде тәуекелдерді азайту

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 3(71)

Былқылдақ көлінің экологиялық жағдайын бағалау
Аңдатпа:

Мақалада адамның биологиялық түр ретінде табиғатпен байланысы сипатталады. Бұл байланыс өмір сүру шарттарымен, ауа мен судың сапасымен, қажетті қоректену элементтерімен анықталады. Сонымен қатар, адам денсаулығын және оның өмір сүру ұзақтығын анықтайтын ағза үшін қолайлы сыртқы орта жағдайларының рөлі көрсетілген

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 3(71)

Павлодар облысында төтенше жағдайлардың алдын алу және олардың зардаптарын жою
Аңдатпа:

Жұмыс барысында Павлодар қаласы аумағында болған төтенше жағдайларға талдау жүргізілді. Төтенше жағдайлардың пайда болу санын азайтуға бағытталған алдын алу іс-шараларының кешені ұсынылды. Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың пайда болуының негізгі себептері көрсетілген

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 3(71)

АҚ «Алюминий Қазақстан» мысалында жұмыс орындарындағы жағдайды жетілдіру бойынша техникалық іс-шараларды ұйымдастыру
Аңдатпа:

Мақалада АҚ «Алюминий Казахстан» өнеркәсібіндегі және алаңындағы жұмыс жағдайларының сраптамасының нәтижелері сипатталды. Еңбекті қорғау жүйесіндегі кемшіліктер анықталды. Жұмыс жағдайларын жақсарту, өндірістік жарақаттың алдын алу шаралары ұсынылды. Бұл шаралар жұмыс орындарында қауіпсіз жағдайларды қамтамасыз етеді және кәсіби ауруладрдың қауібін азайтады

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 3(71)

Бактериофагтардың ішек ауруларын емдеу және алдын алу мәселесіне
Аңдатпа:

Ұсынылып отырған мақалада ауыл шаруашылығы жануарлар мен құстардың ішек жұқпаларының теориялық зерттеу, емдеу және алдын алу шаралары ұсынылған. Тақырыптың өзектілігі – инфекциялардың туындауына және таралуына байланысты, клиникалық медицинада, ветеринарияда және ауыл шаруашылығында ішек жұқпалы ауруларымен және олардың емдеумен негізделген күресі антибиотиктерді тұрақты кеңінен пайдалану антибиотиктердің тиімділігін төмендетеді

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 3(71)

Биология сабақтарында билингвалды оқыту жағдайында биологиялық түсініктерді қалыптастыру бірнеше аспекттілері
Аңдатпа:

Мақалада екі тілді білім беру жағдайында студенттер арасында биологиялық концепцияларды қалыптастыру үшін білім беру шарттарын жасау туралы ақпарат беріледі, CLIL әдіснамасын қолдану тәжірибесі сипатталады

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 3(71)

Жұмысалгоритміжобасыменсабақташетелтілі орта саты
Аңдатпа:

Білім мазмұнын жаңарту жағдайында жобалық әдістемені қолдану өзекті болады, өйткені теориялық білімді практикада қолдануға бағытталған жаңа білім беру мақсаттары маңызды болып табылады. Жобалық әдісті қолдану оқу-танымдық әрекеттерді жаңартып, студентті осы іс-әрекеттің субъектісі ретінде белсендіруге мүмкіндік береді. Мақалада жоба әдісі бойынша жұмыс кезеңдері және жобаны ұйымдастырудағы мұғалімнің рөлі қарастырылады

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 3(71)

Университеттегі студенттердің құзыреттілігін бағалау критериалды жүйесін қолдану
Аңдатпа:

Мақала авторы критериалды бағалау тұрғысынан білім беру нәтижелерін өлшеудің нақты әдісін қарастырады. Қарастырылып отырған мәселе шеңберінде жоғары оқу орнының оқу процесіне сыныптардың барлық түрлерінде критерийлік бағалау жүйесін енгізу жүйесін кезең-кезеңмен енгізу ұсынылады

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 3(71)

ҮЕҰ қызметін стандартизациялау – сапалықтың кепілі
Аңдатпа:

Үкіметтік емес ұйымдар, білім беру қызметін көрсетудегі нарығында халыққа білім беру қызметтерінің ең көп тараған провайдерлерінің бірі болып табылады. Білім беру қызметтерінің сапасын арттыру және мақсатты топтардың қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында үкіметтік емес ұйымдарға арналған НҚ-ты құрастыруды қажет етеді. Әзірленген НҚ құжаттардың мазмұны мен ресімдеуіне қойылатын жалпы талаптарды әзірлеуге, сондай-ақ білім беру сапасын тәуелсіз бағалаудың біріңғай тәсілді жасаудың негізі болады.

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 4(72)

Қазақстан Республикасының заңды тұлғаны жоюдың кейбір аспектілері
Аңдатпа:

ҚР АК заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеуді жарамсыз деп танудың ықтимал себебі ретінде заңды тұлғаны таратуды көздейді. Осы мақалада автор заңды тұлғаны таратудың шарттары мен тәртібін жан-жақты ашып көрсетеді, себебі айналымның тұрақтылығын қамтамасыз ететін қолданыстағы заңнама аясында тарату кезеңдерін қатаң сақтау, және де таратылатын заңды тұлғаның кредиторларының мүдделерін қорғау кепілдігі болып табылады.

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 4(72)

Павлодар облысы бойынша еңбек нарығын, жұмыспен қамту және халық жұмыссыздығын талдау
Аңдатпа:

Жұмыссыздық анық теріс құбылыс ретінде қарастырылады. Ол жұмыс берушілерге, жұмыс қабылдаушыларға және мемлекетке пайдасыз болып табылады. Жұмыссыздық – бұл, ең алдымен, адамның кірістерді жоғалту, әдеттегі өмірден айыру. Бұл проблеманың өзектілігі, ең алдымен экономикалық және әлеуметтік-саяси қауіпсіздігіне әсер ететін факторлардың бірі болып табылатынына негізделген. Онда қоғам, мемлекет және адам өмірлік маңызды мүдделері тығыз байланысқан. Мақалада, жалпы алғанда, Павлодар облысының еңбек нарығы ретінде және оның өңірлер бөлінісінде жекелеген сегменттері зерттелді, оның нарықтық инфрақұрылымда алатын орны, жұмыссыздықтың негізгі себептері, жұмыссыздардың сапалық құрамы қаралды

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 4(72)

Мектепке дейінгі балалардың денсаулығына судың әсер етуін зерттеу
Аңдатпа:

Осы мақалада судың сапасы гипотезалар мен ғылыми дәлелденген фактілерден тұратын мектеп жасына дейінгі балалар денесіне әсер етудің аспектілері қарастырылады. Салауатты өмір салтын қалыптастыру көзі ретінде судың ерекшеліктері және Қазақстан Республикасының санитарлық ережелері мен нормаларына сәйкестігі зерттелді.

Журналдың шыққан жылы: 2018
Журнал нөмірі: 4(72)

Электронды оқулықты әзірлеудің кейбір аспектілері
Аңдатпа:

Мақалада оқушыларды электронды оқулықтар арқылы дайындау мәселесі сипатталады. Мақалада қазіргі кезде орта кәсіптік білім беру жүйесінде информатика курсының ерекше маңызы бар. Электронды оқулықтың кейбір аспектілерін талдауға әрекет жасалды. Әдістемелік қолдау мәселесі, электронды оқулықты компьютерлік ғылымдарда қолдану қажеттілігі қарастырылады.

Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 1(73)

Қазіргі әлемдегі қылмыстың себептері мен жағдайлары
Аңдатпа:

Мақалада қылмыстың пайда болу себептері қарастырылды, қылмыстың негізгі себептеріне сипаттама беріледі. Қылмыстың әр түрлі түрлерінің пайда болу себептерін егжей – тегжейлі зерттеу арқылы қылмыс жағдайы-ілеспе, қажетті, жеткілікті түрлерге бөлінетіні анықталды. Екібастұз қаласының Ішкі Істер басқармасы қызметінің мысалында Екібастұз аймағындағы криминогендік жағдайды тұрақтандыруға бағытталған бірқатар ұйымдастырушылық және практикалық шаралар анықталды, сондай-ақ осы шаралардың қорытындылары туралы статистикалық деректер келтірілген. Осы проблеманы зерттеу қорытындыларының бірі – құқық қорғау жүйесінің барлық құрылымдарының кәсіби дайындығын арттыру, қылмыстың материалдық негізі ретінде Экономикалық қылмысқа алдын ала әсер етудің құралдары мен әдістерін жетілдіру үшін тиісті материалдық және техникалық жағдайлар жасау.

Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 1(73)

Қазіргі жағдайда медициналық ұйымдарды басқару мәселелері
Аңдатпа:

Мақалада Қазақстан Республикасының мемлекеттік саясатының маңызды басымдығы – халықтың денсаулығын сақтау және нығайту қаралды. Осы проблеманың контекстінде медициналық мекемелерді басқару сапасы маңызды рөл атқарады. Денсаулық сақтаудағы экономикалық дағдарыс жағдайында басқарудың жаңа нысандарын, әдістері мен үлгілерін енгізу арқылы медициналық мекемелер қызметінің тиімділігін арттыру қажет. Денсаулық сақтау ұйымдарын басқаруды қиындататын факторларды пайда болу тәсілі бойынша шартты түрде екі топқа бөлуге болады: сыртқы орта факторлары және ішкі орта факторлары. Жиынтығында, өзара әрекеттесе отырып, бұл факторлар заманауи медицинаның дамуын тежеуге алып келеді. Осылайша, қазіргі кезеңде медициналық мекемелерді басқару процесінде туындайтын негізгі проблемаларды атап өтуге болады: жеткіліксіз қаржыландырылудың бөлшегі, қазақстандық азаматтардың денсаулық сақтау жүйесіне сенімінің төмен деңгейі, медициналық қызметтердің сапасы мен қол жетімділігінің проблемалары, жоғары білікті медициналық кадрлардың тапшылығы, денсаулық сақтау ұйымдары басшыларының басқарушылық біліктілігінің төмендігі. Денсаулық сақтау саласындағы қызметтердің сапасын арттыру бойынша қорытындылар жасалды.

Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 1(73)

Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылауды ұйымдастыру
Аңдатпа:

Бұл жұмыста мемлекеттік аудит пен қаржылық бақылауды ұйымдастырудың теориялық және практикалық ерекшеліктері көрсетілген, мемлекеттік аудит пен қаржылық бақылау рәсімдерін жетілдіру бойынша ұсыныстар мен ұсынымдар әзірленді.

Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 1(73)

Қоғамдық тамақтандыру саласында молекулярлы өнімдерді жасауда инновациялық тәсілдеме мүмкіндіктері
Аңдатпа:

Бұл мақалада молекулярлы тамақтандыру өнім технологиясының инновациялық бағыты қарастырылған. Ет өнімдерін гель түріндегі жартылай сфера жасалуы үшін түп негіздің желефикация мен сферификация үдерістері зерделенген

Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 1(73)

Сөздік-тезаурус болмыс көрінісінің құралы ретінде
Аңдатпа:

Мақала терминологиялық тезаурусты қалыптастырудағы кейбір аспектілерді ашуға арналған. Сонымен қатар арнайы сөздіктерді адамның кәсіби қызметтеріне (техникалық сөздіктер), бірліктер типтеріне (мысалы, фразеологиялық сөздіктер), олардың арасында орнатылған байланыстарына (мысалы, синонимдер сөздіктері) қатысты бөлу жөніндегі ғалымдардың болжамдарына ерекше назар аударылған. Аталмыш технология тезаурустың концептуалдық сұлбасын сипаттауға мүмкіндік береді, тезаурус терминологиялық жүйесінің тұтастылығы және біркелкілігі сақталады және нәтижесінде контенттің қолжетімділігі қамтылады.

Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 4(76)

Ағылшын тілі сабағында кейс әдісін практикалық қолдану мәселесі
Аңдатпа:

Мақалада шет тілі сабағын өткізудің бір түрі ретінде кейстерді қолдану арқылы проблемалық-ситуациялық оқыту қарастырылады. Ағылшын тілі сабағында кейс-әдісті жүзеге асыру ерекшеліктері көрсетілген. Ұсынылған мақалада оқу үрдісінде кейстер әдісін қолдану мен әзірлеуге қойылатын талаптарға талдау жүргізілді. Оқу үрдісінде ситуациялық жағдаяттарды қолдану мысалдары келтірілген.

Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 4(76)

Оқушыларды пән олимпиадаларына дайындау бойынша жалпы орта білім беретін мектептің жұмыс жүйесі
Аңдатпа:

Қазақстандағы білім беру саласындағы реформалар аясында оқушылардың танымдық қажеттіліктерін қанағаттандыру тәсілдерін олардың қабілеттері мен оқуға деген уәждемесін ескере отырып қайта қарау қажет. Оқуға деген ынтасы жоғары және жекелеген мектеп пәндері бойынша айқын білінетін қабілеті бар балалар ерекше назар аударуға тұрарлық. Бұл "Олимпиада" деп аталады. Мақалада әрбір жалпы орта білім беретін мектепте тұрған проблеманы шешу, атап айтқанда, олардың оңтайлы дамуына ықпал ету үшін осындай балаларды үйрету ұсынылады. Мақала авторлары орта жалпы білім беретін мектептердің жұмысына талдау жүргізіп, оның негізінде оңтайлы және проблемалық жақтары анықталды. Анықталған мәселелерді шешу үшін дарынды балалармен және оқуға ынтасы жоғары балалармен жұмыс бағыты бойынша мектептің жүйесі: мектептің циклдық жұмыс жоспары ұсынылды, олимпиадалық резерв мектебінің жұмысын ұйымдастыру бойынша ұсыныстар берілді, бөлінген балалар тобын оқыту стратегиясы ұсынылды.

Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 4(76)

Жаратылыстану пәнін оқытудағы мақсатқа жетудің дидактикалық аспектілері
Аңдатпа:

Мақалада мақсатқа жету мәселесін іс-әрекет және құзыреттілік көзқарастар тұрғысынан қарастыру ұсынылады. «Жаратылыстану пәнін оқыту әдістемесі» оқу пәні мен мектептегі «Жаратылыстану» курсының мақсаттары мен міндеттерінен нақты тұжырымдар келтірілген. Авторлар ұсынған пәннің мақсаттары мен міндеттерін тұжырымдауда,оқу материалын мазмұндау логикасын сақтау, оның мазмұн ерекшелігіне сәйкес сабақтастықтың дидактикалық қағидаттарын ескеру көрсетілген

Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 4(76)

Павлодар облысының орта мектептерінде ағылшын тілі сабақтарында формативті бағалауды қолдану мәселелері
Аңдатпа:

Мақала орта мектептегі формативті бағалау мен оны пайдалану кезінде туындайтын мәселелерді қарастырады. Талдау барысында 7-сынып оқушыларының ағылшын тілі бойынша үй жұмыстары қолданылды. Зерттеу нәтижесі ретінде мектеп мұғалімдері үшін дайындалған бағалау құралдары, ұйымдастыру мен кері байланыс жүргізу салаларындағы ұсыныстар қарастырылды.

Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 4(76)

Қазақстан Республикасындағы есірткі және бақыланатын психотроптық заттармен байланысты жағдайды бағалау
Аңдатпа:

Бұл мақалада Қазақстан Республикасының есірткі айналымы мен есірткіге қарсы іс-қимыл саласындағы құқықтық реттеудің өзекті мәселелері зерттеледі. Зерттеудің мақсаты қазіргі заманғы есірткі ахуалына әкелетін мәселелерді қарастыру және оларды шешу мүмкіндіктерін анықтау болып табылады. Ашылған қылмыстардың төмендеуімен қатар осы салада әрекеттердің жыл сайын төмендеуі белгіленді. Жастар арасында интернет желісі арқылы синтетикалық есірткі белсенділігінің өршуі байқалады. Есірткіге қарсы күрестің нәтижелеріне ҰҚТ-ны жою, контрабанда мен есірткі бизнесінен түскен кірісті заңдастыру және әртүрлі бағыттағы кешенді алдын алу іс-шараларын жатқызуға болады. Нашақорлықтың қазіргі заманғы нысандарын алдын алу және есірткі бизнесіне қарсы күреске бағытталған кешенді бағдарлама әзірлеу. Есірткі бизнесіне және есірткінің заңсыз айналымына қарсы іс-қимыл әдістерін жетілдіру.

Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 4(76)

Қазақстан Республикасы аймақтарында білім беру жүйесінің рейтингісіндегі Павлодар облысының мектепке дейінгі тәрбие беру мен білім беру жүйесі: жағдайын талдау, мәселесі мен даму үрдісі
Аңдатпа:

Отандық және әлемдік тәжірибе көрсетіп отырғандай, бастауыш мектеп білім беру жүйесінің жұмысының сәттілігі оның ішкі факторларымен ғана емес, сонымен бірге мектепке дейінгі тәрбие мен білім беру сатысында (МТБ) балалардағы осы процестің дайындығына байланысты. Осыған сәйкес, Қазақстан Республикасындағы МТБ жүйесін дамыту мәселелеріне құқықтық реттеу тұрғысынан да, мемлекет тарапынан бақылау және оның дамуын бағалау тұрғысынан да ерекше көңіл бөлінеді. Мақалада ҚР МТБ дамуының негізгі тенденциялары және аймақтық мектепке дейінгі білім беру мен республикалық білім беру жүйесінің даму деңгейін бағалау рәсімдерінің мазмұны талданады; Павлодар облысының мектепке дейінгі тәрбие және білім беру жүйесінің жай-күйіне, мәселелеріне және даму тенденцияларына және оның Қазақстан аймақтарындағы білім беру жүйелерінің ұлттық рейтингіндегі позициясына талдау және бағалау келтірілген.

Автор: Л.И. Кашук
Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 4(76)

Қазақстан Республикасында мектепке дейінгі білім беру қызметтері нарығының жеке сегментінің дамуын мемлекеттік реттеу
Аңдатпа:

Мақалада мектепке дейінгі білім беру қызметтері нарығының жеке сегментін дамытуды мемлекеттік реттеу тетіктері және олардың мазмұны қарастырылады. Мектепке дейінгі қызмет көрсету саласын мемлекеттік реттеу құралдарының даму тенденциялары мен құралдарына, мектепке дейінгі білім беру қызметтері нарығының жеке сегментін дамытудағы негізгі проблемаларға және оларды шешу жолдарына талдау жасалды

Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 4(76)

WordPress платформасында WEB-сайт интерфейсін жасау
Аңдатпа:

Мақалада Web-сайттарды жасау үшін WordPress CMS платформасының артықшылығы қарастырылады. Интернет дүкен сайтының интерфейстік бөлігін және сайттың функционалдық бөлігіне қатысты бағдарламалық кодты әзірлеу сипатталады. Сондай-ақ, плагинді белсендіру, орнату және баптау кезеңі көрсетіледі. Мақалада сайттың және мобильді қосымшаның негізінде интернет-дүкен құру үшін өзекті технологиялар талданды

Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 4(76)

Жаһанданған әлем жағдайында дәстүрлі құндылықтардың трансформациясы
Аңдатпа:

Мақалада қазіргі заманғы қазақстандық қоғамның дәстүрлі құндылықтар трансформация мәселесіне арналған. Жаһандану дәуірінің келуімен қазақ және Қазақстанның басқа да халықтарының дәстүрлі мәдениетінің тілдік және мәдени ұқсастығы мен өзіндік ерекшелігін сақтау мәселесі өзекті болып отыр.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Мүмкіндігі шектеулі адамдардың үйреншікті әлсіздігі
Аңдатпа:

Бұл мақалада «үйреншікті әлсіздік» ұғымы мүмкіндігі шектеулі адамдарға қатысты қарастырылған. Көптеген адамдарды инклюзиямен қамту кедергілердің бірі мүмкіндігі шектеулі адамдардың инерттілігі болып табылады. Тұрақты әлсіздікті, өзінің өзгешелігін психологиялық тұрғыдан сезіну, жеке ерекшеліктерінің өзгеруіне және депрессивті жағдайдың қалыптасуына алып келеді. Өз кезегінде бұл жағдай барлық қызметке және барлық қатынастарға із салады. Мақала дәрменсіздіктің ерекшеліктерін, оның құрылымын зерттейді және үйренген дәрменсіздікті жеңу бойынша ұсынымдарды қамтиды.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Қырғыз Республикасында пробация қолданудың қазіргі мәселелері
Аңдатпа:

Автор бұл мақалада талдау жүргізіледі түсіну заңдылық жағдайында құқықтық мемлекет. Атап айтқанда, автор заңдылық құқықтық мемлекеттің негізгі принциптерінің бірі болып табылатындығын атап өтті. Сонымен қатар, демократиялық заңдарды нақты жүзеге асыру биліктің бөлінуі, демократизм, халықтың егемендігі, адам құқықтарын мойындау және кепілдендіру және т. б. сияқты өзге де заңнамалық бекітілген қағидаттарды жүзеге асыруға әкеп соқтырады. Автор қазіргі уақытта Қазақстан Республикасына қатысты құқықтық мемлекет идеясы өзінің жүзеге асырылу сатысында тұр деген қорытынды жасайды.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Қазақстандық автопромды, автокөлікті және логистиканы сандық жүйеге көшіру: ұйымдастырушылық-құқықтық аспектілер
Аңдатпа:

Бұл мақалада Қазақстан Республикасындағы автомобиль өнеркәсібін, автокөлікті және логистиканы сандық жүйеге көшіру мәселелері талданады. Негізгі акценттер автопромды, көлік пен логистиканы сандық жүйеге көшіруге алып келетін экономика мен қоғам үшін оң нәтижелерді қарауға, осы салалардағы міндеттер мен сандық жүйеге көшіру мазмұнын талдауға, автопромды, автокөлікті және жол логистикасын құқықтық реттеу болашағын осы салаларда сандық жүйеге көшіруді жетілдірудің ішкі заңнамалық және халықаралық-құқықтық құралдары түрінде талдамалық пысықтауға бағытталған. Алдағы уақытта қазақстандық заң шығарушы қабылдауы мүмкін қазақстандық заңдардың жеті жобасына негіздеме берілді. Ең маңызды және бірінші кезектегі заң жобаларына: «Сандық (креативті) экономиканы мемлекеттік басқару туралы», «Өндіру мен пайдалануда интеллектуалдық көлік жүйесін дамыту туралы», «Компаниялар, кәсіпорындар мен мекемелер қызметіне сандық жүйеге көшіруді енгізу туралы», «Барлық қазақстандық автомобиль жолдары бойындағы сандық технология негізінде логистиканы жетілдіру туралы» жатады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Азаматтық заңдардың қолданылуы
Аңдатпа:

Мақалада азаматтық заң ұғымы, оның ҚР жерінде қолданылуы қарастырылған. Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасының бүкіл террирория бойынша қолданылуы, сонымен қатар заңнамада белгілі бір құқықтық қатынас туындаған жағдайда ол тікелей заңда көрсетілмеген жағдайда заң ұқсастығының қолданылуы қарастырылған. Сонымен қатар отандық заңнамада азаматтық заңнаманың негізгі бастаулары мен қолданыстағы азаматтық заңнаманың кеңістікте қолданылуына көңіл бөлінген.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Дарынды балаларды дамытудың тарихи-педагогикалық аспектісі
Аңдатпа:

Қазіргі замандағы “дарындылық” ұғымы көптеген психологиялық мектептердың ғылыми дауластарынан өтіп, оның негізінде басымдық тану уәжесі және шығармашылық зерттеу белсенділігі жатыр деп тұжырымдайды, бұл жалпы білім мектептерінде дара технологиялары арқылы жаңаша мәселені қою және шешілуі табылып айқындалды

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Қырғыз Республикасында пробация қолданудың қазіргі мәселелері
Аңдатпа:

Осы мақалада автор Қырғыз Республикасында пробация институтын қолданудың қазіргі заманғы проблемаларын зерттейді. Мақала авторы пробация қызметінің қызметі мемлекеттік органдардың, жергілікті өзін-өзі басқару органдарының және жергілікті мемлекеттік әкімшіліктердің қылмыстық-атқару мекемелерімен және пробация клиенттерімен тығыз ведомствоаралық өзара іс-қимылын болжайтынын атап көрсетеді. Сонымен қатар, мақалада қазіргі кезеңде Қырғызстанда пробация институты өзінің тиімділігі мен әлеуметтік қажеттілігіне қарамастан, шет мемлекеттермен салыстырғанда жеткіліксіз дамыған.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Жылу электр станциялары мен қазандықтарда жылу сорғыларын пайдалану мүмкіндігі
Аңдатпа:

Осы мақалада электрлік жылулық станцияларда әр түрлі жылу сорғылардың қолдану схемалары қарастырылған. Төмен потенциaлды май жылуының қолданылуы, турбогенератордың майлау жүйелері, бу генератордың үрлеп тазалау су жүелері осылайша көрсетілген.

Автор: А.П. Плевако
Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 2(74)

Пробиотиктер мен пребиотиктер функционалдық тамақтанудың негізі ретінде
Аңдатпа:

Ұсынылған мақалада асқазан-ішек жолдары ауруларының алдын алу мақсатында пробиотиктер мен пребиотиктер бар ашыған сүт өнімдерін қолдану қажеттілігінің негіздемесі берілген. Сондай-ақ, ішек микрофлорасын қалыпқа келтіруге ықпал ететін пребиотиктері бар функционалды ашыған сүт сусынын дайындау әдісі ұсынылған. Тақырыптың өзектілігі Қазақстан Республикасының халқы арасында асқазан-ішек ауруларының кең таралуымен, бұл ішектің қалыпты микрофлорасын дамытуға қажетті қоректік заттардың жетіспеушілігімен, сондай-ақ пробиотиктердің кейбір түрлерінің тұрақсыздығымен байланысты, бұл оларды қолданудың тиімділігін төмендетеді.

Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 2(74)

Қоршаған ортаны қаланың теріс әсерінен қорғаудағы жасыл кеңістіктердің экологиялық рөлі: Павлодар қаласы мысалы ретінде
Аңдатпа:

Мақалада қала аумағының қоршаған ортасын теріс әсерлерден қорғаудағы жасыл кеңістіктің экологиялық рөлі қарастырылған. Павлодар қаласының қоршаған ортасына ластаушы заттардың көздері көрсетілген. Антропогендік факторлардың біріккен әсері экологиялық ахуалдың күрт нашарлауына әкелді, әсіресе қалаларда. Қала аумағындағы экологиялық жағдайды жақсарту туралы ұсыныстар айтылды.

Автор: М.М. Поух
Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 2(74)

Студент – Компьютерлік ойындар – Ағылшын тілі
Аңдатпа:

Мақала студенттердің ағылшын тілін өздігінен үйренуіне компьютерлік ойындардың әсер ету ерекшеліктерін анықтауға арналған. Оның ішінде компьютерлік ойындардың қызықты түрлерін атап өтуге болады. Бұл ағылшын тіліндегі белгілі жаттығулар болмаса да, дегенмен тілді меңгеруге зор үлес қосады. Компьютерлік ойындар ағылшын тілін үйренуге деген қызығушылықты оятады, ағылшынша сөздерді түсінуге, дұрыс оқуға және сөйлеуге, сондай-ақ, сөздерді есте сақтауға мүмкіндік береді. Сауалнама нәтижелері жастардың шет тілін үйренуде кезінде осы әдістің тиімділігін көрсетеді.

Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 3(75)

Кәмелетке толмағандар саудасының және баланы ауыстырудың криминалистикалық сипаттамасы
Аңдатпа:

Жеке тұлғаның құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау мемлекет қызметінің негізгі бағыттарының бірі болып табылады. Ал адам құқықтарын қорғау баланың құқықтарын сақтаудан басталады, ол өзінің физикалық және ақыл-ой жетілмеуіне байланысты мемлекет пен қоғам тарапынан ерекше қамқорлық қажет етеді. Қазақстан Республикасының 1990-шы жылдардағы терең экономикалық дағдарыспен қатар жүретін нарықтық экономикаға көшуі әлеуметтік құрылымның дәстүрлі салаларына: жұмысқа, отбасына, білім беруге кері әсерін тигізді. Осының салдарынан Қазақстан және ТМД – ның басқа да бірқатар елдері шетел азаматтарының асырап алуы үшін оларды шет мемлекеттерге жеткізетін балаларды экспорттаушы елдерге айналды. Кәмелетке толмағандардың сатылуы болып табылатын шет ел азаматтарының ТМД мемлекеттерінің балаларын асырап алудың көптеген фактілері қорғаншы және қамқоршы органдардың, басқа да мемлекеттік органдардың лауазымды адамдары тарапынан қылмыстық – пайдакүнемдік сипатын жиі куәландырады.

Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 3(75)

Қазақстандағы әдеби процесс: қазіргі заманғы интерпретация
Аңдатпа:

Мақалада Қазақстанның заманауи әдеби процесінің негізгі бағыттары дамуына талдау жасау арқылы эпикалық жанрдағы романдар, повестер, новеллалардың көркем мүмкіндіктерін көрсететін зерттеулерге шолу жүргізілген. Тәуелсіздік кезеңіндегі әдеби ренессанс толқынында жарияланған шығармаларға талдау жасалған. Автор қазіргі заманғы әдебиеттегі философиялық көкжиекпен, архетипикалық символдар және жанрлық трансформацияны қайта талдауларға пайымдау жасайды. Бұл мақалада соңғы екі онжылдықта жарық көрген шығармалардың этникалық ерекшелігін, ұлттық татулық аспектілерін қарастырады. Қазіргі заманғы жеке жұмыстар мен қазіргі сын саласы бойынша циклдарға әдеби және сыни бағалау тұрғысынан шолу жүргізілген. Белгіленген тақырыптық ерекшеліктері, жанрлық «рулық ойлау» типологиялық ерекшеліктері, тарихи прозадағы контекст мәселелері айқындалады. Автор ұлттық болмыстан жасанды түрде ығыстырылған әдебиетті әрі оның ұлттық тарихтың ескірген тұжырымдамасын қайта қарау арқылы танымал тарихи романдардың ұлттық рухтың метафизикасына көрсететін феноменін ашады.

Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 3(75)

Успен ауданының ШОБ дамуын мемлекеттік қолдауды талдау
Аңдатпа:

Осы жұмыста қазіргі кезеңде Успена уданының шағын және орта бизнесін дамытуды мемлекеттік қолдауына талдау жүргізілді. Ауылдық жерлерде нәтижелі жұмыспен қамтуды және жаппай кәсіпкерлікті дамыту бойынша Мемлекеттік бағдарламалар шеңберінде ауданның ШОБ субъектілеріне несие беру көлемі қаралды

Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 3(75)

Қазақстан Республикасындағы ұлттық инновациялық жүйені қалыптастыру мәселелері
Аңдатпа:

Бұл мақалада Қазақстандағы инновациялық процестердің негізгі даму бағыттары қарастырылған. Инновациялық экономиканың дамуына жағдай жасау жөніндегі мемлекеттік күш-жігерді іске асырудағы негізгі мәселелер көрсетілген, нақты сектордағы көптеген кәсіпорындардың инновациялық белсенділігінің төмен деңгейінің негізгі себептері анықталған. Мақалада қазіргі мемлекеттік саясат ұлттық инновациялық жүйенің кейбір ұйымдастырушылық және заңнамалық негізін құруға ықпал еткені туралы қорытынды жасалды

Автор: З.А. Арынова
Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 3(75)

Павлодар облысы экономикасының нақты секторында кластерлік бастамаларды іске асырудың негізгі бағыттары
Аңдатпа:

Мақалада өңірлік басқару жүйесінде кластерлік бастаманы іске асыру процесін жетілдірудің негізгі бағыттары сипатталған. Аймақтың инновациялық белсенділігі нарттыру, кластерлерді құру кезінде кластерлерді қалып тастыру жағдайында, кластерлерді қалып тастырудың алғышарттары найқындау, кластерлік бастаманың қолайлы табиғаты мен формасын негіздеу және оны жүзеге асыру механизмі мен құралы нәзірлеудің ұзақ кезеңі алдында тиімдіе кенін көрсетеді

Автор: З.А. Арынова
Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 3(75)

Екібастұз ауданындағы Шағын және орта бизнестің дамуын талдау
Аңдатпа:

Осы жұмыста Екібастұз ауданының қазіргі кезеңдегі шағын және орта бизнесінің даму ынаталдау жүргізілді. БЖК 2020 мемлекеттік бағдарламасы шеңберінде ауданның ШОБ субъектілеріне кредит беру көлемі, сондай-ақзерттелетін ауданның ауылдық жерлерінде Нәтижеі жұмыспен қамтуды және жаппай кәсіпкерлікті дамыту бойынша гранттық қаржыландыру қаралды. Қаржылық емес қолдау көрсету бойынша ШОБ субъектілерін сервистік қолдау тетігі келтірілген

Автор: А.С. Хакимов
Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 3(75)

Беттік белсенді заттарды химиялық талдауда шыныдан жасалған зертханалық ыдыстарды силандау
Аңдатпа:

Мақалада беттік белсенді заттардың шынымен әркеттесу механизмері талқыланған. Беттік белсенді заттарды зертханалық шыны ыдыстарды пайдалана отырып, химиялық талдаудан өткізгенде алдын ала жасалатын силандау процедурасының қажеттілігі зерттелді. Силандауды дұрыс жүргізу ержелері ұсынылды

Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 3(75)

Функционалды желе өнімінің биотехнологиялық аспектілері
Аңдатпа:

Бұл мақалада биологиялық белсенді, бифидогендік қасиеттерімен күшті антиоксиданты әсер ететін функционалды өнімді жасау идеясы талқыланады. Авторлар иммобилизацияланған пробиотиктерді қосып, теңіз балдыры мармеладының тұжырымын ұсынады. Тәжірибелік үлгілерде пробиотиктерді енгізудің әртүрлі әдістері қолданылады және олардың дайын өнімдегі өміршеңдігі одан әрі бағаланады. Органолептикалық сипаттамалары бойынша үлгілер жағымдыдәм, иіс, өзіндіктүс, желатинді консистенцияға ие. Жақсы өміршеңдікті гельге енгізу арқылы иммобилизацияланған микроорганизмдер көрсетті

Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 3(75)

Иттердің жұқпалы гепатиті кезінде ІҚМ аденовирустық инфекциясын диагностикалаудың құралдары мен әдістерін қолдану мүмкіндігін зерделеу
Аңдатпа:

Мақалада ұсақ үй жануарларындағы вирустық этиология ауруларының дифференциалды диагностикасының бүгінгі күнгі өзекті мәселесіне арналған. Иттер мен мысықтардың вирустық аурулары жоғарыт ұқымды, сондай-ақтұқымсыз жануарлардың арасында кең таралған. Аурудың таралуына ұсақ үйжануарлары санының артуы, питомниктерді ұстауды танымал ету, жануарларды тасымалдауға байланысты трансшекаралық операциялар ықпал етеді. Ірі қарамалдың аденовирустық инфекциясын диагностикалаудың құралдары мен әдістерін қолдану мүмкіндігі қарастырылады. Диагностика мерзімдерін қысқарту жүзегеасырылатын емдеу және эпизоотияғақарсы іс-шаралардың тиімділігін арттыруға ықпал етеді. Иттердің аурушаңдығы құрылымында етқоректілердің жұқпалы гепатитінің орнын аталдау жасалды. Мақалада ұсақүйжануарларының жұқпалы ауруларын тірікезінде және өлгеннен кейін диагностикалауды жүзеге асыру үшін аденовирустар отбасы өкілдерінің белгіленген антигендік туыстық қолдану мүмкіндігі саласындағы ізденістер сипатталады. Авторлар ірі қарамалдың аденовирустық инфекциясын диагностикалау құралдарын пайдалана отырып, иттердің жұқпалы гепатитін диагностикалау үшін серологиялық реакцияларды қоюды жүзеге асыру әдісін ұсынды.

Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 3(75)

Жергілікті ешкі тұқымының өнімділігіне будандастырудың әсері
Аңдатпа:

Мақалада таулы-Алтай ешкі тұқымының бейімделгіш пен өнімділік қасиеттерін және олардың нақты климаттық жағдайдағы тұқымдарын және будандарының нәтижелері көрсетілген. Таулы-Алтай ешкі тұқымын әкелу және оны Қазақстанның солтүстік-шығыс жағдайында одан әрі өсіру мүмкіндігі анықталды

Журналдың шыққан жылы: 2019
Журнал нөмірі: 3(75)

Шежірелердегі метамәтін бірліктерінің функционалды-семантикалық ролі
Аңдатпа:

Мақала орыс тілі синтаксисі қарастырмаған мәселелерге, оның ішінде, XI-XIV ғ.ғ. ежелгі орыс жылнамасының ескерткіштеріндегі эгоцентрлік элементтердің қызметіне арналған. Диахроникалық зерттеу қазіргі орыс тілінде эгоцентрикалық бірліктердің табиғатын, функционалдық-семантикалық ерекшеліктерін анықтауға көмектеседі. Мақалада негізгі мәтіннің «семантикалық өрнегін» түсіндіретін, оның әр түрлі элементтерін біріктіретін, күшейтетін және бекітетін метатекстік бірліктердің негізгі белгілері қарастырылады, сондай-ақ олардың ежелгі орыс шежірелік мәтіндердегі сөйлеуші позицияның өзіндік экспликаторы ретіндегі рөлі білінеді. Жылнамалық мәтінде метатекстілік бірліктердің болуы - көне орыс әдебиеті шығармаларындағы авторлық бастаудың қатысуы туралы ғылыми ережені растайды, яғни өз пікірінің (тілдік шығармасының) тілдік кодына авторлық қатынасты анықтауға мүмкіндік береді. Жалпы, метатекстуалды интерпретация объектінің түсінігін жеңілдетуге, оны сипаттаудың жаңа элементтік базасын табуға бағытталған.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 2(78)

Сана құрылымындағы концептосфера
Аңдатпа:

Бұл мақалада қазіргі ғылымдағы «концептосфера» ұғымының зерттеу нәтижелері берілген. Негізгі акцент тіл сөздерінің мәндерімен ұсынылған семантикалық салаларға қойылады. Сонымен қатар, авторлар тұжырымы бойынша егер ұлт мәдениеті, оның фольклоры, әдебиеті, ғылым, бейнелеу өнері, тарихи тәжірибесі, діні бай болса, халық концептосферасының тегеуріні бай дегенді көрсетеді. Бұдан басқа, адамның концептосферасы оның бірлігі ретінде концепттерден құрылған білім саласы болып табылады. Мақалада тұжырымдамалардың концептосфералық жиынтығының көздері көрсетілген, олардың ішінен тіл тасымалдаушысының дүниетанымдық көзқарасықалыптасады. Мақалада жеке белгілері бойынша басқа тұжырымдамалармен иерархия, корреляциялық қатынастарға кіретін концептосфераны құрайтын тұжырымдамалардың негізгі тенденцияларына 18 Инновациялық Еуразия университетінің Хабаршысы. 2020. № 2 ISSN 1729-536X талдау жүргізіледі. Концептердің жүйелік қатынастарының нақты сипаты зерттеуді талап етеді, бірақ жүйеліліктің жалпы принципі, сөзсіз, ұлттық концептосфераға қолданылмайды, өйткені ойлаудың өзі ой заттарын санаттауды, ал санаттау оның объектілерін ретке келтіруді болжайды. Мақалада менталдық репрезентациялар, менталдық лексикон, оның бөлігі болып табылатын ой тілі терминдерінде қарастырылуы тиіс тұжырымдамалық жүйені жалпылауы берілген. Сонымен қатар, когнитивтік кеңістік термині жеке когнитивтік кеңістікті шектейді, яғни ол әрбір сөйлеуші, кез келген тілдік тұлғаға тән білім мен ұсыныстардың құрылымынын жиынтығы болып табылады. Авторлар өз зерттеуінде белгілі бір социумға кіретін барлық жеке тұлғалар бар білім мен ұсыныстардың құрылымдалған жиынтығымен ұсынылған ұжымдық когнитивті кеңістікке ерекше көңіл бөлді. Концептосферы және семантикалық тілдің кеңістігін ажыратуға көңіл бөлінген. Авторлардың пікірінше, концептосфера ойлау саласының болуын болжайды. Менталды сфераны ұғымдар, схемалар, гештальттар, ойлау суреттері, фреймдер, сценарийлер түріндегі тұжырымдамалар құрайды. Тілдің семантикалық кеңістігі тілдік белгілердің көмегімен көрсетілетін концентосфера бөлігін білдіреді. Тілдің семантикалық кеңістігі, адам этностарының концептосферасының көп бөлігі тілдің семантикалық кеңістігінде ұсынылғандықта,н когнитивтік лингвистиканың зерделеу пәні болып табылады.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 2(78)

Орта ғасырлық араб тілді философиядағы ақыл-ой мәселесі. Тарихи-философиялық аспект
Аңдатпа:

Авторлар шығыс перипатетиктерінің философиясын талдауға сүйене отырып, орта ғасырдағы араб тілді философиялық дүниетанымда ақыл-ой мәселесінің генезисін қадағалау қажет екенін көрсететін, аз зерделенген аспектілер бар екенін көрсетті. Мақалада ХХІ ғасыр әлемі – бұл ғылым мен философия саласындағы логикалық-гносеологиялық мәселелерді талап ететін постиндустриалды, ақпараттық қоғам әлемі. Сондықтан осы мәселенің тарихын, оның генезисі мен дамуын оң әлеует пен прогрессивті идеяларды анықтау үшін сыни зерттеу қажеттілігі туындайды. Бұл тұрғыда Әл-Кинди, Әл-Фараби, Ибн-Сина, Ибн-Рушд, араб тілді орта ғасырдағы ой мен логика мәселелерін, гносеологиялық идеяларды талдау және зерттеу тек тарихи-философиялық қызығушылыққа ғана емес, сонымен қатар өзекті мәнге ие. Бұл мақалада авторлар Аристотель идеяларына сүйенетін ортағасырлық араб тілді Әл-Кинди, Әл-Фараби, Ибн-Сина, Ибн-Рушд философиясының шығыс перипатетизм өкілдерінің дүниетанымындағы ақыл-ой мәселесі қарастырылды. Жұмыста орта ғасырға тән, араб тілді ақыл мәселесінің тарихи-философиялық аспектісі ұсынылған. Шығыс перипатетизм өкілдерінің танымдық қызығушылығы философиямен, логика мәселелерімен, ақыл-ой туралы оқумен байланысты. Орта ғасыр дәуіріндегі араб тілді философтар адамның гносеологиялық қабілеттерін ұғынумен айналысты, Әл-Кинди араб тілді философияның негізін қалаушы бола отырып, ақыл-ойдың түрлері мен таным кезеңдері туралы идеяны ұсынды. Әл-Киндидің оң философиялық идеялары Әл-Фарабидің дүниетанымына байланысты дамыды. Ұлы ғұлама ақылға қонымды танымның басымдығын даусыз деп санады, сонымен қатар Әл-Фараби логикаға, таным теориясына және адамның танымдық қабілетіне қызығушылық танытты. Әл-Фараби философиясы Ибн-Синаның философиялық көзқарастарына елеулі әсер етті. Ибн Синаның рационализмі логиканы өте жоғары бағалауда да көрініс тапты, ойшыл логиканы философиялық білімге енгізу деп санады. Ибн-Рушд өзінің шығармашылығында оның ізбасарлары Әл-Кинди, Әл-Фараби, Ибн-Сина сияқты перипатетикалық жолмен дамыды. Авторлар философия мен ғылымдағы ақыл проблемасы араб тілді орта ғасырдағы шығыс перипатетиктерінің іліміне байланысты өзінің генезисінің бар екенін көрсетуге тырысты. Орта ғасырдағы араб тілді философтар ойдың танымдық күші туралы ілімді, теологиялық контекст пен логикалық-гносеологиялық шектеулерге қарамастан, философия тарихында прогрессивті рөлге ие етті.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 2(78)

Зерттеу іс-әрекеті мұғалімнің кәсіби өзін-өзі жүзеге асыруының бір формасы ретінде
Аңдатпа:

Бұл мақалада мұғалімнің кәсіби өзін-өзі жүзеге асыру нысандарының бірі болып табылатын зерттеу қызметінің мәселесі қарастырылған. Мұғалімнің зерттеу қызметі мұғалімнің кәсіби өзін-өзі жүзеге асыруының бір түрі болып табылады. Қазіргі уақытта мектептер жаңа формациядағы мұғалімдерді, атап айтқанда, мектепте тәжірибелік-эксперименттік жұмыстарды ұйымдастыру және жүргізу әдістерін меңгере алатын зерттеушілерді қажет етеді. Әрине, бұл жерде осындай мәселе туындайды: білім беру жүйесі үнемі реформалауға ұшырайтын заманауи жағдайларда мұғалімнің кәсіби өзін-өзі жетілдіруін дамытуға болатындай. Мектептің оқу-тәрбие үдерісіне инновацияны енгізу педагогтың кәсібилігіне қойылатын талаптарды арттырады. Осындай талаптарға мектеп педагогтарының зерттеу жұмыстарын орындауы да жатады. Өкінішке орай, олардың кейбір қиындықтары бар. Олардың бірі – зерттеу қызметі туралы жеткілікті білімнің болмауы, атап айтқанда, қажетті зерттеу біліктерінің, уәждемелерінің қалыптаспауы болуы мүмкін. Сондықтан, біз мұғалім жүйелі түрде зерттеу қызметімен айналысу үшін оған мотивация қажет деп айтамыз. Алайда, бір мотивация тәжірибесі жеткіліксіз, мұғалім зерттеу іс-әрекетін ұйымдастыру тәсілдерін, зерттеу іс-әрекеттерін меңгеруі тиіс. Өзінің кәсіби қызметінде мұғалім зерттеу қызметі – өзін-өзі жүзеге асыруға жол екенін түсінуі тиіс. Зерттеу жұмысы мұғалімнің өз білімін жетілдіру тақырыбын іске асыруда маңызды рөл атқарады. Сонымен қатар, қазіргі заманғы мектеп мұғалімінің зерттеу қызметі кәсіби қызметтің негізгі элементі, педагогикалық шығармашылықтың жетекші өлшемі, оқытушылар мәртебесінің өсу көзі, жауапкершілік, қабілет және талант көрсеткіші, білім алушылардың дамуы, әлеуметтенуі және өзін-өзі анықтауы үшін жағдай болып табылады. Тек мұғалімнен, оның бастамашылығынан, зерттеу қызметімен, шығармашылықпен айналысқысы келетіндіктен ғана мектептегі инновациялық өзгерістердің сәттілігі байланысты. Егер мектеп даму режимінде өмір сүрсе, онда оған зерттеу, тәжірибелік‐эксперименттік жұмыс, шығармашылық ізденіс тән. Тәжірибелік-эксперименттік және зерттеу қызметі барысында жаңа тәжірибе жасалып, күрделі мәселелерді оңтайлы шешу туады. Мақалада ұсынылған материалды жалпы білім беретін орта мектеп мұғалімдері өз бетімен білім алу және мұғалім портфолиосын құрастыру тақырыбын әзірлеу де пайдаланаалады

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 2(78)

Жас футболшылардың координациялық қабілеттерін дамытуға ырғақтық гимнастиканың әсері
Аңдатпа:

Қазіргі уақытта спорттағы маңызды мәселе - кәсіби футбол үшін білікті резервті дайындау болып табылады. Бұл проблеманы шешу көбінесе футбол ойынын оқытудың бастапқы кезеңінде балалардың техникалық даярлығының мазмұны мен ұйымдастырылуымен байланысты. Осыған байланысты, ырғақты гимнастиканы оқытудың бастапқы кезеңінде жақсы дамып келе жатқан координациялық қабілеттер сияқты физикалық қасиеттерді дамыту және ойын техникасын оқыту әдістемелерін рационализациялау бойынша жаңа жолдар мен ғылыми-әдістемелік әзірлемелерді іздестіру қажеттілігі туындайды. Зерттеудің мақсаты 7-10 жас аралығындағы жас футболшылардың координациялық қабілеттерін дамытуға ырғақты гимнастика сабақтарының әсерін анықтау болды. Мақалада жас футболшыларға арналған ырғақты гимнастика бағдарламасын қолдану қарастырылған, ол футболдың деңгейін жақсарту үшін қажет үйлестіру қабілеті, икемділік сияқты қозғалыс қасиеттерін дамытуға бағытталған. Қозғалыс қасиеттерін зерттеуде нәтижелерді алудың негізгі әдісі - тестілеу. Ол жүрек-қантамыр жүйесінің функционалдық жай-күйінің деңгейін, сондай-ақ үйлестіру қабілеттерінің даму деңгейін анықтауға мүмкіндік берді, атап айтқанда ырғақтық, икемділік, дәлдік, тепе-теңдік және кеңістіктегі бағдар. Жүргізілген эксперимент нәтижесінде әзірленген бағдарламаның тиімділігі анықталды. Алынған зерттеу нәтижелері ырғақты гимнастика элементтерін қолдану сабаққа құралдардың әртүрлілігін енгізетінін және жаттықтырушыға осы жастағы физиологиялық талаптарға толық жауап беруге мүмкіндік беретінін көрсетті. Ырғақты гимнастика бағдарламасын балалар футбол мекемелерінде кеңінен қолдануға болады, өйткені сабақ барысында спортшылардың координациялық Вестник Инновационного Евразийского университета. 2020. № 2 ISSN 1729-536X 39 қабілеттерінің деңгейі артады, өз қимылдарын басқара білуді қалыптастыру үшін, яғни мақсатты, өнімді, үнемді әрекет ету үшін ең жақсы жағдайлар қамтамасыз етіледі.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 2(78)

Студенттерге «Саладағы экономика және кәсіпкерлік» пәнін ағылшын тілінде оқыту технологиясының ерекшеліктері
Аңдатпа:

Шет тілдерін оқытудағы түрлі әдістер мен тәсілдер қазіргі жаһандану мен интеграция әлемінде жоғары танымалдыққа ие болады. Білім беру жүйесінің интеграциясы шет тілдерін меңгеру үдерісін жеделдетуді және оның сапасын арттыруды негіздейді,осыған байланысты осы мақалада оларды оқу орындарының білім беру жүйесіне енгізу мақсатында оқытудың ең жаңа әлемдік әдістемелері қарастырылады. Атап айтқанда, қазіргі білім беру ортасында болашақ мамандарды кәсіби даярлау (Content and Language Integrated Learning) үдерісінде пәндік және тілдік оқытуды интеграциялау идеясына негізделген, шет тілінде кәсіби бағытталған құзыреттілікті қалыптастыруға ықпал ететін тәсіл ерекше маңызға ие болады. Осыған байланысты мақалада студенттердің дәрістік, тәжірибелік сабақтарда және студенттердің өзіндік жұмысы барысында «Саладағы экономика және кәсіпкерлік» пәні мысалында студенттерге арналған пән-тілдік кіріктірілген оқыту әдістемесіне (CLIL) сәйкес даярлаудың лингвистикалық емес бағыттарының студенттері үшін білім мен дағдыларды белсендіру әдістемесі ұсынылған, бұл студенттердің кәсіби құзыреттілігін дамыту мен жетілдіруге және шет тілін меңгеру деңгейіне ықпал етеді. Сонымен қатар, тілдік компонент теориясын («Language input theory»), екінші тілді қабылдау теориясын («Second language acquisition»), өзара әрекеттесу теориясын («Interaction theory») «Саладағы экономика және кәсіпкерлік» пәні бойынша дәрістік, тәжірибелік сабақтарда және студенттердің өзіндік жұмысы барысында қолдану тәсілдері көрсетілді. Пән ерекшелігіне қарай CLIL әдістемесіне сәйкес сабақ барысының тәжірибелік алгоритмі (дәріс сабақтары мысалында) берілген. Кредиттік оқыту технологиясына сәйкес студенттердің білімін бағалау әдістемесі ұсынылған. Мақалада студенттердің пән материалдарын меңгеруіне көмек ретінде оқытушының қосалқы рөліне ерекше назар аударылады, ол студенттің базалық кәсіби білімі мен іскерлігін меңгеруіне қарай қысқарады. Осы арқылы оқытушының оқытудың бірінші кезеңдерінде (таныстыру, енгізу, оқыту, соның ішінде, шет тілін бір уақытта оқу кезінде өзіндік талдау және деректерді бағалау) студенттердің өз бетінше оқытуымен қосалқы рөлі атап өтілді.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 2(78)

Еуразиялық экономикалық одақ елдеріндегі еңбекті пайдалану және заңсыз еңбек көші-қоны мақсатындағы адам саудасы: проблема қою
Аңдатпа:

Зерттеу тақырыбы Қазақстан Республикасының әлеуметтік-еңбек саясатының жалпы мемлекеттік мәселелерін шешумен тікелей байланысты, яғни әлемдегі жаһандану және аймақтық процестерге, сондай-ақ оны өңірлерде және ең алдымен, Еуразиялық экономикалық одаққа қатысушы мемлекеттерде іске асыру тәжірибесіне сүйену көзделген. Сондай-ақ, ұлттық және ортақ мүдделерді ескере отырып, Қазақстан, Ресей, Беларусь, Армения және Қырғызстан әлеуметтік саясаты мен еңбек әлеуетін салыстырмалы түрде қарау маңызды фактор болып табылады. Біздің елімізде қазіргі кезеңде Вестник Инновационного Евразийского университета. 2020. № 2 ISSN 1729-536X 51 заңсыз еңбек көші-қоны мен адам саудасы проблемаларына ерекше назар аударылады. Негізгі мақсат -әлеуметтік-еңбек саласындағы ынтымақтастықтың құқықтық негіздерін одан әрі дамытуға және құқықтық ғылымның перспективалық және әлеуметтік, интеграциялық саясаттың маңызды бағыты ретінде еңбек құқықтарын әлеуметтік қорғауға бағытталған ұсынымдар, ұсыныстар әзірлеу. Сондай-ақ ЕАЭО елдеріндегі әлеуметтік құбылыс ретінде адам саудасы мен еңбек көші-қонын зерттеу және қарау өте маңызды. Онымен күресудің әдістері мен тәсілдерін зерделеу, сондай-ақ заңнаманы, осы әлеуметтік құбылысқа қарсы іс-қимыл стратегиясын жетілдіру.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 2(78)
Тақырып: Құқық

Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесі және мемлекеттік биліктің өзге де органдары: өзара іс-әрекеттің проблемалық аспектілері
Аңдатпа:

Қазақстан Республикасында идеологиялық, әлеуметтік және саяси плюрализмге негізделген нарықтық экономика, демократиялық саяси жүйе және еркін азаматтық қоғам қалыптасып жатыр. Бұл конституциялық нормаларды дамытуға, Конституцияның үстемдігін қамтамасыз ететін жаңа құқықтық институттардың алуан түрлілігіне өз түзетулерін енгізеді. Олардың қатарына Конституциялық Кеңес жатады. 2020 жылы Қазақстан Республикасы Конституциясының қабылданғанына және республиканың бүкіл аумағында Конституцияның үстемдігін қамтамасыз ететін Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесінің құрылғанына 25 жыл толды. Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесі билік үш тармағының ешқайсысына кірмейді және Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңға ғана бағынады. Мақалада Қазақстанның Конституциялық Кеңесі Республиканың конституциялық құрылысының негіздерін, прокуратураның конституциялық қадағалауын, Президент билігінің институтын, функциялары мен құралдарын талдау қарастырылады, сондай-ақ Конституциялық Кеңестің конституциялық-қадағалау органы ретінде ҚР Президенті, ҚР Парламенті және ҚР Үкіметінің өзара іс-әрекеттеріне талдау жүргізілді. Зерттеудің мақсаты – Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесі мен мемлекеттік биліктің басқа да институттары арасындағы өзара іс-әрекетінің теориялық және практикалық мәселелерін кешенді талдау болып табылады. ҚР Конституциялық Кеңесінің қолданыстағы Заңнаманы конституцияландыру жөніндегі қызметін кешенді зерттеу – өзекті теориялық және практикалық мәселелердің бірі болып табылады. Ол түбегейлі қоғамдық реформаларды жүргізу кезеңінде қабылданған қолданыстағы Заңнаманың ауқымы мен сапасына, оны «түзету» және жетілдіру қажеттілігіне негізделген. Бұл тұрғыда, ғылыми талданып және ұғынуды қажет ететін Конституциялық Кеңеске маңызды рөл беріледі. Бұдан басқа, авторлар Конституциялық Кеңестің басқа мемлекеттік билік институттарымен өзара іс-әрекеттерін құру жолдарын зерделеп, ашып көрсетті, Кеңесте конституциялық іс жүргізуге бастамашылық жасау, ұйымдастыру-хаттамалық, ақпараттық рәсімдер, Конституциялық Кеңестің құрамын анықтау, Конституциялық Кеңестің шешіміне Мемлекет басшысының қарсылықтарын еңсеру салалары да қаралды. Мақалада қолданылатын институционалдық әдіс - Конституциялық Кеңестің мемлекеттік билік органдары жүйесінде мәні мен маңызын көрсетуге мүмкіндік берді.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 2(78)
Тақырып: Құқық

Қылмыстық құқық бұзушылықтардың криминалистикалық сипаттамасы туралы
Аңдатпа:

Ғылыми мақалада қылмыстың криминалистикалық сипатының түсінігі мен мәні, осы ұғымның қалыптасу тарихы зерттеледі, сондай-ақ осы ғылыми санаттың қазіргі криминалистика теориясындағы орны мен роліне назар аударылады. Зерттеуде қылмыстарды тергеудің жеке криминалистикалық әдістемесінің дербес элементі болып табылатын криминалистикалық сипаттама криминалистикалық теория мен тәжірибенің негізгі ұғымдарының қатарына жатады. Автор «қылмыстың криминалистикалық сипаттамасы» деген сөз тіркесі ретінде қылмыстың жекелеген түрлерінің элементтері мен олардың механизмдері туралы әдеттегі деректер жүйесін түсіну керектігін көрсетеді. Нақты құқық бұзушылық бойынша нақты қылмыстарға қатысты тергеу субъектісіне түсетін криминалистикалық ақпарат жүйесі туралы мәселені қарау қажет. Еңбекте сапалы жаңа қылмыстық көріністерге қарсы тұру үшін «қылмыстың криминалистикалық сипаттамасы» санатының маңыздылығы атап көрсетіледі, олардың арасында автор киберқылмыстарды бөліп көрсетеді. Қылмыстың криминалистикалық сипаттамасы деген ұғым қылмыстарды ашу, тергеу және алдын алу жөніндегі ғылыми міндеттерді шешумен қатар негізгі тәжірибелік мақсаттарды, оның ішінде қылмыстық құқық бұзушылықтардың жаңа құрамын тергеуге қатысты міндеттерді іске асыруға қабілетті екендігіне күмән жоқ. Нәтижесінде, автор мақалада тұжырымдалған қылмыстардың криминалистикалық сипаттамасы ұғымы қылмыстарды ашу, тергеу және алдын алу жөніндегі ғылыми міндеттерді шешумен қатар тергеудің негізгі тәжірибелік мақсаттарына жататын міндеттерді, соның ішінде қылмыстық құқық бұзушылықтардың жаңа құрамдарын іске асыруға қабілетті деген қорытындыға келеді.

Автор: А.О. Шакенов
Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 2(78)
Тақырып: Құқық

Экономикалық интеграция жағдайында Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің салық жүйесін үйлестіру
Аңдатпа:

Бұл мақалада экономикалық және валюталық Одақтарға мүше елдердің салық саясатын үйлестірудің негізгі мүмкін бағыттары қарастырылады. Өңірлік интеграциялық бірлестіктердегі салық құралдарының реттеуші рөлі бағаланды. Мақаланың өзектілігі – әлемнің түрлі аймақтарындағы интеграциялық үдерістердің жеделдеуі мен фискалдық саясат аса маңызды болып отыр. Сондықтан, әртүрлі ғылыми мектеп өкілдерінің зерттеулерінде фискалдық құрамдастардың түрлі қауымдастықтарға мүшеелдердің экономикасына әсерін талдауға көп көңіл бөлінеді. Сонымен қатар, экономикалық одақтар да салық салуды ұйымдастыру тәсілдері айтарлықтай ерекшеленеді. Еуразиялық экономикалық одақтағы (ЕАЭО) интеграциялық үдерістердің жандануы мүше мемлекеттердің салық салу саласындағы заңнамасын жақындастыру қажеттілігін негіздейді. Сонымен қатар, жанама салықтар туралы заңнаманы үйлестіру және біріздендіру әсіресе өзекті, өйткені бұл салықтар баға белгілеуге айтарлықтай әсер етеді және бюджет кірістерінің едәуір бөлігін қамтамасыз етеді. Мақала авторларының пікірінше, ЕАЭО – даинтеграцияны тереңдету жағдайында қатысушы елдердің салық жүйелерін дәйекті жақындастыруды қамтамасыз ететін мемлекеттік және ұлттықтан жоғары органдар арасында салықтық реттеу саласындағы өкілеттікті бөлу жүргізіледі. Сонымен қатар, экономикалық жағдайды және ЕАЭО барлық мүшелерінің мүдделерін ескере отырып, салық жүйелерін үйлестіру мәселелері ерекше өзектілікке ие болады. Одақ шеңберінде қосарланған салық салуды жою бойынша шаралар ұсынылады. Авторлар одақ елдерінде салық салуды үйлестіру қажеттілігі туралы қорытындыға келеді, бұл ЕАЭО аумағында валюта аймағын қалыптастыру үшін сақталуы қажет шарт болуы тиіс. .

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 2(78)

Жаһандық бәсекеге қабілеттілік жүйесіндегі инновациялық қызметті реттеу механизмдерін бағалау
Аңдатпа:

Көптеген елдердің экономикасын тез өзгеретін даму үрдістері инновациялық қызметті және экономиканың нақты секторын ұйымдастыруға бағытталған инвестицияларды мемлекеттік реттеу үшін ұтымды тәсілді талап етеді. Сонымен қатар, инновациялық даму жүйесіндегі қазіргі заманғы мемлекеттік саясатты талдау үшін Қазақстан Республикасы экономикасындағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу механизмдерінің тиімділігін толық деңгейде бағалау қажет. Осыған байланысты, мақалада бәсекеге қабілеттіліктің әлемдік жүйесінде Қазақстан Республикасындағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу механизмдерін бағалау жүргізілген. Осы мақсатта сараптамалық бағалау жүйесі пайдаланылып, Дүниежүзілік экономикалық форумның (ДЭФ) Жа һандық бәсекеге қабілеттілік индексінің әдістемесі түрінде іске асырылды. Қазақстан Республикасының экономикасы бойынша ДЭФ рейтингіне, елдегі инновациялық қызметті жүзеге асыруды бағалауға зерттеу жүргізілді. Осылайша, зерттеудің мақсаты бәсекеге қабілеттіліктің жаһандық жүйесіндегі Қазақстан Республикасындағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу тетіктерін бағалау болып табылады. Зерттеу әдістемесі – синтез, контент-талдау, аккомодация, монографиялық әдіс, факторлық талдау, зерттеудің экономикалық-статистикалық әдісі. Бәсекеге қабілеттіліктің жаһандық жүйесінде Қазақстан Республикасында инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу тетіктеріне жүргізілген бағалау экономикадағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу тетіктерінің тиімділігін толық шамада бағалауға мүмкіндік берді. Авторлар Дүниежүзілік экономикалық форумның халықаралық рейтингінің 2017-2018 ж.ж., 2013-2014 жылдарға қатысты субиндекстерін зерттей отырып, «инновация» субиндексін қоспағанда, Қазақстанда рейтингтің барлық субиндекстерінің және рейтинг факторларының («Негізгі талаптар» және «Бизнестің күрделілігі») төмендегені байқалады деген қорытындыға келді. Субиндекс макроэкономикалық конъюнктураның күрт нашарлауына байланысты айтарлықтай төмендеді, бұл авторлардың пікірінше, мұнай экспортынан түсетін кірістердің айтарлықтай шығындарына тікелей байланысты. Бұл, өз кезегінде, мемлекеттік бюджет көрсеткіштерінің нашарлауына әсер етті.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 2(78)

Қазақстан Республикасының телекоммуникациялар саласының жағдайын талдау
Аңдатпа:

Мақаланың зерттеу объектісі - Қазақстан Республикасының ақпараттық коммуникациялық қызметтер нарығының телекоммуникация саласы болып табылады. Соңғы жылдары республиканың байланыс және телекоммуникациялар нарығының құрылымы едәуір жақсарғанына қарамастан, олардың дамуының болашағын айқындайтын толыққанды нақты трендін қалыптастыратын саланың әртүрлі сегменттерінің дамуы әртүрлі заңдылықтарға ие. Осыған байланысты, зерттеу мақсаты ретінде Қазақстандағы телекоммуникация саласының жай-күйіне, саланың негізгі ойыншыларын анықтауға, оның сегменттерінің даму тенденциялары мен заңдылықтарына талдау жасалды. Мақалада қойылған мәселені шешудің ғылыми құралы ретінде статистикалық және аналитикалық талдау әдістерінің жиынтығы қолданылды, олардың негізінде талдаудың негізгі нүктелері, мәселелері мен даму тенденциялары негізделді және сипатталды. Қазақстан Республикасының ақпараттық-коммуникациялық қызметтер нарығы мемлекеттің қатысуымен сипатталатынын айта кету керек, оның мәні нарықтық салаларды дамытуда құрылымдық және технологиялық өзгерістерді құрайтын құралдарды пайдалануда да, мемлекеттік нарықтың бәсекеге қабілеттілігін айқындайтын басым бағыттарда оның дамуын қолдау кезінде де көрінеді. Қазақстан Республикасының ақпараттық-коммуникациялық саласын дамытудағы осындай құралдардың бірі – «Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы. Нарықты дамыту технологиялық сектордан жаңа ойыншылардың пайда болуымен қатар жүреді, нәтижесінде қызметтер спектрін кеңейту, олардың сапасы мен баға саясатын жақсарту арқылы тұтынушылар үшін бәсекелестіктің артуы. Бәсекелестік нәтижесінде республиканың телекоммуникациялық қызметтер саласында жетекші операторлардың пулы құрылды, олардың қызметі ұлттық шеңберден тыс шығып жатыр. Сонымен бірге, бұрынғыша саланың инфрақұрылымы өзінің жетілуін керек етеді, цифрлық және серіктік инфрақұрылымның жетілмеуі және деректерді таратудың ұқсас жүйесінің басым болуымен сипатталады. Ұялы телекоммуникациялық қызметтердің әлемдік нарығында жақын арады қарқынды өсу туралы болжамды ескере отырып, бұл операторлардан да, жалпы мемлекеттен де Қазақстанның әлемдік ақпараттық кеңістікке енуінің маңызды факторларының бірі ретінде қолданыстағы телекоммуникациялық инфрақұрылымды жаңғыртуды қажет етеді.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 2(78)

Конвертерлік болат балқыту өндірісінің шаңынан түрлі түсті металдарды алу
Аңдатпа:

Мақалада болат өндірісінің конверторлы шаңдарынан мырыш пен қорғасынды хлоридті айдауда температура мен қысымның әсері бойынша зерттеу нәтижелері келтірілген. Қазіргі уақытта объективті қажеттілік конверторлы болат өндірісінің шаңдарын пайдаға жарату технологиясын өңдеу, оны одан әрі қарай қосалқы өнімдерді өндіруде өндірісте қолдану болып табылады. Шаңдарды пайдалану табиғи шикізатты үнемдеп қана қоймай, сондай-ақ, өндіріс тиімділігін арттырып, экологиялық жағдайды жақсартады. Шаңдардағы түсті металдардың құрамы агломерация немесе домна өндірісі кезінде оларды өңдеуді және пайдалануды қиындатады, бұл кезде конвертерлік шаңдардағы (шламдардағы) темір мөлшері оларды перспективалы металлургиялық шикізат ретінде пайдалануға мүмкіндік береді. Сондықтан, шаңды толық өңдеу үшін олардан түсті металдарды алу ұсынылады. Берілген жұмыстың мақсаты - хлоридті айдау әдісімен конвертерлі өндірістің шламдарынан мырыш пен қорғасын алу мүмкіншілігін анықтаудан тұрады. Жұмыста келесідей шаңдар қолданылды: 86,3 % Fe 2O3, 3,5 % FeO, 0,9 % Al 2O3 , 1,6 % CaO, 0,9 % MgO, 1,1 % MnO, 0,8 % SiO 2 , 4,4 % ZnO, 0,5 % PbO. Зерттеу 200-1600 градус С температура және 0,01; 0,1 және 1 бар қысым аралығында Гиббс энергиясының минимумды принципі негізінде «Outokumpu» финстік металлургиялық компаниясымен HSC-5.1 бағдарламалық кешенін пайдалана отырып, толық термодинамикалық талдау негізінде жүргізілді. Зерттеу нәтижелері бойынша, қалыпты қысым кезінде қорғасын хлоридін айдау 600 градус С температурада, ал мырыш – 900 градус С кезінде басталады, қысымды 0,01 барға дейін азайту температураны сәйкесінше 500 градус С және 700 градус С дейін төмендетеді; мырышты хлоридті айдау 90-96 % деңгейге жетуі үшін үрдісті 1145-1200 градус С кезінде және lgP = -2-ден 1,2 бар дейін қысымда жүргізу қажет, бұл кезде қорғасынды хлоридті айдау дәрежесі 99,8-100 % құрайды. Тең жағдайда қорғасын хлоридімен айдау мырышқа қарағанда анағұрлым толық басталады.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 2(78)

Кәсіпорында сапа менеджменті жүйесін енгізу жолымен сапаны бақылауды қамтамасыз ету
Аңдатпа:

Мақалада кәсіпорында сапа менеджменті жүйесін енгізу нәтижелері келтірілген. ИСО 9001:2015 халықаралық стандартын, сондай–ақ өндірістік бақылауды жүзеге асыру үшін санитарлық-эпидемиологиялық талаптарды зерделеу және талдау жүргізілді. Өнімнің өмірлік циклінің барлық кезеңдерінде кәсіпорындарда өнімнің кіріс, операциялық және шығу бақылауын жүзеге асырудың негізгі талаптары мен ережелері анықталып келтірілген. Сонымен қатар, сапа менеджменті жүйесін енгізу үшін кәсіпорындардың қандай талаптарды сақтауы тиіс екені анықталды. Кәсіпорындардағы бұл жұмыс қажет екенін атап өткен жөн, себебі келесі артықшылықтарға ие: өнім сапасын жақсарту арқылы өнімді өткізу ұлғаяды, кәсіпорын мен персоналды басқару деңгейі ұлғаяды, өнімді әзірлеу, өндіру және пайдалану кезеңдерінде шығындарды үнемдеу жүзеге асырылады. Бұдан сапа менеджменті жүйесін енгізу үшін мынадай міндеттерді қою қажет: кәсіпорын процестерін сипаттау, үдерістерді бағалау және тиімділік критерийлерін әзірлеу, қажетті құжатталған ақпаратты әзірлеу, барлық бөлімшелерде құжаттаманы енгізу, олармен және сапа саласындағы саясатпен және мақсаттармен танысу, одан әрі SWOT-талдау жүргізу үшін ішкі аудиттерді уақтылы жүргізу және сәйкестік сертификатын алу мақсатында сыртқы аудитордың бағалау жүргізу. Сапаны басқаруда маңызды кезең-ұйымның үдерістердің сәйкессіз нәтижелерін жоймауы, әлеуетті сәйкессіздіктерді анықтау, хаттаманы жасау арқылы тәуекелді бағалау, тәуекелдерді азайту мақсатында іс-қимылдарды жоспарлауы және жүзеге асыруы тиіс. Қиындықтар туындауы мүмкін: персоналдың сапа менеджменті жүйесін енгізу қажеттілігін түсінбеуі, айқын көрудің, миссияның болмауы, процестер бойынша толық ақпараттың болмауы, бағалаудың сандық және сапалық критерийлердің жасалмауы, сапаның -процестердің, ресурстардың сапасы ретінде емес, өнімнің сапасы ретінде анықталғандығы, тұтынушылардың қанағаттануына – мониторингтің болмауы. Бұл қиындықтарды тек ISO 9001 бойынша сапа менеджменті жүйесін енгізумен ғана еңсеруге болады, өйткені халықаралық стандартта жазылған талаптар – ұйымды неғұрлым жоғары даму деңгейіне шығаруға көмектесетін кәсіпорын қызметінің тиімділігін арттырудың нақты құралы болып табылады.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 2(78)

Биогаз өндірісінің тиімділігіне ультрадыбыстық өңдеудің әсері
Аңдатпа:

Бұл жұмыста ірі қара малдың (ІҚМ) қиының қоспасын ашытумен бірге ашыту кезінде биогаз алу процесіне эксперименттік ультрадыбыстық өңдеу нәтижелері ұсынылған. Анаэробты ашыту мезофильді 38 С температуралық режимде мерзімді әсер ететін метатенкада жүзеге асырылды. Субстрат ретінде құрамында 70 % ірі қара малдың қиы және 10 % күйіс қайыратын жануарлардың тыртығынан ашытқыны бар қоспа қолданылды. Қоспаны ультрадыбыспен өңдеу 10 Вт/см 2 әсер ету қарқындылығы және 9350 кДж/кг құрғақ заттың енгізілетін энергия мөлшері кезінде жүргізілді, бұл қатпарлану мен седиментация процестерін толығымен жоюға мүмкіндік берді. Органикалық заттардың (ОЗ) ұйытқысы бар және ультрадыбыспен өңделген мерзімді режимде ыдырауы 8 тәулік ішінде орын алды, осы уақыт ішінде қарапайым субстрат ов 3,0 есе аз (барлығы 14 %) ыдырады. Ультрадыбыспен өңделген үздіксіз және мерзімді режимдерде метанды ашыту процесі, басқа температуралар сияқты, тұрақтылығымен ерекшеленді, ол туралы мынадай мәндер бойынша анықтауға болады: ұшпа май қышқылдары (ҰМҚ), сілтілік, рН және биогаз бөлінуі. Метанды ашытудың энергетикалық тиімділігі алынған отын (биогаз) көлемін және технологиялық қажеттіліктерге жылу шығынын салыстыру жолымен бағаланды. Түрлі пайдалану режимдерінің тиімділігін салыстыру көрсеткендей, биогаз түріндегі тауарлық энергияның ең көп саны - 3 есе көп, өңдеусіз қарағанда ультрадыбыспен өңделген режимде алынды.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 2(78)

Ихтиопатологиядағы гематологиялық зерттеулердің диагностикалық маңызы
Аңдатпа:

Мақалада балық қанының морфологиялық көрінісі жасына және түріне байланысты салыстырмалы аспект бойынша зерттеу ұсынылған. Соңғы жылдары су объектілерінің экожүйесіне антропогендік факторлардың әсері күшейе түсті. Осыған байланысты, ихти-эпизоотологиялық жағдайларды шешудің негізгі бағыты – ветеринарлық медицинадағы жаңа бағыттар, атап айтқанда, балық қанындағы пішінді элементтерді гематологиялық тан болып табылды. Зерттеуші балық организмінің күйін анықта п, түсіну үшін алдымен қандағы жасушалардың осы формаларын дұрыс анықтауы керек, әсіресе, бұл ақ қан клеткаларына қатысты. Біздің шолуымыз қысқаша, және бұл мәселе бойынша әдебиеттер туралы толық мәлімет бермейді. Мұның бәрі балықтың қанының күрделі морфологиялық көрінісін береді, оны анықтау қиын. Жоғары омыртқалы жануарлардан айырмашылығы, балықтарда сүйек кемігі мен лимфа түйіндері болмайды, гемопоэз ретикулярлық синцитийді (гилл аппараты, бүйрек, лимфоидты орган), органдарда және асқазан аппаратының тамырлы эндотелийінде және жүрек пен көкбауырда және т.б. кейбір жағдайларда, ішектің шырышты қабаты. Сүйек балықтарында бүйректің алдыңғы бөлігі гемопоэздің негізгі органы болып табылады, гемопоэз сонымен қатар лимфоидты мүшелерде және көкбауырда болады. Бұл зерттеудің мақсаты – жасына және түрлеріне байланысты салыстырмалы аспектте балық қанының морфологиялық көрінісін зерттеу. Орта есеппен, балықтардың әр жас тобынан 3-7 жануар алынып зерттелді. Балық қанының морфологиялық құрамын зерттеу үшін асқазан тамырларынан және жүрек қуысынан қан алынды. Зерттеу процесінде балықтың ерекшелігі – қанда жетілген де, жас қызыл қан клеткаларында, қызыл қан клеткаларында ядролар болатындығы анықталды. Сүйекті балықтар дамудың барлық кезеңдерінде миелоидты жасушалардың төрт түріне ие, олар жоғары омыртқалы жануарлар мен адамдар гематологиясында белгілі. Балық гранулоциттерінің ерекшелігі – цитоплазманы түйіршіктермен толтырудың барлық кезеңдерінде лейкоциттерді байқау мүмкіндігі болып табылады, және бұл жасушалардың ядросы өте сирек лобблокталған. Балықтардан айырмашылығы, сүтқоректілерде базофилдер мен эозинофилдердің Вестник Инновационного Евразийского университета. 2020. № 2 ISSN 1729-536X 113 даму кезеңдерін (миелоциттер, ювенильді, стабильді және сегменттелген) ажырату өте қиын, өйткені ядроның сегментациясы әлсіз көрінеді, ал жасушалар жетілген сайын түйіршіктер саны көбеймейді. Зерттеу нәтижелері ихтиопатология саласындағы ветеринарлық-гематологиялық зерттеулердің рәсімдеріне белгілі бір толықтырулар енгізеді. Болашақта балық ауруларын гематологиялық диагностикалау бағытында зерттеулер жалғасады және гематологиялық зерттеулердің егжей-тегжейлі жіктелуі үшін алғышарттар жасалады.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 2(78)

Ірі қара малдың жұқпалы ринотрахеит вирусын полимеразды тізбекті реакция әдісімен анықтау
Аңдатпа:

Мақала ауылшаруашылық жануарларындағы вирустық этиологиялы аурулардың дифференциалды диагностикасының өзекті мәселесіне арналған. Қазіргі уақытта вирустық аурулар кең таралған, ауылшаруашылық жануарларының жұқпалы патологиясында жетекші рөл атқарады және үлкен экономикалық зиян келтіреді. Малға қарсы вакциналардың алдын-алудың үлкен мөлшерін ескере отырып, эпизоотияға қарсы шаралардың тиімділігін арттыру үшін, ірі қара малда жұқпалы ринотрахеит вирусының өріс және вакциналық штамдарын жедел және тиімді анықтау және саралау әдістерін әзірлеу өзекті мәселе болып табылады. Ірі қара малдың жұқпалы ринотрахеит вирусының изоляторынан вакциналық штамды анықтау және саралау үшін полимеразды тізбекті реакцияны қолдану мүмкіндігі қарастырылады. Зерттеу процесінде тест материалында IRT вирусын анықтау үшін ПТР-RFLP талдау әдісі жасалды. ТК-А вакциналық штамдарын эпизоотиялық штаммдардан және ІРТ вирусының изоляторларынан анықтау және саралау үшін ПТР-RFLP талдау әдісі қолданылды. Патогеннің нақты ДНҚ фрагменттерінің санының көбеюіне әкелетін ДНҚ циклдерінің, күйдіру мен синтездердің қайталануына негізделген ПТР принципі агарозды гельде ПТР нәтижелерін ескеруге мүмкіндік береді. Талдау уақыты – шамамен, 30 сағат. Вирустық ДНҚ-ны анықтауға сезімталдығы 1-10 пикограмма (102 TCD) құрайды. Салыстырмалы қарапайымдылық пен реакция жылдамдығы, жоғары сезімталдық, ерекше және репродуктивтілік сияқты сипаттамалардың арқасында ПТР соңғы уақытта биологиялық ғылымның әртүрлі салаларында, соның ішінде ветеринарлық вирусологияда іргелі және қолданбалы зерттеулерде кең таралды. Зерттеу барысында алынған нәтижелер ПТР-RFLP қолдану жоғары сенімділік дәрежесімен IRT вирусының өріс және вакциналық штаммдары мен изоляттарын ажыратуға мүмкіндік беретіндігін көрсетеді. ПТР-RFLP анализін қолдану ІҚМ ІҚМ-нің молекулалық эпизоотологиясындағы зерттеулердің тиімділігі мен ақпараттылығын арттырады, өйткені бұл әр түрлі вирустық штамдардың ДНҚ-ны олардың табиғатына қарамастан анықтауға ғана емес, сонымен қатар олардың арасындағы айырмашылықты, соның ішінде TK-A штамдарын саралауға мүмкіндік береді. эпизоотиялық штаммдар мен вирустың изоляттарына қарсы жойылған вакциналарды жасау үшін.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 2(78)

Замандастарының естеліктеріндегі Г.А. Бешкаревтің автор образын қалыптастыру мәселесі
Аңдатпа:

Геннадий Арсеньевич Бешкарев-өткен ғасырдың 30-жылдары Павлодарда біраз уақыт тұрған ақын, прозаик, публицист, мемуарист. Сонымен қатар, оның шығармашылық мұрасында "Павлодарские были"атты көркем және тарихи қызығушылық тудыратын естеліктер бар. Бұл шығармада соғысқа дейінгі Павлодар туралы білімімізді байыта түсетін әлеуметтік-тұрмыстық картиналар көркем-публицистикалық түрде айқын берілген. "Павлодарлықтар" ерекше құнды болды, өйткені 20 ғасырдың 30-шы жылдары аймақтың орыс әдебиетіндегі өзіндік "ақ дақ" болып саналды. Кеңеске қарсы қызметі үшін айыпталған Г.А. Бешкарев Сібір лагерлерінде бес жылға мерзімге сотталды және оның жұмысы ұзақ уақыт жарияланған жоқ, тек біздің заманымығана өз оқырманын тауып отыр. Г.А. Бешкарев шығармалары Қазақстанның орыс жазушыларын зерттеу жөніндегі "Павлодар әдеби"хрестоматиясына енгізілді. Осыған байланысты автордың жеке портретін қалпына келтіру маңызды болып көрінеді, оған қазіргі замандастарының естеліктері, олардың жазбаша және ауызша куәліктері ғана көмектесе алады. Бұл мақала сұхбат нәтижесінде алынған деректерді жүйелеп, талдауға тырысады және жазушының өмірбаянын құруға материал бола алады. Мақала авторының 2017 жылдың күзінде Алматы қаласында автордың жақын туыстарымен өткізген әңгімелері жазушының жеке басының ерекшеліктерін, оның өмірдің түрлі аспектілеріне: дәуірге, адамдарға, шығармашылыққа қатынасын ашады. Отбасы мүшелерінің естеліктерінде Бешкарев сирек кездесетін түзу және берік адам ретінде көрінеді, Өз уақытының әділетсіздігімен келіспейді, физикалық тұрғыдан төзімді, төзімділікке ие адам ретінде. Достардың жадында ол талантты шешен, кейде өткір тілді, кейде баурап алатын, қажымас қайратты, адамгершілігі моладам ретінде, әріптестеріне, әйелдерге, оқушыларға қиындықтарды жеңу кезінде жанқиярлықпен және ынтамен көмектесугедайын мұғалім ретінде сақталады. Түйін сөздер: Бешкарев, мемуарлар, Павлодар, совет дәуір, қуғын-сүргін, Павлодар әдебиеті.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 3(79)

COVID-19 пандемиясына байланысты Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік сатып алу қатынастарының жаңа форматы
Аңдатпа:

Мақалада автор төтенше жағдай мен карантиндік шаралар жағдайында мемлекеттік сатып алудың құқықтық реттеу проблемаларын қарастырады. Мақсаты - елде төтенше жағдай және карантин режимінің енгізілуіне байланысты Қазақстан Республикасының заңнамасында пайда болған өзгерістерді зерттеу болып табылады. Автор мемлекеттік сатып алуды ұйымдастыру саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейтін қазақстандық заңнаманың жаңа нормаларына құқықтық баға береді және талдау жасайды. Мемлекеттік шекаралардың жабылуы, дағдыланған, жылдар бойы қалыптасқан экономикалық байланыстардың бұзылуы - мемлекеттік органдардың шаруашылық іс-әрекетіндегі ақаулықтарға әкелді. Орын алған барлық кемшіліктерге қарамастан, нарықта барлық қазақстандық өндірушілердің тауарларына сұраныстың артуы жағымды ықпал тигізді. Негіздемелік келісімдерді пайдалана отырып, енгізілген мемлекеттік сатып алудың жаңа тәсілі өз кезегінде қазақстандық тауар өндірушілердің өнімдерін кепілді өткізуді қамтамасыз етуге, сондай-ақ жиі сатып алынатын тауарлардың импортын алмастыруға мүмкіндік берді. Автор осы салада қалыптасқан тәжірибені зерттеу негізінде заңнамадағы ???новеллалардың??? көмегімен мүлдем әлеуметтік жаңа жағдайларда мемлекеттік сатып алу саласын құқықтық регламенттеудің ерекшеліктерін көрсетеді, сондай-ақ, төтенше жағдай және карантиндік шаралар кезінде тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді мемлекеттік сатып алу саласын реттейтін құқықтық нормалардың қолданылу ерекшеліктерін ашады. ҚР Үкіметінің арнайы шаралар қабылдауы мемлекеттегі қаржы-экономикалық қатынастарды «тапсырыс беруші-жеткізуші» жаңа форматына көшіруге мүмкіндік берді. Қазіргі уақытта Үкімет қабылдаған шаралар 2020 жылдың соңына дейін ұзартылды. ҚР Үкіметі тарапынан көрсетілген шаралар төтенше жағдай мен карантиндік шараларды енгізу аясында туындайтын шығындарды барынша қысқарту мақсатында орта және шағын бизнес өкілдері үшін осы саланы реттеудің жеңіл құқықтық режимін енгізуге мүмкіндік берді. Мемлекеттік сатып алу жөніндегі істерді қараудың сот тәжірибесіне талдау жасауды ескере отырып, автор Қазақстанда карантиндік шаралар жағдайында, әдетте, тапсырыс берушілер тарапынан да, жеткізушілер тарапынан да бір типті бұзушылықтар орын алғанын атап көрсетеді.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 3(79)
Тақырып: Құқық

Экономиканы дамыту тиімділігін арттыру контексіндегі жобалық тәсілдің кейбір аспектілері туралы
Аңдатпа:

Мақалада тиімді құралдардың бірі болып табылатын және әртүрлі факторларды шебер ескеруге мүмкіндік беретін жобаларды басқарудың әртүрлі аспектілері қарастырылады, нәтижесінде оңтайлы өзгерістерді жүзеге асыру және кәсіби қызметтің барлық түрлерінде мақсаттарға қол жеткізу сенімділігі артады. Қазақстанда жобаларды басқару 1990-шы жылдардан басталған, алайда осы басқару құралын нақты практикалық қолдану осы жүзжылдықтың басында байқалады. Авторлардың пікірінше, жеке және мемлекеттік секторларда жобалық тәсілді кеңінен енгізу мен пайдаланудың негізгі проблемаларының бірі - осы бағытты дамытуды ақпараттық-әдіснамалық қолдаудың жеткіліксіздігі. Осы зерттеудің мақсаты-қабылданатын экономикалық шешімдердің сапасы мен тиімділігін арттыру контексінде жобалық басқарудың теориялық-әдістемелік аспектілерін жүйелеу. Кез-келген жоба, бір жағынан, инновацияларды құруға және инвестициялық, сондай-ақ бірқатар басқа ресурстарды тиісті инвестициялауға байланысты, екінші жағынан, жоғары белгісіздік пен тәуекел жағдайында жүзеге асырылатын өзгерістер. Зерттеу барысында: салыстырмалы талдау, жүйелік тәсіл, оның негізінде жобаны басқарудың жалпы және нақты белгілері, сондай-ақ дерексіз-логикалық анықталған әдістері қолданылды. Жаһандану жағдайында компаниялардың, ұйымдар мен мемлекеттердің стратегиялық мақсаттарына қол жеткізуге бағытталған міндеттерді шешу, сондай-ақ бизнес-процестерді үздіксіз жетілдіруді қамтамасыз ету, әлеуметтік-экономикалық, ұйымдастырушылық және басқа сипаттағы кез-келген өзгерістерді жүзеге асыру үшін менеджменттің заманауи принциптері командалық тәсілді қажет етеді. Жобалық технологияларға тиімді көшуді қамтамасыз ететін процестер, сондай-ақ жобалардың мақсаттарына қол жеткізу тұрғысынан жобалық тәсілдің маңызды компоненттері анықталды. Жобаларды басқару әсіресе жеке компанияларда кеңінен қолданылатыны көрсетілген, қазіргі уақытта бұл құрал әртүрлі елдердің мемлекеттік құрылымдарын басқару жүйесінде белсенді түрде енгізілуде. Зерттеу нәтижелерінің маңыздылығы жобалық тәсіл туралы білім – бұл кәсіби қызметтің дербес саласы және іске асырылатын жобалардың экономикалық тиімділігін арттыруға бағытталған үнемді басқару жүйесі ретінде сипатталатын жалпыға бірдей танылған ғылыми бағыт болып табылады. Тұтастай алғанда, Қазақстанда жобаларды басқаруды ілгерілету процестерінің айтарлықтай жанданғанына қарамастан, қазақстандық қоғамның тыныс-тіршілігінің барлық салаларына инновациялық даму құралы ретінде жобалық тәсілдеменің қазіргі заманғы технологияларының трансфертін жүзеге асыру маңызды міндет болып табылатынын атап өткен жөн.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 3(79)

Университеттерде студенттік кәсіпкерлік қоғамдастықты дамыту (ИнЕУ мен ОДУ тәжірибесі)
Аңдатпа:

Басты мәселе: Қазіргі жағдайда студенттік кәсіпкерлік қоғамдастықты дамыту, кәсіпкерлік дағдыларды қалыптастыру, стартап-жобалар мен идеяларды қолдау және алға жылжыту болашақ түлектердің бәсекеге қабілеттілігін арттырады және олардың шығармашылық және кәсіпкерлік әлеуетін іске асыруға мүмкіндік береді. Авторлардың пікірі бойынша кәсіпкерлік білім беру саласындағы саясатты жүзеге асыру, кәсіпкерлік экожүйені және кәсіпкерлік ойлауды дамыту тәжірибе алмасуды және студенттермен жұмыс жасаудың жаңа тәсілдері мен әдістерін зерттеуді қажет етеді. Сондықтан мақалада Инновациялық Еуразия университеті мен Олд Доминион университетінің (АҚШ) кәсіпкерлік қоғамдастықты дамытудың негізгі бағыттары талқыланады. Мақсаты: «Кәсіпкерлік» бағыты бойынша оқытуды ұйымдастыру процесін қарастыру және осы бағытта авторлардың пікірлерімен таныстыру. Әдістері: жұмыста теориялық, эксперименттік, әдістемелік, сипаттамалық және аналитикалық зерттеу әдістері қолданылды. Нәтижелер және олардың маңызы: Авторлар «Кәсіпкерлік» бағыты бойынша білім беру траекториясы жаңа формацияны бітірушілердің белсенді өмірлік ұстанымы мен қалыптасуына ықпал етеді, бұл адам әлеуетінің дамуына әсер етеді деген тұжырымға келеді. Университеттердің кәсіпкерлік қоғамдастықты дамытудағы рөлі – студенттердің оқу процесінде, білім сапасын арттыруда және жаңа формалар мен әдістерді дамытуда кәсіптік дағдыларды дамытуға бағытталған білім беру қызметін жүзеге асыру. Кәсіпкерлік қоғамдастықты құру жөніндегі бірлескен жобаларға қатысу жоғары білімнің интернационалдандыру шекараларын кеңейтеді. Сондықтан, осы мақалада авторлар студенттерге кәсіпкерлік білім беру жүйесінің маңызды компоненті ретінде студенттердің кәсіпкерлік қоғамдастығын қалыптастыру бойынша жұмыс тәсілдері мен әдістерін жеткізуге тырысады.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 3(79)

Павлодар аймағы экономикасының металлургиялық кластерінің жағдайы мен мәселесін талдау
Аңдатпа:

Мақалада Павлодар облысының материалдары негізінде аймақтың нақты секторы салаларында кластерлік даму жағдайы мен мәселелері талданған. Жалпы алғанда Қазақстанның барлық аймақтары сияқты Павлодар облысының инновациялық дамуының басты мәселесі - бұл оларды жүзеге асыратын инновациялардың көлемінен, кезеңділігімен және тиімділігімен көрінетін кәсіпорындардың жеткіліксіз инновациялық белсенділігі. Сонымен бірге экономиканың нақты секторына жататын кәсіпорындардың көпшілік бөлігінде инновациялық қызметті дамыту үшін жеткілікті ресурстары бар. Алайда, олардың технология трансферті мақсатында экономиканың басқа секторы мен салаларындағы кәсіпорындармен өзара әрекеттесуінің болашағы шамалы. Тұтастай алғанда, Қазақстан Республикасының аумақтарын дамытудың 2020 жылға дейінгі бағдарламасында тұжырымдалған аумақтың кеңістіктік дамуының теңгерімді қағидаларына сәйкес келмейді. Бұл мәселені шешу бағыттарының бірі - бизнес субъектілерінің кластерлік тәсілі мен өзара әрекетін қалыптастыру және дамыту. Мақалада кластердің аймақтық даму институты ретіндегі жұмысының тиімділігі бағаланады. Павлодар облысының металлургиялық кластері мысалында аймақтық экономикадағы кластерлік бастамаларды қалыптастырудың негізгі жолдары мен әдістері қарастырылды, аймақтың металлургиялық кластерін дамытуға SWOT талдау жасалды, оның негізгі мәселелері анықталды; кластерлерді дамытудың басым бағыттары атап өтілді (металлургиялық кластер, оның ішінде соңғы өнім өндірісі, теміржол машинажасауының кластері, ауыл шаруашылық кластері), оның дамуы аймақтағы химия және мұнай химиясы кластері, жол кластері және бірқатар жаңа жоғары өндірістік салалардың пайда болуы мен толық дамуы үшін жағдай жасай алады, құрылыс техникасы, көліктік-логистикалық кластер, заманауи өндіріс технологиялары мен инжиниринг кластері, машиналар мен жабдықтарға арналған компоненттер шығаруға арналған кластер және энергетика саласына арналған өнеркәсіптік электротехника мен жабдықтар кластері жүзеге асырылуына жағдай жасайды. Сондай-ақ, авторлар аймақтағы кластерлік бастамаларды дамыту стратегиясын жүзеге асыру «болашақ күн» кластерлеріне негіз қалауы мүмкін екенін атап көрсетеді, мысалы: ресурстарды тиімді пайдалану кластері және экологиялық таза өңдеу, жаңа энергия кластері, инновациялық медицина кластері, туристік-рекреациялық кластер.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 3(79)

Теміржол көлігінде қолданылатын стандарттардың тиімділігін зерттеу
Аңдатпа:

Мақалада теміржол көлігінде енгізіліп жатқан стандарттардың тиімділігін зерттеу нәтижелері сипатталған. Тиімділікпен стандарттаудың жалпы көрінісі талданды. Қазақстан Республикасында стандарттауды қолданудың қандай құжаты реттелетіндігі зерттелді. Әрі қарай «Теміржол саласының халықаралық стандарты» IRIS халықаралық теміржол стандарты негізге алынды, ол өз кезегінде ISO 9001 халықаралық стандартына негізделген. Стандарттардың тиімділігі әдістері мен түрлері зерттеліп, сонымен қатар IRIS теміржол көлігі саласында қолданылатын халықаралық стандартқа талдау жүргізілді. Осы стандарттың мақсаты – жеткізу ақауларының алдын алуға және азайтуға баса назар аудара отырып, үнемі жетілдіруге мүмкіндік беретін бизнесті басқару жүйесін құру. Стандарттаудың тиімділігі бірнеше себептер бойынша, мысалы, оның өнімдері белгілі бір стандартқа сәйкестігіне сертификатталмағандықтан, компания үшін үлкен шығындарға айналатынын көрсететін мысалдар дәлелдейтіндігін атап өту маңызды; экспорттаушы елде стандарттардың талаптарына сәйкес өндірілмеген өнімдерді қайта өңдеуге компанияның қосымша шығындарына байланысты. Теміржол саласындағы стандарттау жұмыстарының тиімділігін талдауды стандарты қолдану нәтижесінде алынған эффектілердің салыстырмалы тұрғысынан көрсетуге болады: мысалы, қауіпсіздік деңгейінің жоғарылауында немесе экономикалық өсуде. Нақты эффектіні анықтауға негіз болып осы кәсіпорында стандарт енгізілгенге дейін болған нақты өндіріс деңгейі табылады. Теміржол көлігі саласында стандарттауды дамыту мәселелерін шешудің тиімділігін арттыру мақсатында қолдануға болатын шараларз ерттелді. Техникалық реттеу элементтерінің бірі ретінде мұндай стандарттау экономикалық өсуге патенттер мен лицензияларды енгізуден бастап тиісті көрсеткіштерден жоғары үлес қосуы мүмкін.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 3(79)

Полигондағы өнеркәсіптік қалдықтардың айналымы және кәдеге жарату жөніндегі қызметті ұйымдастыру
Аңдатпа:

Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар, басқалармен қатар, өндіріс қалдықтарын басқару процесін ұйымдастыруды рационализациялауға негізделген. Халықтың өсуі және индустрияландыру жарысы экожүйеге айтарлықтай қауіп төндіреді. Қазіргі уақытта жан басына шаққандағы қалдықтардың орташа Ғаламдық түзілуі жылына 494 кг құрайды. Қазақстан аумағында көптеген өнеркәсіптік кәсіпорындар жұмыс істейді. Өндірілетін өнімнің ауқымы өте кең: тұрмыстық заттар, көлік, құрылыс материалдары, жабдықтар және тағы басқалар. Өндірістің әрбір түрі сөзсіз, өнеркәсіптік қалдықтардың көп мөлшерінің көзі болып табылады, жыл сайын Қазақстан кәсіпорындарында 600 миллион тоннаға дейін қалдық түзіледі, олардың үш пайызы қайта өңделеді. Павлодар облысының аумағында металлургия, машина жасау, химия өнеркәсібі, құрылыс индустриясы, жеңіл өнеркәсіп саласындағы кәсіпорындар жұмыс істейді, барлығы жүзге жуық. Осыған байланысты Павлодар облысында өнеркәсіптік қалдықтардың айналысы мен кәдеге жарату проблемасы өте өзекті. Мақалада қалдықтардың қоршаған ортаға әсерін азайту мақсатында олардың айналысын ұйымдастыру, қалдықтарды залалсыздандыру, тасымалдау, орналастыру, сондай-ақ оларды Павлодар қаласындағы өнеркәсіптік қалдықтар полигонында кәдеге жарату жүйесі қарастырылған. Қарастырылып отырған полигон «жасыл» деңгейдегі қауіпті емес өнеркәсіптік қалдықтарды: хром, кадмий, алюминий, мыс, қорғасын, мырыш, марганец қалдықтары мен сынықтарын, пластмасса, полиэтилен, абразив, резеңке қалдықтар, күл және күл-шлак қалдықтарын қабылдауға, уақытша сақтауға және орналастыруға арналған; сондай-ақ «кәріптас»: құрамында сынап, мышьяк, қорғасын бар қалдықтар, пайдаланылған аккумуляторлар, фосфор шлактары, пайдаланылған майлар, мұнай шламдары. Қалдықтарды жинау жұмыстарын ұйымдастыру схемасы қарастырылды. Қабылданған және қайта өңделген, сондай-ақ полигонда орналастырылған және өз қажеттіліктеріне пайдаланылған қалдықтардың көлемі, оның ішінде құрылыс қалдықтары, пайдаланылған шпалдар, күл-қоқыс және абразив сынықтары талданды. Өнеркәсіптік қалдықтарды кәдеге жарату проблемасын шешу инновациялар және жаңа технологиялар мен жабдықтарды енгізу қажеттілігімен байланысты.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 3(79)

Сүтті бағыттағы сиырлардың бедеулігін алдын алу сызбасының экономикалық тиімділігі
Аңдатпа:

Негізгі проблема: Жұмыс гинекологиялық патология кезінде жануарларды алдын алудың этиопатогенетикалық принциптерін анықтау және теориялық негіздеме беруге арналған. Сонымен қатар, олардың денсаулығын сақтауға бағытталған алдын алу іс-шараларын жетілдіру, қазіргі мал шаруашылығы жағдайында жануарларды өсіп-өну қабілетін арттыру және сиырлардың жоғары өнімділігін қамтамасыз ету болып табылады. Осыған орай, кешенді және гомеопатиялық емдеуді қолдана отырып, сиырлардың ұрықтандырылуын арттыру тәсілдерін әзірлеу жұмыстын басты міндеті болып табылады. Мақсат: Ғылыми-зерттеу жұмысы 2016 жылдан бастап 2019 жылға дейін Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің ветеринариялық медицина кафедрасында, Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің «Агротехнопарк» зертханасында, Львов атындағы ветеринарлық медицина және биотехнология ұлттық университетінде және Шығыс Қазақстан облысы Шемонаиха ауданының «Камышинское» шаруа қожалығында орындалды. Әдіс-тәсілдер: Сиырлардың ұрықтануын арттыру үшін жануарлардың 3 тобы алынды: І-ші топтағы жануарлар ынталандыруға ұшырамайды; ІІ-ші топтағы жануарлар ұрықтандыруға 1-3 сағат қалғанда 3 мл сурфагон (15 мкг), 15 мл катозал, 15 мл габивит-Se, ұрықтандыруға 10-15 минут қалғанда 10 мл утеротон, ұрықтандырудан 8 күннен кейін прогестерон 2,5% 2 мл, катозал 15 мл, габивит-Se 15 мл егілді; ІІІ-ші топтағы сиырларға ұрықтандыруға 30-60 минут қалғанда 5 мл овариовит егілді, ұрықтандырғаннан кейін 25-30-күні овариовит және 5 мл-ден лиарсин инъекциялары егілді. Нәтижесінде кешенді және гомеопатиялық препараттар негізіндегі алдын алу сызбалары төмен шығындарды көрсетті. Нәтижелер және олардың маңызы: Алғаш рет Шығыс Қазақстан облысында сауын сиыр шаруашылығында гинекологиялық патологияға және сиырлардың бедеулігіне әкелетін басты этиологиялық факторлар туралы жаңа ғылыми деректер алынды. Осы өңірдің сүт шаруашылығы жағдайында сиырлардың бедеулігін алдын алуға бағытталған іс-шараларды жақсарту және ұрықтануының жоғарылауын ынталандыру бойынша жұмыстар жүргізілді. Гормоналды, гомеопатиялық және басқа да препараттарды пайдалана отырып, ұрықтануын жоғарылауын ынталандырудың жаңа сызбалары сыналды. Нәтижесінде сиырлардың төлдеу қабілеттілігінің жоғарылауы анықталып, ынталандыру сызбалары өндіріске енгізілді. Бірінші рет "Камышинское" шаруа қожалығында сиырлар бедеулігінен келетін шығынға экономикалық баға берілді.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 3(79)

Етқоректілер обасын серологиялық диагностикалау кезінде гетерологиялық препараттарды қолдану мүмкіндігін зерттеу
Аңдатпа:

Paramyxoviridae тұқымдасының morbillivirus тұқымына қызылша, ірі қара обасы, етқоректілер мен ұсақ мүйізді жануарлардың қоздырғыштары кіреді. Жыртқыш обаның қоздырғышы көптеген жағдайларда өліммен аяқталатын аң терісі мен иттердің қауіпті ауруын тудырады. Ауру барлық жерде, соның ішінде Қазақстанда да таралған. Біздің елде аурудың аралас түрі ең көп таралған, ал ең аз таралғаны – тері мен жүйке формалары. Обаның созылмалы ағымы көбінесе жүйке түрінде, субакутты –аралас және ішек, жедел-аурудың тері мен өкпе формаларында байқалады. Етқоректілердің обасын диагностикалауда ветеринарлық мамандар айтарлықтай қиындықтарға тап болады. Осы инфекцияны диагностикалаудың серологиялық әдістері ғылыми-зерттеу мақсатында жасалып, қолданылғанына қарамастан, коммерциялық диагностикалық препараттардың болмауы оларды практикалық ветеринарлардың қолдануына айтарлықтай кедергі келтіреді. Сондықтан, етқоректілердің обасына диагноз негізінен аурудың симптомдық кешені мен эпизоотологиялық және патологиялық зерттеулердің деректері негізінде жасалады, олардың нәтижелері көбінесе етқоректілердің басқа ауруларымен бірдей. Практикалық ветеринарияда қолданылатын етқоректілер обасын зертханалық диагностикалау құралдары мен әдістері саласындағы ғылыми зерттеулер өте қажет. Ет қоректі обаның және ІҚМ обасының вирустары антигендік қатынаста жақын туыстас екендігін ескере отырып, ет қоректі обаның серологиялық диагностикасы үшін ІҚМ обасын диагностикалаудың құралдары мен әдістерін қолдану мүмкіндігін анықтау бойынша зерттеулер жүргізілді. Ірі қара мал обасын диагностикалаудың құралдары мен әдістерін қолдану аурудың барлық кезеңдерінде етқоректілердің обасына диагноз қоюға мүмкіндік береді, оларды қолдану зерттеуге материал сынамалары түскеннен кейін қысқа мерзімде, тіпті аралас вирустық және бактериялық инфекциялар жағдайында да, ауру диагнозын сенімді түрде анықтауға мүмкіндік береді. сонымен қатар етқоректілердің обасын ұқсас аурулардан – парвовирустық энтериттен, жұқпалы гепатиттен және басқалардан ажыратуға мүмкіндік береді.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 3(79)

Лингвистикалық ландшафт – қаланың әлеуметтік лингвистикалық зерттеу объектісі ретінде
Аңдатпа:

Қаланың лингвистикалық ландшафтын зерттеу – қазіргі лингвистиканың белсенді дамып келе жатқан бағыттарының бірі. Мақалада лингвистикалық ландшафт социолингвистикалық зерттеулердің объектісі ретінде қарастырылып, аталмыш зерттеудің пәні - қала «тілі», оның қоғамдық коммуникативтік кеңістіктегі маңдайшалары, жазулары, жарнамалық билбордтар және тілді жазбаша түрде көрсетудің басқа да көрнекі нысандары ұсынылады. Қала «тілін» зерттеудің негізгі әдістері - бақылау және талдау; зерттеудің мақсаты - адамның өзін-өзі көрсете алу құралдары мен тәсілдерін анықтау, нәтижесі – қала «тілін» қаланың тілдік кеңістігінде бекіту болып табылады. Қаланың коммуникативтік кеңістігінде адамның өзін-өзі көрсетуі белгілі бір аудиторияның, өнім мен қызметті әлеуетті тұтынушының назарын аударуға лингвистикалық және экстралингвистикалық әдістер мен құралдарды қолдану мақсатында іске асырылады. Қаланың лингвистикалық ландшафтарын зерттеу қоғамдық көптілділікті түсіну мақсатында тілді таңдау, тілдер иерархиясы, тілдік байланыстар феномені, тілдерді жазбаша тіркеуді реттеу тұрғысынан қарастырылады. Сондықтан лингвистикалық ландшафт осы аумақта тұратын халықтар тілдеріне қатысты қоғамның тіл саясатының өзіндік көрсеткіші болып отыр. Авторлар белгілі бір аймақтағы тілдік әртүрліліктің ең маңызды және сенімді көрсеткіші - лингвистикалық ландшафт екендігін тұжырымдады. Символдық тұрғыда, лингвистикалық ландшафт – жергілікті қоғам мен аймақтың жекелеген топтарының ахуалын білдіретін белгілі бір көрсеткіш. Лингвистикалық ландшафтта белгілі бір тілдің дәрежесі мен қолдану жиілігінің болуы, үнемі сол қоғамдағы тілдің маңызын, ықпалы мен релеванттылығының көрсеткіші болып табылады.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 3(79)

Білім беруді цифрландыру: артықшылықтары мен кемшіліктері
Аңдатпа:

Пандемия қоғамды цифрландыруға жаңа серпін берді. Цифрландыру-біздің шынайы өміріміздің ең маңызды трендтерінің бірі, ол білім беру саласына да белсенді түрде енгізілуде және Қырғызстанда да өз позицияларына тез ие болуда. Бұл мақалада оқытудың цифрлық технологияларын жүйелі пайдалануға бағытталған қазіргі заманғы білім беру ортасының оң және теріс жақтары қарастырылады. Қазіргі заманғы технологиялар үлкен қарқынмен дамуда. Авторлар заманауи білім беруді, атап айтқанда мектеп бағдарламасын электронды форматқа көшіру процесі сөзсіз болатынына сенімді. Осы және анықталады өзектілігі, қарастырылып отырған тақырып. Автор цифрландыру идеясы іске асырылған кезде білім беру жүйесі ғана емес, оның мәні мен мақсаты да өзгеретінін анықтады. Жаңа өсті сандық ұрпақ; жаңа сандық технологиялар пайда болды, цифрлық экономика, білім беру технологиялары өзгерді-цифрландыру басталды білім беру. Цифрландыру мен цифрландыруды қалай шатастырмауға болады? Қандай заңнамалық білім беруді цифрландыру базасы актілермен нығайтылды ма? Жақсы және жаман жақтары қандай білім беруді цифрландыру? Осы мақалада білім беруді цифрландырудың қандай перспективалары, артықшылықтары мен кемшіліктері бар. Мақалада цифрлық білім берудің негізгі артықшылықтары мен кемшіліктері қарастырылған. Білім беруді цифрландыру қазіргі әлеуметтік шындықты сипаттайтын қажетті және сөзсіз қадам болып табылады, сондықтан болашақта маңызды проблемаларды болдырмас үшін барлық жақсы және жағымсыз жақтарын мұқият зерделеу қажет. Цифрландыру материалды өз бетінше зерделеуді білдіреді. Мұндай жүйенің барлық артықшылықтары мен кемшіліктерін бағалаңыз, оның салдары ондаған жылдардан кейін мүмкін болады. Уақыт келгенде білімнің барлық құрылымы өзгереді.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 3(79)

Критериалды бағалау технологиясын пайдалана отырып, диалогтық өзара іс-қимыл тұрғысынан ЖОО-да сабақтарды ұйымдастыру моделі
Аңдатпа:

Жоғары білім беру жүйесі дамудың қазіргі кезеңінде елеулі өзгерістерге ұшырайды. Сондықтан білім беру мәселелері бойынша талқылауда классикалық парадигмаға сыни баға беру жиі байқалады, сондай-ақ білім беру саласындағы қазіргі жағдайға сәйкес келетін білім берудің жаңа үлгілерін белсенді іздеу жүріп жатыр. Оқыту үрдісін ұйымдастыруда педагогтың рөлі өзгереді. Ол тек білім ордалары ғана емес, студенттердің құзыреттілігін қалыптастыру және дамыту үшін бағдар болып табылады. Студент өз кезегінде тек тыңдаушы ғана емес, сонымен қатар білім беру үрдісінің белсенді қатысушысы болып табылады. Бүгінгі күні педагогке практикалық міндеттерге және мәдениет, ғылым және техника жетістіктерін шығармашылық пайдалануға бағытталған оқыту процесін ұйымдастыруға мүмкіндік беретін тетіктер әзірленуі тиіс. Демек, бұл үшін. Инновациялық өзгерістерді іске асыру неғұрлым тиімді болуы үшін әрбір педагогқа осы инновациялық өзгерістерді ұғынуы және түсінуі, олардың даму перспективаларын және өздерінің кәсіби қызметінде оларды қолданудың тәжірибелік құрауыштарын анықтауы қажет. Әрине, бұл мақсаттарды түзетуді, ұсынылған идеяларды эксперименталды тексеруді, алынған нәтижелерді мониторингті және т. б. талап етеді. Сондықтан, оқытушыға оқыту процесінің негізгі ұйымдастырушысы ретінде, бүгінгі күні жаңа тәсілдерді іске асыру бойынша ауқымды тәжірибе мен әзірленген әдістемелер болмаған кезде ғалымдар ұсынған инновацияларды зерттеу және қолдану қажет. Білім беру үдерісі педагог пен білім алушының өзара іс-қимылын білдіреді. Өзара іс-қимыл әдістері мен нысандары білім беру жүйесінің әлеуметтік талаптары негізінде қалыптасатын мақсаттар мен міндеттерге бағынуы және орынды және барабар болуы тиіс. Мақалада критериалды бағалау технологиясын қолдану арқылы диалогтық қарым-қатынас тұрғысынан ЖОО-да сабақтарды ұйымдастыру үлгісі берілген. Жоғары оқу орнының білім беру үдерісінде осы модельді жүзеге асыру оқытушыға сабақтардағы белсенділік принципін жүзеге асыруға және оқушылардың жетістіктерін критериалды бағалау жүйесін толық көлемде пайдалануға көмектеседі. Бұл бағалау жүйесі студентке педагогтың тапсырмаларын орындау кезінде өз жұмысының нәтижесін бірден көруге және өзінің одан әрі кәсіби даму мүмкіндігін бағалауға мүмкіндік береді.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 3(79)

Үздіксіз білім берудің практикалық-бағытталған курстарын жүзеге асыру арқылы білім беру жүйесі үшін педагог-медиаторлардың құзыреті: Сібір федералды университетінің тәжірибесі
Аңдатпа:

Материал Ресейдің іргелі зерттеулер қорының (РФФИ) жобасы аясында және демеушілік қолдауымен дайындалған. № 18-013-00528 "Көпмәдениетті ортадағы этносаралық қатынастарды үйлестіру үшін білім беру саласындағы медиативтік тәжірибелерді зерттеу". Мақалада жүргізілген талдау көп мәдениетті құзіреттіліктің төмен деңгейін анықтайды, сонымен қатар қашықтықтан оқыту аясында білім беру процесіне қатысушылардың көпұлтты құрамын қарастырады. Зерттеу авторлары көп мәдениетті ортада этносаралық қатынастарды жетілдіруде медиацияның маңыздылығын атап өтеді". Мақалада үздіксіз білім берудің тәжірибеге бағытталған курстарын іске асыру арқылы педагогтердің құзыреттілігін қалыптастыру және білім беру жүйесі үшін медиаторларды дайындау үшін электрондық білім беру ресурстарын әзірлеудің, апробациялаудың және практикалық қолданудың ең танымал әдістері сипатталған. Медиативті тәжірибені қолдану дағдыларын қалыптастыру үшін білім беру процесінде электрондық мазмұнды және виртуалды ортаны қолданудағы соңғы жаңалықтардың толық сипаттамасы берілген. Мақалада сипатталған медиаторларды қайта даярлау және біліктілікті арттыру курстарының бағдарламасы білім беру ұйымдарында жанжалға қатысушы тараптармен жұмыс істейтін мамандар өз жұмысында кездесетін практикалық міндеттерді ескере отырып, модульдік құрылымға ие. Мақала авторлары медиация саласында біліктілікті арттырудың практикалық-бағдарланған курстарының және педагогтарды қайта даярлау бағдарламаларының жоғары тиімділігін негіздейді, бұл дәстүрлі білім беру ресурстарын пайдаланудан covid-өзін-өзі оқшаулау жағдайында электрондық ресурстарға басымдықтарды ауыстыру қажеттілігін көрсетеді Мақала мәтінінде Сібір федералды университетінің порталында электронды білім беру ресурстарын пайдаланудың негізгі артықшылықтары білім беру жүйесі үшін медиаторлық құзыреттілікті қалыптастыру бойынша практикалық бағдарланған біліктілікті арттыру курстары мен кадрларды қайта даярлау бағдарламаларын іске асыруды қолдау үшін дәйекті түрде көрсетілген. Мақалада мұғалімдердің кәсіби дайындығының мазмұнын өзгерту, білім беру ұйымының жанжалсыз ортасын құру үшін оларда көп мәдениетті және конфликтогендік құзыреттерді қалыптастыру мәселелері қарастырылады.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 3(79)

Қазақстанда жеке бас бостандығын қылмыстық-құқықтық қорғау: қол сұғушылықты криминализациялаудың негіздері мен принциптері
Аңдатпа:

Бұл мақалада автор адам мен азаматтың жеке бостандығына қарсы шабуылдарды криминализациялаудың негіздері мен принциптерін зерттейді. Осы зерттеудің мақсаты – жеке бас бостандығына қол сұғатын әрекеттер криминализациясының негізділігін құқықтық талдау болып табылады. Қоғамда орын алатын әлеуметтік қауіпті әрекеттерді криминализациялау қылмысқа әсер ету құралдары арасында жетекші рөл атқаратындығы баса айтылады. Қылмыстық заңнаманы дамыту тәжірибесінде бұрын қылмыстық ретінде жазылмаған әрекеттер кейіннен заңнамалық деңгейде қылмыс деп танылған көптеген мысалдар бар. Зерттеудің әдіснамалық негізін дәстүрлі жалпы ғылыми және арнайы құқықтық әдістер құрайды: жүйелік-құрылымдық, тарихи-құқықтық және салыстырмалы-құқықтық. Зерттеуші жеке бас бостандығына қарсы қылмыстарды криминализациялау қажеттілігі, ең алдымен, келесі негіздердің болуымен байланысты екенін айтады: қоғамдық қауіптіліктің жоғары деңгейі; осы әрекеттердің теріс динамикасы; қылмыстық жауапкершілікті қолданбай жоюға болмайтын осы қылмыстарды жасау жағдайларының болуы; конституциялық құқықтар мен заңнамалық актілерді қорғаудың қылмыстық-құқықтық кепілдігінің қажеттілігі; қаралып отырған әрекеттерге қарсы іс-қимыл бойынша мемлекеттің халықаралық-құқықтық міндеттемелерінің болуы. Мақала соңында, Қазақстан Республикасында заң шығарушыны жеке басының бостандығына қол сұғушылықты криминализациялауға итермелейтін объективті негіздер шын мәнінде болған және орын алған деген негізделген қорытынды жасалады. Автор жеке бас бостандығына қарсы іс-әрекеттерді криминализациялау қағидаттарына: заңды-криминологиялық (қылмыстық-құқықтық шаралар арқылы әлеуметтік қауіпті әрекеттерге әсер ету мүмкіндігі; қудалаудың процедуралық орындылығы; санкцияның пропорционалдылығы және қуғын-сүргінді үнемдеу принципі); әлеуметтік-экономикалық (қылмыспен келтірілген материалдық және моральдық зиянның маңызды сипаты; оң салдардың негативтерден артықшылығы; қылмыстық-құқықтық тыйым салуды жүзеге асыру үшін материалдық ресурстардың болуы; әлеуметтік-психологиялық (қоғамдық құқықтық сана мен психологияның жеткілікті деңгейі); тарихи дәстүрлерді жатқызады. Мақалада автор қазақстандық заң шығарушының жеке бас бостандығына қарсы іс-әрекеттерді криминализациялау үшін шын мәнінде барлық негіз бар деген қорытынды жасайды. Сонымен бірге, жеке бас бостандығына қол сұғатын іс-әрекеттердің қылмыстық құқық нормаларымен салыстырмалы түрде реттелгеніне қарамастан, олар үшін қылмыстық жауапкершілікті құқықтық реттеу әлі де жетілдіруді талап етеді.

Автор: М.С. Акишев
Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 3(79)
Тақырып: Құқық

Қазақстан Республикасындағы дербес деректер: цифрландыру жағдайында құпиялылықты қамтамасыз ету мәселелері
Аңдатпа:

Бұл мақалада ақпараттық қоғамның дамуы жағдайында жеке тұлғаның жеке деректері құпиялылығын қамтамасыз ету мәселелері қарастырылады. Мақаланың мақсаты - экономика мен қоғамды цифрландыру жағдайында Қазақстан Республикасында жеке деректердің құпиялылығын қамтамасыз ету мәселелерін зерттеу. Осы зерттеудің әдіснамалық негізін жалпы ғылыми әдістер құрайды: философиялық, диалектикалық, синергетикалық, индуктивті, дедуктивті, талдау және синтез әдісі, формализация, ұқсастық, зерттеудің тұтастығы мен тепе-теңдігін қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін материалистік және эмпирикалық әдістер, сондай-ақ шет елдерде және Қазақстанда дербес деректерді қорғау жүйесінің мазмұнына барабар талдау жүргізуге мүмкіндік берген формальды-заңдық әдіс. Жаһандану, ақпараттық ашықтық және цифрландыру процестері жеке адам, қоғам және мемлекет мүдделерінің теңгерімін сақтай отырып, ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету проблемаларын шешуге бағытталған бірқатар міндеттер қойды. Осыған байланысты Интернет желісіндегі Дербес деректер айналымының қауіпсіздігін қамтамасыз ету проблемалары бүгінгі күні ғылым мен құқық қолдану тәжірибесі үшін өзекті болып табылады. Қазақстан Республикасының Дербес деректер туралы қолданыстағы заңнамасы ақпараттық жүйелерде дербес деректерді өңдеуге қатысты мәселелерге жеткілікті назар аудармайды. Интернет желісінде дербес деректерді өңдеу қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласындағы Қазақстан Республикасының заңнамасын жетілдіру киберқауіпсіздік тұжырымдамасының («Қазақстанның Киберқалқаны») ережелерін іске асыру шеңберінде өзекті болып отыр. Сонымен қатар, ұлттық заңнамада дербес деректерді рұқсатсыз жинаудан нақты кепілдіктер жоқ. Қазақстан Республикасының осы қатынастар саласындағы қолданыстағы заңнамасында бірқатар заңнамалық шешімдер бар, алайда шет мемлекеттердің озық тәжірибесін пайдалануды ескере отырып, уақтылы түзетулерді талап ететін құқықтық қателіктер бар. Бұл мақалада жеке деректерді бұзудың заманауи қауіптерін зерттеуге ерекше назар аударылады және оларды қорғау әдістері қарастырылған. Авторлар «Дербес деректер және оларды қорғау туралы» Қазақстан Республикасының Заңында дербес деректердің құпиялылығын қамтамасыз ету тәртібіне қойылатын талаптар белгіленгеніне қарамастан, олар жалпы сипатқа ие және одан әрі нақтылауды қажет етеді деген қорытындыға келеді. Бұдан басқа, осы уақытқа дейін тиісті құқықтық регламенттеуді алмаған дербес деректердің құпиялылығын қамтамасыз етуге тікелей қатысы бар бірқатар елеулі аспектілер бар.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 3(79)
Тақырып: Құқық

Қазақстандағы пенитенциарлық жүйенің жағдайы: тарихы және қазіргі заман
Аңдатпа:

Бұл ғылыми мақалада Қазақстан аумағындағы түрме тәрізді қылмыстық-атқару жүйесі түрінің пайда болу және даму тарихы қарастырылады, жазалау жүйесіне, оның мазмұнына, мақсаттарына, негізгі даму бағыттарына талдау жасалған, онсыз қылмыстық жазаларды орындау жүйесінің қалыптасу процесін қадағалау мүмкін емес. Мақалада жазалаудың мәжбүрлеу тәсілі ретінде әлеуметтік-таптық қайшылықтарды шешуде кеңінен қолданылатындығы атап көрсетілген. Дәстүрлі қазақ қоғамы патриархаттық-феодалдық болғандықтан, ол кландық жүйе институттарының (тапқа дейінгі қатынастар) және феодалдық формацияның (таптық қоғам) қатар өмір сүруіне имманентті болды, бұл құбылыстар антагонистік сипат ала алмады. Сондықтан патшалық Ресейге дейінгі кезеңде Қазақстан аумағында түрме болған емес. Мақалада Қазақстандағы түрме мекемелері жүйесінің пайда болуы, қалыптасуы және дамуы тарихи-құқықтық тұрғыдан баяндалған. Авторлар осы мәселені мазмұнды зерттеу негізінде қылмыстық-атқару жүйесі мекемелері, кез-келген басқа әлеуметтік институттар сияқты, қоғамдық дамудың қажеттіліктерімен тығыз байланыста дамыды деген қорытындыға келеді. Мақалада түрме қызметінің ұйымдастырушылық-құқықтық негіздерін жүзеге асыруда жалпы өркениеттік тәсілдің әмбебаптығы қағидасының қолданылуы айқын көрсетілген. Қазақстандағы қылмыстық-атқару жүйесінің бүкіл даму тарихында алдыңғы қатарлы елдердің тәжірибесі ескерілді. Авторлар кеңестік түрмелерде қылмыскерді қоғамнан қатаң оқшаулау тәжірибесі түзету әсері жеткіліксіз деп санайды. Шынында да, «poenitentiarius» (пенитенциарлық) терминінің латын тіліндегі мағынасы – «түзетуші» дегенді білдіреді. Осыған байланысты олар Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексінің түрмелерге қатысты ережелеріне түзетулер енгізуді ұсынады және әлемнің дамыған демократиялық елдерінің озық тәжірибесін ескере отырып, өз қызметіне түрмеге қамаудың прогрессивті жүйесінің кейбір үзінділерін қосады.

Журналдың шыққан жылы: 2020
Журнал нөмірі: 3(79)
Тақырып: Құқық

Ағылшын және қазақ тілдеріндегі «ит» зоонимдік компонентті тұрақты тіркестерді салғастырмалы талдау
Аңдатпа:

Мақалада авторлар ағылшын және қазақ тіліндегі «ит» компонентті тұрақты тіркестерге салғастырмалы талдау жасауға талпыныс жасады. Бұл зерттеудің мақсаты – ағылшын және қазақ тілдерінің «ит» компонентті тұрақты тіркестерінде бейнеленетін ұлттық және мәдени ерекшеліктерді қарастыру. Мақалада ағылшын және қазақ тілдеріндегі фразеологизм мәселелеріне қатысты еңбектерге қысқаша шолу жасалады. Жұмыс жалпы ғылыми әдістерге негізделіп жүргізіледі: индукция және дедукция, талдау және синтез. Тұрақты тіркестер жинақталған тілдік материалмен жұмыс сипаттама-аналитикалық әдісті қолдана отырып, үздіксіз іріктеу әдісімен жүргізіледі. Мақалада материалмен жұмыста маңызды орын анықтамалық, контекстік және типологиялық талдау әдістеріне беріледі. Салыстырмалы-салғастырмалы әдісті қолдана отырып, ағылшын және қазақ тілдеріндегі зоонимдердің ұлттық ерекшелігі мен әмбебап ерекшеліктері анықталады. Авторлар дереккөз ретінде тілдік талдау үшін ағылшын және қазақ тілдеріндегі фразеологиялық сөздіктердің материалдарына сүйенді. Талдау барысында тұрақты тіркестердің топтары анықталады және олардың салғастырылған тілдердегі айырмашылықтары мен ұқсастықтары, сондай-ақ жалпыға бірдей мәдени кодтардың негізінде ұлттық және мәдени ерекшелігі анықталады; зоонимдердің ұлттық- мәдени ерекшелігі бірқатар экстралингвистикалық факторлармен айқындалады: елдің орналасқан жері, халықтың тұрмыс жағдайы, олардың әдет-ғұрыптары мен дәстүрлері, тарихы, діні және қоғамдық-саяси құрылымы. Мұның бәрі зоонимдерге ұлттық коннотацияны қамтамасыз етеді және олардың өнімділігін анықтайды. Зерттеуде алынған нәтижелер аксиология призмасы арқылы сәйкес этностық бірлестіктердің құндылықтар парадигмасын (жалпы мәдени және ұлттық-мәдени) және бейқұндылықтарды көрсететін ағылшын және қазақ тілдеріндегі «ит» компонентті тұрақты тіркестерге талдау жасалғанын көрсетеді және мәдениетаралық деңгейде ұсынылатын жалпыадамзаттық құндылықтар анықталады. Зерттеу нәтижелері аксиология призмасы арқылы талдауға сәйкес этникалық қауымдастықтардың құндылықтар парадигмасын (жалпы мәдени және ұлттық-мәдени) және бейқұндылықтарды бейнелейтіндігін көрсетеді. Зерттеудің нәтижелерінің әрі теориялық әрі практикалық маңызы бар, оларды ЖОО орындарындағы филология және шетел тілдері факультеттерінде «Лексикология» пәніне қатысты оқытылатын элективті курстарға қосымша материал ретінде пайдалануға болады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Қазақ және ағылшын тілдеріндегі адам мінез-құлқын табиғатпен салыстырудың этнолингвистикалық мәні
Аңдатпа:

Қоғамда тіл байлығын дамытып, сөйлеу мәнерін жетілдіріп, өзін тұлға ретінде қалыптастыруда адам баласы жан-жағымен көптеп қарым-қатынасқа түсетіні белгілі. Сондықтан да олар әр халықтың ерекшелігіне байланысты өсіп-өрбіп, сол халықтың ғасырлар бойы жинаған құндылығының бірі болып табылады. Ағылшын және қазақ тілдеріндегі адам мінез-құлқын табиғатпен салыстыру әр ұлттың өзіне ғана тән рухани өмірін суреттейді. Яғни, қос тілдегі ұлттық сезім, ұлттық мінез, ұлттық салт-дәстүр негізін айқындайды. Қазақ және ағылшын ұлттарының мәдениеті мен тілінде ерекше орын алатын, мәні мен мазмұны өшпес құндылықтарын табиғат арқылы салыстырудың жолдарын талдау, сипаттама беру. Мұнда халықтың мәдени-тарихи өмірі, халықтың дәстүрлі өмір тәжірибесінің ұлттың рухани құндылығы, парасаттылық өлшемі, ізгілігі жатыр. Мақалада ағылшын және қазақ тілдеріндегі адам мінез-құлқын табиғат арқылы салыстырудың этнолингвистикалық астары сипатталған. Лингвомәдениеттану мен когнитивтік лингвистикада кездесетін этностардың сана-сезімінде қалыптасқан мінез-құлық ұғымы жан-жақты зерттелген. Сонымен қатар авторлар қостілдегі мінез-құлық ұғымының анықтамасын негізге ала отырып, мінез-құлық көріністері мен ұлттық сана, ұлттық ойлау жүйесіне, наным-сенімдерге, көзқарастарға сипаттама берген. Туыс емес қазақ, ағылшын халықтарының мінез-құлқының қалыптасуы олардың географиялық ортасы, көшпелілік тұрмыс-салты, өмір сүру тәртібіне қарай байланысты екенін атап көрсеткен. Аталмыш зерттеу төңірегіндегі екі тілдегі фразеологиялық бірліктер әр ұлтқа тән ерекшеліктерді айқын көрсеткен. Екі халық үшін де табиғат құбылыстарын болжау олардың тұрмыс-тіршілігімен, шаруашылығымен, кәсібімен тығыз байланысты болып, халық өмірінде аса маңызды орын алатындығы көрсетілген.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Мүмкіндігі шектеулі балалардың ата-аналарына әлеуметтік-психологиялық кеңес беру
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Мүмкіндігі шектеулі баланың отбасымен өзара әрекеттесу кезіндегі мамандардың басты міндеті – баланы емдеу және тәрбиелеу бойынша ұсыныстар беру ғана емес, сонымен бірге отбасы мүшелерін туындаған мәселелерді белсенді шешуге барынша ынталандыратын жағдайлар жасау. Отбасылық, кеңес беру, психотерапиялық және психокоррекциялық жұмыс – бұл отбасылық қатынастарды қалыптастыру арқылы адамның психикалық денсаулығын қалпына келтіруге және нығайтуға бағытталған біртұтас психо-консультациялық және терапиялық процестің сатысы. «Ерекше» баланы тәрбиелеп отырған отбасы үшін түзету-дамыту, орнын толтыру және оңалту сияқты функциялар маңызды болып табылады, оның мақсаты – баланың психофизикалық және әлеуметтік мәртебесін қалпына келтіру, олардың материалдық тәуелсіздігі мен әлеуметтік бейімделуіне қол жеткізу болып табылады. Отбасын жүйе ретінде түсіну, өз кезегінде, балалардың дамуындағы ауытқуларды клиникалық-психологиялық-педагогикалық түзетуді, ана-бала психофизиологиялық жүйесін, тұтастай алғанда, бүкіл отбасылық жүйені ұйымдастырудың кешенді тәсілін қолдану қажеттілігін түсінуге әкеледі. Мақсаты: Арнайы (түзету) психология, дефектология және педагогика саласындағы мамандарға отбасымен жұмыс істеу үшін қажетті білім мен дағдыларды меңгеруге көмектесу. Мамандардың өз жұмысында оның жетістіктеріне қызығушылық танытатын адамдарға - олардың серіктесі болатын ата-аналарға сенім артуға ерекше мүмкіндігі бар. Ата-аналар өз кезегінде өз балаларына тиімді көмек көрсету үшін қажетті құралдарды игереді. Әдістері: Байқау, әңгімелесу, сауалнама, тестілеу, проективтік әдістер. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Зерттеу барысында мүмкіндігі шектеулі балаларды тәрбиелеп отырған отбасымен жұмыс істеудің мақсаттары мен міндеттері анықталды, мамандардың ата-аналармен ынтымақтастығының психотерапиялық және түзету-педагогикалық процесін ұйымдастырудың тиімді формалары қарастырылды. Мүмкіндігі шектеулі балалардың ата-аналарымен жеке жұмыс түрлері ұсынылды. Мүмкіндігі шектеулі балалармен кеңес беру тәжірибесінде қолданылатын психотерапия және психокоррекция әртүрлі әдістерді қамтиды.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Студент жастарды ұлттық құндылықтар жүйесіне тарту мәселесі
Аңдатпа:

лттық құндылықтарды сақтау және көбейту – "Рухани жаңғыру" бағдарламасын іске асыру бойынша жұмыстың негізгі мақсаты. "Рухани жаңғыру" бағдарламасы – қазіргі Қазақстанның тарихи Вестник Инновационного Евразийского университета. 2020. №4 ISSN 1729-536X 35 дамуындағы жаңа кезең. Әрбір тұлғаның қоғамдық санасын жаңғырту – кәсіби қызметте табысқа жету және өзінің бәсекеге қабілеттілігін бекіту мақсатында жастардың өзіне деген көзқарасын қайта қарауды көздейді. Бұл ретте ғасырлар бойы жинақталған барлық оңтайлы тәжірибені,әсіресе, халық пен елдің ерекшеліктерін сақтау маңызды және бұл процесте білім беру жүйе құраушы рөл атқарады. Бүгінгі таңда Қазақстан мен Ресейде құндылықтарды студенттік ортаға жылжыту, жастарда Отанның бүгіні мен өткеніне қатыстылық, оның болашағы үшін жауапкершілік сезімін дамыту мәселесі өзекті, бірақ бұл процесті жүзеге асырудағы білім беру кеңістігінің әлеуеті әлі де толық ашылмаған. Осы мемлекеттердің өзгерген білім беру кеңістігі жағдайында студент жастарды ұлттық құндылықтар жүйесіне тарту, жастар ортасында құндылықтарды ілгерілетудегі және оның бәсекеге қабілеттілігін нығайтудағы білім беру ортасының әлеуетін ашу мәселелерінде отандық және шетелдік тәжірибелерді зерделеу, талдау және қорыту болып табылады. Талдау, жалпылау, салыстыру сияқты әдістер қолданылады, олар білім беру кеңістігінде мәселенің тереңдігі мен өзектілігін ашуға мүмкіндік берді. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: студент жастарды ұлттық құндылықтар жүйесіне тарту мәселелеріндегі отандық және шетелдік тәжірибе зерделенді және жинақталды. Білім беру ресурстары жастардың құндылықтарын қалыптастырудың, сананы жаңғырту жағдайында әрбір азаматтың өзін-өзі анықтауының кепілі ретінде қарастырылды.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Орта мектеп оқушыларын ағылшын тіліне оқытуға үйрету ерекшеліктері (тіл деңгейі А2)
Аңдатпа:

Мақалада жаңартылған бағдарлама бойынша орта мектеп оқушыларын оқу дағдыларына үйрету мәселелері қарастырылады.Мақалада7-сынып оқушыларын оқу дағдыларына үйрету бойынша«Excel» курстық кітабы талданған. Курстық кітапты талдау критерийлерінде мәтінді ұсыну формалары, мәтінмен моделінде берілгентиптер мен жағдайлар, ағылшын тілін білу деңгейіне сәйкестігі, оқушылардың жас мөлшері, ақпарат мазмұны және қол жетімділік бар. Оған ақпараттарды жалпы түсіну үшін оқуды дамытуға(скиммингке), егжей-тегжейлерді анықтауға(сканерлеуге) және толық түсініп оқуға арналған оқудың дамуы үшін, сонымен қатар оқуға арналған тапсырмалардың әр түрлі түрлері үшін курстық кітап мәтіндерін бағалау кіреді. Курстық кітаптағы мәтіндер жасөспірімдердің жас ерекшеліктеріне, ағылшын тілін білу деңгейіне(A2) сәйкес келеді және типтік оқу жоспарына сәйкес әзірленген. Мәтінді ұсынудың ең танымал формалары- ғылыми-көпшілік және бұқаралық іс-шаралар туралы ақпараттық мәтіндер. Мәтіндердегі жағдаяттар негізінен білім беруде басым, көбінесе аралас мәтін түрі болды. Функционалды оқу сауаттылығының дамытатынжайттарды анықтау үшін жалпы түсіну үшін оқуды дамытатын тапсырма түрлері үшін тепе-теңдік бар. Оқу тапсырмаларының түрлері коммуникативті және әр түрлідағдыларды дамытуға ықпал етеді(жұптық, топтық жұмыс және т.б.). Төмен тәртіпті және жоғары ойлау қабілеттерін дамыту бойынша тапсырмалардың теңгерімсіздігін ЖБT-ныдамытатын кейбір тапсырмаларды біріктіру арқылы шешуге болады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Адамды ұрлау туралы істер бойынша сотқа дейінгі тергеп-тексерудің басталуы: мәні мен сипаттамасы
Аңдатпа:

Осы мақалада автор адам ұрлауды тергеу кезінде тергеудің сотқа дейінгі кезеңінің ерекшеліктерін қарастырады. Тергеп-тексерудің бастапқы кезеңі: сотқа дейінгі тергеп-тексеруді бастаудан, кезек күттірмейтін тергеу және процестік әрекеттерді жүргізуден және адамды күдікті ретінде тартудан тұрады. Қылмысты тергеудің бастапқы кезеңі, оның ішінде адам ұрлау, қылмыстық жазаланатын әрекеттерді одан әрі сапалы және жазалайтынтергеу жүргізу үшін өте маңызды. Осы мақаланың мақсаты-адам ұрлауды сотқа дейінгі тергеп-тексеруді басталудың мәні мен ерекшеліктерін зерттеу болып табылады. Зерттеу барысында автор ғылыми зерттеудің диалектикалық, жүйелік, сапалық және сандық талдау әдісі, әдеби көздерді жалпылау және зерттеу, салыстырмалы-құқықтық, тарихи-құқықтық, жүйелік-құрылымдық және формальды-логикалық әдістерді, сонымен қатар Жүйелік талдау әдісі сияқты әдістерін қолданды. Қылмыс белгілерін анықтау бойынша іс-шаралар сотқа дейінгі тергеп-тексеруді бастау призмасы арқылы міндетті түрде қаралуы тиіс. Қазіргі уақытта сотқа дейінгі тергеудің басталуы криминалистика тұрғысынан адам ұрлауды тергеудің бастапқы кезеңіндегі ұйымдастырушылық қызметтің ерекше түріне Вестник Инновационного Евразийского университета. 2020. №4 ISSN 1729-536X 55 жатады. Адам ұрлауды ашу және тергеу айтарлықтай күрделілікпен ерекшеленеді, бұл құқық қорғау органдарының қызметкерлерінен қатаң конспирацияны талап етеді. Қылмыстық іс жүргізу заңында көзделген сотқа дейінгі тергеп-тексерудің басталуына себеп болған кезде тергеуші немесе анықтау органының қызметкері онда адамды ұрлау белгілерін көрсететін жеткілікті деректердің болуын анықтауға міндетті. Ол үшін өтініштің мазмұнын мұқият зерделеп, қолда бар нақты деректерді салыстыру қажет. Сотқа дейінгі тергеп-тексерудің басталуы сотқа дейінгі тергеп-тексеру органдары қызметінің өзі соңы болмауға тиіс. Сонымен қатар, олардың барлық алынған фактілер, Ақпарат және жедел материалдар бойынша қорлайтын және бастамашыл жұмысы өте маңызды, өйткені бұл құқық қорғау жүйесінің жеке адамның бостандығына ықтимал заңсыз қол сұғушылықтың алдын алу және жолын кесу, оның ішінде дайындық немесе басталу сатысында тұрған қылмыстық әрекеттердің жолын кесу бағытындағы белсенді ұстанымының көрінісі.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:
Тақырып: Құқық

Азаматтық құқықтағы меншік құқығының нысандары мен түрлері мәселесі
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Меншік құқығы, меншіктің өзі сияқты, қоғамдық өмірде басты орындардың бірін алады. Қазақстан Республикасындағы меншік қатынастарын нормативтік реттеу мемлекет қалыптасуының бүкіл кезеңінде болған. Бүгінгі таңда меншік қатынастары құқықтың түрлі салаларының нормаларымен реттеледі. Бірақ азаматтық-құқықтық реттеу нормативтік реттеу жүйесінде маңызды орындардың бірі болып табылады. Осы мақалада меншік, меншік иесі, меншік құқығының субъектісі сияқты негізгі құқықтық ұғымдарды, сондай-ақ меншік нысандары мен түрлерін, меншік құқығының пайда болу және тоқтатылу негіздерін кешенді талдау және меншік иесінде абсолютті құқықты қорғау және қорғау тәсілдері қарастырылған. Белгілі бір зат ортақ мүлік ретінде бірнеше адамға тиесілі болуы мүмкін. Бұл жағдайда меншік құқығы бірнеше меншік иелері(бірлескен меншік иелері) арасында бөлінеді. Ортақ меншік туралы құқықтық нормалардың жиынтығы ортақ меншік құқығы институтын құрайды. Мақсаты: Осы жұмыстың мақсаты меншік, меншік иесі және меншік құқығының субъектісі сияқты негізгі құқықтық ұғымдарды, сондай-ақ меншік нысандары мен түрлерін, меншік құқығының пайда болу және тоқтатылу негіздерін кешенді талдау және меншік иесінде абсолютті құқықты қорғау және қорғау тәсілдерін айқындау болып табылады. Осы мақсатқа жетудің құралы қазақстандық ғалым-заңгерлердің еңбектері ретінде еңбектерді зерттеу, практикалық материалдардың талдауларын зерделеу болып табылады. Әдістері: Мақалада келесі әдістер қолданылды: салыстырмалы-құқықтық, жүйелік-құрылымдық, формальды-логикалық әдістер, сонымен қатар жүйелік талдау әдісі. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Қазақстан заңнамасы өз атынан әрекет етуге құқығы бар мемлекеттік меншіктің екі субъектісін: Қазақстан Республикасын тұтастай(республикалық меншікті құрайтын мүлікке қатысты) және әкімшілік– аумақтық бірлікті(коммуналдық меншікті құрайтын мүлікке қатысты) көздейді. Яғни, азаматтық айналымда деректер мемлекеттік меншік құқығының тасымалдаушысы болып табылады. Орындалатын міндеттерге байланысты мемлекет аталған субъектілердің бірінің атынан меншік иесінің өкілеттіктерін жүзеге асырады. Қазақстан Республикасы мен әкімшілік-аумақтық бөлініс заңды тұлғалар болып табылмайды. Алайда, егер заңнамалық актілерден өзгеше туындамаса, оларға заңды тұлғалардың азаматтық заңдармен реттелетін қатынастарға қатысуын айқындайтын нормалар қолданылады. Мемлекет пен әкімшілік-аумақтық бірлік, ерекше субъектілер ретінде, азаматтық құқықтық қатынастар субъектілерінің барлық құқықтарына ие және құқық субъектілігінде тек қолданыстағы заңнамамен шектелген.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:
Тақырып: Құқық

Азаматтық құқықтағы меншік құқығының нысандары мен түрлері мәселесі
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Меншік құқығы, меншіктің өзі сияқты, қоғамдық өмірде басты орындардың бірін алады. Қазақстан Республикасындағы меншік қатынастарын нормативтік реттеу мемлекет қалыптасуының бүкіл кезеңінде болған. Бүгінгі таңда меншік қатынастары құқықтың түрлі салаларының нормаларымен реттеледі. Бірақ азаматтық-құқықтық реттеу нормативтік реттеу жүйесінде маңызды орындардың бірі болып табылады. Осы мақалада меншік, меншік иесі, меншік құқығының субъектісі сияқты негізгі құқықтық ұғымдарды, сондай-ақ меншік нысандары мен түрлерін, меншік құқығының пайда болу және тоқтатылу негіздерін кешенді талдау және меншік иесінде абсолютті құқықты қорғау және қорғау тәсілдері қарастырылған. Белгілі бір зат ортақ мүлік ретінде бірнеше адамға тиесілі болуы мүмкін. Бұл жағдайда меншік құқығы бірнеше меншік иелері(бірлескен меншік иелері) арасында бөлінеді. Ортақ меншік туралы құқықтық нормалардың жиынтығы ортақ меншік құқығы институтын құрайды. Мақсаты: Осы жұмыстың мақсаты меншік, меншік иесі және меншік құқығының субъектісі сияқты негізгі құқықтық ұғымдарды, сондай-ақ меншік нысандары мен түрлерін, меншік құқығының пайда болу және тоқтатылу негіздерін кешенді талдау және меншік иесінде абсолютті құқықты қорғау және қорғау тәсілдерін айқындау болып табылады. Осы мақсатқа жетудің құралы қазақстандық ғалым-заңгерлердің еңбектері ретінде еңбектерді зерттеу, практикалық материалдардың талдауларын зерделеу болып табылады. Әдістері: Мақалада келесі әдістер қолданылды: салыстырмалы-құқықтық, жүйелік-құрылымдық, формальды-логикалық әдістер, сонымен қатар жүйелік талдау әдісі. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Қазақстан заңнамасы өз атынан әрекет етуге құқығы бар мемлекеттік меншіктің екі субъектісін: Қазақстан Республикасын тұтастай(республикалық меншікті құрайтын мүлікке қатысты) және әкімшілік– аумақтық бірлікті(коммуналдық меншікті құрайтын мүлікке қатысты) көздейді. Яғни, азаматтық айналымда деректер мемлекеттік меншік құқығының тасымалдаушысы болып табылады. Орындалатын міндеттерге байланысты мемлекет аталған субъектілердің бірінің атынан меншік иесінің өкілеттіктерін жүзеге асырады. Қазақстан Республикасы мен әкімшілік-аумақтық бөлініс заңды тұлғалар болып табылмайды. Алайда, егер заңнамалық актілерден өзгеше туындамаса, оларға заңды тұлғалардың азаматтық заңдармен реттелетін қатынастарға қатысуын айқындайтын нормалар қолданылады. Мемлекет пен әкімшілік-аумақтық бірлік, ерекше субъектілер ретінде, азаматтық құқықтық қатынастар субъектілерінің барлық құқықтарына ие және құқық субъектілігінде тек қолданыстағы заңнамамен шектелген.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:
Тақырып: Құқық

Еңбек ұтқырлығы арқылы кәсіпкерлікті дамыту мүмкіндіктері
Аңдатпа:

Аймақтық кәсіпкерлік туралы әдебиеттер адам капиталының аймақаралық ағындарын елемеуге тырысады, алайда кеңістікті ұтқырлық дамып келе жатқан кәсіпкерлерге кәсіпкерлік мүмкіндіктерді пайдалану үшін әртүрлі жерлерде білім мен желілерге мүмкіндік береді.Жүргізілген зерттеудің мақсаты ұтқырлық пен кәсіпкерлік арасындағы байланысты орнату болды. Көпсалалы тәжірибе мен жергілікті емес білімі мигранттардым үмкіндіктерге негізделген кәсіпкерлік кедеге нұмтылыспен қамтамасыз етеді. Аймақтық орта мен кәсіпкерлік себеп арасындағы байланыс көрсетілген, ол кеңістіктік ұтқырлық тәжірибесі бар және жоқ адамдар мүмкіншіліктеріне негізделген. Мигранттар мен жергілікті тұрғындардың кәсіпкерлік себептерінің сипаттамалары мен қозғаушы күштерін салыстыратын жұмыс күшінің динамикасын зерттеу мәліметтеріне талдау жасалды. Сауалнама жүргізілді, онда жергілікті әріптестерімен салыстыру бойынша кәсіпкер-мигранттар арасында мүмкіндіктерге негізделген кәсіпкерлік қызметтің жоғары таралғанын көрсетеді.Ресми қазақстандық статистика мәліметтері ішкі көшіп-қонушылардың олар көшіп келген аймақтың экономикасы мен әл- ауқатының дамуына әсерін ескермейді. Жүргізілген талдау мен сауалнама негізінде кеңістіктік ұтқырлық тәжірибесі мүмкіндіктерге негізделген бизнеске кіру ықтималдығын едәуір арттыратыны анықталды. Аймақтық орта мигранттардың емес, мигранттардың кәсіпкерлік себептеріне әртүрлі жолдармен әсер етеді. Жергілікті кәсіпкерлерге фирманың эндогендік сипаты көбірек әсер етеді, ал мигрант кәсіпкерлер жергілікті қажеттіліктерге де, нарықтық аймақтармен сыртқы байланысқа да негізделген бизнесті бастайды.Аймақтық орта мигранттар мен көшіп келмейтіндердің кәсіпкерлік мотивтеріне әсер етеді, бірақ кеңістіктегі ұтқырлық тәжірибесі мигранттардың мүмкіндіктеріне негізделген бизнесті бастау ықтималдығын едәуір арттырады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Павлодар облысының кәсіпкерлік қызметінің дамуы: жағдайы мен мәселесін талдау
Аңдатпа:

Шағын және орта кәсіпкерлік қазіргі заманғы өндірістің маңызды құрамдас бөлігі ретінде экономикадағы бәсекелестік тонусты сақтауға көп ықпал етеді, нарық қағидаттары негізінде ұйымдастырылған әлеуметтік құрылымға табиғи әлеуметтік тірек береді, сонымен қатар кәсіпкерлердің жаңа әлеуметтік қабатын қалыптастырады. Тәуелсіз Қазақстан қалыптасқан сәттен бастап, кәсіпкерлік саласы әрқашан мемлекеттің басты назарында болды, ал «Қазақстан – 2050» Стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты – кәсіпкерлікті ұлттық экономиканың жетекші күші ретінде жан-жақты қолдау – оның басым міндеттерінің қатарында айқындалды.Дамудың қазіргі кезеңінде Қазақстан Республикасында шағын және орта бизнес саласын мемлекеттік қолдау жүйесі экономиканың осы секторына жан-жақты қолдау көрсетуге арналған бірқатар институттар мен мемлекеттік бағдарламаларды қамтиды. Шағын және орта кәсіпкерлікті (ШОК) қолдау бойынша мемлекет қабылдайтын шараларға қарамастан, өңірлерде және Қазақстан Республикасында осы саланы дамыту тұтастай алғанда бірқатар елеулі, оның ішінде, жүйелік сипаттағы мәселелерге тап болады, бұл шағын және орта кәсіпкерлік саласының жай-күйін зерттеуді, мәселелерін анықтауды және сәйкестендіруді және даму перспективаларын айқындауды көздейді. Павлодар облысының ШОК дамуының жай-күйін, үрдістерін және болашағын зерделеу, өңір кәсіпкерлерінің қызметін ұйымдастыру мәселелерін анықтау және сипаттау. Жұмыста аймақтың кәсіпкерлік қызметінің жағдайы оның дамуының негізгі әлеуметтік маңызды көрсеткіштері тұрғысынан талданады, ШОК дамуының негізгі тенденциялары мен заңдылықтары анықталады және оларды қалыптастыратын себептер негізделеді. Кәсіпкерлік қызметтің дамуын тежейтін себептерді сәйкестендіру және негіздеу құралдарының бірі ретінде зерттеуде аймақтағы ШОБ субъектілерінің мәселлерін анықтау бойынша кәсіпкерлерге сауалнама жүргізілді. Зерттеу нәтижелері бойынша өңірдегі ШОК субъектілерінің басым мәселелерінің шеңбері анықталды, олардың Қазақстан Республикасының ШОК саласындағы ұқсас мәселелермен корреляциясына баға берілді және олардың дамуын қолдаудың мемлекеттік шаралары мәнмәтінінде кәсіпкерлердің негізгі күтулерінің ауқымы айқындалды.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Компанияның кадрлық резервін қалыптастырудағы көшбасшылық әлеуеттің рөлі
Аңдатпа:

Қазіргі заманғы жағдайларда көптеген компаниялар таланттар қорын басқарудағы осындай проблемалық аспектіні атап өтеді - бұл қызметкерлер арасында көшбасшылық әлеуетті қалыптастыру, бұл - стратегиялық мақсаттарға қол жеткізуге және тұтастай алғанда кәсіпорынның тиімділігіне әсер етеді. Қазіргі экономикалық жағдайларда компанияның даму стратегиясын жүзеге асыруда көшбасшының рөлі өте маңызды. Көшбасшы көшбасшы болған кезде оны жеке қасиеттер, құндылықтар, жекетиімділік, шығармашылық ойлау, кәсіби шеберлік сияқты критерийлер бойынша бағалайды. Бұл негізгі құзыреттіліктер ішкі дамуды қажет етеді. Егер компания өз көшбасшыларын өсіруге бел буса, онда ол кадрлар резервін, болашақ көшбасшылардың белсенді құрамын қалыптастыру саясатын нақты құруы керек. Бұл- жетекші компаниялардың қызметіндегі басты аспект. Мықты корпоративті мәдениетті қалыптастыру және тиімді командалық жұмысты қалыптастыру үшін көшбасшылық әлеуеттің рөлін анықтау. Көшбасшылардың белсенді құрамын қалыптастыру - мықты көшбасшының болуымен, сондай-ақ компания басшылығының қалыптасқан дәстүрлерді сақтауымен, сонымен қатар клиенттерге, қызметкерлерге және басқа да кәсіпкерлерге үнемі қамқорлық танытуымен байланысты. Корпоративті мәдениет даму стратегиясына сәйкес келуі керек, ал стратегияны іске асырудың сәттілігі менеджердің қаншалықты тиімді болатынына, стратегияны іске асыруға жетекшілік ететініне оның көшбасшылық қасиеттері қандай болатынына байланысты. Көшбасшының рөлі, оның кадрлық резервті қалыптастыруға белсенді қатысуы қаншалықты жоғары және маңызды екендігін көрсету маңызды. Жұмыста аналогия әдісі және жеке, мінез-құлықтық, үрдістік және жағдаяттық сияқты басқару тәсілдері қолданылды. Мықты таланттар қорын құру бойынша жұмысты түсіну және қолдау бизнестің нарықтағы тұрақтылығына, өндіріс пен басқару нәтижелерін жақсартуға және өздерін ұзақ мерзімді болашақта көруге көмектеседі.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Жол бойындағы сервис объектісі мысалында жобалау алдындағы жағдайларды зерттеу кезінде экологиялық іс-шараларды іске асыру
Аңдатпа:

Жобалық мәселелерді шешу кезінде объектінің тиімділігіне ықпал ететін мүмкін шешімдердің максималды санын ескеру қажет. Көп функциялы объектілердің қызметін талдау кезінде мұндай шешімдер аса маңызды, өйткені олар объектінің өзіндік ерекшеліктерін ескере отырып,ең ұтымды жобалық шешім қабылдауға мүмкіндік береді,әсіресе егер бұл шешімдер экологиялық және энергия тиімді міндеттерді шешу мүмкіндігімен байланысты болса.Қабылданған шешімдер объектінің жұмысында,шешімді қажетті инженерлік шешімдермен қамтамасыз ететін инфрақұрылымды да ескеруі мүмкін. Жобалық шешімдерді қабылдаудағы ең қиын нәрсе зерттелетін жағдайларды жүйелеу және ақпараттық дереккөздерді талдау.Жоба алдындағы талдау әдістерін жүйелеу,жол бойындағы қызмет объектісін жобалау мысалында Жобалық жұмыс тәжірибесін жалпылау.Ақпараттық көздерді құрылымдауға ықпал ететін формалар,сонымен қатар жобалық міндеттерді іске асыру тәсілдерін тез түсінуге мүмкіндік беретін позициялар мен бағыттарды таңдау ерекшеліктері туралы түсінік беретін логикалық кестелер ұсынылған Дизайн мен сәулеттік дизайндағы жобалау процестерінің логикасы дәйектілігін ұйымдастыруға мүмкіндік беретін әдістердің хабардарлығы авторға өз көзқарасы бойынша ең маңызды мәселелерді оқшаулауға және оларды жобалық міндеттер шеңберіне енгізуге мүмкіндік береді.Бұл міндеттерге жауап іздеу ақпаратты құрылымдау және оны көрнекі құрылымдарға шығару тәсілдеріне байланысты қалыптасады, онда сөз белгілі бір символдың мағынасын алады, оның қызметінің барлық аспектілерін ескере отырып, болашақ объектінің жұмыс істеуінің тұтас процесін түсінуді анықтайтын байланыстар тізбегінде.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Жамбыл облысында жануарлардың өнімділігіне маусымдық жайылымдық айналымның әсері
Аңдатпа:

Негізгі мәселелер: Жайылымдық шөптің өнімділігі мен ұзақ сақталуы жайылымдарды пайдалану тәсіліне байланысты. Қазақстанда жайылымдарды жүйесіз және ретсіз таптау құнды дәнді өсімдіктердің түсуіне және өнімділіктің төмендеуіне алып келді. Нәтижесінде зиянды және улы шөптермен толып кеткен өрісі нашар жайылымдар пайда болды. Шабылған жайылымдарда қарқынды жайылымның әсерінен, шөп түрлерінің жалпы санының азаюы және жайылым жемінің сапасының нашарлауы жолында жайылымдық дегрессия жүреді. Табиғи жайылымдар өнімділігінің біртіндеп төмендеуін тоқтату және оларды одан әрі жақсы деңгейде ұстау үшін күтім жасау және дұрыс пайдалану бойынша бірқатар іс- шараларды жүзеге асыру қажет: шөп себу арқылы шөпті жақсарту; жылдар, жыл мезгілдері бойынша ауылшаруашылық жануарларын жаюдың қатаң тәртібін белгілеу; малдың шабындығын қатаң бақылау; шөпті күту бойынша агротехникалық шараларды жүргізу. Жайылымға күтім жасау және оны пайдалану жөніндегі барлық осы іс-шаралар жайылым айналымы жүйесіне біріктіріледі. Мақсаты: Жамбыл облысының Қордай ауданы жағдайында жайылымдардың тозу себептерін, оларды қалпына келтіру мүмкіндіктерін зерттеу, шалғайдағы жайылымдарды пайдаланумен жайылым ресурстарын ұтымды пайдаланудың ғылыми негізделген тәсілдерін жасау. Әдістер: Өнімді ылғал қоры бойынша термостатты-өлшеу әдісі, сулы сығындының, қарашіріктің катионды-аниондық құрамын – Тюрин бойынша, Мачигин бойынша көмір аммоний сығындысындағы агрохимиялық қызмет көрсету. Орталық ғылыми-зерттеу институты технологиясы бойынша фосфор мен калийдің жылжымалы минералды нысандарының құрамы, нитраттар азотының құрамы ионометриялық әдіспен анықталды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Жамбыл облысы, Қордай ауданы, Кенен ауылы «Батыр» шаруа қожалығы жерінде жүргізілген жұмыстарды іске асыру кезінде дәстүрлі жүйесіз пайдаланумен салыстырғанда жайылымдық айналым жүйесінде маусымдық жайылымдарды пайдаланудың артықшылығы көрсетілген. Зерттеулер жұмысы келесі жүйеде жүргізілді: топырақ – өсімдік – жануарлар – мал шаруашылығы өнімдері. Зерттеу нәтижесінде тозған жайылымдарды қалпына келтіру мақсатында өсімдік жабынының өсімі және өсуі 15-18 %-ға дейін жағдай жасалды. Сонымен қатар тиімді мал жаю жолымен мал өнімін 12 %-ға дейін арттырылып, жайылымды маусымдық пайдалануды қолданғанда зерттеудегі малдардың тірілей салмағының анағұрлым көбірек өсуін қамтамасыз ететіні анықталды.

Автор: Ж.Б. Исаева
Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Жануарлардың тірі кезінде тәнін уландырғыш обаны диагностикалау
Аңдатпа:

Осы уақытқа дейін ауру жануарлардың секрециялары мен экскреттерінде вирустық антигенді анықтауға бағытталған етқоректілер обасын (Каре ауруы) тірі кезінде тікелей диагностикалау мәселесі өзекті болып қалуда. Жыртқыш иттердің обасы болған жағдайда, өмір бойы сенімді диагноз қою міндетті болып табылады, өйткені иттердегі етқоректілердің обасы емделеді. Ветеринарлық клиникаларда қолданылатын әдістермен бұл аурудың өмір бойы диагнозы жақсырақ, өйткені уақтылы және дұрыс диагноз қойылған жағдайда емдеу шаралары тиімдірек болады. Мақсаты - осы аурудың алдын алу, диагностикалау және емдеу тұрғысынан иттер арасында етқоректілер обасына қарсы эпизоотияға қарсы іс-шаралар жүйесін жетілдіру. Әдістері: Жеке ветеринарлық клиникалардың ұсақ үй жануарларының аурулары бойынша есеп беру деректерін талдау қолданылды. Әр түрлі серологиялық әдістер қолданылды. Иттердің жұқпалы гепатитінен дифференциалды диагноз комплементті байланыстыру реакциясы, диффузиялық преципитация реакциясы, парвовирустық энтериттен – мысықтың қызыл қан клеткаларымен гемагглютинацияны тежеу реакциясы әдісімен жүргізілді. Реакциялардың ерекшелігін тексеру және жалған оң нәтижелерді болдырмайтын сыналатын материалдың концентрациясын анықтау үшін әртүрлі инфекциялық аурулармен ауыратын иттерден алынған, сондай-ақ сау интактілік жануарлардан алынған патологиялық материалдың сынамалары зерттелді. Диагностиканың әртүрлі әдістерінің кешенін қолдану аурудың кез-келген түрінде және кез- келген кезеңде, тіпті аралас инфекциялар жағдайында да етқоректілердің обасына диагноз қоюды, сондай-ақ оны парвовирустық энтериттен, инфекциялық гепатиттен және обаға ұқсас басқа да етқоректілерден ажыратуды қамтамасыз етеді. Етқоректілер обасы вирусының вирусқа тән антигені анықталған кезде микродисперсия агглютинациясының реакциясы оның көмегімен ауыз және мұрын қуыстарынан нәжіс пен шайындылардың сынамаларын зерттеу арқылы ауруға тірі кезінде диагноз қоюға болатындығында. Ауру диагнозынан кейін ветеринарлық мамандар емдік шараларды уақытында бастай алады, бұл жануарлардың сауығу дәрежесін арттырады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Ресей мен Қазақстанда фортификацияланған тамақ өнімдерін өндірудің қазіргі жай-күйі мен перспективалары
Аңдатпа:

Мақалада Қазақстан мен Ресейде фортификацияланған (байытылған) тамақ өнімдерін өндірудегі перспективалық бағыттар қарастырылады. Авторлар Ресей Федерациясы мен Қазақстан Республикасы аумағындағы фортификацияланған нан-тоқаш өнімдері өндірісінің қазіргі жай-күйіне талдамалық шолу жүргізді. Микроэлементтер жетіспеушілігіндегі ең көп таралған салдардың бірі – анемия екендігі сипатталған. Анемиямен байланысты мәселелер адамдардың денсаулығы мен әл-ауқаты үшін ауыр асқынуларға әкеледі. Диетадағы фолий қышқылы мен дәрумендердің жетіспеушілігі жүрек-қан тамырлары ауруларының, ана мен бала өлімінің себебі болып табылады. Ұлт денсаулығына теріс әсер ететін өмір салтына, әдеттеріне немесе табыс деңгейіне қарамастан, Ресей мен Қазақстан халқының барлық топтарының тамақтануындағы елеулі ауытқулар туралы мәселе қарастырылады: орташа өмір сүру ұзақтығы қысқарады, еңбекке қабілетті халықтың өнімділігі мен ауруларға төзімділігі төмендейді. Зерделенген отандық және шетелдік техникалық әдебиеттер, патенттік ақпарат негізінде Ресей Федерациясы мен Қазақстан Республикасында фортификацияланған тамақ өнімдерін өндірудің қазіргі жай-күйі мен перспективаларына талдамалық шолу жүргізілді. Авторлар азық-түлікті фортификациялау – бұл тағамның қоректік сапасын жақсарту және адам денсаулығына жағымды әсер ету үшін азық-түліктегі витаминдер мен микроэлементтердің құрамын мақсатты түрде арттыру тәжірибесі екенін көрсетті. Авторлар қазіргі уақытта көптеген елдерде микронутриенттердің, оның ішінде Темірдің тапшылығы мәселесін жаппай тұтынылатын тамақ өнімдерін дәрумендер мен минералдармен байыту арқылы қалай тиімді шешуге болатындығы туралы мәселені қарастырды. Бидай ұнын темірмен фортификациялау процесі басқа микроэлементтермен және дәрумендермен бірге талқыланды, бұл темір тапшылығы анемиясы мен микронутриенттердің жетіспеушілігін болдырмауға арналған басқа стратегиялармен салыстырғанда бірқатар айқын артықшылықтарға ие. Премикспен фортификацияланған ұнды тұтынудың әдеттегі деңгейінде витаминдер мен микроэлементтерге орташа тәуліктік қажеттіліктің 30-50 %-ын қанағаттандырады. Фортификация ұнның органолептикалық және басқа да қасиеттеріне әсер етпейді және жанама әсерлер тудырмайды. Осы проблема бойынша материалды зерттеу барысында маңызды аспект тек жоғары және бірінші сұрыпты ұн байытуға жататындығы анықталды, оны дайындау кезінде астық микронутриенттердің (дәрумендердің) ең көп мөлшері бар қабықтан тазартылады, байытылған ұнның сақтау мерзімі алты айды құрайды. Авторлар Ресей мен Қазақстанда осы проблеманы шешудегі ұтымды жолдарының бірі - халықтың барлық топтары үшін күнделікті және жаппай сұраныстың байытылған өнімдерінің ассортиментін кеңейту және технологияларын әзірлеу болып табылады деген қорытынды жасады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Ұйқы безінің эндокриндік бөліміне γ-ГХЦГ әсерінің морфофункционалды сипаттамасы
Аңдатпа:

ХХ ғасырдың соңғы онжылдықтарында көптеген елдердің халық шаруашылығында хлорорганикалық пестицидтер кеңінен қолданылды, олар сыртқы ортадағы тұрақтылықпен, организмдердің әртүрлі тіндерінде жинақталу қабілетімен сипатталады. Линдан (гексахлорциклогексанның гамма-изомері) шектеулі қолданылатын тұрақты органикалық ластағыштар тізіміне кіреді және адам ағзасына күшті және созылмалы әсер ететін экотоксикалық зат болып табылады. Қазіргі кезеңде линданның көмірсулар алмасуына әсерін зерттеу әлі де жеткіліксіз. Бұл факт γ-ГХЦГ әсерін ұйқы безінің инсулиногендік қызметіне in vivo және in vitro тәжірибелерінде зерттеуге әкелді. In vivo тәжірибелерінде тәжірибелі топтардың жануарларына 1/5 DL50 тең дозада (өлшемде) γ-ГХЦГ бір рет ауызша енгізілді. In vitro тұндырылған және сілекей тақталарына бекітілген оқшауланған панкреативтік аралдар 1/5-1/4 DL50-ге тең мөлшерде γ-ГХЦГ әсеріне ұшырады. Тәжірибелік және бақылау жануарларының ұйқы безі тіндеріндегі парафинді бөліктері Gomori-ге сәйкес альдегидфуксинмен боялған, сонымен қатар диэтилпсевдоизоцианинмен бояу арқылы β жасушаларында инсулинді анықтаудың жоғары спецификалық әдісімен тіндердің препараттарын зерттеген, содан кейін люминесцентті микроскоптың ультракүлгін сәулесіндегі препараттарды зерттеген. Осы әдістермен өсірудің 4-ші күнінде ұйқы безінің оқшауланған аралық тіндерінің препараттары зерттелді. Сондай-ақ, ауызша енгізілген γ-ГХЦГ эксперименттегі жануарлардың қанындағы иммунореактивті инсулин деңгейіне әсері зерттелді. Инсулин деңгейі ферментативті-иммунологиялық әдіспен анықталды. ИРИ концентрациясы тәжірибе басталғанға дейін және өткір тұқымнан кейін 4- 4,5 сағаттан кейін орнатылды. Тәжірибедегі жануарлардың ұйқы безінің боялған препараттарын зерттеу кезінде цитоплазмасы микроскопия кезінде бақыланатын бақылау жануарларының препараттарынан ажыратылмайтын мөлшерде альдегидфукцин түйіршіктерімен толтырылған көптеген қарапайым аралдар анықталды.Бақылау және тәжірибелік препараттарды гистофлуориметриялық зерттеу кезінде флуоресценция коэффициентінің шамасы дұрыс ерекшеленбеді. Алайда, ИРИ қан сарысуындағы құрамы тұқым себілгеннен кейінгі алғашқы сағаттарда оның айқын төмендегенін байқады. In vitro тәжірибелерінде екінші күні қоректік ортаға енгізілген мәдени тіндерге γ-ГХЦГ әсерін зерттеу кезінде микроскоптың көру аймағында жалғыз, кішкентай панкреатиялық аралдар анықталды. Пластиналардың тұрақты аймағындағы олардың саны бақылау препараттарын зерттеу кезінде ұқсас көрсеткіштен едәуір төмен болды. Осылайша, γ-ГХЦГ ұйқы безінің эндокриндік бөлігінің гистоструктурасына әсер етпейтіні, бірақ қан сарысуындағы ИРИ-нің сенімді төмендеуіне, сондай-ақ өсірілетін β-жасушалардың гистохимиялық сипаттамаларының өзгеруіне әкелетіні көрсетілген.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Қазіргі лексикография: даму үрдісі мен бағыттары
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Мақалада қазақ лексикографиясының қазіргі жайы мен даму бағыттары қарастырылады. Қазіргі заманғы лексикография салаларының мақсат-міндеттері мен мүмкіндіктері анықталып, сөздік түзудің ғылыми-теориялық және практикалық негіздері сипатталады. Мақсаты: Лексикография теориясы мен практикасының дамуы лексикографияны тіл білімінің жеке саласы ретінде тану, сөздіктерді құрудың теориялық негізін жасау, сөздіктердің жалпы типологиясы, сөздіктердің макро- және микроқұрылымын анықтау сияқты қажеттіліктерден туындайды. Сондықтан мақалада қазақ лексикографиясының тәжірибесін қорыта отырып, оның жалпы теориялық мәселелерін, даму бағыттарын анықтау, тіл ғылымындағы орнын көрсету мақсаты көзделген. Әдістері: Зерттеу барысында сипаттамалы әдіс, анализ, синтез жасаудың әдіс-тәсілдері қолданылды. Нәтижелер мен олардың маңыздылығы: Қазақ лексикографиясының жалпы теориялық, құрылымдық мәселелері зерделенетін ғылыми еңбектерге, қазақ лексикографиясының тарихы бойынша жасалған зерттемелерге, сөздік түзудің тәжірибесі мен ғылыми негіздері қарастырылатын зерттеу еңбектеріне қысқаша шолу жасалады. Авторлар сөздіктерді жасау жұмысында, олардың сапасын арттырудағы лексикография теориясының маңызын, сөздік бірліктерді сөзтізбеге сұрыптап алуда басшылыққа алынатын ұстанымдар құрамын, олардың қызмет ету ерекшеліктерін, зерттеу нысанына сәйкес сөздік түрінің сөзтізбесіне алынатын тілдік бірліктердің сандық және сапалық құрамын, қазақ лексикографиясының теориялық және практикалық мәселелерін, қазақ тілінің сөздіктерін жасаудың ғылыми- теориялық негіздерін белгілеп, оның сөзтізбесін түзудің құрылымдық ерекшеліктерін анықтайды. Сөздік түзудің ғылыми негіздерін, олардың сөзтізбе құрамы мен құрылымдық ерекшеліктерін зерттеудің таза ғылыми тұрғыдан да, қазақ тілін дамытуға бағытталған мемлекеттік бағдарламаларды жүзеге асыру тұрғысынан да маңыздылығын көрсете отырып, мақала авторлары сөздіктердің түзілу заңдылықтары мен сапасы тілдің қазіргі қоғамдағы қызметіне тікелей байланысты деген қорытынды жасайды. Қазіргі лексикографияның даму үрдісі кез келген сөздікке тән қасиеттерді зерттейтін жалпы лексикографияны және лексикографияның жеке бөлімдерін (оқу, терминологиялық, ономастикалық және т.б.) бөліп көрсетуге мүмкіндік береді. Жалпы лексикография типологияны қолдана отырып, барлық сөздіктердің жалпы (немесе статистикалық тұрғыдан басым) ерекшеліктерін белгілеуі керек, сонымен қатар сөздіктердің қызметі мен қолданылуының жалпы заңдылықтарын зерттеуі керек. Жеке лексикографияда сөздіктің белгілі бір түрінің ішкі құрылымын мен оны жасау әдістерін, сөздіктің белгілі бір түрінің тарихын, сөздіктің белгілі бір түрінің мақсаты мен адресатын зерттейтін бөлімдер болуы керек. Сондықтан лексикограф мамандар лексикографияның одан әрі дамуы болашақта сөздіктердің қолданыстағы түрлерін жетілдіру мен жаңа түрлерін түзуде, күрделі сөздіктердің пайда болуында және лексикографиялық қызметті компьютерлендіруде деп есептейді.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Абайдың философиялық-дүниетанымдық көзқарастары: тарихи-философиялық аспект
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: авторлар ұлы ойшыл және гуманист Абай Құнанбаевтың философиялық- дүниетанымдық идеяларын қарастырған. Мақсаты: Абай Құнанбаев шығармашылығының талдауы жеткіліксіз аспектілерінің бар екенін көрсетті, алайда мәселенің барлық аспектілерін толық қамтуға үміттенбей, авторлар Абай Құнанбаевтың "Қара сөздер" жұмысының материалында Абайдың философиялық-дүниетанымдық көзқарастарының табиғаты мен мәнін зерттеуге әрекет жасады. Әдістер: авторлар ұлы Абай "Қара сөздерінің" философиялық мазмұнын талдауға назар аударды. Мақалада рухани және ғылыми-теориялық мәдениеттің қазіргі деңгейіне сәйкес келетін философиялық әдістеме қолданылады. Авторлар абстрактіліктен нақтылыққа өрлеу, нақты тарихшылдық принципі (тарихи және логикалық бірлік) сияқты ғылыми әдістерді жүзеге асырды. Нақты тарихшылдық тақырыптың тарихын зерттей отырып, тарихи дамып келе жатқан объектінің (үрдістің) логикасын қарастырады, бұл принцип тарихи үрдістің белсенді көрінуіне ықпал етеді. Тарихшылдық тарихи үрдістің мәнін оның тұжырымдамалар жүйесінде қалыптасуы мен дамуы тұрғысынан бақылап, жаңғыртады. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Абай шығармашылығы әлемдік мәдениетте ерекше орын алады, ол рухани мәдениетті жаңа сатыға көтерді, қазақ болмысының бейнесінің жаңа үлгілерін берді. Абай қазақтардың дәстүрлі мәдениетіндегі барлық нәрседен түбегейлі ерекшеленетін жаңа дүниетанымды, жаңа ойлауды, жаңа құндылықтарды негіздеді деп санаймыз. «Қара сөздер» еңбегінде сын объектісі дәстүрлі қазақ қоғамы, қазақтың өзі болып табылады. Сын сындарлы сипатқа ие, нәтижесінде жалпыадамзаттық проблемалар, жақсылық, адамгершілік, жанашырлық, мейірімділік, еркіндік және жауапкершілік идеялары көтеріледі. Абай «Қара сөздер» жұмысындағы дәстүрлі тәсілге қарағанда еңбек ұғымына жаңа көзқарас қалыптастырады. Ұлы ойшыл адамның, жеке тұлғаның қалыптасуы мен дамуындағы еңбектің рөлін көрсетті, бұл еңбек пен іс-әрекеттің арқасында білімді, ғылымды түсінуге болады, сонымен бірге ұлы ойшыл еңбекті өмір сүру құралы ретінде түсінді. Абай дінге жаңа көзқарас білдірді, соқыр сенімге ол исламды ақылға қонымды зерттеуді қарсы алды, «иманды қасиетті нәрсе ретінде ғана емес, оны саналы дәлелдермен қалай қорғау және нығайту керектігін де біледі». Біз Абай кемелді, шынайы, мінсіз адамның жаңа идеалын жасады, білімге ұмтылған «толық адам» адамгершілік адам болып табылады, таңдау және жауапкершілік еркіндігін мойындайды деп санаймыз. Ұлы гуманистің адамгершілік кодексі: «Адам бол», бұл осы әлемде шарлау және таңдау жасау қабілетін білдіреді.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Электрондық оқу құралдарын әзірлеу технологиясының әдістемелік аспектілері
Аңдатпа:

Ақпараттық технологияларды кеңінен енгізу адам қызметінің әр түрлі салаларына айтарлықтай өзгерістер енгізеді. Білім беру саласы да ерекшелік емес. Осыған байланысты, осы мақалада автор электронды оқулықтарды әзірлеуден тұратын және білім беру процесін ақпараттандырудың өзекті және перспективалы бағыттарының бірі болып табылатын өзекті мәселені қарастырды. А.А. Андреев, А.И. Башмаков, Т.И. Коваль, В.М. Кухаренко, Е.С. Полат, П.И. Сердюкова, С.С. Сысоева, А.Ю. Уваровтың еңбектеріне талдау жасалды. Бұл еңбектерде электронды оқу құралдарын жасауға қойылатын талаптар бар . Талдау нәтижелері бойынша автор электронды оқулықтардың даму кезеңдерін, олар сәйкес келуі керек принциптерді сипаттады, сонымен қатар электронды оқулықтан тұратын модульдердің тізімін келтірді. Бағдарламалық жасақтама кешендерінің ішінен автор CourseLab, SmartBuilder, MOS Solo, Googleсайттары, iSpringSuite, TurboSite, AdobeAnimate, HTML5. Мақала авторы ұсынған технологияға сәйкес электронды оқулықтарды әзірлеу және оларды кейіннен оқу процесінде қолдану студенттердің оқу-танымдық қызметін тиімді деңгейде ұйымдастыруға көмектеседі. Мақсаты – қолданыстағы талаптарды ескере отырып, электрондық оқу құралдарын әзірлеу технологиясын сипаттау. Мақалада талдау, синтез және шегеру әдістері қолданылды. Электрондық оқу құралдарын әзірлеудің талаптары мен қағидаттарын талдау сипаттамалық- аналитикалық әдіс негізінде жүргізілді. Әзірленген "Мобильді қосымшаларды әзірлеу" электрондық оқу құралы ұсынылған технологияның практикалық нәтижесі болды. Зерттеу нәтижелері теориялық маңыздылықтан басқа, үнемі өсіп келе жатқан ақпаратағыны мен студенттердің оны игеруге шектеулі мүмкіндіктері арасындағы қайшылықты шешуде оң динамикадан тұратын практикалық маңызы бар. Электрондық оқу құралдарын оқу процесінде саналы пайдалану оқытудың пайдаланылатын әдістері мен әдістемелерін дараландыру және білім алушыға бағытталу жағына өзгерту жолымен білім беру сапасын арттырудың негізг тәсілдерінің бірі болып табылады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Бастауыш мектепте шет тілін оқытудағы заманауи педагогикалық технологиялар
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Мақалада бастауыш мектепте шет тілінде білім беру барысында қоолданылатын заманауи педагогикалық технологиялар сипатталады және олардың бастауыш сынып оқушысының әртүрлі құзыреттерінің дамуына әсері қарастырылады. Авторлар ақпараттық-коммуникациялық педагогикалық технологиялардың оқытуда жеке тұлғаға бағытталған тәсілді жүзеге асыруға көмектесетінін, бастауыш сынып оқушыларының қабілеттерін, олардың оқу деңгейін ескере отырып, оқытуды дараландыру мен саралауды қамтамасыз ететінін айтады. Қазіргі педагогикалық технологиялар іс-әрекетті қайта құрудың жүйелі тұтас құралы ретінде оқу-тәрбие үдерісінің сапасын жақсартуға, жеке тұлғаны дамыту міндеттерін шешуге мүмкіндік беретіні көрсетіледі. Мақсаты: Қазіргі заманғы ағылшын тілі сабағында қолданылатын заманауи білім беру технологияларын талдау. Бастауыш сынып мұғалімдерін даярлаудың қазіргі кездегі қалыптасқан жүйесі оның құрылымын, ұйымдастырылуын, мектеп практикасымен және білім беру жүйесіндегі инновациялық үдерістермен өзара байланысын қайта қарауды талап етеді. Сондықтан мақалада жоғары оқу орнында мамандар даярлаудың сапасын арттыруда мұғалім тұлғасының өздігінен дамуына, оның шығармашылық қабілетінің артуына мүмкіндік жасауды және оқу-тәрбие үдерісін жетілдіруді қамтамасыз ететін жаңа педагогикалық технологияларды пайдалану оқу үдерісінің маңызды бөлігіне айналуы тиіс екендігін дәлелденеді. Әдістері: Зерттеу барысында сипаттама әдісі, жүйелеу, талдау жасаудың әдіс-тәсілдері қолданылды. Нәтижелер мен олардың маңыздылығы: Мақала авторлары бастауыш сыныптарда шет тілдік білім берудің мақсаты ретінде оқушының жеке басының дамуын (адамгершілік және танымдық) және оның айналасындағы көпмәдениетті және көптілді әлеммен ұтымды, тиімді, заман талабына сай қарым- қатынасқа түсу қабілеттерінің кешенін анықтайды. Сондықтан білім берудің мемлекеттік стандарты талаптарына сәйкес болашақ бастауыш сынып мұғалімінің педагогикалық технологияларды қолдана алуға қажетті білім, білік және дағдыларын қалыптастыруы маңызды деп қорытады. Себебі білім берудің жаңа жүйесі жасалып, әлемдік білім беру кеңістігіне бағыт алған қазіргі кезде оқу-тәрбие үдерісіндегі өзгерістер білім берудің парадигмасын өзгертті, білім берудің мазмұнын жаңартып, жаңа көзқарас, жаңаша қарым-қатынас қалыптастырды.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Шет тілін оқытуда лингвоелтанымдық реалийлерді қолдану мәселесіне
Аңдатпа:

Мақалада ұлттық дүниетаныммен, әлеуметтік-мәдени жолмен анықталған елтанымдық сипаттамаларды зерттеумен ажырамас байланыста шет тілін оқыту үдерісінде қолданылатын лингвоелтанымдық тәсілді өзектендіру мәселесі қарастырылады. Қазіргі әдістемелік зерттеулер шет тілін оқытуда лингвоелтанымдық тәсілге негізделген. Сонымен қатар елтану компоненті бар лексика, зерттелетін тілдің, оның тарихының, әдебиеті, ғылымы, өнерінің, сондай-ақ салт-дәстүрлері мен әдет- ғұрыптарының ел өмірінің әртүрлі аспектілеріне әсер ететін елтану мәліметтері ерекшеленеді. Лингвоелтанымдық аспект тақырып мазмұнын байытуға ықпал етеді, сондықтан авторлар басқа мәдениетке және оның тұтынушыларына нақты қол жеткізу тәсілдерін қолдана отырып, шет тілін оқытуда сапалы нәтижелерге қол жеткізуге болатынына баса назар аударады. Шет тілін оқыту үдерісі үшін жоғары деңгейдегі елдік және коммуникативтік құндылыққа ие тілдік материалды талдау. Шет тілін оқытудың негізгі мақсаты – оқушының жеке тұлғасын дамытатын тіл елінің мәдениетін оқытумен тығыз байланысты, бұл ұлттық мәдениеттің мазмұнына кіретін мәдениетаралық қарым-қатынасқа қатысуға және оны өз бетінше жетілдіруге, оқу үдерісінде елдің болмысы, әдет-ғұрпы, салт-дәстүрлері туралы материалды қолдануға, сөйлеу актілеріндегі коммуникативті мінез-құлық, вербалды және вербалды емес мінез-құлық дағдыларын қалыптастырады. Зерттеу барысында сипаттама әдісі, жүйелеу, талдау жасаудың әдіс-тәсілдері қолданылды. Оқушылардың лингвоелтанымдық құзыреттілігі, оны қалыптастырудың тиімділігі тілді меңгеру деңгейіне байланысты. Оқу үдерісінде лингвоелтанымдық реалияларды енгізу оқытуды жандандырудың маңызды элементі болып табылады, өйткені шет тілін оқи отырып, оқушы осы тілдің тілдік кодының негізінде жатқан елдің дүниетанымымен танысады. Мақала авторлары лингвоелтанымдық материалдар оқушыларғаоқытылатын тіл елі мәдениетінің құндылықтарын түсінуге, шет тілін үйренуде мәдениетаралық құзыреттіліктерді дамытуға көмектеседі деп қорытады. Оқытылатын лексиканың ұлттық-мәдени семантикасына және лингвоелтанымдық мәтіндерді қолдануға назар аударуды көздейтін шет тілін оқытудың елтанымдық бағытталған әдістемесін қалыптастыру тілді халықтың мәдениетімен тығыз байланыста меңгеруді қамтамасыз етеді, оған елдің тарихы, әдебиеті, сәулеті, өмірі, өмір салты және дәстүрлері туралы әртүрлі танымдық ақпарат кіреді.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Қазақстан Республикасының Мемлекеттік-құқықтық институт ретіндегі экономикалық мүдделері: іске асыру ұғымы және проблемалары
Аңдатпа:

Адамзат тарихында ұлттық мүдде туралы мәселенің шешім таппауына байланысты мысалдар аз емес. «Ұлттық мүдде» санаты әлемнің барлық мемлекеттерінің қазіргі заманғы саяси және ғылыми салаларға мықтап енді. Дамуының дәрежесі мен сипатына қарамастан кез келген елдің белгілі бір баса назар аударатын ұлттық мүдделері бар. Олардың қатарына экономикалық мүдде кіретіні даусыз. Мемлекеттік-ұлттық мақсаттары нақты айқындалмаған халықтың болашағы жоспарсыз, шашыраңқы болуы мүмкін. Сол себепті, оған жат әлеуметтік-саяси құрылым күштеп таңылуы мүмкін. Тарихи тәжірибе көрсетіп отырғандай, нақты проблемаларды боямалау, мүмкін боларлық қателердің алдын алу, мемлекет ішінде қауіпсіздікті нығайту жөніндегі қажетті шараларды қолдану мен өткізуге кері әсерін тигізуі мүмкін. Осы мақаланы толық мәнді және жан-жақты ету үшін біз аса маңызды категория ретінде адамдардың оларды қоршаған әлемге белсенді қатынасын көрсететін «концепт» ұғымына соқпай өте алмаймыз. Зерттеудің мақсаты – Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік-құқықтық институт ретінде экономикалық қауіпсіздік ұғымын талдау болып табылады. Мақалада келесі әдістер қолданылды: қажеттілік салыстырмалы-құқықтық, жүйелік- құрылымдық, сонымен қатар жүйелік талдау әдісі. Қажеттілік, тұлғаның мүдделері әлеуметтік мемлекеттің мәнін зерттеуде - басты буындардың бірі болып табылады. Өйткені, құқықтық мемлекет өз нормаларында тұлғаның өмірдегі әлеуметтік мүдделерін сол қалпында білдіруі тиіс. Осы категориялар әлеуметтік әрекеттердің тікелей себептерін ашуы үшін жасалған, соның нәтижесінде қоғамдық өмірдің түрлі саласында өзгерістер мен толықтырулар болып тұрады. Әрбір елде мүдденің алатын орны ерекше. Мүдделер әртүрлі болып келеді. Әлеуметтік топ та, ұжым да, тұлға да өз қылықтарының, әрекеттерін өз мүдделерімен ұштастырады. Адам оны қоршаған ортаға қажетті мүдделерді анықтайтын өз мақсаты арқылы бірлесе іс-қимыл жасайды. Сондықтан әдеттегі сана деңгейінде адамдардың жеке іс қимылы мен қылықтарында, сондай- ақ жаппай тарихи оқиғалар мен құбылыстарда мүдденің үлкен мағынасы айқындалады. Осы мәселені егжей-тегжейлі қарастырып, оның негізгі принциптерін талдай отырып, біз экономикалық қызығушылық ұғымын анықтаймыз. Қазақстанның экономикалық қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында өзіндік ғылыми-техникалық дамуға, адами және табиғи ресурстарға сүйену, яғни отандық өндірушілердің пайдасына басқару туралы шешім қабылдау және экономиканың басым салаларына күрделі салымдарды қамтамасыз ету қажет.

Автор: Ж.Б. Аманбай
Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:
Тақырып: Құқық

Қазақстан Республикасында еңбек заңнамасын қолдану саласы туралы мәселеге
Аңдатпа:

Осы мақалада авторлар еңбек заңнамасын қолдану саласының ерекшеліктерін қарастырады. Авторлар еңбек заңнамасы нормаларының әртүрлі еңбек қатынастарына таралу дәрежесі әр түрлі екенін айтады. Осыған байланысты, еңбек заңнамасының қолданылу саласы, сондай-ақ азаматтардың әртүрлі санаттарының еңбек қатынастарын реттеу кезінде оны пайдалану шекаралары туралы мәселе өзекті болып отыр. Осы баптың мақсаты еңбек заңнамасын қолдану саласына байланысты проблемалар болып табылады. Бұл зерттеуде заң ғылымы мен еңбек құқығы ғылымында жалпы қабылданған әдістер қолданылды. Сонымен, Диалектикалық, жүйелік-құрылымдық, Тарихи әдістер, сондай-ақ салыстырмалы талдау әдісі сияқты жалпы ғылыми әдістер қолданылды. Арнайы құқықтық әдістердің ішінде ғылыми танымның ресми-құқықтық әдісін бөліп көрсету керек. Еңбек заңнамасының қолданылу аясы, ең алдымен, қоғамдық қатынастар шеңбері, белгілі бір аумақ, сондай – ақ оның нормалары қолданылатын субъектілер шеңбері болып табылады. Еңбек кодексі еңбек құқығын іске асыру жөніндегі барлық қатынастарды реттей алмайды. Бұл Қазақстан Республикасының Конституциясын реттеу саласы. Еңбек заңнамасы еңбек шартының негізінде туындайтын еңбек құқығын іске асыруға қатысты қатынастарды ғана реттей алады. Авторлар еңбек заңнамасы еңбек құқығының тақырыбын құрайтын еңбек қатынастарын ғана реттемейді деген қорытындыға келеді. Сондай-ақ, ол заңмен тікелей қарастырылған жағдайларда еңбек қатынастарының басқа да түрлерін реттейді. Бұл ретте еңбек заңнамасының күші еңбек қатынастарының басқа да түрлеріне тек арнаулы заңда айқындалған шектерде ғана қолданылатынын атап өту қажет. Еңбек заңнамасы жұмысты жеке тұлға орындаған жағдайларда қолданылмайды – кәсіпкерлік қызмет субъектісі дербес немесе жұмысты осы шаруашылықтағы жеке шаруа қожалығының мүшелері орындайды, сондай-ақ жеке тұлға акционерлік қоғамның Байқаушы кеңесі мүшесінің, шаруашылық қоғамның атқарушы органының, заңды тұлғалардың басқа да тиісті басқару органдарының міндеттерін орындаған жағдайларда, егер бұл міндеттер еңбек шартына қарағанда басқа негіздерде орындалса және жеке тұлға белгілі бір жұмысты Шарттың екінші тарапының пайдасына орындауды көздейтін азаматтық шарт бойынша міндеттерді орындаса.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:
Тақырып: Құқық

Адам саудасын зерттеу кезінде арнайы сараптамалық білімді қолданудың тактикалық ерекшеліктері
Аңдатпа:

Бұл мақала адам саудасына байланысты қылмыстарды тергеу кезінде арнайы сараптамалық білімді қолдану мәселелерін зерттеуге арналған. Арнайы сараптамалық білімді пайдалану - адам саудасы туралы істер бойынша жүргізілетін тергеу әрекеттері жүйесіндегі ажырамас элемент болып табылады. Осы зерттеуде авторлар Қазақстан Республикасындағы адам саудасына байланысты қылмыстарды тергеу кезінде сот сараптамаларын жүргізу ерекшеліктерін қарастырады. Зерттеу авторлары адам саудасы туралы қылмыстық істер бойынша жүргізілетін сот сараптамаларының типтік түрлерінің көп кездесетіндерін қарастырады. Жұмыста ғылыми әдебиеттерді талдау, сондай-ақ адам саудасына қарсы күресті жүзеге асыратын және адам саудасы туралы қылмыстық істерді талдайтын практикалық қызметкерлерге сауалнама жүргізу негізінде қылмыстық қудалау органдарына қаралып отырған санаттағы қылмыстық істер бойынша сот сараптамаларын неғұрлым тиімді жүргізу бойынша практикалық нұсқаулар ұсынылады. Осы зерттеудің мақсаты Адам саудасын тергеу кезінде сот сараптамаларын жүргізудің тактикалық ерекшеліктерін, сондай-ақ арнайы сараптамалық білімді пайдалану ерекшеліктерін зерттеу болып табылады. Осы зерттеудің әдіснамалық негізін: әлеуметтік-құқықтық құбылыстарды танудың диалектикалық әдісі, сондай-ақ жүйелі-құрылымдық, салыстырмалы-құқықтық, логикалық-теориялық және жеке ғылыми зерттеу әдістері құрады. Зерттеу нәтижелерінің объективтілігіне қол жеткізу үшін бұл әдістер жан-жақты қолданылды. Адам саудасы фактілерін тергеу кезінде сот сараптамаларын пайдалану осы қылмыстарды ашу және тергеу үшін өте маңызды. Зерттеуде тергеу кезінде жиі кездесетін қылмыстық істердің қатарына сот сараптамаларының келесі түрлері кіруі керек: медициналық сараптама, биологиялық сараптама, қолжазба сараптамасы, фоноскопиялық сараптама және одорологиялық сараптама. Тергеу субъектісі белгілі бір сот сараптамаларын жүргізудің тактикалық ерекшеліктерін мұқият түсінуі керек. Зерттеудің авторлары ұсынған зерттеуде, сот сараптамаларында қаралған тағайындау және өндіру бойынша практикалық ұсынымдар адам саудасы фактілерін табысты тергеу үшін маңызды, бірақ бұл ретте ұсынымдық мәнге ие және нақты қылмыстық істің ерекшеліктерін ескере отырып, түрін өзгертуге болады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:
Тақырып: Құқық

Коронавирустық пандемия әсерінің призмасы арқылы аймақтың экономикалық дамуының негізгі бағыттары
Аңдатпа:

Covid-19 коронавирусының пандемиясы жаңа экономикалық шындықтың басталуына әкелді, оған экономиканың әр субъектісі масштабына қарамастан бейімделуі керек: аймақ, ел немесе бүкіл әлем. Мақалада пандемия жағдайындағы аймақтық экономикалық механизм өзін-өзі дамытудың нарықтық тетігі мен аймақтық деңгейдегі биліктің басқару әсерінің өзара әрекеттесуі тұрғысынан қарастырылады. Пандемия және онымен байланысты шектеулер нәтижесінде өңірлердегі экономикалық жағдайдың тұрақсыздануы өңірлік саясаттың негізгі бағыттарын қайта қарау мәселесін қояды. Қойылған мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізу үшін эмпирикалық және теориялық зерттеудің жалпы әдістері қолданылды: талдау, синтез, индукция, шегеру, жалпылау, сипаттау. Павлодар облысының экономикасында негізгі рөлді үш сала атқарады: өнеркәсіп, сауда және көлік. Өнеркәсіптік өндіріс көлемі бойынша оң динамиканың қаншалықты сақталатынына және қызмет көрсету саласындағы кәсіпорындарға қолдау көрсетілетініне аймақтың дамуы байланысты болады, оның негізгі көрсеткіштері осы мақалада пандемия жағдайындағы оқиғалар призмасы арқылы қарастырылады. Пандемияға жауап ретінде қабылданған денсаулық сақтау саласындағы қажетті шаралар ұтқырлықтың төмендеуіне әкелді және жоғары экономикалық шығындармен бірге жүреді. Карантиндік шаралар бизнеске, әсіресе микробизнеске тікелей әсер етті. Аталған секторды қолдау үшін салықтық ынталандырулар ұсынылды, Кредиттеу кеңейтілді және бизнесті жүргізу жағдайларын одан әрі жеңілдету бойынша шаралар қабылданды. Мақалада пандемия жағдайында және экономикалық механизмді өзгерту үшін шектеу шараларын енгізуді, сыртқы басқару әсерінің экономикаға әсерін күшейтуді талап ететін мәселелердің шағын тізімі ғана көрсетілген. Бұл ретте мемлекет тұтастай және жекелеген өңірлер үшін олардың әлеуетін және экономикада нақты қалыптасқан жағдайды ескере отырып, адамдар денсаулығының қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша енгізілген тыйымдар мен шектеулер мен экономиканы функционалдық режимде, жұмыскерлердің жұмысы мен кірістерін сақтау арасындағы оңтайлы арақатынасты табу қажет. Тыйым салу және рұқсат беру шаралары арасындағы тепе-теңдікті табу мәселесі одан әрі талдауды қажет етеді. Бұл ретте мемлекет ұзақ мерзімді перспективаға бағдарланған жоспарлы сипаттағы құралдарды әзірлеуге және қолдануға мұқтаж.

Автор: З.А. Арынова
Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Қазақстанның экономикалық жағдайларында өңірлердің бәсекеге қабілеттілігін бағалау
Аңдатпа:

Аймақтардың бәсекеге қабілеттілігін бағалау, аймақтардың бәсекелестік артықшылықтарын іздеу мәселелері, әсіресе адам ресурстарының сапасын арттыру есебінен жеткілікті зерттелмеген күйінде қалып отыр. Осыған байланысты мақалада Қазақстан Республикасының экономикасы жағдайында аймақтық бәсекеге қабілеттілікті бағалаудың қолда бар үлгілері берілген. Бұдан басқа, мақала авторлары аймақтық саясат тұжырымдамасында бастау алатын Қазақстан Республикасы аймақтарының негізгі әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштерін талдауға сәйкес аймақтардың топтастырылуын жүзеге асырған. Авторлар Қазақстан Республикасының салыстырмалы аспектіде аймақтың бәсекеге қабілеттілік деңгейін анықтау мақсатында Қазақстан аймақтарының бәсекеге қабілеттілік индексінің негізгі көрсеткіштерін есептеп берген. Зерттеу мақсаты – қазіргі жағдайдағы Қазақстан аймақтарының бәсекеге қабілеттілігін салыстырмалы талдау және бағалау. Мақалада Қазақстан Республикасының Ұлттық Кәсіпкерлер палатасы жанынан әрекет ететін инвестициялардың өтімділігін зерттеу жөніндегі Агенттік (Қазақстан өңірлерінің бәсекеге қабілеттілік рейтингі) әзірлеген индекстердің негізінде Қазақстан өңірлерінің бәсекеге қабілеттілігін бағалаудың рейтингтік үлгісі қолданылды. Зерттеудің құндылығы – өңірлік саясат тұжырымдамасынан бастау алатын Қазақстан Республикасы өңірлерінің негізгі әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштерін талдауға сәйкес өңірлерді жіктеу жүзеге асырылды. Авторлар өңірлердің ерекшелігін айқындау және өңірлердің стратегиясын әзірлеу бағыттарын анықтау мақсатында Қазақстан Республикасының Ұлттық Кәсіпкерлер палатасының мәліметтері бойынша Қазақстан өңірлерінің бәсекеге қабілеттілік индексінің негізгі көрсеткіштері есептелген. Зерттеу нәтижелері бойынша Қазақстан өңірлерінің күшті және әлсіз жақтарын анықтауға мүмкіндік берген талдау жүргізілді. Аймақтың бәсекеге қабілеттілігінің жоғары деңгейіне адам ресурстарын дамытпай және оларды ұтымды пайдаланбай қол жеткізу мүмкін емес екендігі атап өтілді. Тұтастай алғанда, өңірлік саясаттың бағыттары дамудың таңдалған сценарийімен айқындалады. Авторлар ұсынатын өңірлік бәсекеге қабілеттілікті бағалау әдіснамасына көзқарас бірқатар артықшылықтарға ие-өңірлердің ерекшелігін көрсетеді, жақын арадағы бәсекелестерді көруге және өңірдің даму стратегиясының бағыттарын анықтауға мүмкіндік береді.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Шығындарды басқару элементі ретінде өнеркәсіптік кәсіпорын өнімінің өзіндік құнын есептеу кезіндегі есептік ақпарат
Аңдатпа:

Өнімнің нақты өзіндік құнын есептеу деректері өнеркәсіптік кәсіпорындардағы өндірісті басқаруда, кәсіпорын қабылдаған нормативтік өзіндік құнның сақталуын бақылау, еңбек пен материалдық ресурстардың шығындарын оңтайландыру жолдарын анықтау үшін кеңінен қолданылады. Нарықтық экономика жағдайындағы өнеркәсіптік кәсіпорынның қызметі шығындар деңгейіне байланысты: кірістілік пен табыстылық мөлшері, қызметінің экономикалық тиімділігі. Шығындарды есепке алу және өнімнің өзіндік құнын есептеу әдісін таңдау технология мен өндірісті ұйымдастыру ерекшеліктеріне, сондай-ақ кәсіпорынды басқару тиімділігінің талаптарына байланысты. Өнімнің өзіндік құнын есептеу кезінде бухгалтерлік ақпараттың қалыптасуын зерттеу, шығындар деңгейін алынған кірістермен салыстыру өндірістің экономикалық тиімділігін анықтауға мүмкіндік береді. Осы зерттеудің мақсаты – шығындарды төмендету бойынша шешім қабылдау үшін өнімнің өзіндік құнын есептеу кезінде есептік ақпаратты қалыптастыру проблемаларын анықтау болып табылады. Зерттеу мақсатын жүзеге асыру нәтижелерді визуализациялау үшін салыстырмалы талдау, синтез, графикалық әдіс әдістерін қолдануға ықпал етеді. Шығындарды есептеу кезінде нарық жағдайында шығындарды егжей-тегжейлі есепке алу және өнімнің өзіндік құнын есептеу қажеттілігі туындайтынына назар аударылады. Егер нарық жағдайында өнімнің бағасы сұраныс ретінде қалыптасатынын және сыртқы факторлар сұранысқа әсер ететінін ескерсек, онда әсер тек өзіндік құнға негізделген шығындарға ғана әсер етуі мүмкін. Тиімді басқару шешімдерін қабылдау үшін база бухгалтерлік ақпараттың қаншалықты сенімді және қаншалықты қалыптасқанына байланысты болады. Шығындар өнеркәсіптік кәсіпорындардың пайдасын негізгі шектеуші болып табылады, өйткені кез-келген кәсіпорын қызметінің негізгі стратегиялық мақсаты кірісті ұлғайту тетігі болып табылады. Осы мақсатты іске асыру мүмкіндіктері мынадай ішкі факторлармен шектеледі: шығындарды топтастырудың еңбек сыйымдылығы, технологиялық процестер, өнім сапасына әсері. Бастапқы құжаттардың, құжат айналымының деректеріне және шығындарды топтастыру тәртібіне негізделген ақпараттық жүйені жетілдіру қажет. Ұсынылып отырған шаралар басқарудың бақылау функциясын күшейтуге және соның салдарынан шығындарды тиімді басқаруға ықпал ететін болады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Қазіргі жастар киімдерінің коллекциясын жасау үшін ою-өрнек мотивтерін қолдану принциптері
Аңдатпа:

Мақаладағы басты мәселе – киімге ою-өрнек жасау саласында инновациялық технологияларды қолдану мысалын қолдана отырып, этникалық стиль элементтері бар күнделікті киім коллекциясын жасау әдістері. Ою-өрнектердің қалыптасу факторлары адам денесінің құрылымына негізделген. Автор эргономикалық факторларға байланысты киімнің арнайы визуалды сипаттамаларына негізделген қалыптастыру факторларын қарастырады. Қазіргі жастар киімдері коллекциясының құрамдас бөлігіне айналдыру үшін ою-өрнек мотивтерінің ерекшеліктерін зерттеу. Қоршаған ортаға көзқарас мониторингі - адамдар жасаған ең жақсысын таңдау негізінде мәдени құндылықтар туралы білім алу, мәдени халықтық дәстүрлермен танысу, адам мен мәдениеттің диалогы заманауи жалпы ғылыми әдістерге негізделген. Мақала жазу кезінде авторлық және эксперименттік зерттеу әдістері, кестелерде және авторлық эскиздерде ақпаратты белгілеу қолданылды. Санаттар мен анықтамаларды зерттеу ақпаратты іріктеу және жіктеу, сондай-ақ оны талдау әдісімен жүргізілді. Дәстүрлі және қазіргі заманғы мәдениет нысандарын салыстырмалы талдау, сәулет, өнер, философия, психология бойынша библиографияларды зерттеу; ғылыми монографиялардың, авторефераттар мен диссертациялардың, мақалалардың, сәулет және өнер шеберлерінің шығармашылық эсселерінің материалдарын олардағы тұжырымдамалар, принциптер, ұғымдық - терминологиялық тұжырымдар тұрғысынан талдау жасалды. Сонымен қатар, жеке ғылыми әдістер қолданылады: өнердегі қазіргі қалыптасу тенденцияларын анықтау үшін әдеби дереккөздерге талдау жүргізілді. Зерттеу нәтижелері ретінде киімдерді безендірудің әр түрлі түрлерін қарастыратын жинақ жасалды, ою-өрнекті костюмнің құрылымдық құрылымына қосу әдістері қолданылды, модельдер, есептеулер және сызбалар келтірілген. Авторлық коллекцияда ою-өрнектің коллекцияның таңдалған көркемдік-бейнелік міндетіне байланысты, сондай-ақ оның функционалдық мақсатына байланысты қолданылуы негізделген. Барлық осы факторлар формативті болып табылады. Ал осы зерттеудің практикалық тәжірибесі Қазақстан мәдениетінің тарихи жетістіктерін көпшілікке ілгерілету және оларды танымал ету қажеттілігіне байланысты ғана емес, сонымен қатар оны заманауи дизайн объектілеріне тарату мүмкіндіктерін түсінуге ықпал ететін әдіс ретінде осы тақырыптың өзектілігін көрсетеді.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Тыныс алу органдарының аурулары кезіндегі патогендік микрофлораны бактериологиялық зерттеу
Аңдатпа:

Пульмонологиялық науқастарды микробиологиялық зерттеудің негізгі міндеті – терапияны анықтау және оның тиімділігін бақылау мақсатында созылмалы аурудың жедел және өршу этиологиясын анықтау болып табылады. Микробиологиялық зерттеудің классикалық әдістері: биохимиялық, антигендік және басқа белгілермен анықталатын патогеннің таза өсіндісін бөлу. Мұндай зерттеулер көп сатылы, бастапқы материалдың сапасына, оны тасымалдау мерзімі мен жағдайларына, зертханалық жабдыққа және зерттеу әдістемесін кемінде 3-5 күн ішінде нақты орындауға қатаң талаптар қояды. Бірқатар қоздырғыштардың (атипті жасушаішілік микрофлораның, анаэробты бактериялардың, туберкулез микобактерияларының) культурасын бөліп алу арнайы құралдар мен жабдықтарды қолдана отырып, одан да ұзақ зерттеулерді қажет етеді. Бұл мақалада 2017-2019 жылдардағы Павлодар облысы Шарбақты ауданы тұрғындарының тыныс алу органдарының аурулары кезіндегі патогенді микрофлораны бактериологиялық зерттеудің нәтижелері келтірілген, олар келесі реттілікті қамтиды: жергілікті және Грамм әдісі бойынша боялған жағындылардың микроскопиясы; қоздырғышты бөлу және сәйкестендіру үшін қоректік ортаға биологиялық материалды себу; бөлінген микроағзаның антибиотиктерге сезімталдығын анықтау; микробиологиялық текті антигендерді, сондай-ақ науқастың ағзасындағы оларға антиденелерді анықтауға бағытталған иммунологиялық (серологиялық) зерттеу әдістері. Нормативтік құжаттардың талаптарына сәйкес бактериологиялық зерттеулер жүргізу емделушілерді оңтайлы емдеу үшін де, патогендік микрофлорадан туындаған тыныс алу жүйесі ауруларының пайда болуы мен таралуын барлау бойынша деректерді жинау және талдау үшін де қажетті сенімді және салыстырмалы нәтижелер алуға мүмкіндік беретіні көрсетілген.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Сюрреализм кеңістігіндегі ақиқат және қиялдың өзара байланысы туралы
Аңдатпа:

Бұл мақала модернизмнің қарапайым бағыттарының бірі ретінде ғана емес, ХХ ғасыр өнеріндегі көптеген "измдардың" бірі ретінде сюрреализмді зерттеуге арналған. Сюрреализм бұл дәуір мәдениетінде оның негізгі ерекшеліктерін көрсететін әмбебап құбылыс ретінде көрінеді; сюрреализм қазіргі мәдениетке көптеген маңызды сұрақтар қойды, олардың шешуі терең зерттеуге лайықты. Зерттеудің мақсаты – әлемнің сюрреалистік бейнесін құрудағы бейсаналық құбылыстардың маңыздылығын анықтау, сонымен қатар сюрреализм белгілеген шеңберде нақты және елес өнер және шындықтың байланысы мен өзара әсерін ашу. Зерттеу негізінде сюрреалистердің әдеби және көркем шығармаларын философиялық және шығармашылық талдауы шоғырланған. Сюрреализм қайраткерлерінің әртүрлі манифесттері мен еңбектерінде түс көру мен әртүрлі психикалық ауруларды қолдана отырып, адам психикасының тереңдігіне енуге деген ұмтылыс байқалады. Психоанализ саласында ашылған жаңалықтардың сюрреалистік философияның дамуына үлкен әсер еткені белгілі. Сонымен, австриялық ғалым З.Фрейд өз медициналық тәжірибесінде белсенді қолданған еркін бірлестіктер әдісі танымал болды, пациентпен сөйлесіп, оның армандарын талдай отырып, дәрігер негізгі белгілердің көмегімен невроздың себебін анықтады, сонымен қатар сюрреалистер швейцариялық психиатр К. Юнгтің архетиптер мен әртүрлі халықтардың өмірінің символдарын талдауға арналған зерттеулеріне қызығушылық танытты. Зерттеудің практикалық маңыздылығы келесі мән-жайлармен байланысты: бүгінгі мәдениетті қамтыған дағдарыстың себептерін ұғыну қажеттілігімен, оны қалпына келтірудің мүмкіндіктері мен жолдарын іздестірумен; біз қазіргі мәдениеттегі іргелі өзгерісті байқаймыз, біздің көз алдымызда дәстүрлі мәдениет деп аталатынды қарқынды элиминациялау және қандай да бір жаңа, жаһандық-виртуалды мәдени кеңістіктің пайда болып жатыр; осы жұмыстың материалдарын қазақстандық жас авангардист суретшілердің туындыларын зерттеуде пайдалануға болады. Сондай-ақ зерттеу материалдары философия, мәдениеттану, өнер теориясы, психология және басқа да гуманитарлық пәндерді оқыту тәжірибесінде, сондай-ақ өнертанушылар мен мұражай қызметкерлерінің жұмысында пайдаланылуы мүмкін; осы зерттеу материалдары негізінде мәдениет философиясы, мәдениеттану, эстетика және өнер теориясы бойынша арнайы курстар әзірленуі мүмкін.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:
Түйінді сөздер: Г.Ж. Альназарова

Орта мектепте физиканы ағылшын тілінде оқыту ерекшеліктері
Аңдатпа:

Бұл мақала орта мектепте жаратылыстану-ғылыми цикл пәндерін ағылшын тілінде оқытудың мәнін ашады. Сабаққа дайындық кезінде оқу материалын мұқият таңдау қажеттілігі туындайды, мұғалім ағылшын тіліне тән негізгі грамматикалық және синтаксистік модельдерді ұмытпай, пәндік терминологияны қолдана отырып, шет тіліндегі мәтінмен жұмыс істеудің нақты алгоритмін ойластырады. Мұндай тілдік ортада шетелдік тасымалдаушылар кәсіби бағытталған сабақтардағы тілдікқиындықтарды жоя отырып, терең білім алады. Осы мәселені ескере отырып, біз мұғалімдерге арналған физика сабақтарында ағылшын тілінде қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмаларды қамтитын әдістемелік құрал құрастыруды ұйғардық. Оның лексика-грамматикалық материалы оқу-танымдық іс-әрекетінде ағылшын тілін (В1) меңгеруге қойылатын талаптарға жауап береді. Ұсынылған прогресс тестілері сонымен қатар жергілікті емес оқытудың тиісті кезеңінің барлық талаптарына сәйкес келеді және кәсіби бағдарланған қарым-қатынас дағдыларын нығайтуға көмектеседі. Мақсаты - ағылшын тілінде физика сабақтарына арналған тапсырмаларды дайындау кезінде ескерілуі керек кейбір қағидаларды ашу, сонымен қатар мұғалімдерге әдістемелік нұсқаулық беру. Бұл мақалада сабақ барысында тиімді болатын бірнеше принциптер көрсетілген. Барлық осы мақалалар студенттердің компьютерлік сауалнамасы арқылы расталды, жауаптар талданды және жариялау үшін жиналды. Біз ұсынған нәтижелерді ескере отырып, орта мектеп мұғалімдері ұсынылған материалдың сапасын жақсарта алады, сонымен қатар сабаққа дайындалуға аз уақыт жұмсайды. Физика - пән мазмұны мен тілдік компонентті біріктіре алатын іргелі ғылымдардың бірі. Мұнда коммуникативтік құзыреттілікті арттыру үшін пәндік-тілдік интеграцияның түрлі әдістері ұсынылған. Осылайша, физика сабақтарын ағылшын тілінде дайындау және өткізу оқу материалын қатаң және мұқият таңдауды қажет етеді және орта мектеп оқушыларының білім профилін ескереді.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Құзыретті мұғалімді қалыптастырудағы заманауи қазақстандық білім берудің полипарадигмалдылығы
Аңдатпа:

Соңғы жылдары білім беру кеңістігінде бірнеше тенденцияларды түзетуге болады. Әр түрлі білім беру парадигмаларын білдіретін жаңа бәсекелес білім беру теориялары мен тәжірибелерінің пайда болуын қоса алғанда, алуан түрлілік бар. Бұл жағдай білім беру парадигмаларының табиғаты және олардың болашақ мұғалімдердің құзыреттерін, оның ішінде әлеуметтік және тұлғалық құзіреттілігін қалыптастырудағы рөлі туралы мәселені шешуді өзекті етеді. Қазіргі заманғы қазақстандық білім берудің полипарадигмалдығын талдау және оның мұғалімнің әлеуметтік-тұлғалық құзыретін қалыптастырудағы рөлі. Біз талдау, синтез және шегеру әдістерін қолдандық. Құзыреттілік тәсілі талдау сипаттамалық-аналитикалық әдіс негізінде жүргізілді. Білім беру саласындағы полипарадигмалдылық табиғи құбылыс ретінде талданады. Зерттеуші-педагогтардың әртүрлі ұстанымдарын талдаудың әдіснамалық негізі Т. Кун берген парадигманың жалпы ғылыми анықтамасы болды. Оның айтуынша, бұл теориялық және әдіснамалық көзқарастардың жиынтығы, тұжырымдама теориядан, тұжырымдамадан немесе тәсілден гөрі жалпы. Бірнеше педагогикалық теориялар, тұжырымдамалар немесе тәсілдер олардың идеялық негізі болып табылатын парадигмаға сәйкес келуі мүмкін. Парадигманы жалпы ғылыми түсіндіруге оралу жинақталған тәжірибе мен білім беру перспективаларын түсінудегі шатасуды жояды, құзыреттілікті қалыптастыру мәселелерінде педагогикалық шындықты барабар қабылдауға көмектеседі. Мұғалімдердің құзыреттілігін қалыптастыру саласындағы білімді кеңейту және дамыту сөзсіз, сондықтан педагогикалық парадигманы өзгерту сөзсіз және қажет. Ондағы синтездеу өзегі ғылымды, өнерді және рухани ілімдерді ноосфераның тұтастығына біріктіретін мәдениет болуы керек. Бүгінгі таңда педагогикада педагогикалық парадигмалардың үйлесуі мен толықтырылуына көп көңіл бөлінеді. Мұғалімдердің де, студенттердің де білімнің полипарадигмалдығын сауатты қабылдауы, сондай-ақ болашақ мұғалімнің білім беруіндегі полипарадигмалдық тәсілдің жан-жақты сипатын түсіну, біздің ойымызша, жоғары оқу орнында оқу кезеңінде де білікті мұғалімнің қалыптасуының сапалы деңгейін қамтамасыз етеді.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Айтылым дағдысын дамытудың заманауи перспективалары
Аңдатпа:

Мақалада қазақ мектептерінде ағылшын тілін оқытудың айтылым дағдысын дамытуда қолданылатын заманауи әдістердің маңыздылығы талқыланады. Қазіргі кезде мұғалімдер тәжірибелерінде төрт негізгі бағытты басшылыққа алады: тыңдалым, сөйленім, оқылым және жазылым. Алайда, осы дағдыларды ішінара ажырататын болсақ, көптеген көмекші дағдылар бар: айтылым, емле, грамматика, лексика, тыныс белгілері және т. б. Осы дағдылардың ішіндегі ең маңыздысы - айтылым дағдысы. Сондықтан зерттеу жұмысы студенттердің айтылым дағдыларын дамытуға бағытталған ең тиімді заманауи әдістерді ұсыну, практика негізінде қолдану және нәтижесін саралауды қамтыды. Оқушының шет тілінде еркін сөйлеу қабілетінде айтылымның маңыздылығын анықтау және «Бен Франклин» жаттығуын қолдана отырып оның даму жолдарын ұсыну. Зерттеу барысында сипаттамалық, жүйелеу және аналитикалық әдістер қолданылды. Мақала авторлары еліміздің заманауи жаңартылған оқу үдерісінде оқушылардың ағылшын тілінде еркін сөйлеу қабілетін дамытуда айтылым дағдысының маңызды рөлін анықтайды және ағылшын тілін оқыту процесінде студенттердің айтылым дағдысын дамытуға бағытталған «Бен Франклин» жаттығуын ұсынады. Әлемдік білім беру аясында ағылшын тілі мұғалімдері үшін студенттің кез-келген тілдік құзіреттілігін дамытуда кешенді жаңа үлгідегі технологиялар оқушының шет тілін меңгеруі үшін маңызды деп қорытады. Себебі, қоғамның қарыштап дамуындағы өзгерістер жаңартылған білім беру негізінде білім беру мазмұнына жаңа идеялар мен заманауи дәстүр енгізуді алға қойып отыр

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Индустрия 4.0: еңбек нарығындағы қиындықтар мен мүмкіндіктер XVIII
Аңдатпа:

XVIII ғ. басталған өнеркәсіптік өндірісте бу мен механикаландырылған өндірісті пайдалану экономикада үлкен өзгерістер тудырды. Нәтижесінде өнімнің саны мен сапасының артуымен бірге өндіріс шығындары төмендеді. Осы кезеңде өндіріс қол еңбегінен механикаландыруға революциялық жолмен өтті. Индустрия 4.0-дің еңбек нарығына әлеуетті әсері әлі зерттелмеген ғылыми сала болып қала береді. Индустрия 4.0 жұмыспен қамту құрылымын өзгерту арқылы жұмыссыздыққа әкеледі және жұмыссыздық пен еңбек қатынастары тұрғысынан жаңа құрылымдық мәселелер тудырады деп есептеледі. Зерттеудің мақсаты: Индустрия 4.0-дің еңбек нарығына әсерін және әсердің салдарын анықтау болып табылады. Өндірістің даму эволюциясы зерттелді, электр энергиясымен жаппай өндіріс «Индустрия 2.0» дәуіріне алып келді, содан кейін цифрлық революция пайда болды, «Индустрия 3.0» өндіріс процестерінде электроника мен ақпараттық технологияны қолдану басталды. Халықаралық сарапшылардың, ғалымдардың пікірі бойынша автоматтандыру және роботтандырылған өндіріс біліксіз жұмыс күшіне үлкен әсер етеді және қоғамның осал секторларының, яғни әйелдер, мигранттар, жастар мен жұмыс күшінің қысқаруына алып келеді деп күтілуде. Бұл зерттеу төртінші өнеркәсіптік революцияның еңбек нарығына мүмкін әсерін бағалады. Индустрия 4.0-де қалыптасып келе жатқан тенденцияларға әдеби шолу және талдау жасау арқылы процестің тәуекелдері, мүмкіндіктері мен қиындықтары салыстырмалы түрде қарастырылады. Елдерде еңбек нарығының өзгеруін дұрыс қабылдауы және тиісті шаралар қойылуы керек екендігі анықталды. Әйтпесе, қолданылатын еңбекке негізделген арзан индустрияландыру моделі салыстырмалы артықшылығын жоғалтады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Білім беру мекемесінде кірістер мен шығыстарды есепке алу әдістемесін жетілдіру
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: білім беру мекемесін басқару жүйесінің маңызды элементтерінің бірі - білім беру бағдарламалары (ББ) бойынша кірістер мен шығыстарды есепке алу және білім беру және өзге де қызметтердің өзіндік құнын есептеу болып табылады. Заманауи білім беру мекемелерінің алдына білім беру қызметтерінің сапасын жақсарту және олардың тиімділігін арттыру міндеті қойылып отыр. Оны шешу үшін олардың қаржы-шаруашылық дербестігінің шекарасы кеңейтіледі. Қазіргі уақытта жоғары оқу орындары меншік нысанын өзгертуде және коммерциялық емес қоғамдар болуы мүмкін. Жоғары оқу орындарын қаржыландыру жүйесін өзгерту білім беру мекемесін басқарудың жаңа тетіктерін әзірлеуді көздейді. Бұл жағдайда жоғары оқу орнын тиімді басқару міндеттерін қамтамасыз етуге бағытталған білім беру мекемелерінде жаңа есепке алу жүйелерін құру және игеру сөзсіз болады. Ең алдымен, бұл басқару есебі жүйесіне қатысты. Көрсетілетін қызметтердің өзіндік құны – бұл ЖОО-ның білім беру және өзге де қызметтерді іске асыруға ақшалай нысандағы шығыстарының жиынтығы. Жоғары оқу орындарының қаржылық дербестігін кеңейту оларды басқару мақсатында жоғары оқу орнының кірістері мен шығыстары туралы сенімді ақпарат қалыптастыруды көздейді. Мақсаты: білім беру мекемелеріндегі кірістер мен шығыстарды есепке алу мәселелерін анықтау болып табылады. Әдістер: зерттеу мақсатын жүзеге асыру нәтижелерді визуализациялау үшін салыстырмалы талдау, синтез, графикалық әдістерін қолдануға ықпал етеді. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Білім беру мекемелерінде кірістер мен шығыстарды басқару есебінің жүйесін дамыту кірістер мен шығыстарды есепке алу әдістемесін дамытуды, кірістер мен шығыстарды басқару есептілігінің ерекшеліктерін айқындауды көздейтін ақпараттық-талдамалық қамтамасыз етудің тиімді жүйесін қалыптастыруға бағытталған. Білім беру мекемелері қызметінің ерекшелігін көрсететін, кірістердің негізгі көрсеткіштерін есептеуді, оларды шоттарда және басқару есебінің тіркелімдерінде көрсетуді біріктіретін және кірістер мен шығыстардың нақты көрсеткіштерін қалыптастыруға мүмкіндік беретін кірістерді есепке алу әдістемесі ұсынылған. Шығындарды басқару әдісі негізделген, оның аясында топтастырудың жіктеу белгілері ұсынылған. Шығыстарды есепке алу әдісі қызмет түрлері, қаржыландыру көздері, құрылымдық бөлімшелер, жекелеген бағдарламалар мен іс-шаралар бөлінісінде шығыстардың бағыттарын нақтылауға мүмкіндік береді.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Қазақстан Республикасында өнеркәсіптік сертификатты қолдану мәселелері және болашағы
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Қазақстандық өндіруші жалған кәсіпорындардың тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді отандық өндірушілер ретінде «бүркеніп», преференциялар алып, мемлекеттік қолдау шараларын пайдаланған, бұл ретте өндіріске арналған жабдықтардың жеткілікті саны болмай, мемлекеттік және өзге де сатып алуларда жеңіске жеткен кездегі жағдайларға бірнеше рет тап болды. Мақсаты: Мақала Қазақстан Республикасында индустриялық сертификатты қолданудың өзекті мәселелері және перспективаларын қарастыруға арналған. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік сатып алу саласының даму серпіні тауарлар, жұмыстар мен қызметтер өндірісінің жекелеген салаларына қойылатын нақты талаптарға байланысты қаралды. Мақала материалы бір саланың бәсекелес кәсіпорындары арасында адал бәсекелестікті қамтамасыз ету тұрғысынан маңызды болып табылады. Әдістері: талдау және дедукция. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Қазақстан Республикасы тәуелсіздігінің алғашқы жылдарынан бастап Стандарттау, сертификаттау және сапаны басқару жүйесіндегі өзгерістер кешені жүзеге асырылуда. Бұл өзгерістер көптеген жылдар бойы байқалып келді, олардың айқын мысалдары: техникалық реттеудің еуропалық моделін Қазақстан Республикасындағы экономикалық жағдайдың қазіргі заманғы болмысына қолдану, Кеден одағына кіру, Кеден одағының бірыңғай техникалық регламенттерін қабылдау, өнімдер мен қызметтердегі жергілікті қамтудың үлесін, сондай-ақ отандық өндірістердің әлеуетін айқындайтын жаңа нормативтік құжаттар мен нормативтік-құқықтық актілерді енгізу болып табылады. Осы өзгерістердің нәтижелері Қазақстан Республикасының Техникалық реттеу жүйесі экономиканы дамытудың пәрменді құралы болып табылатынын дәлелдеді. Тауарлар мен қызметтердің отандық өндірушілерін қолдау үшін енгізілетін жаңа қазақстандық нормативтік-құқықтық актілер мен нормативтік құжаттарды әзірлеу ескі жүйені қайта құруға және бұрынғыдан түбегейлі ерекшеленетін жаңасын құруға ықпал ететін болады. Мақалада индустриялық сертификаттау саласындағы проблемалық мәселелер, атап айтқанда: білікті кадрлардың жетіспеушілігі қарастырылды; осы салада жүргізілетін жұмыстар үшін баға белгілеудің реттелмеген жүйесі; индустриялық сертификаттау рәсімін жүргізудің күрделілігі; индустриялық сертификаттау тетігі процестерін автоматтандырудың болмауы. Индустриялық сертификаттау тәжірибесін талдай отырып, осы мақалада жоғарыда аталған проблемалық мәселелерді шешу бойынша ұсыныстар ұсынылған. Тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді отандық өндірушілердің тізілімін қалыптастыру және жүргізу, сондай-ақ индустриялық сертификатты беру қағидаларына өзгерістер мен толықтырулардың жаңа редакциясы, «Атамекен» Қазақстан Республикасының Ұлттық Кәсіпкерлер палатасы Төралқасының 28.12.2018 ж. № 28 шешімімен индустриялық сертификатты алу процесін қайта жаңарту қажет. Үрдіс неғұрлым ашық, түсінікті және тиімділігі жоғары болуы керек. Сондай-ақ, өзгерістер енгізіле отырып, жекелеген кәсіпорындардың Индустриялық сертификат алуына кедергі келтірген мәселелер шешілуге тиіс.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Қазақстанда мемлекеттік басқарудың жаңа жағдайындағы объектілерді физикалық қорғау саласы
Аңдатпа:

Мақалада ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін ерекше маңызы бар объектілер ретінде терроризмге осал объектілерді физикалық қорғау саласындағы қызметтерді ұсыну нарығында қалыптасқан жағдай талданады. Саланың дамуына кедергі болатын негізгі проблемалар: өмірлік циклдің барлық кезеңдерінде, жобадан бастап қолданыстан шығаруға дейінгі, тәуекелді бағалауды ескере 80 Инновациялық Еуразия университетінің Хабаршысы. 2021. № 2 ISSN 2709-3077 отырып, физикалық қорғаныс жүйелерін пайдаланудың барлық аспектілеріне қойылатын талаптарды белгілейтін кешенді нормативтік базаның болмауы; сектораралық өзара іс-қимылдың барлық аспектілері ескерілмейтін бақылау рәсімдерінің формальды сипаты; саланы тиімді реттеуді қамтамасыз ететін тәсілдерді әзірлеу процесіне білікті мамандардың аз тартылуы. Техникалық құралдардың дамуы және күрделенуімен қауіпсіздікті тәжірибелік тұрғыдан шындықтың басты критерийі ретінде қарастырған жөн. Физикалық қорғау жүйелері, басқа күрделі жүйелер сияқты, іске асырылған кезде тиімді тәсілдерді қажет етеді. Қазіргі жағдайдағы басты мақсат – террористік тұрғыдан осал объектілерді (бұдан әрі – ТТОО) қорғау саласындағы қызмет субъектілері арасындағы қатынастарды тиімді реттейтін мемлекеттік органдар мен кәсіби қоғамдастықтың өзара әрекеттесу моделін құру. Мақала авторлары нормативтік құқықтық базаны талдады. Саланың дамуына кедергі болатын жағдайлар анықталды. Мемлекеттік басқару жүйесін дамыту бағыттары бойынша Қазақстан Президентінің жолдауы да зерттелді. ТТОО қорғау саласындағы қызмет субъектілері арасындағы процестер мен байланыстарды модельдеу жүзеге асырылды. Қорғаныс жүйесін сапа көрсеткіштері бойынша бағалау критерийлерінің болмауына байланысты жеткіліксіз қорғаныс деңгейінің басты себебі ашылды. Бұған жүйелерге қойылатын талаптарды әзірлейтін және стандарттарды қолдануды ескермейтін техникалық мамандардың жеткіліксіз құзыреттілігі, сондай-ақ нарық субъектілерінің қызметін бақылауға кәсіби қоғамдастықтың жеткіліксіз араласуы ықпал етеді. Мақала авторлары ТТОО қорғаудың басқару жүйесінің моделін ұсынады, бұл процестердің сапасын жақсартады және кәсіби қоғамдастықты қосымша тарту және нормативтік құжаттарды әзірлеу арқылы нәтижені қамтамасыз етеді. Сонымен қатар, модель ел басшылығы белгілейтін мемлекеттік басқару жүйесінің даму барысына сәйкес келеді. ТТОО қорғауды басқару жүйесінің жаңа моделін енгізу бойынша бірқатар ұсыныстар жасалды. Модель мемлекеттік органдар мен кәсіби қоғамдастықтың өзара әрекеттесуін сипаттайды.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Электрондық оқу құралдарын әзірлеуге арналған тиімді заманауи бағдарламалық құралдар
Аңдатпа:

Білім берудің жаңартылған мазмұнына көшу жағдайында информатика бойынша электронды оқыту құралдарын әзірлеу және енгізу бұрынғыдан да өзекті болып отыр. Заманауи талаптарға толық сәйкес әзірленген электронды оқыту құралдарының жеткіліксіздігі, әзірлеушіден бағдарламалық құралдарды пайдалану бөлігінде әр түрлі деңгейдегі кәсіби дайындықты талап ететін, оларды жасау үшін бағдарламалық құралдар мен қабықтардың әртүрлілігі мұғалімдердің оқу процесіне авторлық электронды оқыту құралдарын әзірлеу және енгізу проблемасын егжей-тегжейлі қарастыру және талдау қажеттілігін тудырды. Мақалада электронды оқу құралдарын әзірлеуге арналған кейбір бағдарламалық құралдардың негізгі артықшылықтары мен кемшіліктері анықталған. Орта мектептерде электронды оқу құралдарын әзірлеу үшін қазіргі заманғы ең тиімді бағдарламалық құралдардың бірі ретінде «ArticulateStoryline» бағдарламасы бөлінді. Бағдарламалық құралдарды салыстырмалы талдау бірқатар критерийлер бойынша жүзеге асырылады: пайдаланудың қарапайымдылығы мен ыңғайлылығы, бағдарламада дайын шаблондардың болуы, қабаттармен жұмыс істеу мүмкіндігі, тест тапсырмаларын құру, дайын графикалық кескіндерді, бейне және дыбыстық файлдарды ендіру мүмкіндігі, бір слайдта көп беттік мәтінді орналастыру мүмкіндігі. «Articulate Storyline» бағдарламасының ерекшеліктері толығырақ ұсынылған. Бұл бағдарламалық құралды қарапайым қолданушы дайын шаблондарды қолдану арқылы да, кіріктірілген «JavaScript» бағдарламалау тілінің мүмкіндіктері арқылы алдыңғы қатарлы маман ретінде де пайдалану мүмкіндігі атап өтілді. Бағдарламаның мүмкіндіктері 4-сыныпқа арналған Информатика пәні бойынша электронды оқулықты әзірлеу мысалында ұсынылған. Бағдарламалық жасақтаманың мүмкіндіктерін іске асырудың нәтижесі «Articulate Storyline-нің» дайын кейіпкерлер жиынтығын пайдалану, масштабтау функциясы, бейне файлдарды енгізу, «Hotspot» және «sequencedrag-and-Drop» слайдтарын пайдалану арқылы ұйымдастырылған түрлі интерактивті тапсырмалар сияқты ерекшеліктерін көрсететін электронды оқулықтың дамуы болды. Электронды оқулық оқушылардың өзіндік танымдық белсенділігін, олардың оқуға деген ынтасының деңгейін арттыруды, өзін-өзі бақылауды қамтамасыз етеді.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Табиғи хош иісті дәмдеуіш қоспалары бар жемісті көкөніс жартылай фабрикаттарының технологиясын жетілдіру
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Қазақстан Республикасындағы экологиялық жағдайдың күрт нашарлауы, адам өмірімен және оның құрамында витаминдер бар отандық жеміс-көкөніс өнімдерін жеткіліксіз тұтыну арқылы тұтынылатын тағамның сапалық құрамына, сілтілі минералдар, көмірсулар, өсімдік ақуыздары, пектиндік заттар және белсенді талшықтардың, қоршаған ортаға зиянды факторлардың әсер етуімен байланысты. Жемістер мен көкөністерді өсіру мен өңдеудің сапасын арттыру мәселесі Қазақстан Республикасының азық-түлік тәуелсіздігінің негізгі міндеттерінің бірі болып табылады. Осы уақытта Қазақстан Республикасында көкөніс өсіретін ірі шаруашылықтардың үлесі 10 %-ды ғана құрайды. Қазақстанда жеміс-көкөніс дақылдарын өнеркәсіптік өңдеу көлемі мардымсыз. Еліміздегі отандық жеміс-көкөніс өнімдеріне деген сұранысты тек 35-40 % қанағаттандырады, оның көп бөлігі Ресей, Қырғызстан, Өзбекстан, Қытай сияқты елдерден импортталады. Қазақстанда органикалық көкөніс өсіруді дамыту және адам ағзасынан улы заттар мен радиоактивті элементтерді байланыстырып, алып тастай алатын пайдалы және белсенді заттардың жеткілікті мөлшері бар отандық жеміс-көкөніс өнімдерінің жаңа түрлерін құру қажет. Мақсаты: жемістер мен көкөністердің табиғи дәмдеуіштері мен хош иісті қоспалары бар жартылай фабрикаттарының технологиясын жетілдіру, көкөніс қоспаларының көп компонентті рецептурасын және жоғары сапалық көрсеткіштері бар тез мұздатылған көкөніс қоспаларын өндіру әдісін әзірлеу. Әдістері: Зерттеу нысаны ретінде тез мұздатуға бейімделген қырыққабат, қолшатыр, түнгі және бұршақ дақылдарының ботаникалық тұқымдас көкөністерінің үлгілері, сондай – ақ Яснотков және имбирь тұқымдас хош иісті шөптері таңдалды. Сапа көрсеткіштерін анықтау үшін әдеттегі әдістер қолданылды. Нәтижелер және олардың маңызы: Бұл зерттеулер биогендік қосылыстардың құрамына көкөністер мен хош иісті өсімдіктердің химиялық құрамы, сондай-ақ функционалдық және технологиялық қасиеттерін зерттеуге бағытталған: көмірсулар, белоктар, витаминдер, эфир майлары, минералдар және басқа заттар. Өсімдік тіндерінің және ылғалдың, құрғақ заттардың, талшықтардың, моно- және дисахаридтердің, пектинді заттардың құрылымы зерттелді, С витаминінің массалық үлесі анықталды, ассортименттегі көкөніс қоспаларын өндірудің рецептурасы мен технологиясы жасалды, сапа көрсеткіштері анықталды.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Тамақтануда пайдаланылатын жемістер мен көкөністердің микробиологиялық ластатқыштарды жұқтыру қаупі
Аңдатпа:

Жемістер мен көкөністер көбінесе тамақтанар алдында мұқият өңдеусіз тұтынылады. Кейбір өсімдік өнімдері ұзақ сақтау мерзімін қамтамасыз ету үшін вакуумдық пакеттерге салынған, сонымен қатар өнімнің сапасы мен қауіпсіздігін сақтайды. Жемістер мен көкөністерде табиғи патогенді емес эпифитті микрофлора бар. Өсіру, жинау, тасымалдау және одан әрі әрекет ету кезінде оларды адам немесе жануарлардың патогендерімен бірнеше рет ластануы мүмкін. Жаңа піскен жеміс-жидек дақылдары бірқатар құжатталған тамақ ауруларының өршуіне қатысты болды. Бактериялар, вирустар және паразиттер тудыратын аурулардың өршуі эпидемиологиялық тұрғыдан көкөністер мен жемістердің кең спектрін тұтынумен байланысты болды. Біздің зерттеуіміздің мақсаты жеміс-жидек дақылдарының ластану қаупін және осы пісіп-жетілген мәселені шешу жолдарын, атап айтқанда көкөністер мен жемістердің табиғи емес патогендік микрофлорамен ластануын бағалау болып табылады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Өсімдіктердің эпифиттік микрофлорасының жалпы сипаттамасы және таксономиялық құрамы
Аңдатпа:

Өсімдік-микробтардың өзара әрекеттесуін зерттеу – бүгінгі күні биологиялық және ауылшаруашылық ғылымдарының өзекті мәселелерінің бірі. Бұл мәселені зерттеген көптеген ғалымдар эпифитті микрофлораның өсімдіктердің өсуіне және дамуына әсер ететінін, сонымен қатар кірістілікке айтарлықтай әсер ететінін анықтады, өйткені ол бүкіл вегетация кезеңінде өсімдікпен тығыз байланыста болады. Сонымен қатар, эпифитті микрофлораның сипаттамалары әр түрлі факторлардың әсерінен өзгеріп отыратындықтан, оны зерттеу үнемі өзекті болып қала береді. Өсімдіктердің эпифитті микроорганизмдермен қарым-қатынасының көптеген аспектілері жоғары құндылық пен өзектілікке ие, бірақ толық зерттелмеген. Өсімдіктердің бетінде пайдалы микробтық ценоздардың пайда болуын және микроорганизмдердің өсімдіктермен өзара байланысына әсер ететін жағдайларды анықтайтын факторлар зерттелмеген күйде қалады. Ауыл шаруашылығын дамытуда маңызды рөл атқаратынын атап өткен жөн. Мақала эпифитті микрофлораның қасиеттерін және оның өсімдіктердің бейімделу қасиеттеріне әсерін зерттеуге арналған. Маусымдық динамикадағы эпифитті микроорганизмдердің сипаттамалары мен таксономиялық құрамы қарастырылады. Теориялық ақпаратты талдау және жалпылау, басып шығару әдісі, жуу әдісі қолданылған. Өсімдіктердің жер үсті мүшелерінің эпифитті микроорганизмдер өкілдерінің сипаттамалары мен қасиеттері зерттеліп, олардың өсімдік өміріндегі экофизиологиялық рөлі қарастырылды. Микроб-өсімдіктердің өзара әрекеттесуі саласындағы әртүрлі зерттеулер қарастырылып, талданды. Экологиялық факторлардың эпифиттік микрофлораға әсер ету рөлі анықталды. Lycopersicon esculentum Mill өсімдіктерінің мысалында өсімдіктердің маусымдық динамикасындағы эпифитті микрофлорасының сандық және сапалық құрамының өзгеруі туралы мәліметтер алынды. (қарапайым қызанақ) және Solanum tuberosum L. (түнгі түйнек).

Журналдың шыққан жылы: 2021
Журнал нөмірі: 2(82)

инклюзивное образование, социализация, особые образовательные потребности, подросток, образование, раскрытие духовного, интеллектуального и физического потенциала, мотивация, потребность, возможность, способность
Аңдатпа:

Бүгінгі таңда қоғамдық санада инклюзия туралы пікір кез-келген балаға, бұзушылықтың түрі мен ауырлығына қарамастан, өзінің нормативтік дамып келе жатқан құрдастарымен бірге оқуға мүмкіндік беретін ең прогрессивті (интеграциямен салыстырғанда) тәсіл ретінде бекіп келеді. Мектеп тәжірибесіне инклюзивті тәсілдерді енгізуді Қазақстан Республикасының мемлекеттік білім беру саясатының басымдықтарының бірі деп атауға болады. Шынайы инклюзивті білім беру жоғары сапалы білімге тең қол жеткізуге мүмкіндігі бар балалардың заңмен кепілдендірілген құқығы мен оны жүзеге асырудағы нақты теңсіздік арасындағы қайшылықты шешуге мүмкіндік береді. Инклюзия стихиялық және стихиялық емес, жүйелі және мақсатты болуы керек. Сондықтан үздіксіз жалпы білім беру жүйесі аясында мүмкіндігі шектеулі баланы оқыту оңтайлы болып табылады. Бұл жүйені құру және оның тиімді жұмыс істеуі – инклюзивті білім беруді жүзеге асырудың негізгі тұлғасы болып табылатын – мұғалімсіз мүмкін емес. Ерекше білім беру қажеттіліктері бар ОБ балаларды инклюзивті білім беруде әлеуметтендіру үшін жоғары сапалы білімге тең қол жеткізу және мүмкіндігі шектеулі балалардың кепілдендірілген құқығы арасындағы қайшылықты негіздеу және ашу қажет. Зерттеу барысында инклюзивті білім беруде теориялық тұжырымдамаларды, мемлекеттік бағдарламаларды, заңнамалық актілерді қолдануда сипаттамалық, жүйелендіру және аналитикалық әдістер қолданылды. Зерттеу мақсатын жүзеге асыру бұзылыстың түрі мен ауырлығына қарамастан үйлесімді түрде дамып келе жатқан құрдастарымен бірге оқуға мүмкіндік беретін ОБ бар балалардың прогрессивті дамуы үшін оқу процесін сынып-сабақ ұйымдастырудың баламасын қолдануға ықпал етеді. Жоғарыда келтірілген педагогикалық бақылау осы зерттеудің практикалық нәтижесі болып табылады. Білім беру мекемелерінде мүмкіндігі шектеулі балаларға арналған оқу процесін сыныптық-сабақтық ұйымдастыру жүйесін дамыту инклюзивті білім беруді жан-жақты дамытуды қамтамасыз етудің тиімді жүйесін қалыптастыруға бағытталған.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Модельдік диалогтар – оқушылардың функционалдық-жүйелік ойлауын қалыптастырудың инновациялық құралдары
Аңдатпа:

2020 жылдан бастап коронавирустық инфекция бүкіл жер шарын қамтыды. Вирусологтер, эпидемиологтер оны толығымен жою мүмкіндігі туралы болжау жасау қиынға соғады. Бұл – оқу-педагогикалық процестердің негізінен қашықтықтан білім беруге көшу ықтималдығын арттыруды білдіреді. Тиісті тиімді педагогикалық технологияларды дамыту қажеттілігі өзекті болып табылады. Бұған қоғамның қалыптасқан «цифрландыру» тренді, оқу орындарын ақпараттық техникамен, барлық оқушыларды дербес компьютерлермен жабдықтау ықпал етеді. Елдің иммундық жүйесін құрайтын Ұлттық зияткерлік ядролар – мәдениет, ғылым, білім, мемлекеттік басқару жаппай ақпараттық-желілік әсерге ұшырайды. Ең қорғалмаған санат – бұл «ақ-қараны» саналы түрде түйсігіне түйе бермейтін, барлық гаджеттер арқылы ақпараттық-сандық торға батырылған жастар. Адам миы - интеллектуалды иммунитетті, интроспекция, өзін-өзі сынау, өзін-өзі бағалау, өзін-өзі ұйымдастыру, өзін-өзі нормалау және т.б. функцияларды қамтамасыз етуге арналған биологиялық компьютердің бір түрі, «жергілікті» өзін-өзі басқару органы. Нарықтық тұрақсыздық, коронавирус пандемиясы, Қазақстанда ресми артикуляцияланған ұлттық идеяның, ұлттық мүдделер мен идеологияның болмауы жағдайында елдегі білім беру саясатының фокусын пәндік-бағдарламаланған оқытудан рефлексивтік, функционалдық-жүйелік ойлау мен өзара іс-қимыл қабілетін өсіруге ауыстыру қажеттігі айқын сезіледі. Әдіснамалық тұрғыдан алғанда, мәселе – тек ойлауда болады және ұйымдасқан ойлау құралдарының болмауымен, адамның осы құралдарды қолдануға тиісті қабілеттерімен байланысты. Қашықтан, қашықтықтан білім беруге мәжбүрлі көшуді ескере отырып, шешуді қажет ететін ең жақын мәселе – студенттердің рефлексивті, функционалды-жүйелік ойлау және өзара әрекеттесу қабілеттерін қалыптастырудың тиімді педагогикалық құралдарының болмауы. Мақсаты - қашықтықтан білім беру жағдайында оқушылардың рефлексивті, функционалды-жүйелік ойлау және өзара әрекеттесу қабілеттерін қалыптастыруға ықпал ететін авторлық модельдік диалогтарды негіздеу және дамыту. Әдістер: абстрактіден нақтыға (КАК) көтерілу әдісін және объектілердің нақты суреттерін олардың абстрактілі мәніне (сияқты) сүйене отырып түрлендіру әдісін қолдана отырып құрастырылған модельдік диалогтар. Авторлық модельдік диалогтардың келтірілген үлгілері әртүрлі фокустары бар оқушылардың рефлексивті аналитикалық, педагогикалық және басқарушылық қабілеттерін өсірудің инновациялық әдісін көрсетеді.

Автор: В.И. Цой
Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Балалар-жасөспірімдер футбол мектебінің оқушылары үшін дамыту жоспарын құру
Аңдатпа:

Бұл ғылыми-тәжірибелік мақала Украинаның Львов қаласынан келген «Львов» кәсіби футбол клубының балалар мен жасөспірімдер футбол командасы ойыншысының ішкі әлемін дамыту жобасын құру үрдісін психологиялық-педагогикалық қамтамасыз етуге бағытталған және эксперимент нәтижелерін талдауға арналған. Студенттік психиканың дамуын жобалауда психологиялық-педагогикалық қолдаудың ерекшелігі – Мәскеу әдістемелік-педагогикалық үйірмесінің (ММПК) нұсқасында, адамның психикалық механизмдерінің қалыптасу жолын түсіндіретін сызбалық бейнелер мен субъективтілік пирамидасының тілін қолдана отырып, танымдық, эмоционалды және конативті процестердің бірлігінде, олардың даму деңгейінен бастап, рухани деңгейге дейін іс-әрекет теориясының парадигмасын қолдану. Мақаланың тағы бір ерекшелігі – әдістер мен әдістемелерді ұсыну оның жеке бөлігінде болмайды, бірақ футболда кәсібилендірудің акмеологиялық әлеуеті бар барлық кәсіби спортшылар үшін қалыптасатын даму жоспарын жобалау қадамдарын сипаттау процесінде жүргізіледі. Ол ойыншының жеке даму траекториясын құрудың 11 қадамы түрінде ұсынылған. Осы қадамдардың әрқайсысында жаттықтырушылар мен ойыншылардың ата-аналарымен, клуб өкілдерімен қатысуы маңызды, олардың өз тарапынан қажетті күш-жігердің көлемі мен сапасы бойынша өз компоненті бар. Мақалада ойыншыны дамытудың негізделген жоспарын құрудың 4 қадамының алғашқысы көрсетілген. Мысалы, ойыншылардың бірімен жұмыс қарастырылады. Дәл осы суреттің мазмұны өте демонстративті және көрнекі мысал болып табылады. Бұл басылымда оқушылардың дамуын басқару тақырыбын ашатын бірқатар мақалалар ұсынылады, олар ғылыми-теориялық және шолу жұмыстарын қамтиды. Келесі мақала дәл осы даму жоспарын жүзеге асырудың сәттілігін көрсету бөлігінде ұқсас түрде ұйымдастырылған 22 ойыншыдан тұратын команданың бірнеше ойыншыларының мысалында болады, яғни. футбол клубының Вестник Инновационного Евразийского университета. 2021. № 3 ISSN 2709-3077 33 жаттықтырушыларының ойлау, сенсорлық-мотивациялық және ерікті ерекшеліктерін дамытуды психологиялық-педагогикалық қолдауды ұйымдастырудың әдіснамалық критерийлерін қолдана отырып өткізіледі.

Автор: С.А. Чекин
Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Қазақстан Республикасының мемлекеттік бағдарламаларының сапасын бағалауға әдіснамалық тәсілдер (халықты жұмыспен қамту саласы мысалында)
Аңдатпа:

Мемлекеттік жоспарлау және Өңірлік даму жүйесінің ресми танылған мәселелерінің бірі – мемлекеттік органдар қызметін іске асырудың тиімділігі мен нәтижелілігін бағалау әдіснамасының жетілдірілмеуі болып табылады. Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігі мен жергілікті уәкілетті органдардың есептері тікелей нәтижелердің абсолютті және кейде салыстырмалы мәндерін береді. Іс жүзінде экономикалық, әлеуметтік тиімділікті бағалау және қоғамға әсерді бағалау жүргізілмейді. Осыған байланысты авторлар мемлекеттік Бағдарламалардың сапасын (тиімділігін) бағалаудың әдістемелік тәсілдерін әзірледі (Қазақстан Республикасының «Жұмыспен қамту жол картасы – 2020» бағдарламасы мысалында) өңірлік дамудың теориясы мен тәжірибесі үшін өзекті міндет болып табылады. Жұмыстың мақсаты -Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту саласындағы мемлекеттік бағдарламаларын іске асыру сапасын бағалаудың әдіснамалық негіздерін зерттеу болып табылады (Қазақстан Республикасының «Жұмыспен қамтудың жол картасы – 2020» бағдарламасының материалдары бойынша). Мақалада сапалық және сандық әдістердің бірлігін қамтамасыз ететін мәселелерді шешудің жүйелі тәсілі қолданылады: сапалы контент-талдау; ғылыми әдебиеттер мен заңнамалық базаны толығырақ шолуға негізделген зерттеу объектісін егжей-тегжейлі зерделеуге мүмкіндік беретін монографиялық әдіс; экономикалық-статистикалық зерттеу әдісі. Зерттеудің маңыздылығы-мемлекеттік басқару жүйесінде бағдарламаларды бағалауға әдіснамалық тәсілдердің анықталуында. Бағдарламаның бір қатысушысына үлестік шығындарды есептеу мен талдауды көздейтін экономикалық бағалау үшін «ЖҚЖК-2020» бағдарламасының бағыттары бойынша түпкілікті нәтижелерге қол жеткізуге арналған үлестік шығындардың мәндеріне динамикалық және салыстырмалы талдау жүргізу ұсынады. Бұл бағдарламаның жекелеген жобалары мен бағыттары динамикадағы шығындар бойынша салыстыруға және болашақта олардың негізсіз өсуіне әсер ететін факторларды анықтауға мүмкіндік береді. Ұсынылған көрсеткіштерді есептеу аймақтық бөлімде де маңызды, өйткені ол ұлттық мәндерден бір бағытта немесе басқа бағытта айтарлықтай ауытқитын аймақтарды көруге мүмкіндік береді.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Төртінші өнеркәсіптік революция дәуіріндегі білім беру жүйесі: оқу дағдылары мен ойлауды дамыту
Аңдатпа:

Компьютерлік жүйелер мен технологиялар біздің қоғамды айтарлықтай өзгертеді. Бұл өзгерістер әлеуметтік саламен де, өндірістік саламен де байланысты. Инновациялық цифрлық технологиялар еңбек нарығына және кәсіби қызметке үлкен әсері бар, олардың электронды ортаға ауысуына да ықпал етеді. Цифрлық технологияларды қолдана отырып, қазіргі адамдар жаңа мақсаттар қояды және мәселелерді шешудің жылдамдығымен шешеді, бұл желілерде бірлескен таратылған әрекеттердің мүмкіндіктерін пайдаланады. Бұл контексте – мамандардың жаңа құзыреттіліктері сұранысқа ие. Бұл зерттеудің мақсаты – төртінші өнеркәсіптік революцияның білім беру жүйесіне әсерін анықтау және оқу үшін дағдылар мен ойлауды дамыту. Ғылыми зерттеулер жүргізген кезде экономикалық және статистикалық әдістер қолданылды. Бұл әдістер салыстырмалы талдауда, сондай -ақ төртінші өнеркәсіптік революцияның әсерін ескере отырып, жоғары білім беру жүйесінің деректері мен көрсеткіштерін бағалауда қолданылды. Аналитикалық әдіс қазіргі жағдайда оқыту дағдылары мен ойлауының дамуына әсер ететін сипаттамаларды және факторларды қарастыру үшін қолданылды. Абстрактілі-логикалық әдіс цифрлық технологиялардың ықпалынан еңбек нарығының дамуына әсер ететін мәселелерді анықтау үшін қолданылады. Зерттеу нәтижесі – алдағы өзгерістер туралы қорытынды жасалады. Автоматтандыру мен цифрландыру көптеген елдерде айтарлықтай жұмыссыздыққа әкелуі ықтимал, сондықтан цифрландыруға байланысты жұмыссыздықтың орнын толтыру үшін бейімделу инновациялық саясаты қажет. Үкімет өз азаматтарының экономикалық даму құралы ретінде жоғары білімге қомақты қаржы бөлуі қажет. Өмір бойы білім алуды төртінші өнеркәсіптік революция дәуіріндегі табыстың маңызды элементі ретінде анықтау қажет. Оқу бағдарламалары цифрлық дағдыларды дамытуы және автоматтандыруға байланысты жұмыс күшінің бұзылуын шешуі керек.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Ақшалай қаражатты есепке алу және аудит мақсаттары үшін өнеркәсіптік кәсіпорында ақпараттық қамтамасыз етуді жетілдіру Аңдатпа
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: ақша нарықтық экономикада үлкен рөл атқарады. Тауарлар мен қызметтер айналымын жүзеге асыратын ақшалай қаражаттың қозғалысы болмай нарық мүмкін емес. Ақша қозғалысы тауарларды сатуға, сондай-ақ қаржы нарығының қозғалысына қызмет етеді. Өнеркәсіптік кәсіпорынның ақша қаражаттары айналым активтерінің ажырамас бөлігі болып табылады. Ақша жеткізушілермен және мердігерлермен есеп айырысуды жүзеге асыру, бюджетке төлемдер жасау, қызметкерлерге жалақы, сыйлықақылар беру және төлемдердің басқа түрлерін жүзеге асыру үшін қажет. Ақшаны ұйымдастырудың мәні белгілі бір уақыт кезеңіндегі ақша ағындарын талдау нәтижелері мен бухгалтерлік есеп деректері негізінде шаруашылық жүргізуші субъектінің ақша ағындарын тиімді басқару болып табылады. Ақпараттық қамтамасыз ету-бұл өнеркәсіптік кәсіпорынның нақты жағдайын бағалауға және басқару шешімдерінің тиімділігін арттыруға ықпал ететін факторларды анықтауға мүмкіндік беретін ақпарат жүйесі және оны өңдеу әдістері. Мұндай жағдайларда ақшаны есепке алу және аудит үшін ақпараттық қолдауды жетілдіру сөзсіз болады. Мақсаты: ақпараттық қамтамасыз етуді жетілдіру жолымен өнеркәсіптік кәсіпорындардағы ақша қаражатын есепке алу және аудит мәселелерін анықтау болып табылады. Әдістері: зерттеу мақсатын жүзеге асыру нәтижелерді визуализациялау үшін салыстырмалы талдау, синтез, графикалық әдіс әдістерін қолдануға ықпал етеді. Нәтижелер және олардың маңызы: кез-келген кәсіпорын үшін өндіріс циклінің басында қаражат жеткілікті болуы керек, ал соңында олардың өсуі қамтамасыз етіледі. Мұндай іс жүргізу кезінде ақша қаражатының тұрақты айналымы қамтамасыз етіледі, ол кәсіпорынды ақша қаражатының ағынымен қамтамасыз етеді және негізгі қызмет арқылы жинақталатын ақша есебінен басқа салалардағы (инвестициялық немесе қаржылық) қызметті жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Нарықтық экономика жағдайында ақшаны шебер пайдалану кәсіпорынға қосымша табыс әкеледі деген қағидаттан бастау керек, сондықтан кәсіпорын пайда табу үшін уақытша бос ақшаны ұтымды инвестициялау туралы үнемі ойлануы керек. Авторлар қаржылық есептілік негізінде қызмет түрлері бойынша ақша қаражаттарының қозғалысына талдау жүргізді және ақша ағындарын басқаруды арттыруға бағытталған ақша қаражаттарын есепке алу және аудит мәселелерін шешу бойынша ұсыныстар әзірледі, бұл өнеркәсіптік кәсіпорынға белгіленген мақсаттар мен жоспарларға барынша қол жеткізуге мүмкіндік береді.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Суреттегі мәтіндік деректерді жасыру әдісі
Аңдатпа:

Мақалада графикалық файлдағы мәтіндік ақпаратты жасыру мәселелері қарастырылған. Мәтіндік ақпаратты кескін пикселдерінде жасыру формуласы ұсынылған. Құпия мәтінді кескіннің кездейсоқ пикселдеріне енгізу үшін стеганография схемасы жасалды. Кездейсоқ байттар бастапқы кескіннің пиксельдерінің әр жолына алдын-ала салынған. Жүргізілген операциялардың нәтижесінде кескін-кілт алынады. Мәтін кодтары берілген RGB арнасының кездейсоқ пиксель байтына салынған. Құпия хабарламаны қалыптастыру үшін ASCII код кестесінің таңбалары қолданылады. Python 3.5.2 бағдарламалау тілінде шифрлеу және шифрды шешудің демонстрациялық бағдарламалары жасалды. Шифрлеу кілті ретінде графикалық файл қолданылады. Мақаланың мақсаты – суреттегі кездейсоқ пикселдерге мәтіндік ақпаратты енгізу алгоритмін жасау. Ақпаратты графикалық суреттерде жасыру әдістерінің ішінде LSB әдісі кеңінен қолданылады. Ақпаратты жасыру, онда түстердің кодталуына жауап беретін сурет байттарындағы мағызды биттер құпия хабарламаның биттерімен ауыстырылады.Ақпаратты графикалық файлдарда жасыру әдістері мен арлгоритмдерді талдау жасырын ақпаратты анықтаудан қорғау денгейінің жоғарылауын көрсетті. Стеганографияның тағы бір танымал әдісі – деректердің жоғалуымен сығуды қолданатын деректер форматтарының ерекшеліктерін қолдану. Бұл әдіс (LSB әдісінен айырмашылығы) түрлендіруге және анықтауға көбірек төзімді, өйткені Сығылған кескіннің сапасын кең ауқымда өзгерту мүмкіндігі бар, бұл Вестник Инновационного Евразийского университета. 2021. № 3 ISSN 2709-3077 79 кіріктірілген ақпаратты табу мүмкін емес. Деректер ретінде кез-келген ақпаратты пайдалануға болады: мәтін, хабарлама, сурет және т. б. Ұсынылған стеганография сызбасын және құпия хабарламаның байттарын графикалық файлға енгізу алгоритмін қолдана отырып, жасырын ақпаратты анықтаудан қорғаныс айтарлықтай артады. Бұл стеганография сызбасының артықшылығы – шифрлеу үшін кескін қолданылады – кездейсоқ байттар алдын-ала салынған кілт. Сонымен қатар, контейнер кескінінің барлық пиксель биттері түс реңктерін көрсету үшін қолданылады.Сондай-ақ, дамыған стеганография сызбасы құпия ақпаратты жіберуге ғана емес, сонымен қатар кескінге сандық басып шығаруды немесе жасырын белгілерді қосуға мүмкіндік беретінін атап өтуге болады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы халықаралық тәжірибені зерттеу
Аңдатпа:

Қазіргі уақытта қауіпті өндірістік объектілердегі өнеркәсіптік қауіпсіздікке (ары қарай - ӨҚ) ерекше назар аударылуда. Себебі өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарын сақтаудың техногендік апаттарға әкелуі, апаттардың пайда болуымен тікелей байланысты, халықтың денсаулығы мен өміріне теріс әсер етеді. Кез келген басқа саладағыдай өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз етуде де мәселелер болады. Бұған бірнеше себептер бар: нормативтердің ғылыми-техникалық үрдістен артта қалуы, мемлекеттік уәкілетті органдардың айрықша құзыреті, тәуекелге бағдарланған тәсілдің болмауы. КСРО ыдырағаннан кейін Қазақстан Республикасындағы (бұдан әрі - ҚР) өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптары іс жүзінде өзгерген жоқ: нормативтік-құқықтық актілер бекітіледі және қолданысқа енгізіледі, одан кейін үнемі өзгертіледі және толықтырылады; шын мәнінде, уақыт шындығының ықпалын ескере отырып, КСРО нормативтері негізінде қайта өңделген ұлттық және халықаралық стандарттардың болуы еш өзгеріссіз қалған. Қолданыстағы стандарттар болашаққа, ғылыми-техникалық үрдіске, инновацияға бағдарланбаған деп қорытынды жасауға болады, сондықтан олар үнемі өзгеріске ұшырайды, осылайша қазіргі заман талап ететін қажетті талаптарға бейімделеді. Мемлекеттік реттеу өнеркәсіптік қауіпсіздіктің тиімді дамуына ықпал етпейді. Бұл мемлекеттің тек қадағалау функцияларын атқаратындығына байланысты (осылайша тек тәрбиелік сипатта болады), ал уәкілетті мемлекеттік органдар, сарапшылар ұйымдары, ғылыми ұйымдар, сынақ зертханалары арасында диалог жоқ. Егер Ресей Федерациясының (бұдан әрі – РФ) өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы тәжірибесін қарайтын болсақ, онда қандай да бір тәжірибені қабылдаудың мағынасы жоқ, өйткені: ҚР-мен ұқсас Нормативтік-құқықтық актілер және нормативтік-техникалық құжаттама (және олардың тұрақты серпіні), Еуразиялық экономикалық одақ шеңберінде РФ-мен ынтымақтастықты дамыту. Тиісінше, ҚР мен РФ-ға қарағанда реттеу мен қадағалаудың тиімділігіне байланысты Еуропа мен Америка Құрама Штаттарының өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы тәжірибесін қарау орынды. Бұл мақалада АҚШ пен Еуропалық Одақ елдеріндегі өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы халықаралық тәжірибе туралы ақпарат берілген. ҚР, РФ, АҚШ, Еуроодақ елдеріндегі өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы мемлекеттік реттеудің міндеттері егжей-тегжейлі сипатталған. Нормативтік-құқықтық актілер мен нормативтік-техникалық құжаттамаға талдау жүргізілді. Халықаралық тәжірибені талдау негізінде Қазақстан Республикасы үшін өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы мәселелердің шешімдері келтірілген. Осы мақаланың мақсаты ҚР-дағы өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы мәселені ашу. Өнеркәсіптік қауіпсіздікті тиімді қамтамасыз ету мақсатында ҚР алатын халықаралық тәжірибе. Өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы (АҚШ, Еуроодақ елдері, РФ) халықаралық тәжірибені: нормативтерді талдау; ӨБ қамтамасыз ету бойынша реттеу (бақылау-қадағалау функциялары) бөлігінде зерделеу. Осы мақала бойынша нәтижелер Қазақстан Республикасында өнеркәсіптік қауіпсіздікті тиімді қамтамасыз етуге кедергі келтіретін проблемаларды көрсетуге және оларды шешу жолдарын ұсынуға мүмкіндік береді.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Ет және сүйек-қауырсын витаминдік премиксті бройлер тауықтарының рационында қолдану тиімділігі
Аңдатпа:

Қазіргі заманғы өндірістік құс шаруашылығы, өнімді мал шаруашылығының ең қарқынды дамып келе жатқан саласы бола отырып, қысқа мерзімде және жыл мезгіліне қарамастан айтарлықтай көлемде өнім өндіруге қабілетті болып табылады. Осыған байланысты, құс шаруашылығы – елдің азық-түлік ресурстарын толықтырудың маңызды көздерінің бірі. Сонымен қатар, құс шаруашылығы өндіріс бірлігіне арналған жем-шөптің арзан болуына байланысты экономикалық тұрғыдан тиімді сала болып табылады. Азықтануға қарсы факторлардың теріс әсерін жеңу үшін (микотоксиндер, липидті тотығу өнімдері, амин қышқылдарының тепе-теңдігі, витаминдер, минералдар) құс рационында жаңа азықтық қоспалар қолданылады: пребиотиктер, симбиотиктер, пробиотиктер, қышқылдандырғыштар, хош иістендіргіштер және басқалар; жемнің дәмін жақсартатын, аурушаңдық пен құстың өлімін төмендетеді. Құстардың денесінде белсенділігі мен сіңімділігі жоғарылаған дәрумендердің, микроэлементтердің жаңа түрлерін қолдануға ерекше назар аударылады. Өндірісте жоғары өнімді құстар крестін енгізумен қоректік заттар мен биологиялық белсенді заттарға сұраныс нормаларын қайта қарау қажет болды. Бұл құстардың ақуызды, витаминді және минералды қоректенуіне де қатысты. Қазіргі уақытта құс етіндегі микроэлементтерге физиологиялық қажеттілік анықталды, қазіргі заманғы жоғары өнімді кресттер үшін қоспалардың кепілдендірілген нормаларын анықтау бойынша жұмыс жүргізілуде. Премикстер өндірісінде микроэлементтердің жаңа көздерін іздеу жұмыстары жүргізілуде. Тауық бройлерінің рационында ет пен қауырсынды витаминді премиксті қолдану тиімділігін зерттей білу. Теориялық ақпаратты талдау және қорыту, жемшөп өнімінің сапасын анықтау әдісі, Гербер бойынша май құрамын анықтау әдісі. Бұл мақалада алғашқы құрамы мен жаңа протеин-витаминдік премиксті қолдану сызбасы, әзірленген қоспаны бағалау, оның құс ағзасына әсері, алынған өнімнің өнімділігі мен сапасы индикаторы ұсынылған. Жасалған ақуыз-витаминдік премиксті кешенді бағалау негізінде оны құс өсіруде қолдану сызбасы ұсынылады. Зерттеудің теориялық маңыздылығы онда қойылған ғылыми және практикалық мәселелер отандық құс өнімдерінің тиімділігін, бәсекеге қабілеттілігін және сапасын арттырудың шұғыл мәселелерін шешумен тікелей байланысты екендігімен анықталады. Жүргізілген зерттеу барысында алынған нәтижелер құс етіндегі ақуыз-витамин алмасуының ерекшеліктері, оны түзету әдістері мен құралдары туралы ақпаратты едәуір кеңейтеді. Жасалған премиксті пайдаланудың дамыған әдістерін алынған өнімнің өнімділігі мен сапасын арттыру үшін құс фабрикаларында қолдануға болады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Lactobacillus тектес бактериялардың биохимиялық қасиеттерін зерделеу және оларды сәйкестендіру
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Бұл мақалада Lactobacillus тектес бактериялардың биохимиялық қасиеттері және оларды өнеркәсіпте, атап айтқанда сүт өндірісінде және биотехнологияда пайдалану жөніндегі өзекті деректер қарастырылған. Lactobacillus тектес микроорганизмдер патогенді микроорганизмдерге қатысты антагонистік белсенділікке ие және иммунтүрлендіруші функцияны орындайды. Лактобациллдер адам денсаулығына оң ықпалын тигізетіндіктен, олар пробиотиктерде белсенді пайдаланылады. Ішек пен пробиотиктердің қалыпты микрофлорасының позитивті әсерлері негізінен бифидо- және лактобактериялармен түсіндіріледі. Пробиотикотерапияда L. acidophilus, L. rhamnosus, L. plantarum, L. fermentum, L. delbrueckii subsp. bulgaricus, L. casei, L. paracasei секілді Lactobacillus тектес бактериялардың әралуан түрлері пайдаланылады. Соңғы жылдары пробиотиктердің – адам мен жануарлардың асқазан-ішек жолындағы микроэкологиялық бұзылыстарды түзету және олардың алдын-алу үшін пайдаланылатын препараттардың биотехнологиясы қарқынды дамып келеді. Лактобациллдер биологиялық қасиеттері туралы жаңа деректер алу, олардың негізінде өсірудің модификацияланған тәсілдемелерінің көмегімен жаңа пробиотикалық препараттар жасау өзекті мәселе болып табылады. Сахаролитикалық белсенділік негізінде сәйкестендірудің классикалық биохимиялық әдісімен алынған, түрді сәйкестендіру жұмысын жүргізуді қиындататын L. acidophilus L. casei, L. rhamnosus, L. paracasei түрлерін анықтау нәтижелері молекулалық-генетикалық әдіспен салыстыруға келеді. L. casei, L. rhamnosus, L. paracasei жағдайында полимеразалық тізбекті реакцияға негізделген сәйкестендірудің заманауи әдістерін жүргізу қажет, себебі олардың биохимиялық қасиеттері ұқсас келеді, бұл жайт түрді сәйкестендіруді күрделендіреді. Молекулалық-генетикалық әдіс классикалық биохимиялық әдістің өзгергіштігін ескере отырып, лактобациллдерді тұқымаралық және түрлік сәйкестендіру үшін құнды толықтыру болып табылады. Мақсаты: Lactobacillus тектес бактериялардың биохимиялық қасиеттерін зерделеу және оларды сәйкестендіру. Әдістер: Lactobacillus тектес микроорганизмдерді биохимиялық сәйкестендіру RapID стандартты биохимиялық тест-стриптерді пайдалану арқылы жүргізілді. Нәтижелерді интерпретациялау ERIC бағдарламалық қамтылымымен жүргізілді. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Lactobacillus тектес бактериялардың таксономиялық және биохимиялық қасиеттері қарастырылып, зерделенді. Зерттелетін микроорганизмдерді биохимиялық сәйкестендіру жүргізілді. L. casei, L. rhamnosus, L. paracasei түрлерінің биохимиялық қасиеттері ұқсас келеді, бұл жайт түрлік сәйкестендіруді жүргізуді қиындатады. B. bifidum, L. acidophilus түрлік дифференциациясы байқалады. Түрлік тиістілікті дәлірек анықтау үшін полимеразалық тізбекті реакцияға және ДНҚ-гендерінің реттілігін секвенирлеуге негізделген заманауи әдістер талап етіледі.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Педагогтердің ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларды психологиялық-педагогикалық қолдау жағдайында жұмысқа дайындығы
Аңдатпа:

Арнайы (түзету) педагогикасы саласындағы қазіргі заманғы теориялық бағыттар педагогтердің оқу-білім беру үрдісінсіндегі түзету-педагогикалық қызметке дайындығының мазмұны мен технологияларын зерттеуге мүмкіндік берді. Ерекше білім беру қажеттілігі бар балаларды оқытудағы басымдық жалпы орта білім берудің бір бөлігі болады және оның қолжетімділігін қамтитын мектеп жүйесіне инклюзивті білім беруді енгізу болып табылады. Кәсіптік білім берумен байланысты зерттеулер кешеніндегі негізгі мәселе инклюзивті білім беру жағдайында педагог кадрлардың балалармен жұмыс істеуге дайындығы болып табылады. Қазақстанда жүргізіліп жатқан инклюзивті білім беру реформалары гуманистік сипатқа ие. Қазақстандағы білім беру реформаларының мониторингі барлық жастағы балалардың дене және психикалық денсаулығындағы тұрақты теріс тенденцияны анықтады. Аталмыш мақаланың мақсаты инклюзивті білім беру үрдісіне қатысушыларды психологиялық-педагогикалық сүйемелдеуде тәжірибені жалпылау болып табылады. Зерттеу барысында авторлар бірқатар әдістер мен технологияларды қолданған: ынтымақтастық әдістері, бірлескен топтық оқыту әдістері, өзара оқыту әдістері, психологиялық жайлылық әдісі, әлеуметтік дағдыларды оқыту әдістері, қосымша байланыс технологиялары, арнайы оқыту мен дамыту технологиялары және басқалар. Жүргізілген зерттеу моторикамен, естумен, сөйлеумен, көрумен қиындық көретін ерекше білім беру қажеттіліктері бар балалардың білім алуына оң көзқарас байқалатынын көрсетті. Тірек-қимыл аппараты бұзылған балалар қоршаған ортамен және ақыл-ой кемістігі бар балалармен, мысалы, ақыл-ой дамуы тежелген балалармен тез байланыс орнатады.

Журналдың шыққан жылы: 2021
Журнал нөмірі: 4(84)

Көпмәнді гуманитарлық парадигманы қайта форматтаудың әмбебап координаттары және әдістері
Аңдатпа:

Нарықтық тұрақсыздық, коронавирус пандемиясы, Қазақстанда ресми артикуляцияланған ұлттық идеяның, ұлттық мүдделер мен идеологияның болмауы салдарынан, жеке, азаматтық және кәсіби өзін-өзі анықтаудың маңызды шарты ретінде жүйелі ойлаудың логикалық негізделген және келісілген координаттарының, гуманитарлық ойлаудың бір мәнді парадигмасының (талдамалық, педагогикалық, басқарушылық, экономикалық және т.б.) болмауы мәселесі айқын сезіледі. Мақсаты - жалпы логикалық координаттар мен қызметте қолданылатын көпмәнді гуманитарлық парадигманы қайта форматтау әдістерін негіздеу. Генетикалық мазмұнды логиканың онтологиялық принципі, нысандардың нақты бейнелерін олардың абстрактілі мәніне сүйене отырып түрлендіру әдісі, абстрактыдан нақты тұлғаға көшу әдісі, ойдың сызбалық бейнелерінің ойбағамдық тілі және іс-әрекеттің әдіснамалық теориясының тілі. Жалпыға ортақ қозғалыстың логикалық негізделген әмбебап абстрактілі-нақты координаттары келтірілген. Өмір мен қызмет әлеміне қатысты оларды координаттармен: «өмір деңгейі – қызметтің тиімділігі», немесе «қызметтің тиімділігі – уақыт» немесе «нәтижелер – шығындар», немесе «сапа – сан» және т.б. ойлау нақтылығы қозғалыс векторларын нақтыдан абстрактіге түсу логикасында, абстрактіден нақтыға көшуде, сондай-ақ олардың комбинациясында нақтылауға болады. Мысал ретінде көрсетілген әдістер мен жұптасқан диалектикалық категорияларды қолдана отырып, білім беру (кәсіпке дейінгі) қызметі мен кәсіби қызмет арасындағы сапалық айырмашылықтың сызбасы келтірілген. Білім беру қызметін кәсіби қызметке айналдырудың рубиконы ретінде қарастырылатын жүйелік нысанның функционалды моделінің сызбасы мен сипаттамасы келтірілген. Гуманитарлық пәндердің белгісіз, көпмәнді парадигмаларын функционалды-логикалық, көрінетін, конструктивті және бір мәнді парадигмаларға қайта форматтау үшін абстрактілі-нақты координаттарды, берілген әдістерді, сызбалық бейнелеу тілін және іс-әрекеттің әдіснамалық теориясының парадигмасын қолдану ұсынылады. Мысал ретінде қызметті дамытудың үлгілік бірлігі түсінігі келтіріледі. Көрінетін бір мәнді парадигма-бұл жоғары белгісіздік жағдайында адамның жеке, азаматтық және кәсіби өзін-өзі анықтауының қажетті, бірақ жеткіліксіз шарты. Жеткілікті алғышарт – субъектілердің өзін-өзі анықтауға, өзін-өзі ұйымдастыруға, өзін-өзі реттеуге және т.б. тиісті рефлексивті-ақыл-ой қабілеттерін игеруі.

Автор: В.И. Цой
Журналдың шыққан жылы: 2021
Журнал нөмірі: 4(84)

Қазақстандық бағалы қағаздар нарығын дамытудың негізгі үрдістері
Аңдатпа:

Бағалы қағаздар нарығы кез келген мемлекеттің, оның ішінде Қазақстанның экономикасын қаржыландыру мен дамытудың маңызды құралы болып табылады. Негізгі мәселе – экономиканың барлық салаларындағы кәсіпорындар үшін инвестициялар тарту, сондай-ақ кәсіпорындардың банктік кредиттерге қарағанда неғұрлым арзан меншікті капиталға қол жеткізуін қамтамасыз ету болып табылады. Мақсаты – отандық бағалы қағаздар нарығын дамытудың негізгі үрдістерін анықтау, оның кірістілік деңгейін бағалау болып табылады. Мақалада бағалы қағаздар нарығының экономика секторлары арасында ақша қаражатын қайта бөлудің маңызды тетігі ретіндегі рөлі баса айтылған. Бағалы қағаздар нарығы қаржы нарығының ажырамас бөлігі ретінде Қазақстан экономикасында, сондай-ақ бүкіл әлемдік қоғамдастықтың экономикасында ерекше өсіп келе жатқан мәнге ие болады. Мақала жазу кезінде дәстүрлі әдістер (салыстыру, сипаттау, өлшеу), зерттеудің жалпы логикалық әдістері мен тәсілдері (талдау, жалпылау және т.б.) қолданылды. Мақалада талданатын тұжырымдаманың мәнін айқындаудың негізгі теориялық тәсілдері қарастырылады, бағалы қағаздар нарығындағы негізгі мәселелерді тұжырымдауға талпыныс жасалады, Қазақстанның қор нарығының ағымдағы жай-күйін сипаттайтын деректерді талдау нәтижелері ұсынылады. Шын мәнінде, бағалы қағаздар нарығы – мемлекеттің макроэкономикалық реттеушісі болып табылады, ол арқылы шетелдік және отандық капиталды тарту үшін мүмкіндіктер жасалады. Осылайша, бағалы қағаздар нарығы капитал тартудың тиімді құралы ретінде әлеуметтік-экономикалық мәселелерді шешуге ықпал етеді. Автор қор нарығының жай-күйі туралы негізгі теориялар үстірт көзқараспен сипатталатынын айтады, бұл олардың ешқайсысы қаржы құралдары құнының өзгеру заңдылықтарын анықтайтын негізгі құрал болып табылатын қор нарығының ішкі құрылымын қарастырмайтындығымен дәлелденеді. Сондай-ақ, теорияны таңдау толығымен тиісті аналитиктің қабылдауы мен пікіріне байланысты екенін атап өткен жөн. Бір теорияны жалғыз және ең қолайлы деп бөлу дұрыс болмас еді.

Автор: З.А. Арынова
Журналдың шыққан жылы: 2021
Журнал нөмірі: 4(84)

Мұнай өңдеу кәсіпорындарында оңтайлы тәуекел деңгейлерін негіздеудің кейбір аспектілері
Аңдатпа:

Қазіргі уақытта экологиялық қауіпсіздік мәселелері қоғам алдында тұр. Өнеркәсіп жыл сайын дамып келеді. Осы сыни экономикалық жағдайда мұнай өнеркәсібі Әзірбайжандағы экономика секторы үшін стимулятор болып табылады. Өнеркәсіптің осы саласының даму деңгейі басқа себептерге байланысты да өзекті: Әзірбайжан экономикасының әлеуметтанулық, технологиялық және ерекшеліктері. Зиянды заттар мен энергияны өзіне шоғырландыра отырып, мұнай өңдеу жөніндегі өндірістік қызмет техногендік қауіптілік пен табиғи ортаның ластану көзі болып табылады. Тәуекелдерді басқару үрдісі негізінен үш кезеңнен тұрады - тәуекел қауіпсіздігін талдау, тәуекелдерді бағалау, ол тәуекелдің есептік және нақты деңгейлерін, қолайлы тәуекел деңгейлері деп аталатын және тиісті нормативтік актілер мен басқару шешімдерін қабылдау арқылы салыстырылады. Тәуекел мен қауіпсіздікті бағалау кезінде ескерілетін факторлардың бірі - қажетті шығындарды анықтау. Бұл шығындар тікелей төленетіндіктен, кәсіпорын оларды барынша азайтуға тырысады, бұл тәуекелдерді бағалаудың дәлдігін төмендетеді. Зерттеу мақсаттарының бірі - қажетті шығындардың оңтайлы мәнін анықтау. Әдіс неғұрлым сенімді болса, оны жүзеге асыру құны соғұрлым аз болады. Жұмыстың әдіснамалық негізі өнеркәсіптік кәсіпорындарда қауіпсіздікті қамтамасыз ету және қауіпті бағалау бойынша ғалым-экономистердің, математиктердің аталған мәселелер бойынша ғылыми еңбектер болды. Ұсынылған техниканы әзірлеу кезінде «Dow Chemical» фирмасы әзірлеген есептеу алгоритмдері қолданылды. Бұл компания шығындарды ескере отырып, апаттар статистикасы бойынша үлкен көлемде материал жинады. Алынған және эксперименттік тексерілген мәліметтер негізінде мұнай өңдеу кәсіпорындарының тәуекелін сапалы және сандық бағалау үшін индекстер жүйесі, әртүрлі көрсеткіштерді бағалау жасалды. Мұнай өңдеу кәсіпорындарының техногендік қауіптілігін талдау экологиялық және экономикалық шығындарды анықтауға және қолайлы қауіптің ұтымды мүмкіндіктерін таңдауға мүмкіндік береді. Тәуекел деңгейіне байланысты талап етілетін шығындар тәуекел себептерінің туындау ықтималдығын есептеу дәлдігін арттыру негізінде айқындалады. Мақалада тәуекелдің күтілетін деңгейі мен күтілетін экономикалық залалды анықтауға мүмкіндік беретін жеке технологиялық блоктарда мұнай өңдеу кезіндегі экономикалық шығындар арасындағы байланыс қарастырылады.

Автор: Х.Б. Гулиева
Журналдың шыққан жылы: 2021
Журнал нөмірі: 4(84)

Coronavirus Disease 2019 пандемиясы кезеңіндегі жаңа реалды өмірде аймақ халқының денсаулығы
Аңдатпа:

Халықаралық қауіпсіздік пен жеке адамның қауіпсіздігіне төнетін көптеген қауіптердің ішінде денсаулық сақтау саласындағы жаһандық басқарудың тұрақты және тиімді жүйесін қамтамасыз ету негізгі мәселелердің бірі болып қала береді. Мақала коронавирустық пандемия кезіндегі аймақтық дамудың көрсеткіші ретінде халықтың денсаулығы мәселесіне арналған. Бұл мақалада ЕАЭО елдерін қозғаған сыртқы орта қатерлері жағдайындағы әлеуметтік-экономикалық мәселелер өзекті, сондай-ақ Павлодар облысы халқының қазіргі денсаулық жағдайы және әлемді дүр сілкіндірген Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) пандемиясына байланысты мемлекет қабылдап жатқан шаралар көрсетілген. Әлеуметтік-экономикалық сипаттағы мәселелер мемлекеттік құрылымдардың, жеке, орта және шағын кәсіпкерліктің бірлескен күш-жігерімен шешілуі мүмкін. Бұл ретте пандемияны дамыту кезеңіндегі серіктестік қатынастардың басым бағыты карантиндік шектеу шараларымен күшейтілген қоғамдық тәртіпті ұйымдастыруға көшу жүзеге асырылатын бірлескен бағдарламаларды ұйымдастыру болып табылады. Мұндай іс-шараларды қаржыландыру жаңа дәрілік препараттарды іздеуге бағытталған гранттық қорларды қоса алғанда, әртүрлі көздерден жүзеге асырылуы мүмкін. Аймақтық ерекшелік маңызды, өйткені қауіпті аурулардың таралу деңгейі көптеген факторларға байланысты. Қалыптасқан алғышарттарға байланысты Павлодар облысы халқының медициналық-демографиялық жағдайын, сырқаттанушылығы мен мүгедектігін терең талдау негізінде короновирус пандемиясы кезеңінде өңір тұрғындарының денсаулық жағдайына кешенді баға берген жөн. Мақсаты – Павлодар облысы халқының медициналық-демографиялық жағдайын, сырқаттанушылығы мен мүгедектігін терең талдау негізінде коронавирус пандемиясы кезінде өңір тұрғындарының денсаулық жағдайына кешенді баға беру. Қойылған міндеттерге сәйкес келесі әдістер қолданылды: аналитикалық, статистикалық, салыстырмалы, теориялық және жүйелік талдау әдісі, психологиялық талдау әдістері, социологиялық әдістер (сауалнама, сауалнама). Алынған нәтижелер өңірлік экономиканың әлеуметтік саласының жұмыс істеу заңдылықтарын және Павлодар облысының Денсаулық сақтауды басқару жүйесінің жұмыс істеу принциптерін одан әрі зерделеу барысында пайдаланылуы мүмкін.

Журналдың шыққан жылы: 2021
Журнал нөмірі: 4(84)

Сыни жағдайлардағы теңдеулердің сингулярлық наразылықтары
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: химиялық кинетика, хроматография, жылу және масса алмасу, гидродинамика және басқа да көптеген салаларда, әр түрлі қолданбалы есептерде жиі кездесетін және диффузия, аз диффузияны ескере отырып сіңіру, кеуекті ортадағы сұйықтықтарды сүзу процестерінің математикалық модельдерін сипаттау кезінде қолданылатын туындылардағы кіші параметрлері бар дербес туынды дифференциалдық теңдеулер ерекше назар аударуға лайық. Шекара мәселесін шешудің белгілі тәсілін қолдана отырып, сингулярлық ауытқу теңдеулерінің шешімдерінің асимптотикалық классификациясын құруды қарастыру қажет. Сингулярлық есеп дегеніміз - үлкен туынды үшін кіші параметрі бар қарапайым дифференциалдық теңдеулер жүйесі үшін Коши есебін шешудің асимптотикасын құру. Барлық жағдайларда шешімнің асимптотикасы соңғы уақыт аралығында құрылады немесе асимптотикалық үлкен уақыт аралығында әлсіз тығыздығы бар жүйе үшін шекті есепті құру болады. Мақсаты: кіші параметрі бар екі сызықты емес қарапайым дифференциалдық теңдеулер жүйесі үшін сингулярлық бастапқы есепті шешудің асимптотикасын құру және негіздеу. Әдістері: қазіргі уақытта әртүрлі есептерді шешудің асимптотикалық ыдырауын құрудың бірқатар әдістері жасалды. Бұл А.Б. Васильева, М.И. Вишик, Л. А. Люстерник еңбектерінде дамыған шекаралық функциялардың әдісі; С. А. Ломовты жүйелеу әдісі, орташалау әдістері, А. М. Ильиннің асмптотикалық ыдырауын біріктіру және басқалар. Жоғарыда аталған барлық әдістер теңдеулердің өте кең кластары үшін шешімдердің асимптотикалық ыдырауын алуға мүмкіндік береді. Сонымен

Журналдың шыққан жылы: 2021
Журнал нөмірі: 4(84)

Экологиялық және қауіпсіз мектеп жиһазын жобалау кезінде жайлылық пен сапаны қамтамасыз ету әдістері
Аңдатпа:

Физиологиялық, психологиялық және мінез-құлық деңгейлеріндегі функционалды жағдай оқушының жұмыс жағдайына байланысты және оқушылардың шаршауы мен жұмысына әсер етеді. Мектеп жиһазының әр жаңа дамуы бірнеше сынақ циклдарынан өтеді. Осы циклдердің ешқайсысы жабдықтың жайлылығы мен қауіпсіздігінің түпкілікті нұсқасын бере алмайды. Мектеп жиһазын бағалау бірнеше бағытта жүреді: жасына және басқа физиологиялық параметрлерге сәйкес СНМЕ мен стандарттарға сәйкестік, екіншіден, қазіргі заманғы материалдардың сапасы, беріктігі мен беріктігі, сондай- ақ эстетикалық қажеттіліктерд іқамтамасыз ететін және әртүрлі пәндер бойынша сабақ кезінде балалардың дамуымен түзетілуіне ықпал ететін бірқатар функцияларды қамтамасыз ететін форманың дизайны. Сондықтан осы мақаланың негізгі контексті негізгі эргономикалық талаптарға сәйкес келетін мектеп үстелінің жаңа моделіне қатысатын балалардағы өнімді жұмыс істеу қабілеттілігінің артуын анықтау болып табылады. Осы мақаланың мақсаты – жұмыс орнының эргономикалық параметрлерінің, атап айтқанда жиһаздың оқушылардың физиологиялық, психологиялық және мінез-құлық деңгейлеріне және тірек-қимыл жүйесінің күйіне әсерін гигиеналық бағалау. Осы зерттеудің ғылыми нәтижелеріне қол жеткізу үшін ақпараттық-аналитикалық, кәсіби-графикалық, эргономикалық әдістер, модельдеу, сауалнама және эксперимент әдістері қолданылды. Ақпаратты талдау барысында ғылыми зерттеулердің материалы зерттелді және жіктелді, онда оқушылардың жұмыс істеу қабілеттілігін , қызығушылығын, ынтасын және өзін-өзі дамытуға ықпал ететін ерекше техникалық жетістіктерді қамтитын инновациялық технологиялар негізінде жасалған мектеп жиһазының функционалды орындылығын, экологиялық қауіпсіздігін талдау әдістері негізделген. Авторлық класстерлер мен кестелер мектептерге арналған ерекше, сонымен бірге эргономикалық және экологиялық және қауіпсіз жиһаз жасауға ықпал ететін көркем дизайнның әртүрлі принциптерінің сауалнамалары мен типологиясының мәліметтерін ұсынады

Журналдың шыққан жылы: 2021
Журнал нөмірі: 4(84)

Интерьердің декоративтік элементтерін жасаудағы көркемдік және техникалық тәсілдердің үйлесуі
Аңдатпа:

Интерьерді безендіру әдістері, бұл интерьердің тұжырымдамалық идеясының бірегейлігі мен толықтығына ықпал ететін технологиялар ғана емес, сонымен қатар дизайн - Дизайн әдістері мен, атап айтқанда интерьерді безендіру әдістері мен шешілуі керек бірқатар сындарлы, технологиялық, эмоционалды, психологиялықжәнетіптімаркетингтікміндеттер. Осығанбайланысты зерттеу объектілері кеңістікті қабылдау принциптері, сәулет ортасын зерттеуді ынталандыратын факторлар, оны белгілі бір объектіге жататын элемент ретінде тану әдістері және сәулет объектісінің бейнесіне сәйкес келеді. Кез келген интерьер, бұл объектіні адаммен байланыстырудың өзіндік әдісі, оған дизайн-дизайнер дизайн кезеңінде модельдейтін әртүрлі тәсілдермен қол жеткізеді. Бұл мақалада университет объект ретінде қарастырылады және қажетті көркемдік бейнені қалыптастыру үшін дизайнердің концептуалды идеясын өнер объектісінде ашуға қабілетті материалдарды синтездеу мүмкіндіктері қарастырылады. Мақсаты – әртүрлі материалдардың үйлесімі интерьердің көркем-бейнелі міндеттерін сенімді түрде түсіндіруге мүмкіндік беретін әртүрлі объектілердің технологиялық және көркемдік ерекшеліктерін ашу мақсаты қойылды. Зерттеу міндеттерін іске асыру үшін ақпаратты жинау мен өңдеудің әртүрлі кезеңдерінде эксперименттер жүргізуге және осы мақалада келтірілген авторлық кестелерде, диаграммаларда және кластерлерде әртүрлі деректерді жіктеуге мүмкіндік беретін құрылымдық-логикалық әдістер қолданылды. Сонымен қатар, мақалада университетнақты дизайн нысаны ретінде қарастырылады және мақалада тұжырымдалған деректерді болашақта осындай оқу орындарының көркемдік бейнесі тұжырымдамасын қалыптастыру үшін әдістемелік материал ретінде пайдалануға болады. Осы зерттеудің нәтижесі интерьер дизайнында қолданылатын сәндік материалдардың жіктелуі, әртүрлі заттардың психоэмоционалды аспектілерін және олардың интерьердің көркемдік бейнесін қалыптастырудағы маңыздылығын талдауға мүмкіндік беретін әртүрлі объектілерді талдау және салыстырмалы сипаттамалары болды.

Журналдың шыққан жылы: 2021
Журнал нөмірі: 4(84)

Каталитикалық үрдістерге негізделген органикалық тыңайтқыштар өндіру технологиясын әзірлеу
Аңдатпа:

Мақала биокаталитикалық процестерге негізделген құс қалдықтарынан органикалық тыңайтқыш алу технологиясын дамытуға арналған. Қазіргі уақытта көптеген құс фабрикалары, елеулі экологиялық мәселелер мен экономикалық және әлеуметтік зиян келтіре отырып, қоршаған табиғи ортаны ластау көздеріне айналды. Табиғи ортаны құстардың ластануынан сенімді қорғау мәселесі қазіргі уақытта өзекті болып табылады. Ірі құс фабрикаларының жұмыс істеу аймағында атмосфералық ауаны органикалық қалдықтардың ыдырау өнімі болып табылатын микроорганизмдермен, шаңмен, иісті органикалық қосылыстармен, сондай-ақ азот, күкірт, көміртек тотықтарымен ластауға болады. Құстардың тамшыларында қышқылдар, азот, фосфор және калий, ауыр металдар бар. Азот, фосфор және калий мөлшері жем мөлшері мен сапасына байланысты күрт өзгереді. Қоңыр көмірден оқшауланған гуминді заттар өте жоғары сорбциялық белсенділікке ие және өнеркәсіптегі бірқатар экологиялық мәселелерді шешу үшін арзан сорбенттер ретінде қолданылады. Бұл зерттеулер анаэробты ашыту үрдісінің негізгі жетіспеушілігін - реакцияның төмен жылдамдығын азайтуға бағытталған, бұл үлкен көлемдегі биореакторларды құру қажеттілігіне әкеледі. Жүргізілген зерттеулер негізінде натрий гуматын қоса отырып, ылғалдылығы 27 °С – 50 °С болатын тауық көңін анаэробты ашыту әдісімен құс шаруашылығы қалдықтарынан органикалық тыңайтқыш алу технологиясы әзірленді. Алынған тыңайтқыш өсімдік шаруашылығы өнімінің шығымдылығын, сапасын арттыру мақсатында ауыл шаруашылығы өндірісінде, бау-бақша шаруашылығында, гүл өсіруде, орман, қалалық шаруашылықтарда, үй жанындағы учаскелерде қолдануға арналған. Әзірленген технологияға «органикалық тыңайтқыш алу тәсілі» ҚР өнертабысына патент алуға өтінім берілді (13.07.2021 ж. № 2021-22818 басымдық). Өнертабыс ашыту уақытын едәуір қысқартады, өнімді натрий гуматындағы органикалық және минералды өнімдермен байытады, ауыр металдардың тұздарын ерімейтін күйге келтіреді және әдістің экологиялық тазалығын арттырады.

Журналдың шыққан жылы: 2021
Журнал нөмірі: 4(84)

Тауықтарға арналған азық қоспасының бөлігі ретінде Artemiasalina жемдік қоспасын қолданудың тиімділігі
Аңдатпа:

Аналық малды және одан да маңыздысы, оны өсіру кезеңінде ұтымды және дұрыс азықтандыру байқалса ғана, құстың генетикалық әлеуетінің дамуы, сондай-ақ жинау немесе одан әрі инкубациялау үшін жоғары сапалы жұмыртқалар алу мүмкін болады. Бұл кезеңде жоғары сапалы ақуызды қоректену маңызды орын алады, бұл құстың өнімділік деңгейін, тұрақты өсуін, ұрпақты болу қабілетін, сондай-ақ азықтандыру кезеңінде денсаулық жағдайын анықтайды. Негізгі қызметі сүтті және етті малдарды өсіруге бағытталған ауыл шаруашылығы жерлері үшін белок тапшылығы әрқашан өзекті мәселе болып қала береді. Осыған байланысты дәстүрлі емес протеиндік жемдерді пайдалануды іздеу бойынша зерттеулер қажет. Құстарды нәруыздық және аминқышқылды қоректену саласындағы қазіргі жетістері және оның түрлі ерекшеліктерін ескере отырып қорытындылайтын болсақ, өнеркәсіптік өндірісте азықтық қоспаларды ала отырып ең тиімді жолын табуға болады. Сипатталған зерттеулерге сүйене отырып жұмыртқа-ет бағытындағы тауықтардың рационында шаянтәрізділерден Artemiasalina жемдік қоспасын қолдану мүмкіндігін, оңтайлы дозасын тәжірибелік негіздеу мен тиімділігін зерттеуге бағытталған. Негізгі мақсаты – өнімділігінің жұмыртқа-ет бағытындағы тауықтардың рационында шаян тәрізділерден Artemia salina жемдік қоспасын қолдану мүмкіндігін, оптималды дозасын тәжірибелік негіздеу және тиімділігін зерттеу. Мақаланы жазу барысында қолданыланған әдістер: теориялық ақпаратты талдау және жалпылау. Бұл мақалада теориялық материалды талдау және жалпылау нәтижелері берілген. Теориялық маңыздылығы оның өзекті мәселелерді шешуге, отандық құс өнімдерінің тиімділігін, бәсекеге қабілеттілігін және сапасын арттыруға тікелей байланысты ғылыми-практикалық мәселелерге инвестициялануымен анықталады.

Журналдың шыққан жылы: 2021
Журнал нөмірі: 4(84)

Психологиялық кедергілерді жеңу арқылы ағылшын тілін үйрену барысында студенттердің сөйлеу дағдыларын дамыту
Аңдатпа:

Жаһандану дәуірінде ұлтаралық қарым-қатынас құралы ретінде ағылшын тілін үйренуге деген қызығушылық артып келеді. Ағылшын тілін меңгеру үрдісіне әр түрлі ұлт өкілдері қосылып, тіл үйренушілер саны көбейіп келеді. Тілдік коммуникация барысында қай ұлт болуына қарамастан, ағылшын тілін меңгеруде кездесетін белгілі бір қиындықтар - дағдыны қалыптастыру. Тіл құрылысының лексикалық-грамматикалық және фонетикалық ерекшеліктері ғана емес, сонымен қатар мәдени дәстүрлердегі айырмашылықтар, оқушылардың психологиялық ерекшеліктері де қиындық тудыруы мүмкін. Тілдік кедергілерді жеңудің жаңа әдістерін тиімді пайдалану ағылшын тілін сәтті меңгеруге ықпал етеді және мұнда мұғалімнің материалды тиімді меңгеруіне және тілдік құзыреттілікті дамытуға ықпал ететін оқушылардың тілді үйренуге деген қызығушылығын ынталандыру мен қолдауда және сабақтарда қолайлы жағдай қалыптастыруда негізгі рөл атқарады. Ағылшын тілін оқыту барысында білім алушылар тек тілдік дағдыларды игеріп қана қоймай, оқытылатын тіл елінің тарихымен танысуға, тұлғааралық қарым-қатынас дағдыларын жақсартуға, қиындықтарды жеңуге үйренуге, жоспарлау, мақсат қою және оған қол жеткізу дағдыларын дамытуға тиіс. Демек, ағылшын тілін оқытуды дұрыс ұйымдастыру қажет, бұл өз кезегінде тұлғаның қалыптасуы мен дамуына ықпал етеді. Мақалада студенттердің шет тілін үйрену процесінде пайда болатын "психологиялық кедергілер" ұғымы қарастырылады, олардың пайда болу ерекшеліктері, студент кезіндегі шет тілін үйренудегі психологиялық кедергілердің факторлары мен деңгейлері сипатталған. Сондай-ақ, эмоционалды және ақпараттық стресске сипаттама беріледі, ақпараттық және эмоционалды стресстің ерекшеліктері, психологиялық кедергілер қарастырылады және бұл стресстің болуы студенттерде шет тілін үйренуге қалай әсер етуі мүмкін. Мақсаты – психологиялық-педагогикалық әдебиеттерді және шет тілін үйренудегі психологиялық кедергілер мен стресстің теориялық аспектілерін зерттеу; психологиялық кедергілерді жеңу арқылы ағылшын тілін үйренуде студенттердің сөйлеу дағдыларын дамыту бойынша практикалық ұсыныстар әзірлеу. Авторлар келесі әдістерді мысалдарда пайдаланған: студенттердің сөйлеу дағдыларын қалыптастыруға бағытталған кәсіби әдістемелік және психологиялық әдебиеттерді теориялық талдау. Осы шолу мақаласындағы зерттеу нәтижелері студенттердің психологиялық кедергісін жеңу үшін, шет тілін үйренуге деген ынтасын арттыру үшін студенттермен психологиялық жұмыс жасау үшін практикалық ұсыныстар әзірлеу үрдісінде қолдана алады. Сонымен қатар, бұл нәтижелерді мұғалімдер білім беру үрдісінің тиімділігін түзету және арттыру үшін қолдана алады

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 1(85)

Интерактивті танымдық стратегияларды қолдану арқылы бастауыш сынып оқушыларының ауызша сөйлеу дағдылары мен қабілеттерін жетілдіру жолдары
Аңдатпа:

Мақалада бастауыш сынып оқушыларының ауызша және сөйлеу дағдыларын жетілдіру жолдары қарастырылған, онда оқушылардың коммуникативтік білім беру ортасында оқу үдерісінің басқа субъектілерімен оңтайлы өзара іс-әрекеттін ұйымдастыруға бағытталған интерактивті стратегиялар бірінші кезектегі рөлді атқарады. Қазіргі уақытта оқушылардың шет тіліндегі коммуникативтік құзыреттілігін дамыту әдістемесінің негізгі өлшемдері мен көрсеткіштері, интерактивті танымдық стратегияларды қолдану негізінде бастауыш сынып оқушыларына ағылшын тілін оқыту әдістері мен тәсілдері жүйесінің базистік негізі өзгерді. Авторлар интерактивті танымдық стратегияларды қолдана отырып, бастауыш сыныптарда ауызша сөйлеуді дамытудың негізгі құралы ретінде тиісті технологияның барлық кезеңдерінде дәйекті түрде жүзеге асырылатын рецептивті, өнімді және өнімді-шығармашылық сипаттағы жаттығулар жиынтығын атайды: мотивациялық-ынталандырушы, ақпараттық, аналитикалық, актуализация, өнімді, шығармашылық, аналитикалық және бағалау. Олардың бастауыш сынып оқушыларының тілдік құзіреттілігі мен шығармашылық қабілеттерін дамытуға әсері сипатталған. Авторлар мотивациялық-ынталандырушы, ақпараттық, аналитикалық кезеңдер, өзектендіру кезеңі, сондай-ақ өнімді, шығармашылық, аналитикалық және бағалау кезеңдері студенттерді ағылшын тіліндегі танымдық мәселелердің мазмұнын игеру бойынша бірлескен іс-шараларға тартуды қарастырады, кіші мектеп оқушыларының өзара әрекеттесудің қабылданған нормаларына сәйкес коммуникативті қарым-қатынас дағдыларын интернационалдануын болжайды, олардың тілдік және әлеуметтік-мәдени білімдерінің, іскерліктері мен дағдыларының деңгейіне сәйкес интерактивті танымдық стратегияларды қолдану негізінде бастауыш сыныптардағы ағылшын тілі сабақтарында ауызша сөйлеуді дамыту үдерісін ұйымдастыруға бағытталғандығын дәлелдейді. Интерактивті танымдық стратегиялар негізінде бастауыш сыныптарда ауызша сөйлеу дағдыларын дамытудағы әртүрлі тәсілдерді зерттеу, шет тілдік қарым-қатынасты оқытуда интерактивті танымдық стратегияларды практикалық қолданудың мақсаттары мен міндеттерін қолдана отырып, бастауыш сыныптарда ауызша сөйлеу құзыреттілігін қалыптастырудың әртүрлі кезеңдеріндегі тапсырмалар мен жаттығулар кешенін талдау, интерактивті танымдық стратегияларды қолдану негізінде бастауыш сыныптарда ауызша сөйлеуді дамытудың арнайы әдістемесін құру мен іске асырудағы әлеуметтік күтулер мен білім беру практикасының объективті қажеттілігі арасындағы қайшылықтар анықталады. Әдістері: зерттеу барысында сипаттау әдісі, жүйелеу, талдау, түсіндіру әдістері қолданылды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: мақала авторлары интерактивті танымдық стратегияларды қолдана отырып, бастауыш сынып оқушыларының ауызша сөйлеу дағдылары мен қабілеттерін жан-жақты дамыту үшін шет тіліндегі коммуникативті іс-әрекетті жобалау, зерттеу, музыка, бейнелеу, пәндік, әдеби және шығармашылық жағынан біріктірудің маңызы зор екенін көрсетеді. Интерактивті танымдық стратегиялар (мақсаты, міндеттері, тәсілдері, принциптері, мазмұны, технологиясы, құралдары, тиімділік өлшемдері, іске асыру шарттары) негізінде бастауыш сыныптарда ауызша сөйлеу дағдылары мен іскерліктерін дамыту бойынша әзірленген оқыту моделі бастауыш сынып оқушыларының шет тілін меңгеру үдерісінде коммуникативтік біліктер мен тілдік құзыреттіліктерді дамытуға ықпал етеді.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 1(85)

Бастауыш мектепте шетел тілін оқытудың дәстүрлі және инновациялық әдістері
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Мақалада бастауыш мектепте шетел тілінде білім беру барысында қолданылатын дәстүрлі және жаңа инновациялық әдістер салыстырылып, әрқайсысының артықшылықтары да, кемшіліктері де сараланады, дәстүрлі әдістердің кемшін жақтарын жаңа әдістер арқылы толықтыру жолдары көрсетіледі. Қазіргі кезде шетел тілін оқытуда қолданылатын негізгі әдістер қарастырылады. Соңғы жылдары шетел тілдерін оқыту саласында пайда болған жаңа инновациялық әдістер қатарында community language learning / counseling learning («қауымдар» әдісі, «кеңесші» әдісі), сугестопедиялық әдіс, total physical response (физикалық әрекеттерге сүйену әдісі), ақпараттық-коммуникативтік технологиялардың көмегімен тілді оқыту әдісі, consciousness-raising approach (саналы бағытталған әдіс), task based learning (коммуникативтік тапсырмалар әдісі), neuro-linguistic programming (нейролингвистикалық бағдарламалау), guided discovery (басқарылатын ашылым не жаңалық), test-Teach-test әдісі аталады. Олардың бастауыш сынып оқушысының тілдік құзыреттері мен шығармашылық қабілетінің дамуына әсері қарастырылады. Авторлар шетел тілдерін оқыту үдерісіндегі қазіргі әдістеменің басты әрі маңызды шарты жасанды шеттілдік орта құру, яғни табиғи тілдік орта қалыптастыру екенін айтады. Соңғы зерттеулерге сүйеніп, «электронды тілдік орта» ұғымына түсініктеме береді. Қазіргі баланың тілі гаджетпен шығып жатқандықтан, бастауыш сынып оқушыларының электронды тілдік ортада өмір сүруі шет тілін үйретудің міндеттерін шешуге мүмкіндік беретіні көрсетіледі. Мақсаты: Қазіргі заманғы ағылшын тілі сабағында қолданылатын дәстүрлі және заманауи білім беру әдістерін талдау. Оқушынының оқу үдерісінің басты тұлғасы ретінде белсенді болуы, басқа оқушылармен тығыз байланыста жұмыс істей алуы, оқушыға өз физиологиялық, интеллектуалдық, психологиялық ерекшеліктеріне байланысты өз бетімен жұмыс істеуге мүмкіндік беру жеке, жұппен, топпен, сыныппен және тағы басқа жұмыс түрлерін қолдану арқылы жүзеге асырылады. Аталған оқыту әдістерінің ішінде бұрыннан қолданылып келген әдістер және осы замандық жаңа әдістер қамтылған. Әрбір әдістің өзіне тән ерекшеліктері болады. Сондықтан ағылшын тілін оқыту әдістерін салыстыра сипаттау аса маңызды. Әрбір ескі де, жаңа да әдістің артықшылығы мен кемшілігі болады. Сондықтан ағылшын тілін оқыту әдістемесі әрдайым толықтыруды, жетілдіруді талап етеді. Ендеше олардың оқушылардың дүниетанымын кеңейтуде, танымдық белсенділігін арттырып, білім, біліктерін жетілдіруде маңызы өте зор. Әдістері: Зерттеу барысында сипаттама әдісі, жүйелеу, талдау, түсіндіру әдістері қолданылды. Нәтижелер мен олардың маңыздылығы: Мақала авторлары бастауыш сынып білім алушыларының жан-жақты дамуына, сапалы білім алуына, өмірде жақсы көрсеткіштерге қол жеткізуінде ағылшын тілін жақсы менгеруінің маңызы үлкен екендігн айта келіп, қазіргі заманға сай ағылшын тілін тиімді үйретуге мүмкіндік беретін көптеген әдістерді әр мұғалім өзінің шығармашылығын дамыта отырып, озық іс-тәжірибелерді пайдалана білуі тиіс деп қорытындылайды. Жеке тұлғаның, оның тілдік құзыреттерінің қалыптасуын қамтамасыз ететін деңгейлеп, саралап оқыту, жобалап оқыту, коммуникативті оқыту, ақпаратты-коммуникативтік оқытудың, т.б. жаңа әдістер арқылы оқытудың нәтижелері баланың өз бетімен ізденуіне, өзіндік пікірін анық жүйелі жеткізе алатын жеке тұлға ретінде қалыптасуына, оқушылардың танымдық, шығармашылық қабілетін дамытуына зор ықпал ететіні сөзсіз.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 1(85)

Шет тілі сабақтарында бағалаудың заманауи технологиялардың маңыздылығы
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Мақалада қазіргі заманғы бағалау технологияларын тәжірибеге белсенді енгізу арқылы ағылшын тілі сабақтарында білімді бағалау жүйесінің тиімділігін арттыру мәселесі қарастырылады. Бағалау кезеңінің білім беру жүйесіндегі негіз қалаушы ретіндегі маңыздылығына баса назар аударылады. Қазіргі кезде мектеп оқушыларының білімін бағалау мәселесі ең көп талқыланатын аса өзекті тақырып болып саналады. Критериалды бағалау кезінде оқушының үлгерімі алдын-ала анықталған бағалау критерийлерінің жиынтығына сәйкес бағаланады. Білім деңгейі бірдей, ал оқу қызметіне деген көзқарас әртүрлі. Мақсаты: Шет тілі сабақтарындағы оқушылардың жетістіктерін бағалаудың формалары мен әдістерін оқушының өзін-өзі бағалауы мен өзара бағалауын дамыту құралы ретінде, шет тілін үйренуге ынталандыру факторы ретінде қарастыру және талдау. Әдістері: Бағалау әдісі оқушылардың үлгерімін диагностикалау әдісі ғана емес, сонымен бірге жалпы білім беру сапасын арттырудың тиімді құралы екенін баса айтылады. Осыған орай мақала авторы ағылшын тілі оқытушысының танымал әрі ғылыми негізделген бағалау жүйелерін белсенді қолданысқа енгізуі арқылы баланың шет тілін үйренуін тиімді жолға қою мүмкіндігін атап өтеді. Сонымен қатар, сабақты ұйымдастырудың бұл тәсілі оқушылардың педагогикалық ықпал ету объектісі ретіндегі белсенділігін арттыруға мүмкіндік беретіндігі айтылады. Бұдан басқа мақалада критериалды бағалаудың қалыптастырушы бағалау, жиынтық бағалау, диагностикалық бағалау және кері байланыс сияқты түрлері жан-жақты қарастырылады. Әрбір тәсілдің оқу үрдісіндегі маңызы мен ерекшелігі сипатталады. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Бұл қазіргі мектепте шет тілін үйренуге ынталандыру факторы ретінде өзін-өзі бағалауды, өзара бағалауды дамыту құралы ретінде оқушының оқу жетістіктерін бағалау әдістерін қолдану факторлары мен жағдайларын жалпылауға байланысты. Қазіргі уақытта мектептердегі бағалау жүйесін жан-жақты жетілдіру қажет. Тек қана мектептерде ғана емес, сонымен қатар ЖОО-да қолданыстағы бағалау жүйесін жетілдіру керек деп пайымдалады. Жалпы мектептердегі оқытушыларды бағалау жүйесіне қатысты келесі талаптар заңдылыққа айналуы қажет:- оқушының қаншалықты табысты оқып, білім алып жатқанын анықтауға мүмкіндігінің болуы;- оқушының тәжірибелік дағдыларды қаншалықты игергенін анықтай алу мүмкіндігі;

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 1(85)

Ел дамуының функционалдық моделі – білім беру және кәсіби қызметті модельдеудің жүйелік негізі
Аңдатпа:

Нарықтық белгісіздік, коронавирус пандемиясы, Қазақстанда ресми түрде артикуляцияланған ұлттық идеяның, ұлттық мүдделер мен идеологияның болмауы жағдайында елдің дамуының функционалды моделінің жоқтығынан - модельдеудің, болжаудың және жағымсыз салдардың алдын алудың маңызды шарты – білім беру және кәсіби қызмет субъектілерін барабар өзін-өзі анықтау мәселесі айқын сезіледі. Мақсаты - білім беру және кәсіби қызметтегі жағымсыз салдарларды модельдеу, болжау және алдын алу үшін ел дамуының функционалдық моделін құрудың логикалық әдістерін негіздеу. Авторлар пайдаланған әдістер: генетикалық мазмұнды логиканың онтологиялық принципі, абстрактіден нақтыға көтерілу әдісі, ойдың сызбалық бейнелерінің алыпсатарлық тілі және іс-әрекеттің әдіснамалық теориясының тілі. Гераклит, Платон, Аристотель, Кант, Гегельдің негізгі идеяларын талдау нәтижесінде бір нәрсе туралы дерексіз ұғым ойлаудың бастапқы негізі ретінде қабылданды. Осы тұжырымдамадан ВАК логикасында функционалды-жүйелік объектінің моделі алынды. Бастапқы "жасуша" ретінде қолданылатын осы модельден абстрактіден нақтыға және схемалық бейнелеу тіліне көтерілу әдісін қолдана отырып, өркениеттің қалыптасуы мен жұмыс істеу модельдері, сондай-ақ елдің даму моделі дәйекті түрде алынды. Модельдердің конструктивті негізі форма мен морфологияның функционалды үйлесімінің бірыңғай механизмі болып табылады, бұл олардың ұқсастығы мен дәйектілігін анықтайды. Білім беру және кәсіби қызметті модельдеу мен үйлестіруге сәйкес келетін әр түрлі масштабтағы өлшенетін және біріктірілген қызмет модульдерінің банкін құру мүмкіндігі пайда болады. Генезис принципін, абстрактіден нақтыға көтерілу әдісін, ойдың схемалық бейнелерінің алыпсатарлық тілін, елдің функционалды-жүйелік объектісі мен даму моделін аналитикалық, педагогикалық және басқарушылық қызметтегі негізгі әдіснамалық құралдар ретінде қарастыру ұсынылады. Елдің даму моделін дағдарыссыз қызмет жүйелерін құру құралы ретінде пайдалану ұсынылады. Бейнеленген функционалды-жүйелік модельдер білім беру және кәсіби қызмет жағдайларын кездейсоқ емес схемалық және сценарийлік модельдеудің қажетті конструктивті алғышарты болып табылады. Субъектілердің өзін-өзі анықтауға, өзін-өзі ұйымдастыруға, өзін-өзі қалыптастыруға, сондай-ақ ұйымдастырушылық-коммуникативті, сызбалық және үйлестіру қабілеттеріне сәйкес рефлексивті-ойлау қабілеттерін игеруі жеткілікті шарт болып табылады.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 1(85)

Денсаулық сақтаудағы менеджмент: отандық және шетелдік тәжірибе
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Денсаулық сақтау мекемелерін басқарудың ерекшелігі: денсаулық сақтау - бұл басқа қызмет түрлерінен айтарлықтай өзгеше қызметтің ерекше саласы. Халықтың денсаулығын қорғау саласындағы аса маңызды басқарушылық міндеттердің бірі - мынадай нысаналы бағдарларға қол жеткізу болып табылады: медициналық қызметтер нарығында тез өсіп келе жатқан бәсекелестіктегі денсаулық сақтаудың шектеулі қаржылық, материалдық, еңбек және өзге де ресурстарын тиімді пайдалану есебінен медициналық көмектің сапасы мен қолжетімділігін арттыру. Мақсаты: денсаулық сақтау саласындағы менеджменттің отандық және шетелдік тәжірибесін қарастыру және қорытындылау. Мақалада соңғы жылдары отандық денсаулық сақтау жүйесінде болып жатқан елеулі институционалдық өзгерістер мемлекеттік кепілдіктер бағдарламасын іске асыру кезінде медициналық қызметтердің сапасын арттыруға, медициналық көмекті қаржыландырудың бір арналы моделіне көшуге, нәтижеге бағдарланған бюджеттеу қағидаттарын енгізуге, қоғамдық маңызы бар қызметтер көрсететін әлеуметтік бағдарланған ұйымдардың қызметіне бағытталғаны атап өтілген. Жоғарыда аталған жаңалықтарды іс жүзінде іске асыру басым бағыттары үздік әлемдік практикаға сәйкес келетін денсаулық сақтау саласындағы басқару тұжырымдамасын қайта қарауды талап етеді. Ұлт денсаулығын сақтау - денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік реттеудің стратегиялық бағдары болып табылады. Әдістері: мақала жазу кезінде дәстүрлі әдістер (салыстыру, сипаттау, өлшеу), зерттеудің жалпы логикалық әдістері мен тәсілдері (талдау, жалпылау және т.б.) қолданылды. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: мақалада нарықтық жағдайларда денсаулық сақтау менеджменті жүйесінің негізгі теориялық негіздері мен ұйымдастырушылық-экономикалық механизмдері қарастырылған. Автор тиімді Денсаулық сақтау реформасының барлық ерте кезеңдерінде әлеуметтік-саяси жағдайды тұрақтандырудың маңызды факторы екенін айтады. Сондықтан өтпелі кезеңдегі денсаулық сақтаудағы экономикалық қатынастарды, Денсаулық сақтау мекемелерін басқарудағы инновациялық саясаттың рөлін зерттеу өзекті бола түседі. Бұл ретте денсаулық сақтау мекемелерінің жұмыс істеу тиімділігі мәселелері ерекше маңызға ие болуда, олар сайып келгенде ғылыми - техникалық прогрестің жетістіктерін, жаңа медициналық технологияларды пайдалана отырып, өндіргіш күштердің прогрессивті дамуы үшін әлеуметтік - экономикалық, ғылыми - техникалық және ұйымдық - шаруашылық алғышарттарын құрумен айқындалады.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 1(85)

Жер қатынастары жүйесінің мемлекеттік қызметтерін автоматтандырудың шетелдік тәжірибесі
Аңдатпа:

Мақалада мемлекеттік органдардың азаматтар мен ұйымдарға қызмет көрсету сапасын жақсартуға және мерзімдерін қысқартуға, ақпараттық базаларға қолжетімділікті қамтамасыз етуге бағытталған жер қатынастары жүйесін автоматтандырудың шетелдік тәжірибесі қарастырылды, бұл жер ресурстарын тиімді пайдалану мақсатында тиімді мемлекеттік шешімдерді әзірлеуге оң әсер етеді, сондай-ақ қоғамдық әл-ауқатты арттырады. Қазақстанда жер-кадастрлық ақпаратты электрондық тасығыштарға аудару жалғасуда, жер кадастрының автоматтандырылған ақпараттық жүйесі жетілдірілуде. Жер учаскелеріне құқықтарды кейінгі мемлекеттік тіркеуден өткізу және Мемлекеттік кірістер комитетінің аумақтық органдарына мәліметтерді беру үшін, жер учаскелерін және олармен тығыз байланысты жылжымайтын мүлік объектілерін сәйкестендіру және дараландыру, барлық қағидалар мен технологиялар бойынша жер учаскелерін мемлекеттік кадастрлық есепке алудың бірыңғай тетігін құру өзекті міндет болып қала береді. Ресми жер ақпараттық жүйелерін дамыту арқылы жер қатынастары жүйесінде мемлекеттік қызмет көрсету саласында дамыған елдердің тәжірибесін зерделеу қажет. Мақалада абстрактіден нақты, синтездеу және теориялық жалпылау, индукция, шегеру және жүйелік талдауға дейінгі жалпы ғылыми әдістер қолданылды. Дамыған елдердің зерделенген тәжірибесі негізінде тиісті қорытындылар мен ұсыныстар жасалды: Ақпараттық технологиялар пайдалы құрал болып табылады, мемлекеттік пен жеке секторлардағы бюрократияны, артта қалушылықты, оқшаулануды, монополистік практиканы және тиімсіздікті еңсеруге көмектесе алады; мемлекеттік органдардың міндеттерін кең спектрін шешуге мүмкіндік беретін географиялық ақпараттық жүйелерді (ГАЖ) тиімді реттеу мақсатында пайдалануы, сондай-ақ қазіргі заманғы ақпараттық технологияларды қолдану мемлекеттік органдар қызметінің мемлекеттік бақылаудың сапалы жаңа деңгейіне өтуіне ықпал етеді, бұл елдің жер қоры және жылжымайтын мүлік нысандары туралы ақпараттың толық ашықтығын, сондай-ақ оның халық үшін қолжетімділігін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Ақпараттық және коммуникациялық технологияларды қолдана отырып, жер қатынастары саласында мемлекеттік қызметтер көрсету бизнестегі кіріс тосқауылдары мен транзакциялық шығындарды азайтады, бәсекелестікті арттырады және осы саладағы тетіктерді жақсартады.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 1(85)

Аймақтың салықтық әлеуетін бағалаудағы салық паспортының рөлі мен маңыздылығы
Аңдатпа:

Салық жүйесі мемлекеттік саясаттың экономикалық бағытының ажырамас саласы ретінде әлеуметтік-экономикалық дамудағы мемлекеттік саясатының Салық жүйесі мемлекеттік саясаттың экономикалық бағытының ажырамас саласы ретінде әр түрлі деңгейдегі бюджеттерге салық түсімінің жеткілікті көлемін қамтамасыз етуге ықпал ететін әлеуметтік-экономикалық дамудың мемлекеттік саясатының негізгі векторларымен тікелей байланысты болатын құрылыс пен дамуды дереу талап етеді. Әлемнің көптеген елдерінде COVID-19 пандемиясы мемлекеттік қаржының айтарлықтай нашарлауына әкелді. Ұстап қалу шаралары, мемлекеттік шығыстардың ұлғаюы және салық түсімдерінің төмендеуі бюджет тапшылығы мен мемлекеттік қарыздың өсуіне әкелді, ол ЖІӨ-нің пайызында соңғы бірнеше онжылдықта ең жоғары деңгейге жетті. Мемлекеттік қаржыны қалпына келтіру барлық елдер үшін алдағы көптеген жылдарға басымдық мақсат болып табылады. Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасында өңірдегі макроэкономикалық ахуалдың даму үрдістерін, сондай-ақ қаржы ағындарының қолданыстағы құрылымының салалық және өңірлік факторларының салық базасының жай-күйіне және оны дамыту перспективаларына әсерін айқындайтын көрсеткіштер жүйесі негізін құруға тиіс бірыңғай құжат әзірлеу қажеттілігі туындады. Мақаланың мақсаты – қазіргі жағдайда аймақтың салықтық әлеуетін бағалаудағы салық паспортының рөлін негіздеу. Өңірдің салық паспортын өңірдің қолданыстағы салық базасын, салық жүктемесінің деңгейін серпінде, салалар бойынша жекелеген салық түрлері бөлінісінде бағалауға мүмкіндік беретін құжат ретінде қарау, сондай-ақ қолданыстағы заңнама шарттарында да, оның ықтимал өзгеруін ескере отырып, салықтар мен алымдардың перспективаға түсу болжамын әзірлеу қажет. Мақала жазу кезінде танымның диалектикалық әдісі, ғылыми жалпылау және жіктеу әдістері, жүйелік және салыстырмалы талдау әдісі қолданылды. Салық паспорттарын енгізу нарықтық жағдайларға және экономиканы жандандыру ауқымына сәйкес келетін салық жинаудың сапалы жаңа жүйесінің басталуын білдіретін болады, салық қызметі міндеттерінің өзгеруіне ықпал ететін болады (орта мерзімді болашақта салық түсімдерінің көлемін болжау, әлеуметтік бағдарламаларға зиян келтірместен бизнестің дамуына ықпал ететін салық салу саласындағы жаңа тұжырымдамаларды әзірлеу, сыртқы экономикалық қызмет саласындағы протекционистік саясатты қамтамасыз ету үшін салық бағдарламаларын негіздеу қажет болады.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 1(85)

Әлеуметтік қызметті көрсетудің шетелдік тәжірибесі
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Әлеуметтік саясатты жүзеге асыру барысында шет елдерде ең көп таралған тәжірибе – әлеуметтік қызмет алушыларға қызмет құнының бір бөлігін төлеу. Бірақ, мұндай шешім кейбір күмәнді тудырады. Өйткені, бұл қызметтер өздеріне қамқорлық жасай алмайтын және әдетте, ақша таба алмайтын қоғам мүшелеріне арналған. Екінші жағынан, шығындарды мемлекет тарапына һтелген жағдайда, шамадан тыс тұтыну қаупі бар. Әлеуметтік күтім қызметін алушының әлеуметтік қызмет көрсету шығындарына қандай дәрежеде қатысуы туралы шешім көптеген жағдайларға байланысты: елдегі әлеуметтік әділеттілік критерийлері мен әлеуметтік әділеттілік туралы идеялар (мысалы, ақы төленбейтін әлеуметтік күтім қызметтерін барлығына немесе тек аз қамтылғандарға беру керек пе деген қоғамдық пікір), әлеуметтік қамқорлыққа мұқтаж адамдар тобынан (әлеуметтік қауіп-қатер тобындағы балаларға, әсіресе мүгедектіктің ауыр түрлерімен ауыратын адамдарға әлеуметтік қамқорлық қызметтері, әдетте, тегін), тегін әлеуметтік қызметтерді және т.б. мемлекеттің экономикалық қабілетіне орай ұсынылады. Мақсаты: Қазіргі жағдайда әлеуметтік қызмет көрсетудің оңтайлы шетелдік тәжірибені зерттеу. Мемлекеттің әлеуметтік саясатты іске асырудағы үстем орган ретіндегі рөлін айқындау. Әдістер: Зерттеу жүйелі тәсіл принциптеріне негізделген. Сондай-ақ, мақала жазу кезінде танымның диалектикалық әдісі, ғылыми жалпылау және жіктелім әдістері, салыстырмалы талдау әдісі қолданылды. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Әлеуметтік қызметтерді ұсыну кезінде шетелдік тәжірибенің негізгі мақсаттары мен міндеттерін айқындауды ескере отырып жүйелеу және қорыту, соңғы екі онжылдықта дамыған елдерде әлеуметтік қорғау саласында болып жатқан өзгерістер нарықтық қатынастардың үстемдігіне негізделген әлеуметтік көмекті ұйымдастыру моделі көптеген елдерде жұмыс істейтінін көрсетеді. Иерархиялық модель шеңберінде әлеуметтік қызметтерді ұйымдастыру жауапкершілік пен мемлекеттік функцияларды тіке бөлуге негізделген, ал мемлекет әлеуметтік қызмет көрсетуге және мемлекеттік немесе мемлекеттік емес күтім мекемелерін қаржыландыру кезінде монополиялық құқыққа ие. Алайда, соңғы онжылдықта әлеуметтік көмек қызметтері нарық қатысушыларынан сатып алынды және мемлекет емес, әлеуметтік көмекке мұқтаж адам қаржыландырды. Алайда, мұндай нарық таза емес, өйткені мемлекет қызметтерді сатып алуға да, бағаға да қатысады.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 1(85)

ҚР жоғары білім беру жүйесіндегі корпоративтік басқару
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: жоғары оқу орнында (ЖОО) корпоративтік басқаруды қалыптастыру процесі ұзақ мерзімді терең сипатқа ие және жоғары білімнің жұмыс істеу тетіктеріне ғана емес, сонымен бірге жеке сектормен тығыз байланыс пен ынтымақтастыққа да қатысты. Ол корпоративті экономиканың, мәдениеттің және практиканың университет өміріне елеулі енуімен сипатталады. Корпоративтік басқару процестері жоғары оқу орындарының сыртқы және ішкі ортасына әсер етеді. Мақсаты: Жоғары оқуорындарында корпоративтік басқаруды қалыптастырудың ұйымдастырушылық-экономикалық негіздерін қарау. Мақалада «Астана» медицина университеті» КеАҚ мысалында ҚР жоғары оқу орындарында корпоративтік басқаруды дамыту ерекшеліктері қарастырылған. Жоғары оқу орнының басқарудың корпоративтік қағидаттарына көшуінің негізгі шарты оның дербестігінің жоғары дәрежесі болып табылады, онда ресурстарға билік ету еркіндігі ұлғаяды және клиентке бағдарланған тәсілдемені іске асыру жолындағы кедергілер жойылады. Сонымен қатар, басқарудың басты қағидаты – жеке білім беру траекторияларына бағдарлану, корпоративтік тапсырысқа арналған оқу жоспарларымен бағдарламаларын әзірлеу, құзыреттілік тәсілді іске асыру, еңбек нарығындағы өзгерістерге ден қоюдың икемділігі мен жылдамдығын арттыру . Әдістері: мақала жазу кезінде экономикалық және логикалық талдау әдістері, жүйелік тәсіл, аналогия әдісі, жалпылау әдістері, сараптамалық бағалау әдісі және т.б. қолданылды, осы проблема бойынша қолданбалы зерттеулер, сондай-ақ «Астана» медицина университеті» КеАҚ практикалық тәжірибесі қолданылды. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: мақалада тұтастай алғанда жоғары білім беру саласында және жоғары кәсіптік білім берудің жекелеген мекемелерінде корпоративтік басқаруды қалыптастыру процесінде туындайтын ұйымдастырушылық -экономикалық қатынастардың жиынтығы қарастырылады. Автор басқарудың корпоративтік қағидаттары негізінде жұмыс істейтін жоғары оқу орындары елдің жоғары кәсіптік білім беру жүйесінің құрамдас бөлігі бола отырып, білім, Мемлекет және бизнес мүдделерін ескере отырып, білім экономикасы дәуіріндегі ұзақ мерзімді өсу қажеттіліктеріне сәйкес келуі керек дейді.

Автор: Ж.А. Калиева
Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 1(85)

Кадрлық стратегия және кадр саясаты - басқару жүйесінің құралы ретінде: Қазақстан компанияларының тәжірибесінен
Аңдатпа:

Заманауи ұйымдастыруда үдемелі дамытуды басқару проблемаларының бірі - оның кадрлық әлеуетінің тиімділігі мәселесі. Бұл мәселені мемлекет деңгейінде де, аймақтар деңгейінде де көбінесе, жас мамандарды даярлау сапасының, еңбек нарығын тиімсіз реттеу сұрақтарының салғырттығына әкеліп тірейді. Ұйымдастырудағы бұл сыртқы факторлар, күмәнсіз, оның қызметіне әсер етеді, бірақ қазіргі уақытта мемлекет пен бизнес қауымдастық бұл мәселені шешу құралдарын қалыптастырды. Алайда қызметкерлерді басқару саласында компанияның мақсаттарымен, міндеттерімен, стратегиясымен үйлесім, кадр саясатында нақты келісім мен тұрақтылық, белгілі бағыт жоқтығымен алғышартталған бірқатар ішкі мәселелер бар. Тек осы жағдайда ғана кадрлық стратегия мен кадр саясаты компанияны дамыту жолында қойылған стратегиялық мақсаттар тұрғысынан қызметкерлерді басқарудың тиімді құралы бола алады. Мақсаты - бірқатар қазақстандық компаниялардың кадр саясатының мазмұнын қарастырып, салыстырмалы талдау жүргізу, компанияның негізгі стратегиясы мен кадр саясатының өзара байланысына және келісімділігіне талдау жүрігізу. Мақаланы дайындау және онда зерттелген мәселені негіздеу кезінде анализ, салыстыру, сипаттау, жалпылау, негіздеу және т.б. дәстүрлі әдістер қолданылды. Қазақстан Республикасының ірі компанияларының материалдары бойынша авторлар мақалада кадрлық стратегия мен кадр саясатының мазмұнын отандық жұмыс берушілердің адам ресурстарын басқару мәселелеріне келгенде ескеретін негізгі факторлары ретінде зерттеп, сәйкестендірді. Талдау Қазақстан Республикасы ұйымдарының кадрлық потенциалды қалыптастыру және дамыту мәселелеріне келгенде қолданатын тәсілдерінің көп векторлы екенін көрсетті. Қазақстан компанияларының кадр саясаты осы уақытқа дейін де жағдайлық сипатқа ие болғанын және қазір де жағдайлық сипатқа ие екені анық. Бұл нарық конъюнктурасының динамикасымен және оларды дамыту мақсаттары мен міндеттерінің динамикасымен байланысты кадрлық мәселелерді шешу қажеттілігімен алғышартталған. Авторлар қызметкерлерді басқару тиімділігі және ұйымның кадр саясатының тиімділігі ұйымдағы адам ресурстарының рөлі мен маңызын анық түсінуді талап етеді. Объективті түрде бұл түсінік меншік формасы, салалық ерекшелік, өндіріс масштабы, пайдаланылатын технологиялар мен ұйым өткізетін өнім немесе қызмет нарығының динамика деңгейі сияқты факторлар бойынша анықталатын болады. Бұл түсініктің ұйымның кадрлық стратегиясы мен кадр саясатында көрініс тапқаны және оның нарықтық даму стратегиясымен үйлескені өте маңызды.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 1(85)

Өңірдің медициналық қызметтер нарығын маркетингтік зерттеу
Аңдатпа:

Медициналық қызмет көрсету маркетингі немесе медициналық ұйымдардың маркетингі - маркетингтің ең күрделі түрлерінің бірі. Бұл бірқатар себептерге байланысты. Ең алдымен, медициналық қызметтер адамның ең басты құндылығы - оның өмірі мен денсаулығын сақтаумен байланысты. Тағы бір себеп – бюджеттен тыс қаржыландыру көздерін іздеуге мәжбүр ететін бюджет қаражатының шектеулі болуы. Бұл ретте ұзақ уақыт бойы тегін медициналық көмек алатын Қазақстан халқының ақылы медицинаны қабылдамайтынын және халықтың негізгі бөлігінің төлем қабілеттілігі төмен екенін ескеру қажет. Осылайша, медициналық қызметтер нарығын маркетингтік зерттеу ақысыз және ақылы медицинаның арақатынасының нақты тенденциясын, тұтынушылардың медициналық қызмет көрсету сапасына қанағаттануын, әртүрлі аймақтардағы сұраныстың ерекшеліктерін және демографиялық және психо-графикалық сипаттамалары бойынша әр түрлі топтарды анықтауға арналған. Авторлардың анықтағаны – қазіргі заманғы үрдістерді анықтау және ұлттық нарықта коммерциялық емес ұйымдардың жұмыс істеуінің экономикалық негіздерін анықтауға және нығайтуға мүмкіндік беретін медициналық қызметтердің өңірлік нарығында маркетингті дамыту стратегияларын қалыптастыру. Зерттеу маркетингтік зерттеудің дәстүрлі әдістерін қолдана отырып жүргізілді: сапалық: терең сұхбат, фокус-топтар; сандық: сауалнама, сондай-ақ экономикалық талдау әдістері: салыстырмалы, графикалық және сценарийлік жоспарлау. Денсаулық сақтаудағы маркетингтің мәні қаралды, маркетингтік зерттеудің ерекшеліктері ескерілді; Павлодар облысының медициналық қызметтер нарығы талданды және бағаланды және оны жетілдіру жолдары ұсынылды. Зерттеу нәтижелері Қазақстан Республикасындағы медициналық ұйымдардың қызметін одан әрі жетілдіру мақсатында іс-шараларды әзірлеу үшін пайдалы болуы мүмкін.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 1(85)

Адам денсаулығын сақтаудың басты мақсаты ретінде судың сапасын қамтамасыз ету
Аңдатпа:

Сапасыз ластанған ауыз суды пайдалануға байланысты өлім мен аурулардың саны тез өсуде. Судағы химиялық және микробиологиялық ластану деңгейінің жоғарылау себептері ескірген тазарту қондырғылары, ескі құбырлар және хлормен зарарсыздандыру болып табылады. Мақалада адам денсаулығын сақтаудың басты мақсаты ретінде судың сапасын қамтамасыз ету талданады. Павлодар қаласының ауыз суының ластану деңгейіне статистикалық талдау жүргізілді. Ағынды сулар мен ауыз судың химиялық және микробиологиялық көрсеткіштерін зерттеу жалпы қабылданған стандарттарды қолдану арқылы жүргізілді. Мақаланың мақсаты - Павлодар қаласының ағынды және ауыз суының сапасын зерттеу. Зерттеу әдістері сарқынды сулардың сынамаларын іріктеу, сарқынды және ауыз суға химиялық және бактериологиялық талдау жүргізу, статистикалық әдіс, эксперименттік алынған нәтижелер мен есептік сипаттамалардың корреляциялық талдауы және т. б. болды. Халықтың денсаулығына қауіп төндіретін аймақ ауыз сумен жабдықтау көзі болып табылатын су объектілерінің ластануымен байланысты. Ертіс өзенінің су қоймасын гигиеналық бағалау, кешенді көрсеткіштер бойынша, суды пайдалану орындарында судың ластануының жоғары деңгейін көрсетеді. Санитарлық-химиялық, органолептикалық және жалпы санитарлық талаптар, сондай-ақ микробиологиялық көрсеткіштер бойынша облыстың жер үсті су қоймаларындағы су сапасының көрсеткіштері төмен болып табылады. Павлодар қаласындағы Ертіс өзенінің негізгі ластаушылары су қоймаларына тазартылмаған немесе жеткіліксіз тазартылған сарқынды суларды ағызатын өнеркәсіптік кәсіпорындар мен тұрғын үй-коммуналдық объектілер болып табылады Ауыз суды ластау себептерінің жиынтығы: сумен жабдықтау желілерінің жоғары тозуы, олардың жұмыс деңгейінің төмендігі нәтижесінде олардың апаттылығы, тазарту құрылыстарының жұмысындағы ақаулар, өнеркәсіптік кәсіпорындардың өндірістік сарқынды суларды адал емес тазартуы анықталды. Павлодар және т.б. өмір көзі ретінде судың сапасын жақсартудың басымды профилактикалық бағыттары: Павлодар қаласының сумен жабдықтау және су бұру желілері мен құрылыстарын жаңғырту жөніндегі іс-шараларды ұзақ мерзімді мақсатты жоспарлауды жүзеге асыру. Халықты сапалы ауыз сумен қамтамасыз ету, сумен қамтамасыз етудің жай-күйі және оны жақсарту шаралары тұрақты бақылауда болуы және санитарлық-эпидемияға қарсы комиссиялардың отырыстарында қаралуы тиіс.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 1(85)

Бизнес-процестерді оңтайландыру үшін ақпараттық жүйелерді жобалау әдіснамасы
Аңдатпа:

Кез келген ақпараттық жүйе (АЖ) көптеген кәсіпорындарға тән өндірістік үрдістердің функцияларын орындауды (типтік міндеттер), сондай-ақ нақты Тапсырыс берушінің әзірлеушілер алдына қойған бірегей міндеттерін шешуді қамтуы мүмкін. Бұл ақпараттық жүйені әзірлеу тәсілдерін, әдістерін және технологияларын ақпараттық жүйелерді талдау және жобалау үрдісінде әзірлеуші таңдауы керек бағдарламалық өнім ретінде анықтайды. Мысалы, типтік мәселелерді шешу үшін дайын шешімдер (үлгілер) тұжырымдамасына негізделген типтік дизайнды таңдауға болады. Екінші жағынан, егер әзірлеуші белгілі бір өндіріске қатысты ерекше міндеттер қойса, онда «басынан бастап» «қолмен» жобалау қолайлы болады. Мақалада тапсырыс берушінің қажеттіліктеріне барынша жауап беретін соңғы бағдарламалық өнімді алу үшін әзірлеушілерге қойылған мақсаттар мен міндеттерге байланысты ақпараттық жүйелерді жобалау әдістерінің жіктелуі келтірілген. Зерттеу аясында кросс-платформалық ақпараттық жүйені жобалау кезеңінде әзірлеушінің еңбек шығындарын барынша төмендететін әдіснамалардың оңтайлы кешенін анықтау қажет. Ақпараттық жүйелерді дамыту технологиялары жүйелердің өмірлік циклінің тәсілдері мен кезеңдеріне байланысты өзгереді. Бірақ барлық типтік нұсқаларда бірінші кезең ақпараттық жүйені талдау мен жобалауды қамтиды. Жобалау әдістері автоматтандыру әдістері мен типтік шешімдерге байланысты жіктеледі. Әр түрдің сипаттамаларын түсіну бағдарламалық жасақтама өнімінің сапасын жақсартады. Жобалау әдістерін ақпараттық жүйелерді дамыту технологиясының бірінші кезеңі ретінде қарастыра отырып, олардың жіктелуін, сондай-ақ ең жақсы нұсқаны таңдауды анықтау керек. Жобалаудың негізгі элементтері ретінде ақпараттық жүйелерді жобалаудың әртүрлі әдістерінің тіркесімі жобалау технологияларын таңдауды да анықтайды. Дизайн технологиясының негізгі түрлеріне ақпараттық жүйелердің канондық және автоматтандырылған дизайны жатады. Мақалада әдіснамалардың жіктелуі жасалды, таңдалған әдісті қолдана отырып, шағын кәсіпорынның бизнес-үрдісінің моделі жасалды, нәтижесінде диссертациялық зерттеу аясында ақпараттық жүйені құрудың оңтайлы әдістемесі туралы қорытынды жасалды.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 1(85)

Параллель есептеулер үшін виртуалды кластерді ұйымдастыру
Аңдатпа:

Студенттердің қолында бір ғана компьютер болған кезде қашықтықтан оқыту жағдайында «Ақпараттық технологиялар» білім беру бағдарламаларының студенттері үшін «Параллельді есептеу жүйелерінің архитектурасы» пәнінің материалын игеру үшін мультипроцессорлық есептеулерді ұйымдастыру. Мақсаты – студенттің бір жеке компьютерінде көп процессорлы компьютерлер үшін параллель алгоритмдерді орындай алатын бағдарламалау ортасын құру әдістемесін жасау, яғни көп процессорлы есептеу эмуляциясын құру, соның арқасында студент параллель алгоритмдердің жұмысын іс жүзінде игере алады және параллель есептеулердің жылдамдығын сол мәселені шешудің дәйекті нұсқасымен салыстыру арқылы бағалай алады. Қойылған мақсатты жүзеге асыру үшін кластер құруға болатын еркін таратылатын MPICH ортасын пайдалану ұсынылады. Кластер құру компьютерге MPICH орнату және жұмыс процестері арасында хабарлама жіберу процедураларын қабылдауға қабілетті бағдарламалық жасақтаманы орнату арқылы жүзеге асырылуы керек. Бағдарламалау ортасын орнату және конфигурациялау үшін Visual Studio ортасы, атап айтқанда с++тілі ұсынылады. Мультипроцессорлық есептеулер үшін консольдік қосымшаны әзірлеу қажет, өйткені мұндай есептеулерде деректерді енгізу және шығару барлық басқа процестердегі мүмкін оқиғаларға қарамастан тек бас процессорда жүзеге асырылады, сондықтан консольдік қосымшаны әзірлеу режимі орнатылады. Кластердегі жұмыс барысында есептеу үрдістері хабарлама түрінде ақпарат алмасуы керек. Ұсынылған оқу мысалдары осы алмасудың қалай жүретініне көз жеткізуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар, осы эмулятордың арқасында кластерде іске қосылған үрдістер санының артуымен есептеу жылдамдығы мен есептеу дәлдігі қалай өсетініне көз жеткізуге болады. Қиял кластерінде мультипроцессорлық есептеуді эмуляциялау әдісі ұсынылады. Бұл режимде орындалатын процестер арасында хабарламаларды жіберудің барлық тәсілдерін тексеруге болады. Сонымен қатар, есептеулер үшін жұмсалған уақытты экранға шығаруға болады, бұл әзірленген алгоритмді оның тиімділігі тұрғысынан бағалауға мүмкіндік береді. Осылайша, студенттер қашықтықтан оқыту нысанында бола отырып, қажетті материалды толық көлемде меңгере алады.

Автор: Н.М. Зайцева
Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 1(85)

Ауыз суға және табиғи суларға жүргізілетін сынақтардың сапасына сынақ зертханасын аккредиттеу аттестатының қолданылуы
Аңдатпа:

Мақалада негізгі экологиялық мәселе – гидрофит көздерінің ластануы көрсетілген. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы барлық адам ауруларының 80 %-ының негізгі көзі – лас суды пайдалану деп санайды. Сынама алу арқылы судың химиялық және физика-химиялық құрамын талдау қажет. Тәуелсіз сынақтарды аккредиттеу аттестаты бар зертханаларда өткізу қажет. Аккредиттеу критерийлері ұйымның құзыреттілігін, оның сәйкестікті бағалау бойынша жұмыстарды орындауға дайындығын көрсетеді. Мақаланың мақсаты – табиғи суды тазарту тәсілдерін және шаруашылық ішетін және табиғи суларды аккредиттелген сынақ зертханасын сынауды зерттеу. Зерттеу барысында авторлар талдау мен салыстырудың, сынақтарды жүргізудің бірқатар әдістерін қолданды. Жүргізілген зерттеу барлық сынақтар ауыз су мен Ертіс өзенінің суын пайдалану арқылы жүргізілгенін көрсетті. «Суды талдау» термині, әрине, судағы қоспалар мен компоненттердің сапалы және сапалы құрамын анықтайды. Сонымен қатар, әр элементтің мазмұны ұсынылған зерттеулердің орындалуын, әртүрлі әдістер мен технологияларды қолдануды талап етеді. Тексеру тармақтары мен тармақшалары неғұрлым көп болса, су параметрлерін анықтаудың пайдаланылатын әдістерінің құрамы соғұрлым кең болады. Зертханалық зерттеулер - бұл арнайы жағдайларда өндірілген судың қасиеттерін тексерудің жалпы орындалуы. Бұл әдіс сынамалардың сапасы туралы бастапқы деректерді ғана беретін далалық зерттеулерге сөзсіз қарама-қайшы болып табылады. Мақала жазу барысында біз қажетті арнайы жабдықты пайдаландық. Жұмыстарды МЕМСТ ИСО/МЭК 17011-2019 «Сәйкестікті бағалау. Аккредиттеу жөніндегі органдарға, сәйкестікті бағалау жөніндегі аккредиттеуші органдарға қойылатын жалпы талаптар». Сәйкестікті бағалаудың әр түрлі формаларының кең таралуы және ұсынылған қызмет саласында қызмет көрсететін ұйымдар санының едәуір артуы белгілі бір критерийлер арқылы олардың құзыреттілігі мен объективтілігі деңгейін бекіту қажеттілігін тудырды. Осы критерийлерге сәйкестікті тексеру рәсімінен өткен ұйымдар жұмысын уәкілетті орган бақылайтын сәйкестікті бағалау жөніндегі құзыретті және бейтарап орган ретінде өзін танытуға мүмкіндік алады. Аккредиттеу қазіргі заманғы техникалық реттеу жүйесінің шексіз маңызды құрамдас бөлігі болып табылады.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 1(85)

Жеміс-жидек толтырғыштары бар жаңа сүзбе өнімінің технологиясын жасау
Аңдатпа:

Біздің ел халқының едәуір бөлігі өмір сүретін қолайсыз жағдайлар (зиянды, стресстік, физикалық, химиялық және радиациялық әсер ету жағдайында өмір сүру), тамақтанудың теңгерімсіздігі про – және пребиотикалық факторлармен байытылған функционалды мақсаттағы әртүрлі өнімдерді жасау қажеттілігін туындатады. Тамақтануғылымында функционалды бағыт дамыды-бұл күнделікті қолдан укезінде ағзаға тұтастай алғанда, оның белгілі бір жүйелері мен мүшелеріне олардың функцияларын дәрі-дәрмексіз оң түзетуді қамтамасыз ететін табиғи өнімдерді тұтынуды қамтамасыз ететін тамақтану. Классикалық технологиялық әдістер негізінде өндірілген жоғары органолептикалық және тауарлық сипаттамалары бар сүт өнімдерінің дәстүрлі түрлері мен салыстырғанда жаңа буын сүт өнімдері тағамдық және биологиялық құндылыққа ие болуы керек. Мақала жаңа сүзбе өнімінің технологиясын – лактулоза концентраты мен жеміс-жидек толтырғыштарын енгізе отырып өндірілетін сүзбе пастасын зерттеуге және әзірлеуге арналған. Бұл мақалада функционалды қасиеттері бар қышқыл сүт өнімдерін қазіргі адамның тамақтануында қолданудың тұрақты тенденциясы қарастырылады. Мақаланың мақсаты – пребиотик пен лактулозамен және жеміс-жидек толтырғыштарымен байытылған термиттелген сүзбе пастасының технологиясын зерттеу және әзірлеу. Авторлар мынадай әдістерді қолданған: Теориялық ақпаратты талдау және жалпылау, органолептикалық бағалау, Талдаудың физика-химиялық әдістері, сүзбе пастасын бағалаудың микробиологиялық әдістері, дайын өнімнің сапасын бақылау. Зерттеу нәтижесінде – макроорганизмөміріндегі пребиотикалық заттардың оң рөлі зерттелді. Академик Андрей Георгиевич Храмцов бір кездері лактулозаны "сүттен жасалған керемет" деп атағаны бекер емес. Лактулоза күшті бифидогендік фактор бола отырып, асқазан микрофлорасын тұрақтандыруға мүмкіндік береді. Лактулоза ішекте жақсы тамыр алатын және сүт қышқылынқалыптастыру үшін лактулозаны ашытатын бифидо бактериялардың өсуін белсенді етеді. Сүт қышқылы патогендік және шірік бактериялардың дамуын тежейді. Зерттеулер нәтижесінде лактулозамен байытылған сүзбе пастасы жоғары сапалы көрсеткіштерге ие және бүкіл сақтау кезеңінде тұтынушылық қасиеттерін сақтайтындығы анықталды. Лактулоза сүзбе пастасының рецептурасына енгізу дайын өнімнің тағамдық құндылығын төмендетпейді.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 1(85)

Ірі қара малды дегельминтизациялау кезінде авермектиндер тобы препараттарының тиімділігін талдау
Аңдатпа:

Ауылшаруашылық жануарлары паразиттерінің түрлері мен формаларының әртүрлілігі, олардың өмірлік циклдерінің ерекшеліктері антипаразиттік препараттардың әртүрлі түрлері мен формаларын өндіруге негіз болып табылады. Ауылшаруашылық жануарларының паразиттік ауруларымен күресу кезінде маңызды шарттардың бірі ветеринарлық дәрігерлердің қолданылатын құралдардың әсер ету механизмін, олардың тиімділігін және сонымен бірге адам мен қоршаған ортаның қауіпсіздігін білуі болып табылады. Паразиттік ағзалардың жоғары патогенділігін, төзімділігін және олардың дәрілік препараттардың әсеріне бейімделу қабілетін ескере отырып, қолданылатын антигельминтикалық препараттардың, оның ішінде ветеринарлық қызметтер ұсынатын жаңа құралдардың тиімділігіне үнемі мониторинг жүргізу қажет. Бұл мақалада Павлодар облысы Ертіс ауданы Майқоңыр кентінде мал басын ұстау жағдайлары мен иммундық мәртебесін ескере отырып, "Ивермектин", "Ивермек", "Аверсект-1", "Аверсект-2", "Айвин" препараттарын қолдану тәсілдері, фармакодинамикалық және фармакокинетикалық қасиеттерін зерттеу нәтижелері ұсынылған. Ірі қара малды дегельминтизациялау және емдеу кезінде осы препараттардың тиімділігіне салыстырмалы талдау жасалды, оларды осы шаруашылық жағдайында қолдануға шектеулер мен ұсыныстар анықталды. Кең спектрлі осы препараттарды эксперименттік зерттеу асептиканың барлық ережелерін және қолдану жөніндегі нұсқаулықтарды сақтау шартымен жүргізілді. Аналогтар әдісі бойынша антигельминтиктермен өңдеуге жататын ІҚМ жас төлінің жалпы саны 150 басты құрады. Жануарларды антигельминтикалық препараттармен емдеу жылына екі рет-көктемде, наурыз-сәуір айларында жайылымға шығар алдында және қыркүйек-қазан айларында қораға шығар алдында жүргізілді. Сыналатын ірі қара малдың нәжісі сынамаларының гельминтокопрологиялық талдауы ҚР АШМ ВБжҚК РММ Павлодар облыстық филиалының Ертіс РВЗ-да овоскопиялық, флотациялық, ларвоскопиялық әдістермен жүргізілді. Бір жыл ішінде ірі қара малға дегельминтизацияны екі рет жүргізген кезде авермектиндер тобының антипаразиттік препараттарын қолдану тиімділігіне салыстырмалы талдау көрсетілген. Бұл препараттарды дегельминтизация және паразиттік аурулардың алдын-алу кезінде қолдану әдістері бойынша ұсыныстар ұсынылған, оларды қолдануға қойылатын талаптар анықталған.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 1(85)

Биокорректорлары бар күркетауық етінен балаларға арналған консервілерді өндіру әдісі
Аңдатпа:

Жас балаларға арналған қазақстандық балалар тағамы нарығында импорттық ақуыз өнімдері басым, бірақ Қазақстанда балаларға арналған отандық ақуыз өнімдерін өндіруге арналған отандық шикізат бар. 1 жастан 7 жасқа дейінгі балаларға арналған өнімдердің күнделікті тамақ құрамы жиынтығында ақуыз – 45-77 г, май – 45-80 г, көмірсулар – 160-335 г, калория – 1300-2300 г дейін болуы керек. Балалардың дене салмағының 1 кг шаққанда ақуыздың тәуліктік қажеттілігі 3-4 г құрайды. Жануарлар ақуызы жас балаларда 65-70 % болуы тиіс. Тағамда ақуыздың жетіспеушілігі кезінде балалардың өсуі тежеледі, ақыл-ойының дамуы артта қалады, сүйек тінінің құрамы өзгереді, ауруларға төзімділік және ішкі секреция бездерінің белсенділігі төмендейді. Құс етіндегі, оның ішінде күркетауықтағы жануар ақуызының мөлшері 20-21 %-ға дейін жетеді. Тамақтану рационында құс етінің балалар ағзасына оң әсер етуіне байланысты Қазақстанда табиғи қоспалары бар күркетауық етінен жасалған отандық балалар консервілерін өндіру қажеттілігі туындайды. Зерттеу барысында жас құс етінің функционалдық және технологиялық қасиеттері тұрақты ақуыз эмульсияларын түзу қабілеті зерттелді, Павлодар облысында өсірілетін жас құс етінен негізгі рецепт ингредиенттері санитарлық ережелер мен нормалар талаптарына сәйкес балалар тағамы мен жануар және өсімдік текті табиғи қоспалардың қауіпсіздігі бойынша: дәнді дақылдарды, майлы тұқымдарды, Lamiaceae тұқымдасының татымды шөптерін қайта өңдеу өнімдері, құрғақ сүтті өңдеу өнімдері таңдалды, формулалар, технологиялық параметрлер, өндіру әдістері әзірленді, балалар консервілерінің тәжірибелік үлгілерінің сапа және қауіпсіздік көрсеткіштері бойынша стандартты талаптарға сәйкестігіне зертханалық зерттеулер жүргізілді.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 1(85)

Эллиптикалық формадағы күрделі сөйлемдердің ақпаратты білдіру жолдары
Аңдатпа:

Әзірбайжанда да, әлемдік тіл білімінде де терең зерттелген тілдік фактілердің бірі – эллипсис фактісі. Әлемдік тіл білімінде эллипсистің қалыптасуына әртүрлі көзқарастар болды. Эллипсис қарапайым сөйлемдерде, сондай-ақ күрделі сөйлемнің бөліктері арасында, әсіресе күрделі сөйлем саласында зерттелгенімен, мұндай құрылыстардағы эллиптикалық фактілер мұқият зерттеуді қажет етеді деп санаймыз. Мақалада күрделі сөйлемдердің эллиптикалық формаларының қалыптасу ерекшеліктері туралы кең ақпарат берілген. Сондай-ақ, осы тілдік фактінің пайда болуындағы көптеген лингвистикалық және экстралингвистикалық факторлар, әсіресе сөйлеуді үнемдеуге бейімділік туралы кең ақпарат берілген. Мақалада сонымен қатар әлем тілшілерінің көзқарастары көрініс тауып, салыстырмалы талдау жасалды. Сипатталған тілдік факт нақты мысалдарға негізделген. Мақала жазудағы мақсат – эллипсисті ұқсас құбылыстардан ажырату, оның нақты шекараларын анықтау. Осы мақсатта көркем әдебиеттен нақты мысалдар, сондай-ақ ауызша диалог түріндегі сөйлеу сияқты сөйлемдер келтірілген. Зерттеу мақсатына жету үшін келесі әдістер қолданылды: талдау және синтез әдісі, салыстыру және сипаттау әдістері, салыстыру әдісі, контекстік талдау әдісі және тұтас түсіндіру әдістері қолданылды. Өздеріңіз білетіндей, күрделі сөйлем екі бөліктен тұрады: негізгі және қосымша сөйлемдер. Күрделі бағыныңқы сөйлемде байқалатын эллипсис қарапайым сөйлемде, сөйлемнің кез-келген мүшесін түсіп қалуымен емес, бүкіл бағынышты бөліктің түсіп қалуы аясында кездеседі. Эллипсис екі құрамдас бөлікте де болуы мүмкін болса да, мақала негізгі тармақта кездесетін эллипсиске қатысты. Эллипсис құбылысы, әрине, диалог түріндегі сөйлеуге тән, өйткені бұл құбылыс ойластырылған және жоспарлы түрде емес, табиғи тілдік заңдылықтың нәтижесінде пайда болады. Бұл сөйлемдердің кейбірі өз кезегінде диалогтік қауымдастық құрап, күрделі сөйлемнің компоненттерін құрайды. Мұндай конструкциялармен диалогтарда эллипсис фактісі кейбіреулерінде сұраулы сөйлемде, ал басқаларында жауап сөйлемде кездеседі.

Автор: Н.Г. Алиев
Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 2(86)

Тарих сабақтарында АКТ-ны мектеп оқушыларын оқыту үрдісінде білім беруді арттыру құралы ретінде пайдалану
Аңдатпа:

Мақалада тарих сабақтарында АКТ қолдану маңызы қарастырылады. Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар тарихқа танымдық қызығушылықты ынталандыруға, оқу жұмысына проблемалық, шығармашылық, зерттеу сипатын беруге, көбінесе тарих пәнінің мазмұндық жағын жаңартуға, оқу процесін жекелендіруге және оқушылардың тәуелсіз қызметін дамытуға ықпал етеді. Қазіргі білім беру жүйесі мұғалім қызметіндегі басымдықтардың өзгеруіне әкеледі: үйрету емес, оқушының өзіндік шығармашылық ізденісіне жағдай жасау. Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар қазіргі мектептегі тарих сабағының қажетті құрамдас бөлігі болып табылады және қазіргі заманғы мұғалім өз жұмысында ақпараттық технологияларды қолданатын жоғары кәсіби мұғалім болып табылады. Қазір мұғалім Power Point бағдарламасында компьютерлік презентацияларды қолдануға, басқа электрондық ресурстарды, интернет мүмкіндіктерін пайдалануға кең мүмкіндіктер ашады, мұның бәрі оқу процесінің тиімділігінің кепілі болып табылады. Мақаланың мақсаты – оқушылардың оқу іс-әрекетін жандандыру құралы ретінде тарих сабақтарында ақпараттық-коммуникациялық технологияларды (АКТ) пайдалану тәжірибесін жүйелеу және жалпылау, әртүрлі тәсілдерді зерттеу. Зерттеудің негізгі әдістері талдау, сипаттамалық әдіс, жүйелеу, түсіндіру әдістері болды. Қазіргі уақытта білім берудің негізгі міндеттерінің бірі-қазіргі ақпараттық қоғамға ену. Тарих сабақтарында АКТ-ны жүйелі қолдану пәнге деген қызығушылық деңгейін арттыруға мүмкіндік берді, бұл оқушылардың оқу қызметін жандандырды. Сонымен қатар білім беруді ақпараттандыру - жаңа ақпараттық технологияларды енгізу жүреді: сабақтарда компьютерлік оқыту бағдарламалары қолданылады, мұғалімдер мен оқушылардың күшімен компьютерлік презентациялар жасалады, компьютерлік тестілеу және модельдеу жүргізіледі, Интернеттен қажетті материалдарды іздеу жүргізіледі. АКТ қолдану нәтижелілігі білім сапасын арттыруға, коммуникативтік құзыреттілікті және тарих пен әлеуметтік ғылымды зерделеуге ынталандыруды қалыптастыруға және дамытуға, мұғалім мен оқушылардың жақсы өзара түсіністігі, олардың Оқу процесіндегі ынтымақтастығы үшін қолайлы жағдайлар жасауға, оқу материалын тиімді меңгеруге, білімнің тұтас жүйесін қалыптастыруға ықпал етеді, оқушылардың білімді меңгеруіне нұқсан келтірмей, сабақта жұмыс қарқынын арттыруға мүмкіндік береді. Оқушылар тарихты оқуға тұрақты қызығушылық танытады, конкурстар мен олимпиадаларға қатысады және жақсы нәтижелер көрсетеді.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 2(86)

Кәсіби қызметтегі күйзеліс. Бизнесмендердің жеке басының деформациялану дәрежесі мен демалысының өзара байланысы (Павлодар қ.шағын және орта бизнес мысалында)
Аңдатпа:

Мақалада кәсіпкерлердің жеке басындағы кәсіби деформациясының алдын-алу мәселесі қарастырылған. Әр адамның өмірінде кәсіби қызмет маңызды орын алады. Мамандықты таңдау және іс-әрекеттің өзі адамның жеке басының одан әрі дамуына әсер етеді, адамның мінез-құлқына және оның өмір салтына әсер етеді. Сонымен қатар, мамандықтың әсері оң да, теріс те болуы мүмкін. Кейде бұл әсер кәсіби қызметті жүзеге асыратын адамға қатысты деструктивті болуы мүмкін. Пандемиядан туындаған жаһандық экономикалық дағдарыстың қазіргі жағдайында бизнес құрылымдарының өкілдеріне жоғары кәсіби дайындық қана емес, сонымен қатар тұрақты моральдық-психологиялық қасиеттер қажет. Қалыпты жұмыс күні, ақпараттың үлкен және үнемі өзгеріп отыратын ағымы, көптеген адамдармен үнемі байланыста болу, психикалық және физикалық күштерді толық қалпына келтіру қажеттілігі дененің функционалды резервтерін олардың толық сарқылуына дейін төмендетеді. Созылмалы күйзеліспсихикалық танымдық процестерге ғана емес, сонымен бірге эмоционалды-еріктік салаға, психикалық күйлер мен жеке қасиеттерге теріс әсер етеді, бұл адамды эмоционалды және кәсіби күйзеліске, депрессияға, психосоматикалық ауруларға әкеледі. Сондықтан кәсіпкерлердің жеке басын деформациялау тақырыбы бүгінгі күні өте өзекті. Мақсаты - кәсіби қызметтегі күйзеліс жағдайын талдау, бизнесмендер тұлғасының демалысы мен деформация дәрежесінің өзара байланысын ашу (Павлодар қ. шағын және орта бизнес мысалында). Зерттеудің эмпирикалық базасына жынысы бойынша теңестірілген Павлодар қаласындағы орта бизнестің өкілдерінің ішінен 40 адам қатысты. Респонденттер зерттеуге өз еріктерімен қатысты. Шағын және орта бизнес өкілдерінің демалыс ерекшеліктерін зерттеу үшін біз барлық респонденттермен сауалнама және стандартталған сұхбат жүргіздік. Сауалнама мен сұхбат сұрақтарын автор құрастырған және бизнес өкілдерінің демалу ерекшеліктері мен олардың демалуға қатынасын зерттеуге бағытталған. Сұхбат барысында кәсіпкерлердің мінез-құлқын бақылау нәтижелері де тіркелді.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 2(86)

Жоба арқылы кіші мектеп оқушыларының шығармашылық әлеуетін дамыту
Аңдатпа:

Мақала жоба әдісі арқылы кіші жастағы оқушылардың шығармашылық әлеуетін дамыту мәселесіне арналған. Мәселе кіші оқушының тұлғасын дамытудағы шығармашылықтың маңыздылығына байланысты, өйткені осы жас кезеңінде негізгі жеке қасиеттер, соның ішінде шығармашылық қабілеттер балаларда белсенді түрде көрінеді және тиісті жағдайларда одан әрі дамиды. Шығармашылық адам қоғам сұранысына ие тұлға, сондықтан кіші жастағы оқушылардың шығармашылық әлеуетін дамытуға көңіл бөлу қажет. Жобалық іс-әрекет - заманауи әдістер мен технологиялардың қажетті білім беру элементі болып табылады. Жобалық тәсілдің маңызды ерекшелігі – гуманизм, оқушының жеке басына көңіл бөлу және құрметтеу, баланың жеке басын, оның потенциалдық қабілеттерін, танымдық қызығушылықтарын сақтауға және дамытуға, тұлғалық және ерікті қасиеттерді қалыптастыруға ықпал ететін оң көзқарас. Жоба әдісін қолдана білу мұғалімнің жоғары біліктілігінің, олар қолданатын оқушыларды оқыту және дамыту әдістерінің жаңашылдығының көрсеткіші болып табылады. Мақалада кіші жастағы оқушылардың шығармашылық әлеуетін дамытуда жобалық әдісті қолданудың тиімділігін анықтау мақсатында жүргізілген эксперименттік жұмыстардың нәтижелері берілген. Кіші мектеп оқушыларының шығармашылық әлеуетінің даму деңгейін анықтаудың негізгі критерийлері сипатталған. Сыныпта және сыныптан тыс жұмыстарда кіші жастағы оқушылармен жұмыс жасауда жоба әдісін қолдану шарттары сипатталып, кіші жастағы оқушылармен жұмыс жасауда жоба әдісін сәтті қолданудың факторлары анықталды. Кіші мектеп оқушыларының шығармашылық әлеуетін дамытудағы оң динамика туралы қорытындылар тұжырымдалады, оң нәтижелерге ықпал ететін жағдайлар анықталды. Мақаланың мақсаты – «№ 2 Песчан орта мектебі» ММ базасында жүргізілген тәжірибелік-эксперименттік жұмыс нәтижелері бойынша кіші мектеп оқушыларының шығармашылық әлеуетін дамытуда жоба әдісін қолданудың тиімділігін негіздеу. б. Павлодар облысы Құмды Тереңкөл ауданы. Жобалық әдіс арқылы кіші мектеп оқушыларының шығармашылық әлеуетін дамыту мәселесі бойынша ғылыми дереккөздерді талдау; аналогия және классификация, синтез және жалпылау әдістері; тестілеу, сынақ нәтижелерін сандық және сапалық талдау. Эксперименттік жұмыста алынған нәтижелерді бастауыш сынып мұғалімдері жоба арқылы кіші мектеп оқушыларының шығармашылық әлеуетін дамыту үшін өз жұмыстарында пайдалана алады.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 2(86)

Шет тілін үйрену кезінде тілдік кедергілер мен алаңдаушылықтарды жеңу әдістері: артықшылықтары және кемшіліктері
Аңдатпа:

Жаһандану – біздің өміріміздің ажырамас бөлігі. Сондықтан, бүгінгі таңда шет тілдерін, атап айтқанда ағылшын тілін үйренудің өзектілігі күмән тудырмайды, өйткені шетелдік мәдениетке, білімге, саяхатқа, шетелде өмір сүруге және жұмыс істеуге деген қызығушылық артып келеді. Ағылшын тілі - ең көп таралған халықаралық байланыс тілі (ақпараттық технологиялар мен веб-кеңістікті қоса). Ағылшын тілін меңгеру білім алушыларға үлкен перспективалар ашады, алайда әрбір адам жоғары оқу орнына түсу кезінде оқытудың лингвистикалық бағытын таңдай бермейді. Ағылшын тілін меңгеру - бұл көп уақытты қажет ететін үрдіс. Лингвистикалық емес бағыттағы жоғары оқу орындарында студенттер үшін басты мәселелердің бірі – ағылшын тілі бейіндік пән немесе болашақ қызмет бағыты болып табылмайтын студенттер үшін тілді меңгеру үрей тудырады және психологиялық кедергі деп аталады. Тілдік үрей мен психологиялық кедергілерді жеңу педагогикалық психология мен жоғары оқу орындарының білім беру үрдісінде өзекті мәселе болып қала береді. Мақаланың мақсаты – сөйлеу дағдыларын оқыту әдістерін, олардың артықшылықтары мен кемшіліктерін сипаттау және шет тілін үйрену кезінде тілдік кедергілерді жоюды егжей-тегжейлі қарастыру. Зерттеудің әдіснамалық базасын Х.Ф. Макаев, О.С. Зорькина, В.П. Ипатова, Л.В. Баринков, Е.В. Зарубин, Е.И. Капутская, Е.И Пассов, Э.Г. Азимов, А.Н. Щукин және басқалар сияқты авторлардың еңбектері құрады. Мәселе бойынша ғылыми және әдістемелік әдебиеттерді сыни талдау, оқытушылардың оң тәжірибесін зерделеу және қорыту; эмпирикалық ақпаратты жинау, эксперимент, деректердің сандық және сапалық талдауы. Зерттеу нәтижелері шет тілін үйренуге деген ынтасын арттыру мақсатында студенттермен психологиялық жұмыс үшін практикалық ұсыныстарды әзірлеу үрдісінде қолдана алады. Сонымен қатар, бұл нәтижелерді мұғалімдер білім беру үрдісінің тиімділігін түзету және арттыру үшін қолдана алады.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 2(86)

Оқытуда электрондық оқуқұралдарын пайдалану кезінде студенттердің танымдық дербестігін қалыптастыру моделі
Аңдатпа:

Мақалада электронды оқу құралдарын қолдану арқылы студенттердің танымдық дербестігін қалыптастыру моделі, сондай-ақ оны дамытуға қойылатын негізгі талаптар қарастырылады. Ұсынылған модель көрсетуі керек маңызды аспектілер егжей-тегжейлі сипатталған. Сонымен қатар, мақалада автор зерттеген мәселенің шешімі, атап айтқанда білім беру процесінде электронды оқулықтарды қолдана отырып танымдық тәуелсіздікті қалыптастыру процесі көбінесе студенттердің танымдық Тәуелсіздігін қалыптастыру моделін құруға және жүзеге асыруға және электронды оқулықтарды қолдану негізінде педагогикалық процесті құру моделіне байланысты екендігі айтылған. Қарастырылған модельдерге сүйене отырып, студенттердің танымдық тәуелсіздігін қалыптастыруға неғұрлым қолайлы және тиімді әсер ететін электронды оқулықтарды қолдану арқылы студенттерді оқытудағы мұғалімнің іс-әрекет стратегиясы анықталды. Мақаланың мақсаты – электрондық оқу құралдарын қолдану арқылы студенттердің танымдық дербестігін қалыптастыру моделін құру технологиясын сипаттау және оны оқытушы қызметінің ұсынылған стратегиясы негізінде оқу процесінде практикалық қолдану. Мақалада талдау, синтез және шегеру әдістері қолданылды. Джон Дьюидің дидактикалық тұжырымдамасын және оның негізінде қалыптасқан талаптар мен электронды оқулықтарды белсенді қолдану арқылы танымдық тәуелсіздікті қалыптастыруға бағытталған педагогикалық үрдістің моделін құру принциптерін талдау сипаттамалық-аналитикалық әдісті қолдана отырып жүргізілді. Автор ұсынған модельдердің практикалық нәтижесі ұйымдастырушылық және педагогикалық жағдайлардың жиынтығы болды, оларды сақтау электронды оқулықтарды қолдану арқылы оқу үрдісінде студенттердің танымдық тәуелсіздігін қарқынды дамыту үшін қажет. Зерттеу нәтижелері теориялық маңыздылықтан басқа, электронды оқу құралдарын қолдану негізінде құрылған педагогикалық үрдісінде қойылатын талаптарды ескере отырып, мұғалімнің іс-әрекет Стратегиясынан тұратын практикалық мәнге ие. Автор ұсынған модель электронды оқулықтарды қолдану арқылы білімді игеру процесінде студенттердің танымдық тәуелсіздігін тиімді қалыптастыруға ықпал етеді.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 2(86)

Адам феномені: тарихи-педагогикалық аспект
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: авторлар негізгі философиялық тезиске сүйене отырып, адам құндылықтары әлемінің феноменінің «мәңгілік» және әрдайым толғандыратын мәселесін қарастырды: адам мақсат пен құндылық ретінде көру үшін, адам туралы идеялардың шашыраңқы элементтерін мағыналы бірлікке біріктіру қажет. Оң әлеует пен прогрессивті идеяларды анықтау үшін осы мәселенің тарихын, оның генезисі мен дамуын сыни тұрғыдан зерттеу қажет. Сондықтан ежелгі дәуірден бастап бүгінгі күнге дейін адамды түсінудің классикалық дәстүріне жүгіну қызығушылық тудырады. Мақсаты: авторлар тарихтың әртүрлі кезеңдерінде белгілі ойшылдар адамның мәні мен табиғатын қалай түсінгенін қарастыруға тырысады, бұл тарихи, философиялық және педагогикалық контексте адами құндылықтар әлемі құбылысының проблемасын жан-жақты зерттеуді қамтиды. Әдістері: мақалада рухани және ғылыми-теориялық мәдениеттің қазіргі деңгейіне сәйкес келетін философиялық әдістеме қолданылған. Авторлар абстрактіліктен нақтылыққа өрлеу, нақты тарихизм принципі (тарихи және логикалық бірлік) сияқты ғылыми әдістерді жүзеге асырды. Нақты тарихизм тақырыптың тарихын зерттей отырып, тарихи дамып келе жатқан объектінің (үрдістің) логикасын қарастырады, бұл принцип тарихи процестің белсенді көрінуіне ықпал етеді. Тарихизм тарихи процестің мәнін оның тұжырымдамалар жүйесінде қалыптасуы мен дамуы тұрғысынан бақылап, жаңғыртады. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: ежелгі мәдениетте антропологиялық проблемаға бет бұруды Сократ жүзеге асырды, ол ақыл адамның ерекше қасиеті деп тұжырымдады. Орта ғасырлардағы араб-мұсылман философиясында Әл-Фараби, Ибн Сина ілімдеріндегі адам туралы мәселе қаралды. Ибн Сина, өз дәуірінің адамы ретінде, аспан әлемінің жоғары рухани болмысы туралы идеялардан бас тартқан жоқ, бірақ сонымен бірге бұл өмірде ол адамды адамгершілік құндылықтарға бағыттады. Кант өзінің философиясында адамның құрал емес, мақсат, тіпті мақсаттардың мақсаты екенін үнемі айтады, сондықтан адамсүйгіштік адамның ең маңызды рухани қасиеті болып табылады, бұл Канттық моральдың күшті жағы болып табылатын гуманистік принцип. Абай тұтас адамның жаңа идеалы – «толық адамды» дайындап берді. Ұлы гуманистің адамгершілік кодексі – «Адам бол» деп аталады. Абай адамның ақыл-ойы, эрудициясы, ар-намысы мен сүйкімділігі әдемі әрі күшті екенін, ол руханиятқа, білімге, білім мен мәдениетке бағытталғандығын атап өтті. Шәкәрім Құдайбердиев ар-ождан жанның алғашқы қажеттілігі ретінде адамды адамгершілік зұлымдықтан тазартып, оны рухани кемелдік пен адамгершілікті тәрбиелеуге жетелейтін ақиқат деп есептеді.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 2(86)

Павлодар облысының бәсекеге қабілетті және тұрақты дамуының негізгі бағыттары
Аңдатпа:

Қазақстан Республикасының өңірлерін дамытудың негізгі міндеті өзінің бәсекеге қабілеттілігі мен инновациялық белсенділігін арттыру есебінен олардың орнықты әлеуметтік-экономикалық дамуын қамтамасыз ету болып табылады.Табысты стратегияны әзірлеу үшін, сондай-ақ оны кейіннен сәтті іске асыру үшін жақын болашақта аймақтың қандай болатындығы туралы нақты көзқарас пен түсінік болуы керек. Қойылған мақсаттарға жету үшін күш-жігерді дұрыс үйлестіру үшін бұл көріністі барлық мүдделі тараптар нақты тұжырымдап, түсінуі керек. Өз кезегінде пайымдау негізінде әртүрлі бастамалар мен іс-шаралар қалыптастырылады, оларды іске асыру өңірдің тұрақты дамуының негізгі бағыттарын іске асыруға бағытталған. Мақсаты – өңірдің бәсекеге қабілетті, орнықты және қауіпсіз даму стратегиясын іске асырудың негізгі бағыттарын қарау. Теориялық және әдіснамалық негізге – отандық және шетелдік зерттеушілердің еңбектерінде ұсынылған тұжырымдамалар, гипотезалар мен теориялар алынды. Әдістеме жүйелік тәсілге негізделген, оның шеңберінде салыстырмалы, факторлық, субъектілік-Объектілік, құрылымдық-функционалдық, статистикалық талдау және экстраполяция әдістері қолданылған. Павлодар облысының тұрақты дамуын қамтамасыз ету үшін болашақта жаңа секторларды құру үшін негіз қалыптастыру, сондай-ақ өңірлік экономиканы әртараптандыру мүмкіндіктерін қарау қажет. Қазіргі уақытта жұмыс орындарында құрылымдық өзгерістер орын алуда, бұл ақпараттық технологиялар, инжиниринг саласындағы кәсіби қызметтер салаларының рөлін арттыруға алып келеді. Өңірде шағын, орта бизнес пен кәсіпкерліктің даму деңгейі төмен деңгейде екенін атап өткен жөн, бұл экономикада шикізат секторларының басым болуына байланысты. Бұл салалар технологиялық процестің ерекшеліктеріне байланысты айналасында жеткізушілер жүйесін құрмайды. Алайда, өңірдің өнеркәсіптік кешенінің үдемелі дамуын қамтамасыз ету үшін өңірде шағын және орта бизнесті дамыту үшін жағдай жасау және тиісінше, жетекші өндірістік кәсіпорындардың айналасында өнім берушілер жүйесін құру маңызды.Павлодар облысының жоғары бәсекеге қабілеттілігі перспективада 2030 жылға дейін басым кластерлерді дамыту есебінен, сондай-ақ экономиканың жаңа өнеркәсіптік секторларының пайда болуы есебінен қамтамасыз етілетін болады. Осылайша, "бүгінгі" басым кластерлерге мыналар жатады: түпкілікті өнім өндіруді қамтитын металлургиялық кластер; темір жол машина жасау кластері; аграрлық азық-түлік кластері.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 2(86)

Павлодар облысының бюджетін қалыптастыру және пайдалану мәселелерімен оларды шешу жолдары
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Өңірлердің тұрақты әлеуметтік-экономикалық дамуы бірқатар факторлармен анықталады, олардың қатарына әлеуметтік функцияларды орындау, деңгейаралық ұйымдастырушылық қатынастарды реттеу, өңірлердің экономикалық және қаржылық дербестігін күшейтуге арналған ерекше рөлдегі тиімді бюджет саясатын іске асыру жатады.Бюджет саясатын тиімді басқару -басқарудың барлық деңгейлерінде бюджеттік реттеу тетіктерін мақсатты пайдалануға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, ол бірқатар функцияларды жүзеге асыруды қамтиды, олардың ішінде бақылау функциясы ең маңызды болып табылады. Экономикалық қатынастар жүйесінде ол мамандандырылған қаржы органы – қазынашылыққа жүктеледі. Мыналар өзекті міндеттер болып табылады: өңірдің бюджеттік ағындарын реттеу, бюджет қаражатының түсуі мен нысаналы пайдаланылуын бақылауды күшейту; бюджетаралық қатынастарды жетілдіру; бюджеттердің кіріс базасын олардың жиналуын арттыру есебінен ұлғайту; және т.б. Осы міндеттерді шешу процесінде басқарушылық, ұйымдастырушылық және әдістемелік сипаттағы бірқатар проблемалар туындайды, оларды шешу аймақтың бюджет саясатының тиімділігін арттыруға және соның салдарынан оның экономикалық дамуына ықпал етеді. Мақсаты: Павлодар бюджетінің мысалында жергілікті бюджеттерді қалыптастыру және орындау бөлігінде бюджет саясатын іске асырудың өңірлік ерекшеліктерін зерделеу, өңірде орын алған проблемаларды анықтау және бюджет процесін жетілдіру бағыттарын айқындау болып табылады. Әдістері: Зерттеудің әдіснамалық негізін танымның жалпы ғылыми және арнайы әдістері құрады: талдау және синтез, шегеру және индукция, тарихи, логикалық, құрылымдық-функционалдық және салыстырмалы талдау, сонымен қатар жеке-ғылыми әдістер: статистикалық-экономикалық және есептеу-аналитикалық. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Жергілікті бюджетті қалыптастыру бірыңғай әдіснаманы, Бірыңғай бюджет заңнамасын қолдану және мемлекеттік жоспарлау жүйесінің орта мерзімді кезеңге арналған басты құжаты – Қазақстанның 2050 жылға дейінгі ұзақ мерзімді даму стратегиясын іске асыру үшін әзірленген Қазақстан Республикасының 2025 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспарына бағдарлау арқылы жүзеге асырылады. Республиканың стратегиялық даму жоспарларында қойылған барлық міндеттерді іске асыру жергілікті бюджеттер деңгейінде бастау алады. Мемлекеттік міндеттерді шешуге, ең алдымен, жергілікті деңгейде халықтың қажеттіліктерін қанағаттандыруға кепілдік беріледі. Барлық ұдайы өндіру процесі бойындағы өңірлердің рөлін асыра бағалау мүмкін емес, сондықтан жергілікті деңгейде бюджет қаражатын пайдаланудың дербестігі, икемділігі және тиімділігінің жоғары дәрежесі – кез келген аумақта қоғамның, өндіріс пен бизнестің табысты дамуының кепілі.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 2(86)

Қазіргі қоғамдағы жергілікті өзін-өзі басқарудың рөлі мен орны
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Жергілікті өзін-өзі басқару органдары-демократиялық мемлекеттегі құрылым негізінің ажырамас тетігі. Бүгінгі таңда жалпы қоғамдық қатынастар жүйесінде және экономикалық қарым-қатынастарда жергілікті өзін-өзі басқару жиі кездеседі. Бұл жүйе жеткілікті және сапалы деңгейде дамымаса, заңнамалық, қажетті мүмкіндіктер болмаса, жергілікті деңгейде экономикалық, әлеуметтік, тұрмыстық, мәдени және басқа мәселелерді шешу өте қиын болмақ. Жергілікті өзін-өзі басқару органдары – бұл биліктің ерекше деңгейі, онда қоғамдық және мемлекеттік қағидаттары біріктіріледі. Конституциялық және әкімшілік құқықтың өзекті теориялық және тәжірибелік мәселелерінің ішінде жергілікті өзін-өзі басқарудың орны мен рөлін айқындау және мемлекеттік билік органдары мен өзін-өзі басқару органдарының, бір жағынан, жергілікті өкілетті және атқарушы құрылымдар мен институттардың теңгерімді өзара қарым-қатынасын бекіту аса маңызды мәнге ие болады. Мақсаты: қазіргі қоғамда жергілікті өзін-өзі басқарудың рөлі мен орнын зерделеу, Қазақстанда жергілікті билік органдар дамудың болашақ көріністері мен құрылуы бойынша тәжірибелік нұсқаулықтар тұжырымдау. Әдістері: мақаланы жазу барысында суреттеу, сараптама және жинақтау, негіздеу, қисынды моделдеу, жүйелік сараптау және т.б. тәсілдер қолданылды. Қазақстан Республикасының заңнамалық актілері мен нормативтік құжаттарын сараптау үшін жүйелік-талдағыш әдіс қолданылған. Жергілікті өзін-өзі басқарудың, сондай-ақ басқарудың функционалдық жүесінің құрылуын зерделеуде құрылымдық-талдағыш сараптама тәсілі қолданылды. Нәтижелері мен олардың маңыздылығы: жүргізілген зерттеу нәтижесінде алынған тұжырымдар мен ұсынымдар: Қазақстан Республикасы мәслихаттары мен әкімдіктерінің, мемлекеттік қызметшілердің тәжірибелік қызметінде; жоғары оқу орындарындағы курстарда оқу процесінде, сондай-ақ одан әрі жалпы теориялық және қолданбалы зерттеулер үшін пайдаланылуы мүмкін.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 2(86)

Қазіргі жағдайда Павлодар облысы экономикасының бәсекеге қабілеттілігі
Аңдатпа:

Зерттеудің өзектілігі – аймақтарда елдің бәсекеге қабілеттілігін қалыптастырудың қазіргі тенденцияларының пайда болуы. Бұл еліміздің экономикасын бағалау үшін негізгі өлшем болып табылады . Аймақта әлеуметтік және экономикалық дамудың әр түрлі критерийлерін қалыптастырудың күрделі үрдістері бар. Есепке алу үшін қажетті әртүрлі факторлардың көптігіне байланысты әлеуметтік-экономикалық дамудың бұл аспектісі зерттеудің жоғары деңгейіне ие бола алмайды. Мұның себебі – зерттеу үшін аймақтың жеке нысан ретінде талданбауы. Сондықтан қазір аймақтың әлеуметтік-экономикалық даму деңгейін сапалы және сандық бағалау өзекті болып отыр. Өйткені, алынған нәтижелер негізінде одан әрі болжау ресурстарды пайдалануда ұтымды тәсілге ықпал етеді, өнеркәсіптің әртүрлі салаларының жай-күйі туралы, олардың өсуі немесе құлдырауы туралы, облыстық бюджетті дұрыс бөлу, шетелдік инвестициялар үшін тартымды мүмкіндіктер құру, жаңа кәсіпорындарды қалыптастыру және жұмыс істеп тұрғандарын жақсарту туралы түсінік береді. Павлодар облысының өңірлік ерекшеліктерін, атап айтқанда, үлкен өнеркәсіптік және индустриялық кешеннің болуын және географиялық орналасуын ескере отырып, дамудың әлеуметтік-экономикалық әлеуетін бағалауды құру бұрынғыдан да қажет. Мақаланың мақсаты – Павлодар облысы экономикасының бәсекеге қабілеттілігінің қазіргі жай-күйін зерттеу. Зерттеудің негізділігі мен ақиқаттығын талдау мен синтездің жалпы ғылыми әдістерін, диалектикалық әдісті, жүйелік тәсілді, салыстыруды, статистикалық топтарды және болжауды қолдану арқылы қол жеткізілді. "Ұлттық статистика бюросының" материалдарын негізге ала отырып, авторлар бәсекеге қабілеттілікті қалыптастыруда негіз ретінде Павлодар облысының әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштерін зерттейді. Деректерді талдау өнеркәсіп, сауда, құрылыс және әртүрлі шаруашылықтар сияқты салалар ЖӨӨ-нің қалыптасуында негізгі болып табылатындығын көрсетеді. Павлодар облысы экономикасының басты жақтары SWOT-талдауда көрсетілген, бұл даму ерекшеліктері мен үрдістері туралы түсінік береді. Рейтинг кестесі басқа аймақтар мен салыстырмалы талдау жүргізуге және әлеуметтік-экономикалық дамуды болжауға мүмкіндік береді

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 2(86)

Банк секторындағысанкциялықшектеулер: проблемалар және шешужолдары
Аңдатпа:

Қаржы институттарының қызметі ел экономикасының тиімді жұмыс істеуін анықтайды, өйткені шаруашылық жүргізуші субъектілер мен мемлекеттік құрылымдарды бір-бірімен байланыстыратын банктер. Санкцияларды шектеу мәселелерін ел ішіндегі және одан тысқары байланысты институттар арасындағы өзара іс-қимылдың нақты, жақсы үйлестірілген алгоритмінің арқасында теңестіруге болады. Бүгінгі таңда ресейлік банктерге қарсы Ресейге қарсы санкциялардың әсері қазақстандық еншілес банктер Сбербанк, Банк ВТБ және Альфа-Банктің жұмысы үшін үлкен маңызға ие. Нәтижесінде бұл банктердегі кассалық есеп айырысу қызметтері жүйесі зардап шекті, POS-терминалдар толыққанды жұмысын тоқтатты, адамдар жаппай басқа банктердегі қызметтерге ауысып, ақша аудара бастады. Банк секторында нарықты қайта бөлу орын алды, нәтижесінде Альфа-Банкті ЦентрКредит Банк сатып алды, ал Сбербанктің несие портфелінің бір бөлігін Халық Банкі сатып алды. Мақала ресейлік банктердің жұмыс істеуіне әсер еткен негізгі оқиғаларды, бұған қандай факторлар әсер еткенін және ресейлік банктердің SWIFT төлем жүйесінен ажыратылуына не әкелгенін қарастырады. Мақаланың мақсаты – Ресейлік банктерге қарсы санкциялардың Қазақстан Республикасының аумағындағы әсерін зерттеу, банк нарығындағы жағдайды, ресейлік банктерге, жеке және заңды тұлғаларға тигізетін теріс салдарын талдау. Мақаланы дайындау және ондағы зерттелген мәселені негіздеу кезінде талдау, сарапшыларға шолу, жаңалықтар ресурстары, салыстыру, сипаттау, жалпылау, негіздеу және т.б әдістер қолданылды.«Ресей Жинақ банкі» АҚ ЕБ 2022 жылғы сәуірдегі қаржылық есеп беруі. , акционерлік қоғамның негізгі көрсеткіштері, нормативтік-анықтамалық материалдар, банк нарығының ағымдағы жағдайының материалдары, статистикалық деректер және зерттеу тұрғысынан қызығушылық тудыратын басқа да материалдар.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 2(86)

Қазақ тіліндегі есімдік анафорасын шешу алгоритімі
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Компьютерлік лингвистиканың алдында тұрған өзекті міндеттердің бірі – мәтіндік құжаттарда әртүрлі нысандар туралы: адамдар, ұйымдар, оқиғалар, орындар және т.б., сондай-ақ олардың арасындағы байланыстар туралы мәліметтерді бөліп көрсету болып табылады. Әрбір ақпараттық объект(нысан) белгілі бір ұғымға/пәндік аймақтың қатынасына сәйкес келеді және белгілі бір құрылымға ие. Табиғи тілді өңдеудегі бұл мәселе референция ұғымымен байланысты болады. Біз мақалада қазақ тіліндегі референциялық қатынасты шешу жолдарын қарастырамыз. Мақсаты: Қазақ тіліндегі есімдік анафорасын шешудің жолдарын қарастыру. Зерттеу барысында есімдік анафорасының морфологиялық, синтаксистік және семантикалық белгілерін жіктеу алгоритмдерін, Support Vector Machine және шешім ағаш әдісін пайдалана отырып «антецедент-анафор» жұбын табу. Біз оқыту және тестілеу деректер жинағы ретінде Tengrinews.kz- тен жаңалықтар топтамасы және Ғ.Мұстафин әңгімелерінен үзінділерді қолдану арқылы әр түрлі мәтін типтеріндегі «антецедент-анафор» жұбын табамыз және сөздер арасындағы қашықтықты есептейміз. Сондай-ақ семантикалық мүмкіндіктердің, атап айтқанда, семантикалық рөлдердің қазақ тіліндегі анафораның шешілуі өнімділігіне қалай әсер ететінін бағалаймыз. Әдістері: Қазақ тілі есімдіктерінің ерекшеліктерін ескеруде әр түрлі мәтіндерді жинақтап формальды талдау жасау әдісін қолдана отырып, жіктеу алгоритмдерін, Support Vector Machine және шешім ағаш әдісі қолданылады. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Қазақ тіліндегі анафоралық есімдіктердің ішінде ең көп кездесетін жіктеу, сілтеу есімдіктері және өздік есімдіктері, зерттеу барысында жинақталған мәтіндерден «антецедент-анафор» жұбының санын білу арқылы анафоралық қатынастың нақты көрсеткіштері саналды, «антецедент-анафор» жұптарының саны есептеліп, график түрінде екінші бөлімде толықтай көрсетілді. Бұл зерттеу жұмысы қазақ тілінің машиналық аударма, ақпаратты іздеу, ақпаратты алу және т.б. жүйелерде қолданылуы мен түрлі деңгейде талдауларға зор мүмкіндік береді.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 2(86)

Ақпараттық жүйелерді жобалау процесінде Case-технологияларды пайдалану туралы
Аңдатпа:

Бүгінгі таңда электронды ақпарат – басқару жүйесіндегі маңызды ресурстардың бірі болып табылады. Ақпараттық электрондық ресурстар тек құрал ғана емес, сонымен қатар ағынды басқару болып табылады. Мысалы, басқару жүйесіндегі кез-келген нұсқаулық немесе бұйрық іс жүзінде іс-әрекетке арналған нұсқаулық болып табылады. Бұл ретте, мысалы, қандай да бір объектінің қозғалысы туралы деректер (қызметкерлер, тауарлар, ақша қаражаты және т.б.) ақпараттық ресурстар болып табылады, оларды сақтау және есепке алу ұйымдастыру процесінің негізі болып табылады. Үлкен ақпарат ағындары оларды құрылымдауды қажет етеді, ал олардағы операциялар уақытты қажет етеді. Бұл мәселені шешудің бір жолы-ақпараттық жүйені әзірлеу және енгізу. Мақсаты - нақты бизнес-үрдіс мысалында бағдарламалық жүйелерді дамытудың жоғарыда аталған кезеңдерінің орындалуын оңтайландыруға арналған мамандандырылған құралдарды қолдана отырып, ақпараттық жүйені талдау және жобалау. Мақалада бағдарламалық жасақтаманы әзірлеу үрдістерін автоматтандыруға арналған CASE құралдарының әдіснамасы, атап айтқанда өмірлік циклдің алғашқы екі кезеңі: бағдарламалық өнімді талдау және жобалау қарастырылады. Бизнес- үрдістің функционалдығын талдау және жобалау IDEF0 функционалды модельдеу әдіснамасын қолдану арқылы жүзеге асырылады. Ақпараттық жүйенің мәліметтер базасының құрылымын жобалау IDEF1X семантикалық (ақпараттық) модельдеу әдістемесін қолдану арқылы жүзеге асырылады. Нақты бизнес-процестің жобаланған бағдарламалық жасақтамасының сценарийін сипаттау IDEF3 динамикалық модельдеу әдіснамасын қолдану арқылы жүзеге асырылады. Автор мақалада қазіргі заманғы CASE технологияларын Болашақ ақпараттық жүйені талдау және жобалау процесінде, сондай-ақ "тауарлық-материалдық құндылықтарды есепке алу"нақты бизнес- үрдістің мысалында мүмкін болатын оңтайландыру мақсатында қолданудың өзектілігін негізге алған. Нәтижесінде CASE-әдіснамаларға негізделген аспаптық құралдарды қолдана отырып, бизнес-процестің кешенді моделі жасалды. Алынған модель, сондай-ақ оның құрылысының сипаттамасы бағдарламалық өнімдерді әзірлеушілерге, сондай-ақ жүйелік талдаушылар мен IT-мамандарға CASE технологияларын қолданудың жақсы мысалы болып табылады.

Автор: И.И. Ляшенко
Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 2(86)

Аймақтағы өнеркәсіптік кәсіпорында жылу сорғышты пайдалану
Аңдатпа:

Шығарылатын жылуды пайдалану көбінесе жылу алмастырғыштарды орнату арқылы шешіледі. Бірақ, бұл 10-150 С-дан төмен жылу температурасында тиімді емес. Мақалада ОСБ 60-165 сорғысының көмегімен салқындату үшін судың жылуын пайдалану мүмкіндіктері қарастырылады, осы жылуды қолданатын жылу сорғысын орнатумен жаңа схема ұсынылады. Бұған жылу сорғысының буландырғышында жылуды қолдану және қыздырылған ортаға, яғни кәсіпорынның душына жіберуге болатын суды беру арқылы қол жеткізу ұсынылады. Олар бір бөлмеде болғандықтан, жылу мен шығынды тасымалдау шығындары аз болады. Шет елдің тәжірибесі көрсеткендей, жылу сорғыларын көптеген өнеркәсіптік кәсіпорындарда кеңінен қолдануға болады. Бәсекеге қабілеттіліктің артуы жағдайында артық жылуды, мысалы, технологиялық суды кәдеге жарату үшін жылу сорғыларын орнату айтарлықтай экономикалық нәтиже алуға мүмкіндік береді.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 2(86)

Жамбыл облысы жағдайында жайылымдарды пайдаланудың биоэкологиялық негіздері
Аңдатпа:

Негізгі мәселелер: Мал шаруашылығы салаларының жемшөп базасының негізін табиғи жемшөп алқаптары құрайды. Республикадағы азық базасының қазіргі жай-күйін талдау көрсеткендей, жануарлар рационында 80%-ға дейін жайылымдық жемшөп құрайды. Қазақстанның барлық аумағы бойынша 64%-дан астамын жайылымдық жерлер алып жатыр. Жайылымдық жемшөп - бұл жыл сайын жаңартылатын өсімдік ресурсы, оның ықтимал өнімділігі шамамен 23-28 млн. тонна жемшөп бірлігін құрайды. Сонымен бірге, пайдаланушылардың осы ұлттық байлыққа тұтынушылық қатынасы жерлердің азық-түлік әлеуетін төмендетеді (өнімділік төмендейді, шөптің құрамы мен жем сапасы өзгереді, пайдалы өсімдіктер арамшөптермен және улы өсімдіктермен алмастырылады). Осыған байланысты, үлкен қаржы ресурстарын жұмсамай, республиканың топырақ-климаттық аймақтарының ерекшеліктерін ескере отырып, табиғи ресурстарды ұтымды басқару негізінде балама жолдарды іздеу және ауыл шаруашылығы өнімін өндіру технологиясын жетілдіру қажеттігі туындайды. Бәсекеге қабілетті мал шаруашылығы өнімін (етін) өндіру резервтерінің бірі қазіргі уақытта мал жайылым телімдерде жыл бойы мал ұстауды құру болып табылады, өйткені жемшөп тасымалдауға және таратуға жұмсалатын шығындар азаяды. Маусымдық жайылым айналымдарын ұйымдастырумен шалғайдағы мал шаруашылығын жүргізу технологиясы Жамбыл облысының таубөктерлік-дала аймағы жағдайында шалғайдағы учаскелерде мал жаюдың оңтайлы жүктемесі өзекті болып табылады және республиканың мал шаруашылығы саласының сұраныстарын көрсетеді. Мақсаты: Жамбыл облысы, Қордай ауданы, Кенен ауылы «Батыр» шаруа қожалығы жағдайында жайылымдардың тозу себептерін, оларды қалпына келтіру мүмкіндіктерін зерттеу, шалғайдағы жайылымдарды пайдалану және жайылым ресурстарын ұтымды пайдаланудың ғылыми негізделген тәсілдерін жасау. Әдістер: Термостат-салмақ әдісі, И.В. Тюрин әдісі, Мачигин әдісі, ионометриялық әдіс. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Жамбыл облысы, Қордай ауданы, Кенен ауылы «Батыр» шаруа қожалығының таубөктерлік-дала аймағында теңіз деңгейінің биіктігіне байланысты топырақ жамылғысы мен жайылымдардың ботаникалық құрамы зерттелінді. Зерттеу жұмысы топырақ - өсімдік - жануарлар - мал шаруашылығы өнімдері жүйесінде жүргізілді. Зерттеу нәтижесінде Жамбыл облысының таубөктерлік-дала аймақтағы қой шаруашылығы өнімдерін өндірушілерге жайылымдардың өсімдік жабынының өсімі және өсуі 15-18%-ға дейін қалпына келтіруге және тиімді мал жаю жолымен мал өнімін 12 %-ға дейін арттыруға мүмкіндік берді.

Автор: Ж.Б. Исаева
Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 2(86)

Ғылыми мақала жазудың инновациялық тәсілі
Аңдатпа:

Қазіргі заманда студент, магистрант, маман, жас ғалым да, кез келген адам ғылыми журналға мақала жариялай алады. Бұл ретте авторлардың мақала жазу принциптері, оны баспаға жариялау үшін жылжыту тәртібі туралы сұрақтар жиі туындайды. Авторлар білімнің жаңа қырлары мен жаңа білім алу мүмкіндіктерін ашатын ғылыми мақаланың жұмыс анықтамасын ұсынады. Осыған байланысты ғылыми мақала жазудың инновациялық тәсілі негізделді, ол ресми басылым бола отырып, университет түлегі портфолиосына еніп, жұмысқа орналасу кезеңінде оның беделіне оң әсер етеді. Мақаланың мақсаты – Қазақстанда қабылданған нормалар мен алгоритмдер контекстінде ғылыми мақала жазудың дәстүрлі және инновациялық принциптеріне шолу жасау, табиғат әлемінің біртұтастығы мен функционалдық тұтастығы туралы академиялық идеялар мен инновациялық әдістемелік құралдар. Талдау барысында дерексізден нақтыға көшудің генетикалық мағыналы әдісі, ойды сызбалық бейнелеудің ойбағамдық тілі, мәтінмен жұмыс істеу әдісі сияқты әдістер қолданылды. Мақалада ғылыми мақала жазудың мазмұнына қойылатын талаптар қазақстандық қоғам дамуының жаңа концептуалды моделімен айқындалуы керек деген тезисті суреттейді. Осының аясында «мақала», «ғылым», «қоғам», «мемлекет», «даму», «ғылыми жетекшілік», «ғылыми зерттеу», «ғылыми жаңалықтар» сияқты негізгі ұғымдар іргелі жаңарудан өтті, жоғары құндылықтар ұғымы кеңейді. Ғылыми қызметтің іргелі принциптері және ғылыми мақалаларды жазу принциптерін әртүрлі түсінудегі қайшылықтар жойылды.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Объектіге бағытталған бағдарламалауды оқытуда жоба әдісін қолданудың әдістемелік негіздері
Аңдатпа:

Мақалада жоба әдісін қолдана отырып, «Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету» білім беру бағдарламасы бойынша студенттерді нысанға бағытталған бағдарламалауға оқыту әдістемесі берілген. Объектілік бағдарламалаудың кез келген түрін зерделеуге бағытталған колледждерде оқу үрдісін ұйымдастыру деңгейінің жеткіліксіздігі мәселесі зерттелуде. Осыған байланысты студенттердің танымдық тәуелсіздігін жандандыруға бағытталған объектіге бағытталған бағдарламалауды оқыту әдістемесін құру кезінде ескеру қажет маңызды аспектілер егжей-тегжейлі сипатталған. Бұл мәселені шешу көбінесе МЖБС-да көрсетілген студенттердің оқу мақсаттарының жетістік деңгейіне, сондай-ақ заманауи білім беру талаптарына сәйкес жасалған объектіге бағытталған бағдарламалау бойынша әдістемелік нұсқаулыққа байланысты екендігі көрсетілген. Қазақстан Республикасының техникалық және кәсіптік білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына, "есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету" білім беру бағдарламасының студенттері үшін "объектіге бағытталған бағдарламалау негіздері" пәні бойынша үлгілік оқу жоспары мен жұмыс оқу бағдарламасына және олардың негізінде әзірленген оқыту әдістемесіне талдау жүргізілді. Мақсаты – студенттерді жоба әдісін қолдану арқылы танымдық белсенділікті арттыратын объектіге бағытталған бағдарламалауға оқыту әдістемесін негіздеу және оны білім беру үрдісінде практикалық қолдану. Мақалада талдау, синтез және дедукция әдістері қолданылды. Жүргізілген талдаудың практикалық нәтижесі, танымдық дербестікті неғұрлым қарқынды дамыту үшін сақталуы қажет жоба әдісін пайдалану шартымен колледж студенттерін объектіге-бағытталған бағдарламалауға оқыту әдістемесі болды. Нәтижелердің практикалық маңыздылығы студенттердің жеке ерекшеліктерін ескере отырып, пәнді оқытудың тиімділігін арттыру болып табылады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Бастауыш сынып мұғалімдерінің эмоционалды күйзелісін алдын алу құралы ретінде мұғалімнің жеке ресурстарын жаңарту
Аңдатпа:

Соңғы жылдары білім беру мекемелерінің басшыларының да, мұғалімдерінің күйзелістері күрт өсті. Бұл эмоционалды күйзеліс синдромы. Бұл мәселеге қызығушылық мамандардың күйіп қалуы байқалмай басталады және бастапқы кезеңде ұйым үшін ешқандай қиындық туғызбайды, нәтижесінде ол өте қымбат. Эмоционалды жану - бұл кәсіби деформация құбылыстарының бірі және, әдетте, қызмет түрі бойынша басқа адамдармен көп қарым-қатынас жасауы керек мамандар арасында дамиды. Мұғалімдердің эмоционалды күйзеліс синдромы - бұл маманның тұлғааралық қарым-қатынастың ұзаққа созылған күйзеліс әсеріне реакциясы. Бұл мұғалімнің жұмыс деңгейіне, психофизиологиялық әл-ауқатына және тұлғааралық қатынастардың сипатына тікелей әсер ететін мінез-құлық үлгісі мен психологиялық тәжірибелерден тұратын кешен. Жұмыс істеген жылдар ішінде мұғалімдер, оның ішінде бастауыш білім беру, көптеген психологиялық проблемаларды жинақтайды, ол оны шеше алмайды, бұл көбінесе өз кәсібінің бұзылуына, кәсіби күйзелісіне әкеледі. Күйіп қалу - бұл салыстырмалы түрде тұрақты жағдай, бұл маманның кәсіби қызметіне сөзсіз зиян келтіреді, сондықтан бұл синдромның алдын-алу білім беру мекемесінің алдын-алу жүйесіндегі маңызды аспект болып табылады. мұғалімдерге эмоционалды күйзелісті қалай болдырмауға болады? – деген сұрақ туындайды, Біздің ойымызша, мұғалімдердің эмоционалды күйзеліс синдромы ең қауіпті кәсіби аурулардың бірі болғандықтан, біз бастауыш сынып мұғалімдерінің мысалында зерттеу жүргіздік. Мақсаты - мұғалімнің жеке ресурстарын жаңарту арқылы бастауыш сынып мұғалімдерінде эмоционалды күйзелістің алдын-алудың тиімді шараларын анықтау. Бастауыш сынып мұғалімдерінде мұғалімнің жеке ресурстарын жаңарту арқылы эмоционалды күйзелістің алдын алу. Зерттеу барысында талдау, синтездеу және тестілеу әдістері қолданылды. Эмоционалды күйзеліс салыстырмалы түрде тұрақты жағдай болғандықтан, маманның кәсіби қызметіне сөзсіз зиян келтіреді, сондықтан оны қолдану қажет жеке ресурстарды жаңарту бойынша практикалық шараларды бастауыш сынып мұғалімдерінде эмоционалды күйзелістің алдын алу құралы ретінде қолдануға болады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Педагогикалық және басқарушылық ойлау мен қызмет парадигмасын жаңарту әдістері
Аңдатпа:

Қазақстанда ресми түрде артикуляцияланған ұлттық идея мен идеологияның болмауы, әлеуметтік-экономикалық қайта құрудың сенімді тұжырымдамалық тіректерін іздеу жағдайында педагогикалық және басқарушылық ойлау парадигмасын қайта құру қажеттілігі айқын мойындалып отыр. Мұғалім кәсібі білім беру қызметіне жатады, мұғалім барлық субъектілердің кәсібилік деңгейіне жауап береді. Басқарушы нысанаралық өзара іс-қимылды ұйымдастырады және кәсіби әлеуетті іске асырудың тиімділігі үшін жауапты болады. Қолданыстағы педагогикалық және басқарушылық парадигманың едәуір бөлігі нормативтік құқықтық құжаттардағы қақтығыстарды, әлеуметтік дамудың бұлыңғыр бағыттарын анықтайтын екіұшты сипатқа ие. Мақаланың мақсаты - табиғи әлемнің бірлігі мен функционалдық тұтастығының объективті қағидаттарын және инновациялық әдіснамалық құралдарды пайдалана отырып, Қазақстан Республикасының қолданыстағы Конституциясы мысалында педагогикалық және басқарушылық ойлау парадигмасын талдау және қайта жаңарту. Зерттеу барысында келесі әдістер қолданылды: абстрактіден нақтыға генетикалық тұрғыдан көтерілу әдісі, ойдың сызбалық бейнелерінің алыпсатарлық тілі, мәтінмен жұмыс жасау әдісі. Конституция мәтінінің үзінділері елдің әлеуметтік-экономикалық дамуы тұрғысынан маңыздылық критерийі бойынша көрсетілген. Мәтінді талдау мен қайта құрудың бастапқы тұжырымдамалық нүктесі ретінде Конституцияның мазмұнын адамның өзін қоса алғанда, табиғи әлемнің бірлігі мен функционалдық тұтастығының объективті принциптерінің талаптарына сәйкес келтіру қажеттілігі қабылданды. Ел дамуының тұжырымдамалық моделі құрылды. Модель ел аумағында орналасқан, Негізгі Заңмен (Конституциямен) және қызметтің әдіснамалық теориясымен жиектелген негізгі субъектілердің өзара іс-қимылының функционалдық-жүйелік қаңқасын қамтиды. Құрылған модельге сәйкес, барлық блоктардың функционалды өзара тәуелділігі Конституцияның да, елдің басқа да нормативтік құқықтық актілерінің мазмұнына логикалық талаптарды анықтайды. Әдіснамалық құралдар мен ел дамуының тұжырымдамалық моделін пайдалана отырып, қоғам, азаматтық қоғам, мемлекет, жалпы халықтық меншік, мемлекеттік меншік сияқты түйінді ұғымдар жаңартылды. Жоғары құндылықтар, қызметтің негізгі қағидаттары ұғымдары кеңейтілді, Қазақстан Республикасының ұлттық идеясы ұсынылды. Көрсетілген толықтырулар мен нақтылауларды енгізу ҚР Конституциясының келтірілген баптарын әртүрлі түсіну мен түсіндірудегі қайшылықтарды жояды. Қоғамға есеп беретін құқықтық мемлекетті қалыптастырудың, тиімді, бәсекеге қабілетті ел құруда халықты біріктіру мен жұмылдырудың басты шарты педагогикалық және басқару парадигмасының озыңқы жаңаруын, педагогикалық және басқару кәсібилігін тиісінше арттыруды қарау ұсынылады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Экономикалық дамудың негізгі параметрі ретінде өңірлердің бәсекеге қабілеттілігін бағалау
Аңдатпа:

Қазіргі ғылымда аймақтағы белгілі бір ресурстарды талдау арқылы бәсекеге қабілеттілікті бағалауға бағытталған көптеген әдістер бар. Алайда, мұндай бағалаулардағы адам ресурстарын есепке алу өңірлік бәсекелестік артықшылықтарды айқындау кезінде басым фактор ретінде пайдаланылмайды. Бәсекелестік артықшылықтар экономиканың жекелеген секторларының тиімділігіне ғана емес, сонымен бірге елдің жалпы әлеуметтік-экономикалық дамуына да әсер етеді. Өңірдің бәсекеге қабілеттілігін бағалау адам ресурстарының негізгі параметрлерінің бірін және экономикалық даму деңгейін қамтуға тиіс. Сондықтан өңірдің бәсекеге қабілеттілігінің болжамы адам ресурстарының даму қарқынын ескеруі тиіс. Зерттеудің мақсаты қазіргі жағдайда экономикалық дамудың негізгі параметрі ретінде өңірлердің бәсекеге қабілеттілігін бағалау болып табылады. Өңірдің бәсекеге қабілеттілігін бағалау үшін Қазақстанда пайдаланылатын әдістер оның құрылымындағы адам ресурстарын бағалауды ғана ескереді, бірақ уақыт өте келе олардың даму деңгейін, сондай-ақ олардың компоненттерінің көп факторлы сипатын ескермейді. Жұмыста Қазақстан өңірлерінің бәсекеге қабілеттілігін бағалаудың рейтингтік моделі (Қазақстан Республикасының Ұлттық Кәсіпкерлер Палатасы) түсіндіріледі және талданады. Авторлар өңірдің бәсекеге қабілеттілігіне әсер ететін олардың адами ресурстарының дамуын бағалауға негізделген Қазақстан өңірлерін саралау әдістемесін ұсынды. Ол адам ресурстарының жай-күйін көрсететін демографиялық, еңбек және әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштерді талдауды қамтиды.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Қазақстан Республикасында банк жүйесінің даму мәселері мен перспективалары
Аңдатпа:

Банк жүйесі кез-келген мемлекет экономикасының маңызды құрамдас бөліктерінің бірі болып табылады, ол экономиканың жұмыс істеуін қамтамасыз етеді. Зерттеушілер жеке банктердің және тұтастай алғанда банк жүйесінің жұмыс істеу мәселелерін зерттейді, өйткені бұл банктік жүйе, қатынастардың нарықтық жүйесінде делдал бола отырып, халық шаруашылығының салалары мен барлық салаларды қаржыландыруға, олардың өзара іс-қимылын ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Экономикалық дағдарыстың, пандемияның шиеленісуінің қазіргі жағдайында екінші деңгейдегі банктердің рөлі мен маңызы өзгертуде. Банктер экономикалық қызметтің ең серпінді және «икемді» салаларының бірі бола отырып, экономикалық субъектілердің жұмыс істеуін ұйымдастырып қана қоймайды, сонымен қатар жақында талқыланбаған бірқатар «жаңадан құрылған» мәселелерге тап болады: киберқылмыс, деректердің ағуы, әртүрлі өзгертілген алаяқтық сызбалар және тағы басқалар. Отандық банк жүйесі осы зерттеуде қамтылған жаһанданудың қиындықтарымен біршама жұмыстарды атқарып келеді. Мақсаты - қазіргі жағдайда Қазақстанның банк жүйесінде болып жатқан өзгерістерді қарастыру. Мақаланы жазу кезінде салыстыру, талдау, синтез, жинақтау және т.б. әдістер қолданылды. Нәтиже банк жүйесінің ағымдағы жағдайына байланысты негізгі проблемаларды анықтау, сонымен қатар олардың банк жүйесінің болашақ конфигурациясына, жетілдірілуіне әсері, менеджментпен айналысатын банк қызметкерлеріне пайдалы болуы мүмкін.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Өңдеуші кәсіпорындардағы дағдарысқа қарсы басқарудың институционалдық шарттары
Аңдатпа:

Бүгінгі таңда табысты экономиканың негізі - оның барлық секторларының толыққанды дамуы, олардың басым бөлігі нақты сектор болып табылады. Сонымен бірге, экономиканың нақты секторының тарихи даму тенденциялары онда жүретін үрдістердің сөзсіз циклдік сипатын, ең алдымен оның шаруашылық жүргізуші субъектілерін құрайтын қызметті болжайды. Дағдарыс құбылыстары өнеркәсіптік кәсіпорындарды мезгіл-мезгіл тепе-теңдіктен шығарады. Бұл құбылыстардың ауқымы оларды жою басқарушылық шешімдерге көнбейтін мөлшерге жетуі мүмкін, өйткені соңғылардың тиімділігіне дағдарыс құбылыстарының алғашқы кезеңдерінде ғана қол жеткізуге болады. Қазіргі шындықта өңдеуші өнеркәсіп кәсіпорындарындағы дағдарысқа қарсы басқарудың тиімді жүйесі стратегиялық мәселелерді шешудің маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. Кәсіпорынның дағдарыстан кейінгі жай-күйін оңалту үрдістерін жеделдету өңдеуші өнеркәсіп кәсіпорындарында дағдарысқа қарсы басқарудың неғұрлым пәрменді тетіктерінің әдістемесін әзірлеуді талап етеді. Осыған байланысты дағдарысты басқару тетіктерін қалыптастырудың негізгі принциптері мен тәсілдерін анықтау маңызды болып табылады. Ғылыми ортада дағдарысты басқаруды зерттеу кезінде институционалдық компонент өте сирек қарастырылады, дегенмен жақында бұл кәсіпорынның дамуына әсер ету күші туралы бірінші орынға шығады. Мақсаты – кәсіпорындарды дағдарысқа қарсы басқару шеңберінде "институционализм", «институционалдық орта» ұғымдарын қарастыру, өңдеуші өнеркәсіп кәсіпорындарын дағдарысқа қарсы басқарудың ұйымдастырушылық-экономикалық тетігін ашу. Мақала жазу кезінде талдау және синтез, тарихи және логикалық, жүйелік талдау әдісінің үйлесімі сияқты жалпы ғылыми әдістерді қолдана отырып, жүйелі тәсіл қолданылды Нәтиже институционалдық компонентті ескере отырып, кәсіпорынды дағдарысқа қарсы басқаруға қатысты негізгі проблемаларды анықтау, сондай-ақ дағдарыс жағдайларын болдырмауға немесе қолданыстағы дағдарыстың жағымсыз салдарын азайтуға арналған құралдарды ұсыну болып табылады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Ақпараттық жүйелерді жобалау кезінде бағдарламаларды әзірлеудің аспаптық құралдарын қолдану туралы
Аңдатпа:

ресурсқа айналып отыр. Қазіргі жағдайда ақпараттың мөлшері бірнеше жыл бұрын басқару жүйелері сақтаған көлемнен едәуір асады. Ақпаратты негізгі ресурстардың бірі ретінде ғана емес, басқару құралы ретінде де пайдаланатын өнеркәсіптің, қызмет көрсету саласының, білім беру және басқа да салалардың қазіргі заманғы дамуы қажетті деректерді жылдам іздеуді қамтамасыз етуді талап етеді. Мысалы, білім беру саласын қарастыра отырып, ақпарат тек оқу үрдістерінің негізін ғана емес, сонымен қатар оқу үрдісін ұйымдастырудағы негізгі ресурс болып табылатындығын көруге болады. Мысал ретінде пәннің жұмыс оқу бағдарламасы болады, онда әр тақырыпты зерттеуге арналған сағат саны, сонымен қатар әр тақырыпқа бекітілген практикалық тапсырмалар мен бақылау сұрақтары көрсетілген. Қызмет көрсету саласында, мысалы, ақпарат бухгалтерлік есеп жүйесінде негізгі ресурс болып табылады, ол ақпаратты өңдеудің кез-келген үрдісін бизнес-үрдіс ретінде анықтайды. Аталған міндеттер ұйымның немесе кәсіпорынның міндеттеріне сәйкес қатаң құрылымдалған ақпаратқа оңтайлы қол жеткізуді қамтамасыз ететін басқарудың ақпараттық жүйесін әзірлеу арқылы шешіледі. Мақалада CASE құралдарының ең танымал әдістемелері қарастырылады: IDEF0, IDEF1X. аталған әдістемелер бағдарламаларды жобалау және әзірлеу үрдіссін автоматтандыруға арналған. Бизнес-процестің функционалды моделі IDEF0 әдіснамасына негізделген. Ақпараттық жүйенің мәліметтер базасының құрылымын көрсететін бизнес-процестің ақпараттық моделі IDEF1X әдіснамасына негізделген. Мақсаты - бағдарламаларды әзірлеу үрдісін автоматтандыруға арналған аспаптық CASE құралдарын қолдана отырып, нақты бизнес-процесс мысалында ақпараттық ішкі жүйені жобалаудың алғашқы кезеңдерін талдау және орындау. Модель құрудан бастап нақты дерекқорды автоматты түрде құруға дейінгі ақпараттық ішкі жүйенің мәліметтер базасын жобалаудың толық циклін көрсетіңіз. Мақалада аспаптық CASE құралдарын қолдана отырып, «Кітапханадағы кітап қорының қозғалысы» ақпараттық ішкі жүйесін талдау және жобалау мысалы келтірілген. SQL Server және MS Access дерекқорларын басқарудың ең танымал жүйелері үшін ақпараттық ішкі жүйенің мәліметтер базасын жобалау үрдісі толығымен аяқталды. Сипатталған мысал талдау мен дизайнды қамтитын бағдарламалық жасақтаманы әзірлеудің негізгі кезеңдерін оңтайландыру үшін заманауи дизайн әдіснамаларын қолданудың айқын артықшылықтарын көрсетеді. Нәтижесінде CASE-әдіснамаларға негізделген аспаптық құралдарды қолдана отырып, «Оқырманға кітап беру» бизнес-үрдісінің кешенді моделі жасалды. Модель екі көзқарасты қамтиды: Функционалды және ақпараттық компоненттер. Сонымен қатар, мысалдағы мәліметтер базасын құру үрдісінің сипаттамасы модель құрудан бастап нақты дерекқорды автоматты түрде құруға дейінгі барлық кезеңдерді қамтиды. Алынған модель, сондай-ақ оның құрылысының сипаттамасы жүйелік талдаушылар мен IT-әзірлеушілерге арналған аспаптық CASE құралдарын қолданудың жақсы мысалы болып табылады.

Автор: И.И. Ляшенко
Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Қазақстан Республикасында индустриялық сертификатты беру рәсімі мәселелерін талдау және оларды шешу жолдары
Аңдатпа:

Әрбір компания үшін отандық өндірушілердің тізіліміне кіруге мүмкіндік беретін Индустриялық сертификатты алу өте маңызды, өйткені олар үлкен тапсырыстар алуға үміттенеді. Индустриялық сертификатты алғаннан кейін олардың әртүрлі тендерлер мен сатып алуларға қатысу перспективалары едәуір артады, онда олар өз қабілеттерін көрсете алады, отандық өндірушілермен бәсекеге түсе алады, сондай-ақ импорттаушылар алдында артықшылыққа ие болады. 2019 жылғы 1 шілдеден бастап индустриялық сертификат Мемлекеттік сатып алуға қатысу үшін міндетті болды. Мемлекеттік сатып алуларды жүзеге асыру ережелеріне тиісті өзгерістерді ҚР Қаржы министрлігі енгізді. Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің м.а. 24.02.2015 ж. №155 бұйрығымен бекітілген «тауардың шығарылған елін айқындау, тауардың шығарылуы туралы сертификат беру және оның күшін жою жөніндегі қағидалардың» тәжірибесін ескере отырып, құжат жекелеген өндірістердің бірқатар» тар «ерекшеліктерін ескермейтіні түсінікті болады. Мақаланың мақсаты – минералдық тыңайтқыштар өндіру жөніндегі химия өнеркәсібі кәсіпорнының Индустриялық сертификат алу мүмкіндігі үшін «отандық тауарлар, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер өндірушілердің тізілімін қалыптастыру және жүргізу, сондай-ақ Индустриялық сертификат беру қағидаларына» өзгерістер мен толықтырулар әзірлеу. Берілген зерттеуде келесідей әдістер қолданылды: әдеби дереккөздерді зерттеу және талдау, Индустриялық сертификатты беру рәсімдерін модельдеу және статистика. Авторлардың ұсынысы бойынша қолдану проблемалары зерделенді, осы проблемаларды шешу жолдары табылды және «отандық тауар, жұмыс және қызмет өндірушілер тізілімін қалыптастыру және жүргізу, сондай-ақ Индустриялық сертификат беру қағидаларына» өзгерістер мен толықтырулар әзірленді. қазіргі уақытта ережелер мұқият пысықтауды қажет етеді. Бұл мәселені уәкілетті мемлекеттік органдармен, қауымдастықтармен және бизнес өкілдерімен бірлесіп қарау қажет, өйткені Индустриялық сертификат алу Мемлекеттік сатып алуға қатысуға, тиісінше Қазақстан Республикасының экономикасына тікелей әсер ететін болады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Ірі қара малдың репродуктивті жүйесінің патологиялық ауруларын анықтау
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Зерттеу Павлодар облысындағы «Асылтас» шаруа қожалығында ірі қара малдың, жылқының, шошқаның және басқа жануарлардың буаздылығын ерте анықтауға және жануарлардың репродуктивті жүйесінің патологиясын анықтауға арналған. Зерттеу барысында буаздықты диагностикалаудың дәстүрлі клиникалық трансректальды және ультрадыбыстық әдістері қолданылып, жануарлардың ішкі ағзаларын ультрадыбыстық зерттеудің ерекшеліктері айқындалды. Осы мақалада ұсынған қорытындылар заманауи диагностикалық құралдарды (ультрадыбыстық) қолдану зерттелетін органдардың жағдайын көрнекі түрде көруге, патологияны дұрыс диагностикалауға және емдеу үрдісінде жануарлардың сауығу динамикасын бақылауға мүмкіндік береді. Аналық ұрықтандырудың оңтайлы уақытын анықтау, эмбриогенезді және репродуктивті органдардың жай-күйін қалыпты және жануарларда патология кезінде зерттеу үшін жүктілікті, жыныстық цикл сатысын барынша ерте, объективті, жедел және үнемді диагностикалау мақсатында мал шаруашылығы практикасында УДЗ (ультрадыбыстық зерттеу) әдісін қолдануды ұсынамыз. Мақсаты: Ірі қара малдың репродуктивті жүйесінің патологиялық ауруларын анықтау. Әдістері: Зерттеулер «Асылтас» ШҚ шаруашылық жағдайында 2021–2022 жылдар аралығында жүргізілді. «Асылтас» ШҚ шаруашылығы сиырлардың екі тұқымына маманданған: қырдың қызыл және симментал, барлығы 100 бас. Қырдың қызылсиырларының сүт өнімділігі 2500-нан 3000 кг-ға дейін өзгереді, май мөлшері 3,3–4,1 %. Асыл тұқымды шаруашылықтардағы өнімділігі бойынша симментал тұқымы 3500 – ден 4500 кг-ға дейін, ал сүттің майлылығы 3,75-тен 3,8 %-ға дейін. Алғашқы ұрықтандыру 15–18 ай жасында жүргізіледі. Сиырлардың шамамен 75 % - ы жасанды түрде ұрықтандырылады. Сиырлардың 80 %-ы құрамында 20%-ға дейін сіңірілетін ақуыз бар құрама жеммен қоректенеді. Физиологиялық жағдайына және өнімділігіне байланысты сиырлар күніне 5–15 кг құрама жем және 7–20 кг шөп алады. Зерттеулер 5 сиырда жүргізілді. Буаздықты диагностикалаудың дәстүрлі клиникалық трансректальды және ультрадыбыстық әдістері қолданылды. Зерттеулер ірі қара малдың, жылқының, шошқаның және басқа жануарлардың буаздылығын ерте анықтауға және жануарлардың репродуктивті жүйесінің патологиясын анықтауға арналған. PS-301V ветеринарлық ультрадыбыстық сканері қолданылды. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Ауылшаруашылық жануарларының ішкі ағзаларының даму ауытқулары мен патологияларын және буаздылықтың мерзімін ерте анықтауға мүмкіндік беруіне байланысты ультрадыбыстық зерттеу әдісін ветеринариялық практикада кең қолданысқа енгізу болып табылады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Сиырлардың төлдегеннен кейінгі парезінің алдын алу және емдеу құралдары мен әдістерін жетілдіру
Аңдатпа:

мәселесі өзекті болып табылады. Дәл осы жануарлар, ең алдымен, ұстау және азықтандыру технологиясының бұзылуына, әлсіз дене төзімділігіне, жеміс беру және сүт өндіру кезінде ауыр жүктемелерге байл анысты әртүрлі ауруларға бейім. Зат алмасуының әртүрлі бұзылыстары нәтижесінде шаруашылықтарда сиырлардың төлдеуі әртүрлі ауытқулармен жүретіні белгілі. Гормоналды бұзылуларға байланысты қандағы кальцийдің болмауы малдың өлуіне жиі себеп болатын төлдегеннен кейін гипокальциемияға және парезге әкеледі. Сондықтан сиырлардағы төлдеу парезінің алдын алу және емдеу сызбаларын жетілдіру өте өзекті. Мақаланың мақсаты – Ақмола ауданындағы «Тассу» шаруа қожалығы базасында сиырлардың төлдегеннен кейінгі парезінің алдын алу және емдеу шараларын жетілдіру. Ақмола облысындағы мал шаруашылығында, «Тассу» шаруа қожалығында көктемгі-жазғы кезеңдердегі жұмыстар өндірістік жағдайда жүргізілді. Зерттеу нысаны – буаздығы 250-260 күн болатын қара ала сиырлар. Тәжірибе тобында – 22, бақылау тобында – 12 жануар іріктелді. Жануарлардың орташа салмағы 567±34,5 кг, жасы 5-6 жас. Тәжірибе тобының сиырлары Карсулен препаратының инъекциясын алды, оның құрамына: 2 % Cardus marianus D3, 1 % Sulfur D6 және 1 % Arsenycum album D6 кіреді. Қарсуленді сиырларға 100 кг мал салмағына 1 мл мөлшерінде бұлшықет ішіне немесе тері астына енгізді, дозасы бір жануарға 5 мл-ден кем болмауы керек. Төлдегеннен кейінгі кезеңде сиырлардағы төлдегеннен кейінгі парезді кешенді терапияда Қарсуленді күніне 1-2 рет бұлшықет ішіне немесе тері астына қолданады. Карсулен препаратын қолдану құрамы: 1 % Cardus marianus D3, 1 % күкірт D6 және 1 % Arsenycum album D6 белок, көмірсу, май алмасуына реттеуші әсер етеді, асқазан-ішек жолдарының бұзылған қызметін қалпына келтіреді. , бауыр және бүйрек.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

«Әскери коммунизм» кезеңіндегі Қазақстандағы мемлекеттік басқару тарихынан
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: ұсынылған мақалада «әскери коммунизм» кезеңіндегі Қазақстандағы кеңестік билік институттарының пайда болуы мен қызметі қарастырылады. Мұрағат материалдары мен жарияланған еңбектер негізінде авторлар Кеңестердің, революциялық комитеттердің қызметіне талдау жүргізілген. Қорытындылай келе, кеңестік билік институттарының пайда болуы мен мақсатын анықтайтын тұжырымдар жасалады. Мақсаты: 1918-1921 жылдардағы Қазақстандағы жергілікті басқару органдары эволюциясының негізгі тенденциялары мен ерекшеліктерін зерттеу. Әдістер: зерттеу тарихтік, ғылыми объективтілік және жүйелік құрылымдық-функционалдық талдау принциптеріне негізделген. Осыған байланысты біз келесі әдістерді қолдандық: кеңестік, партиялық және басқа да жергілікті органдардың басқарушылық қызметін қайта құру үшін тарихи реконструкция әдісі; жергілікті құбылыстар мен билік саласындағы үрдістерге қатысты жергілікті (аймақтық) ерекшеліктерді зерттеуге арналған оқшаулау әдісі; әр түрлі типтегі жергілікті билік органдарын анықтауға және сипаттауға мүмкіндік берген типологизация әдісі. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: 1918-1921 жылдары азаматтық қарсыласу, «әскери коммунизм» және ЖЭС-тің басталуы кезінде Қазақстанда жаңа Кеңес үкіметінің органдары пайда болды және жұмыс істеді. Олардың іс-әрекетін, тіпті қысқа уақыт ішінде мұқият зерделеу, келесідей қорытынды жасауға мүмкіндік береді: а) антидемократиялық мәні; ә) қатаң әлеуметтік бағдар; б) байырғы халықтың одан алыстауы; в) жанжалды жағдайлар жасауға имманентті қасиет; г) проблемалық жағдайды шешудің оңтайлы емес жолдары мен тәсілдерін таңдау; д) партия мен мемлекетті біріктіру процесі басталды: кез-келген лауазымды большевик қана иелене алады. Сайып келгенде, Конституцияда көзделмеген партиялық номенклатураның кеңейтілген және епсіз сыныбы пайда болды.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 4(88)

Адамның жеке әлеуетін ашуға онтологиялық көзқарас
Аңдатпа:

Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың Қазақстан халқына соңғы Жолдауларында шикізатқа тәуелділік, еңбек өнімділігінің төмендігі, инновацияның жеткіліксіз деңгейі, кірістің біркелкі бөлінбеуі сияқты экономикамыздың жүйелі проблемалары айқындалған. Мақалада еңбек нарығын дамытуға, сұранысқа ие мамандарды даярлауға және болашақ мамандықтарды дамытуға байланысты осы мәселелерді шешудің ықтимал тәсілдері қарастырылған. Бірте-бірте жасанды интеллект алмастырылатын адам қызметін цифрландыру мен роботтандырудың өсуі маңызды рөл атқарады. Осының аясында адамның жеке мүмкіндіктерін ашуға онтологиялық көзқарас негізделеді. Мақсаты – тұлғаның жеке мүмкіндіктерін ашудың әдісі мен шарттарын негіздеу. Для исследования применялись такие методы, как абстрактіліден нақтыға көтерілу әдістері, олардың абстрактілі мәніне негізделген заттардың нақты бейнелерін түрлендіру әдісі, ойды схемалық бейнелеудің алыпсатарлық тілі. Өмірге және әрекет әлеміне қатысты тұлғаның жеке потенциалы «жеке тұлға», «студент» және «субъект» позицияларында көрінеді. Ойлаудың сенімділігі қозғалыс векторларының нақтыдан абстрактіліге түсу, абстрактіліден нақтыға көтерілу логикасында, сондай-ақ олардың үйлесуі арқылы беріледі. Жеке тұлғаның әлеуетін ашу және оны кәсіби ортада да, күнделікті өмірде де пайдалану үшін жеткілікті қабілеттері бар тұлғаның жеке әлеуетін ашу жүзеге асырылатын оқу қызметінің субъектісіне айналу циклінің сипаттамасы. Субъектілердің өзін-өзі анықтау, өзін-өзі ұйымдастыру, өзін-өзі реттеу және т.б. үшін тиісті рефлексиялық-ойлау қабілеттерін меңгеруі жеткілікті алғышарт болып табылады.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 4(88)

Болашақ математика мұғалімдерінің әдістемелік біліктіліктерін қалыптастыру үдерісін жетілдірудің негізгі бағыттары
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: мақалада «біліктілік» ұғымының әдістемелік аспектісіне сүйене отырып, педагогикалық ЖОО-да болашақ математика мұғалімдерінің әдістемелік біліктілігін қалыптастыру және кәсіби дайындықты жетілдірудің негізгі бағыттарын талдау және осы мәселе бойынша жеке тұлғаның өзіндік ұстанымын қалыптастыру. ЖОО-ғы геометриялық пәндерді сапалы оқытуға және оқу үдерісін ұйымдастырудағы әдіснамалық және мазмұндық әдіс-тәсілдерін пайдалану арқылы қол жеткізуге болады. Білім беру үдерісінің белгілі бір құрылымын жасап, әдістемесі мен оқыту құралдарын анықтай отырып, пән мазмұнын мұқият таңдау педагогиканың нақты принциптермен анықталды. Негізінде бұл принциптер бүгінгі педагогиканың өзекті жетістіктері болып табылады және олар жүйелі түрде өзгеріп тұрады. Дидактикалық принциптердің қолданыстағы жүйесін біртіндеп өзгерту және ауқымын кеңейтуге болады. Мақсаты: педагогикалық ЖОО-да болашақ математика мұғалімдерін геометриялық есептерді шығаруға және оны оқытуға әдістемелік даярлығын жетілдірудің негізгі дидактикалық принциптерін таңдау және ғылыми-әдістемелік негізін ұсыну. Әдістері: ғылыми-әдістемелік тұрғыдан геометрияны оқыту бойынша тәжірибелі мұғалімдер мен әдіскерлерден сұхбат және сауалнама алу, оқу бағдарламасы мен мазмұнын талдау, оқу үдерісіне педагогикалық бақылау мен диагностика жасалды. Өзіміздің ұсынған әдістердің тиімділігін тексеру мақсатында педагогикалық эксперимент жұмыстары жүргізілді. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: педагогикалық ЖОО-ның мақсаты практикалық және әдістемелік мәселелерді өздері шеше алуға қажетті білімдермен қаруланған білікті мұғалімдер дайындау. Бұл болашақ математика мұғалімдерін дайындаудың барлық жүйесіне, мектептегі білім берудің әдістемесіне, оның ішінде әрбір болашақ математика мұғалімдеріне қажетті математикалық білім деңгейіне қол жеткізуге мүмкіндік беретін геометриялық білім беруге де жаңа міндеттер қойып отыр. Сондықтан, педагогикалық ЖОО-да геометрияны оқытудың негізгі дидактикалық принциптері құрылып негізделген. Оның құрамына болашақ математика мұғалімнің оқытудың инновациялық әдістерін меңгеру пирнципі мен оқытудың жаңа педагогикалық және ақпараттық технологияларды меңгеру принципі енгізілген. Зерттеу жұмысының нәтижелерін ЖОО-да геометрия курсын оқытудың кәсіби бағыттылығының теориялық негіздерін әрі қарай зерттеу үшін әдіснамалық негіз ретінде қолдануға болады.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 4(88)

Электрондық оқу құралдарын әзірлеу технологиясының әдістемелік аспектілері
Аңдатпа:

Бүгінгі таңда ақпараттық технологияларды кеңінен енгізу үрдісі қарқынды жүріп жатыр. Қазіргі уақытта адам қызметінің әртүрлі салаларына, соның ішінде білім беру саласына айтарлықтай өзгерістер енгізілуде. Осы мақаланың авторы осыған сүйене отырып, қазіргі заманғы оқу процесін ақпараттандырудың өзекті және перспективалы бағыттарының бірі болып табылатын және электрондық оқу құралдарын жасаудан тұратын өзекті мәселені қарастырды. Ғалымдар С.С. Сысоева, В.М. Кухаренко, А.И. Башмакова, Т.И. Коваль, Е.С. Полат, А.Ю. Уваров, П.И. Сердюков, А.А. Андреевтің электронды оқу құралдарын әзірлеу бойынша талаптары бар жұмыстарына талдау жүргізілді.Жүргізілген талдау қорытындылары бойынша ғылыми мақалада электрондық оқу құралдарын әзірлеу кезеңдері, бұл ретте сақталуы тиіс қағидаттар сипатталған, сондай-ақ электрондық оқу құралы жасалуы тиіс модульдердің қажетті тізбесі келтірілген. Қолданыстағы бағдарламалық жасақтама кешендерінің ішінен автор CourseLab, Smart Builder, MOS Solo, Google сайттары, iSpring Suite, TurboSite, Adobe Animate, HTML5-ті бөліп көрсетеді. Автор ұсынған технология бойынша электрондық оқу құралдарын әзірлеу және оларды кейіннен білім беру үрдісіде қолдану білім алушылардың оқу-танымдық қызметін неғұрлым тиімді деңгейде ұйымдастыруға көмектеседі. Мақсаты – қолданыстағы талаптарды ескере отырып, электрондық оқу құралдарын әзірлеу технологиясының сипаттамасы. Мақалада талдау, синтез және дедукция әдістері қолданылды. Электрондық оқу құралдарын әзірлеу талаптары мен принциптерін талдау сипаттамалық-аналитикалық әдіс негізінде жүргізілді. Зерттеу нәтижелері ақпараттың үздіксіз өсіп келе жатқан ағыны мен білім алушыларда оны игеру мүмкіндіктерінің шектелуі арасындағы қайшылықты шешуге ықпал етеді. Оқу үрдісінде электрондық оқу құралдарын саналы түрде пайдалану оқытудың қолданылатын әдістері мен әдістемелерін білім алушыға қарай өзгерту арқылы білім беру сапасын арттырудың негізгі әдістерінің бірі болып табылады.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 4(88)

Кіші мектеп жасындағы балалардың эмоционалдық мінез-құлқына компьютерлік ойын әрекетінің әсері
Аңдатпа:

Компьютерлік технология дамыған заманда компьютер өмірдің ажырамас бөлігі болып табылады. Қазіргі ойын теориясының дамуы мен қалыптасуы адамзат қоғамы дамуының әртүрлі кезеңдерінде тұлғаны оқыту мен тәрбиелеуде болып жатқан әлеуметтік-педагогикалық өзгерістерге сәйкес келеді. Баланың қоршаған әлемге қатынасы үлкендердің бағалауы мен олардың оқиғаларға, құбылыстарға, адамдарға эмоционалды-экспрессивті қатынасы әсерінен қалыптасатыны белгілі.Тақырыпты таңдаудың өзектілігі бір адамға шаққандағы ДК-нің өсуімен, компьютерлік ойындарды жақсы көретін мектеп оқушыларының санының көбеюімен, оқушының психоэмоционалдық саласына кері әсер етуімен (ережелерді бұзумен) анықталады. компьютерді пайдалану). Мақсаты - компьютерлік ойындардың оқушының эмоционалдық жағдайы мен мінез-құлқына оң және теріс әсерін анықтау және кіші жастағы оқушылардың компьютерлік ойындарды қауіпсіз пайдалануы бойынша ұсыныстар әзірлеу. Зерттеу барысында В.В. Ткачевтің «Мектеп жасына дейінгі балалардың эмоционалдық және мінез-құлық саласын бағалау» атты ата-аналарға арналған сауалнамасы жүргізілді; Эмоционалды тұрақтылық пен психоәлеуметтік бейімделу деңгейін бағалауға арналған Кохтың «Ағашты сызу» проективтік әдістемесі; мазасыздықтың жалпы деңгейін анықтауға көмектесетін Р.Теммл, М.Дорки, V.Аминнің проективтік мазасыздық тесті; «Болмайтын жануар» атты агрессивтілік диагностикасы үшін сурет салу әдістемесі. Зерттеу нәтижелері бойынша оқушылар, ата-аналар және сынып жетекшілері: компьютерлік ойындардың пайдалылығын бағалай алады, ойлауды, логиканы, табандылықты дамытатын ойындарды таңдай алады, бұлшықеттер мен көздерге гимнастика жасай алады, компьютерде өткізетін уақытты бақылаңыз, туыстарыңыз бен достарыңызға компьютерде қауіпсіз мінез-құлық ережелерін сақтау қажеттілігі туралы сөйлесіңіз. Зерттеу нәтижелерінің теориялық маңызымен қатар практикалық мәні де бар, ол бастауыш мектеп жасындағы балалардың жеке ерекшеліктерін ескере отырып, пәнді оқудың тиімділігін арттырудан тұрады. Автор ұсынған ұсыныстар кіші жастағы оқушылардың компьютерлік ойындарды қауіпсіз пайдалануына ықпал етеді.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 4(88)

Отбасылық дағдарыстар және оларды жеңу жолдары
Аңдатпа:

Өміршеңдік тұжырымдамасы, дағдарыстар мен қиыншылықтарға төтеп беру және қалпына келтіру қабілеті отбасын нығайтуға бағытталған зерттеулер, қарым-қатынас жасау және профилактикалық тәсілдер үшін құнды әлеуетке ие. Көптеген жолдар бар қарым-қатынасқа төзімділік, отбасының әртүрлі формаларына, психоәлеуметтік мәселелерге, ресурстарға және шектеулерге байланысты өзгереді. Бірізділік, ынтымақтастық, құзыреттілік және сенімділік сезімдеріне ықпал ететін жалпы сенімдер мен әңгімелер қиындықтарды жеңу және шеберлікті меңгеру үшін өте маңызды. Отбасылардың өміршеңдігін арттыру жөніндегі іс-шаралар қазіргі кезде отбасылар алдында тұрған жылдам әлеуметтік өзгерістер мен белгісіздіктерді еңсеру үшін уақытылы маңызға ие. Әлеуметтанушылар мен отбасылық кеңесшілердің зерттеулеріне сәйкес, әр отбасы дамудың бірнеше кезеңдерінен өтеді және бірінен екіншісіне ауысу әдетте дағдарыспен бірге жүреді. Тұрмыстық қиындықтар ең алдымен, отбасылық өмірдегі шиеленістерге әкеледі деп саналады. Мақсаты – некедегі дағдарыстық жағдайларға әкелетін мәселелер мен себептердің түрлерін анықтау. Осыған байланысты келесі әдістер қолданылды: тақырып бойынша әдеби дереккөздерді талдау, жалпылау, синтездеу, психологиялық эксперимент, H.I. Olioivia, T.A. Zinkevia-Kusemkina, T.F. Velenta бойынша отбасылық дағдарыс психологиясының диагностикасы. Мақала авторлары бұл туралы қорытынды жасайды стресс – бұл өмірдің бір бөлігі, ал бақытсыздықтың итарқалары мен жебелері бүкіл отбасыларға өмір бойы әсер етеді. Отбасының өміршеңдігі тұжырымдамасы барлық отбасылардың репаративті әлеуетін растайды және зерттеулер мен клиникалық тәжірибе үшін құнды негіз ұсынады. Отбасылар әртүрлі қиындықтарға тап болатыны сияқты, отбасының тұрақтылығын арттырудың көптеген жолдары бар. Негізгі үрдістерді түсіну арқылы клиникалар пайдаланылмаған ресурстарды жұмылдыра алады, бұл қиыншылыққа тап болған отбасыларға өзара қолдау мен ынтымақтастық арқылы қиындықтарды тиімдірек жеңуге және қалпына келтіруге мүмкіндік береді. Сондықтан дағдарыстық жағдайлардың заңдылықтарын және олардың пайда болуының әлеуметтік-психологиялық себептерін түсіну қажет.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 4(88)

Ұлттық және халықаралық деңгейлердегі өңірлердің бәсекеге қабілеттілік факторларын бағалау
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: қазіргі ғылымда аймақтағы белгілі бір ресурстарды талдау арқылы бәсекеге қабілеттілікті бағалауға бағытталған көптеген әдістер бар. Алайда, мұндай бағалаулардағы адам ресурстарын есепке алу өңірлік бәсекелестік артықшылықтарды айқындау кезінде басым фактор ретінде пайдаланылмайды. Бәсекелестік артықшылықтар экономиканың жекелеген секторларының тиімділігіне ғана емес, сонымен бірге елдің жалпы әлеуметтік-экономикалық дамуына да әсер етеді. Өңірдің бәсекеге қабілеттілігін бағалау адами ресурстардың негізгі параметрлерінің бірін және экономикалық даму деңгейін қамтуға тиіс. Сондықтан өңірдің бәсекеге қабілеттілігінің болжамы адам ресурстарының даму қарқынын ескеруі тиіс. Зерттеудің мақсаты қазіргі жағдайда экономикалық дамудың негізгі параметрі ретінде өңірлердің бәсекеге қабілеттілігін бағалау болып табылады. Әдістері: өңірдің бәсекеге қабілеттілігін бағалау үшін Қазақстанда пайдаланылатын әдістер оның құрылымындағы адами ресурстарды бағалауды ғана ескереді, бірақ уақыт өте келе олардың даму деңгейін, сондай-ақ олардың компоненттерінің көп факторлы сипатын ескермейді. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: жұмыста Қазақстан өңірлерінің бәсекеге қабілеттілігін бағалаудың рейтингтік моделі (Қазақстан Республикасының Ұлттық Кәсіпкерлер Палатасы) түсіндіріледі және талданады. Авторлар өңірдің бәсекеге қабілеттілігіне әсер ететін олардың адами ресурстарының дамуын бағалауға негізделген Қазақстан өңірлерін саралау әдістемесін ұсынды. Ол адам ресурстарының жай-күйін көрсететін демографиялық, еңбек және әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштерді талдауды қамтиды.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 4(88)

Павлодар облысы туризміндегі менеджменттің ерекшелігі
Аңдатпа:

Қазіргі уақытта Covid-19 әлемдік пандемиясы Қазақстандағы туризмнің тартымдылығы мен рентабельділігін айтарлықтай төмендеткеніне қарамастан, Қазақстанның және оның өңірлерінің туристік саласы дамуын жалғастырып отыр. Туризм және жыл сайын өсіп келе жатқан туризм қызметтеріне сұраныс көптеген елдер үшін үлкен табыс пен пайда көзіне айналуда. Дүниежүзілік саяхат және туризм Кеңесінің (WTTC) мәліметтері бойынша, қазіргі уақытта саяхат пен туризм әлемдік ЖІӨ-ге қосқан үлесін және халықты жұмыспен қамтуды ескере отырып, әлемдік индустрияның ең ірі саласы болып табылады. Мақалада туристік нарықтың тартымдылығы мен саланы кеңейту жолдары бағаланады, туристік саладағы менеджменттің ерекшеліктері анықталады. Павлодар облысында туризм мәселелері анықталды. Бұл зерттеу өзекті болып табылады, өйткені бүгінгі күннің басты міндеті Қазақстан Республикасындағы басқа ілеспе салалардың дамуына ықпал ететін туризмді дамыту саласындағы проблемалар мен сын-қатерлерді зерделеу болып табылады. Туризм саласының өз мәселелерін дамыту және шешу, сөзсіз, осы нарықтың мүмкіндіктері мен қызметтерге сұраныстың артуына алып келеді және соның салдарынан облыстар мен Қазақстанның экономикалық көрсеткіштерінің дамуына әсер етеді. Мақаланың мақсаты-Павлодар облысында туристік саланы дамытудың теориялық және практикалық аспектілерін зерттеу. Зерттеу барысында әдебиеттерді теориялық талдау, деректерді саралау, топтастыру және жүйелеу әдісі, статистикалық әдістер сияқты әдістер қолданылды.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 4(88)

Қазақстандағы еңбек нарығының жағдайы: мәселелері мен тенденциялары
Аңдатпа:

Қазіргі еңбек нарығы белгілі бір мәселелердің болуымен сипатталады, олардың арасында жұмыс берушілердің кадр қажеттіліктері мен адамдардың кәсіби құзыреттіліктері арасындағы сәйкессіздікті атап өту қажет. Еңбек нарығының ерекшеліктерін қарастыру барысында еңбек нарығына тән ерекшеліктер, тенденциялар мен заңдылықтар көрсетіледі. Қазақстанның еңбек нарығының негізгі айырмашылығы жасырын жұмыссыздықтың жоғары деңгейі болып табылады, ол бір жағынан өндірісті кеңейту резерві болып табылады, ал екінші жағынан өндірісті кеңейтумен әлеуметтік қатынастарды тұрақсыздандырудың маңызды факторына айналуы мүмкін. Экономикалық жағдайдың нашарлауы. Осыған байланысты жұмыс күшінің ұсынысы мен оған сұраныс арасындағы сәйкессіздіктер мен қайшылықтарды жою жолдарын іздеудің өзектілігі артып келеді. Мақсаты - Қазақстанның қазіргі еңбек нарығына салыстырмалы талдау жасау, жұмысбастылық пен жұмыссыздықтың негізгі көрсеткіштеріне шолу, соңғы бірнеше жылда еңбек нарығындағы сұраныс пен ұсыныс арасындағы сәйкессіздіктің өсу деңгейіне шолу жасау. Мақаланы дайындау және ондағы зерттелген мәселені негіздеу кезінде талдау, салыстыру, сипаттау, жалпылау, негіздеу, т.б. сияқты дәстүрлі әдістер қолданылды. Қазақстандағы еңбек нарығы саяси, экономикалық және әлеуметтік факторлардың әсерінен үнемі дамып отырады, бірақ даму жағынан әлі де қазіргі заман талаптарынан едәуір артта қалып отыр. Осы себепті жұмыспен қамту және жұмыссыз азаматтарды әлеуметтік қорғау саласында көптеген шешімін таппаған мәселелер туындады. Еңбек нарығының ерекшелігі оның проблемалары ел басшылығының көзқарасында болуы керек екендігімен анықталады, әйтпесе реттелмеген мәселелер қоғамның негізгі өндіргіш күштерін – еңбек ресурстарын тиімсіз пайдалануға ғана емес, еңбек ресурстарының жоғалуына да әкелуі мүмкін. адам ресурстарының қысқаруына байланысты елдің бәсекелестік артықшылығы, сонымен қатар олардың күрделі әлеуметтік қақтығыстарға айналуы. Сондықтан халықты жұмыспен қамтуға байланысты мәселелерді тез арада шешу, еңбек нарығын мемлекеттік реттеудің әдістері мен нысандарын жетілдіру және институционалдық өзгерістерді жүзеге асыру қажет. Халықты жұмыспен қамтуды арттыруға бағытталған мемлекеттік шараларды тиімді жүзеге асыру – ел Үкіметінің басты мақсаты. Макродеңгейдегі мемлекеттік жұмыспен қамту саясаты азаматтардың еңбек ету және өмір сүрудің жоғары деңгейіне қол жеткізу құқығын іске асырудың қажетті алғышарты ретінде толық жұмыспен қамтуды қамтамасыз етуге бағытталуы тиіс. Сондықтан халықты толық жұмыспен қамтуға жәрдемдесу – мемлекеттің стратегиялық мақсаты.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 4(88)

Өңірдің өнеркәсіптік кәсіпорны мысалында аутсорсингті іске асырудың ұйымдастырушылық-экономикалық тетігін қалыптастыру
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: мақалада Қазақстан Республикасының өнеркәсіптік кәсіпорнының аутсорсингті іске асыру тәжірибесі қарастырылады. Отандық және шетелдік зерттеулер көрсеткендей, қазақстандық аутсорсинг нарығы республикада оны дамыту үшін қолда бар әлеуетке қарамастан, әлі де өзінің қалыптасу сатысында тұр, сонымен бірге қазіргі ғылыми жарияланымдар мен сол немесе өзге уақытта жүргізіліп жатқан зерттеулердің нәтижелері осы мәселенің белгілі бір көзқарасын қалыптастыруға мүмкіндік береді. Атап айтқанда, зерттеулер көрсеткендей, қорқынышқа қарамастан, отандық бизнес аутсорсингті қолдануға мүдделі. Мұның негізі объективті және субъективті себептер болып табылады. Нәтижесінде аутсорсинг қызметтеріне тапсырыс беруші кәсіпорындар аутсорсинг қызметтерін сыртқы жеткізушілермен фирмааралық өзара қарым-қатынастардың «Павлодар мұнай-химия зауыты» ЖШС материалдарындағы мақалада сәйкестендірілген және мысал ретінде қаралған ұйымдық-экономикалық форматын дербес айқындайды. Мақсаты: өнеркәсіптік кәсіпорын мысалында «Павлодар мұнай-химия зауыты» ЖШС («ПМХЗ» ЖШС) фирмааралық өзара іс-қимыл тетігін ұйымдастыру бойынша әдіснамалық тәсілдің мазмұнын зерттеу, оны іске асыру алгоритмін құрылымдау және кәсіпорынның адами ресурстары саласындағы аутсорсингті іске асыру мысалында аутсорсингті іске асыру тетігінің мазмұнын қарастыру. Әдістері: мақаланы дайындау, дәлелдеу және зерттелетін мәселені негіздеу кезінде статистикалық талдау және талдау сияқты дәстүрлі әдістер қолданылды аналитикалық ақпарат және ішкі құжаттама. Талқылау логикасы, қорытындылар мен нәтижелерді дәлелдеу салыстыру, сипаттау, жалпылау, құрылымдау, негіздеу және т.б. әдістерге негізделген. Нәтижелері мен олардың маңыздылығы: мақалада «Павлодар мұнай-химия зауыты» ЖШС материалдарында аутсорсинг тетігін ұйымдастыру мен іске асырудың әдіснамалық тәсілінің тұжырымдамалық алгоритмі негізделді, аутсорсингтің ұйымдастырушылық-экономикалық тетігінің мазмұны сәйкестендірілді және "ПМХЗ" ЖШС материалдарында адами ресурстар сияқты кәсіпорынды басқарудың функционалдық аймағы мысалында оны іске асырудың реттілігі қарастырылған.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 4(88)

Балқыту тұздарын таңдау кезінде өңделген ірімшіктердің құрылымдық және реологиялық қасиеттерін эксперименттік зерттеу
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың Жолдауында алға қойылған басым міндеттерді шешу аясында тамақ өнеркәсібін, оның ішінде сүт өнімдерін дамытуға зор рөл беріліп отыр. Тамақ өнімдерінің сапасын, биологиялық, тағамдық құндылығын және қауіпсіздігін арттыру үшін био және нанотехнологиялар жетістіктерін пайдалана отырып, өсімдік және жануарлардан алынатын шикізатты өңдеу саласындағы салалық ғылымның алдында үлкен міндеттерді шешу керек. Өндірістің өзінің, сондай-ақ Қазақстан Республикасы халқының өмір сүруінің экономикалық, әлеуметтік және экологиялық аспектілерін жақсарту мақсатында өсімдік және жануар текті шикізатты кешенді өңдеуді ұйымдастырудың жаңа тәсілдері қажет. Өңделген ірімшіктердің кең ауқымына қарамастан, ол үнемі жаңартылып отырады. Бұл тағамтану ғылымының талаптарын қанағаттандыру қажеттілігімен, тұтынушылар сұранысының өзгеруімен, сонымен қатар шикізаттың болуымен және ірімшіктің белгілі бір түрінің пайдасы туралы ойлармен түсіндіріледі. Зерттеудің жұмыс гипотезасы шикізатты балқыту үшін ортаның белсенді қышқылдығына әсер ететін, құрылымын тұрақтандыратын, ылғалды байланыстыратын және дайын өнімнің консистенциясы мен органолептикалық көрсеткіштерін жақсартатын реагенттерді қолдануға болады деген болжам еді. Мақсаты: cырды балқыту үрдісі туралы теориялық мәлімет беру. Балқу процесі шикізат белок мицеллаларының әртүрлі формаларымен тығыз байланысты екенін көрсетіңіз. Өңделген ірімшік құрылымының қалыптасуына тұз – балқытқыштың түрі мен мөлшерінің әсерін анықтау. Тәжірибелік өнімдердің реологиялық көрсеткіштерін анықтаңыз. Өңделген ірімшіктердің скорингіне сәйкес тәжірибелік өнімдердің органолептикалық көрсеткіштерін бағалау. Судың белсенділік индексін (aw) белгілеңіз, тәжірибелік өнімдердің микробиологиялық көрсеткіштерін анықтау. Әдістері: әдеби дереккөздерді зерттеу және талдау, реологиялық әдістер, сүт өнімдерінің сүт шикізатын органолептикалық зерттеу. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: сыр ірімшігінің балқыту процесі зерттелді. Өңделген ірімшік құрылымының қалыптасуына тұз-балқытқыштың түрі мен мөлшерінің әсері анықталды. Эксперименттік өнімдердің органолептикалық көрсеткіштері өңделген ірімшіктердің баллдық көрсеткіштеріне сәйкес бағаланды.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 4(88)

Қазақстан Республикасында сүт өнімдерін өндіруде ресурс үнемдейтін мембраналық технологияларды қолдану
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Қазақстанда «елішілік құндылықты және экспортқа бағдарланған өндірістерді дамыту» Бағдарламасын іске асыру шеңберінде сүттің құрамдас бөліктерін шоғырландыру үшін мембраналық үрдістер енгізілетін жаңа заманауи сүт кәсіпорындары белсенді жаңғыртылып, құрылуда. Бұл шикізатты ұтымды және кешенді пайдалану үшін, оның ішінде екінші реттік ресурстарды қайта өңдеу есебінен қажет, олардың негізгісі сарысу болып табылады. Дәстүрлі тамақ өнімдерін өндіру үрдістерін жетілдіру және инновациялық технологияларды әзірлеу жаңа технологиялар мен технологиялық жабдықтарды пайдалану кезінде ғана мүмкін болады. Мембраналық үрдістер сұйық сүт өнімдерін фракциялау мен концентрациялауды қолдану үшін кеңінен қолданылады, бұл шикізатты қайта өңдеу мәселелерін жаңа жолмен шешуге мүмкіндік береді және тағамның жаңа түрлерін дамытуға мүмкіндіктер ашады. Мақсаты: Қазақстанда сүт сарысуын өндіру мен өңдеуге талдау жасау. Мембраналық технологиялардың негізгі түрлерін және оларды Қазақстан Республикасында сүт өнеркәсібінде пайдаланудың артықшылықтарын қарастыру. Сүт сарысуын өңдеудегі мембраналық технологиялардың рөлін негіздеу, сүт сарысуының минералсыздандырылуын қамтамасыз ету, биологиялық құндылығы жоғары және тұтынушылық қасиеттері бар өнімдерді алу, энергия тасымалдаушылардың құнын төмендету, көлік шығындарын үнемдеу мақсатында шикізат көлемін азайту үшін мембраналық өңдеу әдістерін енгізудің әртүрлі тәсілдерін сипаттау, сүттің қатты заттарын қалдықсыз өңдеу, суды қайталама пайдалану. Әдістері: әдеби көздерді, сүт шикізатын және қайталама сүт өнімдерін өңдеудің мембраналық әдістерін зерттеу және талдау. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Қазақстан Республикасында сүт өнімдерін өндіруде ресурс үнемдейтін мембраналық технологияларды қолдану мәселелері зерделенді, кәсіпорындардың экономикалық тиімділігін арттыру үшін осы проблемаларды шешу жолдары табылды, елдегі әлеуметтік және экологиялық тиімділікке оң әсерін тигізеді.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 4(88)

Білім беру үдерісіндегі ақпараттық-коммуникативтік технологиялардың рөлі
Аңдатпа:

Қазақстан Республикасындағы жоғары оқу орындарының қабырғаларында сапалы білім алуды қамтамасыз ету үшін оқу-әдістемелік қамтамасыз етуді сауатты дайындау қажет. Білім беру жүйесінде студенттердің кәсіби және жалпы мәдени құзыреттіліктерін қалыптастыруды, атап айтқанда коммуникативтік және ақпараттық құзыреттіліктерін дамытуды талап ететін құзыреттілік тәсіл кең таралғандықтан, компьютерлік технологияларды қолдану маңызды. Қазіргі қоғамдағы ақпараттық-коммуникациялық технологиялар үлкен рөл атқарады, бірақ бұл технологияларды қолдану саласы мұқият зерттеуді қажет етеді. Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар ұтқырлыққа ықпал етеді, жұмыс үрдісін жеңілдетеді және оңтайландырады. Осы технологиялардың арқасында жоғары мектепте білім беру үрдісін модернизациялау ең тиімді түрде жүзеге асырылады. Электрондық оқыту принциптері мен құралдары арқылы жүзеге асырылатын оқу-әдістемелік қамтамасыз етуді әзірлеу және қолдану ең тиімді құралдардың біріне айналуда. Мақалада электронды оқыту ұғымының бірнеше түсіндірмелері бөлінді. Қазіргі заманғы электронды-оқу-әдістемелік қамтамасыз етудің компоненттері анықталды. Оны құруға ұсыныстар берілген. Мақалада қазіргі заманғы "цифрлық" ұрпақтың мәселелері, оның әлеуметтік желілер мен мессенджерлердегі байланысқа тәуелділігі, осы тәуелділіктің денсаулық пен білім деңгейіне әсері қарастырылады. Мақаланың мақсаты осы саладағы мәселелерді анықтауға, басым міндеттерді және оларды шешудің ықтимал жолдарын қалыптастыруға негізделген Қазақстан Республикасында білім беруді цифрландыру мәселесін шешуге кешенді көзқарас болып табылады. Автор ұсынған модельдердің практикалық нәтижесі электронды оқу құралдарын қолдану арқылы оқу үрдісінде студенттердің танымдық тәуелсіздігін қарқынды дамыту үшін қажет ұйымдастырушылық және педагогикалық жағдайлар кешені болды. Зерттеу нәтижелері теориялық маңыздылығынан басқа, электронды оқу құралдарын қолдану негізінде құрылған педагогикалық процеске қойылатын талаптарды ескере отырып, мұғалімнің іс-әрекетінің стратегиясында практикалық маңыздылыққа ие. Автор ұсынған модель электронды оқу құралдарын қолдану арқылы білімді игеру үрдісін де студенттердің танымдық тәуелсіздігін тиімді қалыптастыруға ықпал етеді.

Автор: Л.А. Шоклева
Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 4(88)

Балалар тағамына арналған гомогенизацияланған ет және көкөніс консервілерінің технологиясын зерттеу және әзірлеу
Аңдатпа:

Мақалада зерттелген ет және өсімдік шикізатын ұтымды пайдалана отырып, дәстүрлі органолептикалық сипаттамалары және оңтайлы құрылымдық-механикалық қасиеттері бар, ақуыз-май және аминқышқылдық құрамы бойынша теңдестірілген, тағамдық құндылығы жоғары соңғы өнімі бар жоғары сапалы өнімдер алу - өзекті тақырып болып табылады. . Адекватты тамақтануға қойылатын талап балалар тағамына арналған ет өнімдерінің рецептурасын әзірлеудің негізі болып табылады. Балалар тағамы өнімдерінің рецептурасын таңдаған кезде бала ағзасындағы зат алмасу үрдістерінің жас ерекшеліктерін ескеру керек, бұл ретте бала ағзасының қоректік заттар мен энергияға физиологиялық қажеттіліктерін қанағаттандыру керек, сонымен қатар биологиялық және физиологиялық заңдылықтарды ескеру қажет. Балалардың ағзасындағы тағамның ассимиляциясын ескеру керек, тамақты ассимиляциялаудың маңызды шарты - ағзадағы ферменттер мен тағамның химиялық құрамы арасындағы сәйкестік. Бұл ереже тағамды ассимиляциялаудың барлық кезеңдерінде сақталуы керек. Бұған ақуыздардың, майлардың, көмірсулардың, витаминдердің, минералдардың теңгерімді қатынасын қамтамасыз ету үшін шикізатты іріктеу және оларды технологиялық өңдеу арқылы қоректік заттардың мақсатты теңдестірілуі арқылы қол жеткізіледі. Мақаланың мақсаты – ет және өсімдік шикізатын ұтымды пайдалану негізінде балаларға арналған гомогенді консервілердің технологиясын жасау. Зерттеу жұмыстарын жүргізу кезінде балалар тағамына арналған гомогенизацияланған ет және көкөніс консервілерінің физикалық-химиялық және органолептикалық сапа көрсеткіштерін бағалаудың стандартты әдістері қолданылды. Авторлар балалар тағамына арналған гомогенизацияланған ет және көкөніс консервілерін өндіру үшін ет және өсімдік шикізатын таңдау негіздемесін береді. Жаңа консервілердің физика-химиялық және органолептикалық сапа көрсеткіштері зерттелді. Жасымықтың құрылымдық-механикалық қасиеттеріне, сонымен қатар оның тағамдық және биологиялық құндылығының өзгеруіне консервілеудің технологиялық үрдістердің әсері анықталды. Ет және өсімдік шикізатын гомогенизациялаудың оңтайлы режимі таңдалды және негізделді. Балалар тағамына арналған гомогенизацияланған ет және көкөніс консервілерінің композициялық құрамын математикалық модельдеу жүргізілді. Жаңа консервілерді зарарсыздандыру режимдері негізделген. Балалар тағамына арналған дайын ет және көкөніс консервілерінің тағамдық және биологиялық құндылығы есептеліп, сапалық және сандық көрсеткіштері анықталды.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 4(88)

Биометриялық аутентификацияның қолданыстағы тәсілдерін талдау
Аңдатпа:

Мақалада адамның биометриялық аутентификациясын сипаттау мен талдаудың заманауи үлгілері негізінде биометриялық деректер модельдерін ұсыну, биометриялық верификация алгоритмдерін құру және тұлғаны сәйкестендіру әдістері зерттеледі және талданады. Биометриялық сәйкестендіруде адамның келесі параметрлері кеңінен қолданылады: бет геометриясының ерекшеліктері, саусақ іздері, алақанның геометриясы, көз торы мен нұрлы қабықшасы, дауыс сипаттамалары, қолтаңба ерекшеліктері және пернетақта астын сызу. Биометриялық аутентификация ақпараттық жүйені пайдаланушылардың аутентификация технологияларын дамытудың ең перспективалы бағыттарының бірі болып табылады. Деректерді қорғаудың құрылымдық әдістері көрсетілген. Берілген типтердің әрқайсысының артықшылықтары мен кемшіліктері сипатталған. Кейбір белгілі компьютердің реттеуіш хаттамалары, авторизация және аутентификация алгоритмдері қарастырылады. Сыртқы және ішкі ақпараттың таралып кету шабуылдарына талдау жасалды, бұл тарап кетудің үлкен пайызы - клиенттер мен мәмілелер туралы ақпаратқа, техникалық ақпаратқа, сондай-ақ жеке мәліметтерге байланысты екенін көрсетті. Ақпараттық жүйелердегі ақпаратты қорғау құралдарының бірі - екінші факторды қолдана отырып, парольді қорғау, ол бүгінгі күнге дейін өзекті болып табылады, өйткені бүкіл банк секторы мен қауіпсіздік компаниялары қосымша қорғаныс әдісі ретінде екі факторлы және көп факторлы аутентификацияны қолданады. Биометриялық аутентификацияның заманауи әдістерінің немесе аралас әдістердің қайсысы тиімдірек екендігі туралы біржақты қорытынды жасау қиын. Адамның биометриялық параметрлерін өлшеуге негізделген аутентификация әдістері 100% дерлік сәйкестендіруді қамтамасыз етеді, құпия сөздерді және жеке идентификаторларды жоғалту мәселелерін шешеді, бұл ақпаратты ашу жүйелеріне қауіпсіздік қатерлерін анықтауға күдік туғызады. Кейбір жағдайларда ұйымдар биометриялық аутентификация жүйелерінсіз жасай алмайды. Сондай-ақ, биометрияны ең ыңғайлы аутентификация факторы ретінде беруге болатындығын атап өткен жөн.

Журналдың шыққан жылы: 2022
Журнал нөмірі: 4(88)

Педагогикалық қарым-қатынастағы толеранттық
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Бұл мақалада кәсіби қарым қатынасты толеранттықпен жетілдіру қажеттілігі бастауыш, орта және жоғары білім беретін оқытушылардың психологиялық-педагогикалық біліктілігін арттыру міндетін, олардың кәсіби құзыреттілігін педагогика, психология, акмеологияның заманауи жетістіктері саласында қарым-қатынасын арттыру ретінде анықтайды. Мақсаты:Тыңдаушылар үшін біліктілікті жетілдіру мен білім құру жолдары арқылы шешуді қарастырады. Осы орайда, оларда жаңа жеке ресурстардың анықталуы жағдайында және заманауи педагогтың кәсіби қарым қатынасының өсуінде тиімді стратегияларды құру мақсатында оларды неғұрлым тиімді пайдалану сөз болады. Әдістері: Акмеологиялық жобалау өмірдің стратегиясымен, мінез-құлық немесе кәсіби қарым қатынасының жетілдірудің анықтамасымен байланысты жеке жұмыс үшін қолданылатыны кеңінен ашылған. Акмеологиялық кеңес беру – бұл педагогтардың кәсіби қызметтердің қарым қатынас шыңына жетуге көмек көрсетеді. Қарым-қатынас бірлескен жұмысты ұйымдастыруға, жоспар құруға және оны талқылауға және оларды жүзеге асыруға көмектеседі. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Адамдардың қарым-қатынасының мақсаты өсуде: дүние туралы білім алу және жеткізу, оқыту және тәрбиелеу, бірлескен іс-әрекеттегі адамдардың психикалық әрекеттерін үйлестіру, жеке және іскерлік қарым-қатынастарды анықтау және орнату кеңінен талдау жасаланған.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Оқытуда электрондық оқу құралдарын пайдалану кезінде студенттердің танымдық дербестігін қалыптастыру моделі
Аңдатпа:

Мақала оқу үрдісінде электрондық оқу құралдарын тәжірибеде қолдануға негізделген білім алушылардың танымдық дербестігін қалыптастыру моделін сипаттауға арналған. Сондай-ақ, оқытудың осы моделін әзірлеуге қойылатын негізгі талаптар және ұсынылған модель көрсетуі керек негізгі аспектілер қарастырылады. Қарастырылған модельдерге сүйене отырып, студенттердің танымдық тәуелсіздігін қалыптастыруға неғұрлым қолайлы және тиімді әсер ететін электрондық оқу құралдарын қолдану арқылы студенттерді оқытудағы оқытушы қызметінің стратегиясы анықталды. Мақаланың мақсаты – электрондық оқу құралдарын қолдану арқылы студенттердің танымдық Тәуелсіздігін қалыптастыру моделін құру технологиясының сипаттамасы және оны оқытушы қызметінің ұсынылған стратегиясы негізінде білім беру үрдісінде тәжірибе кезінде қолдану. Мақалада талдау, синтез және дедукция әдістері қолданылды. Джон Дьюидің дидактикалық тұжырымдамасын және оның негізінде қалыптасқан талаптар мен принциптерді талдау, электронды оқу құралдарын белсенді қолдану арқылы танымдық тәуелсіздікті қалыптастыруға бағытталған педагогикалық үрдістің моделін құру сипаттамалық-аналитикалық әдіс негізінде жүргізілді. Автор ұсынған модельдердің практикалық нәтижесі ұйымдастырушылық және педагогикалық жағдайлар кешені болып табылады, олардың сақталуы электронды оқу құралдарын қолдану арқылы оқу үрдісінде студенттердің танымдық дамуына ықпал етеді. Зерттеу нәтижелері теориялық маңыздылығынан басқа, электронды оқу құралдарын қолдану негізінде құрылған педагогикалық үрдісінде қойылатын талаптарды ескере отырып, мұғалімнің іс-әрекетінің стратегиясында практикалық маңыздылыққа ие.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Мектеп жасына дейінгі ересек балалардың ойын әрекетіндегі ерте кәсіптік бағдарлау
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Баланы болашақ мамандықты таңдауға дайындаудың ерте басталуы - бұл ата-ананың айтуы бойынша балаға кім болу керектігін тану емес (өйткені, мысалы, отбасындағы көптеген адамдар осы салада жұмыс істейді), бірақ баланы болашақта өз таңдауын жеңілдету үшін әртүрлі жұмыс түрлерімен таныстыру. Сондықтан ересектердің еңбегімен танысу мектепке дейінгі жаста басталуы керек, балалар қабілеттеріне, темперамент пен мінездің психологиялық ерекшеліктеріне, баланы тәрбиелеуге және оған еңбек құндылығын сіңіруге байланысты білімнің қол жетімді формалары арқылы әр түрлі мамандықтар туралы білген кезде, балаларда мамандық туралы білім жүйесі қалыптасады, белгілі бір қызмет түрлеріне қызығушылықтар мен көзқарастар қалыптаса бастайды [1]. Бала ересек өмірде саналы түрде таңдау жасауы үшін оны жақын ортадан бастап, ата-аналардың және балалар күн сайын жұмыс істейтін танымал адамдардың кәсіптерімен таныстыру керек. Мақсаты: Ойын әрекеттері арқылы мектеп жасына дейінгі балаларды ерте кәсіби бағдарлау тетіктерін әзірлеу. Әдістер: абстрактіліден нақтыға көтерілу әдістері, объектілердің нақты бейнелерін олардың дерексіз мәніне сүйене отырып түрлендіру әдісі, ойдың сызбалық бейнелері. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: адамның өмірі мен іс-әрекет әлеміне қатысты жеке әлеуеті «жеке», «бала» және «субъект» позицияларында көрінеді. Ойлауға сенімділік қозғалыс векторларын белгілі бірден абстрактіліге, абстрактіліден нақтыға көтерілу логикасында, сондай-ақ олардың тіркесімінде қолдану арқылы беріледі. Жеке тұлғаның әлеуетін ашу циклін және оның білім беру іс-әрекетінің субъектісіне айналуын сипаттау, мұнда кәсіби ортада да, қарапайым өмірде де қолдануға жеткілікті қабілеті бар адамның жеке әлеуеті ашылады. Субъектілердің өзін-өзі анықтауға, өзін-өзі ұйымдастыруға, өзін-өзі нормалауға және басқаларға сәйкес рефлексиялық-ойлау қабілеттерін игеруі жеткілікті алғышарт болып табылады

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Әлеуметтік жауапты бизнес қағидаттарын іске асырудың шетелдік және отандық тәжірибесі
Аңдатпа:

жаңғыртуға және адами капиталды дамытуға белсенді қатысуын күшейту мақсатында қазақстандық қоғамның барлық деңгейлерінде корпоративтік әлеуметтік жауапкершілікті (КӘЖ) енгізуге және ілгерілетуге бағытталған шараларды шұғыл әзірлеу қажет. Осыған байланысты әлеуметтік жауапкершіліктің тиімді тетігін қалыптастыру, сондай-ақ отандық компанияларды басқару практикасына корпоративтік әлеуметтік жауапкершілік қағидаттарын енгізу проблемасы туындайды Мақаланың мақсаты – зерттеу отандық бизнес-сектордың нақты контекстінде Қазақстандағы бизнестегі КӘЖ дамуының негізгі кезеңдерін анықтауға бағытталған. Жүйелі, салыстырмалы және статистикалық талдау, сондай-ақ сараптамалық бағалау әдістері қолданылды. Зерттеудің эмпирикалық әдістері ретінде сараптамалық сауалнама, құжаттарды талдау, әлеуметтік зерттеулердің қайталама талдауы, «case study» әдісі қолданылды. Құжаттарды талдау Қазіргі мемлекеттерде бизнес пен биліктің өзара іс-қимылын жүзеге асыру практикасын айқындайтын заңнамалық және нормативтік базаны зерделеу мақсатында жүргізілді. КӘЖ енгізу модельдерін анықтау және сипаттау үшін бірқатар шетелдік салыстырмалы зерттеулерден алынған қайталама деректер әдісі қолданылды. «Case study» әдісі отандық бизнес-құрылымдардың әлеуметтік инвестициялар саласындағы әлеуметтік мемлекеттік-жекешелік әріптестік тетіктерін тиімді енгізуінің эмпирикалық жағдайларын анықтауға мүмкіндік берді. Отандық және шетелдік тәжірибені зерттеуге негізделген мақалада аймақтық экономикалық жүйелердің мәселелерін шешуде бизнес пен биліктің өзара әрекеттесу механизмі қарастырылды. Қазақстандағы КӘЖ практикалары эволюциясының негізгі кезеңдері анықталды және сипатталды, қазіргі жағдайда өңірдің мәселелерін шешу кезінде бизнес пен биліктің өзара іс-қимылының құрылымдық (субъектілер, институттар) және реттеуші (заңнама, стратегиялар, бағдарламалар, стандарттар) компоненттері белгіленді. Сонымен қатар, отандық КӘЖ жүйесінің еуропалық модельден негізгі айырмашылықтары қарастырылады, оның жалпы сипаттамалары мақалада келтірілген

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Экономикалық үрдістер және шет тілдері: өзара әрекеттесу нәтижелері
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: тіл коммуникацияның негізгі векторы болып табылады, өз кезегінде коммуникация адамзат тарихында тілдерді дамытады. Адамдардың табиғи қажеттілігі-ана тіліндегі қарым-қатынас, өзін-өзі көрсетудің және басқаларды түсінудің ең ыңғайлы құралы дегенмен, қазіргі заман коммуникацияның жаһандық парадигмасын өзгертті, бұл тілдердің рөлін ресми және бейресми қауымдастықтармен, соның ішінде әртүрлі тілдерде сөйлейтіндермен қайта бағалауды білдірді. Коммуникацияның жалпы тілін таңдауға контекст қана емес, сонымен қатар коммуниканттардың әлеуметтік, мәдени, экономикалық сипаттамалары да әсер етеді. Мәдениетаралық контексте қарым-қатынасқа қатысушылардың бейімделу мәселесі туындайды, қабылдаушы Тараптың тілін меңгеруімен тығыз байланысты, оны білмеу табысты қарым-қатынасқа кедергі болып табылады. Толерантты коммуникативті мінез-құлық дағдыларын дамыту үшін халықаралық қарым-қатынас тілдерінде қол жетімді қажетті оқу-әдістемелік материалдармен жабдықталған арнайы бағдарламалар жасау қажет. Кейбір осындай семинарлар аталмыш мақалада ұсынылған. Мақсаты: тілдің әртүрлі лингвистикалық және әлеуметтік-мәдени ортадағы адамдарды біріктіретін экономикалық үрдістердің дамуына әсерін анықтау, сондай-ақ өзара әрекеттесетін тілдердің кәсіби қызметтің әртүрлі аспектілеріне әсерін және мәдениетаралық контекстке жаңа ұрпақтарды енгізудегі білім берудің рөлін сипаттау. Мақсатты жүзеге асыру үшін келесі міндеттер қойылды: тілдің экономикалық теориясының негізгі ережелерін ұсыну; мәдениетаралық ортада компаниялармен жұмыс істеу кезінде аудармашылардың қайшылықты рөлін көрсету; студенттердің мәдениетаралық кәсіби контексте сәтті бейімделуі үшін шет тілдерін оқытудың мәселелері мен рөлін анықтау. Әдістері: теориялық және әдіснамалық негіз отандық және шетелдік зерттеушілердің еңбектерінде ұсынылған тұжырымдамалар, гипотезалар мен теориялар болды. Әдістеме жүйелік тәсілге негізделген, оның аясында салыстырмалы, құрылымдық және функционалды және статистикалық талдау әдістері қолданылды. Эмпирикалық деректерді алу үшін мәдениетаралық коммуникация жүйесіне енгізілген респонденттерге сауалнама жүргізу және сауалнама жүргізу әдістері қолданылды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: алынған нәтижелер бойынша, әдетте, көп жағдайда халықаралық тілдердің бірі немесе титулдық ұлттың тілі болып табылатын ортақ коммуникация тіліне артықшылық беріледі деп айтуға болады. Этникалық байланыстар, сенім және төзімділік көбінесе коммуникацияның ортақ тілін меңгерумен байланысты

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Банк қызметінің даму факторы ретінде несиелік операцияларды басқарудың тиімділігін бағалау
Аңдатпа:

Банктердің негізгі міндеті – несие беру болып табылады, ал несие – қазіргі заманғы экономика үшін тірек, елдің экономикалық дамуының ажырамас элементі. Бүгінгі таңда несиелеуді жеке және заңды тұлғалар пайдаланады, яғни несиелерді мемлекеттен бастап азаматтарға дейін барлығы пайдаланады. Елдегі экономикалық жағдайды тұрақтандыру және экономикалық қатынастарды дамыту жағдайында заңды тұлғаларға көп мөлшерде ақша қаражатын пайдалану қажеттілігі туындатады. Бұл ретте, әрбір банк цифрлық технологиялар мен жаңа техникалық шешімдерге негізделген өзінің кредиттеу технологиясын әзірлейді. Зерттеу мақсаты – коммерциялық банктің несиелік операцияларын басқарудың тиімділігін Банк «ФК Открытие» КАҚ-ның қызметі мысалында бағалау,. Осыған байланысты зерттеуде алынған нәтижелерді визуализациялау үшін салыстырмалы талдау, синтез, графикалық әдіс әдістері қолданылды. Зерттеу нәтижелері бойынша автор Банк «ФК Открытие» КАҚ-ның коммерциялық банкінде корпоративтік Кредиттеу динамикасын және талданатын кезең ішінде жүргізілген өзгерістерді анықтады, оның нәтижелері бойынша корпоративтік Кредиттеу үлесі бастапқыда 2021 жылға қарай артып, 2022 жылдың соңына қарай төмендеу үрдісіне ие екені анықталды. Мәселен, 01.01.2020 ж. корпоративтік Кредиттеу үлесі 1,3 пайызды, 01.01.2021 ж. – 3,8 пайызды құрады, содан кейін мән қайтадан төмендеп, 1,2 пайыз мәніне оралды. Талдау нәтижелеріне сәйкес 2021 жылы корпоративтік кредиттеуді арттыру осы кезеңде ірі корпоративтік клиенттерді тарту есебінен қамтамасыз етілді. Нәтижесінде, коммерциялық банктің корпоративтік портфелін жақсарту үшін автор оны жақсарту және нәтижелі көрсеткіштерге қол жеткізу бойынша жаңа ұсыныстар әзірледі. Зерттеу қорытындысы бойынша автор резервтік қорларды арттыру бойынша ұсыныстар жасады. Тұтастай алғанда, Кредиттеу көлемінің ұлғаюын және тұрақты қаржылық көрсеткіштерді, Банк клиенттердің сенімін арттыруға, белсенді кредиттік саясатқа және коммерциялық банктер рейтингінде лайықты орынға ұмтылуын қамтамасыз ететін банктің тиімді жұмысы қажет екенін атап өту қажет

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Инновациялар мен инновациялық үрдістің мәні ретроспективада және қазіргі жағдайда: халықаралық аспект
Аңдатпа:

Өсіп келе жатқан бәсекелестік жағдайында коммерциялық құрылымдарды сипаттау кезінде ұйымның экономикалық өмірінде маңызды орын алатын инновацияларға негізгі рөл беріледі. Тиісінше, олардың мәнін, мазмұнын зерттеу ұйымдардың бәсекеге қабілеттілігінің өсуі үшін ерекше маңызға ие, бұл зерттеудің өзектілігін анықтайды. Мақаланың мақсаты - коммерциялық ұйымдардың бәсекеге қабілеттілігін арттырудың негізгі алғышарты ретінде инновациялар мен инновациялық үрдістің мәнін ретроспективада және қазіргі жағдайда зерттеу. Осы мақсатқа жету үшін келесі зерттеу міндеттерін шешу қажет болды: «заманауи», «жаңашылдық» «инновация» ұғымдарының арасындағы айырмашылықтар зерттелді; «заманауи», «жаңашылдық» «инновация» ұғымдары триадасының өзара байланысы айқындалған; ретроспективада «инновация» ұғымы зерттелді; нарықтық экономикадағы «инновация» ұғымы (шетелдік тәжірибе) зерттелді; халықаралық инновациялық теория мен практикада «инновация» ұғымын айқындау тәсілдері айқындалған; инновациялық үрдістің мазмұны, сондай-ақ инновациялық үрдістің авторлық балама сызбасы ұсынылған; қазіргі жағдайда «инновация», «инновациялық үрдіс» ұғымдарын түсіндіруге авторлық көзқарас ұсынылған. Теориялық және әдіснамалық негіз отандық және шетелдік зерттеушілердің еңбектерінде ұсынылған тұжырымдамалар, гипотезалар мен теориялар болды. Әдістеме жүйелік тәсілге негізделген, оның шеңберінде салыстырмалы, факторлық, субъект-объект, құрылымдық-функционалдық, статистикалық талдау және экстраполяция әдістері қолданылды. Мақалада «инновация», «инновациялық үрдісс» ұғымдары ретроспективада және қазіргі аспектіде зерттелген. «Инновация» ұғымына көзқарастар жүйеленді, инновациялық үрдістің балама сызбасы ұсынылды. Қазіргі жағдайда инновацияны инновациялық үрдістің барлық аспектілерін көрсететін үрдіс жүйесі ретінде қарастыру керек, оның негізгі мақсаты тиімділікке қол жеткізу болып табылады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Құқықтық мәдениетті тиімді дамытудың құрамдас бөлігі ретінде білім алу құқығы
Аңдатпа:

Ұсынылған зерттеудің негізгі тезисі жаһанданудың қазіргі жағдайында азаматтардың білім алу құқығын жүзеге асыру қоғам мен мемлекеттің дамуының маңызды және қажетті шарты болып табылады. Білім алу құқығы әркімге білім, білік, дағды алуды, шығармашылық қабілеттерін дамытуды қамтамасыз етеді, мемлекеттік және қоғамдық институттардың тиімді жұмыс істеуіне, ұлттық қауіпсіздікке кепілдік береді, қоғамдағы тұрақтылықты бекітеді және демократиялық, әлеуметтік құқықтық мемлекеттің дамуына ықпал етеді. Зерттеудің мақсаты – халықаралық тәжірибені ескере отырып, Қазақстан Республикасында білім алу құқығын конституциялық-құқықтық қамтамасыз етудің тұтас тұжырымдамасын әзірлеу және білім алу құқығын реттейтін отандық заңнаманы жетілдіру жөнінде ұсыныстар әзірлеу болып табылады. Әдістемелік негіз – зерттеу пәнін объективті талдауды қамтамасыз ететін философиялық-дүниетанымдық тәсілдер, принциптер, жалпы ғылыми және арнайы ғылыми әдістер жүйесі. Мақалада әркімнің білім алу құқығын қамтамасыз етуге мемлекет мүдделі екендігі негізделеді, өйткені бұл білікті еңбек әлеуетін қалыптастыратын, мемлекеттік істерді басқаруды тиімді жүзеге асыра алатын және оның тапсырмаларын орындай алатын кәсіби мамандарды даярлауды қамтамасыз ететін білім. Өз кезегінде, әдетте, тұлғаның білім беру-біліктілік деңгейін арттыру жалақының өсуіне негіз болып табылады, бұл мемлекеттік бюджетке салықтарды аударудың ұлғаюына, оны толтыруға әсер етеді, демек, бұл мемлекет пен тұтастай қоғамның экономикалық өсуіне әкеледі. Мемлекеттегі білім беру жүйесінің тиімді жұмыс істеуі жұмыссыздықты азайтуға (оқушылар, студенттер жұмыспен қамтылған халық санатына жатады), мемлекеттік институттардың тыныс-тіршілігін, ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге, әлеуметтік мемлекет құруға және қоғамдағы тұрақтылықты бекітуге ықпал етеді. Бұл мақалада қазіргі халықаралық тәжірибе контекстінде Қазақстан Республикасында білім алу құқығына ғылыми талдауды жүзеге асыруға ерекше назар аударылады. Мақалада бірқатар жаңа теориялық тұжырымдар мен ұсыныстар жасалады, атап айтқанда: жалпы (адам және азамат құқықтарының барлық санаттарына тән) және арнайы (конституциялық құқықтар жүйесіндегі білім беру құқығының ерекшелігін ашады)білім беру құқығының белгілері жіктеледі; білім беру құқығы принциптерінің тұжырымдамасы мен мазмұны, оның мәні мен дамудың жалпы бағытын анықтайтын негізгі принциптер, идеялар қандай екендігі анықталды.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:
Тақырып: Құқық

Дизайн нысандардын жасау үшін қазіргі заманғы синтетикалық материалдарды пайдалану факторлары
Аңдатпа:

Жаңа формаларды құру үрдісі бірегей эстетикалық әсер алу үшін әртүрлі текстуралардың комбинацияларын таңдауда маңызды болып табылады. Қазіргі уақытта интерьердің әртүрлі элементтері соның ішінде жиһаз және басқа сәндік толықтырулар интерьердің функционалды мақсаты мен оның көркем және бейнелі тұжырымдамасы арасында қол жеткізілетін эмоционалды тепе-теңдікті алуға негіз болып табылады. Мұндай нысандарды құрудағы басты міндет-адамның психикалық үрдістерін реттейтін, тек жағымды эмоциялар тудыратын және пайдаланушылардың шығармашылық дамуын ынталандыратын интерьерде барынша жайлы және үйлесімді атмосфера құру. Интерьер нысандарын жобалау кезінде эпоксидті шайырды қолдану ерекшеліктерін қарастыру, интерьер дизайны мен безендірудегі жаңа қалыптау әдістері үшін заманауи материал ретінде синтетикалық шайырлардың маңыздылығын зерттеу. Формальдегидті шайырларды заманауи, қол жетімді, көпфункционалды материал ретінде пайдалану, шайырды бояумен және әртүрлі текстураларды қолданумен үйлестіру. Өндірісінде эпоксидті шайыр қолданылатын интерьер элементтерінің ассортиментін кеңейту. Осыған байланысты дизайн нысандарын құру кезінде шайырлардың әртүрлі құрамдарын қолдану тұтынушылардың талаптарына сәйкес келетінін және қазіргі және жаңа тенденцияларға сәйкес келетінін атап өткен жөн. Бұл мақалада эпоксидті шайыр сияқты полимерлі материалға қысқаша зерттеу жүргізілді. Эпоксидтің қасиеттері және олардың композициялық шешімге қалай әсер ететіндігі, оны өзгерту әдістері, интерьер элементтерін жасау тұрғысынан дизайнның функционалды аспектілері сипатталған. Эпоксидті шайырмен қапталған заманауи сәндік-қолданбалы бұйымдарды жасау технологиялары қарастырылған. Технологияларды зерттеу барысында синтетикалық материалдардан жасалған жаңа дизайн өнімінің қауіпсіздігін қамтамасыз ететін технология зерттелетін және жобаланатын ықтимал дәйекті әрекеттердің құрылымын анықтауға мүмкіндік беретін эксперименттер сериясы өтеді, содан кейін объектінің функционалдық қасиеттеріне әсер етіп қана қоймай, сонымен қатар құнды инновациялық мәнге ие болатын конструктивті логика да қамтамасыз етіледі.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Сүт өнімдерінің формулаларын жобалау кезінде эксперименттік деректерді математикалық модельдеу
Аңдатпа:

Мақала математикалық модельдеу әдістерін қолдана отырып, сүт өнімдерінің негізгі формулаларын жобалау мәселесіне арналған. Автор тамақ технологиялары саласындағы мәселелерді талдап, математикалық модельдеу келесі бағыттарда қолданылады деген қорытындыға келді: технологиялық үрдістердің режимдерін нақтылау, формулаларды жобалау және дайын өнімдердің сапасын бағалау, сондай-ақ оларды өндіріске қою кезінде жаңа өнімдердің жарамдылық мерзімдерін болжау. Мақсатты функциялардың максималды мәніне сүйене отырып, оңтайлы қалыпқа келтірілген қоспалар және дигидрокверцетиннің шекті рұқсат етілген концентрациясы таңдалады. Алынған математикалық тәуелділіктер мен модельдерге талдау жасалды, сызықтық теңдеулер жүйесі жасалды. Пробиотикалық дақылдардың өміршеңдігінің дигидрокверцетиннің массалық үлесіне тәуелділігінің математикалық моделі кремді ақуызды сүзбе өнімінің формулаларын жобалау кезінде жасалды, сүт ингредиенттерінің химиялық құрамы матрицасы ұсынылды, негізгі формулалардың сызықтық теңдеулер жүйесі жасалды. Зерттеу дигидрокверцетиннің кеңістіктік конфигурацияларын, сондай-ақ оның сүт майының тотығу үрдістеріне әсерін зерттеді. Дигидрокверцетиннің пробиотикалық қасиеттері бар микроорганизмдердің өміршеңдігіне әсерін зерттеу бойынша эксперименттік деректерді математикалық модельдеу жүргізілді. Дигидрокверцетиннің массалық үлесінің ашыту үрдісіне әсерін зерттеу бойынша алынған нәтижелер кешенінің қалыпқа келуі зерттелді. Дигидрокверцетинмен модельдік ортаны ашыту үрдісін сипаттайтын басқарылатын факторлар анықталды. Дигидрокверцетин кешені 0,50% - дан жоғары нормалау белгіленді, мақсатты функция оның ең төменгі мәні 0,53-ке дейін төмендейді.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

«Products for live» - «Тіршілік нәрі өнімдері» атты ашытылған сүт және өсімдіктен жасалған өнімдер
Аңдатпа:

Қазақстанның сүт нарығында жаппай өндірілетін сүт өнімдеріне қажеттілік азаяды және бір мезгілде функционалдық тамақтануға арналған инновациялық ашытылған сүт өнімдерінің ассортименті кеңеюде. Азық-түлік инновациялары елдің қазіргі экономикасында өсуді, әл-ауқат пен бәсекеге қабілеттілікті қалыптастыруда шешуші фактор болып табылады. Сүт және басқа да ашытылған өнімдердің жаңа түрлері технологиясының негізгі белгісі олардың жоғары биологиялық және тағамдық құндылығын қамтамасыз ететін негізгі шикізат пен биокорректорларды қамтитын көп компонентті формулалар болып табылады. Жаңа десерт өнімдері тікелей қолданылатын құрғақ ашытқы штаммдарымен немесе иммобилизацияланған bifimm probio стартерімен ашытылған өсімдік ингредиенттері бар сүт немесе ақуыз негізінде дайындалады. Мақаланың мақсаты – лакто- және бифидобактериялардың таза дақылдарының иммобилизацияланған тірі жасушаларын сүт-өсімдік ортасын ашыту үшін биокатализатор ретінде қолдану. Зерттеу барысында микробтық жасушаларды биополимер гельдеріне иммобилизациялау әдісі қолданылды: пектин, желатин, агар, геллан, пектин, инулин. Ең тиімдісі – жасушаларды 25 % концентрациясы бар биополимерлердің Сулы ерітіндісіне қосу әдісі. Гельге иммобилизациялау үшін "БК-Алтай-ЛС Бифи", "пайдалы партия", "Genesis", "Наринэ", "Vivo Биойогурт" концентраттарының құрамында сүт қышқылы және бифидо-бактериялардың таза дақылдары таңдалды, сондай-ақ негізгі рецепт бойынша ингредиенттер таңдалды: майдың массалық үлесі 1 %, 2,5 %, 3,2 %, табиғи Жарма қоспалары, джемдер, шырындар, жаңғақтар. Формулалар, Технологиялық схемалар мен өндіріс әдістері, прототиптер жасалды, сапа мен қауіпсіздік көрсеткіштері анықталды. Студенттер мен магистранттар К. Сүлейменова, А.Желдібаева, Н. Меренгер, А. Жұмаділова, А. Тоболинамен бірлесіп жүргізілген зерттеулер пудинг, самбук, желе, шайнайтын және пішінді мармелад сияқты ашытылған сүт десертті өнімдерінің түзілуінде иммобилизацияланған ашытқылардың әсер ету тиімділігін көрсетті. Өнімнің жаңа түрлерінің барлық прототиптері сапа мен қауіпсіздіктің органолептикалық, физика-химиялық және микробиологиялық көрсеткіштерімен анықталды. Ең жақсы көрсеткіштері бар 20 прототиптің ішінен 5 үлгі таңдалды, онда сүттің, пробио Бифиммінің және биокорректорлардың оңтайлы қатынасы орташа есеппен 70:20:10 құрады. Сапа мен қауіпсіздікті талдау көрсеткендей, иммобилизацияланған ашытқыларды қолданатын жаңа ашытылған сүт өнімдері тікелей енгізілетін ашытқылармен салыстырғанда -70 % - дан астам пайдалы әсерге ие, функционалдық қасиеттерге ие және Қазақстанда дұрыс тамақтану үшін пайдаланылуы мүмкін

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Білім беру және педагогикалық қызметтің негізгі адамгершілік және тұжырымдамалық бағдарлары
Аңдатпа:

Гуманитарлық педагогикалық ойлау орасан зор нәрсені қамтуға тырысады және бұл оның жер қойнауында туылған білім беру жүйелері мен үрдістерінің күші. Оқытушының ілеспе, қамтамасыз етуші рөлімен оқушылардың инновациялық қабілеттерін өзін-өзі ашудың құндылығын өзектендіру үшін өзінің интеллектуалды рефлексивті механизмін білім берудің негізгі пәні ретінде тану қажет. Дамыған рефлексиялық қабілеттер адамның өмірдегі және қызметтегі барлық қиындықтарды өз бетінше жеңуінің логикалық шарты болып табылады. Мақаланың мақсаты - адамның биологиялық организм ретіндегі әлеуметтік-табиғи ойлауы мен іс-әрекетінің «алтын принциптерін» түсіну және ресімдеу теориялық түсінік. Зерттеу барысында келесі әдістер қолданылды теориялық ұғыну, абстрактіліден нақтыға көтерілу әдісі, объектілердің нақты бейнелерін олардың абстрактілі мәніне қарай түрлендіру әдісі, ойды схемалық бейнелеудің алыпсатарлық тілі. Қызмет әлеміндегі технологиялық өзгерістердің жоғары динамикасын ескере отырып, біз рефлексивті өзін-өзі тәрбиелеу қабілетін өмірде қажетті белгілі бір кәсіби қабілеттерді өздігінен ашудың негізгі құралы ретінде қабылдаймыз. Бұл дегеніміз, ең алдымен, студенттер қалай үйренуді үйренуі керек, яғни өз бетінше ойлауды, сыни тұрғыдан қабылдауды және алынған ақпаратты білімге айналдыруды, өз сұрақтарын қоюды, бірқатар жауаптар ұсынуды, әртүрлі көзқарастарды логикалық түрде тұжырымдауды және үйлестіруді, басқалармен бірге білім жинауды үйренуі керек. Педагогикалық қызметтің инновациялық әдістері мен модельдері елдің инновациялық және технологиялық дамуына ықпал ететін студенттердің инновациялық қабілеттерін ынталандырады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Іс-әрекет жүйесіндегі педагогтің орны мен рөлі
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: адамның рухани, зияткерлік және кәсіби әлеуетін жедел ашу идеялары әрдайым ғалымдар мен педагогтарға тиесілі ұғымдар (Я.А. Коменский, К.Д. Ушинский, В.А. Сухомлинский, Я. Корчак, А.С. Макаренко, А. Құнанбаев, Ы. Алтынсарин және басқалар). Қазіргі заманғы жаңашыл педагогтар тұлғаға бағытталған тәсілді, субъект-субъектілік қатынастар идеяларын, ұрпақтар ынтымақтастығын басшылыққа алады. Грузин педагогы Ш.А. Амонашвили: «Гуманитарлық педагогика баланы өзінің табиғатымен қабылдайды. Ол баланың шексіздігін көреді, оның ғарыштық қасиетін түсінеді және оны өмір бойы адамзатқа қызмет етуге дайындайды. Ол баланың жеке басын оның ерік-жігерін анықтау арқылы бекітеді және процессуалдылығы сүйіспеншілікті, оптимизмді және жоғары рухани адамгершілікті алдын-ала анықтайтын педагогикалық жүйелерді құрады. Гуманитарлық педагогикалық ойлау орасан зор нәрсені қабылдауға тырысады және бұл оның ішектерінде пайда болған білім беру жүйелері мен процестерінің күші». Мұғалімнің рөлін қамтамасыз ете отырып, оқушылардың инновациялық қабілеттерін өзін-өзі ашудың құндылығын жүзеге асыру үшін білім берудің негізгі пәні ретінде адамның интеллектуалды рефлексивті механизмін тану қажет. Мақсаты: ел дамуын анықтайтын оқушылардың инновациялық қабілеттерін өсіру үшін педагогикалық қызметтің инновациялық әдістері мен модельдерін анықтау. Әдістері: ғылыми дереккөздерді талдау, жалпылау, синтездеу, модельдеу. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: осы мәдениетті көрсете отырып, мұғалім өзара даму ортасын жасайды және оқушылардың өзін-өзі ашуына жанама түрде ықпал етеді, адамның өмір бойы өзін-өзі тәрбиелеу үрдісін бастайтын өзіндік триггер ретінде әрекет етеді.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Екі шет тілін меңгерудегі конструктивті және деструктивті интерференция
Аңдатпа:

Шет тілдерін үйрену мәселесі өзектілігін жоғалтпайды, керісінше, мұғалімдердің, әдіскелердің, филологтардың өсіп келе жатқан санына назар аудартады. Осы зерттеулердің тақырыбы болып табылатын негізгі сұрақ - студенттерді шет тілін меңгерудің ең тиімді және тиімді стратегиялары және әдістерімен қамтамасыз ету. Берілген мақаланың мақсаты – интерференция терминін және оның шет тілдерді оқып үйренудегі рөлін анықтау. Зерттеудің негізгі әдісі салыстырмалы-салғастырмалы талдау болып табылады. Нәтижесінде екі шет тілін (ағылшын және неміс) оқып үйренудегі интерференцияның конструктивті және деструктивті әсері талдалды, тілдің әртүрлі деңгейлерінде біреуінің екіншіге жағымды және жағымсыз әсерін көрсететін мысалдар келтірілді. Зерттеудің теориялық және практикалық маңызы бар, өйткені нәтижелер шет тілдерін үйренудің бағдарламалары мен әдістемелерін әзірлеуді және студенттердің практикалық сабақтарда шет тілдерін үйрену барысында тікелей қолданылуы мүмкін.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Қызмет субъектілерінің біліктілік деңгейін бағалаудың инновациялық әдіснамалық тәсілі
Аңдатпа:

Елдің қоғамдық қатынастардың нарықтық ұйымымен үздіксіз қалыптасуы жағдайында білім беру және кәсіби қызмет субъектілерінің біліктілік деңгейін біржақты бағалаудың құралдары мен тәсілдерін іздеу барған сайын өзекті болып отыр. Мәселе субъектілердің білімі мен қабілеттерін бағалау парадигмасы мен әдістерінің сәйкес келмеуінен тұрады. Мақаланың мақсаты - Қазақстан Республикасының Ұлттық біліктілік жүйесін әзірлеу мен іске асырудағы қиындықтарды еңсеру бойынша ұсыныстар мен ұсынымдар әзірлеу. Абстрактіліден нақтыға көтерілудің мазмұнды-генетикалық логикасы әдісі, ойдың функционалды-сызбалық бейнелерінің алыпсатарлық тілі қолданылды. Салыстырмалы талдау жүргізілді және ҚР Білім және ғылым министрлігі мен ҚР Еңбек, жұмыспен қамту және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Қазақстан Республикасының Ұлттық біліктілік жүйесін әзірлеу тәсілдеріндегі Қайшылықтар анықталды. Қызмет, жұмыспен қамту, жұмыс, еңбек, кәсіп, лауазым, білім, қабілет, біліктілік және т. б. сияқты кілт сөздердің әзірленген біліктілік құжаттарында көптеген семантикалық терминологиялық «желімдеулер», қате анықтамалар орнатылды. Бекітілген нормативтік құжаттардың түсініксіздігін және түсініксіздігін жою мақсатында олардың атауларын бір типті тапсырмалық-біліктілік форматында артикуляциялау ұсынылады. Тиісті мысалдар келтірілген. Барлық субъектілердің жоғары біліктілік деңгейін қамтамасыз етуде педагогикалық қызметкерлер ерекше рөл атқарады. Сондықтан олардың функционалдық сауаттылығын арттыру, педагогикалық парадигманы жаңарту және білім беру қызметкерлерінің біліктілік деңгейін бағалау жүйесін әзірлеу ұсынылады. Біліктілік рәсімдерінде қолданылатын терминдердің бірегейлігін, тұжырымдамалық мәртебесін қамтамасыз ету үшін мазмұнды-генетикалық логикасының инновациялық әдісін және адамгершілік, логика және жүйелілік критерийлері бойынша салынып жатқан ұғымдарды визуализациялауға, тексеруге және түзетуге мүмкіндік беретін функционалды-сызбалық кескіндердің алыпсатарлық тілін бірлесіп қолдану ұсынылады. Мысал ретінде позиция, рөл, мамандық, мамандық, лауазым ұғымдарын логикалық тұжырымдау және ажырату схемасы, сондай-ақ кәсіби қызметтің типтік бірлігі келтірілген.

Автор: В.И. Цой
Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Жаһандық бәсекеге қабілеттілік жүйесіндегі инновациялық қызметті реттеу тетіктерін талдау
Аңдатпа:

Ел экономикаларының қарқынды дамып келе жатқан даму үрдістері экономиканың нақты секторын ұйымдастыруға бағытталған инновациялық қызмет пен инвестицияларды мемлекеттік реттеуге ұтымды көзқарасты талап етеді. Сонымен қатар, инновациялық даму жүйесіндегі қазіргі заманғы мемлекеттік саясатты талдау үшін мемлекеттің - Қазақстан Республикасының экономикасындағы инновациялық қызметті реттеу тетіктерінің тиімділігін бағалау қажет. Мақсаты - жаһандық бәсекеге қабілеттілік жүйесіндегі Қазақстан Республикасындағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу тетіктерін бағалау. Синтез, мазмұнды талдау, факторлық талдау, аккомодация, монографиялық және экономикалық-статистикалық әдістер сияқты әдістер қолданылды. Жаһандық бәсекеге қабілеттілік жүйесінде Қазақстан Республикасындағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу тетіктерін бағалау экономикадағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу тетіктерінің тиімділігін толық бағалауға мүмкіндік берді. Дүниежүзілік экономикалық форумның 2021-2022 жылдардағы Халықаралық рейтингінің 2017-2018 жылдарға қатысты ішкі индекстерін зерттей отырып, авторлар Қазақстанда «инновация» қосалқы индексін қоспағанда, рейтингтің барлық ішкі индекстерінің және олардың факторларының («негізгі талаптар» және «Бизнестің күрделілігі») төмендеуі байқалады деген қорытындыға келді. Бұл субиндекс макроэкономикалық конъюнктураның күрт нашарлауына байланысты айтарлықтай төмендеді, бұл авторлардың пікірінше, мұнай экспортынан түсетін табыстың айтарлықтай жоғалуына тікелей байланысты. Бұл өз кезегінде мемлекеттік бюджет көрсеткіштерінің нашарлауына әсер етті. Мақалада елдің әлеуметтік-экономикалық саясатындағы инновациялық қызметі - мемлекеттік реттеудің орны мен рөліне ерекше назар аударылады. Қазақстан Республикасында инновациялық саясатты әзірлеу және іске асыру кезіндегі ұйымдастырушылық-әдістемелік мәселелер егжей-тегжейлі зерттелді, бұл өз кезегінде, оларды өңірлік және ұлттық деңгейлерде инновациялық саясаттың тиімділігіне қол жеткізу үшін шешуді қажет етеді.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Икемді дағдыларды дамыту арқылы ЖОО түлектерінің бәсекеге қабілеттілігін басқару
Аңдатпа:

Тетіктер мен форматты трансформациялау еңбек нарығы шеңберіндегі бәсекелестік, бір жағынан және жоғары білім беру саласында, екінші жағынан, қазіргі уақытта дайындық сапасының мазмұнын өзгертті және түлектің маман ретінде бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз етумен және оның кәсіби ұтқырлығын арттырумен ғана емес, сонымен қатар оны табысты тұлға, мобильді тұлға ретінде қалыптастырумен байланысты бірқатар тенденциялардың қалыптасуына әкелді көп өлшемді өзгеретін әлемде, мәдени әмбебаптық әлемінде. Қоғам мен нарықты дамытудың қазіргі кезеңінде «маманның сапасы» ұғымы өзгеріске ұшырайды. Маманның сапасына қойылатын орталық талаптар әлі де маманның біліктілік деңгейі мен құзыреттілігін сипаттайтын қасиеттер болып табылады. Олардың жанында жұмыс берушілер әлеуетті қызметкерлердің іскерлік және жеке қасиеттеріне көбірек қызығушылық таныта бастады, ал соңғыларының арасында икемді дағдылар (soft-skills) жиі атап өтіледі. Мақаланың мақсаты - жас маманның жеке тиімділігі мен бәсекеге қабілеттілігін арттыратын фактор ретінде студенттердің икемді дағдыларын қалыптастырудың рөлі мен маңыздылығын қарастыру. Зерттеу барысында кешенді талдау, топтау әдістері, жалпылау, жүйелі сипаттау, сауалнама әдістері қолданылды. ЖОО жүйесінде икемді дағдыларды қалыптастырудың негізгі бағыттарының шеңбері зерттеліп, айқындалды, нақты ЖОО мысалында оларды қалыптастыру тетіктерінің тиімділігі мен қалыптасу деңгейіне баға берілді, жоғары оқу орындары түлектерін даярлау және бәсекеге қабілеттілігін арттыру сапасын қамтамасыз ету жүйесіндегі икемді дағдылардың рөлі белгіленді

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Қылмыс құрамына байланысты ерікті түрде бас тартудың ерекшеліктері
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: соңғы жылдары Қазақстан Республикасында екіұшты қылмыстық ахуал сақталуда және төмендеудің жалпы оң динамикасы аясында қылмыстардың белгілі бір түрлерінің өсуі байқалуда. Соңғы кездері криминологтардың назары отбасылық және тұрмыстық саладағы қылмыстарды және діни және рухани қатынастар саласында жасалған қылмыстарды зерттеуге аударылды, өйткені бұл екі түр де кең таралуда. Сондықтан, мұндай маңызды институтты «ерікті бас тарту» ретінде қарастыра отырып, оларды біз атаған құқық бұзушылықтар тұрғысынан қарастырған жөн, әсіресе оларға қарсы тұру мемлекеттік қылмыстық саясаттың негізгі бағыттарының бірі болып табылады. Тұтастай алғанда, құқық бұзушылықты жасаудан ерікті түрде бас тарту институтын зерделеу тек мәжбүрлеу шараларына ғана емес, сонымен қатар көтермелеу шараларына да негізделген, бұл заңсыз әрекет аяқталғанға дейін құқық бұзушының мінез-құлқын түзету мүмкіндігін білдіреді. Мақсаты: бұл ғылыми мақаланың мақсаты қылмыстық сипаттағы нормативтік актілерді жетілдіру бойынша тәжірибені және ұсынымдарды әзірлеуді ескере отырып, діни, рухани және отбасылық-тұрмыстық қатынастар саласында жасалатын қылмыстарда қылмыстық құқық бұзушылық жасаудан ерікті түрде бас тартудың ерекшеліктерін зерттеу болып табылады. Әдістері: ғылыми мақаланың жетекші әдістемелік құралы-ғылыми танымның диалектикалық, феноменологиялық, синергетикалық және жүйелік тәсілдері. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: ерікті бас тарту ұғымын талдауға кіріспес бұрын, ол туралы нормалар жетілдірілмегенін атап өткен жөн. Ғалымдар арасында ерікті түрде бас тарту белгілері туралы нақты түсінік жоқ, бұл құқық қолдану тәжірибесін қиындатады. Кез-келген ғылыми зерттеудің маңызды міндеттерінің бірі-ғылыми ұғымдарды дамыту. Заңнамада мұндай ұғымдарды бекіту-нормаларды біркелкі түсінуді, олардың мазмұны туралы нақты түсініктерді орнатудың тиімді әдісі, нәтижесінде құқықтық реттеу үрдісінде қылмыстық құқық әсерінің тиімділігін арттыру. Алайда, бұл ұғымдардың өзі ойлау немесе ұсыну сияқты шындықты көрсетпейді, олар құбылыстың мәніне жақын. Мақалада тұжырымдаманың маңызды белгілері объективті шындықты біршама тарылтады деген қорытынды жасалады. Сонымен бірге, негізгі белгілер ұғымындағы дұрыс таңдау ғылыми ізденістің маңызды міндеті болып табылады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:
Тақырып: Құқық

Салық төлеуден жалтаруды анықтағаны үшін әкімшілік жауапкершілікке тартудың кейбір ерекшеліктері
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: мемлекеттің жария қаржылық қызметтің бірінші кезеңін – жария ақша қорларын жұмылдыруды іске асыруын қамтамасыз ете отырып, салық салу саласы ғалымдардың назары мен қоғамдық мүдденің артуының мәні болып табылады. Қазақстан Республикасында болып жатқан салық реформасының үрдістері салық-құқықтық реттеудің серпінін көрсетеді, салық қатынастары саласындағы бірқатар халықаралық стандарттардың пайда болуына әкеледі, бұл салық құқығының жаңа немесе айтарлықтай өзгерген институттарын теориялық тұрғыдан түсіну мен жан-жақты жалпылау, талдау мен бағалаудың шұғыл қажеттілігін тудырады. Салықтық әкімшілендіру салықтық құқықтық қатынастардың динамикасы мен статикасын көрсететін рәсімдік-үрдістік сипатқа ие. Статика тұрғысынан салықтық әкімшілендіру тиісті бюджеттерге салық төлемдерінің түсуін қамтамасыз етуге бағытталған салық заңнамасында көзделген барлық салық рәсімдерінің жиынтығы болып табылады. Мақсаты: Қазақстан Республикасындағы жеке және заңды тұлғалардың салықтар мен алымдарды төлеу жөніндегі міндеттерін олардың құқықтық табиғатын анықтау арқылы орындау рәсімдерін құқықтық реттеуді анықтау және осы міндетті орындамағаны үшін әкімшілік жауапкершілікке тарту болып табылады. Әдістері: қазіргі таным әдістері құрады: диалектикалық, формальды-логикалық, тарихи, салыстырмалы-құқықтық, аналитикалық-синтетикалық, жүйелік-құрылымдық, логикалық-құқықтық Нәтижелер және олардың маңыздылығы: мақалада статика (салық заңнамасында көзделген, тиісті бюджеттерге салық төлемдерінің түсуін қамтамасыз етуге бағытталған барлық салық рәсімдерінің жиынтығы ретінде) және динамика (салық рәсімдерін іске асыру жөніндегі тиісті субъектілердің қызметі ретінде) тұрғысынан Қазақстан Республикасында салықтар мен алымдарды төлеу жөніндегі міндеттерді орындауды құқықтық реттеу сипаттамасы берілген. Салықтық әкімшілендіруді кең және тар мағынада бөлу жүргізілді: салықтарды төлемегені үшін әкімшілік жауапкершілікке тартуды қоса алғанда, рәсімдердің барлық жиынтығын, сондай-ақ әкімшілік келісу режимінде және сот тәртібімен салық жанжалдарын шешу рәсімдерін қамтитын салық салуды әкімшілендіру; салық төлеуді әкімшілендіру – іске асыру нәтижесі бюджеттерге қаражаттың нақты түсуін қамтамасыз ететін мемлекеттің барлық салық қызметіне бағытталған салықтар мен алымдарды төлеу жөніндегі рәсімдер. Сондай-ақ, мақалада әкімшілік сот ісін жүргізу шеңберінде салық төлемегені үшін заңды тұлғаларды әкімшілік жауапкершілікке тартудың бірқатар ерекшеліктері қарастырылған.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:
Тақырып: Құқық

Ақпараттық кеңістікте электрондық коммерцияны дамыту және тұтынушылардың құқықтарын қорғау қажеттілігі
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: ұсынылған зерттеудің негізгі тезисі - жаһандану мен ақпараттық қоғамның дамуының қазіргі жағдайында тауарға азаматтық-құқықтық айналымдағы және сәйкесінше адам құқықтарын қорғаудағы көзқарастар түбегейлі өзгереді. Электрондық сауданы дамыту аясында ақпарат та пайда болды, бұл ғылымда көптеген қайшылықтарды тудырады. Мүмкін, бұл ақпарат Азаматтық құқық ғылымы үшін салыстырмалы түрде жаңа объект болып табылады, мысалы, екі мың жылдан астам уақыттан бері белгілі және классикалық болып саналатын құқық объектілерімен салыстырғанда. Ақпарат, құпия ақпарат (коммерциялық құпия және ноу-хау) құқық объектілері деп аталатындарға жатады, ал өркениеттер оларды типтік емес деп атайды, өйткені олар жақында азаматтық құқыққа белгілі болды. Экономикалық қатынастарды дамыту, әдетте, болашақта Республика Конституциясына қайшы келмейтін жеке азаматтық-құқықтық институт құра алатын құқық нормаларының жаңа, тиісті массивін әзірлеуді талап етеді. Мақсаты: зерттеудің мақсаты-электрондық коммерция қатынастарының құқықтық табиғатын, оның маңызды белгілері мен электрондық коммерция мен ақпарат саласындағы қатынастарды азаматтық-құқықтық реттеудің ерекшеліктерін жан-жақты азаматтық-құқықтық талдау негізінде өз тұжырымдарын жасау; көрсетілген саладағы заңнаманы жетілдіру үшін ұсыныстар мен ұсынымдар беру. Сонымен қатар, мақалада электрондық коммерция қызметтерін тұтынушылардың құқықтарын қорғауға баса назар аударылады. Әдістері: зерттеу жүргізу кезінде автор келесі әдістерді басшылыққа алды: жалпы ғылыми (тарихи, ресми-логикалық, жүйелік-құрылымдық, жүйелік-салыстырмалы және сол сияқтылар) және арнайы заңдық (ресми-құқықтық, салыстырмалы-құқықтық және басқалар). Нәтижелер және олардың маңыздылығы: мақалада жазбаша нысанды тасымалдаушының эволюциясы жазбаша нысанның жанында жаңа нысанның пайда болуына әкелмейтіндігі негізделеді: деректерді электронды түрде беру құралдарында ерік-жігерді тіркеудің ерекшелігі тек мәтіндік құжатты әзірлеуде ғана емес, сонымен қатар дыбыстық, бейне файлдар, графикалық файлдар арқылы ерік-жігерді бекіту мүмкіндігі болып табылады. Азаматтық құқық доктринасында тұжырымдамалық тәсіл тұжырымдалған, оған сәйкес ақпаратқа меншік құқығының пайда болу және өмір сүру мүмкіндігі жоққа шығарылады. Азаматтық-құқықтық мағынада мұндай ақпаратты зат ретінде пайдалануға немесе зияткерлік, шығармашылық қызметтің нәтижесі ретінде пайдалануға болмайды. Мақалада кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырумен байланысты емес жеке, отбасылық, тұрмыстық, мәдени-тұрмыстық және басқа да жеке тұрмыстық қажеттіліктерді қанағаттандыру мақсатында тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) сатып алуға, тапсырыс беруге бағытталған шарттардан туындаған жеке тұлға-кәсіпкердің қарым-қатынасына тұтынушылардың құқықтарын қорғау заңнама қолданылуы тиіс деген тұжырым тұжырымдалған.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:
Тақырып: Құқық

Айыппұл ата-аналарға балаларды тәрбиелеу жөніндегі міндеттерді тиісінше орындамағаны үшін қолданылатын құқықтық санкцияның бір түрі ретінде
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: айыппұл ата-аналарға бала тәрбиесі жөніндегі міндеттерді тиісінше орындамағаны үшін қолданылатын құқықтық санкциялардың жеткілікті тиімді түрі болып табылады. Алайда, оның қолданыстағы заңнамадағы әлеуеті толық көлемде ашылған жоқ, бұл санкциялар жүйесіндегі жазаның осы түрінің орнын жеткіліксіз дәл анықтауға байланысты; айыппұл мөлшерін санкция түрі ретінде айқындаудың қазіргі заманғы шындыққа сай келмейтін тәсілін пайдалану; айыппұлдың жасалған құқық бұзушылық сипаттамаларымен және санкцияда белгіленетін басқа да жаза түрлерімен арақатынасы туралы мәселенің шешілмеуі; айыппұлды қосымша санкциялар ретінде қолданудың іс жүзінде іске асырылмаған идеясы. Мақсаты: зерттеудің мақсаты санкцияларды құқықтық реттеуді жетілдіру мүмкіндігі бойынша айыппұл түрінде, атап айтқанда ата-аналарға балаларды тәрбиелеу жөніндегі міндеттерді тиісінше орындамағаны үшін қолданылатын авторлық ұсыныстарды білдіру болып табылады. Ұсынылған өзгерістерді енгізу осы санкцияның рөлін нақтылайтын, оған құқық бұзушыға нақты әсер ету шарасының белгілерін беретін, сондай-ақ оның алдын алу шарасы ретіндегі рөлін күшейтеді. Әдістері: қойылған міндеттер мен мақсаттарға сәйкес зерттеу әдіснамасының негізі зерттеу тақырыбын объективті талдауды қамтамасыз ететін жалпы ғылыми және жеке ғылыми әдістер болды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: мақалада баланың құқықтарын құқықтық реттеу және оларды сот арқылы қорғауды қамтамасыз ету саласында, оның ішінде ата-ана құқықтарынан айыру жолымен болған елеулі оң өзгерістерге қарамастан, бүгінде мемлекет тиімді қорғау тетігін толық көлемде құрмағаны негізделеді. Ата-анасының қамқорлығынан айырылған балалар санының өсуімен жауапкершілікке тартылған ата-аналар санының арту үрдісі де байқалады. Алайда, ата-ана құқығынан айыру туралы істердің саны басқа санаттағы істер ондаған, кейде жүздеген есе көп болса да, балалардың құқықтарын қорғауға бағытталған болса да, аталған санаттағы істерді қарау мен шешуге қатысты құқық қолдану тәжірибесі қарама-қарсы және даулы болып табылады. Әлбетте, қазіргі уақытта заң шығарушы ең ауыр жаза ретінде танылған айыппұл, тіпті жоғары мөлшерде болса да, құқық бұзушы төлеуге болатын айыппұл бала тәрбиесі міндеттерін тиісінше орындамау сияқты құқық бұзушылық қаупінің жоғары дәрежесіне сәйкес келмеуі мүмкін

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:
Тақырып: Құқық

Сот ісін жүргізудегі адвокаттық құпия: қамтамасыз ету және жүзеге асыру мәселелері
Аңдатпа:

Адвокатура азаматтық қоғам институты ретінде азаматтың құқықтары мен бостандықтарын қорғауды қамтамасыз етеді, әділ сот төрелігіне кепілдік береді. Ұзақ уақыт бойы адвокат қорғаушы деп аталды-ол адамды, оның құқықтары мен заңды мүдделерін қорғайды. Қазақстан Республикасының құқық жүйесінде адвокаттық құпия өзін-өзі басқаратын адвокатура құрылымдары деңгейінде моральдық-этикалық мәселе ретінде қарастырылады. Адвокаттық құпия мәселелері бойынша жеткілікті ғылыми-теориялық зерттеулердің болмауы, қорғау институтының жүйесінде де, сот төрелігі жүйесінде де адвокатура мәртебесінің белгісіздігі адвокаттық құпияның құқықтық мәртебесінің реттелмеуіне әкеледі, бұл ғылыми зерттеу тақырыбының өзектілігін де анықтайды. Зерттеудің мақсаты - "адвокаттық құпия" ұғымының мазмұнын тарихи-құқықтық талдау; Қазақстан Республикасы Конституциясының және адам құқықтары саласындағы халықаралық-құқықтық актілердің ережелерін ескере отырып, адвокаттық құпия ұғымын, мазмұны мен кепілдіктерін құқықтық реттеудегі олқылықтарды анықтау; адвокаттық құпияны қамтамасыз етудің проблемалық мәселелерін шешу жолдарын айқындау болып табылады. Әдістемелік негіз-зерттеу тақырыбын ашуға және мақсатқа жетуге мүмкіндік берген жалпы ғылыми және философиялық әдістердің жиынтығы. Мақалада бірқатар тезистер негізделеді: адвокаттық құпия құқықты талдаудың сандық және сапалық әдістері негізінде және адам мен азаматтың құқықтары мен бостандықтарын қорғаудың моральдық-этикалық және тарихи-құқықтық мәселелерінің кең базасында қарастырылады; адвокаттық құпия мен адвокатура мәселелері әлеуметтік және, атап айтқанда, құқықтық институттар жүйесінде тұтастай институттандыру үрдісі ретінде қарастырылады. Басқаша айтқанда, әлеуметтік қатынастарды объективті білу қажеттілігі өзектендіріледі, оның негізгі элементі құқықтық қатынастар, ал белгілі бір сала – құпия; адвокаттық құпияны сақтау қажеттілігіне байланысты туындайтын құқықтық қатынастар жүйесі, адвокаттардың өз қызметін ойдағыдай жүзеге асыруы және мемлекеттегі адвокатқа деген сенімін арттыру үшін адвокаттық құпияны құқықтық қамтамасыз ету жүйесі талданды.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:
Тақырып: Құқық

Еңбек құқықтарын қорғау аспектісінде еңбек заңнамасының қолданылу тиімділігін арттыру жөніндегі іс-шаралар
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: бұл зерттеу еңбек заңнамасын жетілдірудің мәселелерін қарастырады. Қазақстан Республикасындағы нарықтық қайта құруларды дамытудың қазіргі кезеңінде, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Еуразиялық экономикалық одаққа кіруін ескере отырып, еңбек заңнамасын реформалау мәселелері аса маңызды мәнге ие болады. Бұл еңбек құқығын іске асыру саласындағы қоғамдық қатынастарды құқықтық реттеуге жаңа көзқарастардың пайда болуын қажет етті. Осыған байланысты еңбек құқығының көптеген қағида ережелерін қайта қараудың өзектілігі пайда болады және олардың арасында нарықтық экономика жағдайында еңбек қатынастарының әртүрлі салаларында еңбек заңнамасын жетілдіру мәселелері соңғы орын алмайды. Қазақстан Республикасының қазіргі даму кезеңінде еңбек заңнамасы тек еңбек қана емес, сонымен қатар басқа да әлеуметтік-экономикалық және жеке құқықтар мен бостандықтардың кең кешенін жүзеге асыруға кепілдік беруі тиіс. Салыстырмалы түрде зерттелгеніне қарамастан, еңбек заңнамасын одан әрі жетілдіру мәселелерін зерттеу Қазақстан Республикасының заңнамасы да, атап айтқанда еңбек заңнамасы да үнемі дамып, одан әрі дамыту мен жетілдіруді қажет ететіндігін ескере отырып, өзектілігін жоғалтпайды. Мақсаты: зерттеудің мақсаты - Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасының қазіргі жай-күйін кешенді зерттеу және еңбек құқықтарын қорғау тұрғысынан оны жетілдірудің негізгі бағыттарын айқындау болып табылады. Әдістері: зерттеудің әдіснамалық негізін қазіргі таным әдістері құрады: диалектикалық, формальды-логикалық, тарихи, салыстырмалы-құқықтық, аналитикалық-синтетикалық, жүйелік-құрылымдық, логикалық-құқықтық. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: мақалада Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасын жетілдірудің негізгі бағыттарын қарауға жаңа теориялық-әдіснамалық тәсілдердің қажеттілігі негізделеді, осыған байланысты адам мен азаматтың еңбек құқықтарын одан әрі жетілдіру тұрғысынан қамтамасыз етуге арналған еңбек заңнамасын зерттеудің шұғыл қажеттілігі туындайды. Еңбек заңнамасын жетілдіру тұжырымдамасы анықталды, ол мемлекеттің құзыретті органдарының осы қатынастарды құқықтық реттеудің тиімділігін қамтамасыз етуге бағытталған еңбек және олармен тығыз байланысты қатынастарды дамыту қажеттіліктеріне сәйкес оның сапалы жағдайын қолдау жөніндегі қызметін білдіреді.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:
Тақырып: Құқық

Павлодар облысының мысалында қуатты жүктеме торабын басқарудың зияткерлік ортасын құру
Аңдатпа:

Энергия жүйелерін дамытудың қазіргі кезеңі олардың интеллектуалдылығын арттыру қажеттілігімен сипатталады, яғни энергия жүйесіне кіретін барлық компоненттерді тиімді басқару мәселелерін шешуге қабілетті ортаны қалыптастыру. Қазіргі заманғы энергетикалық жүйелердің ерекшеліктерінің бірі-белсенді тұтынушы, яғни өз қуатын жүктеу кестесін оңтайландыруға, энергия тұтынуды жоспарлауға, энергия тұтынуды парасаттандыруға мүмкіндігі бар тұтынушы. Ақпаратты жинаудың, өңдеудің және ұсынудың, сондай-ақ интернет желісі арқылы осы ақпаратты берудің цифрлық жүйелері болумен қатар, энергия жүйелерін басқарудың күрделі мәселесін шешу үшін қарастырылып отырған энергия жүйесінде болып жатқан үрдістерді сипаттай алатын нақты үрдістерге барабар көптеген модельдерді әзірлеу қажет. Қарастырылып отырған энергия жүйесінің элементтерінде, сондай-ақ байланысты элементтердің жиынтығында жүретін өзара байланысты үрдістерді барабар сипаттай алатын модельдерді әзірлеу. Ұсынылған интеллектуалды модельдер негізінде энергетикалық жүйелердің элементтерін тиімді басқару мәселелерін шешуге мүмкіндік беретін әдістерді әзірлеу. Энергия жүйесінің интеллектуалдылығын арттыру мәселесін шешу үшін баланстық теңдеулер мен жасанды интеллект әдістері негізінде энергия жүйесіне кіретін энергияны көп қажет ететін кәсіпорынның электр кешендерінің сызықтық емес бейімделу модельдері жасалды. Қарастырылып отырған өндіріс ретінде қасиеттері, инерциясы, сызықтық емес және оқшаулануы бар алюминий тотығын өндіру таңдалды. Өндірістің бұл түрі, мысалы, шикізатты басқа химиялық құраммен өңдеуге түсумен байланысты, оның жұмысының басқа режимдеріне көшу кезінде энергия тұтынудың өзгеруін болжау мүмкін себептеріне байланысты болжау үшін ең қиын болып таңдалды. Ретроспективті деректердің ұзақ уақыт қатарларын пайдалану қажеттілігінен бас тартуға мүмкіндік беретін жасанды интеллект әдістері негізінде үздіксіз инерциялық сызықты емес тұйық өндірісі бар электротехникалық кешендердің энергия тұтынуының статикалық және динамикалық модельдері әзірленді. Үздіксіз энергияны қажет ететін өндірістің қарастырылып отырған түрі үшін апаттық жағдайларды және ішінара техногендік апаттарды болжауға мүмкіндік беретін негізгі басқарылатын параметрлерден энергия тұтыну мен технологиялық үрдістердің динамикалық сипаттамалары алынды. Генетикалық алгоритм негізінде технологиялық параметрлер мен құн факторларын ескере отырып, үздіксіз өндірістің энергия тұтынуын басқарудың көп параметрлік оңтайландыру міндеті шешілді.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Қазақстанда тамақ консервілерін өндіру үшін реторт - қаптаманы қолданудың перспективалық бағыттары
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: мақала реторт қаптамасының негізгі түрлерін, сондай-ақ оны жасау үшін қолданылатын полимерлі және аралас материалдарды зерттеуге арналған. Авторлар заманауи нарықта ұсынылған реторт-қаптаманың жіктемесін құрастырды, орау материалдарының технологиялық қасиеттерін зерттеді, сондай-ақ қазіргі реторт-қаптамаға қойылатын талаптарды анықтады: 120 °С төмен емес температурада зарарсыздандыруға төзімділік, буға төзімділік және ылғалға төзімділік, консервіленген өнімдерге химиялық инерттілік, герметикалығы, газ өткізгіштігі төмен. Реторт-қаптамаға қажетті қасиеттерді беру үшін ол көп қабатты полимерлі немесе аралас материалдардан жасалады, олардың әрқайсысы белгілі бір функцияларды орындайды. Полимерлі және аралас материалдардың оттегіге қатысты төзімділік қасиеттерінің арқасында реторт-қаптама консервіленген өнімнің жарамдылық мерзімін 5 жылға дейін қамтамасыз ететіні анықталды, бұл шыны және металл қаптамаға балама ретінде полимерлі және аралас материалдардан жасалған реторт-қаптаманы қолдануға мүмкіндік береді. Мақсаты: тамақ өнеркәсібінде реторт-қаптаманы қолданудың қазіргі жай – күйі мен перспективалық бағыттарын талдау, реторт-қаптаманың заманауи жіктемесін әзірлеу, реторт-қаптаманы дайындау үшін пайдаланылатын материалдардың технологиялық қасиеттерін зерттеу. Әдістері: мақалада талдау және шегеру әдістері қолданылады. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: эксперименттік зерттеулерде заманауи реторт қаптамасының сыртқы қабаттарының құрамы талданды және полипропилен немесе полиэтилентерефталат жиі қолданылады деген қорытындыға келді, өйткені бұл полимерлі материалдар термиялық және химиялық төзімді, бу мен ылғалға төзімді келеді. Газдарға тосқауыл болып табылатын материалдар – алюминий фольга, металдандырылған пленкалар, этилен винил спирті, полиамид ортаңғы қабат ретінде қолданылатыны анықталды. Мұндай материалдар мен қаптамаларды жасау үшін полимерлердің бірлескен экструзиясы, көп қабатты инъекциялық қалыптау немесе ламинаттау қолданылатыны дәлелденді. Нәтижелер аралас қаптама материалдарының жоғары тосқауыл қасиеттерін көрсетеді, сондықтан қолданылатын полимерлі және аралас материалдардың термиялық және химиялық тұрақтылығы консервіленген өнімдердің барлық дерлік топтарын орау үшін реторт қаптамасын пайдалануға мүмкіндік береді. Қаптаманың газ тосқауылы мен жарықтан қорғау қасиеттерін оралатын және зарарсыздандырылатын өнімнің түріне және оны сақтау ұзақтығы мен шарттарына қойылатын талаптарға байланысты реттеуге болатындығы туралы кіріс енгізілді.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Ешкі сүтіне негізделген биогурт құрылымын қалыптастыру үрдісін математикалық модельдеу
Аңдатпа:

Мақала математикалық модельдеу әдістерін қолдана отырып, биогурт құрылымын қалыптастыруға физикалық-химиялық факторлардың әсер ету дәрежесін зерттеуге арналған. Автор Кохрен критерийлерінің шекті рұқсат етілген мәндерін және Фишердің есептік мәнін анықтады, регрессия теңдеуінің коэффициенттерін талдады. Зертханалық және өндірістік жағдайларда алынған эксперименттік-аналитикалық материал негізінде математикалық модельдеу жүргізілді. Реттелетін факторлар таңдалады (тұрақтандыру жүйелерінің саны, температура және қамшының ұзақтығы. Басқарылатын факторлар таңдалады (компоненттер қоспасының шайқалуы, сақтау үрдісінде биогурттың шайқалуының салыстырмалы тұрақтылығы, тиімді тұтқырлық коэффициенті, консистенцияны органолептикалық бағалау). "GRINDSTED® SB 550A" және "CREMODAN SUPER" тұрақтандырушы жүйелерімен биойогурт компоненттерінің массасын шайқау үрдісіне Математикалық талдау және модельдеу жүргізілді. Эксперименттік зерттеулерде "GRINDSTED® SB 550A" және "CREMODAN SUPER" тұрақтандырушы жүйелерінің ешкі сүтіне негізделген био-гурт құрылымын қалыптастыруға және олардың сақтау тұрақтылығына салыстырмалы әсері зерттелді. Ешкі сүтіне негізделген биойогурттың тұтынушылық сипаттамаларына тағамдық қоспалардың түрі мен мөлшерінің әсер ету дәрежесін сипаттайтын эксперименттік зерттеулердің кешенді нәтижелері ұсынылған. Математикалық модельдеудің алғашқы екі кезеңінен алынған деректерді салыстырмалы талдау нәтижелері келтірілген: тағамдық қоспаның түрі және оның ұтымды мөлшері, сондай-ақ технологиялық үрдістің параметрлері - өнімді шайқау. "GRINDSTED® SB 550A" тұрақтандырғыш жүйесі мөлшерінің барлық шайқау режимдерінде формула компоненттері массасының 0,4% – дан 1,0% - на дейін ұлғаю шамасында өнімнің динамикалық тұтқырлығы коэффициентінің ұлғаюы байқалатыны дәлелденді, "шайқалудың" басқа көрсеткіші - "grindsted® SB 550A" тұрақтандырғыш жүйесін 1,0% мөлшерінде енгізген кезде азаяды.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Спортшылардың тамақтануына арналған мамандандырылған өнімдердің биотехнологиясын әзірлеудегі инновациялық тәсіл
Аңдатпа:

Мақалада салауатты өмір салтын ұйымдастыру шеңберінде спортпен, фитнеспен айналысатын халықтың тиісті физикалық жай-күйін қолдау мәселесін шешуге бағытталған спортшылардың тамақтануы үшін мамандандырылған тамақ өнімдерін әзірлеу және өндіру жөніндегі бағыттың өзектілігі негізделген. Мақаланың мақсаты - спортпен, фитнеспен айналысатын және дене шынықтырумен айналысатын халыққа арналған жалпы сауықтыру сипатындағы мамандандырылған тамақ өнімдерін әзірлеу. Алынған нәтижелер корреляциялық және регрессиялық талдау әдістерін және "Statistica 6.0"стандартты бағдарламалық пакеттерін пайдалана отырып статистикалық түрде өңделеді. Химиялық, микробиологиялық, органолептикалық көрсеткіштерді өлшеу стандартты әдістер мен заманауи құралдарды қолдана отырып жүргізілді: анализатор, аналитикалық анализатордың электрофорезіне арналған ұяшық, жоғары тиімді сұйық хроматограф және басқалар. Спорттық тамақтану үшін сүт негізіндегі ашытылған мамандандырылған тамақ өнімдерін жасаудың ғылыми тұжырымдамасы тұжырымдалды, спортшылардың тамақтануы үшін мамандандырылған тамақ өнімдерінің биотехнологиясы жасалды. Аналитикалық және эксперименттік зерттеулердің нәтижелерін іс жүзінде іске асыру үшін жаңа өнімдерді өндіруге арналған нормативтік және техникалық құжаттама пакеттері әзірленді, олар жұмыс істеп тұрған сүт саласы кәсіпорындарының өндірістік жағдайларында сынақтан өткізілді.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Жамбыл облысының тік аймақтылығы жағдайында табиғи жайылымдарды пайдаланудың ғылыми тәсілдерін әзірлеу
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: табиғи жем-шөп алқаптары (шабындықтар мен жайылымдар) едәуір аумақты алып жатыр және жем-шөп өндіруде ғана емес, сонымен қатар табиғатты ұтымды пайдалануда да маңызды рөл атқарады. Жайылымдарды сақтаудың негізі - жайылымдарды пайдалану және оларға күтім жасау жүйесі, олардың өнімділігін сақтауға және арттыруға бағытталған жайылымдық айналым болып табылады. Жайылымды жақсарту бойынша жайылым айналымы мынадай іс-шараларды қамтуы тиіс: жайылымды шабындықпен кезектестіру. Көп жағдайда жайылымдар жүктемені ескермей қолданылады, бұл олардың одан әрі бұзылуына және тозуына әкеледі. Сондықтан, осы жайылымдарда ұтымды пайдалану әдістерін қолдану және жайылымдарды пайдалану маусымдарын кезектестіруден және мезгіл-мезгіл демалудан тұратын жайылымдық айналымдарды енгізу арқылы қажет. Жайылымдарды пайдалануды реттеу әсіресе Жамбыл облысында өте маңызды, онда ауыл шаруашылығы алқаптарының жалпы ауданы 4, 5 млн. гектардан асады, оның ішінде жайылымдар 67 % - 2,9 млн. га құрайды. Өңірде табиғи жайылымдары бар, бірақ малы жоқ бес мыңнан астам ауыл шаруашылығы құрылымдары бар. Сонымен қатар, мал басының көп бөлігі иелік ететін аймақ тұрғындарының жайылымдары жоқ. Бұл елді мекендердің айналасында шамадан тыс мал жаюға әкеледі. Мақсаты: Жамбыл облысы Қордай ауданының тік аймақтылығы жағдайында мал жаю әдісін пайдалана отырып, жайылымдық жерлердің тозу себептерін айқындау негізінде шаруа қожалыққа жайылымдық ресурстарды ұтымды пайдаланудың ғылыми тәсілдерін әзірлеу. Әдістері: геоботаникалық зерттеу әдістерін қолдана отырып, тәжірибелік жайылымдық учаскелердің шекаралары анықталды. Содан кейін бақылау учаскелерде топырақтың су-физикалық және химиялық көрсеткіштері, жайылымдық массасы және жемнің құндылығы анықталды. Сонымен қатар, жануарлардың тірі салмағының өсуі және маусымдық жайылымдарда жайылымның экономикалық тиімділігі есептелді. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Жамбыл облысының тік аудандастыру жағдайында (950 га –тау бөктерлік дала аймағында, 1370 га – тау бөктірлік қуаң далада және 1880 га – тау бөктірлік шөлейт аймағында) жайылым түрлерінің айырмашылығы, негізгі өсімдік бірлестіктерінің жайылымдық жемінің өнімділігі мен қоректілік құндылығы, сондай - ақ жайылымдардың жекелеген учаскелері арасындағы салыстырмалы түрде аз қашықтық шаруа қожалыққа жайылымдық ресурстарды басқарудың маусымішілк жайылым айналымының схемасын ұсынуға мүмкіндік береді.

Автор: Ж.Б. Исаева
Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Студенттердің жетекші копинг-стратегияларының диагностикасы
Аңдатпа:

Мақалада оқу үрдісінің стресстік жағдайындағы студенттердің мінез-құлқын жеңу мәселесі көрсетілген. Мақаланың мақсаты - бакалавриат студенттерінің мінез-құлқының басым бөлігін құрайтын және осал стратегияларын анықтау. Зерттеу барысында стресспен күресу сауалнамасы (COPE) К.Карвер, М.Шейер және Дж.Вайнтрауб, бейімделген Е.И. Расказова, Т.О. Гордеева. Төртінші курс студенттері мінез-құлықпен күресу әдістерін таңдауда айтарлықтай өзгерістер көрсетеді. Бұл олардың күресу стратегияларының кең ауқымына ие екенін білдіреді. Сонымен қатар, бірінші курс студенттерінде күресу стратегияларының жеткілікті алуан түрлілігі жоқ. Бұл олардың тәжірибесінің аздығынан және күресудің әртүрлі әдістерімен таныс еместігіне байланысты болуы мүмкін. Оқытудың әртүрлі кезеңдерінде студенттер арасында «Мәселенің шешімін табу» тиімді стратегиясын қолдану белсенділігінде айтарлықтай айырмашылықтар анықталды. Бұл төртінші курс студенттерінің мәселеге бағытталған күресуге бейім екенін көрсетеді, ал бірінші курс студенттері емтихан күйзелісімен эмоционалды түрде бағдарланған күресуді қалайды. Зерттеу нәтижесінде студенттер арасында мінез-құлықпен күресудің ең көп таралған әдістері «Жауапкершілікті қабылдау» және «Мәселені шешуді жоспарлау» стратегиялары екені анықталды. Бұл студенттердің көпшілігі қиындықтарды жеңу үшін белсенді және саналы әдістерді ұнататынын білдіреді. Студенттердің мінез-құлқы мен мазасыздануын жеңу әдістерінің арасындағы байланыс барлық оқу курстарында әртүрлі болатыны дәлелденді. Бұл әртүрлі тәжірибе деңгейлеріне, оқу бағдарламасының қиындық дәрежесіне және күйзелістік жағдайларды қабылдауға және оны жеңуге әсер ететін басқа факторларға байланысты болуы мүмкін. Бұл нәтижелер бірінші курс студенттерінде әртүрлі қиындықтарды жеңу стратегияларын дамытудың маңыздылығын, сонымен қатар төртінші курс студенттеріне тиімді күресу стратегияларын қолдануда қолдау көрсету және оқыту қажеттілігін көрсетеді.

Журналдың шыққан жылы: 2023
Журнал нөмірі: 3(91)

Ерекше балалардың интеллектуалдық және кәсіби қабілеттерін ашудың инновациялық тәсілдері
Аңдатпа:

Ерекше балалардың интеллектуалдық және кәсіби қабілеттерін ашу, ең алдымен, ұстаздар жасаған тілдік ортаға байланысты. Осыған байланысты ойлау мен іс-әрекеттің (ұғымдар, категориялар, ұғымдар) тиімді педагогикалық парадигмасын құру, оның үнемі жаңартылуын қамтамасыз ету міндеті тұр. Зерттеудің мақсаты - ерекше балалардың интеллектуалдық және кәсіби қабілеттерін ашу. Негізгі зерттеу әдістері: ВАК (дерексізден нақтылыққа көшу), НКА (дерексізден нақтылыққа ауысу), АС (дерексізден нақтылыққа және кері нақтылықтан дерексізге қайту), АКА (дерексізден нақтыға дейін және қайта дерексізге). және МЖӘ (мәтінмен жұмыс әдісі). Келіп түсетін ақпараттың 80-85 % адамның көру органдары арқылы қабылданады және біздің миымыз бірнеше функцияларды орындайды. Бірақ негізгі функция - алыпсатарлық, яғни ақпаратқа сіңген білім мәнін түсінуде. Мысалы, адам кемпірқосақты бақылай алады, бірақ оның табиғатын түсінбейді, білмейді. Тек болжамды түрде ол мәнін тани алады, яғни белгілі бір заңдылық, осы ерекше құбылыстың шығу сызбасы. Сонымен, білім – ақпараттан алынған адамның өзіндік ойлауының өнімі

Журналдың шыққан жылы: 2023
Журнал нөмірі: 3(91)

Педагогикалық және білім беру парадигмасына инновациялық көзқарас
Аңдатпа:

Мақалада педагогикалық және білім беру парадигмасын жаңарту мәселесі, оған функционалдық, конструктивті, бірмәнді сипат беру мүмкіндігі көрсетілген. Мақаланың мақсаты – әмбебап дерексіз-нақты координаттарды пайдалана отырып, педагогикалық және білім беру парадигмасын жаңарту. Зерттеу барысында келесі әдістер пайдаланылды: Гегельдің диалектикалық әдісі, функционалдық-сызбалық бейнелердің алыпсатарлық тілі және рефлексиялық «жұмыс үстелі». Әлемнің бейнесін түсінудің қарапайым талаптары ретінде жанды және жансыз табиғаттың үйлесімділігінің сыртқы және ішкі белгілерін пайдалану ұсынылады. Олардың негізінде табиғатқа ұқсас ойлау мен әрекеттің «алтын принциптері» алынды. Жұптық категориялар арасындағы диалектикалық байланыстар орнатылады. Бұл олардың синонимдік мәселесін шешуге мүмкіндік береді. Тұжырымдамалық педагогикалық және білім беру парадигмасын құру үшін алыпсатарлық, ауызша және жазбаша тілдерді пайдалану ұсынылады. Осының арқасында құрылатын немесе жаңартылатын ұғымдар функционалды, мағыналы, көрінетін және конструктивті көрініске ие болады. Педагогикалық парадигманы диалектикалық жаңартудың технологиялық циклі ұсынылған, ол ұғымдарды адамның жеке өмірінің циклінен дәйекті түрде алып тастауды қарастырады. Бұл педагогикалық және білім беру парадигмасының тұжырымдамаларының адамгершілік, функционалдылық, логикалық, жүйелілік, конструктивтілік және бірмәнділік критерийлерімен сабақтастығы мен сәйкестігін қамтамасыз етеді.

Журналдың шыққан жылы: 2023
Журнал нөмірі: 3(91)

Ұйымды басқарудағы ақпараттық коммуникациялар: негізгі аспектілер және тиімді стратегиялар
Аңдатпа:

Қазіргі әлемде ақпараттық коммуникациялар ұйымдарды басқаруда шешуші рөл атқарады. Ақпараттық технологиялардың қарқынды дамуы және кең желілік интернеттің қол жетімділігі ұйым ішінде де, сыртқы ортада да тиімді ақпарат алмасу мен байланыс үшін жаңа мүмкіндіктер туғызады. Бұл мақалада ұйымды басқарудағы ақпараттық коммуникацияның негізгі аспектілері қарастырылып, оларды табысты жүзеге асырудың тиімді стратегиялары мен құралдары ұсынылған. Мақаланың мақсаты - ұйымдарды басқарудағы ақпараттық технологиялардың рөлі мен маңыздылығын қарастыру және түсіндіру, ақпараттық технологиялардың әртүрлі түрлерімен, олардың артықшылықтары мен мүмкіндіктерімен ұйымды басқару контекстінде танысу. Мақаланың негізгі міндеті - ақпараттық технологиялар тиімділікті, коммуникация тиімділігін және басқару шешімдерін қабылдауды қалай арттыра алатынын атап өту, сондай-ақ бизнес-үрдістерді оңтайландыру және ұйым үшін бәсекелестік артықшылықтар жасау. Осы мақаланы жазу кезінде келесі әдістер мен тәсілдер қолданылды. Ұйымдарды басқаруда ақпараттық технологияларды қолданумен байланысты академиялық және практикалық дереккөздерге шолу жасалды. Тиісті зерттеулерді, мақалалар мен кітаптарды зерттеу тақырып туралы кең ақпарат алуға және мақаладағы мәлімдемелерді нақты деректермен және беделді көздермен растауға мүмкіндік берді. Ұйымдарды басқаруда ақпараттық технологияларды қолданудың әртүрлі аспектілері, соның ішінде олардың артықшылықтары, іске асырудың негізгі аспектілері және бизнес-процестерді оңтайландыру әдістері талданды. Аналитикалық тәсілдің нәтижесінде мақалаға енгізудің негізгі тармақтары анықталды және олардың маңыздылығы негізделді. Әдеби талдау мен аналитикалық тәсілден алынған ақпарат пен идеялар синтезделіп, бір бөлікке біріктірілді. Ұйымдарды басқарудағы ақпараттық технологиялардың әртүрлі аспектілері презентацияның түсінігі мен дәйектілігін қамтамасыз ету үшін логикалық құрылымға ұйымдастырылды. Мақалада қызметкерлерді оқыту қажеттілігі, коммуникацияларды Стратегиялық жоспарлау, ақпарат ағындарын басқару және деректер аналитикасын пайдалану сияқты ақпараттық технологияларды енгізудің негізгі аспектілері қамтылған. Әр түрлі салалар мен ұйымдарда ақпараттық технологияларды сәтті қолдану мысалдары келтірілген.

Журналдың шыққан жылы: 2023
Журнал нөмірі: 3(91)

Халықты жұмыспен қамту саласында Қазақстан Республикасының мемлекеттік бағдарламаларын іске асыру сапасын бағалаудың әдіснамалық негіздері
Аңдатпа:

Мемлекеттік жоспарлау және өңірлік даму жүйесінің ресми танылған мәселелерінің бірі мемлекеттік органдар қызметін іске асырудың тиімділігі мен нәтижелілігін бағалау әдіснамасының жетілдірілмеуі болып табылады. Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігі мен жергілікті уәкілетті органдардың есептері тікелей нәтижелердің абсолютті және кейде салыстырмалы мәндерін береді. Іс жүзінде экономикалық, әлеуметтік тиімділікті бағалау және қоғамға әсерін бағалау жүргізілмейді. Осыған байланысты авторлардың мемлекеттік бағдарламалардың сапасын (тиімділігін) бағалаудың әдістемелік тәсілдерін әзірлеуі (Қазақстан Республикасының «Жұмыспен қамту жол картасы – 2020» бағдарламасы мысалында) өңірлік дамудың теориясы мен практикасы үшін өзекті міндет болып табылады. Жұмыстың мақсаты Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту саласындағы мемлекеттік бағдарламаларын іске асыру сапасын бағалаудың әдіснамалық негіздерін зерттеу болып табылады (Қазақстан Республикасының «Жұмыспен қамтудың жол картасы – 2020» бағдарламасының материалдары бойынша). Мақалада сапалық және сандық әдістердің бірлігін қамтамасыз ететін мәселелерді шешудің жүйелі тәсілі қолданылады: сапалы контент-талдау; ғылыми әдебиеттер мен заңнамалық базаны кең шолуға негізделген зерттеу объектісін егжей-тегжейлі зерделеуге мүмкіндік беретін монографиялық әдіс; экономикалық-статистикалық зерттеу әдісі. Зерттеудің маңыздылығы мемлекеттік басқару жүйесінде бағдарламаларды бағалауға әдіснамалық тәсілдерімен анықталады. Бағдарламаның бір қатысушысына үлестік шығындарды есептеу мен талдауды көздейтін экономикалық бағалау үшін авторлар «ЖҚЖК-2020» бағдарламасының бағыттары бойынша түпкілікті нәтижелерге қол жеткізуге арналған үлестік шығындардың мәндеріне динамикалық және салыстырмалы талдау жүргізуді ұсынады. Бұл бағдарламаның жекелеген жобалары мен бағыттарын динамикадағы шығындар бойынша салыстыруға және болашақта олардың негізсіз өсуіне әсер ететін факторларды анықтауға мүмкіндік береді. Ұсынылған көрсеткіштерді есептеу аймақтық бөлімде де маңызды, өйткені ол ұлттық мәндерден бір бағытта немесе басқа бағытта айтарлықтай ауытқатын аймақтарды көруге мүмкіндік береді.

Журналдың шыққан жылы: 2023
Журнал нөмірі: 3(91)

Қазіргі қоғамдағы жергілікті өзін-өзі басқарудың рөлі мен орны
Аңдатпа:

Жергілікті өзін-өзі басқару органдары - демократиялық мемлекеттің құрылымдық негізінің ажырамас тетігі. Бүгінгі таңда жалпы қоғамдық қатынастар жүйесінде және экономикалық қарым қатынастарда жергілікті өзін-өзі басқару жиі кездеседі. Бұл жүйе жеткілікті және сапалы деңгейде дамымаса, заңнамалық, қажетті мүмкіндіктер болмаса, жергілікті деңгейде экономикалық, әлеуметтік, тұрмыстық, мәдени және басқа мәселелерді шешу өте қиын болмақ. Жергілікті өзін-өзі басқару органдары - бұл биліктің ерекше деңгейі болып табылады, онда қоғамдық және мемлекеттік қағидаттары біріктіріледі. Конституциялық және әкімшілік құқықтың өзекті теориялық және тәжірибелік мәселелерінің ішінде жергілікті өзін-өзі басқарудың орны мен рөлін айқындау және мемлекеттік билік органдары мен өзін-өзі басқару органдарының, бір жағынан, жергілікті өкілді және атқарушы құрылымдар мен институттардың теңгерімді өзара қарым-қатынасын бекіту аса маңызды мәнге ие болады. Мақаланың мақсаты - қазіргі қоғамда жергілікті өзін-өзі басқарудың рөлі мен орнын зерделеу, Қазақстанда жергілікті билік органдарының дамудың болашақ көріністері мен құрылуы бойынша тәжірибелік нұсқаулықтар тұжырымдау. Мақаланы жазу барысында суреттеу, сараптама және жинақтау, негіздеу, қисынды модельдеу, жүйелік сараптау және т.б. тәсілдер қолданылды. Қазақстан Республикасының заңнамалық актілері мен нормативтік құжаттарын сараптау үшін жүйелік-талдағыш әдіс қолданылған. Жергілікті өзін-өзі басқарудың, сондай-ақ басқарудың функционалдық жүйесінің құрылуын зерделеуде құрылымдық-талдағыш сараптама тәсілі қолданылды. Жүргізілген зерттеу нәтижесінде алынған тұжырымдар мен ұсынымдар: Қазақстан Республикасы мәслихаттары мен әкімдіктерінің, мемлекеттік қызметшілердің тәжірибелік қызметінде; жоғары оқу орындарындағы курстарда оқу үрдісінде, сондай-ақ одан әрі жалпы теориялық және қолданбалы зерттеулер үшін пайдаланылуы мүмкін.

Журналдың шыққан жылы: 2023
Журнал нөмірі: 3(91)

Қазақстан Республикасының шағын бизнесі: экономиканың жетекші салалары бойынша дамудың заманауи үрдістері
Аңдатпа:

Қазақстан Республикасындағы және өңірлердегі нарықтық өзгерістер қарқынды кезеңге енді: ресурстарды басқару және бөлу жүйелері толығымен жетілдірілді, мемлекеттік-жеке меншік институты құрылды, экономикалық реттеудің негізгі нарықтық тетіктері қолданысқа енгізілді. Тұтастай алғанда нарықтың өзін-өзі дамыту тетігі біртіндеп іске қосылуда, шағын бизнес шешуші мәнге ие болуда. Дәл осы еркін кәсіпкерлік Қазақстан Республикасының өңірлерінде экономиканың одан әрі көтерілуін қарқындатуға арналған. Шағын бизнестің теңгерімді және үдемелі дамуы оның даму белсенділігін ынталандыратын инфрақұрылымды дамытуды көздейді және экономиканың жетекші салалары бойынша шағын кәсіпкерлікті теңгерімді дамытудың негізгі факторларының бірі ретінде шағын және ірі бизнес саласын интеграциялау тетіктері мен форматын трансформациялауды талап етеді. Қазақстан Республикасында шағын бизнес саласын қолдау оны дамытудың стратегиялық басымдықтарының бірі болып табылады. Алайда, шағын бизнес субъектілерін қолдауды қамтамасыз ету бойынша мемлекет қабылдап жатқан шараларға қарамастан, тауарлар мен қызметтер нарығын дамытудың қажеттіліктер серпіні мен салалық ерекшеліктері шағын кәсіпкерлікті дамытудың салалық және құрылымдық теңгерімсіздігін қалыптастыра отырып, шағын бизнесті дамытудың өңірлік тенденцияларына өз түзетулерін енгізеді, бұл олардың мазмұнын қарауды және нақтылауды талап етеді. Мақаланың мақсаты - экономиканың тиімділігі мен халықтың әлеуметтік тұрақтылығына әсер ететін фактор ретінде шағын бизнестің жай-күйі мен даму тенденциясын зерттеу. Мақалада шағын бизнестің дамуын талдау Қазақстан Республикасының ақпараттық-статистикалық базасы негізінде оның даму тенденциялары мен заңдылықтарын анықтау; оларды реттеудің қалыптастырушы және институционалдық тәсілдерінің себептерін сәйкестендіру, жалпылау және негіздеу контекстінде іске асырылады. Атап айтқанда, зерттеудегі талдау статистикалық шолу материалдарына және оларды топтастыру, жалпылау, логикалық талдау, жүйелік сипаттау және түсіндіру әдістерін қолдана отырып талдауға негізделген. Қазақстан Республикасында Шағын кәсіпкерлікті дамытудың негізгі бағыттары мен үрдістерінің шеңбері зерттелді және айқындалды, олардың тиімділігіне баға берілді және шағын бизнестің теңгерімді дамуын қолдау құралдары ұсынылды.

Журналдың шыққан жылы: 2023
Журнал нөмірі: 3(91)

Жалға алу құқықтық қатынастарындағы субъектілердің құқықтарын қорғау тәсілдері туралы мәселе
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: құқықты қорғау құқықтық реттеу тетігінде орталық орындардың бірін алады. Қазақстан Республикасында қорғаныс институты Кеңес дәуірінде болғанмен салыстырғанда айтарлықтай өзгерістерге ұшыраған жоқ. Алайда, сыртқы, оның ішінде құқықтық және экономикалық, қоғамдық қатынастардың жұмыс істеу жағдайындағы өзгерістер, атап айтқанда, соңғы онжылдықтарда болған жалдау қатынастары саласындағы өзгерістер қолданыстағы қорғау тетігін қайта қарауды талап етеді. Ең алдымен, бұл жалдау шартының тараптары өз құқықтары мен байланысты мүдделерін қорғау үшін қолдана алатын қаражаттың тиімділігіне қатысты. Мақсаты: жалға алу қатынастарындағы субъектілердің құқықтарын қорғаудың әртүрлі әдістерін зерттеу, сондай-ақ ықтимал қақтығыстарды шешудің ең тиімді және оңтайлы әдістерін анықтау болып табылады. Әдістер: зерттеудің әдіснамалық негізін қазіргі таным әдістері құрады: диалектикалық, формальды-логикалық, салыстырмалы-құқықтық, аналитикалық-синтетикалық, жүйелік-құрылымдық, логикалық-құқықтық. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: мақалада материалдық құқық пен мiндеттемелердiң құқықтық бәсекелестiгi жағдайында құқықтарды қорғаудың әдiстерi, жалға берушiнiң жалға алушының арам пиғылдылығы жағдайында таңдауы соңғысымен тоқтатылуы тиiс екенi дәлелденген. Сонымен қатар, заңнамалық базаның жетіспеушілігі мүлікті жалға беруден қайтару міндеті туралы сот шешімдерін орындаудың тиімді тетігінің жоқтығынан көрінеді, бұл мүлік иелерін сотта заттық сипаттағы талаптарды мәлімдеуге итермелейді. Екінші жағынан, соттардың бұзылған құқықтарды қорғаудың таңдалған тәсілінің заңнама талаптарына сәйкес келмеуі талап қоюдан бас тартуға негіз болып табылады, соның салдарынан жалға алушы тарапынан бөтен мүлікті заңсыз иелену және пайдалану іс жүзінде жалғасуда.Шарттың қолданылу мерзімі аяқталғаннан кейін жалға алушы мүлікті қайтару жөніндегі міндетті орындаудан жалтарған жағдайда жалға берушінің мүлікті жалға беруден талап ету құқығын қорғауды құқықтарды қорғаудың құқықтық тәсілдерін қолдана отырып, атап айтқанда мүлікті басқа біреудің заңсыз иеленуінен талап ете отырып жүзеге асырған жөн деген қорытындыға келді. Сот билігінің ұстанымын жалға беру қатынастарын қазіргі заманғы шаруашылық-құқықтық реттеу қағидаттарына және азаматтық сот ісін жүргізу міндетіне неғұрлым сәйкес келетіндігін тиісті түсіндірмелермен айқындау туралы ұсыныс енгізілді.

Журналдың шыққан жылы: 2023
Журнал нөмірі: 3(91)
Тақырып: Құқық

Қысыммен жұмыс істейтін жабдыққа сараптама жүргізу бойынша нормативтік-техникалық құжаттаманы әзірлеу
Аңдатпа:

Мақала қысыммен жұмыс істейтін жабдыққа арналған нормативтік-техникалық құжаттаманы (әдістемелік ұсыныстарды) әзірлеуге арналған. Авторлар Қазақстан Республикасының Қауіпті өндірістік нысандарындағы өнеркәсіптік қауіпсіздіктің негізгі мәселелерін қарастырды. Өнеркәсіптік сараптама жүргізу кезінде туындайтын негізгі мәселелер зерделенді және сипатталды: сараптама жүргізу тәртібінің және сараптамалық қорытындыны ресімдеудің бірыңғай нысанының болмауы, сапасыз сараптаманың болмауы, сарапшылардың тиісті құзыретінің болмауы, сынақ зертханалары жабдықтарының қазіргі заманғы паркін дамытудың болмауы. Авторлар сараптама ұйымдарының практикалық тәжірибесі, халықаралық тәжірибені зерделеу және Қазақстан Республикасының аумағында қолданылатын нормативтік-құқықтық актілерді талдау негізінде әдістемелік ұсынымдар әзірледі. Қысыммен жұмыс істейтін жабдыққа сараптама жүргізу және қолданыстағы әдістемелік ұсыныстарды талдау бойынша әзірленген әдістемелік ұсынымдарға салыстырмалы талдау жүргізілді. Авторлар бақылау-қадағалау функцияларын жүзеге асыратын өнеркәсіптік қауіпсіздік саласында тәуелсіз сертификаттау ұйымдарын құру бойынша ұсынымдар, сондай-ақ сараптама жүргізу кезінде тәуекелге бағдарланған тәсіл ұсынды. Зерттеу барысында мақалада Қазақстан Республикасындағы өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы мемлекеттік реттеудің міндеттері егжей-тегжейлі сипатталған. Нормативтік-құқықтық актілер мен нормативтік-техникалық құжаттамаға талдау жүргізілді. Халықаралық тәжірибені талдау негізінде Қазақстан Республикасы үшін өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы мәселелерді шешу жолдары келтірілген. Әзірленген әдістемелік ұсынымдар пайдалану мерзімдерін ұзартуға және қолдануға рұқсатқа сараптамалық қорытындыны ресімдеу бойынша бірыңғай талаптарға сараптама жүргізудің жалпы тәртібін қамтиды баптың нәтижелері Қазақстан Республикасында өнеркәсіптік қауіпсіздікті тиімді қамтамасыз етуге кедергі келтіретін мәселелерді көрсетуге және мәні бойынша оларды шешу жолдарын ұсынуға мүмкіндік береді.

Журналдың шыққан жылы: 2023
Журнал нөмірі: 3(91)

Бағдарламалық құралдарды талдау және жобалау кезеңінде CASE-әдістемелерді қолдану туралы
Аңдатпа:

Ақпараттық саланың жаһандануы сақталған және өңделетін ақпарат көлемінің айтарлықтай өсуіне әкелді. Өңдеу жылдамдығын арттыру және алушыға ақпарат беру үшін ақпарат өңделетін жабдықтың қуатын арттыру қисынды. Бірақ мұндай жол компьютерлік жабдықтар мен қолданбалы бағдарламалық жасақтаманы үнемі жаңартуға немесе толық жаңартуға қаржылық шығындардың артуына әкеледі. Аппараттық және бағдарламалық жасақтаманың қуатын арттыруға балама шешім деректерді сақтауды ұйымдастыру үрдісін оңтайландыру және ақпаратты талдау кезеңінде болуы мүмкін. Тапсырманың бастапқы кезеңдерінде көптеген ақпаратты жинау және өңдеу жүзеге асырылады, оларды жіктеу керек, әзірленіп жатқан ақпараттық жүйе үшін маңызды және маңызды емес ақпарат ағындарын және т.б. бөліп көрсету керек. Тұтастай алғанда әзірленген ақпараттық жүйенің және оның жекелеген модульдерінің жұмыс істеу сапасы деректерді құрылымдау мен жүйелеудің қаншалықты дұрыс және толық орындалатынына байланысты болады. Ақпараттық жүйелерді тұжырымдамалық жобалаудың заманауи әдістемелері бағдарламалық іске асырудан өндірістік ортаны талдау мен модельдеуге баса назар аударады. Тұжырымдамалық модельдеу үрдісінде қолданылатын құралдар процестердің негізгі бөлігін автоматтандыруға мүмкіндік береді, соның ішінде шаблондар (үлгілер) форматында бағдарламалық кодты әзірлеу, соның ішінде әзірленіп жатқан бағдарламалық өнім бойынша құжаттама жасау. Заманауи әдістемелер мен құралдар қуатты графикалық құралдарды қолдануға негізделгендіктен, бұл көрнекілікті едәуір арттырады және "Drag - and-Drop" технологиясын қолдана отырып, ақпараттық жүйенің жобасына түзетулер енгізу процесін жеңілдетеді. Бұл абстрактілі, тұжырымдамалық деңгейде бағдарламалық ортаны талдауға және жобалауға көбірек уақыт бөліп, ақпараттық жүйені дамытудың алғашқы кезеңдерін аяқтауға кететін уақытты қайта бөлуге мүмкіндік береді. Талдау және жобалау кезеңдері үлкен қаржылық шығындарды қажет етпейді және өзгермелі. Осы кезеңдердегі ақпаратты, мысалы, бағдарламалық кодты жазу кезеңіне қарағанда, түзету және өзгерту оңайырақ. Сонымен қатар, дәл осы кезеңдерде әзірлеуші мен Тапсырыс берушінің ең белсенді өзара әрекеттесуі жүзеге асырылады, онда болашақ ақпараттық жүйе жобасының максималды көрнекілігі мен өзгергіштігі қажет. Бағдарламалық жасақтаманы жобалаудың заманауи әдістемелерін қолдану ақпараттық жүйені жобалаудың алғашқы кезеңдерінің тиімділігін едәуір арттырады.

Автор: И.И. Ляшенко
Журналдың шыққан жылы: 2023
Журнал нөмірі: 3(91)

Палладий фосфинді кешенінің қатысуымен изобутиленді көміртек моноксидімен және спирттермен гидроментоксикарбонилдеу
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: қазіргі кезде негізгі өнеркәсіптік органикалық синтез және мұнайхимиялық өнеркәсіпте органикалық қосылыстарды алудың кең қолданылатын ең тиімді әдістерінің бірі көміртек моноксиді негізіндегі синтездер болып табылады. Бұл синтетикалық органикалық химияның маңызды саласы үздіксіз даму үстінде және оның жыл сайын тәжірибелік мәні өсуде. Пластикалық массаларды, синтетикалық талшықтарды, майлағыш майларды, еріткіштерді, жоғары октанды базалық бензиндерді және дәрілік препараттарды алу үшін құнды шикізат болып табылатын барлық оттекті органикалық қосылыстарды көміртек моноксиді негізінде іс жүзінде синтездеуге болады. Қазіргі заманғы әлемдік медицина тәжірибесінде 1000-ға жуық түрлі дәрілік препараттардың түрлері қолданылады. Ал медициналық практикада қолданылатын аса маңызды деген дәрілік препараттардың тізіміне 700-ге жуық атаулар кіреді. Әлемнің кез келген мемлекеті дәрілердің толық номенклатурасын өндіруге шамасы келмейді. Біздің мемлекетіміздің дәрі-дәрмекке деген қажеттілігі жылына 300 миллион АҚШ долларынан асады; қазіргі бар қуаттылықпен өз қажеттілігін тек 7 %-ға ғана қамтамасыз етеді. Ал қалғаны алыс және жақын шет елдерден импортталады. Мұнай мен газдың қорына бай Қазақстан Республикасында мұнайхимия саласының даму мәселесі өте өзекті болып табылады. Елдегі бар үш мұнай өңдейтін зауыттарда мұнай зауыттары газдарының көмірсутектік шикізаты негізіндегі мұнайхимиялық өндірістер саласы жоқ. Мұнайға бай Қазақстан үшін мұнай химиялық өнеркәсіптің қалыптасуы мен дамуы объективтік қажеттілік және бұл тек уақыт мәселесі. Мақсаты: изовалериан қышқылының ментил эфирін алу тәсілдерін жетілдіру мақсатында палладийдің фосфинді кешендері негізіндегі гомогенді каталитикалық жүйелер қатысында изобутиленді көміртек моноксиді және l-ментолмен гидрокарбментоксикарбонилдену реакциясын зерттеу болып табылады. Әдістері: органикалық синтез, гомогенді металкомплексті катализ, зерттеудің химиялық және физикалық әдістері. Нәтижелер мен олардың маңыздылығы: алғаш рет изобутиленді көміртек моноксидінің төменгі қысымында гидроментоксикарбонилдену реакциясындағы палладийдің фосфинді комплекстері негізіндегі түрлі жүйелердің каталитикалық активтілігі анықталды. Изобутиленді көміртек моноксиді және l-ментолмен палладийдің фосфинді комплекстері негізіндегі гомогенді каталитикалық жүйелер қатысында гидроментоксикарбонилдену реакциясының ықтималды жүру механизмі ұсынылды. Изобутиленді Pd(Acac)2-PPh3-TsOH, Pd(PPh3)4-PPh3-TsOH және Pd(PPh3)4-TsOH жүйелері қатысында көміртек моноксиді және l-ментолмен гидроментоксикарбонилдену реакциясын жүргізудің оңтайлы жағдайлары табылды.

Журналдың шыққан жылы: 2023
Журнал нөмірі: 3(91)

ШҚО 2021-2023 жж. вегетациялық жағдайына байланысты күнбағыс гендік қорының үлгілерін фитопатологиялық бағалау
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: «ОХМК» ЖШС селекционерлері күнбағыс гендік қорының коллекциясын сақтап, оның қалыптасуын жалғастыруда. 1972-2021 жылдар аралығында әр түрлі генетикалық бастапқы материалдан алынған тұрақты күнбағыс үлгілерінің гендік қорын одан әрі селекциялық жұмыста қолдану үшін тиімді қолданып, сақтау керек. Селекциялық жұмыстың сәттілігі көбінесе қолда бар гендік қорға байланысты болып табылады. Ол неғұрлым бай және алуан түрлі болса, экономикалық құнды белгілер мен қасиеттердің барлық параметрлері бойынша өндіріс талаптарына жауап беретін дақылдардың сұрыптары мен будандарын құру және тиімді жұмыс істеу мүмкіндігі соғұрлым жоғары болады. Сондықтан гендік қорды жинау, зерттеу, сақтау, сонымен қатар, оларға иммунологиялық талдау жасап, ауруларға деген төзімділіктерін тексеру – маңызды міндет болып табылады. Шығыс Қазақстан облысының күнбағыс алқабынан алынатын өнім елдің майлы дақылдардың жиналатын жалпы өнімнің жартысынан көбін құрайды. Ал агроценоздың өнімділігі вегетациялық кезеңнің ауа-райына байланысты, ол эпифитотикалық жағдайдың дамуын анықтайды және нәтижесінде әртүрлі ауру қоздырғыштарымен зақымдайды. Өсімдік ауруы бұл физиологиялық функциялардың бұзылуымен, өсімдіктің биологиялық ерекшеліктеріне байланысты қоршаған ортаның тікелей немесе жанама әсерінен құрылымдық ауытқумен, оның өсуіне кедергі келтіретін, экономикалық құндылығын төмендететін патологиялық процесс. Мақсаты: 2021-2023 жылдардағы Шығыс Қазақстан облысында қалыптасқан вегетациялық жағдайларға сүйене отырып, күнбағыс гендік қорындағы имидазол және сульфонилмочевина топтарының гербицидтеріне төзімді Rf гендері бар тозаңды қалпына келтіруші аталық үлгілердің ауру қоздырғыштарының түрлік құрамы мен зақымдану дәрежесін анықтау. Әдістері: далалық және зертханалық зерттеу әдістері. Нәтижелер мен олардың маңыздылығы: 2021 жылдан бастап сульфонилмочевина және имидазол гербицид топтарына төзімді будан алу мақсатында 161 күнбағыс үлгісіне 42 селекциялық белгілері бойынша сипаттамасы жасалып, ауру қоздырғыштарының түрлік құрамы мен үлгілердің зақымдану дәрежесі анықталды. Бұл деректер болашақта төзімді, әрі толерантты күнбағыс буданын алу үшін жүргізілетін селекциялық жұмыстар үшін негіз болып табылады.

Журналдың шыққан жылы: 2023
Журнал нөмірі: 3(91)

Шет тілін оқыту және оқыту үрдісінде мәдениетаралық құзыреттілікті дамыту
Аңдатпа:

Бұл зерттеу шет тілдерін оқыту шеңберінде мәдениетаралық өзара әрекеттестікте толыққанды қарым-қатынас пен түсінуді дамыту мәселесіне негізделген. Бұл мәселе мәдени нюанстар коммуникацияның тиімділігіне айтарлықтай әсер ететін көпмәдениетті әлемде тілді білудің өзі жеткіліксіз екендігіне байланысты. Қазіргі жаһанданған әлемде тиімді мәдениетаралық құзыреттілік шет тілдерін оқыту мен үйренудің ажырамас бөлігі болып табылады. Осы зерттеудің негізгі мақсаты ˗ тілдік білім беру контекстіндегі мәдениетаралық құзыреттіліктің негізгі рөлін анықтау болып табылады. Міндет ˗ мәдени элементтерді тілді оқыту мен үйрену үрдісіне органикалық түрде біріктіруге мүмкіндік беретін инновациялық стратегияларды анықтау, тұжырымдау және тарату. Осы сұрақтарды ашу үшін бұл зерттеу конструктивистік парадигма мен сапалы зерттеу тәсілін қолданады. Зерттеу негізінен зерттеушінің теориялық негіздерін ұтымды түсіндіруді меңгертіп, бай педагогикалық тәжірибеге сүйенеді және деректерді мұқият талдауға үйретеді. Бұл зерттеудің нәтижелері оның әсері мен өзіндік ерекшелігі бойынша екі жақты. Біріншіден, бұл мұғалімдерге мәдениетті тілдік білімге тиімді енгізуге мүмкіндік беретін тәжірибелік стратегиялар. Екіншіден, бұл зерттеу ерекше үлес қосады, өйткені ол студентке бағытталған және жеке айырмашылықтар мен оқу стильдерін ескеретін тәсілге ерекше назар аударады. Тілдік және мәдени білім арасындағы алшақтықты еңсере отырып, бұл зерттеу тілді еркін меңгеруге ғана емес, сонымен қатар әлемнің мәдени дамыған азаматтарының қалыптасуына да ықпал етеді.

Журналдың шыққан жылы: 2023
Журнал нөмірі: 3(91)

Зерттеу құзыреттілігі негізгі құзыреттілік жүйесінің құрамдас бөліктерінің бірі ретінде
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: бұл күндері зерттеу құзыреттілігін зерттеу өзектілігін жоғалтпайды, керісінше, жалпы білім беретін мектеп мұғалімдерінің ерекше назарын қажет етеді. Зерттеудің негізгі пәні студенттерге негізгі құзыреттіліктерді меңгерудің ең тиімді әдістерін зерттеу дағдыларын үйрету болып табылады. Мақсаты: студенттерді оқыту процесінде зерттеу құзыреттілігінің рөлін анықтау. Әдістер: талдау, синтез және салыстырмалы талдау зерттеудің негізгі әдістері болып табылады. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: нәтижесінде "зерттеу құзыреттілігі" ұғымы зерттелді. Бұл идеяның әртүрлі көзқарастары қарастырылады. Соңғы он жылда Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық даму бағдарламасы оқушылардың білім беру жүйесін дамытудың негізгі бағыттарын айқындады. Зерттеудің теориялық және практикалық маңызы бар, өйткені оның нәтижелерін биология сабақтарында зерттеу құзыреттілігін дамыту бағдарламалары мен әдістерін әзірлеуде қолдануға болады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Қазіргі жағдайдағы стресс пен күйзеліске төзімділіктің психологиялық аспектілері
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: мақалада адамның күнделікті өмірінде жиі кездесетін стресстік жағдайлармен жұмыс істеу мәселесі қарастырылады. Мақсаты: «стресс» және «стресске төзімділік» ұғымдарына анықтама беру, стресстік жағдайларда жұмыс істеудің және шиеленісті жеңілдетудің кейбір әдістерін талдау. Әдістері: мақалада шиеленісті жеңілдету және стрессті азайту үшін белсенді жаттығулар мен жаттығулар және өзін-өзі реттеудің кейбір әдістері қарастырылады. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: біз ұсынатын стресті жеңу әдістері адамға күнделікті өмірде төтеп беруге тура келетін стресстің көптігін жеңуге көмектеседі. Сонымен қатар, біз сондай-ақ деп аталатын кейіннен пайда болуын болдырмайтын әдістерді қарастырамыз. күйзеліс – күйзелістің адам ағзасына және оның денсаулығына зиянды әсері. Әр адамның «жиілігі мен көрініс формасы бойынша» стресс жағдайында мінез-құлқының өзіндік жеке сценарийі бар. Көбінесе бұл сценарий бала кезінен үйренеді. Стресстік агрессияның ошағы да қайталанады: өзіне немесе басқаларға. Адам бәріне өзін кінәлап, ең алдымен өз қателігіне қарайды. Екіншісі өзін емес, айналасындағыларды кінәлайды. Балалық шақта үйренген стресс сценарийі автоматты түрде дерлік «қозғалады». Мұндай жағдайларда күйзеліс механизмі іске қосылуы және адамның еркіне қарсы дерлік «босаңсу» үшін өмір мен жұмыстың әдеттегі ырғағының аздап бұзылуы жеткілікті. Өзін-өзі реттеу – адамның өз іс-әрекетін ерікті түрде басқару қабілеті. Өзін-өзі реттеу қабілеті - адамның ішкі тепе-теңдігін сақтауға көмектесетін, оның әл-ауқатына қауіп төндіретін ақпараттың санаға енуіне жол бермейтін өте маңызды қасиет. Сондай-ақ өз сезімдеріңізді басқаруды үйрену және эмоционалдық жағдайды дербес реттеу маңызды.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Адамның жеке мүмкіндіктерін ашуға онтологиялық көзқарас
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың Қазақстан халқына арнаған соңғы Жолдауларында «Экономикамыздың жүйелі проблемалары белгілі. Бұл тауарға тәуелділік, еңбек өнімділігінің төмендігі, инновацияның жеткіліксіз деңгейі, Табыстың біркелкі емес бөлінуі.Әрине, мұның бәрі күрделі мәселелер, бірақ оларды шешудің нақты жолдары бар.Бұл макроэкономикалық тұрақтылық, экономиканы әртараптандыру, цифрландыру, шағын және орта бизнесті, адами капиталды дамыту, сонымен қатар экономиканың үстемдігін қамтамасыз ету. Дегенмен, бұл мәселелерде әлі де нақты ілгерілеушілік жоқ. Әлбетте, жаңа көзқарастар қажет» [1]. Жаңа тәсілдер нарықтағы бәсекеге қабілеттілікті мүмкіндігінше ұзақ сақтауға ұмтылатын кез келген ұйымның басты құндылығы және ең жоғары активі ретінде адамның жеке және кәсіби әлеуетін ашудың әдістері мен шарттарын қамтиды, бұл жұмыс орындары мен лайықты өмір сүру перспективасын білдіреді. Балама ретінде Саясат Нұрбек жаңа мамандықтар атласын ұсына отырып, ол ең алдымен елге қажет деп санайды, өйткені жоғары білім беру жүйесі экономиканың нақты қажеттіліктерінен ажырап қалды [2]. «30 жыл бойы біз кәсіби диагностиканың қарапайым қолданбалы құралын құра алмадық, жалпы алғанда, еңбек нарығын түсіну, қандай мамандықтар сұранысқа ие болады және енді қайсысы еңбек нарығынан кететінін немесе олар нені көрсетеді? Бұл ретте Қазақстанның мемлекеттік сатып алу жүйесіндегі тоқырау сәтсіз аяқталуда, өйткені әлемде еңбек нарығының трансформациясы – цифрландыру оны өзгертуде.Мыңдаған адамдар жұмыссыз қалады, өйткені оның құрылымы мен біліктілігі дамып келеді. Жасанды интеллекттің пайда болуы адамның ой еңбегіне монополиясына қауіп төндіреді, оның орнын машиналар басады.Жетілген нарықтарда алгоритмдерге негізделген жаңа «технологиялық тұлғалардың (роботтардың)» құрылуына байланысты адамдар сұранысты тоқтатуы мүмкін. көптеген сарапшылардың болжамдары» [2]. Мақала авторлары азаматтық ұстанымы жоғары, интеллектуалдық әлеуеті жоғары, коммуникативті және рефлексиялық қабілеттері бар тұлғаның өсуіне инновациялық тәсілдерді негіздейді. Мақсаты: тұлғаның жеке мүмкіндіктерін ашу әдісін (шарттарын) негіздеу. Әдіс-тәсілдері: абстрактіліден нақтыға өрлеу әдісі, олардың абстрактілі мәніне негізделген заттардың нақты бейнесін түрлендіру әдісі, ойдың схемалық бейнелерінің алыпсатарлық тілі. Нәтижелер, олардың маңызы: өмірге және әрекет әлеміне қатысты адамның жеке потенциалы «жеке тұлға», «студент» және «субъект» позицияларында іс-әрекетте көрінеді. Қозғалыс векторларын нақтыдан абстрактіліге түсу, абстрактіліден бетонға көтерілу логикасында қолдану, сонымен қатар олардың үйлесуі ойлауға сенімділік береді. Мысал ретінде әдістерді қолдану (AAC, LSI) көрсетілген. Оқу іс-әрекетінде субъектіге айналу ретінде қарастырылатын тұлғалық әлеуетті ашу циклінің сипаттамасы, онда тұлғаның кәсіби қызметте де, өмірде де пайдаланудың жеткілікті тәсілдері мен мүмкіндіктері бар жеке әлеуеті ашылады. Субъектілердің өзін-өзі анықтау, өзін-өзі ұйымдастыру, өзін-өзі реттеу және т.б. үшін тиісті рефлексиялық ойлау қабілеттерін меңгеруі жеткілікті алғышарт болып табылады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Объектіге бағытталған бағдарламалауды оқытуда жоба әдісін қолданудың әдістемелік негіздері
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Мақалада 1304000 «Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету» мамандығының студенттерін объектіге бағытталған бағдарламалауға үйрету кезінде жобалық әдісті қолдануға негізделген авторлық әдістеме қарастырылады. Автор объектіге бағытталған бағдарламалауды оқыту әдістемесін құру кезінде негізделуі керек маңызды аспектілерді келтіреді. Бұл жағдайда мұғалімдер студенттердің танымдық тәуелсіздігін белсендіру процесіне назар аударуы керек. Мақалада сонымен қатар, бұл әдістемені қолданудың сәттілігі ТжКБМЖМС-да жасалған студенттерді оқыту мақсаттарына қол жеткізу дәрежесіне, сондай-ақ қазіргі білім беру талаптарына сәйкес әзірленген объектіге бағытталған бағдарламалау бойынша әдістемелік нұсқаулыққа байланысты екендігі атап өтілген. Автор ұсынған студенттерді жобалық әдісті қолдана отырып, объектіге бағытталған бағдарламалау негіздеріне оқыту әдістемесінің негізінде студенттердің танымдық тәуелсіздігін қалыптастыруға бағытталған оқытушы қызметінің стратегиясы жасалды. Мақсаты: объектіге бағытталған бағдарламалауды оқытупроцесінде жобалар әдісін және оларды оқу процесінде практикалық қолдану стратегиясын қолдану арқылы студенттердің танымдық тәуелсіздігін жандандыруға бағытталған әдістемелік ұсыныстардың сипаттамасы. Әдістері: Мақалада 1304000 «Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасызету» мамандығының студенттері үшін Қазақстан Республикасының техникалық және кәсіптік білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына, «Объектіге бағдарланған бағдарламалау негіздері» пәні бойынша үлгілік оқу жоспары мен жұмыс оқу бағдарламасына талдау жүргізілді. Талдау нәтижелерібойыншаоқу процесінде жоба әдісін қолдану арқылы танымдық тәуелсіздікті қалыптастыруға бағытталған оқыту әдістемесі жасалды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Автор жүргізген талдаудың практикалық нәтижесі колледж студенттерін объектіге бағытталған бағдарламалауға оқыту әдістемесі болды. Бұл әдістемені қолданудың негізгі шарты-жоба әдісін қолдану, оныңсақталуы білімалушылардың танымдық дербестігін неғұрлым қарқынды дамыту үшін қолайлы жағдайлар жасайды. Зерттеу нәтижелері теориялық маңыздылығынан басқа, шығармашылық қабілеттерін дамытуға жағдай жасауда, әркімнің жеке ерекшеліктерін ескере отырып, білімалушылардың танымдық тәуелсіздігін жандандыруда практикалық маңыздылыққа ие. Мақала авторы ұсынған әдістемепәнді оқудың тиімділігін арттыруға ықпал етеді.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Инновациялық әдістер әр түрлі гуманиарлық парадигманы қайта форматтау
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың Қазақстан халқына арнаған соңғы Жолдауында: біздің экономикамыздың жүйелі проблемалары жақсы белгілі. Бұл шикізатқа тәуелділік, еңбек өнімділігінің төмендігі, инновациялар деңгейінің жеткіліксіздігі, кірістердің біркелкі бөлінбеуі. Әрине, мұның бәрі – күрделі мәселелер, бірақ оларды шешудің нақты жолдары бар. Олар – макроэкономикалық тұрақтылық, экономиканы әртараптандыру, цифрландыру, шағын және орта бизнесті, адами капиталды дамыту, заң үстемдігін қамтамасыз ету. Дегенмен, бұл мәселелерде әлі де айтарлықтай ілгерілеушілік жоқ. Жаңа тәсілдер қажет екені анық. Нарықтық белгісіздік, коронавирустық пандемия жағдайында Қазақстанда ресми тұжырымдалған ұлттық идеяның, ұлттық мүдделер мен идеологияның жоқтығы, жүйелі ойлаудың логикалық негізделген және келісілген координаттарының жоқтығы проблемасы, гуманитарлық ойлаудың бір мәнді парадигмасы (аналитикалық, педагогикалық, басқарушылық, экономикалық және т.б.) тұлғалық, азаматтық және кәсіби өзін-өзі анықтаудың ең маңызды шарттары ретінде барған сайын айқын жүзеге асуда. Мақсаты: әрекетте пайдаланылатын әртүрлі гуманитарлық парадигманы қайта форматтаудың жалпы логикалық координаттары мен әдістерін негіздеу. Әдістері: генетикалық мазмұнды логиканың онтологиялық қағидаты, объектілердің нақты бейнелерін олардың абстрактілік мәніне сүйене отырып түрлендіру әдісі, абстрактыдан нақты тілге көтерілу әдісі, ойлың схемалық бейнелерінің ойлау тілі және қызметтің әдіснамалық теориясының тілі. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: әмбебап қозғалыстың логикалық негізделген әмбебап дерексіз-бетонды координаталары берілген. Өмірге және қызмет әлеміне қатысты оларды координаттар арқылы анықтауға болады: «өмір сүру деңгейі – қызмет тиімділігі», немесе «әрекет тиімділігі – уақыт», немесе «нәтиже – шығындар», немесе «сапа – сан», т.б. Ойлаудағы анықтық қозғалыс векторларының нақтыдан абстрактіліге түсу, абстрактіліден нақтыға көтерілу логикасында, сонымен қатар олардың үйлесуі арқылы беріледі. Мысал ретінде көрсетілген әдістер мен жұптық диалектикалық категорияларды пайдалана отырып, оқу (кәсібиге дейінгі) іс-әрекет пен кәсіптік іс-әрекеттің сапалық айырмашылығының схемасы келтірілген. Оқу іс-әрекетін кәсіптікке айналдыру үшін рубикон ретінде қарастырылатын жүйелік объектінің функционалдық моделінің диаграммасы мен сипаттамасы ұсынылған. Әрекетте қолданылатын гуманитарлық пәндердің белгісіз, түсініксіз парадигмаларын функционалдық-логикалық, көрінетін, конструктивті және бір мағыналы пәндерге қайта форматтау үшін абстрактілі-нақты координаттарды, келтірілген әдістерді, схемалық бейнелердің тілін және қызметтің әдіснамалық теориясының парадигмасын пайдалану ұсынылады. Мысал ретінде қызметті дамытудың үлгілік бірлігі ұғымы келтіріледі. Көрнекі бір мәнді парадигма – жоғары белгісіздік жағдайларында адамның тұлғалық, азаматтық және кәсіби өзін-өзі айқындауының қажетті, бірақ жеткілікті емес алғышарты. Субъектілердің өзін-өзі анықтауға, өзін-өзі ұйымдастыруға, өзін-өзі нормалауға және басқаларға тиісті рефлексивтік-ойлау қабілеттерін сатып алуы жеткілікті алғышарт болып табылады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Жоспарлау жүйесін цифрлық экономикадағы менеджменттің функциясы ретінде өзгерту
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: технологиялық инновациялар прогрестің қозғалтқышына айналатын цифрлық экономиканың қарқынды дамуы жағдайында менеджмент функциясындағы жоспарлаудың рөлі жаңа өлшемдерге ие болады және алдыңғы қатарға шығады. Цифрлық трансформация бизнес-модельдерді қайта анықтап қана қоймайды, сонымен қатар ұйымдардан стратегиялық және операциялық жоспарлау тәсілдерін қайта қарауды талап етеді. Жоспарлау менеджменттің ажырамас бөлігі ретінде бизнесті цифрлық дәуірге тән тез өзгеретін жағдайларға бейімдеудің негізгі құралына айналады. Бұл тұрғыда тиімді жоспарлау болашақты болжап қана қоймай, инновацияның, тәуекелдерді басқарудың және цифрлық динамика жағдайында стратегиялық мақсаттарға жетудің катализаторы болып табылады. Мақаланың мақсаты-цифрлық экономика жағдайында қазіргі менеджменттегі жоспарлау функциясының өзгеруін зерттеу. Әдістері: зерттеу экономиканы цифрландыру жағдайында ішкі жоспарлау құралдарын таңдау және қолдану мәселелеріне арналған отандық және шетелдік ғалымдардың еңбектерін мұқият талдауға негізделген. Зерттеу мақсаттарына жету үшін ғылыми танымның жүйелік және функционалды тәсілдері, сондай-ақ ғылыми талдау мен синтездің әртүрлі әдістері қолданылды. Атап айтқанда, модельдеу әдістері белсенді қолданылды, бұл таңдалған компанияішілік жоспарлау құралдарының жаңа цифрлық контекстегі кәсіпорындардың тиімділігіне байланыстары мен әсерін тереңірек зерттеуге мүмкіндік берді. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: мақалада цифрлық енгізуге, автоматтандыруға және деректерді талдауға байланысты жоспарлаудағы өзгерістердің негізгі аспектілері қарастырылады. Авторлар цифрлық экономиканың шешім қабылдау процестеріне, ұзақ мерзімді және қысқа мерзімді жоспарлауға әсерін талдайды және қазіргі бизнес ортасында тиімді навигация үшін басқару әдістерін бейімдеу қажеттілігін атап көрсетеді.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Бухгалтерлік есепті цифрландыру және оның шағын және орта бизнес кәсіпорындарының қызметіне әсері
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Мемлекет бірнеше жылдан бері кәсіпкерлермен бюрократиялық үдерістерді қысқартуға, бухгалтерлік есепті ашық, сенімді және аз еңбек шығынымен жүргізуге тырысуда. Қазіргі уақытта бухгалтерлік есепті цифрландырусыз жалпы сауда-экономикалық қатынастардың одан әрі дамуын болжау мүмкін емес, өйткені бұл тауарларды өткізуге, жылжытуға және жөнелтуге айтарлықтай әсер етеді. Қазақстан Республикасы экономикасының цифрландыру жолына кезең-кезеңімен көшуін ел экономикасының да, Еуразиялық экономикалық одақтың да дамуының маңызды шарты деп санауға болады. Цифрлық тексеру – адам қателігінің қаупін азайтуға көмектесетін цифрлық жүйелерді пайдалана отырып, тауарларды бақылау процесі. Цифрландыру контекстінде құжаттамамен жұмыс барлық шектеу мерзімі ішінде оларға қолжетімділік қамтамасыз етілетіндей, осылайша салық төлеушінің дұрыс экономикалық шешімдер қабылдауына ықпал ететіндей құрылымдалу керек. Мақаланың мақсаты – шағын және орта бизнес үшін де цифрландыруды бухгалтерлік есеп саласына кезең-кезеңмен енгізуді қарастыру, сондай-ақ оның ұйымдардың бизнес-процестеріне әсерін қарастыру. Мақаланың негізгі мақсаты – бизнес-процестерге цифрландыруды енгізу және оны интеграциялау кезінде туындауы мүмкін проблемаларды қарастыру, сондай-ақ оларды мемлекет үшін де, шағын және орта бизнес үшін де шығынсыз жою жолдарын анықтау. Әдістері: Осы мақаланы жазу барысында негізінен диалектикалық тәсіл қолданылды, бұл цифрландыру жағдайында тауарларды тасымалдау кезінде құжат айналымын көрсету және бақылау процесін егжей-тегжейлі қарастыруға мүмкіндік берді. Мәселені теориялық тұрғыдан қарастырып, тәжірибелік тәжірибені жинақтай отырып, цифрландырудың қарқынды дамып келе жатқан жағдайында Қазақстан Республикасының аумағы мен оның шекарасынан тыс тауарлардың қозғалысын есепке алу мен бақылаудың оң және теріс аспектілерін анықтауға мүмкіндік туды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Бұл мақалада экономиканы прогрессивті цифрландыру жағдайында Қазақстандағы бухгалтерлік және жедел есепті жаңғыртудың негізгі бағыттары көрсетілген. Экономикалық процестерді басқару және кәсіпорынның операциялық қызметін оңтайландыру үшін ақпараттық ортаны құру қажеттілігі негізделіп, кәсіпорында бухгалтерлік есеп пен операциялық есепті жүргізуге арналған әртүрлі ақпараттық жүйелер мен модульдерді біріктірудің оң және теріс аспектілері қарастырылады

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Қазақстан Республикасындағы мемлекет, бизнес және қоғам арасындағы коммуникациялық байланысты кеңейту
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: қазақстандық қоғамды цифрлық трансформациялау деректердің негізінде проактивті қызмет көрсетуді қоса алғанда, жаңа коммуникациялық бизнес-модельдердің пайда болуына алып келеді, бұл мемлекеттің, бизнес пен қоғамның коммуникациялық байланысын кеңейтуді көздейді. Экономика салалары мен қызмет көрсету салаларының цифрлық трансформациясы оны іске асырудың әртүрлі аспектілерімен байланысты мәселелердің кең ауқымын талқылауға объективті түрткі болды. Олардың қатарында мемлекеттік басқару аясындағы қоғам салаларын цифрландыру [1], бизнес пен мемлекет арасындағы өзара іс-қимыл мәселелері [2], билік пен бизнес серіктестігінің жеке-жария моделіндегі субъектілер арасындағы өзара іс-қимыл тетіктері [3], бизнес, билік және қоғамдық сектор коммуникацияларының үлгілерінің түрлерін сипаттау [4], электрондық тауарды түпкілікті тұтынушыға жеткізудің нысандары мен түрлері [5], ұйымдық-басқару қатынастары және кәсіпорындарда туындайтын процестер, интернет-маркетинг және электрондық коммерция саласында жұмыс істейтіндер [6]. Қазақстан Республикасында экономиканың салалары мен салаларын цифрландыру оны дамытудың стратегиялық басымдықтарының бірі болып табылады. Қызмет көрсету саласында ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану оның динамикасына қосымша серпін туғызады, демек, халықтың өмір сүру сапасын жақсартуға ықпал етеді. Осыған байланысты мемлекеттің, бизнес пен қоғамның коммуникациялық өзара іс-қимылының үрдістері мен заңдылықтарын анықтау, олардың мазмұнын қарау және нақтылау талап етіледі. Мақсаты: цифрлық шешімдердің және мемлекеттің, бизнес пен қоғамның коммуникативтік байланысын кеңейтудің әсерінен Қазақстандағы қызмет көрсету саласының жай-күйі мен даму үрдістерін зерттеу. Әдістер: зерттеуде жүргізілген талдау топтау, жалпылау, логикалық талдау, жүйелік сипаттау және интерпретация әдістерін қолдана отырып, статистикалық шолу материалдарына және оларды талдауға негізделген. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: мемлекеттің, бизнес пен қоғамның коммуникациялық өзара іс-қимылының негізгі түйінді проблемалары зерттелді және айқындалды. Бизнес пен қоғамның коммуникациялық өзара іс-қимылының және халықтың өмір сүру сапасын арттырудың құралы ретінде Қазақстанда электрондық коммерцияны дамытуды жеделдету бойынша ұсыныстар ұсынылды.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Шаруашылық субъектілерінің тұрақты дамуының тиімділігін талдау және аудиті
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Бүгінгі жаһандық бизнес-ортада ет өңдеу кәсіпорындары, әсіресе экспорт контекстінде тұрақты дамуды қамтамасыз етудің сөзсіз қажеттілігімен бетпе-бет келіп отыр. Көңіл аударуды қажет ететін негізгі мәселелердің бірі – бизнес пен жалпы экономиканың тұрақтылығына әсер ететін экспорт кезіндегі бухгалтерлік есеп пен тәуекелдерді басқарудың тиімділігі. Бұл мақаланың мақсаты – өз өнімдерін экспорттайтын кәсіпорынның тұрақтылық көрсеткіштерін зерттеу. Мақаланың негізгі мақсаты – экспорттаушы кәсіпорынның тұрақтылық көрсеткіштеріне егжей-тегжейлі талдау жасау, олардың қызметінің табыстылығына әсер ететін факторларды анықтау және халықаралық ортада тұрақты дамуды қамтамасыз ету бойынша ұсыныстар әзірлеу. Әдістері: Осы мақаланы жазу кезінде тауар экспорты саласындағы ағымдағы жағдайды талдауды, атап айтқанда, экспорт көлемін, негізгі сауда серіктестерін және экспортталатын тауарлардың құрылымын зерттеуді қамтитын зерттеу жүргізілді. Ет өнімдері экспортының құрылымын талдау тәсілдеріне экспорттың жалпы көлеміндегі өнімнің әрбір түрінің үлесін анықтау, сондай-ақ шетелге сату көлемі бойынша негізгі сауда серіктестерін анықтау жатады. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Мақалада экспорттық қызмет контекстінде кәсіпорындардың тұрақты дамуына әсер ететін негізгі факторлар анықталған. Талдау нәтижелері бизнестің тұрақтылығын нығайтуға көмектесетін экспорт кезінде бухгалтерлік есепті және тәуекелдерді басқаруды жақсарту бойынша ұсыныстар мен стратегияларды әзірлеуге мүмкіндік береді. Алынған нәтижелер экспорттық ортада бизнестің тұрақтылығын жақсарту бойынша тиімді стратегиялар мен ұсыныстарды құруға негіз болады. Бұл тұрақты экономиканы дамытуға және кәсіпорындардың бәсекеге қабілеттілігін арттыруға маңызды үлес бола алады. Тәуекелді бағалау және басқару тауарларды экспорттау кезінде тұрақтылық үшін маңызды. Экспорттау кезінде тәуекелдерді басқару мен қаржылық тұрақтылықты жақсарту үшін қаржы құралдарын пайдалану, резервтер құру, оқытуды ұйымдастыру ұсынылады.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Жолдардың, ғимараттардың және инженерлік құрылыстардың іргетасының сенімділігін бақылау мәселесі кезінде геологиялық ортаның электр өткізгіштігін компьютерлік модельдеу
Аңдатпа:

Негiзгi мәселе: Геофизикалық зерттеулердiң маңызды аспектiсi автомобиль жолдары, ғимараттар мен инженерлiк құрылыстар негiзiнiң сенiмдiлiгiн бақылау болып табылады. Геологиялық гетерогендіктерді модельдеу өзекті болып табылады. Оның үстiне, бұл мәселеде компьютерлiк модельдеудi пайдалану есептеу шығындарымен байланысты. Мақсаты: серпімді тербелістер әсер еткен кезде топырақтың физикалық қасиеттерін және олардың өзгеруін модельдеу үшін тік электр дыбыстау (ВЕС) әдісін талдау. Әдістер: Мақсатқа жету үшін геологиялық ортаның бір өлшемді моделін қолдана отырып, тік электр дыбыстау (ВЕС) әдісі қолданылды. Тікелей ВЕС мәселесі Ханкель интегралын есептеу арқылы шешілді. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: зерттеу ВЭС әдісін қолдана отырып, топырақ қабаттарының көптігін модельдеуге мүмкіндік берді. Алынған нәтижелер серпімді тербелістердің әсеріне ұшыраған кезде анықталған объектілердің параметрлерін және бақыланатын орта сипаттамаларының өзгеруін анықтауға мүмкіндік береді. Алынған нәтижелердің маңызы топырақтың физикалық қасиеттерін модельдеу әдісін жетілдіру және серпімді тербеліс әсерінен олардың өзгерістерін есепке алу мүмкіндігінде жатыр, бұл іргетастың сенімділігін бақылаудың тиімділігі мен дәлдігін арттыруға көмектеседі.

Автор: А.А. Быков
Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Павлодар облысында спорттық тамақтану үшін сүт өнімдерін өндірудің физика-химиялық және технологиялық параметрлерін әзірлеу
Аңдатпа:

Мақала Павлодар облысында спорттық тамақтану үшін сүт өнімдерінің базалық рецептураларын зерттеу және жобалау мәселесіне арналған. Авторлар мамандандырылған бағыттағы заманауи тамақ технологияларын әзірлеу саласындағы мәселелерді талдады. Ешкі мен сиыр сүтін салыстырмалы бағалау бойынша эксперименттік зерттеулер жүргізу үшін спортқа арналған жаңа ашытылған сүт өнімін өндіруге арналған шикізат ретінде Павлодар облысында кең таралған ешкілердің алты тобы құрылды: Альпі, тау-Алтай, саанен тұқымы, сондай-ақ симментальды сиыр тұқымы. Мақсаты – Павлодар облысында спорттық тамақтану үшін сүт өнімдерін өндірудің физика-химиялық және технологиялық параметрлерін әзірлеу. Зерттеу барысында құрылымдық-механикалық, физика-химиялық, органолептикалық зерттеу әдістері қолданылды. Зерттеудің сенімді нәтижелері алынды: жаңа өнімді өндіру үшін ешкі мен сиыр сүтінің май қышқылдық құрамы анықталды, ешкі мен сиыр сүтінің (шикізаттың) физика-химиялық және құрылымдық-механикалық сипаттамалары зерттелді. Авторлар көктемгі-жазғы кезеңде ешкі сүтінің ақуыздық құрамында жалпы ақуыздың 0,27 %-ға, Сарысу және казеин ақуыздарының тиісінше 0,07 %-ға және 0,2 %-ға, ақуыз емес азотты заттардың сиыр сүтімен салыстырғанда 0,01 %-ға шамалы артуы байқалады деген қорытындыға келді. Зерттеу объектілерінің (ешкі және сиыр сүті) физика-химиялық құрамына салыстырмалы талдау жүргізілді және саанен тұқымды ешкі сүтіндегі құрғақ заттардың массалық үлесі тиісінше 12,8 %-ды құрайды және сиыр сүтінің ұқсас көрсеткішінен – 12,41 %-дан едәуір асады деген қорытынды жасалды. Алтай және альпі ешкілерінің сүтінде қатты заттардың массалық үлесі 11,85 %-дан 11,94 %-ға дейін ауытқиды, бұл сиыр сүтіне қарағанда айтарлықтай төмен. Зерттеу барысында ешкі сүтіндегі құрғақ заттың мөлшері 8,59 % – 8 құрайтыны анықталды, бұл сиыр сүтіндегі құрғақ заттан 0,19 %-ға көп. Ақуыздың көп мөлшері сәйкесінше 0,1 %-ға, ал май мөлшері сиыр сүтіне қарағанда 1 %-ға аз.

Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Топырақтың тік аймақтылығы жағдайында маусымға байланысты шалғайдағы жайылымдардың нәтижелілігі
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Соңғы кездері жем шөп жайлаудың нәтижелілігін арттыруға негізделген пішен жайылым қорын құру бойынша бірқатар іс шаралар әзірленіп, іске асырылып жатыр. Алайда, жем пішен қорын ары қарай дамытудың қол жеткізілген деңгейі мал шаруа шылығының қажеттіліктерін толықтай қамсыздандыру етеді, бұл дегеніміз саланың өсуін тежейді. Қазақстан Республикасында жайлау шаруа шылығын нығайтудың негізі жайлаудың тозықтыруын болдырмайтын жайылымдық жем пішен қайнары негізде тиімді пайдалану болып табылады. Жайылымдар әртүрлі сипаттамаларға ие және көп мөлшерде тұтынылады. Жайылымның 76 %-ы жазықтық немесе алқаптық рельеф жағдайындағы жерлер, оның 26 %-ы құмды тоnырақта, 18 %-ы тік таулы беткейлермен, шағын төбелермен, 5 %-ы төмен жер қыртысымен шектеседі. Негізгі төіректектегі сілемі жайылмалар мен батпақтарда шоғырланған (18 %), жазықтар (22 %) және таулар (7 %). Қазақстанның жазық және батыс бөліктеріндегі өсімдік жабынын айқындағанда ендік зоналылығы айқын көрінеді, ал биік тауларда тік зоналылық байқалады. Мақсаты: Бұл зерттеудің негізгі мақсаты тозыққан жайлаудың жағдайын жақсарту және мал бағатын жер қыртысын сақтау арқылы мал шаруа шылығы өнімдерін өндіруді арттыру болып табылады. Әдістер: Бөлінген таңдап алынған төңіректің шекараларын белгілеу жөніндегі жүмыстарды зерттеу кезеңінде таңдап алған төңіректің аумағын түсіру, өсімдіктерді қауымдастықтарға бөлу, бекітілген жер қыртысында (нүкте) тоnырақтың ылғалдылығын өлшеу, химиялық талдауға арналған тоnырақ үлгілерін екшеу, тоnырақты жағу тереңдігін өлшеу, бөлініп алынған жиегі бойынша өсімдік жамылғысының кәдімгі шығымдылығын есептеу, бекітілген алаңдарда тоnырақтың көлемдік қоспасын дәйектеу, химиялық талдау үшін өсімдік үлгілерін екшеу. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Бұл зерттеулер жайлау шығындарын қаржыландырудың ғылыми негізделген шарасы ретінде белгілі бір төңіректің шалғайындағы жайылымдықты пайдалана алудан туындайтын мәселелерді шешуге сәйкестендірілген. Осыған байланысты мал баққан жерлердің тозықтыруын төмендету үшін мал шаруа шылығының жаңа нысандарын одан әрі дамыту қажет, мысалы, жыл мезгілінде шалғайдағы телімдіктер.

Автор: Ж.Б. Исаева
Журналдың шыққан жылы:
Журнал нөмірі:

Жеткіншектердің танымдық іс-әрекетін дамытуға педагог-психолог мамандарды даярлаудың теориялық негіздері
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Мақалада жеткіншектердің танымдық іс-әрекетін дамытуға мамандарды даярлаудың философиялық, педагогикалық, психологиялық, ғылыми-әдістемелік еңбектерге теориялық талдау жүргізу арқылы оны дамытудың өзекті бағыттары айқындалды. Қазіргі кезде жеткіншектердің танымдық іс-әрекетін дамытудағы мамандарды даярлаудың педагогикалық-психологиялық мәселе болып табылатыны көрсетіледі. Мақсаты: жеткіншектердің танымдық іс-әрекетін дамытуға педагог-психолог мамандарды даярлауды теориялық тұрғыдан нақтылау және технологиясын ұсыну болып табылады. Әдіс-тәсілдер: Зерттеу жүргізу кезінде айтарлықтай түсінікті және сенімді болатын статистикалық деректерді қарастыру маңызды болды. Сондықтан біздің зерттеу аясында бақылау және ашық сұрақтар қарастырылған В.Э.Мильманның әдістемесі, сауалнама, сараптамалық бағалау әдісі, әңгімелесу, сұрау, сұхбат алу, тестілеу сериясын қолдандық. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Әдістемелердің нәтижесіне сәйкес әлеуметтік зияттылықтың орташа деңгейінің басым болуы, білім алушылар бойынан төмендегідей белгілерді көруге мүмкіндік берді: кәсіби мінез-құлықтың, іс-әрекеттің, қарым-қатынастың әлеуметтік маңыздылығы бар екендігі, жалпы курс барысындағы теориялық білімдердің толық деңгейдегі меңгерілуі, күнделікті өмірдегі қарым-қатынас жақсаруынан көрінді, рефлексиялық мәдениеттің болуы өз кезегінде аса құнды деп есептейміз. Болашақ педагог-психолог мамандардың ой-өрісін дамыту, оқыту мен тәрбиелеу, шығармашылық қызметке дайындау оқытушының әдістемелік сауаттылығына, ғылыми-зерттеу әрекетін ұйымдастыру біліктілігі мен даярлығына байланысты. Өздігінен білім алуға деген қажеттіліктер мен дағдылар өзінен-өзі пайда болмайды. Мұндай қасиеттер мектепте оқып жүргенде-ақ мұғалім мен оқушылардың сабақ пен сыныптан тыс жұмыстарда бірлесе отырып, оқу-таным әрекетін ұйымдастыру үрдісіне қалыптаса бастайды. Болашақ педагог-психолог маманның кәсіби дайындығының міндеттеріне сәйкес оқытудың белсенді әдістері - проблемалық дәріс, семинарлар, пікірталастар және талқылаулар, кәсіби бағытталған арнайы курстар, курстық және дипломдық жұмыстар, мектеп педагогикасы мен дидактикасы мәселелерін ғылыми зерттеу, ғылыми ұйымдастырылған үздіксіз педагогикалық тәжірибе сияқты оқу іс-әрекетінің формаларында жүзеге асырылады. Педагогикалық іс-әрекетті меңгеру нәтижесінде болашақ педагог-психолог мамандардың кәсіби уәждері қалыптасады, мақсат және міндеттерді түсіну пысықталады, жеткіншектердің танымдық іс әрекетін дамыту үшін қажетті пәндік, психологиялық-педагогикалық және дидактикалық-әдістемелік білімдер, сондай-ақ оларға сәйкес дағдылар мен біліктер игеріледі.

Журналдың шыққан жылы: 2024
Журнал нөмірі: 1(93)

Инновациялық құралдар педагогикалық білім мен іс-әрекет құралы ретінде
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: мақалада білім сапасын арттыру үшін функционалдық-жүйелік ойлаудың және оқушылардың интеллектуалдық қабілеттерін педагогикалық тәрбиелеудің инновациялық әдістері мен үлгілерін жасау қажеттігі туралы мәселе көтеріледі. Рефлексиялық, сызбалық, ұйымдастырушылық және коммуникативті қабілеттерді дамытуға баса назар аударылады. Мақсаты: субъектілердің (мұғалім мен оқушының) өзара әрекетін және өзін-өзі анықтаудың функционалдық құралдарының негізгі теориялық тұжырымдамаларына шолу жасау. Әдіс-тәсілдері: мұғалімдердің педагогикалық іс-әрекетін бақылау және талдау, мұғалімнің функционалдық-жүйелік ойлауының әдістері мен үлгілерін жүйелеу. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: мақалада абстрактілі-нақты және міндет-біліктілік координаттарындағы елдің инновациялық-технологиялық дамуы контекстінде үйлесімді тұлғалық, әлеуметтік, кәсіби өзін-өзі анықтау және субъектілердің өзара әрекеттесуі үшін функционалдық құралдардың негізгі теориялық тұжырымдамалары көрсетілген. , колледждер мен университеттердегі әдіскерлердің, оқытушылардың, барлық білім беру ұйымдарының басшыларының және студенттердің кәсіби қызметінде жағдай жасау.

Журналдың шыққан жылы: 2024
Журнал нөмірі: 1(93)

Тест - психологиялық әдіс ретінде. Даму тарихы және негізгі талаптары
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Мақалада психология әдістері ретінде тесттер мәселесі, психологиялық зерттеу нәтижелеріне валидтілік пен сенімділіктің әсері көрсетілген. Мақсаты: Психологиялық зерттеу нәтижелері бойынша валидтілік пен сенімділіктің маңыздылығын ашу. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Тестілеу – адамның психикасы мен мінез-құлқының әртүрлі аспектілерін өлшеуге мүмкіндік беретін психологиядағы маңызды әдіс. Психологиядағы тесттердің даму тарихы бір ғасырдан астам уақытқа созылады және Фрэнсис Гальтон мен Альфред Бинеттің жұмысынан басталды. Уақыт өте келе сынақтар білім беру, персоналды таңдау, клиникалық диагностика және зерттеу сияқты әртүрлі салаларда кеңінен қолданыла бастады. Тесттерге қойылатын негізгі талаптарға сенімділік (нәтижелердің қайталануы), валидтілік (өлшеу дәлдігі), стандарттау (бірдей сынақ шарттары) және объективтілік (бағалауда субъективтіліктің болмауы) жатады. Нәтижелердің дәлдігі мен негізділігін қамтамасыз ету үшін тесттер психометриялық принциптерді қолдана отырып құрастырылуы керек. Заманауи тестілер тұлға, интеллект, бейімділік және кәсіби дағдыларды тексеру сияқты әртүрлі өлшеу әдістерін қамтиды. Психологияда тесттерді қолдану нәтижелерді дұрыс түсіндіру және дәлелді қорытындылар жасау үшін кәсіби дайындықты қажет етеді. Психология әдісі ретінде тестілеу дамуын жалғастыруда және оның рөлі адам психикасы мен мінез-құлқын зерттеуде негізгі болып қала береді. Психологиядағы тестілеудің қолдану аясы кең, соның ішінде тұлғаның қасиеттерін бағалау, психологиялық бұзылуларды анықтау, өмірдің әртүрлі салаларында мінез-құлық пен сәттілікті болжау. Компьютерлік тестілер мен онлайн платформалардың дамуы тестілеуді зерттеушілер мен қатысушылар үшін тиімдірек және ыңғайлы етеді. Заманауи сынақтар мәдени айырмашылықтарды және жеке сипаттамалардың алуан түрлілігін көбірек ескереді, бұл дәлірек және бейімделген бағалауға ықпал етеді. Тесттерді пайдалану алынған деректердің сенімділігі мен негізділігін қамтамасыз ету үшін этиканы, құпиялылықты және сәйкестікті талап ететінін есте ұстаған жөн.

Журналдың шыққан жылы: 2024
Журнал нөмірі: 1(93)

Жоғары сынып оқушыларының танымдық қабілеттерін психологиялық тренинг арқылы дамыту
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Мақалада жоғары сынып оқушыларының танымдық қабілеттерін дамыту мәселесі философиялық, педагогикалық, психологиялық, ғылыми-әдістемелік еңбектерге теориялық талдау жүргізу арқылы оны дамытудың өзекті бағыттары қарастырылған. Орта білім беру мекемелерінде оқыту үрдісінің жетілдіру жоғары сынып оқушыларының танымдық қабілеттерін дамыту өзекті мәселе болып отыр. Сондықтан жоғары сынып оқушыларының орта білім беру мекемелерінде оқып жүрген кезінде олардың ойлау, белсенділігін дамытып, білімі мен біліктерін өмірдің жаңа жағдайында пайдалана білуге үйрету міндеті туындайды. Бұл міндеттердің жүзеге асуы жоғары сынып оқушыларының танымдық іс-әрекетін жоспарлау және ұйымдастыру біліктерін қалыптастыруға септігін тигізетін оқу үдерісін ұйымдастырудың тәсілдері мен нысандарын іздестіруге өзекті сипат береді. Мақсаты: әрекетте пайдаланылатын әртүрлі гуманитарлық парадигманы қайта форматтаудың жалпы логикалық координаттары мен әдістерін негіздеу. Әдістері: генетикалық мазмұнды логиканың онтологиялық қағидаты, объектілердің нақты бейнелерін олардың абстрактілік мәніне сүйене отырып түрлендіру әдісі, абстрактыдан нақты тілге көтерілу әдісі, ойдың схемалық бейнелерінің ойлау тілі және қызметтің әдіснамалық теориясының тілі. Қазіргі уақытта мұндай жаңарту ғылым мен мектеп практикасын сабақтастыра дамыту құралы ретінде белсенді оқыту технологиясының әдістері мен құралдарына көшу болып табылады, оны пайдалану көп жағдайда жеткіншектердің қызығушылығы мен белсенділігін арттыруға ықпал етеді. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: әмбебап қозғалыстың логикалық негізделген әмбебап дерексіз-бетонды координаталары берілген. Өмірге және қызмет әлеміне қатысты оларды координаттар арқылы анықтауға болады: «өмір сүру деңгейі – қызмет тиімділігі», немесе «әрекет тиімділігі – уақыт», немесе «нәтиже – шығындар», немесе «сапа – сан», т.б. Ойлаудағы анықтық қозғалыс векторларының нақтыдан абстрактіліге түсу, абстрактіліден нақтыға көтерілу логикасында, сонымен қатар олардың үйлесуі арқылы беріледі. Танымдық іс-әрекетті тұрақты қажетсіну ізденімпаздық және оны жоспарлап, ұйымдастыру нәтижесін көрі студенттердің танымдық қанағаттану сезімін тудырады. Мұндай нәтиже жеткіншекті жаңа танымдық әрекетке белсенділікпен ізденіске, ісі меңгере білуге тәжірибе жинақтауға дағдыландырады.

Журналдың шыққан жылы: 2024
Журнал нөмірі: 1(93)

IT технологиялар саласындағы инклюзивті білім берудің әдістемелік аспектілері
Аңдатпа:

Қазіргі қоғамда мүмкіндігі шектеулі жандарға білім беру мәселесі өзекті және тиісті назар аударуды қажет етеді. Бүгінгі таңда инклюзивті білім беруді енгізу қазіргі заманғы білім беру жүйесіндегі Қазақстан Республикасы мемлекеттік саясатының басым бағыттарының біріне айналуда. Білім туралы Заңға сәйкес Қазақстан Республикасында білім беру үрдісінің әрбір субъектісінің зияткерлік дамуын, психофизиологиялық және жеке ерекшеліктерін ескере отырып, азаматтар үшін сапалы білім алуға тең құқылы кепілдік беріледі. Мақала инклюзивті білім берудің дамуын талдауға арналған. Автор инклюзивті білім беруді енгізу жолындағы мәселелерді қарастырды, инклюзивті білім беру шеңберінде IT-мектепті өткізу тәжірибесіне талдау жасады. Сондай-ақ, мақалада қазіргі білім беру кеңістігіне инклюзивті білім беру әдістерін сәтті енгізуге ықпал ететін факторларды анықтауға тырысады. Мақсаты: Қазақстан Республикасында инклюзивті білім беруді дамыту мәселелерін қарау. Ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларды оқыту әдістемесін ұсыну, отандық білім беру жүйесіне инклюзивті оқытуды енгізу жолындағы мәселелерді шешудің мүмкін жолдарын ұсыну.

Журналдың шыққан жылы: 2024
Журнал нөмірі: 1(93)

Қазіргі жағдайдағы ҚР денсаулық сақтау жүйесін дамытудың негізгі үрдістері
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: қазіргі жағдайда Қазақстанның денсаулық сақтау жүйесі медициналық қызмет көрсетудің жоғары деңгейін қамтамасыз етуге және халықтың денсаулығын қолдауға бағытталған өзгерістер арқылы өтеді. Технологиялық инновациялар, демографиялық өзгерістер және жаһандық пандемия сияқты заманауи сын-қатерлер жағдайында жаңа талаптарды талдау және оларға бейімделу өте маңызды. Осы тенденцияларды түсіну және оларға бейімделу болашақта денсаулық сақтау жүйесін сәтті дамыту үшін маңызды қадамдар болып табылады. Бұл мақалада Қазақстандағы денсаулық сақтау жүйесін дамытудың негізгі тенденциялары және олардың медициналық қызмет көрсетуге және халықтың денсаулық деңгейіне әсері қарастырылған. Мақала қазіргі уақытта Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау жүйесінің алдында тұрған негізгі проблеманың мәніне назар аударады. Тақырыптың өзектілігі қолданыстағы денсаулық сақтау жүйесіне қысым жасайтын динамикалық өзгеретін әлеуметтік-экономикалық орта аясында көрінеді. Демографиялық өзгерістер, созылмалы аурулардың өсуі және заманауи технологияларды енгізу қажеттілігі кешенді талдау мен жүйені дамытудың тиімді стратегияларын қажет ететін сын-қатерлер туғызады. Мақаланың мақсаты: мақаланың мақсаты денсаулық сақтаудың әлемдік парадигмасындағы ағымдағы сын-қатерлер мен өзгерістерді ескере отырып, Қазақстандағы денсаулық сақтау жүйесін дамытудың негізгі үрдістеріне талдау және жүйелеу болып табылады. Авторлар дамудың негізгі бағыттарын анықтауға, сондай-ақ жүйені жақсарту үшін практикалық ұсыныстар беруге тырысады. Әдістері: зерттеу Денсаулық сақтау статистикасын талдауды, шығындар мен қаржыландыруды экономикалық талдауды және заманауи ғылыми басылымдарға шолуды қамтитын кешенді әдістемелік тәсілге негізделген. Сонымен қатар, әлемдік денсаулық сақтау стандарттарымен салыстырмалы талдау әдістері қолданылады. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: мақала Қазақстанның денсаулық сақтау жүйесіндегі негізгі проблемаларды ғана емес, сонымен қатар анықталған даму тенденциялары түрінде көрсетілген Талдамалық нәтижелерді де көрсетеді. Жұмыс елдегі медициналық қызметтердің сапасы мен қолжетімділігін жақсарту стратегияларын әзірлеу үшін маңызды. Авторлар ұсынған ұсыныстар қазіргі жағдайда денсаулық сақтау саласында тиімді шешімдер қабылдауға негіз бола алады.

Журналдың шыққан жылы: 2024
Журнал нөмірі: 1(93)

Қазақстан Республикасының санитариялық-эпидемиологиялық қызметі ұйымдарының кадр әлеуетінің жай-күйін бағалау
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: өмірдің қазіргі кезеңінде кез-келген ұйымның қызметі мен дамуында оның еңбек ресурстары ерекше және өте маңызды рөл атқарады. Еңбек ресурстарын басқару керек. Басқарудың өзі-бұл белгілі бір қызметті реттеу, реттеу процесі. Ұйымды басқару дегеніміз-оның дамуының негізгі бағыттарын анықтау, оған мақсат қою және оларға қол жеткізуге ықпал ету. Еңбек ресурстары-бұл туынды құрайтын компанияның тұлғасы, онсыз оның болуы мүмкін емес. Кез-келген перспективалы және өзін-өзі құрметтейтін компания өз қызметкерлерінің штатын құруға өз саясатының жетекші бағыттарының бірін береді. Қазіргі уақытта әлеуметтік және экономикалық өзгерістер жағдайында денсаулық сақтау ұйымдарының қызметін басқару айтарлықтай өзгеруде, осыған байланысты көрсетілетін қызметтердің сапасын және еңбек өнімділігін арттыруға ықпал ететін персоналды басқару тәсілдерін жетілдіру қажет. Қазіргі уақытта медициналық мекеменің персоналды басқару ерекшеліктерін ескере отырып, денсаулық сақтаудың кадрлық саясатын реформалау, мекемелердің имиджін арттыру, корпоративтік мәдениетті қалыптастыру, мотивациялық процестің критерийлерін әзірлеу және енгізу мәселесі өткір тұр. Бұл міндеттерді шешу менеджерлерге персоналды басқару процесінде көмектеседі. Зерттеу мақсаты: «Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің санитариялық-эпидемиологиялық бақылау комитеті» РММ қызметінің мысалында Қазақстан Республикасы санитариялық-эпидемиологиялық қызметі ұйымдарының кадр әлеуетінің жай-күйіне бағалау жүргізу және ұйымның персоналды басқару жүйесіндегі негізгі проблемаларды анықтау болып табылады Әдістері: жұмыста салыстырмалы жүйелік, тік және көлденең талдаудың жалпы ғылыми әдістері, құрылымдық-функционалдық әдіс, аналитикалық әдістер, экономикалық және Статистикалық зерттеу әдістері қолданылды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: авторлар Денсаулық сақтау мекемесінің Еңбек ресурстарын басқару жүйесін анықтады, «Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің санитарлық-эпидемиологиялық бақылау комитеті» РММ мысалында персоналды басқарудың қолданыстағы жүйесіне талдау жүргізді. Санитарлық-эпидемиологиялық бақылау комитетінің еңбек ресурстарының жай-күйі мен қозғалысына бағалау жүргізілді. Зерттеу негізінде авторлар денсаулық сақтау мекемесінің еңбек ресурстарын басқарудың негізгі проблемаларын анықтады және денсаулық сақтау саласындағы персоналды басқару жүйесін одан әрі реформалау және дамыту бойынша ұсыныстар ретінде пайдаланылуы мүмкін ұсыныстар әзірледі.

Журналдың шыққан жылы: 2024
Журнал нөмірі: 1(93)

Тұрақты логистикадағы Индустрия 4.0 технологиялары: көлік компанияларында қолдану мүмкіндіктері
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Қазіргі уақытта тұтынушылардың әртараптандырылған қажеттіліктеріне, қатаң экологиялық ережелерге және жаһандық бәсекелестерге байланысты нарықтық бәсекелестік барған сайын қатал болып келеді. Бүгінгі бәсекелес нарықта компанияларға аман қалуға ғана емес, сонымен қатар өркендеуге мүмкіндік беретін маңызды факторлардың бірі – логистикалық тиімділік. Бұл зерттеу Индустрия 4.0 технологияларын логистика секторларының экономикалық тиімділігін, қоршаған орта көрсеткіштерін және әлеуметтік әсерін жақсарту мүмкіндіктері ретінде қарастырады. Дегенмен, бұл технологиялық түрлендіру бірқатар қиындықтарды тудырады, атап айтқанда, тұрақтылықтың әртүрлі өлшемдері, түсініксіз пайдалар, өмірлік циклдің қоршаған ортаға әсерлері, теңсіздік мәселелері және технологияның жетілу деңгейі арасындағы келіссөздер. Зерттеулердің негізгі бағыты 4.0 индустриясына қатысты тұрақтылық пен жеткізу тізбегінің жалпы мәселелеріне бағытталған. Дегенмен, 4.0 индустриясының әртүрлі технологияларымен тұрақты логистиканы біріктіруге бағытталған жүйелі талдау әлі де жоқ. Мақсаты: Кәсіпорындардың тұрақты тәжірибесін қалыптастыруға көмектесетін, сонымен қатар әлеуметтік жауапты компанияның имиджін қалыптастыратын, сондай-ақ олардың жалпы тұрақты жұмысын жақсартуға көмектесетін көлік компанияларының пайдалануы үшін Индустрия 4.0 технологияларын анықтау және негіздеу үшін жүйелі талдау жүргізу. экономикалық және экологиялық өлшемдері. Әдістері: Бір немесе бірнеше зерттеу сұрақтары мен тақырыптарына қатысты барлық сәйкес мақалаларды анықтауға, бағалауға, түсіндіруге және жіктеуге бағытталған жүйелі әдебиет шолуы. Нәтижелері негізінен белгілі бір білім саласының сипаттамалық нәтижелеріне бағытталған және іріктеу бұрмалануынан зардап шегуі мүмкін сипаттамалық әдебиеттік зерттеумен салыстырғанда, жүйелі әдеби шолуды зерттеу ландшафтының жан-жақты шолуын қамтамасыз етеді. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Талдау көлік компаниялары өз назарын болашақ даму үшін бүкіл өмірлік циклдегі тұрақтылықтың әртүрлі көрсеткіштері, адамға бағытталған технологиялық трансформация, жүйе интеграциясы және цифрлық егіздер, жартылай автономды көлік шешімдері, интеллектуалды кері логистика және компанияны басқарудың басқа тиімді құралдары.

Журналдың шыққан жылы: 2024
Журнал нөмірі: 1(93)

Инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу тиімділігін бағалау
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Елдер экономикаларының қарқынды дамып келе жатқан даму үрдістері экономиканың нақты секторын ұйымдастыруға бағытталған инновациялық қызмет пен инвестицияларды мемлекеттік реттеуге ұтымды көзқарасты талап етеді. Сонымен қатар, инновациялық даму жүйесіндегі қазіргі заманның мемлекеттік саясатын талдау үшін мемлекеттің Қазақстан Республикасының экономикасындағы инновациялық қызметті реттеу тетіктерінің тиімділігін бағалау қажет. Мақсаты: Жаһандық бәсекеге қабілеттілік жүйесіндегі Қазақстан Республикасындағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу тетіктерін бағалау. Әдістері: синтез, мазмұнды талдау, факторлық талдау, аккомодация, монографиялық және экономикалық-статистикалық әдістер қолданылды. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: Жаһандық бәсекеге қабілеттілік жүйесінде Қазақстан Республикасындағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу тетіктерін бағалау экономикадағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеу тетіктерінің тиімділігін толық бағалауға мүмкіндік берді. Дүниежүзілік экономикалық форумның 2021-2022 жылдардағы Халықаралық рейтингінің 2017-2018 жылдарға қатысты ішкі индекстерін зерттей отырып, авторлар Қазақстанда «инновация» қосалқы индексін қоспағанда, рейтингтің барлық ішкі индекстерінің және олардың факторларының («негізгі талаптар» және «Бизнестің күрделілігі») төмендеуі байқалады деген қорытындыға келді. Бұл субиндекс макроэкономикалық конъюнктураның күрт нашарлауына байланысты айтарлықтай төмендеді, бұл авторлардың пікірінше, мұнай экспортынан түсетін табыстың айтарлықтай жоғалуына тікелей байланысты. Бұл өз кезегінде мемлекеттік бюджет көрсеткіштерінің нашарлауына әсер етті. Мақалада елдің әлеуметтік-экономикалық саясатындағы инновациялық қызметті мемлекеттік реттеудің орны мен рөліне ерекше назар аударылады. Қазақстан Республикасында инновациялық саясатты әзірлеу және іске асыру кезіндегі ұйымдастырушылық-әдістемелік проблемалар егжей-тегжейлі зерттелді, бұл оларды өңірлік және ұлттық деңгейлерде инновациялық саясаттың тиімділігіне қол жеткізу үшін шешуді қажет етеді.

Автор: С.А. Бука
Журналдың шыққан жылы: 2024
Журнал нөмірі: 1(93)

Нарықтық ортадағы кәсіпорынды жедел және стратегиялық басқарудың өзара іс-қимыл мәселелері
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: кәсіпорында басқару жүйесін жетілдірудің басым бағыттарының бірі стратегиялық мақсаттар мен міндеттерді шешуге жедел басқаруды бағдарлайтын олардың өзара іс-қимыл тетігін қалыптастыру арқылы стратегиялық және жедел басқарудың тиімді өзара іс-қимылын ұйымдастыру болып табылады. Нарықтық жағдайда өндірісті стратегиялық және жедел басқарудың өзара іс-қимыл мәселелері ерекше өзекті болып табылады, бұл кәсіпорынның өндіріске тартылған ресурстарды ұтымды пайдаланумен, өндірістік шығындарды төмендетумен, өнімнің сапасын арттырумен, бүкіл кәсіпорынның және оның құрылымдық бөлімшелерінің тиімділігін арттыру мақсатында өндірістік әлеуетті оңтайландырумен байланысты күрделі экономикалық мәселелерді шешуге мүмкіндік береді. Өндірісті стратегиялық және жедел басқарудың өзара әрекеттесу механизмінің рөлі сонымен қатар кәсіпорын ұмтылатын түпкілікті стратегиялық мақсаттарды нақты қол жетімді ішкі өндірістік мүмкіндіктермен үйлестіру мүмкіндігінде жатыр. Мақаланың мақсаты - нарықтық ортадағы кәсіпорынды жедел және стратегиялық басқарудың өзара әрекеттесу мәселелерін зерттеу. Бәсекелестік ортадағы өндірісті басқарудың теориясы мен қазіргі тәжірибесі өндірісті жедел басқаруды жүзеге асыру стратегиялық басқаруды жүзеге асырудың табиғи кезеңі болып табылатындығын көрсетеді, сондықтан олардың өзара әрекеттесуінде көрінетін тығыз байланыс бар. Әдістері: жұмыста талдау және жалпылау әдістері, жүйелік және салыстырмалы талдау әдісі, құрылымдық-функционалдық әдіс, экономикалық-математикалық әдістер, графикалық және кестелік әдіс қолданылды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: авторлар бәсекелестік орта жағдайында кәсіпорындағы өндірісті стратегиялық және жедел басқару арасындағы қатынастың теориялық аспектілерін қарастырады. Өндірістің жедел міндеттерінің отандық кәсіпорындарды дамытудың стратегиялық мақсаттарына сәйкестігінің төмен деңгейі және басқарудың жедел және стратегиялық міндеттерін біріктіруге арналған ақпараттық жүйелердің ерекше рөлі байқалады. Тиісінше, ақпараттық технологияларды енгізудің негізгі аспектілері зерттелді, соның ішінде қызметкерлерді оқыту қажеттілігі, коммуникацияларды Стратегиялық жоспарлау, ақпараттық ағындарды басқару және деректерді талдауды пайдалану. Әр түрлі салалар мен ұйымдарда ақпараттық технологияларды сәтті қолдану мысалдары келтірілген.

Журналдың шыққан жылы: 2024
Журнал нөмірі: 1(93)

ҚР фармацевтикалық компанияларының дамуы мен мемлекеттік реттелуін талдау
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Қазақстанда фармацевтикалық нарық ТМД елдерінде ең дамыған нарықтардың бірі болып табылады. Белгілі бір дәрежеде тапшылықты еңсеріп, дайын дәрілік заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдардың әртүрлі түрлерімен қанықтыру қамтамасыз етілді. Қызмет көрсету мәдениеті өсті. Фармацевтикалық нарықтардың дамуындағы негізгі әлемдік үрдістер – тігінен интеграцияланған компаниялардың шоғырлануы мен дамуы байқалады. Дистрибьюторлік, өндірістік және бөлшек сауда секторларында өзгерістер орын алуда. Дәріхана желілерінің саны артып келеді. Заманауи маркетингтік технологиялар енгізілуде. Сондай-ақ, шетелдік өндірушілер үшін Орталық Азия елдері арасындағы Қазақстанның фармацевтикалық нарығы заңнамалық орта тұрғысынан барынша қолжетімді және ашық болып қала береді. Алайда, нарықтың әлеуеті халықтың салыстырмалы түрде аз санымен және сатып алу қабілетімен шектеледі. Фармацевтика өнеркәсібінің өсуі әлі де негізінен жалпы препараттарға сұраныс есебінен жүзеге асырылатын болады. Қазақстанның ЕАЭО-ға кірігуі дәрілік заттардың сапасын арттыруға және олардың құнын төмендетуге ықпал ететін болады. Мақаланың мақсаты - Қазақстан Республикасындағы фармацевтикалық компаниялардың дамуы мен мемлекеттік реттелуіне талдау жүргізу, Қазақстан Республикасының фармацевтикалық компанияларын реттеу саласындағы мәселелерді және оларды шешу жолдарын анықтау болып табылады. Әдістері: зерттеудің әдіснамалық негізі Қазақстан Республикасының индустриялық - инновациялық дамуының мемлекеттік бағдарламасын іске асыру шеңберінде жалпы өнеркәсіпті, атап айтқанда фармацевтика өнеркәсібін кешенді талдау болып табылады. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Бұл мақалада авторлар Қазақстанның фармацевтикалық нарығының дамуы сипатталған және соңғы жылдардағы қорытындылар талданған. Сондай-ақ, авторлар Қазақстан Республикасын индустриялық-инновациялық дамытудың 2020-2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын іске асыру шеңберінде фармацевтика өнеркәсібін дамытудың негізгі аспектілерін қарастырды. Зерттеу барысында әдеби дереккөздерге шолу талдауы қолданылды. Отандық өнеркәсіптік нарықты, атап айтқанда фармацевтикалық индустрия болып табылатын құрамдас бөлікті талдау барысында авторлар өндірушілердің алдында тұрған бірқатар мәселелерді анықтадық. Атап айтқанда, этикалық комиссиялардың болмауы, қосылған құн салығының жоғарылауы.

Журналдың шыққан жылы: 2024
Журнал нөмірі: 1(93)

Қазақстан республикасындағы электрондық қаржылық қызметтер нарығы: даму мәселелері мен перспективалары
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: өмірдің қазіргі кезеңінде қаржы саласындағы инновациялар қаржылық делдалдықты оңтайландыруға ықпал етеді және өз кезегінде экономикалық өсуді ынталандырады. Қаржылық инновациялар жинақ капиталын инвестициялық капиталға бөлудің тиімділігін арттырады, сонымен қатар нарықтардағы өтімділікті арттырады. Цифрлық экономика дамыған сайын дәстүрлі ірі қаржы институттарының функционалын қаржы технологияларымен (FinTech) ішінара алмастыру орын алды. FinTech дәстүрлі қаржылық қызметтерді мобильді қызметтермен, әлеуметтік медиа қызметтерімен, үлкен деректерді біріктіру және өңдеумен, бұлтты технологиялармен біріктіруді қамтиды. Мақсаты: Қазақстан Республикасындағы электрондық қаржы қызметтері нарығының негізгі бағыттарын айқындау, экономиканың қаржы секторын дамытудың негізгі мәселелері мен перспективаларын анықтау болып табылады. Әдістері: жұмыста салыстырмалы жүйелік, тік және көлденең талдаудың жалпы ғылыми әдістері, құрылымдық-функционалдық әдіс, аналитикалық әдістер, экономикалық және Статистикалық зерттеу әдістері қолданылды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: авторлар қазіргі экономиканың қаржы секторын цифрландырудың негізгі бағыттарын анықтады, FinTech саласының компаниялары мен қызметтерінің теориялық және практикалық бөлімдердегі рөлін атап өтті, экономикалық әдебиетте осы тұжырымдаманы анықтаудың өзекті тәсілдерін келтірді. Қаржы секторын цифрландырудың осы бағытын дамытудың негізгі себептері мен факторлары, соның ішінде қаржылық қолжетімділік тұжырымдамасы, FinTech артықшылықтары мен кемшіліктері негізделді, оларды жіктеуге әртүрлі тәсілдер, елдік және өңірлік ерекшеліктер келтірілді, даму үрдістеріне талдау жүргізілді. FinTech краудфандинг бағыты атап өтілді, оны анықтау және жіктеу тәсілдері келтірілді, краудфандинг механизмінің артықшылықтары анықталды, оның қазіргі экономикадағы рөлі талданды. Қаржы секторын цифрландырудың маңызды бағыты ретінде алгоритмдік сауданың даму үрдісі зерттелді. FinTech-тің ең жылдам дамып келе жатқан бағыттарының бірі ретінде мобильді қаржылық қызметтерге егжей-тегжейлі талдау жүргізілді, оларды жіктеу тәсілдері келтірілді, мобильді төлемдердің өсуін ынталандыратын фактілер, елдік және аймақтық ерекшеліктер негізделді. Сақтандыру секторын цифрландырудың негізгі бағыттары талданды, InsurTech артықшылықтары туралы негізделген қорытындылар жасалды.

Журналдың шыққан жылы: 2024
Журнал нөмірі: 1(93)

Банктік тәуекелдерді басқару: компанияның қолданыстағы тәжірибесін бағалау
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: бүкіл әлемдегі банк бизнесі - экономиканың маңызды салаларының бірі болып табылады. Жоғары технологиялық бола отырып, ол макро және микро деңгейде болып жатқан өзгерістерге өте сезімтал. Тәжірибе көрсеткендей, мұндай өзгерістер несиелік мекемелер мен нарықтардың интернационалдануының күшеюімен, банк заңнамасы мен заманауи компьютерлік технологиялардың жетілдірілуімен, бәсекелестік деңгейінің жоғарылауымен, қаржы нарықтарында жаңа банктік өнімдер мен қызметтердің пайда болуымен байланысты. Магистрлік диссертация тақырыбының өзектілігі коммерциялық банктің тиімді жұмыс істеуін қамтамасыз ету үшін банк қызметін жүзеге асыру процесінде туындайтын белгісіздіктердің теріс әсерінен тиімді қорғау тетіктерін қалыптастыру, пайдалану және банкті басқару құрылымына интеграциялау қажет. Мұндай механизм банктік тәуекелдерді басқару болып табылады. Бұл мақаланың мақсаты банктік тәуекелдерді басқару тиімділігінің бар проблемаларын зерттеу және оны жетілдіру бойынша практикалық ұсыныстарды әзірлеу болып табылады. Әдістері: жұмыстың әдіснамалық негізі салыстырмалы жүйелік, құрылымдық-деңгейлік, диалектикалық, тік және көлденең талдаудың, сапалық және сандық тәсілдер мен аналитикалық қабылдаудың жалпы ғылыми әдістері болып табылады. Қорытындылар мен ұсыныстардың теориялық ережелерін негіздеуде танымның экономикалық, статистикалық және эмпирикалық әдістері қолданылды. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: зерттеудің теориялық және практикалық маңыздылығы банктік тәуекелдерді басқаруды кешенді талдаудың теориялық ережелерін дамытуда, сондай-ақ коммерциялық банктердің практикалық қызметінде әзірленген тұжырымдар мен ұсыныстарды қолдану мүмкіндігінде жатыр. Коммерциялық банктердің тәуекел-менеджментінің жай-күйіне талдау және тиімділігін бағалау жүргізілді, тәуекел-менеджменттің жұмыс істеу тетігінің ерекшеліктеріне талдау жүргізілді.

Журналдың шыққан жылы: 2024
Журнал нөмірі: 1(93)

Қазақстан республикасы мен АҚШ президенттерінің конституциялық мәртебесі
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Мақалада Қазақстан Республикасы (ҚР) және АҚШ Президенттерінің Конституциялық мәртебелеріне салыстырмалы-құқықтық талдау жасалды. Зерттеуге алынған елдердің Конституциясының тиісті ережелері бойынша және орналастыру нысаны; басқару нысаны; президенттерді сайлау және өкілеттіктер; Президенттікке кандидаттар үшін белгіленген цензалар және т. б. өлшемдер бойынша жүргізілді. Аталған елдердің президенттік институтының құқықтық мәртебесінің ерекшеліктері атап өтілді, оның ішінде мынадай мәселелерде: Парламенттің жоғарғы палатасын, министрліктер мен өзге де мемлекеттік басқару органдарын қалыптастыруға қатысу; Парламентпен және биліктің сот тармақтарымен өзара қарым-қатынас; қорғаныс және қауіпсіздік салаларындағы өкілеттіктер; халықаралық қатынастар; заң шығару және т. б. Мақсаты: Қазақстан Республикасы Президентінің құқықтық мәртебесінің мазмұнын ашуда, Мемлекет басшысының доктриналық, нақты, Нормативтік құқықтық мәртебесін ашуда, Қазақстан Республикасындағы Президенттің ерекшеліктерін, оның нормативтік және нақты мәртебесін талдауда. Мақалада Қазақстан Президентінің Әкімшілік-құқықтық мәртебесіне қатысты конституциялық-құқықтық мәртебесі, Мемлекет басшысы және мемлекеттік басқару функцияларын жүзеге асыратын жоғары лауазымды тұлға ретіндегі "Президент" институтының конституциялық негіздері контекстіндегі мәртебелік ұстанымдарын талдау бағаланады. Әдістер: Зерттеудің әдіснамалық негізі, жұмыс құбылыстарды танудың ғылыми әдістерінің жиынтығына негізделген: салыстырмалы құқықтану, құқықтық актілерді догматикалық талдау әдісі және т.б., бұл жиынтықта Қазақстан Республикасы Президентінің конституциялық-құқықтық мәртебесінің мәселелерін ашуға, басқарудың супер президенттік формасының элементтерін біріктіру фактісін анықтауға мүмкіндік берді. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: Демек, салыстыру қорытындысы бойынша АҚШ және Қазақстанның президенттік институттары арасында парламентке жолдау құқығы, Президент ұсынатын лауазымды тұлғаларды тағайындауға, бекітуге, сайлауға сенаттың қатысуы, вето құқығы, қарулы күштердің бас қолбасшылығы, бір адам қатарынан екі мерзімнен артық президент бола алмайды.

Журналдың шыққан жылы: 2024
Журнал нөмірі: 1(93)
Тақырып: Құқық

Моральдыққа қарсы қылмыс субъектілерінің қылмыстық құқықтық сипаттамасы
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Өркениеттің даму тарихы құқық пен мораль қоғамның рухани мәдениетінің құрамдас бөлігі ретінде бір-бірімен органикалық түрде байланысты екенін көрсетеді. Кез-келген мемлекеттің құқықтық жүйесі бүкіл қоғам үшін маңызды моральдық талаптарды, моральдық ережелерді бекітеді. Заң шығарушы нормаларды құру немесе оларды жетілдіру кезінде халықтың қоғамдық моральдық мәдениетінің жай-күйін ескеруі керек, осылайша әзірленетін заңдар әділетті және қоғам мүшелері қабылдайды. Мақсаты: Зерттеудің мақсаты - қылмыстық-құқықтық қорғау нысандары жүйесіндегі адамгершілік орнын, олардың қылмысқа қарсы күрес шаралары жүйесіндегі рөлін анықтауға қатысты қылмыстық-құқықтық мәселелер кешенін одан әрі теориялық әзірлеу, сондай-ақ осы негізде қоғамдық адамгершілікке қол сұғушылық үшін жауапкершілікті регламенттейтін қылмыстық заңнаманы жетілдіру бойынша ұсыныстар мен ұсынымдар әзірлеу болып табылады. Әдістері: зерттеу әдістемесі және әдіснамасы. Зерттеудің әдіснамалық негізі: теориялық деңгейде де (жүйелік, салыстырмалы-құқықтық, формальды-құқықтық, тарихи талдау әдістері және т. б.), сондай-ақ эмпирикалық f статистикалық талдау, сауалнама, құжаттарды зерттеу, баспа басылымдары) шындық құбылыстарын ғылыми зерттеудің жалпы танылған әдістері; қылмыстық құқық теориясының негізгі ережелері, этика, философия, психология; ресми логика ережелері. Нәтижелер және олардың маңыздылығы: баяндалған жағдайлар, сондай-ақ қоғамдық моральға және олардың біліктілігіне қарсы қылмыстарды заманауи құқықтық реттеуге байланысты көптеген ережелердің жеткіліксіз дамуы мен талқылануы зерттеу тақырыбын таңдауға себеп болды. Адамгершілікке қарсы қылмыстар негізінен қасақана жасалады. Мысалы, жезөкшелікпен айналысуға тарту, жезөкшелікпен айналысуға арналған үйшіктерді ұйымдастыру немесе мазмұны, сондай-ақ адамгершілікке (адамгершілікке) қарсы бағытталған қылмыстық әрекеттердің басқа түрлері тікелей ниетпен жасалады. Жезөкшелікпен айналысуды ұйымдастыратын және ұстайтын адам мұны пайда табу үшін жасайтынын түсінеді. Адамзатқа (адамгершілікке) қарсы жасалған қылмыстардың ішінде жануарларды қорлау негізінен бұзақылық ниетпен жасалады.

Журналдың шыққан жылы: 2024
Журнал нөмірі: 1(93)
Тақырып: Құқық

ҚР жастары арасындағы құқықтық тәрбие аспектілері
Аңдатпа:

Негізгі мәселе: Құқықтық тәрбиенің, құқықтық сананың теориялық аспектілерін дамыту. Құқықтық тәрбиенің ұйымдастырушылық формалары. Құқықтық сананы, құқықтық мәдениетті тәрбиелеудің формалары мен әдістері. Қазіргі кезеңде құқықтық мәдениеттің қалыптасу ерекшеліктері. Құқықтық мәдениетті, құқықтық тәрбиені жетілдіру мәселелері. Құқықтық тәрбие Мемлекет тұрғындарында адамның ерікті, саналы, бастамашыл, әлеуметтік және моральдық жауапты мінез-құлқын болжайтын жеке тұлғаның құқықтық белсенділігін ынталандыра отырып, құқықтық салада сенімділік пен дербестік сезімін қалыптастырады. Мақсаты: мақалада қазіргі жастарды құқықтық тәрбиелеу туралы айтылады. Құқықтық мәдениетті қалыптастыру құралдары-құқықты насихаттау, азаматтардың құқықтық білімін дамыту, заңдылықты іс жүзінде нығайту, күшті заң ғылымының болуы, мемлекетте демократиялық, тиімді Конституцияның және заңдар мен заңға тәуелді актілердің жоғары құқықтық және техникалық-құқықтық сапасының арқасында қол жеткізілетін құқықтық актілер жүйесін жетілдіру. Әдістері: зерттеу әдістемесі және әдіснамасы. Зерттеудің әдіснамалық негізі: теориялық деңгейде де (жүйелік, салыстырмалы-құқықтық, формальды-құқықтық, тарихи талдау әдістері және т. б.), сондай-ақ эмпирикалық f статистикалық талдау, сауалнама, құжаттарды зерттеу, баспа басылымдары) шындық құбылыстарын ғылыми зерттеудің жалпы танылған әдістері; қылмыстық құқық теориясының негізгі ережелері, этика, философия, психология; ресми логика ережелері. Нәтижелері және олардың маңыздылығы: осыған байланысты мемлекет және құқық институты жанынан құқықтық оқыту мен тәрбиелеу мәселелеріне ғылыми зерттеулер жүргізуді, оқушы жастарға үздіксіз білім берудің барлық сатыларында Құқықтық жалпыға бірдей оқытудың мазмұны мен әдістемесін әзірлеуді қамтамасыз ететін Республикалық құқықтық тәрбие орталығын құру қажеттілігі туындады.

Журналдың шыққан жылы: 2024
Журнал нөмірі: 1(93)
Тақырып: Құқық